Śivapurāṇa, Books 1 and 7

Header

Data entry: Jun Takashima

Contribution: Jun Takashima

Date of this version: 2020-07-31

Source:

  • Venkatesvara Steam Press, Bombay (c. 1920).

Publisher: Göttingen Register of Electronic Texts in Indian Languages (GRETIL), SUB Göttingen

Licence:

Distributed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

Interpretive markup: none

Notes:

Due to the heterogeneity of the sources the header markup might be suboptimal. For the sake of transparency the header of the legacy file is documented below.

Siva-Purana, Book 1 (Vidyesvara-Samhita)
Based on the edition by Venkatesvara Steam Press, Bombay (c. 1920)

Input by Jun TAKASHIMA
Database copyright (C) Jun TAKASHIMA 2001
% Read ``license.txt'' for terms of permission of use.
% mailto: tjun@aa.tufs.ac.jp

NOTICE:
This GRETIL version is converted from a file in UTF-8 Devanagari encoding!
Therefore, word boundaries are not marked by blanks, etc.

Revisions:

  • 2020-07-31: TEI encoding by mass conversion of GRETIL's Sanskrit corpus
  • 2025-05-08: Added BK, GND and ISO code for language.

Text

śrīśivamahāpurāṇam

atha śrīśivamahāpurāṇaṃ vidyeśvarasaṃhitā prārabhyate ||

śrīgaṇeśāya namaḥ ||

śrīgurubhyo namaḥ ||

śrisarasvatyai namaḥ ||

atha śivapuraṇe prathamā vidyeśvarasaṃhitāprārabhyate ||

ādyantamaṃgalamajātasamānabhāvamāryaṃ tamīśamajarāmaramātmadevam // ŚivP_1,Mang_ab/

pañcānanaṃ prabalapañcavinodaśīlaṃ saṃbhāvaye manasiśaṃkaramambikeśam // ŚivP_1,Mang_cd/

Chapter 1 vyāsa uvāca dharmakṣetre mahākṣetre gaṃgākālindisaṃgame // ŚivP_1,1.1ab/
prayāge parame puṇye brahmalokasya vartmani // ŚivP_1,1.1cd/
munayaḥ śaṃsitātmanassatyavrataparāyaṇāḥ // ŚivP_1,1.2ab/
mahaujaso mahābhāgā mahāsatraṃ vitenire // ŚivP_1,1.2cd/
tatra satraṃ samākarṇya vyāsaśiṣyo mahāmuniḥ // ŚivP_1,1.3ab/
ājagāma munīndraṣṭuṃ sūtaḥ paurāṇikottamaḥ // ŚivP_1,1.3cd/
taṃ dṛṣṭvā sūtamāyāṃtaṃ harṣitā munayastadā // ŚivP_1,1.4ab/
cetasā suprasannena pūjāṃ cakruryathāvidhi // ŚivP_1,1.4cd/
tato vinayasaṃyuktā procuḥ sāṃjalayaścate // ŚivP_1,1.5ab/
suprasannā mahātmānaḥ stutiṃ kṛtvāyathāvidhi // ŚivP_1,1.5cd/
romaharṣaṇa sarvajña bhavān vai bhāgyagauravāt // ŚivP_1,1.6ab/
purāṇavidyāmakhilāṃ vyāsātpratyarthamīyivān // ŚivP_1,1.6cd/
tasmādāścaryabhūtānāṃ kathānāṃ tvaṃ hi bhājanam // ŚivP_1,1.7ab/
ratnānāmurusārāṇāṃ ratnākara ivārṇavaḥ // ŚivP_1,1.7cd/
yacca bhūtaṃ ca bhavyaṃ ca yaccānyadvastu vartate // ŚivP_1,1.8ab/
na tvayā 'viditaṃ kiṃcittriṣu lokeṣu vidyate // ŚivP_1,1.8cd/
tvaṃ maddiṣṭavaśādasya darśanārthamihāgataḥ // ŚivP_1,1.9ab/
kurvankimapi naḥ śreyo na vṛthā gaṃtumarhasi // ŚivP_1,1.9cd/
tattvaṃ śrutaṃ sma naḥ sarvaṃ pūrvameva śubhāśubham // ŚivP_1,1.10ab/
na tṛptimadhigacchāmaḥ śravaṇecchā muhurmuhuḥ // ŚivP_1,1.10cd/
idānīmekamevāsti śrotavyaṃ sūta sanmate // ŚivP_1,1.11ab/
tadrahasyamapi brūhi yadi te 'nugraho bhavet // ŚivP_1,1.11cd/
prāpte kaliyuge ghore narāḥ puṇyavivarjitāḥ // ŚivP_1,1.12ab/
durācāraratāḥ sarve satyavārtāparāṅmukhāḥ // ŚivP_1,1.12cd/
parāpavādaniratāḥ paradravyābhilāṣiṇaḥ // ŚivP_1,1.13ab/
parastrīsaktamanasaḥ parahiṃsāparāyaṇāḥ // ŚivP_1,1.13cd/
dehātmadṛṣṭayā mūḍhā nāstikāḥ paśubuddhayaḥ // ŚivP_1,1.14ab/
mātṛpitṛkṛtadveṣāḥ strīdevāḥ kāmakiṃkarāḥ // ŚivP_1,1.14cd/
viprā lobhagrahagrastā vedavikrayajīvinaḥ // ŚivP_1,1.15ab/
dhanārjanārthamabhyastavidyā madavimohitāḥ // ŚivP_1,1.15cd/
tyaktasvajātikarmāṇaḥ prāyhaśaḥparavaṃcakāḥ // ŚivP_1,1.16ab/
trikālasaṃdhyayā hīnā brahmabodhavivarjitāḥ // ŚivP_1,1.16cd/
adayāḥ paṃḍitaṃmanyāssvācāravratalopakāḥ // ŚivP_1,1.17ab/
kṛṣyudyamaratāḥ krūrasvabhāvā malināśayāḥ // ŚivP_1,1.17cd/
kṣatriyāśca tathā sarve svadharmatyāgaśīlinaḥ // ŚivP_1,1.18ab/
asatsaṃgāḥ pāparatā vyabhicāraparāyaṇāḥ // ŚivP_1,1.18cd/
aśūrā araṇaprītāḥ palāyanaparāyaṇāḥ // ŚivP_1,1.19ab/
kucauravṛttayaḥ śūdrāḥ kāmakiṃkaracetasaḥ // ŚivP_1,1.19cd/
śastrāstravidyayā hīnā dhenuviprāvanojjhitāḥ // ŚivP_1,1.20ab/
śaraṇyāvanahīnāśca kāminyūtimṛgāssadā // ŚivP_1,1.20cd/
prajāpālanasaddharmavihīnā bhogatatparāḥ // ŚivP_1,1.21ab/
prajāsaṃhārakā duṣṭā jīvahiṃsākarā mudā // ŚivP_1,1.21cd/
vaiśyāḥ saṃskārahīnāste svadharmatyāgaśīlinaḥ // ŚivP_1,1.22ab/
kupathāḥ svārjanaratāstulākarmakuvṛttayaḥ // ŚivP_1,1.22cd/
gurudevadvijātīnāṃ bhaktihīnāḥ kubuddhayaḥ // ŚivP_1,1.23ab/
abhojitadvijāḥ prāyaḥ kṛpaṇā baddhamuṣṭayaḥ // ŚivP_1,1.23cd/
kāminījārabhāveṣu suratā malināśayāḥ // ŚivP_1,1.24ab/
lobhamohavicetaskāḥ pūrtādisuvṛṣojjhitāḥ // ŚivP_1,1.24cd/
tadvacchūdrāśca ye kecidbrāhmaṇācāratatparāḥ // ŚivP_1,1.25ab/
ujjvalākṛtayo mūḍhāḥ svadharmatyāgaśīlinaḥ // ŚivP_1,1.25cd/
kartārastapasāṃ bhūyo dvijatejopahārakāḥ // ŚivP_1,1.26ab/
śiśvalpamṛtyukārāśca maṃtroccāraparāyaṇāḥ // ŚivP_1,1.26cd/
śīligrāmaśilādīnāṃ pūjakāhomatatparāḥ // ŚivP_1,1.27ab/
pratikūlavicārāśca kuṭilā dvijadūṣakāḥ // ŚivP_1,1.27cd/
dhanavaṃtaḥ kukarmāṇo vidyāvanto vivādinaḥ // ŚivP_1,1.28ab/
ākhyāyopāsanā dharmavaktāro dharmalopakāḥ // ŚivP_1,1.28cd/
subhūpākṛtayo daṃbhāḥ sudātāro mahāmadāḥ // ŚivP_1,1.29ab/
viprādīnsevakānmatvā manyamānā nijaṃ prabhum // ŚivP_1,1.29cd/
svadharmarahitā mūḍāḥ saṃkarāḥ krūrabuddhayaḥ // ŚivP_1,1.30ab/
mahābhimānino nityaṃ caturvarṇavilopakāḥ // ŚivP_1,1.30cd/
sukulīnānnijānmatvā caturvarṇairvivartanāḥ // ŚivP_1,1.31ab/
sarvavarṇabhraṣṭakarā mūḍhāssatkarmakāriṇaḥ // ŚivP_1,1.31cd/
striyaśca prāyaśo bhraṣṭā bhartravajñānakārikāḥ // ŚivP_1,1.32ab/
śvaśuradrohakāriṇyo nirbhayā malināśanāḥ // ŚivP_1,1.32cd/
kuhāvabhāvaniratāḥ kuśīlāssmaravihvalāḥ // ŚivP_1,1.33ab/
jārasaṃgaratā nityaṃ svasvāmivimukhāstathā // ŚivP_1,1.33cd/
tanayā mātṛpitrośca bhaktihīnā durāśayāḥ // ŚivP_1,1.34ab/
avidyāpāṭhakā nityaṃ rogagrasitadehakāḥ // ŚivP_1,1.34cd/
eteṣāṃ naṣṭabuddhīnāṃ svadharmatyāgaśīlinām // ŚivP_1,1.35ab/
paralokepīha loke kathaṃ sūta gatirbhavet // ŚivP_1,1.35cd/
iti ciṃtākulaṃ cittaṃ jāyate satataṃ hi naḥ // ŚivP_1,1.36ab/
paropakārasadṛśo nāsti dharmo paraḥ khalu // ŚivP_1,1.36cd/
laghūpāyena yenaiṣāṃ bhavetsadyoghanāśanam // ŚivP_1,1.37ab/
sarvasiddhāntavittvaṃ hi kṛpayā tadvadādhunā // ŚivP_1,1.37cd/
vyāsa uvāca ityākarṇya vacasteṣāṃ munīnāṃ bhāvitātmanām // ŚivP_1,1.38ab/
manasā śaṃkaraṃ smṛtvā sūtaḥ provāca tānmunīn // ŚivP_1,1.38cd/

iti śrīśaive mahāpurāṇe vidyeśvarasaṃhitāyāṃ munipraśnavarṇanonāmaprathamo 'dhyāyaḥ

Chapter 2 sūtauvāca sādhupṛṣṭaṃ sādhavo vastrailokyahitakārakam // ŚivP_1,2.1ab/
guruṃ smṛtvā bhavatsnehādvakṣye tacchṛṇutādarāt // ŚivP_1,2.1cd/
vedāṃtasārasarvasvaṃ purāṇaṃ śaivamuttamam // ŚivP_1,2.2ab/
sarvāghaughoddhārakaraṃ paratra paramārthadam // ŚivP_1,2.2cd/
kalikalmaṣavidhvaṃsi yasmiñcchivayaśaḥ param // ŚivP_1,2.3ab/
vijṛmbhate sadā viprāścaturvargaphalapradam // ŚivP_1,2.3cd/
tasyādhyayanamātreṇa purāṇasya dvijottamāḥ // ŚivP_1,2.4ab/
sarvottamasya śaivasya te yāsyaṃti susadgatim // ŚivP_1,2.4cd/
tāvadvijṛṃbhate pāpaṃ brahmahatyāpurassaram // ŚivP_1,2.5ab/
yāvacchivapurāṇaṃ hi nodeṣyati jagatyaho // ŚivP_1,2.5cd/
tāvatkalimahotpātāḥ saṃcariṣyaṃti nirbhayāḥ // ŚivP_1,2.6ab/
yāvacchivapurāṇaṃ hi nodeṣyati jagatyaho // ŚivP_1,2.6cd/
tāvatsarvāṇi śāstrāṇi vivadaṃti parasparam // ŚivP_1,2.7ab/
yāvacchivapurāṇaṃ hi nodeṣyati jagatyaho // ŚivP_1,2.7cd/
tāvatsvarūpaṃ durbodhaṃ śivasya mahatāmapi // ŚivP_1,2.8ab/
yāvacchivapurāṇaṃ hi no deṣyati jagatyaho // ŚivP_1,2.8cd/
tāvadyamabhaṭāḥ krūrāḥ saṃcariṣyaṃti nirbhayāḥ // ŚivP_1,2.9ab/
yāvacchivapurāṇaṃ hi nodeṣyati jagatyaho // ŚivP_1,2.9cd/
tāvatsarvapurāṇāni pragarjaṃti mahītale // ŚivP_1,2.10ab/
yāvacchivapurāṇaṃ hi nodeṣyati jagatyaho // ŚivP_1,2.10cd/
tāvatsarvāṇi tīrthāni vivadaṃti mahītale // ŚivP_1,2.11ab/
yāvachivapurāṇaṃ hi nodeṣyati jagatyaho // ŚivP_1,2.11cd/
tāvatsarvāṇi maṃtrāṇi vivadaṃti mahītale // ŚivP_1,2.12ab/
yāvacchivapurāṇaṃ hi nodeṣyati mahītale // ŚivP_1,2.12cd/
tāvatsarvāṇi kṣetrāṇi vivadaṃti mahītale // ŚivP_1,2.13ab/
yāvacchivapurāṇaṃ hi nodeṣyati mahītale // ŚivP_1,2.13cd/
tāvatsarvāṇi pīṭhāni vivadaṃti mahītale // ŚivP_1,2.14ab/
yāvacchivapurāṇaṃ hi nodeṣyati mahītale // ŚivP_1,2.14cd/
tāvatsarvāṇi dānāni vivadaṃti mahītale // ŚivP_1,2.15ab/
yāvacchivapurāṇaṃ hi nodeṣyati mahītale // ŚivP_1,2.15cd/
tāvatsarve ca te devā vivadaṃti mahītale // ŚivP_1,2.16ab/
yāvacchivapurāṇaṃ hi nodeṣyati mahītale // ŚivP_1,2.16cd/
tāvatsarve ca siddhāntā vivadaṃti mahītale // ŚivP_1,2.17ab/
yāvacchivapurāṇaṃ hi nodeṣyati mahītale // ŚivP_1,2.17cd/
asya śaivapurāṇasya kīrtanaśravaṇāddvijāḥ // ŚivP_1,2.18ab/
phalaṃ vaktuṃ na śaknomi kārtsnyena munisattamāḥ // ŚivP_1,2.18cd/
tathāpi tasya māhātmyaṃ vakṣye kiṃcittu vonaghāḥ // ŚivP_1,2.19ab/
cittamādhāya śṛṇuta vyāsenoktaṃ purā mama // ŚivP_1,2.19cd/
etacchivapurāṇaṃ hi ślokaṃ ślokārdhameva ca // ŚivP_1,2.20ab/
yaḥ paṭhedbhaktisaṃyuktassa pāpānmucyate kṣaṇāt // ŚivP_1,2.20cd/
etacchivapurāṇaṃ hi yaḥ pratyahamataṃdritaḥ // ŚivP_1,2.21ab/
yathāśakti paṭhedbhaktyā sa jīvanmukta ucyate // ŚivP_1,2.21cd/
etacchivapurāṇaṃ hi yo bhaktyārcayate sadā // ŚivP_1,2.22ab/
dine dine 'śvamedhasya phalaṃ prāpnotyasaṃśayam // ŚivP_1,2.22cd/
etacchivapurāṇaṃ yassādhāraṇapadecchayā // ŚivP_1,2.23ab/
anyataḥ śṛṇuyātso 'pi matto mucyeta pātakāt // ŚivP_1,2.23cd/
etacchivapurāṇaṃ yo namaskuryādadūrataḥ // ŚivP_1,2.24ab/
sarvadevārcanaphalaṃ sa prāpnoti na saṃśayaḥ // ŚivP_1,2.24cd/
etacchivapurāṇaṃ vai likhitvā pustakaṃ svayam // ŚivP_1,2.25ab/
yo dadyācchivabhaktebhyastasya puṇyaphalaṃ śṛṇu // ŚivP_1,2.25cd/
adhīteṣu ca śāstreṣu vedeṣu vyākṛteṣu ca // ŚivP_1,2.26ab/
yatphalaṃ durlabhaṃ loke tatphalaṃ tasya saṃbhavet // ŚivP_1,2.26cd/
etacchivapurāṇaṃ hi caturdaśyāmupoṣitaḥ // ŚivP_1,2.27ab/
śivabhaktasabhāyāṃ yo vyākaroti sa uttamaḥ // ŚivP_1,2.27cd/
pratyakṣaraṃ tu gāyatrīpuraścaryāphalaṃ labhet // ŚivP_1,2.28ab/
iha bhuktvākhilānkāmānaṃte nirvāṇatāṃ vrajet // ŚivP_1,2.28cd/
upoṣitaścaturdaśyāṃ rātrau jāgaraṇānvitaḥ // ŚivP_1,2.29ab/
yaḥ paṭhecchṛṇuyādvāpi tasya puṇyaṃ vadāmyaham // ŚivP_1,2.29cd/
kurukṣetrādinikhilapuṇyatīrtheṣvanekaśaḥ // ŚivP_1,2.30ab/
ātmatulyadhanaṃ sūryagrahaṇe sarvatomukhe // ŚivP_1,2.30cd/
viprebhyo vyāsamukhyebhyo dattvāyatphalamaśnute // ŚivP_1,2.31ab/
tatphalaṃ saṃbhavettasya satyaṃ satyaṃ na saṃśayaḥ // ŚivP_1,2.31cd/
etacchivapurāṇaṃ hi gāyate yopyaharniśam // ŚivP_1,2.32ab/
ājñāṃ tasya pratīkṣerandavā indrapurogamāḥ // ŚivP_1,2.32cd/
etacchivapurāṇaṃ yaḥ paṭhañchṛṇvanhi nityaśaḥ // ŚivP_1,2.33ab/
yadyatkaroti satkarma tatkoṭiguṇitaṃ bhavet // ŚivP_1,2.33cd/
samāhitaḥ paṭhedyastu tatra śrīrudrasaṃhitām // ŚivP_1,2.34ab/
sa brahmaghno 'pi pūtātmā tribhireva dinairbhavet // ŚivP_1,2.34cd/
tāṃ rudrasaṃhitāṃ yastu bhairavapratimāṃtike // ŚivP_1,2.35ab/
triḥ paṭhetpratyahaṃ maunī sa kāmānakhilāṃllabhet // ŚivP_1,2.35cd/
tāṃ rudrasaṃhitāṃ yastu sapaṭhedvaṭabilvayoḥ // ŚivP_1,2.36ab/
pradakṣiṇāṃ prakurvāṇo brahmahatyā nivartate // ŚivP_1,2.36cd/
kailāsasaṃhitā tatra tato 'pi paramasmṛtā // ŚivP_1,2.37ab/
brahmasvarūpiṇī sākṣātpraṇavārthaprakāśikā // ŚivP_1,2.37cd/
kailāsasaṃhitāyāstu māhātmyaṃ vetti śaṃkaraḥ // ŚivP_1,2.38ab/
kṛtsnaṃ tadardhaṃ vyāsaśca tadardhaṃ vedmyahaṃ dvijāḥ // ŚivP_1,2.38cd/
tatra kiṃcitpravakṣyāmi kṛtsnaṃ vaktuṃ na śakyate // ŚivP_1,2.39ab/
yajjñātvā tatkṣaṇāllokaścittaśuddhimavāpnuyāt // ŚivP_1,2.39cd/
na nāśayati yatpāpaṃ sā raudrī saṃhitā dvijāḥ // ŚivP_1,2.40ab/
tanna paśyāmyahaṃ loke mārgamāṇo 'pi sarvadā // ŚivP_1,2.40cd/
śivenopaniṣatsiṃdhumanthanotpāditāṃ mudā // ŚivP_1,2.41ab/
kumārāyārpitāṃ tāṃ vai sudhāṃ pītvā 'maro bhavet // ŚivP_1,2.41cd/
brahmahatyādipāpānāṃ niṣkṛtiṃ kartumudyataḥ // ŚivP_1,2.42ab/
māsamātraṃ saṃhitāṃ tāṃ paṭhitvā mucyate tataḥ // ŚivP_1,2.42cd/
duṣpratigrahadurbhojyadurālāpādisaṃbhavam // ŚivP_1,2.43ab/
pāpaṃ sakṛtkīrtanena saṃhitā sā vināśayet // ŚivP_1,2.43cd/
śivālaye vilvavane saṃhitāṃ tāṃ paṭhettu yaḥ // ŚivP_1,2.44ab/
sa tatphalamavāpnoti yadvāco 'pi na gocare // ŚivP_1,2.44cd/
saṃhitāṃ tāṃ paṭhan bhaktyā yaḥ śrāddhe bhojayeddvijān // ŚivP_1,2.45ab/
tasya ye pitaraḥ sarve yāṃti śaṃbhoḥ paraṃ padam // ŚivP_1,2.45cd/
caturdaśyāṃ nirāhāro yaḥ paṭhetsaṃhitāṃ ca tām // ŚivP_1,2.46ab/
bilvamūle śivaḥ sākṣātsadevaiśca prapūjyate // ŚivP_1,2.46cd/
anyāpi saṃhitā tatra sarvakāmaphalapradā // ŚivP_1,2.47ab/
ubhe viśiṣṭe vijñeye līlāvijñānapūrite // ŚivP_1,2.47cd/
tadidaṃ śaivamākhyātaṃ purāṇaṃ vedasaṃmitam // ŚivP_1,2.48ab/
nirmitaṃ tacchivenaiva prathamaṃ brahmasaṃmitam // ŚivP_1,2.48cd/
vidyeśaṃca tathāraudraṃ vaināyakamathaumikam // ŚivP_1,2.49ab/
mātraṃ rudraikādaśakaṃ kailāsaṃ śatarudrakam // ŚivP_1,2.49cd/
koṭirudrasahasrādyaṃ koṭirudraṃ tathaiva ca // ŚivP_1,2.50ab/
vāyavīyaṃ dharmasaṃjñaṃ purāṇamiti bhedataḥ // ŚivP_1,2.50cd/
saṃhitā dvādaśamitā mahāpuṇyatarā matā // ŚivP_1,2.51ab/
tāsāṃ saṃkhyāṃ bruve viprāḥ śṛṇutādaratokhilam // ŚivP_1,2.51cd/
vidyeśaṃ daśāsāhasraṃ rudraṃ vaināyakaṃ tathā // ŚivP_1,2.52ab/
aumaṃ mātṛpurāṇākhyaṃ pratyekāṣṭasahasrakam // ŚivP_1,2.52cd/
trayodaśasahasraṃ hi rudraikādaśakaṃ dvijāḥ // ŚivP_1,2.53ab/
ṣaṭsahasraṃ ca kailāsaṃ śatarudraṃ tadardhakam // ŚivP_1,2.53cd/
koṭirudraṃ triguṇitamekādaśasahasrakam // ŚivP_1,2.54ab/
sahasrakoṭirudrākhyamuditaṃ graṃthasaṃkhyayā // ŚivP_1,2.54cd/
vāyavīyaṃ khābdhiśataṃ gharmaṃ ravisahasrakam // ŚivP_1,2.55ab/
tadevaṃ lakṣasaṃkhyākaṃ śaivasaṃkhyāvibhedataḥ // ŚivP_1,2.55cd/
vyāsena tattu saṃkṣiptaṃ caturviṃśatsahasrakam // ŚivP_1,2.56ab/
śaivaṃ tatra caturthaṃ vai purāṇaṃ saptasaṃhitam // ŚivP_1,2.56cd/
śive saṃkalpitaṃ pūrvaṃ purāṇaṃ granthasaṃkhyayā // ŚivP_1,2.57ab/
śatakoṭipramāṇaṃ hi purā sṛṣṭau suvismṛtam // ŚivP_1,2.57cd/
vyasteṣṭādaśadhā caiva purāṇe dvāparādiṣu // ŚivP_1,2.58ab/
caturlakṣeṇa saṃkṣipte kṛte dvaipāyanādibhiḥ // ŚivP_1,2.58cd/
proktaṃ śivapurāṇaṃ hi caturviṃśatsahasrakam // ŚivP_1,2.59ab/
ślokānāṃ saṃkhyayā saptasaṃhitaṃ brahmasaṃmitam // ŚivP_1,2.59cd/
vidyeśvarākhyā tatrādyā raudrī jñeyā dvitīyikā // ŚivP_1,2.60ab/
tṛtīyā śatarudrākhyā koṭirudrā caturthikā // ŚivP_1,2.60cd/
pañcamī caiva maumākhyā ṣaṣṭhī kailāsasaṃjñikā // ŚivP_1,2.61ab/
saptamī vāyavīyākhyā saptaivaṃ saṃhitāmatāḥ // ŚivP_1,2.61cd/
sasaptasaṃhitaṃ divyaṃ purāṇaṃ śivasaṃjñakam // ŚivP_1,2.62ab/
varīvarti brahmatulyaṃ sarvopari gatipradam // ŚivP_1,2.62cd/
etacchivapurāṇaṃ hi saptasaṃhitamādarāt // ŚivP_1,2.63ab/
paripūrṇaṃ paṭhedyastu sa jīvanmukta ucyate // ŚivP_1,2.63cd/
śrutismṛtipurāṇetihāsāgamaśatāni ca // ŚivP_1,2.64ab/
etacchivapurāṇasya nārhaṃtyalpāṃ kalāmapi // ŚivP_1,2.64cd/
śaivaṃ purāṇamamalaṃ śivakīrtitaṃ tadvyāsena śaivapravaṇena na saṃgṛhītam // ŚivP_1,2.65ab/
saṃkṣepataḥ sakalajīvaguṇopakāre tāpatrayaghnamatulaṃ śivadaṃ satāṃ hi // ŚivP_1,2.65cd/
vikaitavo dharma iha pragīto vedāṃtavijñānamayaḥ pradhānaḥ // ŚivP_1,2.66ab/
amatsarāṃtarbudhavedyavastu satkḷptamatraiva trivargayuktam // ŚivP_1,2.66cd/
śaivaṃ purāṇatilakaṃ khalu satpurāṇaṃ vedāṃtavedavilasatparavastugītam // ŚivP_1,2.67ab/
yo vai paṭhecca śṛṇuyātparamādareṇa śaṃbhupriyaḥ sa hi labhetparamāṃ gatiṃ vai // ŚivP_1,2.67cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe vidyeśvarasaṃhitāyāṃ dvidīyo 'dhyāyaḥ

Chapter 3 vyāsa uvāca ityākarṇya vacaḥ sautaṃ procuste paramarṣayaḥ // ŚivP_1,3.1ab/
vedāṃtasārasarvasvaṃ purāṇaṃ śrāvayādbhutam // ŚivP_1,3.1cd/
iti śrutvā munīnāṃ sa vacanaṃ supraharṣitaḥ // ŚivP_1,3.2ab/
saṃsmarañchaṃkaraṃ sūtaḥ provāca munisattamān // ŚivP_1,3.2cd/
sūta uvāca śṛṇvaṃtu ṛṣayaḥ sarve smṛtvā śivamanāmayam // ŚivP_1,3.3ab/
purāṇapravaṇaṃ śaivaṃ purāṇaṃ vedasārajam // ŚivP_1,3.3cd/
yatra gītaṃ trikaṃ prītyā bhaktijñānavirāgakam // ŚivP_1,3.4ab/
vedāṃtavedyaṃ sadvastu viśeṣeṇa pravarṇitam // ŚivP_1,3.5ab/
sūta uvāca śṛṇvaṃtu ṛṣayaḥ sarve purāṇaṃ vedasārajam // ŚivP_1,3.6ab/
purā kālena mahatā kalpe 'tīte punaḥpunaḥ // ŚivP_1,3.6cd/
asminnupasthite kalpe pravṛtte sṛṣṭikarmaṇi // ŚivP_1,3.7ab/
munīnāṃ ṣaṭkulīnānāṃ bruvatāmitaretaram // ŚivP_1,3.7cd/
idaṃ paramidaṃ neti vivādaḥ sumahānabhūt // ŚivP_1,3.8ab/
te 'bhijagmurvidhātāraṃ brahmāṇaṃ praṣṭumavyayam // ŚivP_1,3.8cd/
vāgbhirvinayagarbhābhiḥ sarve prāṃjalayo 'bruvan // ŚivP_1,3.9ab/
tvaṃ hi sarvajagaddhātā sarvakāraṇakāraṇam // ŚivP_1,3.9cd/
kaḥ pumānsarvatattvebhyaḥ purāṇaḥ parataḥ paraḥ // ŚivP_1,3.10ab/
brahmovāca yato vāco nivartaṃte aprāpya manasā saha // ŚivP_1,3.10cd/
yasmātsarvamidaṃ brahmaviṣṇurudreṃdrapūrvakam // ŚivP_1,3.11ab/
sahabhūteṃdriyaiḥ sarvaiḥ prathamaṃ saṃprasūyate // ŚivP_1,3.11cd/
eṣa devo mahādevaḥ sarvajño jagadīśvaraḥ // ŚivP_1,3.12ab/
ayaṃ tu parayā bhaktyā dṛśyate nā 'nyathā kvacit // ŚivP_1,3.12cd/
rudro harirharaścaiva tathānye ca sureśvarāḥ // ŚivP_1,3.13ab/
bhaktyā paramayā tasya nityaṃ darśanakāṃkṣiṇaḥ // ŚivP_1,3.13cd/
bahunātra kimuktena śive bhaktyā vimucyate // ŚivP_1,3.14ab/
prasādāddevatābhaktiḥ prasādo bhaktisaṃbhavaḥ // ŚivP_1,3.14cd/
yathehāṃkurato bījaṃ bījato vā yathāṃkuraḥ // ŚivP_1,3.14ef/
tasmādīśaprasādārthaṃ yūyaṃ gatvā bhuvaṃ dvijāḥ // ŚivP_1,3.15ab/
dīrghasatraṃ samākṛdhvaṃ yūyaṃ varṣasahasrakam // ŚivP_1,3.15cd/
amuṣyaivādhvareśasya śivasyaiva prasādataḥ // ŚivP_1,3.16ab/
vedoktavidyāsāraṃ tu jñāyate sādhyasādhanaṃ // ŚivP_1,3.16cd/
munaya ūcuḥ atha kiṃ paramaṃ sādhyaṃ kiṃvā tatsādhanaṃ param // ŚivP_1,3.17ab/
sādhakaḥ kīdṛśastatra tadidaṃ brūhi tattvataḥ // ŚivP_1,3.17cd/
brahmovāca sādhyaṃ śivapadaprāptiḥ sādhanaṃ tasya sevanam // ŚivP_1,3.18ab/
sādhakastatprasādādyo 'nityādiphalaniḥspṛhaḥ // ŚivP_1,3.18cd/
karma kṛtvā tu vedoktaṃ tadarpitamahāphalam // ŚivP_1,3.19ab/
parameśapadaprāptaḥ sālokyādikramāttataḥ // ŚivP_1,3.19cd/
tattadbhaktyanusāreṇa sarveṣāṃ paramaṃ phalam // ŚivP_1,3.20ab/
tatsādhanaṃ bahuvidhaṃ sākṣādīśena bodhitam // ŚivP_1,3.20cd/
saṃkṣipya tatra vaḥ sāraṃ sādhanaṃ prabravīmyaham // ŚivP_1,3.21ab/
śrotreṇa śravaṇaṃ tasya vacasā kīrtanaṃ tathā // ŚivP_1,3.21cd/
manasā mananaṃ tasya mahāsādhanamucyate // ŚivP_1,3.22ab/
śrotavyaḥ kīrtitavyaśca mantavyaśca maheśvaraḥ // ŚivP_1,3.22cd/
iti śrutipramāṇaṃ naḥ sādhanenā 'munā param // ŚivP_1,3.23ab/
sādhyaṃ vrajata sarvārthasādhanaikaparāyaṇāḥ // ŚivP_1,3.23cd/
pratyakṣaṃ cakṣuṣā dṛṣṭvā tatra lokaḥ pravartate // ŚivP_1,3.24ab/
apratyakṣaṃ hi sarvatra jñātvā śrotreṇa ceṣṭate // ŚivP_1,3.24cd/
tasmācchravaṇamevādau śrutvā gurumukhādbudhaḥ // ŚivP_1,3.25ab/
tataḥ saṃsādhayedanyatkīrtanaṃ mananaṃ sudhīḥ // ŚivP_1,3.25cd/
kramānmananaparyaṃte sādhane 'sminsusādhite // ŚivP_1,3.26ab/
śivayogo bhavettena sālokyādikramācchanaiḥ // ŚivP_1,3.26cd/
sarvāṃgavyādhayaḥ paścātsarvānaṃdaśca līyate // ŚivP_1,3.27ab/
abhyāsātkleśametadvai paścādādyaṃtamaṃgalam // ŚivP_1,3.27cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe vidyeśvarasaṃhitāyāṃ sādhyasādhanakhaṇḍe tṛtīyo 'dhyāyaḥ

Chapter 4 munaya ūcuḥ mananaṃ kīdṛśaṃ brahmañchravaṇaṃ cāpi kīdṛśam // ŚivP_1,4.1ab/
kīrtanaṃ vā kathaṃ tasya kīrtayaitadyathāyatham // ŚivP_1,4.1cd/
brahmovaca pūjājapeśaguṇarūpavilāsanāmnāṃ yuktipriyeṇa manasā pariśodhanaṃ yat // ŚivP_1,4.2ab/
tatsaṃtataṃ mananamīśvaradṛṣṭilabhyaṃ sarveṣu sādhanavareṣvapi mukhyamukhyam // ŚivP_1,4.2cd/
gītātmanā śrutipadena ca bhāṣayā vā śaṃbhupratāpaguṇarūpavilāsanāmnām // ŚivP_1,4.3ab/
vācā sphuṭaṃ tu rasavatstavanaṃ yadasya tatkīrtanaṃ bhavati sā dhanamatra madhyam // ŚivP_1,4.3cd/
yenāpi kena karaṇena ca śabdapuṃjaṃ yatra kvacicchivaparaṃ śravaṇeṃdriyeṇa // ŚivP_1,4.4ab/
strīkelivaddṛḍhataraṃ praṇidhīyate yattadvai budhāḥ śravaṇamatra jagatprasiddham // ŚivP_1,4.4cd/
satsaṃgamena bhavati śravaṇaṃ purastātsaṃkīrtanaṃ paśupateratha taddṛḍhaṃ syāt // ŚivP_1,4.5ab/
sarvottamaṃ bhavati tanmananaṃ tadaṃte sarvaṃ hi saṃbhavati śaṃkaradṛṣṭipāte // ŚivP_1,4.5cd/
sūta uvāca asminsādhanamāhatmye purā vṛttaṃ munīśvarāḥ // ŚivP_1,4.6ab/
yuṣmadarthaṃ pravakṣyāmi śṛṇudhvamavadhānataḥ // ŚivP_1,4.6cd/
purā mama gururvyāsaḥ parāśaramuneḥ sutaḥ // ŚivP_1,4.7ab/
tapaścacāra saṃbhrāṃtaḥ sarasvatyāstaṭe śubhe // ŚivP_1,4.7cd/
gacchanyadṛchayā tatra vimānenārkarociṣā // ŚivP_1,4.8ab/
sanatkumāro bhagavāndadarśa mama deśikam // ŚivP_1,4.8cd/
dhyānārūḍhaḥ prabuddho 'sau dadarśa tamajātmajam // ŚivP_1,4.9ab/
praṇipatyāha saṃbhrāṃtaḥ paraṃ kautūhalaṃ muniḥ // ŚivP_1,4.9cd/
dattvārghyamasmai pradadau devayogyaṃ ca viṣṭiram // ŚivP_1,4.10ab/
prasannaḥ prāha taṃ prahvaṃ prabhurgaṃbhīrayā girā // ŚivP_1,4.10cd/
sanatkumāra uvāca satyaṃ vastu mune dadhyāḥ sākṣātkaraṇagocaraḥ // ŚivP_1,4.11ab/
sa śivothāsahāyotra tapaścarasi kiṃ kṛte // ŚivP_1,4.11cd/
evamuktaḥ kumāreṇa provāca svāśayaṃ muniḥ // ŚivP_1,4.12ab/
dharmārthakāmamokṣāśca vedamārge kṛtādarāḥ // ŚivP_1,4.12cd/
bahudhā sthāpitā loke mayā tvatkṛpayā tathā // ŚivP_1,4.13ab/
evaṃ bhutasya mepyevaṃ gurubhūtasya sarvataḥ // ŚivP_1,4.13cd/
muktisādhanakaṃ jñānaṃ nodeti paramādbhutam // ŚivP_1,4.14ab/
tapaścarāmi muktyarthaṃ na jāne tatra kāraṇam // ŚivP_1,4.14cd/
itthaṃ kumāro bhagavān vyāsena muninārthitaḥ // ŚivP_1,4.15ab/
samarthaḥ prāha vipreṃdrā niścayaṃ muktikāraṇam // ŚivP_1,4.15cd/
śravaṇaṃ kīrtanaṃ śaṃbhormananaṃ ca mahattaram // ŚivP_1,4.16ab/
trayaṃ sādhanamuktaṃ ca vidyate vedasaṃmatam // ŚivP_1,4.16cd/
purāhamatha saṃbhrāṃto hyanyasādhanasaṃbhramaḥ // ŚivP_1,4.17ab/
acale maṃdare śaile tapaścaraṇamācaram // ŚivP_1,4.17cd/
śivājñayā tataḥ prāpto bhagavānnandikeśvaraḥ // ŚivP_1,4.18ab/
sa me dayālurbhagavānsarvasākṣī gaṇeśvaraḥ // ŚivP_1,4.18cd/
uvāca mahyaṃ sasnehaṃ muktisādhanamuttamam // ŚivP_1,4.19ab/
śravaṇaṃ kīrtanaṃ śaṃbhormananaṃ vedasaṃmatam // ŚivP_1,4.19cd/
trikaṃ ca sādhanaṃ muktau śivena mama bhāṣitam // ŚivP_1,4.20ab/
śravaṇādiṃ brahmankuruṣveti muhurmuhuḥ // ŚivP_1,4.20cd/
evamuktvā tato vyāsaṃ sānugo vidhinaṃdanaḥ // ŚivP_1,4.21ab/
jagāma svavimānena padaṃ paramaśobhanam // ŚivP_1,4.21cd/
evamuktaṃ samāsena pūrvavṛttāṃtamuttamam // ŚivP_1,4.22ab/
ṛṣaya ūcuḥ śravaṇāditrayaṃ sūta muktyopāyastvayeritaḥ // ŚivP_1,4.22cd/
śravaṇāditrike 'śaktaḥ kiṃ kṛtvā mucyate janaḥ // ŚivP_1,4.23ab/
ayatnenaiva muktiḥ syātkarmaṇā kena hetunā // ŚivP_1,4.23cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe prathamāyāṃ vidyeśvarasaṃhitāyaṃ sādhyasādhanakhaṇḍe caturtho 'dhyāyaḥ

Chapter 5 sūta uvāca śravaṇāditrike 'śakto liṃgaṃ beraṃ ca śāṃkaram // ŚivP_1,5.1ab/
saṃsthāpya nityamabhyarcya taretsaṃsārasāgaram // ŚivP_1,5.1cd/
api dravyaṃ vahedeva yathābalamavaṃcayan // ŚivP_1,5.2ab/
arpayelliṃgaberārthamarcayedapi saṃtatam // ŚivP_1,5.2cd/
maṃḍapaṃ gopuraṃ tīrthaṃ maṭhaṃ kṣetraṃ tathotsavam // ŚivP_1,5.3ab/
vastraṃ gaṃdhaṃ ca mālyaṃ ca dhūpaṃ dīpaṃ ca bhaktitaḥ // ŚivP_1,5.3cd/
vividhānnaṃ ca naivedyamapūpavyaṃjanairyutam // ŚivP_1,5.4ab/
chatraṃ dhvajaṃ ca vyajanaṃ cāmaraṃ cāpi sāṃgakam // ŚivP_1,5.4cd/
rājopacāravatsarvaṃ dhārayelliṃgaberayoḥ // ŚivP_1,5.5ab/
pradakṣiṇāṃ namaskāraṃ yathāśakti japaṃ tathā // ŚivP_1,5.5cd/
āvāhanādisargāṃtaṃ nityaṃ kuryātsubhaktitaḥ // ŚivP_1,5.6ab/
itthamabhyarcya yandevaṃ liṃgebere ca śāṃkare // ŚivP_1,5.6cd/
siddhimeti śivaprītyā hitvāpi śravaṇādikam // ŚivP_1,5.7ab/
liṃgaberārcanāmātrānmuktāḥ purve mahājanāḥ // ŚivP_1,5.7cd/
manuya ūcuḥ beramātre tu sarvatra pūjyaṃte devatāgaṇāḥ // ŚivP_1,5.8ab/
liṃgebere ca sarvatra kathaṃ saṃpūjyate śivaḥ // ŚivP_1,5.8cd/
sūta uvāca aho munīśvarāḥ puṇyaṃ praśnametanmahādbhutam // ŚivP_1,5.9ab/
atra vaktā mahādevo nānyo 'sti puruṣaḥ kvacit // ŚivP_1,5.9cd/
śivenoktaṃ pravakṣyāmi kramādgurumukhācchrutam // ŚivP_1,5.10ab/
śivaiko brahmarūpatvānniṣkalaḥ parikīrtitaḥ // ŚivP_1,5.10cd/
rūpitvātsakalastadvattasmātsakalaniṣkalaḥ // ŚivP_1,5.11ab/
niṣkalatvānnirākāraṃ liṃgaṃ tasya samāgatam // ŚivP_1,5.11cd/
sakalatvāttathā beraṃ sākāraṃ tasya saṃgatam // ŚivP_1,5.12ab/
sakalākalarūpatvādbrahmaśabdābhidhaḥ paraḥ // ŚivP_1,5.12cd/
api liṃge ca bere ca nityamabhyarcyate janaiḥ // ŚivP_1,5.13ab/
abrahmatvāttadanyeṣāṃ niṣkalatvaṃ na hi kvacit // ŚivP_1,5.13cd/
tasmātte niṣkale liṃge nārādhyaṃte sureśvarāḥ // ŚivP_1,5.14ab/
abrahmatvācca jīvatvāttathānye devatāgaṇāḥ // ŚivP_1,5.14cd/
tūṣṇīṃ sakalamātratvādarcyaṃte beramātrake // ŚivP_1,5.15ab/
jīvatvaṃ śaṃkarānyeṣāṃ brahmatvaṃ śaṃkarasya ca // ŚivP_1,5.15cd/
vedāṃtasārasaṃsiddhaṃ praṇavārthe prakāśanāt // ŚivP_1,5.16ab/
evameva purā pṛṣṭo maṃdare nandikeśvaraḥ // ŚivP_1,5.16cd/
sanatkumāramuninā brahmaputreṇa dhīmatā // ŚivP_1,5.17ab/
sanatkumāra uvāca śivānyadevavaśyānāṃ sarveṣāmapi sarvataḥ // ŚivP_1,5.17cd/
beramātraṃ ca pūjārthaṃ śrutaṃ dṛṣṭaṃ ca bhūriśaḥ // ŚivP_1,5.18ab/
śivamātrasya pūjāyāṃ liṃgaṃ beraṃ ca dṛśyate // ŚivP_1,5.18cd/
atastadbrūhi kalyāṇa tattvaṃ me sādhubodhanam // ŚivP_1,5.19ab/
nandikeśvara uvāca anuttaramimaṃ praśnaṃ rahasyaṃ brahmalakṣaṇam // ŚivP_1,5.19cd/
kathayāmi śivenoktaṃ bhaktiyuktasya te 'nagha // ŚivP_1,5.20ab/
śivasya brahmarūpatvānniṣkalatvācca niṣkalam // ŚivP_1,5.20cd/
liṃgaṃ tasyaiva pūjāyāṃ sarvavedeṣu saṃmatam // ŚivP_1,5.21ab/
tasyaiva sakalatvācca tathā sakalaniṣkalam // ŚivP_1,5.21cd/
sakalaṃ ca tathā beraṃ pūjāyāṃ lokasaṃmatam // ŚivP_1,5.22ab/
śivānyeṣāṃ ca jīvatvātsakalatvācca sarvataḥ // ŚivP_1,5.22cd/
beramātraṃ ca pūjāyāṃ saṃmataṃ vedanirṇaye // ŚivP_1,5.23ab/
svāvirbhāve ca devānāṃ sakalaṃ rūpameva hi // ŚivP_1,5.23cd/
śivasya liṃgaṃ beraṃ ca darśane dṛśyate khalu // ŚivP_1,5.24ab/
sanatkumāra uvāca uktaṃ tvayā mahābhāga liṃgaberapracāraṇam // ŚivP_1,5.24cd/
śivasya ca tadanyeṣāṃ vibhajya paramārthataḥ // ŚivP_1,5.25ab/
tasmāttadeva paramaṃ liṃgaberādisaṃbhavam // ŚivP_1,5.25cd/
śrotumicchāmi yogīṃdra liṃgāvirbhāvalakṣaṇam // ŚivP_1,5.26ab/
nandikeśvara uvāca śṛṇu vatsa bhavatprītyā vakṣyāmi paramārthataḥ // ŚivP_1,5.26cd/
purā kalpe mahākāle prapanne lokaviśrute // ŚivP_1,5.27ab/
āyudhyetāṃ mahātmānau brahmaviṣṇū parasparam // ŚivP_1,5.27cd/
tayormānaṃ nirākartuṃ tanmadhye parameśvaraḥ // ŚivP_1,5.28ab/
niṣkalastaṃbharūpeṇa svarūpaṃ samadarśayat // ŚivP_1,5.28cd/
tataḥ svaliṃgacihnatvātstambhato niṣkalaṃ śivaḥ // ŚivP_1,5.29ab/
svaliṃgaṃ darśayāmāsa jagatāṃ hitakāmyayā // ŚivP_1,5.29cd/
tadāprabhṛti lokeṣu niṣkalaṃ liṃgamaiśvaram // ŚivP_1,5.30ab/
sakalaṃ ca tathā beraṃ śivasyaiva prakalpitam // ŚivP_1,5.30cd/
śivānyeṣaḥ tu devānāṃ beramātraṃ prakalpitam // ŚivP_1,5.31ab/
tattadberaṃ tu devānāṃ tattadbhogapradaṃ śubham // ŚivP_1,5.31cd/
śivasya liṃgaberatvaṃ bhogamokṣapradaṃ śubham // ŚivP_1,5.31ef/

iti śrīśivamahāpurāṇe vidyeśvarasaṃhitāyāṃ pañcamo 'dhyāyaḥ

Chapter 6 nandikeśvara uvāca purā kadācidyogīṃdra viṣṇurviṣadharāsanaḥ // ŚivP_1,6.1ab/
suṣvāpa parayā bhūtyā svānugairapi saṃvṛtaḥ // ŚivP_1,6.1cd/
yadṛcchayā gatastatra brahmā brahmavidāṃvaraḥ // ŚivP_1,6.2ab/
apṛcchatpuṃḍarīkākṣaṃ śayanaṃ sarvasundaram // ŚivP_1,6.2cd/
kastvaṃ puruṣavaccheṣe dṛṣṭvā māmapi dṛptavat // ŚivP_1,6.3ab/
uttiṣṭha vatsa māṃ paśya tava nāthamihāgatam // ŚivP_1,6.3cd/
āgataṃ gurumārādhyaṃ dṛṣṭvā yo dṛptavaccaret // ŚivP_1,6.4ab/
drohiṇastasya mūḍhasya prāyaścittaṃ vidhīyate // ŚivP_1,6.4cd/
iti śrutvā vacaḥ kruddho bahiḥ śāṃtavadācarat // ŚivP_1,6.5ab/
svasti te svāgataṃ vatsa tiṣṭha pīṭhamito viśa // ŚivP_1,6.5cd/
kimu te vyāgravadvaktraṃ vibhāti viṣamekṣaṇam // ŚivP_1,6.6ab/
brahmovāca vatsa viṣṇo mahāmānamāgataṃ kālavegataḥ // ŚivP_1,6.6cd/
pitāmahaśca jagataḥ pātā ca tava vatsaka // ŚivP_1,6.7ab/
viṣṇuruvāca matsthaṃ jagadidaṃ vatsa manuṣe tvaṃ hi coravat // ŚivP_1,6.7cd/
mannābhikamalājjātaḥ putrastvaṃ bhāṣase vṛthā // ŚivP_1,6.8ab/
nandikeśvara uvāca evaṃ hi vadatostatra mugdhayorajayostadā // ŚivP_1,6.8cd/
ahameva baro na tvamahaṃ prabhurahaṃ prabhuḥ // ŚivP_1,6.9ab/
parasparaṃ haṃtukāmau cakratuḥ samarodyamam // ŚivP_1,6.9cd/
yuyudhāte 'marau vīrau haṃsapakṣīṃdravāhanau // ŚivP_1,6.10ab/
vairaṃcyā vaiṣṇavāścaivaṃ mitho yuyudhire tadā // ŚivP_1,6.10cd/
tāvadvimānagatayaḥ sarvā vai devajātayaḥ // ŚivP_1,6.11ab/
didṛkṣavaḥ samājagmuḥ samaraṃ taṃ mahādbhutam // ŚivP_1,6.11cd/
kṣipaṃtaḥ puṣpavarṣāṇi paśyaṃtaḥ svairamaṃbare // ŚivP_1,6.12ab/
suparṇavāhanastatra kruddho vai brahmavakṣasi // ŚivP_1,6.12cd/
mumoca bāṇānasahānastrāṃśca vividhānbahūn // ŚivP_1,6.13ab/
mumocā 'tha vidhiḥ kruddho viṣṇorurasi duḥsahān // ŚivP_1,6.13cd/
bāṇānanalasaṃkāśānastrāṃśca bahuśastadā // ŚivP_1,6.14ab/
tadāścaryamiti spaṣṭaṃ tayoḥ samaragocaram // ŚivP_1,6.14cd/
samīkṣya daivatagaṇāḥ śaśaṃsurbhṛśamākulāḥ // ŚivP_1,6.15ab/
tato viṣṇuḥ susaṃkruddhaḥ śvasanvyasanakarśitaḥ // ŚivP_1,6.15cd/
māheśvarāstraṃ matimān saṃdadhe brahmaṇopari // ŚivP_1,6.16ab/
tato brahmā bhṛśaṃ kruddhaḥ kaṃpayanviśvameva hi // ŚivP_1,6.16cd/
astraṃ pāśupataṃ ghoraṃ saṃdadhe viṣṇuvakṣasi // ŚivP_1,6.17ab/
tatastadutthitaṃ vyomni tapanāyutasannibham // ŚivP_1,6.17cd/
sahasramukhamatyugraṃ caṃḍavātabhayaṃkaram // ŚivP_1,6.18ab/
astradvayamidaṃ tatra brahmaviṣṇvorbhayaṃkaram // ŚivP_1,6.18cd/
itthaṃ babhūva samaro brahmaviṣṇvoḥ parasparam // ŚivP_1,6.19ab/
tato devagaṇāḥ sarve viṣaṇṇā bhṛśamākulāḥ // ŚivP_1,6.19cd/
ūcuḥ parasparaṃ tāta rājakṣobhe yathā dvijāḥ // ŚivP_1,6.19ef/
sṛṣṭiḥ sthitiśca saṃhārastiro bhāvopyanugrahaḥ // ŚivP_1,6.20ab/
yasmātpravartate tasmai brahmaṇe ca triśūline // ŚivP_1,6.20cd/
aśakyamanyairyadanugrahaṃ vinā tṛṇakṣayopyatra yadṛcchayā kvacit // ŚivP_1,6.21ab/
iti devābhayaṃ kṛtvā vicinvaṃtaḥ śivakṣayam // ŚivP_1,6.22ab/
jagmuḥ kailāsaśikharaṃ yatrāste caṃdraśekharaḥ // ŚivP_1,6.22cd/
dṛṣṭvaivamamarā hṛṣṭāḥ padaṃtatpārameśvaram // ŚivP_1,6.23ab/
praṇemuḥ praṇavākāraṃ praviṣṭāstatra sadmani // ŚivP_1,6.23cd/
tepi tatra sabhāmadhye maṃḍape maṇiviṣṭare // ŚivP_1,6.24ab/
virājamānamumayā dadṛśurdevapuṃgavam // ŚivP_1,6.24cd/
savyottaretarapadaṃ tadarhitakarāṃ bujam // ŚivP_1,6.25ab/
svagaṇaiḥ sarvato juṣṭaṃ sarvalakṣaṇalakṣitam // ŚivP_1,6.25cd/
vījyamānaṃ viśoṣajaiḥ strījanaistīvrabhāvanaiḥ // ŚivP_1,6.26ab/
śasyamānaṃ sadāvedairanugṛhṇaṃtamīśvaram // ŚivP_1,6.26cd/
dṛṣṭvaivamīśamamarāḥ saṃtoṣasalilekṣaṇāḥ // ŚivP_1,6.27ab/
daṃḍavaddūrato vatsa namaścakrurmahāgaṇāḥ // ŚivP_1,6.27cd/
tānavekṣya patirdevānsamīpe cāhvayadgaṇaiḥ // ŚivP_1,6.28ab/
atha saṃhlādayandevāndevo devaśikhāmaṇiḥ // ŚivP_1,6.28cd/
avocadarthagaṃbhīraṃ vacanaṃ madhumaṃgalam // ŚivP_1,6.28ef/

iti śrīśivamahāpurāṇe vidyeśvarasaṃhitāyāṃ ṣaṣṭho 'dhyāyaḥ

Chapter 7 īśvara uvāca vatsakāḥ svastivaḥ kaccidvartate mama śāsanāt // ŚivP_1,7.1ab/
jagacca devatāvaṃśaḥ svasvakarmaṇi kiṃ navā // ŚivP_1,7.1cd/
prāgeva viditaṃ yuddhaṃ brahmaviṣṇvormayāsurāḥ // ŚivP_1,7.2ab/
bhavatāmabhitāpena paunaruktyena bhāṣitam // ŚivP_1,7.2cd/
iti sasmitayā mādhvyā kumāraparibhāṣayā // ŚivP_1,7.3ab/
samatoṣayadaṃbāyāḥ sa patistatsuravrajam // ŚivP_1,7.3cd/
atha yuddhāṃgaṇaṃ gaṃtuṃ haridhātroradhīśvaraḥ // ŚivP_1,7.4ab/
ājñāpayadgaṇeśānāṃ śataṃ tatraiva saṃsadi // ŚivP_1,7.4cd/
tato vādyaṃ bahuvidhaṃ prayāṇāya pareśituḥ // ŚivP_1,7.5ab/
gaṇeśvarāśca saṃnaddhā nānāvāhanabhūṣaṇāḥ // ŚivP_1,7.5cd/
praṇavākāramādyaṃtaṃ pañcamaṃḍalamaṃḍitam // ŚivP_1,7.6ab/
āruroha rathaṃ bhadramaṃbikāpatirīśvaraḥ // ŚivP_1,7.6cd/
sasūnugaṇamiṃdrādyāḥ sarvepyanuyayuḥ surāḥ // ŚivP_1,7.6ef/
citradhvajavyajanacāmarapuṣpavarṣasaṃgatinṛtyanivahairaipi vādyavargaiḥ // ŚivP_1,7. 7ab/
saṃmānitaḥ paśupatiḥ parayā ca devyā sākaṃ tayoḥ samarabhūmimagātsasainyaḥ // ŚivP_1,7.7cd/
samīkṣyaṃ tu tayoryuddhaṃ nigūḍho 'bhraṃ samāsthitaḥ // ŚivP_1,7.8ab/
samāptavādyanirghoṣaḥ śāṃtorugaṇaniḥsvanaḥ // ŚivP_1,7.8cd/
atha brahmācyutau vīrau haṃtukāmau parasparam // ŚivP_1,7.9ab/
māheśvareṇa cā 'streṇa tathā pāśupatena ca // ŚivP_1,7.9cd/
astrajvālairatho dagdhaṃ brahmaviṣṇvorjagattrayam // ŚivP_1,7.10ab/
īśopi taṃ nirīkṣyātha hyakālapralayaṃ bhṛśam // ŚivP_1,7.10cd/
mahānalastaṃbhavibhīṣaṇākṛtirbabhūva tanmadhyatale sa niṣkalaḥ // ŚivP_1,7.11ab/
te astre cāpi sajvāle lokasaṃharaṇakṣame // ŚivP_1,7.12ab/
nipatetuḥ kṣaṇe naiva hyāvirbhūte mahānale // ŚivP_1,7.12cd/
dṛṣṭvā tadadbhutaṃ citramastraśāṃtikaraṃ śubham // ŚivP_1,7.13ab/
kimetadadbhutākāramityūcuśca parasparam // ŚivP_1,7.13cd/
atīṃdriyamidaṃ staṃbhamagnirūpaṃ kimutthitam // ŚivP_1,7.14ab/
asyordhvamapi cādhaścāvayorlakṣyameva hi // ŚivP_1,7.14cd/
iti vyavasitau vīrau militau vīramāninau // ŚivP_1,7.15ab/
tatparau tatparīkṣārthaṃ pratasthāte 'tha satvaram // ŚivP_1,7.15cd/
āvayormiśrayostatra kāryamekaṃ na saṃbhavet // ŚivP_1,7.16ab/
ityuktvā sūkaratanurviṣṇustasyādimīyivān // ŚivP_1,7.16cd/
tathā brahmāhaṃ satanustadaṃtaṃ vīkṣituṃ yayau // ŚivP_1,7.17ab/
bhittvā pātālanilayaṃ gatvā dūrataraṃ hariḥ // ŚivP_1,7.17cd/
nā 'pi śyāttasya saṃsthānaṃ staṃbhasyānalavarcasaḥ // ŚivP_1,7.18ab/
śrāṃtaḥ sa sūkaraharīḥ prāpa pūrvaṃ raṇāṃgaṇam // ŚivP_1,7.18cd/
atha gacchaṃstu vyomnā ca vidhistāta pitā tava // ŚivP_1,7.19ab/
dadarśa ketakī puṣpaṃ kiṃcidvicyutamadbhutam // ŚivP_1,7.19cd/
atisaurabhyamamlānaṃ bahuvarṣacyutaṃ tathā // ŚivP_1,7.20ab/
anvīkṣya ca tayoḥ kṛtyaṃ bhagavānparameśvaraḥ // ŚivP_1,7.20cd/
parihāsaṃ tu kṛtavānkaṃpanāccalitaṃ śiraḥ // ŚivP_1,7.21ab/
tasmāttāvanugṛhṇātuṃ cyutaṃ ketakamuttamam // ŚivP_1,7.21cd/
kiṃ tvaṃ patasi puṣpeśa puṣparāṭ kena vā dhṛtam // ŚivP_1,7.22ab/
ādimasyāprameyasya staṃbhamadhyāccyutaściram // ŚivP_1,7.22cd/
na saṃpaśyāmi tasmāttvaṃ jahyāśāmaṃtadarśane // ŚivP_1,7.23ab/
asyāṃ tasya ca sevārthaṃ haṃsamūrtirihāgataḥ // ŚivP_1,7.23cd/
itaḥ paraṃ sakhe me 'dya tvayā kartavyamīpsitam // ŚivP_1,7.24ab/
mayā saha tvayā vācyametadviṣṇośca sannidhau // ŚivP_1,7.24cd/
staṃbhāṃto vīkṣito dhātrā tatra sākṣyahamacyuta // ŚivP_1,7.25ab/
ityuktvā ketakaṃ tatra praṇanāma punaḥ naḥ // ŚivP_1,7.25cd/
asatyamapi śastaṃ syādāpadītyanuśāsanam // ŚivP_1,7.25ef/
samīkṣya tatrā 'cyutamāyataśramaṃ pranaṣṭaharṣaṃ tu nanarta harṣāt // ŚivP_1,7.26ab/
uvāca cainaṃ paramārthamacyutaṃ ṣaṃḍhāttavādaḥ sa vidhistato 'cyutam // ŚivP_1,7.26cd/
staṃbhāgrametatsamudīkṣitaṃ hare tatraiva sākṣī nanu ketakaṃ tvidam // ŚivP_1,7.27ab/
tato 'vadattatra hi ketakaṃ mṛṣā tatheti taddhātṛvacastadaṃtike // ŚivP_1,7.27cd/
hariśca tatsatyamitīva ciṃtayaṃścakāra tasmai vidhaye namaḥ svayam // ŚivP_1,7.28ab/
ṣoḍaśairupacāraiśca pūjayāmāsa taṃ vidhim // ŚivP_1,7.28cd/
vidhiṃ prahartuṃ śaṭhamagniliṃgataḥ sa īśvarastatra babhūva sākṛtiḥ // ŚivP_1,7.29ab/
samutthitaḥ svāmi vilokanātpunaḥ prakaṃpapāṇiḥ parigṛhya tatpadam // ŚivP_1,7.29cd/
ādyaṃtahīnavapuṣi tvayi mohabuddhyā bhūyādvimarśa iha nāvati kāmanotthaḥ // ŚivP_1,7.30ab/
sa tvaṃ prasīda karuṇākara kaśmalaṃ nau mṛṣṭaṃ kṣamasva vihitaṃ bhavataiva kelyā // ŚivP_1,7.30cd/
īśvara uvāca vatsaprasanno 'smi hare yatastvamīśatvamicchannapi satyavākyam // ŚivP_1,7.31ab/
brūyāstataste bhavitā janeṣu sāmyaṃ mayā satkṛtirapyalapthāḥ // ŚivP_1,7.31cd/
itaḥ paraṃ te pṛthagātmanaśca kṣetrapratiṣṭhotsavapūjanaṃ ca // ŚivP_1,7.32ab/
iti devaḥ purā prītaḥ satyena haraye param // ŚivP_1,7.33ab/
dadau svasāmyamatyarthaṃ devasaṃghe ca paśyati // ŚivP_1,7.33cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe vidyeśvarasaṃhitāyāṃ saptamo 'dhyāyaḥ

Chapter 8 nandikeśvara uvāca sasarjātha mahādevaḥ puruṣaṃ kaṃcidadbhutam // ŚivP_1,8.1ab/
bhairavākhyaṃ bhruvormadhyādbrahmadarpajighāṃsayā // ŚivP_1,8.1cd/
sa vai tadā tatra patiṃ praṇamya śivamaṃgaṇe // ŚivP_1,8.2ab/
kiṃ kāryaṃ karavāṇyatra śīghramājñāpaya prabho // ŚivP_1,8.2cd/
vatsayo 'yaṃ vidhiḥ sākṣājjagatāmādyadaivatam // ŚivP_1,8.3ab/
nūnamarcaya khaḍgaṃ svaṃ tigmena javasā param // ŚivP_1,8.3cd/
sa vai gṛhītvaikakareṇa keśaṃ tatpañcamaṃ dṛptamasatyabhāṣaṇam // ŚivP_1,8.4ab/
chittvā śirāṃsyasya nihaṃtumudyataḥ prakaṃpayankhaḍgamatisphuṭaṃ karaiḥ // ŚivP_1,8.4cd/
pitā tavotsṛṣṭavibhūṣaṇāṃbarasraguttarīyāmalakeśasaṃhatiḥ // ŚivP_1,8.5ab/
pravātaraṃbheva lateva caṃcalaḥ papāta vai bhairavapādapaṃkaje // ŚivP_1,8.5cd/
tāvadvidhiṃ tāta didṛkṣuracyutaḥ kṛpālurasmatpatipādapallavam // ŚivP_1,8.6ab/
niṣicya bāṣpairavadatkṛtāṃjaliryathā śiśuḥ svaṃ pitaraṃ kalākṣaram // ŚivP_1,8.6cd/
acyuta uvāca tvayā prayatnena purā hi dattaṃ yadasya pañcānanamīśacihnam // ŚivP_1,8.7ab/
tasmātkṣamasvādyamanugrahārhaṃ kuru prasādaṃ vidhaye hyamuṣmai // ŚivP_1,8.7cd/
ityarthito 'cyuteneśastuṣṭaḥ suragaṇāṃgaṇe // ŚivP_1,8.8ab/
nivartayāmāsa tadā bhairavaṃ brahmadaṃḍataḥ // ŚivP_1,8.8cd/
athāha devaḥ kitavaṃ vidhiṃ vigatakaṃdharam // ŚivP_1,8.9ab/
brahmaṃstvamarhaṇākāṃkṣī śaṭhamīśatvamāsthitaḥ // ŚivP_1,8.9cd/
nātaste satkṛtirloke bhūyātsthānotsavādikam // ŚivP_1,8.10ab/
brahmovaca svāminprasīdādya mahāvibhūte manye varaṃ varada me śirasaḥ pramokṣam // ŚivP_1,8.10cd/
namastubhyaṃ bhagavate baṃdhave viśvayonaye // ŚivP_1,8.11ab/
sahiṣṇave sarvadoṣāṇāṃ śaṃbhave śailadhanvane // ŚivP_1,8.11cd/
īśvara uvāca arājabhayametadvai jagatsarvaṃ na śiṣyati // ŚivP_1,8.12ab/
tatastvaṃ jahi daṃḍārhaṃ vaha lokadhuraṃ śiśo // ŚivP_1,8.12cd/
varaṃ dadāmi te tatra gṛhāṇa durlabhaṃ param // ŚivP_1,8.13ab/
vaitānikeṣu gṛhyeṣu yajñe ca bhavān guruḥ // ŚivP_1,8.13cd/
niṣphalastvadṛte yajñaḥ sāṃgaśca sahadakṣiṇaḥ // ŚivP_1,8.14ab/
athāha devaḥ kitavaṃ ketakaṃ kūṭasākṣiṇam // ŚivP_1,8.14cd/
re re ketaka duṣṭastvaṃ śaṭha dūramito vraja // ŚivP_1,8.15ab/
mamāpi prema te puṣpe mā bhūtpūjāsvitaḥ param // ŚivP_1,8.15cd/
ityukte tatra devena ketakaṃ devajātayaḥ // ŚivP_1,8.16ab/
sarvāni vārayāmāsustatpārśvādanyatastadā // ŚivP_1,8.16cd/
ketaka uvāca namaste nātha me janmaniṣphalaṃ bhavadājñayā // ŚivP_1,8.17ab/
saphalaṃ kriyatāṃ tāta kṣamyatāṃ mama kilbiṣam // ŚivP_1,8.17cd/
jñānājñānakṛtaṃ pāpaṃ nāśayatyeva te smṛtiḥ // ŚivP_1,8.18ab/
tādṛśe tvayi dṛṣṭe me mithyādoṣaḥ kuto bhavet // ŚivP_1,8.18cd/
tathā stutastu bhagavānketakena sabhātale // ŚivP_1,8.19ab/
na me tvaddhāraṇaṃ yogyaṃ satyavāgahamīśvaraḥ // ŚivP_1,8.19cd/
madīyāstvāṃ dhariṣyaṃi janma te saphalaṃ tataḥ // ŚivP_1,8.20ab/
tvaṃ vai vitānavyājena mamopari bhaviṣyasi // ŚivP_1,8.20cd/
ityanugṛhya bhagavānketakaṃ vidhimādhavau // ŚivP_1,8.21ab/
virarāja sabhāmadhye sarvadevairabhiṣṭutaḥ // ŚivP_1,8.21cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe vidyeśvarasaṃhitāyāmaṣṭamo 'dhyāyaḥ

Chapter 9 nandikeśvara uvāca tatrāṃtare tau ca nāthaṃ praṇamya vidhimādhavau // ŚivP_1,9.1ab/
baddhāṃjalipuṭau tūṣṇīṃ tasthaturdakṣavāmagau // ŚivP_1,9.1cd/
tatra saṃsthāpya tau devaṃ sakuṭuṃbaṃ varāsane // ŚivP_1,9.2ab/
pūjayāmāsatuḥ pūjyaṃ puṇyaiḥ puruṣavastubhiḥ // ŚivP_1,9.2cd/
pauruṣaṃ prākṛtaṃ vastujñeyaṃ dīrghālpakālikam // ŚivP_1,9.3ab/
hāranūpurakeyūrakirīṭamaṇikuṃḍalaiḥ // ŚivP_1,9.3cd/
yajñasūtrottarīyasrakkṣaumamālyāṃgulīyakaiḥ // ŚivP_1,9.4ab/
puṣpatāṃbūlakarpūracaṃdanāgurulepanaiḥ // ŚivP_1,9.4cd/
dhūpadīpasitacchatravyajanadhvajacāmaraiḥ // ŚivP_1,9.5ab/
anyairdivyopahāraiśca vāṅmanotītavaibhavaiḥ // ŚivP_1,9.5cd/
patiyogyaiḥ paśvalabhyaistau samarcayatāṃ patim // ŚivP_1,9.6ab/
yadyacchreṣṭhatamaṃ vastu patiyogyaṃ hitaddhvaje // ŚivP_1,9.6cd/
tadvastvakhilamīśopi pāraṃ paryacikīrṣayā // ŚivP_1,9.7ab/
sabhyānāṃ pradadau hṛṣṭaḥ pṛthaktatra yathākramam // ŚivP_1,9.7cd/
kolāhalo mahānāsīttatra tadvastu gṛhṇatām // ŚivP_1,9.8ab/
tatraiva brahmaviṣṇubhyāṃ cārcitaḥ śaṃkaraḥ purā // ŚivP_1,9.8cd/
prasannaḥ prāha tau namrau sasmitaṃ bhaktivardhanaḥ // ŚivP_1,9.9ab/
īśvara uvāca tuṣṭo 'hamadya vāṃ vatsau pūjayā 'sminmahādine // ŚivP_1,9.9cd/
dinametattataḥ puṇyaṃ bhaviṣyati mahattaram // ŚivP_1,9.10ab/
śivarātririti khyātā tithireṣā mama priyā // ŚivP_1,9.10cd/
etatkāle tu yaḥ kuryātpūjāṃ malliṃgaberayoḥ // ŚivP_1,9.11ab/
kuryāttu jagataḥ kṛtyaṃ sthitisargādikaṃ pumān // ŚivP_1,9.11cd/
śivarātrāvahorātraṃ nirāhāro jiteṃdriyaḥ // ŚivP_1,9.12ab/
arcayedvā yathānyāyaṃ yathābalamavaṃcakaḥ // ŚivP_1,9.12cd/
yatphalaṃ mama pūjāyāṃ varṣamekaṃ niraṃtaram // ŚivP_1,9.13ab/
tatphalaṃ labhate sadyaḥ śivarātrau madarcanāt // ŚivP_1,9.13cd/
maddharmavṛddhikālo 'yaṃ caṃdrakāla ivāṃbudheḥ // ŚivP_1,9.14ab/
pratiṣṭhādyutsavo yatra māmako maṃgalāyanaḥ // ŚivP_1,9.14cd/
yatpunaḥ staṃbharūpeṇa svāvirāsamahaṃ purā // ŚivP_1,9.15ab/
sa kālo mārgaśīrṣe tu syādārdrā ṛkṣamarbhakau // ŚivP_1,9.15cd/
ārdrāyāṃ mārgaśīrṣe tu yaḥ paśyenmāmumāsakham // ŚivP_1,9.16ab/
madberamapi vā liṃgaṃ sa guhādapi me priyaḥ // ŚivP_1,9.16cd/
alaṃ darśanamātreṇa phalaṃ tasmindine śubhe // ŚivP_1,9.17ab/
abhyarcanaṃ cedadhikaṃ phalaṃ vācāmagocaram // ŚivP_1,9.17cd/
raṇaraṃgatale 'muṣminyadahaṃ liṃgavarṣmaṇā // ŚivP_1,9.18ab/
jṛṃbhito liṃgavattasmālliṃgasthānamidaṃ bhavet // ŚivP_1,9.18cd/
anādyaṃtamidaṃ staṃbhamaṇumātraṃ bhaviṣyati // ŚivP_1,9.19ab/
darśanārthaṃ hi jagatāṃ pūjanārthaṃ hi putrako // ŚivP_1,9.19cd/
bhogāvahamidaṃ liṃgaṃ bhuktiṃ muktyekasādhanam // ŚivP_1,9.20ab/
darśanasparśanadhyānājjaṃtūnāṃ janmamocanam // ŚivP_1,9.20cd/
analācalasaṃkāśaṃ yadidaṃ liṃgamutthitam // ŚivP_1,9.21ab/
aruṇācalamityeva tadidaṃ khyātimeṣyati // ŚivP_1,9.21cd/
atra tīrthaṃ ca bahudhā bhaviṣyati mahattaram // ŚivP_1,9.22ab/
muktirapyatra jaṃtūnāṃ vāsena maraṇena ca // ŚivP_1,9.22cd/
sthotsavādikalyāṇaṃ janāvāsaṃ tu sarvataḥ // ŚivP_1,9.23ab/
atra dattaṃ hutaṃ japtaṃ sarvaṃ koṭiguṇaṃ bhavet // ŚivP_1,9.23cd/
matkṣetrādapi sarvasmātkṣetrametanmahattaram // ŚivP_1,9.24ab/
atra saṃsmṛtimātreṇa muktirbhavati dehinām // ŚivP_1,9.24cd/
tasmānmahattaramidaṃ kṣetramatyaṃtaśobhanam // ŚivP_1,9.25ab/
sarvakalyāṇasaṃpūrṇaṃ sarvamuktikaraṃ śubham // ŚivP_1,9.25cd/
arcayitvā 'tra māmeva liṃge liṃginamīśvaram // ŚivP_1,9.26ab/
sālokyaṃ caiva sāmīpyaṃ sārūpyaṃ sārṣṭireva ca // ŚivP_1,9.26cd/
sāyujyamiti pañcaite kriyādīnāṃ phalaṃ matam // ŚivP_1,9.27ab/
sarvepi yūyaṃ sakalaṃ prāpsyathāśu manoratham // ŚivP_1,9.27cd/
nandikeśvara uvāca ityanugṛhya bhagavānvinītau vidhimādhavau // ŚivP_1,9.28ab/
yatpūrvaṃ prahataṃ yuddhe tayoḥ sainyaṃ parasparam // ŚivP_1,9.28cd/
tadutthāpayadatyarthaṃ svaśaktyāmṛtadhārayā // ŚivP_1,9.29ab/
tayormāḍhyaṃ ca vairaṃ ca vyapanetumuvāca tau // ŚivP_1,9.29cd/
sakalaṃ niṣkalaṃ ceti svarūpadvayamasti me // ŚivP_1,9.30ab/
nānyasya kasyacittasmādanyaḥ sarvopyanīśvaraḥ // ŚivP_1,9.30cd/
purastātstaṃbharūpeṇa paścādrūpeṇa cārbhakau // ŚivP_1,9.31ab/
brahmatvaṃ niṣkalaṃ proktamīśatvaṃ sakalaṃ tathā // ŚivP_1,9.31cd/
dvayaṃ mamaiva saṃsiddhaṃ na madanyasya kasyacit // ŚivP_1,9.32ab/
tasmādīśatvamanyeṣāṃ yuvayorapi na kvacit // ŚivP_1,9.32cd/
tadajñānena vāṃ vṛttamīśamānaṃ mahādbhutam // ŚivP_1,9.33ab/
tannirākartumatraivamutthito 'haṃ raṇakṣitau // ŚivP_1,9.33cd/
tyajataṃ mānamātmīyaṃ mayīśe kurutaṃ matim // ŚivP_1,9.34ab/
matprasādena lokeṣu sarvopyarthaḥ prakāśate // ŚivP_1,9.34cd/
gurūktirvyaṃjakaṃ tatra pramāṇaṃ vā punaḥ punaḥ // ŚivP_1,9.35ab/
brahmatattvamidaṃ gūḍhaṃ bhavatprītyā bhaṇāmyaham // ŚivP_1,9.35cd/
ahameva paraṃ brahma matsvarūpaṃ kalākalam // ŚivP_1,9.36ab/
brahmatvādīśvaraścāhaṃ kṛtyaṃ menugrahādikam // ŚivP_1,9.36cd/
bṛhattvādbṛṃhaṇatvācca brahmāhaṃ brahmakeśavau // ŚivP_1,9.37ab/
samatvādvyāpakatvācca tathaivātmāhamarbhakau // ŚivP_1,9.37cd/
anātmānaḥ pare sarve jīvā eva na saṃśayaḥ // ŚivP_1,9.38ab/
anugrahādyaṃ sargāṃgaṃ jagatkṛtyaṃ ca paṃkajam // ŚivP_1,9.38cd/
īśatvādeva me nityaṃ na madanyasya kasyacit // ŚivP_1,9.39ab/
ādau brahmattvabuddhyarthaṃ niṣkalaṃ liṃgamutthitam // ŚivP_1,9.39cd/
tasmādajñātamīśatvaṃ vyaktaṃ dyotayituṃ hi vām // ŚivP_1,9.40ab/
sakalohamato jātaḥ sākṣādīśastu tatkṣaṇāt // ŚivP_1,9.40cd/
sakalatvamato jñeyamīśatvaṃ mayi satvaram // ŚivP_1,9.41ab/
yadidaṃ niṣkalaṃ staṃbhaṃ mama brahmatvabodhakam // ŚivP_1,9.41cd/
liṃgalakṣaṇayuktatvānmama liṃgaṃ bhavedidam // ŚivP_1,9.42ab/
tadidaṃ nityamabhyarcyaṃ yuvābhyāmatra putrakau // ŚivP_1,9.42cd/
madātmakamidaṃ nityaṃ mama sānnidhyakāraṇam // ŚivP_1,9.43ab/
mahatpūjyamidaṃ nityamabhedālliṃgasiṃginoḥ // ŚivP_1,9.43cd/
yatrapratiṣṭhitaṃ yena madīyaṃ liṃgamīdṛśam // ŚivP_1,9.44ab/
tatra pratiṣṭhitaḥ sohamapratiṣṭhopi vatsakau // ŚivP_1,9.44cd/
matsāmyamekaliṃgasya sthāpane phalamīritam // ŚivP_1,9.45ab/
dvitīye sthāpite liṃge madaikyaṃ phalameva hi // ŚivP_1,9.45cd/
liṃgaṃ prādhānyataḥ sthāpyaṃ tathāberaṃ tu gauṇakam // ŚivP_1,9.46ab/
liṃgābhāvena tatkṣetraṃ saberamapi sarvataḥ // ŚivP_1,9.46cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe vidyeśvarasaṃhitāyāṃ navamo 'dhyāyaḥ

Chapter 10 brahmaviṣṇū ūcatuḥ sargādipañcakṛtyasya lakṣaṇaṃ brūhi nau prabho // ŚivP_1,10.1ab/
śiva uvāca matkṛtyabodhanaṃ guhyaṃ kṛpayā prabravīmi vām // ŚivP_1,10.1cd/
sṛṣṭiḥ sthitiśca saṃhārastirobhāvo 'pyanugrahaḥ // ŚivP_1,10.2ab/
pañcaiva me jagatkṛtyaṃ nityasiddhamajācyutau // ŚivP_1,10.2cd/
sargaḥ saṃsārasaṃraṃbhastatpratiṣṭhā sthitirmatā // ŚivP_1,10.3ab/
saṃhāro mardanaṃ tasya tirobhāvastadutkramaḥ // ŚivP_1,10.3cd/
tanmokṣo 'nugrahastanme kṛtyamevaṃ hi pañcakam // ŚivP_1,10.4ab/
kṛtyametadvahatyanyastūṣṇīṃ gopurabiṃbavat // ŚivP_1,10.4cd/
sargādi yaccatuṣkṛtyaṃ saṃsāraparijṛṃbhaṇam // ŚivP_1,10.5ab/
pañcamaṃ muktiheturvai nityaṃ mayi ca susthiram // ŚivP_1,10.5cd/
tadidaṃ pañcabhūteṣu dṛśyate māmakairjanaiḥ // ŚivP_1,10.6ab/
sṛṣṭirbhūmau sthitistoye saṃhāraḥ pāvake tathā // ŚivP_1,10.6cd/
tirobhāvo 'nile tadvadanugraha ihāmbare // ŚivP_1,10.7ab/
sṛjyate dharayā sarvamadbhiḥ sarvaṃ pravardhate // ŚivP_1,10.7cd/
ardyate tejasā sarvaṃ vāyunā cāpanīyate // ŚivP_1,10.8ab/
vyomnānugṛhyate sarvaṃ jñeyamevaṃ hi sūribhiḥ // ŚivP_1,10.8cd/
pañcakṛtyamidaṃ boḍhuṃ mamāsti mukhapañcakam // ŚivP_1,10.9ab/
caturdikṣu caturvaktraṃ tanmadhye pañcamaṃ mukham // ŚivP_1,10.9cd/
yuvābhyāṃ tapasā labdhametatkṛtyadvayaṃ sutau // ŚivP_1,10.10ab/
sṛṣṭisthityabhīdhaṃ bhāgyaṃ mattaḥ prītādatipriyam // ŚivP_1,10.10cd/
tathā rudramaheśābhyāmanyatkṛtyadvayaṃ param // ŚivP_1,10.11ab/
anugrahākhyaṃ kenāpi labdhuṃ naiva hi śakyate // ŚivP_1,10.11cd/
tatsarvaṃ paurvikaṃ karma yuvābhyāṃ kālavismṛtam // ŚivP_1,10.12ab/
na tadrudra maheśābhyāṃ vismṛtaṃ karma tādṛśam // ŚivP_1,10.12cd/
rūpe veśe ca kṛtye ca vāhane cāsane tathā // ŚivP_1,10.13ab/
āyudhādau ca matsāmyamasmābhistatkṛte kṛtam // ŚivP_1,10.13cd/
maddhyānavirahādvatsau mauḍhyaṃ vāmevamāgatam // ŚivP_1,10.14ab/
majjñāne sati naivaṃ syānmānaṃ rūpe maheśavat // ŚivP_1,10.14cd/
tasmānmajjñānasiddhyarthaṃ maṃtramoṃkāranāmakam // ŚivP_1,10.15ab/
itaḥ paraṃ prajapataṃ māmakaṃ mānabhaṃjanam // ŚivP_1,10.15cd/
upādiśaṃ nijaṃ maṃtramoṃkāramurumaṃgalam // ŚivP_1,10.16ab/
oṃkāro manmukhājjajñe prathamaṃ matprabodhakaḥ // ŚivP_1,10.16cd/
vācako 'yamahaṃ vācyo maṃtro 'yaṃ hi madātmakaḥ // ŚivP_1,10.17ab/
tadanusmaraṇaṃ nityaṃ mamānusmaraṇaṃ bhavet // ŚivP_1,10.17cd/
akārauttarātpūrvamukāraḥ paścimānanāt // ŚivP_1,10.18ab/
makāro dakṣiṇamukhādbiṃduḥ prāṅmukhatastathā // ŚivP_1,10.18cd/
nādo madhyamukhādevaṃ pañcadhā 'sau vijṛṃbhitaḥ // ŚivP_1,10.19ab/
ekībhūtaḥ punastadvadomityekākṣaro bhavet // ŚivP_1,10.19cd/
nāmarūpātmakaṃ sarvaṃ vedabhūtakuladvayam // ŚivP_1,10.20ab/
vyāptametena maṃtreṇa śivaśaktyośca bodhakaḥ // ŚivP_1,10.20cd/
asmātpañcākṣaraṃ jajñe bodhakaṃ sakalasyatat // ŚivP_1,10.21ab/
ākārādikrameṇaiva nakārādiyathākramam // ŚivP_1,10.21cd/
asmātpañcākṣarājjātā mātṛkāḥ pañcabhedataḥ // ŚivP_1,10.22ab/
tasmācchiraścaturvaktrāttripādgāya trireva hi // ŚivP_1,10.22cd/
vedaḥ sarvastato jajñe tato vai maṃtrakoṭayaḥ // ŚivP_1,10.23ab/
tattanmaṃtreṇa tatsiddhiḥ sarvasiddhirito bhavet // ŚivP_1,10.23cd/
anena maṃtrakaṃdena bhogo mokṣaśca siddhyati // ŚivP_1,10.24ab/
sakalā maṃtrarājānaḥ sākṣādbhogapradāḥ śubhāḥ // ŚivP_1,10.24cd/
naṃdikeśvara uvāca punastayostatra tiraḥ paṭaṃ guruḥ prakalpya maṃtraṃ ca samādiśatparam // ŚivP_1,10.25ab/
nidhāya tacchīrṣṇi karāṃbujaṃ śanairudaṅmukhaṃ saṃsthitayoḥ sahāṃbikaḥ // ŚivP_1,10.25cd/
triruccāryāgrahīnmaṃtraṃ yaṃtrataṃtroktipūrvakam // ŚivP_1,10.26ab/
śiṣyau ca tau dakṣiṇāyāmātmānaṃ ca samarpayat // ŚivP_1,10.26cd/
prabaddhahastau kila tau tadaṃtike tameva devaṃ jagaturjagadgurum // ŚivP_1,10.27ab/
brahmācyutāvūcatuḥ namo niṣkalarūpāya namo niṣkalatejase // ŚivP_1,10.28ab/
namaḥ sakalanāthāya namaste sakalātmane // ŚivP_1,10.28cd/
namaḥ praṇavavācyāya namaḥ praṇavaliṃgine // ŚivP_1,10.29ab/
namaḥ sṛṣṭyādikartre ca namaḥ pañcamukhāyate // ŚivP_1,10.29cd/
pañcabrahmasvarūpāya pañca kṛtyāyate namaḥ // ŚivP_1,10.30ab/
ātmane brahmaṇe tubhyamanaṃtaguṇaśaktaye // ŚivP_1,10.30cd/
sakalākalarūpāya śaṃbhave gurave namaḥ // ŚivP_1,10.31ab/
iti stutvā guruṃ padyairbrahmā viṣṇuś ca nematuḥ // ŚivP_1,10.31cd/
īśvara uvāca vatsakau sarvatattvaṃ ca kathitaṃ darśitaṃ ca vām // ŚivP_1,10.32ab/
japataṃ praṇavaṃ maṃtraṃ devīdiṣṭaṃ madātmakam // ŚivP_1,10.32cd/
jñānaṃ ca susthiraṃ bhāgyaṃ sarvaṃ bhavati śāśvatam // ŚivP_1,10.33ab/
ārdrāyāṃ ca caturdaśyāṃ tajjāpyaṃ tvakṣayaṃ bhavet // ŚivP_1,10.33cd/
sūryagatyā mahārdrāyāmekaṃ koṭiguṇaṃ bhavet // ŚivP_1,10.34ab/
mṛgaśīrṣāṃtimo bhāgaḥ punarvasvādimastathā // ŚivP_1,10.34cd/
ārdrāsamaḥ sadā jñeyaḥ pūjāhomāditarpaṇe // ŚivP_1,10.35ab/
darśanaṃ tu prabhāte ca prātaḥsaṃgavakālayoḥ // ŚivP_1,10.35cd/
caturdaśī tathā grāhyā niśīthavyāpinī bhavet // ŚivP_1,10.36ab/
pradoṣavyāpinī caiva parayuktā praśasyate // ŚivP_1,10.36cd/
liṃgaṃ beraṃ ca metulyaṃ yajatāṃ liṃgamuttamam // ŚivP_1,10.37ab/
tasmālliṃgaṃ paraṃ pūjyaṃ berādapi mumukṣubhiḥ // ŚivP_1,10.37cd/
liṃgamoṃkāramaṃtreṇa beraṃ pañcākṣareṇa tu // ŚivP_1,10.38ab/
svayameva hi dravyaiḥ pratiṣṭhāpyaṃ parairapi // ŚivP_1,10.38cd/
pūjayedupacāraiśca matpadaṃ sulabhaṃ bhavet // ŚivP_1,10.39ab/
iti śāsya tathā śiṣyau tatraivāṃ 'tarhitaḥ śivaḥ // ŚivP_1,10.39cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe vidyeśvarasaṃhitāyāṃ daśamo 'dhyāyaḥ

Chapter 11 ṛṣaya ūcuḥ kathaṃ liṃgaṃ pratiṣṭhāpyaṃ kathaṃ vātasya lakṣaṇam // ŚivP_1,11.1ab/
kathaṃ vā tatsamabhyarcyaṃ deśe kāle ca kena hi // ŚivP_1,11.1cd/
sūta uvāca yuṣmadarthaṃ pravakṣyāmi buddhyatāmavadhānataḥ // ŚivP_1,11.2ab/
anukūle śubhe kāle puṇye tīrthe taṭe tathā // ŚivP_1,11.2cd/
yatheṣṭaṃ liṃgamāropyaṃ yatra syānnityamarcanam // ŚivP_1,11.3ab/
pārthivena tathāpyenaṃ taijasena yathāruci // ŚivP_1,11.3cd/
kalpalakṣaṇasaṃyuktaṃ liṃgaṃ pūjāphalaṃ labhet // ŚivP_1,11.4ab/
sarvalakṣaṇasaṃyuktaṃ sadyaḥ pūjāphalapradam // ŚivP_1,11.4cd/
care viśiṣyate sūkṣmaṃ sthāvare sthūlameva hi // ŚivP_1,11.5ab/
salakṣaṇaṃ sapīṭhaṃ ca sthāpayecchivanirmitam // ŚivP_1,11.5cd/
maṃḍalaṃ caturasraṃ vā trikoṇamathavā tathā // ŚivP_1,11.6ab/
khaṭvāṃgavanmadhyasūkṣmaṃ liṃgapīṭhaṃ mahāphalaṃ // ŚivP_1,11.6cd/
prathamaṃ mṛcchilādibhyo ligaṃ lohādibhiḥ kṛtam // ŚivP_1,11.7ab/
yena liṃgaṃ tena pīṭhaṃ sthāvare hi viśiṣyate // ŚivP_1,11.7cd/
liṃgaṃ pīṭhaṃ care tvekaṃ liṃgaṃ bāṇakṛtaṃ vinā // ŚivP_1,11.8ab/
liṃgapramāṇaṃ kartḥṇāṃ dvādaśāṃgulamuttamam // ŚivP_1,11.8cd/
nyūnaṃ cetphalamalpaṃ syādadhikaṃ naiva dūṣyate // ŚivP_1,11.9ab/
karturekāṃgulanyūnaṃ carepi ca tathaiva hi // ŚivP_1,11.9cd/
ādau vimānaṃ śilpena kāryaṃ devagaṇairyutam // ŚivP_1,11.10ab/
tatra garbhagṛhe ramye dṛḍhe darpaṇasaṃnibho bhūṣite // ŚivP_1,11.10cd/
navaratnaiśca digdvāre ca pradhānakaiḥ // ŚivP_1,11.11ab/
nīlaṃ raktaṃ ca vai dūryaṃ śyāmaṃ mārakataṃ tathā // ŚivP_1,11.11cd/
muktāpravālagomedavajrāṇi navaratnakam // ŚivP_1,11.12ab/
madhye liṃgaṃ mahaddravyaṃ nikṣipetsahavaidike // ŚivP_1,11.12cd/
saṃpūjya liṃgaṃ sadyādyaiḥ pañcasthāne yathākramam // ŚivP_1,11.13ab/
agnau ca hutvā bahudhā haviṣāsa kalaṃ ca mām // ŚivP_1,11.13cd/
abhyarcya gurumācāryamarthaiḥ kāmaiśca bāṃdhavam // ŚivP_1,11.14ab/
dadyādaiśvaryamarthibhyo jaḍamapyajaḍaṃ tathā // ŚivP_1,11.14cd/
sthāvaraṃ jaṃgamaṃ jīvaṃ sarvaṃ saṃtoṣya yatnataḥ // ŚivP_1,11.15ab/
suvarṇapūrite śvabhre navaratnaiśca pūrite // ŚivP_1,11.15cd/
sadyādi brahma coccārya dhyātvā devaṃ paraṃ śubham // ŚivP_1,11.16ab/
udīrya ca mahāmaṃtramoṃkāraṃ nādaghoṣitam // ŚivP_1,11.16cd/
liṃgaṃ tatra pratiṣṭhāpya ligaṃ pīṭhena yojayet // ŚivP_1,11.17ab/
liṃgaṃ sapīṭhaṃ nikṣipya nityalepena baṃdhayet // ŚivP_1,11.17cd/
evaṃ beraṃ ca saṃsthāpyaṃ tatraiva paramaṃ śubham // ŚivP_1,11.18ab/
pañcākṣareṇa beraṃ tu utsavārthaṃ vahistathā // ŚivP_1,11.18cd/
beraṃ gurubhyo gṛhṇīyātsādhubhiḥ pūjitaṃ tu vā // ŚivP_1,11.19ab/
evaṃ liṃge ca bere ca pūjā śivapadapradā // ŚivP_1,11.19cd/
punaśca dvividhaṃ proktaṃ sthāvaraṃ jaṃgamaṃ tathā // ŚivP_1,11.20ab/
sthāvaraṃ liṃgamityāhustarugulmādikaṃ tathā // ŚivP_1,11.20cd/
jaṃgamaṃ liṃgamityāhuḥ kṛmikīṭādikaṃ tathā // ŚivP_1,11.21ab/
sthāvarasya ca śuśrūṣā jaṃgamasya ca tarpaṇam // ŚivP_1,11.21cd/
tattatsukhānurāgeṇa śivapūjāṃ vidurbudhāḥ // ŚivP_1,11.22ab/
pīṭhamaṃbāmayaṃ sarvaṃ śivaliṃgaṃ ca cinmayam // ŚivP_1,11.22cd/
yathā devīmumāmaṃke dhṛtvā tiṣṭhati śaṃkaraḥ // ŚivP_1,11.23ab/
tathā liṃgamidaṃ pīṭhaṃ dhṛtvā tiṣṭhati saṃtatam // ŚivP_1,11.23cd/
evaṃ sthāpya mahāliṃgaṃ pūjayedupacārakaiḥ // ŚivP_1,11.24ab/
nityapūjā yathā śaktidhvajādikaraṇaṃ tathā // ŚivP_1,11.24cd/
iti saṃsthāpayelliṃgaṃ sākṣācchivapadapradam // ŚivP_1,11.25ab/
athavā caraliṃgaṃ tu ṣoḍaśairupacārakaiḥ // ŚivP_1,11.25cd/
pūjayecca yathānyāyaṃ kramācchivapadapradam // ŚivP_1,11.26ab/
āvāhanaṃ cāsanaṃ ca arghyaṃ pādyaṃ tathaiva ca // ŚivP_1,11.26cd/
tadaṃgācamanaṃ caiva snānamabhyaṃgapūrvakam // ŚivP_1,11.27ab/
vastraṃ gaṃdhaṃ tathā puṣpaṃ dhūpaṃ dīpaṃ nivedanam // ŚivP_1,11.27cd/
nīrājanaṃ ca tāṃbūlaṃ namaskāro visarjanam // ŚivP_1,11.28ab/
athavā 'rghyādikaṃ kṛtvā naivedyāṃ taṃ yathāvidhi // ŚivP_1,11.28cd/
athābhiṣekaṃ naivedyaṃ namaskāraṃ ca tarpaṇam // ŚivP_1,11.29ab/
yathāśakti sadākuryātkramācchivapadapradam // ŚivP_1,11.29cd/
athavā mānuṣe liṃgepyārṣe daive svayaṃbhuvi // ŚivP_1,11.30ab/
sthāpite 'pūrvake liṃge sopacāraṃ yathā tathā // ŚivP_1,11.30cd/
pūjopakaraṇe datte yatkiṃcitphalamaśnute // ŚivP_1,11.31ab/
pradakṣiṇānamaskāraiḥ kramācchivapadapradam // ŚivP_1,11.31cd/
liṃgaṃ darśanamātraṃ vā niyamena śivapradam // ŚivP_1,11.32ab/
mṛtpiṣṭagośakṛtpuṣpaiḥ karavīreṇa vā phalaiḥ // ŚivP_1,11.32cd/
guḍena navanītena bhasmanānnairyathāruci // ŚivP_1,11.33ab/
liṃgaṃ yatnena kṛtvāṃte yajettadanusārataḥ // ŚivP_1,11.33cd/
aṃguṣṭhādāvapi tathā pūjāmicchaṃti kecana // ŚivP_1,11.34ab/
liṃgakarmaṇi sarvatra niṣedhosti na karhicit // ŚivP_1,11.34cd/
sarvatra phaladātā hi prayāsānuguṇaṃ śivaḥ // ŚivP_1,11.35ab/
athavā liṃgadānaṃ vā liṃgamaulyamathāpi vā // ŚivP_1,11.35cd/
śraddhayā śivabhaktāya dattaṃ śivapadapradam // ŚivP_1,11.36ab/
athavā praṇavaṃ nityaṃ japeddaśasahasrakam // ŚivP_1,11.36cd/
saṃdhyayośca sahasraṃ vā jñeyaṃ śivapadapradam // ŚivP_1,11.37ab/
japakāle makārāṃtaṃ manaḥśuddhikaraṃ bhajet // ŚivP_1,11.37cd/
samādhau mānasaṃ proktamupāṃśu sārvakālikam // ŚivP_1,11.38ab/
samānapraṇavaṃ cemaṃ biṃdunādayutaṃ viduḥ // ŚivP_1,11.38cd/
atha pañcākṣaraṃ nityaṃ japedayutamādarāt // ŚivP_1,11.39ab/
saṃdhyayośca sahasraṃ vā jñeyaṃ śivapadapradam // ŚivP_1,11.39cd/
praṇavenādisaṃyuktaṃ brāhmaṇānāṃ viśiṣyate // ŚivP_1,11.40ab/
dīkṣāyuktaṃ gurorgrāhyaṃ maṃtraṃ hyatha phalāptaye // ŚivP_1,11.40cd/
kuṃbhasnānaṃ maṃtradīkṣāṃ mātṛkānyāsameva ca // ŚivP_1,11.41ab/
brāhmaṇaḥ satyapūtātmā gururjñānī viśiṣyate // ŚivP_1,11.41cd/
dvijānāṃ ca namaḥpūrvamanyeṣāṃ ca namontakam // ŚivP_1,11.42ab/
strīṇāṃ ca kvacidicchaṃti namo taṃ ca yathāvidhi // ŚivP_1,11.42cd/
viprastrīṇāṃ namaḥ pūrvamidamicchaṃti kecana // ŚivP_1,11.43ab/
pañcakoṭijapaṃ kṛtvā sadā śivasamo bhavet // ŚivP_1,11.43cd/
ekadvitricatuḥkoṭyābrahmādīnāṃ padaṃ vrajet // ŚivP_1,11.44ab/
japedakṣaralakṣaṃvā akṣarāṇāṃ pṛthakpṛthak // ŚivP_1,11.44cd/
athavākṣaralakṣaṃ vā jñeyaṃ śivapadapradam // ŚivP_1,11.45ab/
sahasraṃ tu sahasrāṇāṃ sahasreṇa dinena hi // ŚivP_1,11.45cd/
japenmaṃtrādiṣṭasiddhirnityaṃ brāhmaṇabhojanāt // ŚivP_1,11.46ab/
aṣṭottarasahasraṃ vai gāyatrīṃ prātareva hi // ŚivP_1,11.46cd/
brāhmaṇastu japennityaṃ kramācchivapadapradān // ŚivP_1,11.47ab/
vedamaṃtrāṃstu sūktāni japenniyamamāsthitaḥ // ŚivP_1,11.47cd/
ekaṃ daśārṇaṃ maṃtraṃ ca śatonaṃ ca tadūrdhvakam // ŚivP_1,11.48ab/
ayutaṃ ca sahasraṃ ca śatamekaṃ vinā bhavet // ŚivP_1,11.48cd/
vedapārāyaṇaṃ caiva jñeyaṃ śivapadapradam // ŚivP_1,11.49ab/
anyānbahutarānmaṃtrāñjapedakṣaralakṣataḥ // ŚivP_1,11.49cd/
ekākṣarāṃstathā maṃtrāñjapedakṣarakoṭitaḥ // ŚivP_1,11.50ab/
tataḥ paraṃ japeccaiva sahasraṃ bhaktipūrvakam // ŚivP_1,11.50cd/
evaṃ kuryādyathāśakti kramācchiva padaṃ labhet // ŚivP_1,11.51ab/
nityaṃ rucikaraṃ tvekaṃ maṃtramāmaraṇāṃtikam // ŚivP_1,11.51cd/
japetsahasramomiti sarvābhīṣṭaṃ śivājñayā // ŚivP_1,11.52ab/
puṣpārāmādikaṃ vāpi tathā saṃmārjanādikam // ŚivP_1,11.52cd/
śivāya śivakāryāthe kṛtvā śivapadaṃ labhet // ŚivP_1,11.53ab/
śivakṣetre tathā vāsaṃ nityaṃ kuryācca bhaktitaḥ // ŚivP_1,11.53cd/
jaḍānāmajaḍānāṃ ca sarveṣāṃ bhuktimuktidam // ŚivP_1,11.54ab/
tasmādvāsaṃ śivakṣetre kuryadāmaraṇaṃ budhaḥ // ŚivP_1,11.54cd/
liṃgāddhastaśataṃ puṇyaṃ kṣetre mānuṣake viduḥ // ŚivP_1,11.55ab/
sahasrāratnimātraṃ tu puṇyakṣetre tathārṣake // ŚivP_1,11.55cd/
daivaliṃge tathā jñeyaṃ sahasrāratnimānataḥ // ŚivP_1,11.56ab/
dhanuṣpramāṇasāhasraṃ puṇyaṃ kṣetre svayaṃ bhuvi // ŚivP_1,11.56cd/
puṇyakṣetre sthitā vāpī kūpādyapuṣkarāṇi ca // ŚivP_1,11.57ab/
śivagaṃgeti vijñeyaṃ śivasya vacanaṃ yathā // ŚivP_1,11.57cd/
tatra snātvā tathā dattvā japitvā hi śivaṃ vrajet // ŚivP_1,11.58ab/
śivakṣetraṃ samāśritya vasedāmaraṇaṃ tathā // ŚivP_1,11.58cd/
dāhaṃ daśāhaṃ māsyaṃ vā sapiṃḍīkaraṇaṃ tu vā // ŚivP_1,11.59ab/
ābdikaṃ vā śivakṣetre kṣetre piṃḍamathāpi vā // ŚivP_1,11.59cd/
sarvapāpa vinirmuktaḥ sadyaḥ śivapadaṃ labhet // ŚivP_1,11.60ab/
athavā saptarātraṃ vā vasedvā pañcarātrakam // ŚivP_1,11.60cd/
trirātramekarātraṃ vā kramācchivapadaṃ labhet // ŚivP_1,11.61ab/
svavarṇānuguṇaṃ loke svācārātprāpnute naraḥ // ŚivP_1,11.61cd/
varṇoddhāreṇa bhaktyā ca tatphalātiśayaṃ naraḥ // ŚivP_1,11.62ab/
sarvaṃ kṛtaṃ kāmanayā sadyaḥ phalamavāpnuyāt // ŚivP_1,11.62cd/
sarvaṃ kṛtamakāmena sākṣācchivapadapradam // ŚivP_1,11.63ab/
prātarmadhyāhnasāyāhnamahastriṣvekataḥ kramāt // ŚivP_1,11.63cd/
prātarvidhikaraṃ jñeyaṃ madhyāhnaṃ kāmikaṃ tathā // ŚivP_1,11.64ab/
sāyāhnaṃ śāṃtikaṃ jñeyaṃ rātrāvapi tathaiva hi // ŚivP_1,11.64cd/
kālo niśītho vai proktomadhyayāmadvayaṃ niśi // ŚivP_1,11.65ab/
śivapūjā viśeṣeṇa tatkāle 'bhīṣṭasiddhidā // ŚivP_1,11.65cd/
evaṃ jñātvā naraḥ kurvanyathoktaphalabhāgbhavet // ŚivP_1,11.66ab/
kalau yuge viśeṣeṇa phalasiddhistu karmaṇā // ŚivP_1,11.66cd/
uktena kenacidvāpi adhikāravibhedataḥ // ŚivP_1,11.67ab/
sadvṛttiḥ pāpabhīruścettatatphalamavāpnuyāt // ŚivP_1,11.67cd/
ṛṣaya ūcuḥ atha kṣetrāṇi puṇyāni samāsātkathayasva naḥ // ŚivP_1,11.68ab/
sarvāḥ striyaśca puruṣā yānyāśritya padaṃ labhet // ŚivP_1,11.68cd/
sūta yogivaraśreṣṭha śivakṣetrāgamāṃstathā // ŚivP_1,11.69ab/
sūta uvāca śṛṇuta śraddhayā sarvakṣetrāṇi ca tadāgamān // ŚivP_1,11.69cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe vidyeśvarasaṃhitāyāṃekadaśo 'dhyāyaḥ

Chapter 12 sūta uvāca śṛṇudhvamṛṣayaḥ prājñāḥ śivakṣetraṃ vimuktidam // ŚivP_1,12.1ab/
tadāgamāṃstato vakṣye lokarakṣārthameva hi // ŚivP_1,12.1cd/
pañcāśatkoṭivistīrṇā saśailavanakānanā // ŚivP_1,12.2ab/
śivājñayā hi pṛthivī lokaṃ dhṛtvā ca tiṣṭhati // ŚivP_1,12.2cd/
tatra tatra śivakṣetraṃ tatra tatra nivāsinām // ŚivP_1,12.3ab/
mokṣārthaṃ kṛpayā devaḥ kṣetraṃ kalpitavānprabhuḥ // ŚivP_1,12.3cd/
parigrahādṛṣīṇāṃ ca devānāṃ parigrahāt // ŚivP_1,12.4ab/
svayaṃbhūtānyathānyāni lokarakṣārthameva hi // ŚivP_1,12.4cd/
tīrthe kṣetre sadākāryaṃ snānadānajapādikam // ŚivP_1,12.5ab/
anyathā rogadāridryamūkatvādyāpnuyānnaraḥ // ŚivP_1,12.5cd/
athāsminbhārate varṣe prāpnoti maraṇaṃ naraḥ // ŚivP_1,12.6ab/
svayaṃbhūsthānavāsena punarmānuṣyamāpnuyāt // ŚivP_1,12.6cd/
kṣetre pāpasya karaṇaṃ dṛḍhaṃ bhavati bhūsurāḥ // ŚivP_1,12.7ab/
puṇyakṣetre nivāse hi pāpamaṇvapi nācaret // ŚivP_1,12.7cd/
yena kenāpyupāyena puṇyakṣetre vasennaraḥ // ŚivP_1,12.8ab/
siṃdhoḥ śatanadītīre saṃti kṣetrāṇyanekaśaḥ // ŚivP_1,12.8cd/
sarasvatī nadī puṇyā proktā ṣaṣṭimukhā tathā // ŚivP_1,12.9ab/
tattattīre vasetprājñaḥ kramādbrahmapadaṃ labhet // ŚivP_1,12.9cd/
himavadgirijā gaṃgā puṇyā śatamukhā nadī // ŚivP_1,12.10ab/
tattīre caiva kāśyādipuṇyakṣetrāṇyanekaśaḥ // ŚivP_1,12.10cd/
tatra tīraṃ praśastaṃ hi mṛgabṛhaspatau // ŚivP_1,12.11ab/
śoṇabhadro daśamukhaḥ puṇyobhīṣṭaphalapradaḥ // ŚivP_1,12.11cd/
tatra snānopavāsena padaṃ vaināyakaṃ labhet // ŚivP_1,12.12ab/
caturvīṃśamukhā puṇyā narmadā ca mahānadī // ŚivP_1,12.12cd/
tasyāṃ snānena vāsena padaṃ vaiṣṇavamāpnuyāt // ŚivP_1,12.13ab/
tamasā dvādaśamukhā revā daśamukhā nadī // ŚivP_1,12.13cd/
godāvarī mahāpuṇyā brahmagovadhanāśinī // ŚivP_1,12.14ab/
ekaviṃśamukhā proktā rudralokapradāyinī // ŚivP_1,12.14cd/
kṛṣṇaveṇī puṇyanadī sarvapāpakṣayāvahā // ŚivP_1,12.15ab/
sāṣṭādaśamukhāproktā viṣṇulokapradāyinī // ŚivP_1,12.15cd/
tuṃgabhadrā daśamukhā brahmalokapradāyinī // ŚivP_1,12.16ab/
suvarṇamukharī puṇyā proktā navamukhā tathā // ŚivP_1,12.16cd/
tatraiva suprajāyaṃte brahmalokacyutāstathā // ŚivP_1,12.17ab/
sarasvatī ca paṃpā ca kanyāśvetanadī śubhā // ŚivP_1,12.17cd/
etāsāṃ tīravāsena iṃdralokamavāpnuyāt // ŚivP_1,12.18ab/
sahyādrijā mahāpuṇyā kāverīti mahānadī // ŚivP_1,12.18cd/
saptaviṃśamukhā proktā sarvābhīṣṭaṃ pradāyinī // ŚivP_1,12.19ab/
tattīrāḥ svargadāścaiva brahmaviṣṇupadapradāḥ // ŚivP_1,12.19cd/
śivalokapradā śaivās tathā 'bhīṣṭaphalapradāḥ // ŚivP_1,12.20ab/
naimiṣe badare snāyānmeṣage ca gurau ravau // ŚivP_1,12.20cd/
brahmalokapradaṃ vidyāttataḥ pūjādikaṃ tathā // ŚivP_1,12.21ab/
siṃdhunadyāṃ tathā snānaṃ siṃhe karkaṭage ravau // ŚivP_1,12.21cd/
kedārodakapānaṃ ca snānaṃ ca jñānadaṃ viduḥ // ŚivP_1,12.22ab/
godāvaryāṃ siṃhamāse snāyātsiṃhabṛhaspatau // ŚivP_1,12.22cd/
śivalokapradamiti śivenoktaṃ tathā purā // ŚivP_1,12.23ab/
yamunāśoṇayoḥ snāyādgurau kanyāgate ravau // ŚivP_1,12.23cd/
dharmaloke daṃtiloke mahābhogapradaṃ viduḥ // ŚivP_1,12.24ab/
kāveryāṃ ca tathāsnāyāttulāge tu ravau gurau // ŚivP_1,12.24cd/
viṣṇorvacanamahātmyātsarvābhīṣṭapradaṃ viduḥ // ŚivP_1,12.25ab/
vṛścike māsi saṃprāpte tathārke guruvṛścike // ŚivP_1,12.25cd/
narmadāyāṃ nadīsnānādviṣṇulokamvāpnuyāt // ŚivP_1,12.26ab/
suvarṇamukharīsnānaṃ cāpage ca gurau ravau // ŚivP_1,12.26cd/
śivalokapradamiti brāhmaṇo vacanaṃ yathā // ŚivP_1,12.27ab/
mṛgamāsi tathā snāyājjāhnavyāṃ mṛgage gurau // ŚivP_1,12.27cd/
śivalokapradamiti brahmaṇo vacanaṃ yathā // ŚivP_1,12.28ab/
brahmaviṣṇvoḥ pade bhuktvā tadaṃte jñānamāpnuyāt // ŚivP_1,12.28cd/
gaṃgāyāṃ māghamāse tu tathākuṃbhagate ravau // ŚivP_1,12.29ab/
śrāddhaṃ vā piṃḍadānaṃ vā tilodakamathāpivā // ŚivP_1,12.29cd/
vaṃśadvayapitḥṇāṃ ca kulakoṭyuddharaṃ viduḥ // ŚivP_1,12.30ab/
kṛṣṇaveṇyāṃ praśaṃsaṃti mīnage ca gurau ravau // ŚivP_1,12.30cd/
tattattīrthe ca tanmāsi snānamiṃdrapadapradam // ŚivP_1,12.31ab/
gaṃgāṃ vā sahyajāṃ vāpi samāśritya vasedbudhaḥ // ŚivP_1,12.31cd/
tatkālakṛtapāpasya kṣayo bhavati niścitam // ŚivP_1,12.32ab/
rudralokapradānyeva saṃti kṣetrāṇyanekaśaḥ // ŚivP_1,12.32cd/
tāmraparṇī vegavatī brahmalokaphalaprade // ŚivP_1,12.33ab/
tayostīre hi saṃtyeva kṣetrāṇi svargadāni ca // ŚivP_1,12.33cd/
saṃti kṣetrāṇi tanmadhye puṇyadāni ca bhūriśaḥ // ŚivP_1,12.34ab/
tatra tatra vasanprājñastādṛśaṃ ca phalaṃ labhet // ŚivP_1,12.34cd/
sadācāreṇa sadvṛttyā sadā bhāvanayāpi ca // ŚivP_1,12.35ab/
vaseddayāluḥ prājño vai nānyathā tatphalaṃ labhet // ŚivP_1,12.35cd/
puṇyakṣetre kṛtaṃ puṇyaṃ bahudhā ṛddhimṛcchati // ŚivP_1,12.36ab/
puṇyakṣetre kṛtaṃ pāpaṃ mahadaṇvapi jāyate // ŚivP_1,12.36cd/
tatkālaṃ jīvanārthaścetpuṇyena kṣayameṣyati // ŚivP_1,12.37ab/
puṇyamaiśvaryadaṃ prāhuḥ kāyikaṃ vācikaṃ tathā // ŚivP_1,12.37cd/
mānasaṃ ca tathā pāpaṃ tādṛśaṃ nāśayeddvijāḥ // ŚivP_1,12.38ab/
mānasaṃ vajralepaṃ tu kalpakalpānugaṃ tathā // ŚivP_1,12.38cd/
dhyānādeva hi tannaśyennānyathā nāśamṛcchati // ŚivP_1,12.39ab/
vācikaṃ japajālena kāyikaṃ kāyaśoṣaṇāt // ŚivP_1,12.39cd/
dānāddhanakṛtaṃ naśyennā 'nyathākalpakoṭibhiḥ // ŚivP_1,12.40ab/
kvacitpāpena puṇyaṃ ca vṛddhipūrveṇa naśyati // ŚivP_1,12.40cd/
bījāṃśaścaiva vṛddhyaṃśo bhogāṃśaḥ puṇyapāpayoḥ // ŚivP_1,12.41ab/
jñānanāśyo hi bījāṃśo vṛddhiruktaprakārataḥ // ŚivP_1,12.41cd/
bhojāṃśo bhoganāśyastu nānyathā puṇyakoṭibhiḥ // ŚivP_1,12.42ab/
bījaprarohe naṣṭe tu śeṣo bhogāya kalpate // ŚivP_1,12.42cd/
devānāṃ pūjayā caiva brahmaṇānāṃ ca dānataḥ // ŚivP_1,12.43ab/
tapodhikyācca kālena bhogaḥ sahyo bhavennṛṇām // ŚivP_1,12.43cd/
tasmātpāpamakṛtvaiva vastavyaṃssukhamicchatā // ŚivP_1,12.43ef/

iti śrīśivamahāpurāṇe vidyeśvarasaṃhitāyāṃ dvādaśo 'dhyāyaḥ

Chapter 13 ṛṣaya ūcuḥ sadācāraṃ śrāvayāśu yena lokāñjayedbudhaḥ // ŚivP_1,13.1ab/
dharmādharmamayānbrūhi svarganārakadāṃstathā // ŚivP_1,13.1cd/
sūta uvāca sadācārayuto vidvānbrāhmaṇo nāma nāmataḥ // ŚivP_1,13.2ab/
vedācārayuto vipro hyetairekaikavāndvijaḥ // ŚivP_1,13.2cd/
alpācārolpavedaśca kṣatriyo rājasevakaḥ // ŚivP_1,13.3ab/
kiṃcidācāravānvaiśyaḥ kṛṣivāṇijyakṛttayā // ŚivP_1,13.3cd/
śūdrabrāhmaṇa ityuktaḥ svayameva hi karṣakaḥ // ŚivP_1,13.4ab/
asūyāluḥ paradrohī caṃḍāladvija ucyate // ŚivP_1,13.4cd/
pṛthivīpālako rājā itarekṣatriyā matāḥ // ŚivP_1,13.5ab/
dhānyādikrayavānvaiśya itaro vaṇigucyate // ŚivP_1,13.5cd/
brahmakṣatriyavaiśyānāṃ śuśrūṣuḥ śūdra ucyate // ŚivP_1,13.6ab/
karṣako vṛṣalo jñeya itare caiva dasyavaḥ // ŚivP_1,13.6cd/
sarvo hyuṣaḥprācīmukhaścintayeddevapūrvakān // ŚivP_1,13.7ab/
dharmānarthāṃśca tatkleśānāyaṃ ca vyayameva ca // ŚivP_1,13.7cd/
āyurdveṣaśca maraṇaṃ pāpaṃ bhāgyaṃ tathaiva ca // ŚivP_1,13.8ab/
vyādhiḥ puṣṭistathā śaktiḥ prātarutthānadikphalam // ŚivP_1,13.8cd/
niśāṃtyāyāmoṣā jñeyā yāmārdhaṃ saṃdhirucyate // ŚivP_1,13.9ab/
tatkāle tu samutthāya viṇmūtre visṛjeddvijaḥ // ŚivP_1,13.9cd/
gṛhāddūraṃ tato gatvā bāhyataḥ pravṛtastathā // ŚivP_1,13.10ab/
udaṅmukhaḥ samāviśya pratibaṃdhe 'nyadiṅmukhaḥ // ŚivP_1,13.10cd/
jalāgnibrāhmaṇādīnāṃ devānāṃ nābhimukhyataḥ // ŚivP_1,13.11ab/
liṃgaṃ pidhāya vāmena mukhamanyena pāṇinā // ŚivP_1,13.11cd/
malamutsṛjya cotthāya na paśyeccaiva tanmalam // ŚivP_1,13.12ab/
uddhṛtena jalenaiva śaucaṃ kuryājjalādbahiḥ // ŚivP_1,13.12cd/
athavā devapitrārṣatīrthāvataraṇaṃ vinā // ŚivP_1,13.13ab/
sapta vā pañca vā trīnvā gudaṃ saṃśodhayenmṛdā // ŚivP_1,13.13cd/
liṃge karkoṭamātraṃ tu gude prasṛtiriṣyate // ŚivP_1,13.14ab/
tata utthāya paddhastaśaucaṃ gaṇḍūṣamaṣṭakam // ŚivP_1,13.14cd/
yena kena ca patreṇa kāṣṭhena ca jalādbahiḥ // ŚivP_1,13.15ab/
kāryaṃ saṃtyajya tarjanīṃ daṃtadhāvanamīritam // ŚivP_1,13.15cd/
jaladevānnamaskṛtya maṃtreṇa snānamācaret // ŚivP_1,13.16ab/
aśaktaḥ kaṃṭhadaghnaṃ vā kaṭidaghnamathāpi vā // ŚivP_1,13.16cd/
ājānu jalamāviśya maṃtrasnānaṃ samācaret // ŚivP_1,13.17ab/
devādīṃstarpayedvidvāṃstatra tīrthajalena ca // ŚivP_1,13.17cd/
dhautavastraṃ samādāya pañcakacchena dhārayet // ŚivP_1,13.18ab/
uttarīyaṃ ca kiṃ caiva dhāryaṃ sarveṣu karmasu // ŚivP_1,13.18cd/
nadyāditīrthasnāne tu snānavastraṃ na śodhayet // ŚivP_1,13.19ab/
vāpīkūpagṛhādau tu snānādūrdhvaṃ nayedbudhaḥ // ŚivP_1,13.19cd/
śilādārvādike vāpi jale vāpi sthalepi vā // ŚivP_1,13.20ab/
saṃśodhya pīḍayedvastraṃ pitḥṇāṃ tṛptaye dvijāḥ // ŚivP_1,13.20cd/
jābālakoktamaṃtreṇa bhasmanā ca tripuṃḍrakam // ŚivP_1,13.21ab/
anyathā cejjale pāta itastannarakamṛcchati // ŚivP_1,13.21cd/
āpohiṣṭheti śirasi prokṣayetpāpaśāṃtaye // ŚivP_1,13.22ab/
yasyeti maṃtraṃ pāde tu saṃdhiprokṣaṇamucyate // ŚivP_1,13.22cd/
pāde mūrdhni hṛdi caiva mūrdhni hṛtpāda eva ca // ŚivP_1,13.23ab/
hṛtpādamūrdhni saṃprokṣya maṃtrasnānaṃ vidurbudhāḥ // ŚivP_1,13.23cd/
īṣatsparśe ca dauḥ svāsthye rājarāṣṭrabhaye 'pi ca // ŚivP_1,13.24ab/
atyāgatikāle ca maṃtrasnānaṃ samācaret // ŚivP_1,13.24cd/
prātaḥ sūryānuvākena sāyamagnyanuvākataḥ // ŚivP_1,13.25ab/
apaḥ pītvā tathāmadhye punaḥ prokṣaṇamācaret // ŚivP_1,13.25cd/
gāyatryā japamaṃtrāṃte vīrūrdhvaṃ prāgvinikṣipet // ŚivP_1,13.26ab/
maṃtreṇa saha caikaṃ vai madhye 'rghyaṃ tu raverdvijā // ŚivP_1,13.26cd/
atha jāte ca sāyāhne bhuvi paścimadiṅmukhaḥ // ŚivP_1,13.27ab/
uddhṛtya dadyātprātastu madhyāhneṃgulibhistathā // ŚivP_1,13.27cd/
aṃgulīnāṃ ca raṃdhreṇa laṃbaṃ paśyeddivākaram // ŚivP_1,13.28ab/
ātmapradakṣiṇaṃ kṛtvā śuddhācamanamācaret // ŚivP_1,13.28cd/
sāyaṃ muhūrtādarvāktu kṛtā saṃdhyā vṛthā bhavet // ŚivP_1,13.29ab/
akālātkāla ityukto dine 'tīte yathākramam // ŚivP_1,13.29cd/
divā 'tīte ca gāyatrīṃ śataṃ nitye kramājjapet // ŚivP_1,13.30ab/
ādarśāhātparā 'tīte gāyatrīṃ lakṣamabhyaset // ŚivP_1,13.30cd/
māsātīte tu nitye hi punaścopanayaṃ caret // ŚivP_1,13.31ab/
īśo gaurīguho viṣṇurbrahmā ceṃdraśca vai yamaḥ // ŚivP_1,13.31cd/
evaṃ rūpāṃśca vai devāṃstarpayedarthasiddhaye // ŚivP_1,13.32ab/
brahmārpaṇaṃ tataḥ kṛtvā śuddhācamanamācaret // ŚivP_1,13.32cd/
tīrthadakṣiṇataḥ śaste maṭhe maṃtrālaye budhaḥ // ŚivP_1,13.33ab/
tatra devālaye vāpi gṛhe vā niyatasthale // ŚivP_1,13.33cd/
sarvāndevānnamaskṛtya sthirabuddhiḥ sthirāsanaḥ // ŚivP_1,13.34ab/
praṇavaṃ pūrvamabhyasya gāyatrīmabhyasettataḥ // ŚivP_1,13.34cd/
jīvabrahmaikyaviṣayaṃ buddhvā praṇavamabhyaset // ŚivP_1,13.35ab/
trailokyasṛṣṭikartāraṃ sthitikartāramacyutam // ŚivP_1,13.35cd/
saṃhartāraṃ tathā rudraṃ svaprakāśamupāsmahe // ŚivP_1,13.36ab/
jñānakarmeṃdriyāṇāṃ ca manovṛttīrdhiyastathā // ŚivP_1,13.36cd/
bhogamokṣaprade dharme jñāne ca prerayetsadā // ŚivP_1,13.37ab/
itthamarthaṃ dhiyādhyāyanbrahmaprāpnoti niścayaḥ // ŚivP_1,13.37cd/
kevalaṃ vā japennityaṃ brāhmaṇyasya ca pūrtaye // ŚivP_1,13.38ab/
sahasramabhyasennityaṃ prātarbrāhmaṇapuṃgavaḥ // ŚivP_1,13.38cd/
anyeṣāṃ ca yathā śaktim adhyāhne ca śataṃ japet // ŚivP_1,13.39ab/
sāyaṃ dvidaśakaṃ jñeyaṃ śikhāṣṭakasamanvitam // ŚivP_1,13.39cd/
mūlādhāraṃ samārabhya dvādaśāṃtasthitāṃstathā // ŚivP_1,13.40ab/
vidyeśabrahmaviṣṇvīśajīvātmaparameśvarān // ŚivP_1,13.40cd/
brahmabuddhyā tadaikyaṃ ca sohaṃ bhāvanayā japet // ŚivP_1,13.41ab/
tāneva brahmaraṃdhrādau kāyādbāhye ca bhāvayet // ŚivP_1,13.41cd/
mahattattvaṃ samārabhya śarīraṃ tu sahasrakam // ŚivP_1,13.42ab/
ekaikasmājjapādekamatikramya śanaiḥ śanaiḥ // ŚivP_1,13.42cd/
parasminyojayejjīvaṃ japatattvamudāhṛtam // ŚivP_1,13.43ab/
śatadvidaśakaṃ dehaṃ śikhāṣṭakasamanvitam // ŚivP_1,13.43cd/
maṃtrāṇāṃ japa evaṃ hi japamādikramādviduḥ // ŚivP_1,13.44ab/
sahasraṃ brāhmadaṃ vidyācchatamaiṃdrapradaṃ viduḥ // ŚivP_1,13.44cd/
itarattvātmarakṣārthaṃ brahmayoniṣu jāyate // ŚivP_1,13.45ab/
divākaramupasthāya nityamitthaṃ samācaret // ŚivP_1,13.45cd/
lakṣadvādaśayuktastu pūrṇabrāhmaṇa īritaḥ // ŚivP_1,13.46ab/
gāyatryā lakṣahīnaṃ tu vedakāryena yojayet // ŚivP_1,13.46cd/
āsaptatestu niyamaṃ paścātpravrājanaṃ caret // ŚivP_1,13.47ab/
prātardvādaśasāhasraṃ pravrājīpraṇavaṃ japet // ŚivP_1,13.47cd/
dine dine tvatikrāṃte nityamevaṃ kramājjapet // ŚivP_1,13.48ab/
māsādau kramaśo 'tīte sārdhalakṣajapena hi // ŚivP_1,13.48cd/
ata ūrdhvamatikrāṃte punaḥ praiṣaṃ samācaret // ŚivP_1,13.49ab/
evaṃ kṛtvā doṣaśāṃtiranyathā rauravaṃ vrajet // ŚivP_1,13.49cd/
dharmārthayostato yatnaṃ kuryātkāmī na cetaraḥ // ŚivP_1,13.50ab/
brāhmaṇo muktikāmaḥ syādbrahmajñānaṃ sadābhyaset // ŚivP_1,13.50cd/
dharmādartho 'rthato bhogo bhogādvairāgyasaṃbhavaḥ // ŚivP_1,13.51ab/
dharmārjitārthabhogena vairāgyamupajāyate // ŚivP_1,13.51cd/
viparītārthabhogena rāga eva prajāyate // ŚivP_1,13.52ab/
dharmaśca dvividhaḥ prokto dravyadehadvayena ca // ŚivP_1,13.52cd/
dravyamijyādirūpaṃ syāttīrthasnānādi daihikam // ŚivP_1,13.53ab/
dhanena dhanamāpnoti tapasā divyarūpatām // ŚivP_1,13.53cd/
niṣkāmaḥ śuddhimāpnoti śuddhyā jñānaṃ na saṃśayaḥ // ŚivP_1,13.54ab/
kṛtādau hi tapaḥśloghyaṃ dravyadharmaḥ kalau yuge // ŚivP_1,13.54cd/
kṛtedhyānājjñānasiddhistretāyāṃ tapasā tathā // ŚivP_1,13.55ab/
dvāpare yajanājjñānaṃ pratimāpūjayā kalau // ŚivP_1,13.55cd/
yādṛśaṃ puṇyaṃ pāpaṃ vā tādṛśaṃ phalameva hi // ŚivP_1,13.56ab/
dravyadehāṃgabhedena nyūnavṛddhikṣayādikam // ŚivP_1,13.56cd/
adharmo hiṃsikārūpo dharmastu sukharūpakaḥ // ŚivP_1,13.57ab/
adharmādduḥkhamāpnoti dharmādvai sukhamedhate // ŚivP_1,13.57cd/
vidyādurvṛttito duḥkhaṃ sukhaṃ vidyātsuvṛttitaḥ // ŚivP_1,13.58ab/
dharmārjanamataḥ kuryādbhogamokṣaprasiddhaye // ŚivP_1,13.58cd/
sakuṭuṃbasya viprasya caturjanayutasya ca // ŚivP_1,13.59ab/
śatavarṣasya vṛttiṃ tu dadyāttadbrahmalokadam // ŚivP_1,13.59cd/
cāṃdrāyaṇasahasraṃ tu brahmalokapradaṃ viduḥ // ŚivP_1,13.60ab/
sahasrasya kuṭuṃbasya pratiṣṭhāṃ kṣatriyaścaret // ŚivP_1,13.60cd/
iṃdralokapradaṃ vidyādayutaṃ brahmalokadam // ŚivP_1,13.61ab/
yāṃ devatāṃ puraskṛtya dānamācarate naraḥ // ŚivP_1,13.61cd/
tattallokamavāpnoti iti vedavido viduḥ // ŚivP_1,13.62ab/
arthahīnaḥ sadā kuryāttapasā mārjanaṃ tathā // ŚivP_1,13.62cd/
tīrthācca tapasā prāpyaṃ sukhamakṣayyamaśnute // ŚivP_1,13.63ab/
arthārjanamatho vakṣye nyāyataḥ susamāhitaḥ // ŚivP_1,13.63cd/
kṛtātpratigrahāccaiva yājanācca viśuddhitaḥ // ŚivP_1,13.64ab/
adainyādanatikleśādbrāhmaṇo dhanamarjayet // ŚivP_1,13.64cd/
kṣatriyo bāhuvīryeṇa kṛṣigorakṣaṇādviśaḥ // ŚivP_1,13.65ab/
nyāyārjitasya vittasya dānātsiddhiṃ samaśnute // ŚivP_1,13.65cd/
jñānasiddhyā mokṣasiddhiḥ sarveṣāṃ gurvanugrahāt // ŚivP_1,13.66ab/
mokṣātsvarūpasiddhiḥ syātparānandaṃ samaśnute // ŚivP_1,13.66cd/
satsaṃgātsarvametadvai narāṇāṃ jāyate dvijāḥ // ŚivP_1,13.67ab/
dhanadhānyādikaṃ sarvaṃ deyaṃ vai gṛhamedhinā // ŚivP_1,13.67cd/
yadyatkāle vastujātaṃ phalaṃ vā dhānyameva ca // ŚivP_1,13.68ab/
tattatsarvaṃ brāhmaṇebhyo deyaṃ vai hitamicchatā // ŚivP_1,13.68cd/
jalaṃ caiva sadā deyamannaṃ kṣudvyādhiśāṃtaye // ŚivP_1,13.69ab/
kṣetraṃ dhānyaṃ tathā ' 'mānnamannamevaṃ caturvidham // ŚivP_1,13.69cd/
yāvatkālaṃ yadannaṃ vai bhuktvā śravaṇamedhate // ŚivP_1,13.70ab/
tāvatkṛtasya puṇyasya tvardhaṃ dāturna saṃśayaḥ // ŚivP_1,13.70cd/
grahītāhigṛhītasya dānādvai tapasā tathā // ŚivP_1,13.71ab/
pāpasaṃśodhanaṃ kuryādanyathā rauravaṃ vrajet // ŚivP_1,13.71cd/
ātmavittaṃ tridhā kuryāddharmavṛddhyātmabhogataḥ // ŚivP_1,13.72ab/
nityaṃ naimittakaṃ kāmyaṃ karma kuryāttu dharmataḥ // ŚivP_1,13.72cd/
vittasya vardhanaṃ kuryādvṛddhyaṃśena hi sādhakaḥ // ŚivP_1,13.73ab/
hitena mitame dhyena bhogaṃ bhogāṃśataścaret // ŚivP_1,13.73cd/
kṛṣyarjite daśāṃśaṃ hi deyaṃ pāpasya śuddhaye // ŚivP_1,13.74ab/
śeṣeṇa kuryāddharmādi anyathā rauravaṃ vrajet // ŚivP_1,13.74cd/
athavā pāpabuddhiḥ syātkṣayaṃ vā satyameṣyati // ŚivP_1,13.75ab/
vṛddhivāṇijyake deyaṣṣaḍaṃśo hi vicakṣaṇaiḥ // ŚivP_1,13.75cd/
śuddhapratigrahe deyaścaturthāṃśo dvijottamaiḥ // ŚivP_1,13.76ab/
akasmādutthite 'rthe hi deyamardhaṃ dvijottamaiḥ // ŚivP_1,13.76cd/
asatpratigrahasarvaṃ durdānaṃ sāgare kṣipet // ŚivP_1,13.77ab/
āhūya dānaṃ kartavyamātmabhogasamṛddhaye // ŚivP_1,13.77cd/
pṛṣṭaṃ sarvaṃ sadā deyamātmaśaktyanusārataḥ // ŚivP_1,13.78ab/
janmāṃtare ṛṇī hi syādadatte pṛṣṭavastuni // ŚivP_1,13.78cd/
pareṣāṃ ca tathā doṣaṃ na praśaṃsedvicakṣaṇaḥ // ŚivP_1,13.79ab/
viśeṣeṇa tathābrahmañchrutaṃ dṛṣṭaṃ ca no vadet // ŚivP_1,13.79cd/
na vadetsarvajaṃtūnāṃ hṛdi roṣakaraṃ budhaḥ // ŚivP_1,13.80ab/
saṃdhyayoragnikāryaṃ ca kuryādaiśvaryasiddhaye // ŚivP_1,13.80cd/
aśaktastvekakāle vā sūryāgnī ca yathāvidhi // ŚivP_1,13.81ab/
taṃḍulaṃ dhānyamājyaṃ vā phalaṃ kaṃdaṃ havistathā // ŚivP_1,13.81cd/
sthālīpākaṃ tathā kuryādyathānyāyaṃ yathāvidhi // ŚivP_1,13.82ab/
pradhānahomamātraṃ vā havyābhāve samācaret // ŚivP_1,13.82cd/
nityasaṃdhānamityuktaṃ tamajasraṃ vidurbudhāḥ // ŚivP_1,13.83ab/
athavā japamātraṃ vā sūryavaṃdanameva ca // ŚivP_1,13.83cd/
evamātmārthinaḥ kuryurarthārthī ca yathāvidhi // ŚivP_1,13.84ab/
brahmayajñaratā nityaṃ devapūjāratāstathā // ŚivP_1,13.84cd/
agnipūjāparā nityaṃ gurupūjāratāstathā // ŚivP_1,13.85ab/
brāhmaṇānāṃ tṛptikarāḥ sarve svargasya bhāginaḥ // ŚivP_1,13.85cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe vidyeśvarasaṃhitāyāṃ trayodaśo 'dhyāyaḥ

Chapter 14 ṛṣaya ūcuḥ agniyajñadevayajñaṃ brahmayajñaṃ tathaiva ca // ŚivP_1,14.1ab/
gurupūjāṃ brahmatṛptiṃ krameṇa brūhi naḥ prabho // ŚivP_1,14.1cd/
sūta uvāca agnau juhoti yaddravyamagniyajñaḥ sa ucyate // ŚivP_1,14.2ab/
brahmacaryāśramasthānāṃ samidādhānameva hi // ŚivP_1,14.2cd/
samidagrau vratādyaṃ ca viśeṣayajanādikam // ŚivP_1,14.3ab/
prathamāśramiṇāmevaṃ yāvadaupāsanaṃ dvijāḥ // ŚivP_1,14.3cd/
ātmanyāropitāgnīnāṃ vanināṃ yatināṃ dvijāḥ // ŚivP_1,14.4ab/
hitaṃ ca mitamedhyānnaṃ svakāle bhojanaṃ hutiḥ // ŚivP_1,14.4cd/
aupāsanāgnisaṃdhānaṃ samārabhya surakṣitam // ŚivP_1,14.5ab/
kuṃḍe vāpyatha bhāṃḍe vā tadajasraṃ samīritam // ŚivP_1,14.5cd/
agnimātmanyaraṇyāṃ vā rājadaivavaśāddhruvam // ŚivP_1,14.6ab/
agnityāgabhayāduktaṃ samāropitamucyate // ŚivP_1,14.6cd/
saṃpatkarī tathā jñeyā sāyamagnyāhutirdvijāḥ // ŚivP_1,14.7ab/
āyuṣkarīti vijñeyā prātaḥ sūryāhutistathā // ŚivP_1,14.7cd/
agniyajño hyayaṃ prokto divā sūryaniveśanāt // ŚivP_1,14.8ab/
iṃdrādīnsakalāndevānuddiśyāgnau juhotiyat // ŚivP_1,14.8cd/
devayajñaṃ hi taṃ vidyātsthālīpākādikānkratūn // ŚivP_1,14.9ab/
caulādikaṃ tathā jñeyaṃ laukikāgnau pratiṣṭhitam // ŚivP_1,14.9cd/
brahmayajñaṃ dvijaḥ kuryāddevānāṃ tṛptaye sakṛt // ŚivP_1,14.10ab/
brahmayajña iti prokto vedasyā 'dhyayanaṃ bhavet // ŚivP_1,14.10cd/
nityānaṃtaramāsoyaṃ tatastu na vidhīyate // ŚivP_1,14.11ab/
anagnau devayajanaṃ śṛṇuta śraddhayādarāt // ŚivP_1,14.11cd/
ādisṛṣṭau mahādevaḥ sarvajñaḥ karuṇākaraḥ // ŚivP_1,14.12ab/
sarvalokopakārārthaṃ vārānkalpitavānprabhuḥ // ŚivP_1,14.12cd/
saṃsāravaidyaḥ sarvajñaḥ sarvabheṣajabheṣajam // ŚivP_1,14.13ab/
ādāvārogyadaṃ vāraṃ svavāraṃ kṛtavānprabhuḥ // ŚivP_1,14.13cd/
saṃpatkāraṃ svamāyāyā varaṃ ca kṛtavāṃstataḥ // ŚivP_1,14.14ab/
janane durgatikrāṃte kumārasya tataḥ param // ŚivP_1,14.14cd/
ālasyaduritakrāṃtyai vāraṃ kalpitavānprabhuḥ // ŚivP_1,14.15ab/
rakṣakasya tathā viṣṇorlokānāṃ hitakāmyayā // ŚivP_1,14.15cd/
puṣṭyarthaṃ caiva rakṣārthaṃ vāraṃ kalpitavānprabhuḥ // ŚivP_1,14.16ab/
āyuṣkaraṃ tato vāramāyuṣāṃ kartureva hi // ŚivP_1,14.16cd/
trailokyasṛṣṭikarturhi brahmaṇaḥ parameṣṭhinaḥ // ŚivP_1,14.17ab/
jagadāyuṣyasiddhyarthaṃ vāraṃ kalpitavānprabhuḥ // ŚivP_1,14.17cd/
ādau trailokyavṛddhyarthaṃ puṇyapāpe prakalpite // ŚivP_1,14.18ab/
tayoḥ kartrostato vāramiṃdrasya ca yamasya ca // ŚivP_1,14.18cd/
bhogapradaṃ mṛtyuharaṃ lokānāṃ ca prakalpitam // ŚivP_1,14.19ab/
ādityādīnsvasvarūpānsukhaduḥkhasya sūcakān // ŚivP_1,14.19cd/
vāreśānkalpayitvādau jyotiścakrepratiṣṭhitān // ŚivP_1,14.20ab/
svasvavāre tu teṣāṃ tu pūjā svasvaphalapradā // ŚivP_1,14.20cd/
ārogyaṃ saṃpadaścaiva vyādhīnāṃ śāṃtireva ca // ŚivP_1,14.21ab/
puṣṭirāyustathā bhogo mṛterhāniryathākramam // ŚivP_1,14.21cd/
vārakramaphalaṃ prāhurdevaprītipuraḥsaram // ŚivP_1,14.22ab/
anyeṣāmapi devānāṃ pūjāyāḥ phaladaḥ śivaḥ // ŚivP_1,14.22cd/
devānāṃ prītaye pūjāpañcadhaiva prakalpitā // ŚivP_1,14.23ab/
tattanmaṃtrajapo homo dānaṃ caiva tapastathā // ŚivP_1,14.23cd/
sthaṃḍile pratimāyāṃ ca hyagnau brāhmaṇavigrahe // ŚivP_1,14.24ab/
samārādhanamityevaṃ ṣoḍaśairupacārakaiḥ // ŚivP_1,14.24cd/
uttarottaravaiśiṣṭyātpūrvābhāve tathottaram // ŚivP_1,14.25ab/
netrayoḥ śiraso roge tathā kuṣṭhasya śāṃtaye // ŚivP_1,14.25cd/
ādityaṃ pūjayitvā tu brāhmaṇānbhojayettataḥ // ŚivP_1,14.26ab/
dinaṃ māsaṃ tathā varṣaṃ varṣatrayamathavāpi vā // ŚivP_1,14.26cd/
prārabdhaṃ prabalaṃ cetsyānnaśyedrogajarādikam // ŚivP_1,14.27ab/
japādyamiṣṭadevasya vārādīnāṃ phalaṃ viduḥ // ŚivP_1,14.27cd/
pāpaśāṃtirviśeṣeṇa hyādivāre nivedayet // ŚivP_1,14.28ab/
ādityasyaiva devānāṃ brāhmaṇānāṃ viśiṣṭadam // ŚivP_1,14.28cd/
somavāre ca lakṣmyādīnsaṃpadarthaṃ yajedbudhaḥ // ŚivP_1,14.29ab/
ājyānnena tathā viprānsapatnīkāṃśca bhojayet // ŚivP_1,14.29cd/
kālyādīnbhauma vāre tu yajedrogapraśāṃtaye // ŚivP_1,14.30ab/
māṣamudgāḍhakānnena brahmaṇāṃścaiva bhojayet // ŚivP_1,14.30cd/
saumyavāre tathā viṣṇuṃ dadhyannena yajedbudhaḥ // ŚivP_1,14.31ab/
putramitrakalatrādipuṣṭirbhavati sarvadā // ŚivP_1,14.31cd/
āyuṣkāmo gurorvāre devānāṃ puṣṭisiddhaye // ŚivP_1,14.32ab/
upavītena vastreṇa kṣīrājyena yajedbudhaḥ // ŚivP_1,14.32cd/
bhogārthaṃ bhṛgavāre tu yajeddevānsamāhitaḥ // ŚivP_1,14.33ab/
ṣaḍrasopetamannaṃ ca dadyādbrāhmaṇatṛptaye // ŚivP_1,14.33cd/
strīṇāṃ ca tṛptaye tadvaddeyaṃ vastrādikaṃ śubham // ŚivP_1,14.34ab/
apamṛtyuhare maṃde rudrādrīṃśca yajedbudhaḥ // ŚivP_1,14.34cd/
tilahomena dānena tilānnena ca bhojayet // ŚivP_1,14.35ab/
itthaṃ yajecca vibudhānārogyādiphalaṃ labhet // ŚivP_1,14.35cd/
devānāṃ nityayajane viśeṣayajanepi ca // ŚivP_1,14.36ab/
snāne dāne jape home brāhmaṇānāṃ ca tarpaṇe // ŚivP_1,14.36cd/
tithinakṣatrayoge ca tattaddevaprapūjane // ŚivP_1,14.37ab/
ādivārādivāreṣu sarvajño jagadīśvaraḥ // ŚivP_1,14.37cd/
tatadrūpeṇa sarveṣāmārogyādiphalapradaḥ // ŚivP_1,14.38ab/
deśakālānusāreṇa tathā pātrānusārataḥ // ŚivP_1,14.38cd/
dravyaśraddhānusāreṇa tathā lokānusārataḥ // ŚivP_1,14.39ab/
tāratamyakramāddevastvārogyādīnprayacchati // ŚivP_1,14.39cd/
śubhādāvaśubhāṃte ca janmarkṣeṣu gṛhe gṛhī // ŚivP_1,14.40ab/
ārogyādisamṛddhyarthamādityādīngrahānyajet // ŚivP_1,14.40cd/
tasmādvai devayajanaṃ sarvābhīṣṭaphalapradam // ŚivP_1,14.41ab/
samaṃtrakaṃ brāhmaṇānāmanyeṣāṃ caiva tāṃtrikam // ŚivP_1,14.41cd/
yathāśaktyānurūpeṇa kartavyaṃ sarvadā naraiḥ // ŚivP_1,14.42ab/
saptasvapi ca vāreṣu naraiḥ śubhaphalepsubhiḥ // ŚivP_1,14.42cd/
daridrastapasā devānyajedāḍhyo dhanena hi // ŚivP_1,14.43ab/
punaścaivaṃvidhaṃ dharmaṃ kurute śraddhayā saha // ŚivP_1,14.43cd/
punaśca bhogānvividhānbhuktvā bhūmau prajāyate // ŚivP_1,14.44ab/
chāyāṃ jalāśayaṃ brahmapratiṣṭhāṃ dharmasaṃcayam // ŚivP_1,14.44cd/
sarvaṃ ca vittavānkuryātsadā bhogaprasiddhaye // ŚivP_1,14.45ab/
kālācca puṇyapākena jñānasiddhiḥ prajāyate // ŚivP_1,14.45cd/
ya imaṃ śṛṇute 'dhyāyaṃ paṭhate vā naro dvijāḥ // ŚivP_1,14.46ab/
śravaṇasyopakartā ca devayajñaphalaṃ labhet // ŚivP_1,14.46cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe vidyeśvarasaṃhitāyāṃ caturdaśo 'dhyāyaḥ

Chapter 15 ṛṣaya ūcuḥ deśādīnkramaśo brūhi sūta sarvārthavittam // ŚivP_1,15.1ab/
sūta uvāca śuddhaṃ gṛhaṃ samaphalaṃ devayajñādikarmasu // ŚivP_1,15.1cd/
tato daśaguṇaṃ goṣṭhaṃ jalatīraṃ tato daśa // ŚivP_1,15.2ab/
tato daśaguṇaṃ bilvatulasyaśvatthamūlakam // ŚivP_1,15.2cd/
tato devālayaṃ vidyāttīrthatīraṃ tato daśa // ŚivP_1,15.3ab/
tato daśaguṇaṃ nadyāstīrthanadyāstato daśa // ŚivP_1,15.3cd/
saptagaṃgānadītīraṃ tasyā daśaguṇaṃ bhavet // ŚivP_1,15.4ab/
gaṃgā godāvarī caiva kāverī tāmraparṇikā // ŚivP_1,15.4cd/
siṃdhuśca sarayū revā saptagaṃgāḥ prakīrtitāḥ // ŚivP_1,15.5ab/
tato 'bdhitīraṃ daśa ca parvatāgre tato daśa // ŚivP_1,15.5cd/
sarvasmādadhikaṃ jñeyaṃ yatra vā rocate manaḥ // ŚivP_1,15.6ab/
kṛte pūrṇaphalaṃ jñeyaṃ yajñadānādikaṃ tathā // ŚivP_1,15.6cd/
tretāyuge tripādaṃ ca dvāpare 'rdhaṃ sadā smṛtam // ŚivP_1,15.7ab/
kalau pādaṃ tu vijñeyaṃ tatpādonaṃ tatordhake // ŚivP_1,15.7cd/
śuddhātmanaḥ śuddhadinaṃ puṇyaṃ samaphalaṃ viduḥ // ŚivP_1,15.8ab/
tasmāddaśaguṇaṃ jñeyaṃ ravisaṃkramaṇe budhāḥ // ŚivP_1,15.8cd/
viṣuve taddaśaguṇamayane taddaśa smṛtam // ŚivP_1,15.9ab/
taddaśa mṛgasaṃkrāṃtau taccaṃdragrahaṇe daśa // ŚivP_1,15.9cd/
tataśca sūryagrahaṇe pūrṇakālottame viduḥ // ŚivP_1,15.10ab/
jagadrūpasya sūryasya viṣayogācca rogadam // ŚivP_1,15.10cd/
atastadviṣaśāṃtyarthaṃ snānadānajapāṃ caret // ŚivP_1,15.11ab/
viṣaśāṃtyarthakālatvātsa kālaḥ puṇyadaḥ smṛtaḥ // ŚivP_1,15.11cd/
janmarkṣe ca vratāṃte ca sūryarāgopamaṃ viduḥ // ŚivP_1,15.12ab/
mahatāṃ saṃgakālaśca koṭyarkagrahaṇaṃ viduḥ // ŚivP_1,15.12cd/
taponiṣṭhā jñānaniṣṭhā yogino yatayastathā // ŚivP_1,15.13ab/
pūjāyāḥ pātramete hi pāpasaṃkṣayakāraṇam // ŚivP_1,15.13cd/
caturviṃśatilakṣaṃ vā gāyatryā japasaṃyutaḥ // ŚivP_1,15.14ab/
brāhmaṇastu bhavetpātraṃ saṃpūrṇaphalabhogadam // ŚivP_1,15.14cd/
patanāttrāyata iti pātraṃ śāstre prayujyate // ŚivP_1,15.15ab/
dātuśca pātakāttrāṇātpātramityabhidhīyate // ŚivP_1,15.15cd/
gāyakaṃ trāyate pātādgāyatrītyucyate hi sā // ŚivP_1,15.16ab/
yathā 'rthahino loke 'sminparasyārthaṃ na yacchati // ŚivP_1,15.16cd/
arthavāniha yo loke parasyārthaṃ prayacchati // ŚivP_1,15.17ab/
svayaṃ śuddho hi pūtātmā narānsatrātumarhati // ŚivP_1,15.17cd/
gāyatrījapaśuddho hi śuddhabrāhmaṇa ucyate // ŚivP_1,15.18ab/
tasmāddāne jape home pūjāyāṃ sarvakarmaṇi // ŚivP_1,15.18cd/
dānaṃ kartuṃ tathā trātuṃ pātraṃ tu brāhmaṇorhati // ŚivP_1,15.19ab/
annasya kṣudhitaṃ pātraṃ nārīnaramayātmakam // ŚivP_1,15.19cd/
brāhmaṇaṃ śreṣṭhamāhūya yatkāle susamāhitam // ŚivP_1,15.20ab/
tadarthaṃ śabdamarthaṃ vā sadbodhakamabhīṣṭadam // ŚivP_1,15.20cd/
icchāvataḥ pradānaṃ ca saṃpūrṇaphaladaṃ viduḥ // ŚivP_1,15.21ab/
yatpraśnānaṃtaraṃ dattaṃ tadarthaphaladaṃ viduḥ // ŚivP_1,15.21cd/
yatsevakāya dattaṃ syāttatpādaphaladaṃ viduḥ // ŚivP_1,15.22ab/
jātimātrasya viprasya dīnavṛtterdvijarṣabhāḥ // ŚivP_1,15.22cd/
dattamarthaṃ hi bhogāya bhūrlokedaśavārṣikam // ŚivP_1,15.23ab/
vedayuktasya viprasya svarge hi daśavārṣikam // ŚivP_1,15.23cd/
gāyatrījapayuktasya satye hi daśavārṣikam // ŚivP_1,15.24ab/
viṣṇubhaktasya viprasya dattaṃ vaikuṃṭhadaṃ viduḥ // ŚivP_1,15.24cd/
śivabhaktasya viprasya dattaṃ kailāsadaṃ viduḥ // ŚivP_1,15.25ab/
tattallokopabhogārthaṃ sarveṣāṃ dānamiṣyate // ŚivP_1,15.25cd/
daśāṃgamannaṃ viprasya bhānuvāre dadannaraḥ // ŚivP_1,15.26ab/
parajanmani cārogyaṃ daśavarṣaṃ samaśnute // ŚivP_1,15.26cd/
bahumānamathāhvānamabhyaṃgaṃ pādasevanam // ŚivP_1,15.27ab/
vāso gaṃdhādyarcanaṃ ca ghṛtāpūparasottaram // ŚivP_1,15.27cd/
ṣaḍrasaṃ vyaṃjanaṃ caiva tāṃbūlaṃ dakṣiṇottaram // ŚivP_1,15.28ab/
namaścānugamaścaiva svannadānaṃ daśāṃgakam // ŚivP_1,15.28cd/
daśāṃgamannaṃ viprebhyo daśabhyo vai dadannaraḥ // ŚivP_1,15.29ab/
arkavāre tathā ' 'rogyaṃ śatavarṣaṃ samaśnute // ŚivP_1,15.29cd/
somavārādivāreṣu tattadvāraguṇaṃ phalam // ŚivP_1,15.30ab/
annadānasya vijñeyaṃ bhūrloke parajanmani // ŚivP_1,15.30cd/
saptasvapi ca vāreṣu daśabhyaśca daśāṃgakam // ŚivP_1,15.31ab/
annaṃ dattvā śataṃ varṣamārogyādikamaśnute // ŚivP_1,15.31cd/
evaṃ śatebhyo viprebhyo bhānuvāre dadannaraḥ // ŚivP_1,15.32ab/
sahasravarṣamārogyaṃ śarvaloke samaśnute // ŚivP_1,15.32cd/
sahasrebhyastathā dattvā 'yutavarṣaṃ samaśnute // ŚivP_1,15.33ab/
evaṃ somādivāreṣu vijñeyaṃ hi vipaścitā // ŚivP_1,15.33cd/
bhānuvāre sahasrāṇāṃ gāyatrīpūtacetasām // ŚivP_1,15.34ab/
annaṃ dattvā satyaloke hyārogyādi samaśnute // ŚivP_1,15.34cd/
ayutānāṃ tathā dattvā viṣṇuloke samaśnute // ŚivP_1,15.35ab/
annaṃ dattvā tu lakṣāṇāṃ rudraloke samaśnute // ŚivP_1,15.35cd/
bālānāṃ brahmabuddhyā hi deyaṃ vidyārthibhirnaraiḥ // ŚivP_1,15.36ab/
yūnāṃ ca viṣṇubuddhyā hi putrakāmārthibhirnaraiḥ // ŚivP_1,15.36cd/
vṛddhānāṃ rudrabuddhyā hi deyaṃ jñānārthibhirnaraiḥ // ŚivP_1,15.37ab/
bālastrībhāratībuddhyā buddhikāmairnarottamaiḥ // ŚivP_1,15.37cd/
lakṣmībuddhyā yuvastrīṣu bhogakāmairnarottamaiḥ // ŚivP_1,15.38ab/
vṛddhāsu pārvatībuddhyā deyamātmārthibhirjanaiḥ // ŚivP_1,15.38cd/
śilavṛttyoñchavṛttyā ca gurudakṣiṇayārjitam // ŚivP_1,15.39ab/
śuddhadravyamiti prāhustatpūrṇaphaladaṃ viduḥ // ŚivP_1,15.39cd/
śuklapratigrahāddattaṃ madhyamaṃ dravyamucyate // ŚivP_1,15.40ab/
kṛṣivāṇijyakopetamadhamaṃ dravyamucyate // ŚivP_1,15.40cd/
kṣatriyāṇāṃ viśāṃ caiva śauryavāṇijyakārjitam // ŚivP_1,15.41ab/
uttamaṃ dravyamityāhuḥ śūdrāṇāṃ bhṛtakārjitam // ŚivP_1,15.41cd/
strīṇāṃ dharmārthināṃ dravyaṃ paitṛkaṃ bhartṛkaṃ tathā // ŚivP_1,15.42ab/
gavādīnāṃ dvādaśīnāṃ caitrādiṣu yathākramam // ŚivP_1,15.42cd/
saṃbhūya vā puṇyakāle dadyādiṣṭasamṛddhaye // ŚivP_1,15.43ab/
gobhūtilahiraṇyājyavāsodhānyaguḍāni ca // ŚivP_1,15.43cd/
raupyaṃ lavaṇakūṣmāṃḍe kanyādvādaśakaṃ tathā // ŚivP_1,15.44ab/
godānāddattagavyena gomayenopakāriṇā // ŚivP_1,15.44cd/
dhanadhānyādyāśritānāṃ duritānāṃ nivāraṇam // ŚivP_1,15.45ab/
jalasnehādyāśritānāṃ duritānāṃ tu gojalaiḥ // ŚivP_1,15.45cd/
kāyikāditrāṇāṃ tu kṣīradadhyājyakaistathā // ŚivP_1,15.46ab/
tathā teṣāṃ ca puṣṭiśca vijñeyā hi vipaścitā // ŚivP_1,15.46cd/
bhūdānaṃ tu pratiṣṭhārthamiha cā 'mutra ca dvijāḥ // ŚivP_1,15.47ab/
tiladānaṃ balārthaṃ hi sadā mṛtyujayaṃ viduḥ // ŚivP_1,15.47cd/
hiraṇyaṃ jāṭharāgnestu vṛddhidaṃ vīryadaṃ tathā // ŚivP_1,15.48ab/
ājyaṃ puṣṭikaraṃ vidyādvastramāyuṣkaraṃ viduḥ // ŚivP_1,15.48cd/
dhānyamannaṃ samṛddhyarthaṃ madhurāhāradaṃ guḍam // ŚivP_1,15.49ab/
raupyaṃ retobhivṛddhyarthaṃ ṣaḍrasārthaṃ tu lāvaṇam // ŚivP_1,15.49cd/
sarvaṃ sarvasamṛddhyarthaṃ kūṣmāṃḍaṃ puṣṭidaṃ viduḥ // ŚivP_1,15.50ab/
prāptidaṃ sarvabhogānāmiha cā 'mutra ca dvijāḥ // ŚivP_1,15.50cd/
yāvajjīvanamuktaṃ hi kanyādānaṃ tu bhogadam // ŚivP_1,15.51ab/
panasāmrakapitthānāṃ vṛkṣāṇāṃ phalameva ca // ŚivP_1,15.51cd/
kadalyādyauṣadhīnāṃ ca phalaṃ gulmodbhavaṃ tathā // ŚivP_1,15.52ab/
māṣādīnāṃ ca mudgānāṃ phalaṃ śākādikaṃ tathā // ŚivP_1,15.52cd/
marīcisarṣapādyānāṃ śākopakaraṇaṃ tathā // ŚivP_1,15.53ab/
yadṛtau yatphalaṃ siddhaṃ taddeyaṃ hi vipaścitā // ŚivP_1,15.53cd/
śrotrādīṃdriyatṛptiśca sadā deyā vipaścitā // ŚivP_1,15.54ab/
śabdādidaśabhogārthaṃ digādīnāṃ ca tuṣṭidā // ŚivP_1,15.54cd/
vedaśāstraṃ samādāya buddhvā gurumukhātsvayam // ŚivP_1,15.55ab/
karmaṇāṃ phalamastīti buddhirāstikyamucyate // ŚivP_1,15.55cd/
baṃdhurājabhayādbuddhiśraddhā sā ca kanīyasī // ŚivP_1,15.56ab/
sarvābhāve daridrastu vācā vā karmaṇā yajet // ŚivP_1,15.56cd/
vācikaṃ yajanaṃ vidyānmaṃtrastotrajapādikam // ŚivP_1,15.57ab/
tīrthayātrāvratādyaṃ hi kāyikaṃ yajanaṃ viduḥ // ŚivP_1,15.57cd/
yena kenāpyupāyena hyalpaṃ vā yadi vā bahu // ŚivP_1,15.58ab/
devatārpaṇabuddhyā ca kṛtaṃ bhogāya kalpate // ŚivP_1,15.58cd/
tapaścaryā ca dānaṃ ca kartavyamubhayaṃ sadā // ŚivP_1,15.59ab/
pratiśrayaṃ pradātavyaṃ svavarṇaguṇaśobhitam // ŚivP_1,15.59cd/
devānāṃ tṛptaye 'tyarthaṃ sarvabhogapradaṃ budhaiḥ // ŚivP_1,15.60ab/
ihā 'mutrottamaṃ janmasadābhogaṃ labhedbudhaḥ // ŚivP_1,15.60cd/
īśvarārpaṇabuddhyā hi kṛtvā mokṣaphalaṃ labhet // ŚivP_1,15.60ef/
ya imaṃ paṭhate 'dhyāyaṃ yaḥ śṛṇoti sadā naraḥ // ŚivP_1,15.61ab/
tasya vaidharmabuddhiśca jñānasiddhiḥ prajāyate // ŚivP_1,15.61cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe vidyeśvarasaṃhitāyāṃ pañcadaśodhyāyaḥ

Chapter 16 ṛṣaya ūcuḥ pārthivapratimāpūjāvidhānaṃ brūhi sattama // ŚivP_1,16.1ab/
yena pūjāvidhānena sarvābhiṣṭamavāpyate // ŚivP_1,16.1cd/
sūta uvāca susādhupṛṣṭaṃ yuṣmābhiḥ sadā sarvārthadāyakam // ŚivP_1,16.2ab/
sadyo duḥkhasya śamanaṃ śṛṇuta prabravīmi vaḥ // ŚivP_1,16.2cd/
apamṛtyuharaṃ kālamṛtyoścāpi vināśanam // ŚivP_1,16.3ab/
sadyaḥ kalatraputrādidhanadhānyapradaṃ dvijāḥ // ŚivP_1,16.3cd/
annādibhojyaṃ vastrādisarvamutpadyate yataḥ // ŚivP_1,16.4ab/
tato mṛdādipratimāpūjābhīṣṭapradā bhuvi // ŚivP_1,16.4cd/
puruṣāṇāṃ ca nārīṇāmadhikārotra niścitam // ŚivP_1,16.5ab/
nadyāṃ taḍāge kūpe vā jalāṃtarmṛdamāharet // ŚivP_1,16.5cd/
saṃśodhya gaṃdhacūrṇena peṣayitvā sumaṃḍape // ŚivP_1,16.6ab/
hastena pratimāṃ kuryātkṣīreṇa ca susaṃskṛtām // ŚivP_1,16.6cd/
aṃgapratyaṃgakopetāmāyudhaiśca samanvitām // ŚivP_1,16.7ab/
padmāsanasthitāṃ kṛtvā pūjayedādareṇa hi // ŚivP_1,16.7cd/
vighneśādityaviṣṇūnāmaṃbāyāśca śivasya ca // ŚivP_1,16.8ab/
śivasyaśivaliṃgaṃ ca sarvadā pūjayeddvija // ŚivP_1,16.8cd/
ṣoḍaśairupacāraiśca kuryāttatphalasiddhaye // ŚivP_1,16.9ab/
puṣpeṇa prokṣaṇaṃ kuryādabhiṣekaṃ samaṃtrakam // ŚivP_1,16.9cd/
śālyannenaiva naivedyaṃ sarvaṃ kuḍavamānataḥ // ŚivP_1,16.10ab/
gṛhe tu kuḍavaṃ jñeyaṃ mānuṣe prasthamiṣyate // ŚivP_1,16.10cd/
daive prasthatrayaṃ yogyaṃ svayaṃbhoḥ prasthapañcakam // ŚivP_1,16.11ab/
evaṃ pūrṇaphalaṃ vidyādadhikaṃ vai dvayaṃ trayam // ŚivP_1,16.11cd/
sahasrapūjayā satyaṃ satyalokaṃ labheddvijaḥ // ŚivP_1,16.12ab/
dvādaśāṃgulamāyāmaṃ dviguṇaṃ ca tato 'dhikam // ŚivP_1,16.12cd/
pramāṇamaṃgulasyaikaṃ tadūrdhvaṃ pañcakatrayam // ŚivP_1,16.13ab/
ayodārukṛtaṃ pātraṃ śivamityucyate budhaiḥ // ŚivP_1,16.13cd/
tadaṣṭabhāgaḥ prasthaḥ syāttaccatuḥkuḍavaṃ matam // ŚivP_1,16.14ab/
daśaprasthaṃ śataprasthaṃ sahasraprasthameva ca // ŚivP_1,16.14cd/
jalatailādigaṃdhānāṃ yathāyogyaṃ ca mānataḥ // ŚivP_1,16.15ab/
mānuṣārṣasvayaṃbhūnāṃ mahāpūjeti kathyate // ŚivP_1,16.15cd/
abhiṣekādātmaśuddhirgaṃdhātpuṇyamavāpyate // ŚivP_1,16.16ab/
āyustṛptiśca naivedyāddhūpādarthamavāpyate // ŚivP_1,16.16cd/
dīpājjñānamavāpnoti tāṃbūlādbhogamāpnuyāt // ŚivP_1,16.17ab/
tasmātsnānādikaṃ ṣaṭkaṃ prayatnena prasādhayet // ŚivP_1,16.17cd/
namaskāro japaścaiva sarvābhīṣṭapradāvubhau // ŚivP_1,16.18ab/
pūjānte ca sadākāryau bhogamokṣārthibhirnaraiḥ // ŚivP_1,16.18cd/
saṃpūjya manasā pūrvaṃ kuryāttattatsadā naraḥ // ŚivP_1,16.19ab/
devānāṃ pūjayā caiva tattallokamavāpnuyāt // ŚivP_1,16.19cd/
tadavāṃtaraloke ca yatheṣṭaṃ bhogyamāpyate // ŚivP_1,16.20ab/
tadviśeṣānpravakṣyāmi śṛṇuta śraddhayā dvijāḥ // ŚivP_1,16.20cd/
vighneśapūjayā samyagbhūrloke 'bhīṣṭamāpnuyāt // ŚivP_1,16.21ab/
śukravāre caturthyāṃ ca site śrāvaṇabhādrake // ŚivP_1,16.21cd/
bhiṣagṛkṣe dhanurmāse vighneśaṃ vidhivadyajet // ŚivP_1,16.22ab/
śataṃ pūjāsahasraṃ vā tatsaṃkhyākadinairvrajet // ŚivP_1,16.22cd/
devāgniśraddhayā nityaṃ putradaṃ ceṣṭadaṃ nṛṇām // ŚivP_1,16.23ab/
sarvapāpapraśamanaṃ tattadduritanāśanam // ŚivP_1,16.23cd/
vārapūjāṃśivādīnāmātmaśuddhipradāṃ viduḥ // ŚivP_1,16.24ab/
tīthinakṣatrayogānāmādhāraṃ sārvakāmikam // ŚivP_1,16.24cd/
tathā bṛddhikṣayābhāvātpūrṇabrahmātmakaṃ viduḥ // ŚivP_1,16.25ab/
udayādudayaṃ vāro brahmaprabhṛti karmaṇām // ŚivP_1,16.25cd/
tithyādau devapūjā hi pūrṇabhogapradā nṛṇām // ŚivP_1,16.26ab/
pūrvabhāgaḥ pitḥṇāṃ tu niśi yuktaḥ praśasyate // ŚivP_1,16.26cd/
parabhāgastu devānāṃ divā yuktaḥ praśāsyate // ŚivP_1,16.27ab/
udayavyāpinī grāhyā madhyāhne yadi sā tithiḥ // ŚivP_1,16.27cd/
devakārye tathā grāhyāsthiti ṛkṣādikāḥ śubhāḥ // ŚivP_1,16.28ab/
samyagvicārya vārādīnkuryātpūjājapādikam // ŚivP_1,16.28cd/
pūjāryate hyaneneti vedeṣvarthasya yojanā // ŚivP_1,16.29ab/
pūrṇabhogaphalasiddhiśca jāyate tena karmaṇā // ŚivP_1,16.29cd/
manobhāvāṃstathā jñānamiṣṭabhogārthayojanāt // ŚivP_1,16.30ab/
pūjāśabdartha evaṃ hi viśruto lokavedayoḥ // ŚivP_1,16.30cd/
nityanaimittikaṃ kālātsadyaḥ kāmye svanuṣṭhite // ŚivP_1,16.31ab/
nityaṃ māsaṃ ca pakṣaṃ ca varṣaṃ caiva yathākramam // ŚivP_1,16.31cd/
tattatkarmaphalaprāptistādṛkpāpakṣayaḥ kramāt // ŚivP_1,16.32ab/
mahāgaṇapateḥ pūjā caturthyāṃ kṛṣṇapakṣake // ŚivP_1,16.32cd/
pakṣapāpakṣayakarī pakṣabhogaphalapradā // ŚivP_1,16.33ab/
caitre caturthyāṃ pūjā ca kṛtā māsaphalapradā // ŚivP_1,16.33cd/
varṣabhogapradā jñeyā kṛtā vai siṃhabhādrake // ŚivP_1,16.34ab/
śravaṇyādityavāre ca saptamyāṃ hastabhe dine // ŚivP_1,16.34cd/
māghaśukle ca saptamyāmādityayajanaṃ caret // ŚivP_1,16.35ab/
jyeṣṭhabhādrakasaumye ca dvādaśyāṃ śravarṇakṣake // ŚivP_1,16.35cd/
dvādaśyāṃ viṣṇuyajanamiṣṭaṃsaṃpatkaraṃ viduḥ // ŚivP_1,16.36ab/
śrāvaṇe viṣṇuyajanamiṣṭārogyapradaṃ bhavet // ŚivP_1,16.36cd/
gavādīndvādaśānarthānsāṃgāndatvā tu yatphalam // ŚivP_1,16.37ab/
tatphalaṃ samavāpnoti dvādaśyāṃ viṣṇutarpaṇāt // ŚivP_1,16.37cd/
dvādaśyāṃ dvādaśānviprānviṣṇordvādaśanāmataḥ // ŚivP_1,16.38ab/
ṣoḍaśairupacāraiśca yajettatprītimāpnuyāt // ŚivP_1,16.38cd/
evaṃ ca sarvadevānāṃ tattaddvādaśanāmakaiḥ // ŚivP_1,16.39ab/
dvādaśabrahmayajanaṃ tattatprītikaraṃ bhavet // ŚivP_1,16.39cd/
karkaṭe somavāre ca navamyāṃ mṛgaśīrṣake // ŚivP_1,16.40ab/
aṃbāṃ yajedbhūtikāmaḥ sarvabhogaphalapradām // ŚivP_1,16.40cd/
āśvayukchuklanavamī sarvābhīṣṭaphalapradā // ŚivP_1,16.41ab/
ādivāre caturdaśyāṃ kṛṣṇapakṣe viśeṣataḥ // ŚivP_1,16.41cd/
ārdrāyāṃ ca mahārdrāyāṃ śivapūjā viśiṣyate // ŚivP_1,16.42ab/
māghakṛṣṇacaturdaśyāṃ sarvābhīṣṭaphalapradā // ŚivP_1,16.42cd/
āyuṣkarī mṛtyuharā sarvasiddhikarī nṛṇām // ŚivP_1,16.43ab/
jyeṣṭhamāse mahārdrāyāṃ caturdaśīdinepi ca // ŚivP_1,16.43cd/
mārgaśīrṣārdrakāyāṃ vā ṣoḍaśairupacārakaiḥ // ŚivP_1,16.44ab/
tattanmūrtiśivaṃ pūjya tasya vai pādadarśanam // ŚivP_1,16.44cd/
śivasya yajanaṃ jñeyaṃ bhogamokṣapradaṃ nṛṇām // ŚivP_1,16.45ab/
vārādidevayajanaṃ kārtike hi viśiṣyate // ŚivP_1,16.45cd/
kārtike māsi saṃprāpte sarvāndevānyajedbudhaḥ // ŚivP_1,16.46ab/
dānena tapasā homairjapena niyamena ca // ŚivP_1,16.46cd/
ṣoḍaśairupacāraiśca pratimā vipramaṃtrakaiḥ // ŚivP_1,16.47ab/
brāhmaṇānāṃ bhojanena niṣkāmārtikaro bhavet // ŚivP_1,16.47cd/
kārtike devayajanaṃ sarvabhogapradaṃ bhavet // ŚivP_1,16.48ab/
vyādhīnāṃ haraṇaṃ caiva bhavedbhūtagrahakṣayaḥ // ŚivP_1,16.48cd/
kārtikādityavāreṣu nṛṇāmādityapūjanāt // ŚivP_1,16.49ab/
tailakārpāsadānāttu bhavetkuṣṭhādisaṃkṣayaḥ // ŚivP_1,16.49cd/
harītakīmarīcīnāṃ vastrakṣīrādidānataḥ // ŚivP_1,16.50ab/
brahmapratiṣṭhayā caiva kṣayarogakṣayo bhavet // ŚivP_1,16.50cd/
dīpasarṣapadānācca apasmārakṣayo bhavet // ŚivP_1,16.51ab/
kṛttikāsomavāreṣu śivasya yajanaṃ nṛṇām // ŚivP_1,16.51cd/
mahādāridryaśamanaṃ sarvasaṃpatkaraṃ bhavet // ŚivP_1,16.52ab/
gṛhakṣetrādidānācca gṛhopakaraṇādinā // ŚivP_1,16.52cd/
kṛttikābhaumavāreṣu skaṃdasya yajanānnṛṇām // ŚivP_1,16.53ab/
dīpaghaṃṭādidānādvai vāksiddhiracirādbhavet // ŚivP_1,16.53cd/
kṛttikāsaumyavāreṣu viṣṇorvai yajanaṃ nṛṇām // ŚivP_1,16.54ab/
dadhyodanasya dānaṃ ca satsaṃtānakaraṃ bhavet // ŚivP_1,16.54cd/
kṛtikāguruvāreṣu brahmaṇo yajanāddhanaiḥ // ŚivP_1,16.55ab/
madhusvarṇājyadānena bhogavṛddhirbhavennṛṇām // ŚivP_1,16.55cd/
kṛttikāśukravāreṣu gajakomeḍayājanāt 1 // ŚivP_1,16.56ab/ gaṃdhapuṣpānnadānena bhogyavṛddhirbhavennṛṇām // ŚivP_1,16.56cd/
vaṃdhyā suputraṃ labhate svarṇaraupyādidānataḥ // ŚivP_1,16.57ab/
kṛttikāśanivāreṣu dikpālānāṃ ca vaṃdanam // ŚivP_1,16.57cd/
diggajānāṃ ca nāgānāṃ setupānāṃ ca pūjanam // ŚivP_1,16.58ab/
gajakomeḍo gajavaktraḥ tryaṃbakasya ca rudrasya viṣṇoḥ pāpaharasya ca // ŚivP_1,16.58cd/
jñānadaṃ brahmaṇaścaiva dhanvaṃtaryaśvinostathā // ŚivP_1,16.59ab/
rogāpamṛtyuharaṇaṃ tatkālavyādhiśāṃtidam // ŚivP_1,16.59cd/
lavaṇāyasatailānāṃ māṣādīnāṃ ca dānataḥ // ŚivP_1,16.60ab/
trikaṭuphalagaṃdhānāṃ jalādīnāṃ ca dānataḥ // ŚivP_1,16.60cd/
dravāṇāṃ kaṭhinānāṃ ca prasthena palamānataḥ // ŚivP_1,16.61ab/
svargaprāptirdhanurmāse hyuṣaḥkāle ca pūjanam // ŚivP_1,16.61cd/
śivādīnāṃ ca sarveṣāṃ kramādvai sarvasiddhaye // ŚivP_1,16.62ab/
śālyannasya haviṣyasya naivedyaṃ śastamucyate // ŚivP_1,16.62cd/
vividhānnasya naivedyaṃ dhanurmāse viśiṣyate // ŚivP_1,16.63ab/
mārgaśīrṣe 'nnadasyaiva sarvamiṣṭaphalaṃ bhavet // ŚivP_1,16.63cd/
pāpakṣayaṃ ceṣṭasiddhiṃ cārogyaṃ dharmameva ca // ŚivP_1,16.64ab/
samyagvedaparijñānaṃ sadanuṣṭhānameva ca // ŚivP_1,16.64cd/
ihāmutra mahābhogānaṃte yogaṃ ca śāśvatam // ŚivP_1,16.65ab/
vedāṃtajñānasiddhiṃ ca mārgaśīrṣānnado labhet // ŚivP_1,16.65cd/
mārgaśīrṣe hyuṣaḥkāle dinatrayamathāpi vā // ŚivP_1,16.66ab/
yajeddevānbhogakāmo nādhanurmāsiko bhavet // ŚivP_1,16.66cd/
yāvatsaṃgavakālaṃ tu dhanurmāso vidhīyate // ŚivP_1,16.67ab/
dhanurmāse nirāhāro māsamātraṃ jiteṃdriyaḥ // ŚivP_1,16.67cd/
āmadhyāhnajapedvipro gāyatrīṃ vedamātaram // ŚivP_1,16.68ab/
pañcākṣarādikānmaṃtrānpaścādāsaptikaṃ japet // ŚivP_1,16.68cd/
jñānaṃ labdhvā ca dehāṃte vipro muktimavāpnuyāt // ŚivP_1,16.69ab/
anyeṣāṃ naranārīṇāṃ triḥsnānena japena ca // ŚivP_1,16.69cd/
sadā pañcākṣarasyaiva viśuddhaṃ jñānamāpyate // ŚivP_1,16.70ab/
iṣṭamantrānsadājaptvā mahāpāpakṣayaṃ labhet // ŚivP_1,16.70cd/
dhanurmāse viśeṣeṇa mahānaivedyamācaret // ŚivP_1,16.71ab/
śālitaṃḍulabhāreṇa marīcaprasthakena ca // ŚivP_1,16.71cd/
gaṇanāddvādaśaṃ sarvaṃ madhvājyakuḍavena hi // ŚivP_1,16.72ab/
droṇayuktena mudgena dvādaśavyaṃjanena ca // ŚivP_1,16.72cd/
ghṛtapakvairapūpaiśca modakaiḥ śālikādibhiḥ // ŚivP_1,16.73ab/
dvādaśaiśca dadhikṣīrairdvādaśaprasthakena ca // ŚivP_1,16.73cd/
nārikelaphalādīnāṃ tathā gaṇanayā saha // ŚivP_1,16.74ab/
dvādaśakramukairyuktaṃ ṣaṭtriṃśatpatrakairyutam // ŚivP_1,16.74cd/
karpūrakhuracūrṇena pañcasaugaṃdhikairyutam // ŚivP_1,16.75ab/
tāṃbūlayuktaṃ tu yadā mahānaivedyalakṣaṇam // ŚivP_1,16.75cd/
mahānaivedyametadvai devatārpaṇapūrvakam // ŚivP_1,16.76ab/
varṇānukramapūrveṇa tadbhaktebhyaḥ pradāpayet // ŚivP_1,16.76cd/
evaṃ caudananaivedyādbhūmau rāṣṭrapatirbhavet // ŚivP_1,16.77ab/
mahānaivedyadānena naraḥ svargamavāpnuyāt // ŚivP_1,16.77cd/
mahānaivedyadānena sahasreṇa dvijarṣabhāḥ // ŚivP_1,16.78ab/
satyaloke ca talloke pūrṇamāyuravāpnuyāt // ŚivP_1,16.78cd/
sahasrāṇāṃ ca triṃśatyā mahānaivedyadānataḥ // ŚivP_1,16.79ab/
tadūrdhvalokamāpyaiva na punarjanmabhāgbhavet // ŚivP_1,16.79cd/
sahasrāṇāṃ ca ṣaṭtriṃśajjanma naivedyamīritam // ŚivP_1,16.80ab/
tāvannaivedyadānaṃ tu mahāpūrṇaṃ taducyate // ŚivP_1,16.80cd/
mahāpūrṇasya naivedyaṃ janmanaivedyamiṣyate // ŚivP_1,16.81ab/
janmanaivedyadānena punarjanma na vidyate // ŚivP_1,16.81cd/
ūrje māsi dine puṇye janma naivedyamācaret // ŚivP_1,16.82ab/
saṃkrāṃtipātajanmarkṣapaurṇamāsyādisaṃyute // ŚivP_1,16.82cd/
abdajanmadine kuryājjanmanaivedyamuttamam // ŚivP_1,16.83ab/
māsāṃtareṣu janmarkṣapūrṇayogadinepi ca // ŚivP_1,16.83cd/
melanecaśanervāpitāvatsāhasramācaret // ŚivP_1,16.84ab/
janmanaivedyadānenajanmārpaṇaphalaṃlabhet // ŚivP_1,16.84cd/
janmārpaṇācchivaḥ prītiḥsvasāyujyaṃdadātihi // ŚivP_1,16.85ab/
idaṃtajjanmanaivedyaṃśivasyaivapradāpayet // ŚivP_1,16.85cd/
yoniliṃgasvarūpeṇaśivojanmānirūpakaḥ // ŚivP_1,16.86ab/
tasmājjanmanivṛttyarthaṃjanma pūjā śivasya hi // ŚivP_1,16.86cd/
biṃdunādātmakaṃsarvaṃjagatsthāvarajaṃgamam // ŚivP_1,16.87ab/
biṃduḥśaktiḥśivonādaḥśivaśaktyātmakaṃjagat // ŚivP_1,16.87cd/
nādādhāramidaṃbiṃdurbiṃdvādhāramidaṃ jagat // ŚivP_1,16.88ab/
jagadādhārabhūtauhibiṃdunādau vyavasthitau // ŚivP_1,16.88cd/
vindunādayutaṃsarvaṃsakalīkaraṇaṃbhavet // ŚivP_1,16.89ab/
sakalīkaraṇājjanmajagatprāpnotyasaṃśayaḥ // ŚivP_1,16.89cd/
biṃdunādātmakaṃliṃgaṃjagatkāraṇamucyate // ŚivP_1,16.90ab/
biṃdurdervīśivonādaḥśivaliṃgaṃtukathyate // ŚivP_1,16.90cd/
tasmājjanmanivṛttyarthaṃśivaliṃgaṃprapūjayet // ŚivP_1,16.91ab/
mātādevībiṃdurūpānādarūpaḥ śivaḥ pitā // ŚivP_1,16.91cd/
pūjitābhyāṃpitṛbhyāṃtuparamānaṃda eva hi // ŚivP_1,16.92ab/
paramānaṃdalābhārthaṃśivaliṃgaṃprapūjayet // ŚivP_1,16.92cd/
sādevījagatāṃmātāsaśivojagataḥ pitā // ŚivP_1,16.93ab/
pitroḥ śuśrūṣakenityaṃkṛpādhikyaṃ hi vardhate // ŚivP_1,16.93cd/
kṛpayāṃtargataiśvaryaṃpūjakasyadadātihi // ŚivP_1,16.94ab/
tasmādaṃtargatānaṃdalābhārthaṃmunipuṃgavāḥ // ŚivP_1,16.94cd/
pitṛmātṛsvarūpeṇaśivaliṃgaṃprapūjayet // ŚivP_1,16.95ab/
bhargaḥ puruṣarūpo hi bhargāprakṛtirucyate // ŚivP_1,16.95cd/
avyaktāṃtaradhiṣṭhānaṃ garbhaḥ puruṣa ucyate // ŚivP_1,16.96ab/
suvyaktāṃtaradhiṣṭhānaṃgarbhaḥ prakṛtirucyate // ŚivP_1,16.96cd/
puruṣatvādigarbhohigarbhavāñjanakoyataḥ // ŚivP_1,16.97ab/
puruṣātprakṛtoyuktaṃprathamaṃjanmakathyate // ŚivP_1,16.97cd/
prakṛtervyaktatāṃyātaṃdvitīyaṃ janma kathyate // ŚivP_1,16.98ab/
janmajaṃturmṛtyujanma puruṣātpratipadyate // ŚivP_1,16.98cd/
anyatobhāvyate 'vaśyaṃmāyayājanmakathyate // ŚivP_1,16.99ab/
jīryatejanmakālādyattasmājjīva iti smṛtaḥ // ŚivP_1,16.99cd/
janmatetanyate pāśairjīvaśabdārtha eva hi // ŚivP_1,16.100ab/
janmapāśanivṛttyarthaṃjanmaliṃgaṃprapūjayet // ŚivP_1,16.100cd/
bhaṃ vṛddhiṃ gacchatītyarthādbhagaḥprakṛtirucyate // ŚivP_1,16.101ab/
prākṛtaiḥ śabdamātrādyaiḥ prākṛteṃdriyabhojanāt // ŚivP_1,16.101cd/
bhagasyedaṃ bhogamiti śabdārtho mukhyataḥ śrutaḥ // ŚivP_1,16.102ab/
mukhyo bhagastu prakṛtirbhagavāñchiva ucyate // ŚivP_1,16.102cd/
bhagavānbhogadātāhinā 'nyobhogapradāyakaḥ // ŚivP_1,16.103ab/
bhagasvāmīcabhagavānbharga ityucyatebudhaiḥ // ŚivP_1,16.103cd/
bhagenasahitaṃliṃgaṃ bhagaṃliṃgenasaṃyutam // ŚivP_1,16.104ab/
ihāmutracabhogārthaṃnityabhogārthameva ca // ŚivP_1,16.104cd/
bhagavaṃtaṃmahādevaṃ śivaliṃgaṃprapūjayet // ŚivP_1,16.105ab/
lokaprasavitāsūryastaccihnaṃ prasavādbhavet // ŚivP_1,16.105cd/
liṃgeprasūtikartāraṃliṃginaṃpuruṣoyajet // ŚivP_1,16. 106ab/
liṃgārthagamakaṃcihnaṃliṃgamityabhidhīyate // ŚivP_1,16.106cd/
liṃgamarthaṃhipuruṣaṃ śivaṃgamayatītyadaḥ // ŚivP_1,16.107ab/
śivaśaktyoścacihnasyamelanaṃliṃgamucyate // ŚivP_1,16.107cd/
svacihnapūjanātprītaścihnakāryaṃ na vīyate // ŚivP_1,16.108ab/
cihnakāryaṃtujanmādijanmādyaṃvinivartate // ŚivP_1,16.108cd/
prākṛtaiḥ puruṣaiścāpibāhyābhyaṃtarasaṃbhavaiḥ // ŚivP_1,16.109ab/
ṣoḍaśairupacāraiśca śivaliṃgaṃprapūjayet // ŚivP_1,16.109cd/
evamādityavārehipūjājanmanivartikā // ŚivP_1,16.110ab/
ādivāremahāliṃgaṃpraṇavenaivapūjayet // ŚivP_1,16.110cd/
ādivāre pañcagavyairabhiṣeko viśiṣyate // ŚivP_1,16.111ab/
gomayaṃgojalaṃkṣīraṃdadhyājyaṃ pañcagavyakam // ŚivP_1,16.111cd/
kṣīrādyaṃcapṛthakccaivamadhunācekṣusārakaiḥ // ŚivP_1,16.112ab/
gavyakṣīrānnanaivedyaṃpraṇavenaivakārayet // ŚivP_1,16.112cd/
praṇavaṃdhvaniliṃgaṃtunādaliṃgaṃsvayaṃbhuvaḥ // ŚivP_1,16.113ab/
biṃduliṃgaṃ tu yaṃtraṃsyānmakāraṃtupratiṣṭhitam // ŚivP_1,16.113cd/
ukāraṃcaraliṃgaṃsyādakāraṃguruvigraham // ŚivP_1,16.114ab/
ṣaḍliṃgapūjayānityaṃjīvanmuktonasaṃśayaḥ // ŚivP_1,16.114cd/
śivasyabhaktyāpūjā hi janmamuktikarīnṛṇām // ŚivP_1,16.115ab/
rudrākṣadhāraṇātpādamardhaṃ vaibhūtidhāraṇāt // ŚivP_1,16.115cd/
tripādaṃ maṃtrajāpyācca pūjayā pūrṇabhaktimān // ŚivP_1,16.116ab/
śivaliṃgaṃ ca bhaktaṃ ca pūjya mokṣaṃ labhennaraḥ // ŚivP_1,16.116cd/
ya imaṃ paṭhate 'dhyāyaṃ śṛṇuyādvā samāhitaḥ // ŚivP_1,16.117ab/
tasyaiva śivabhaktiśca vardhatesudṛḍhā dvijāḥ // ŚivP_1,16.117cd/ iti śrīśivamahāpurāṇe vidyeśvarasaṃhitāyāṃ ṣoḍaśo 'dhyāyaḥ

Chapter 17 ṛṣaya ūcuḥ praṇavasyacamāhātmyaṃṣaḍliṃgasyamahāmune // ŚivP_1,17.1ab/
śivabhaktasyapūjāṃcakramaśobrūhinaḥprabho // ŚivP_1,17.1cd/
sūta uvāca tapodhanairbhavadbhiśca samyakpraśnastvayaṃ kṛtaḥ // ŚivP_1,17.2ab/
asyottaraṃmahādevojānātismanacāparaḥ // ŚivP_1,17.2cd/
athāpivakṣyetamahaṃśivasyakṛpayaivahi // ŚivP_1,17.3ab/
śivo 'smākaṃcayuṣmākaṃrakṣāṃgṛhṇātubhūriśaḥ // ŚivP_1,17.3cd/
prohiprakṛtijātasyasaṃsārasyamahodadheḥ // ŚivP_1,17.4ab/
navaṃ nāvāṃtaramiti praṇavaṃ vai vidurbudhāḥ // ŚivP_1,17.4cd/
praḥprapañconanāstivo yuṣmākaṃpraṇavaṃviduḥ // ŚivP_1,17.5ab/
prakarṣeṇanayedyasmānmokṣaṃvaḥ praṇavaṃ viduḥ // ŚivP_1,17.5cd/
svajāpakānāṃyogināṃsvamaṃtrapūjakasyaca // ŚivP_1,17.6ab/
sarvakarmakṣayaṃkṛtvādivyajñānaṃtunūtanam // ŚivP_1,17.6cd/
tameva māyārahitaṃ nūtanaṃ paricakṣate // ŚivP_1,17.7ab/
prakarṣeṇa mahātmānaṃ navaṃ śuddhasvarūpakam // ŚivP_1,17.7cd/
nūtanaṃ vai karotīti praṇavaṃ taṃ vidurbudhāḥ // ŚivP_1,17.8ab/
praṇavaṃdvividhaṃproktaṃsūkṣmasthūlavibhedataḥ // ŚivP_1,17.8cd/
sūkṣmamekākṣaraṃ vidyātsthūlaṃ pañcākṣaraṃ viduḥ // ŚivP_1,17.9ab/
sūkṣmamavyaktapañcārṇaṃ suvyaktārṇaṃ tathetarat // ŚivP_1,17.9cd/
jīvanmuktasya sūkṣmaṃ hi sarvasāraṃ hi tasyahi // ŚivP_1,17.10ab/
maṃtreṇārthānusaṃdhānaṃ svadehavilayāvadhi // ŚivP_1,17.10cd/
svadehegalitepūrṇaṃśivaṃprāpnotiniścayaḥ // ŚivP_1,17.11ab/
kevalaṃmaṃtrajāpītuyogaṃprāpnotiniścayaḥ // ŚivP_1,17.11cd/
ṣaṭtriṃśatkoṭijāpītuniścayaṃyogamāpnuyāt // ŚivP_1,17.12ab/
sūkṣmaṃcadvividhaṃjñeyaṃhrasvadīrghavibhedataḥ // ŚivP_1,17.12cd/
akāraśca ukāraścamakāraścatataḥparam // ŚivP_1,17.13ab/
biṃdunādayutaṃ taddhi śabdakālakalānvitam // ŚivP_1,17.13cd/
dīrghapraṇavamevaṃhiyogināmevahṛdgatam // ŚivP_1,17.14ab/
makāraṃtaṃtritattvaṃ hi hrasvapraṇava ucyate // ŚivP_1,17.14cd/
śivaḥśaktistayoraikyaṃmakāraṃtutrikātmakam // ŚivP_1,17.15ab/
hrasvamevaṃhijāpyaṃsyātsarvapāpakṣayaiṣiṇām // ŚivP_1,17.15cd/
bhūvāyukanakārṇodyoḥśabdādyāścatathādaśa // ŚivP_1,17.16ab/
āśānvayedaśapunaḥ pravṛttā itikathyate // ŚivP_1,17.16cd/
hrasvamevapravṛttānāṃnivṛttānāṃtudīrghakam // ŚivP_1,17.17ab/
vyāhṛtyādaucamaṃtrādaukāmaṃśabdakalāyutam // ŚivP_1,17.17cd/
vedādaucaprayojyaṃsyādvaṃdanesaṃdhyayorapi // ŚivP_1,17.18ab/
navakauṭijapāñjaptvāsaṃśuddhaḥpuruṣobhavet // ŚivP_1,17.18cd/
punaścanavakoṭyātupṛthivījayamāpnuyāt // ŚivP_1,17.19ab/
punaścanavakoṭyātuhyapāṃjayamavāpnuyāt // ŚivP_1,17.19cd/
punaścanavakoṭyātutejasāṃjayamāpnuyāt // ŚivP_1,17.20ab/
punaścanavakoṭyā tu vāyorjayamavāpnuyāt // ŚivP_1,17.20cd/
ākāśajayamāpnoti navakoṭijapena vai // ŚivP_1,17.20ef/
gaṃdhādīnāṃkrameṇaivanavakoṭijapeṇavai // ŚivP_1,17.21ab/
ahaṃkārasya ca punarnava koṭijapena vai // ŚivP_1,17.21cd/
sahasramaṃtrajaptena nityaśuddho bhavetpumān // ŚivP_1,17.22ab/
tataḥ paraṃsvasiddhyarthaṃjapobhavatihidvijāḥ // ŚivP_1,17.22cd/
evamaṣṭottaraśatakoṭijaptenavaipunaḥ // ŚivP_1,17.23ab/
praṇavenaprabuddhastuśuddhayogamavāpnuyāt // ŚivP_1,17.23cd/
śuddhayogenasaṃyuktojīvanmuktonasaṃśayaḥ // ŚivP_1,17.24ab/
sadājapansadādhyāyañchivaṃ praṇavarūpiṇam // ŚivP_1,17.24cd/
samādhisthomahāyogīśiva eva nasaṃśayaḥ // ŚivP_1,17.25ab/
ṛṣicchaṃdodevatādinyasyadehepunarjapet // ŚivP_1,17.25cd/
praṇavaṃ mātṛkāyuktaṃdehetyasya ṛṣirbhavet // ŚivP_1,17.26ab/
daśamātṛṣaḍadhvādi sarvaṃnyāsaphalaṃ labhet // ŚivP_1,17.26cd/
pravṛttānāṃ camiśrāṇāṃsthūlapraṇavamiṣyate // ŚivP_1,17.27ab/
kriyātapojapairyuktāstrividhāḥ śivayoginaḥ // ŚivP_1,17.27cd/
dhanādivibhavaiścaivakarādyaṃgairnamādibhiḥ // ŚivP_1,17.28ab/
kriyayā pūjayāyuktaḥkriyāyogīti kathyate // ŚivP_1,17.28cd/
pūjāyuktaścamitabhugbāhyaṃdriyajayānvitaḥ // ŚivP_1,17.29ab/
paradrohādirahitastapoyogīti kathyate // ŚivP_1,17.29cd/
etairyuktaḥsadākruddhaḥsarvakāmādivarjitaḥ // ŚivP_1,17.30ab/
sadājapaparaḥśāṃtojapayogīti taṃviduḥ // ŚivP_1,17.30cd/
upacāraiḥ ṣoḍaśabhiḥ pūjayā śivayoginām // ŚivP_1,17.31ab/
sālokyādikrameṇaivaśuddhomuktiṃlabhennaraḥ // ŚivP_1,17.31cd/
japayogamathovakṣyegadataḥ śṛṇutadvijāḥ // ŚivP_1,17.32ab/
tapaḥkarturjapaḥ proktoyajjamanparimārjate // ŚivP_1,17.32cd/
śivanāmanamaḥpūrvaṃcaturthyāṃpañcatattvakam // ŚivP_1,17.33ab/
sthūlapraṇavarūpaṃ hi śivapañcākṣaraṃ dvijāḥ // ŚivP_1,17.33cd/
pañcākṣarajapenaiva sarvasiddhiṃ labhennaraḥ // ŚivP_1,17.34ab/
praṇavenādisaṃyuktaṃsadāpañcākṣaraṃjapet // ŚivP_1,17.34cd/
gurūpadeśaṃsaṃgamyasukhavāsesubhūtale // ŚivP_1,17.35ab/
pūrvapakṣesamārabhyakṛṣṇabhūtāvadhidvijāḥ // ŚivP_1,17.35cd/
māghaṃbhādraṃviśiṣṭaṃtusarvakālottamottamam // ŚivP_1,17.36ab/
ekavāraṃmitāśītuvāgyatoniyateṃdriyaḥ // ŚivP_1,17.36cd/
svasyarājapitḥṇāṃcaśuśrūṣaṇaṃcanityaśaḥ // ŚivP_1,17.37ab/
sahasrajapamātreṇabhavecchuddho 'nyathā ṛṇī // ŚivP_1,17.37cd/
pañcākṣaraṃpañcalakṣaṃjapecchivamanusmaran // ŚivP_1,17.38ab/
padmāsanasthaṃśivadaṃgaṃgācaṃdrakalānvitam // ŚivP_1,17.38cd/
vāmorusthitaśaktyācavirājaṃtaṃmahāgaṇaiḥ // ŚivP_1,17.39ab/
mṛgaṭaṃkadharaṃdevaṃvaradābhayapāṇikam // ŚivP_1,17.39cd/
sadānugrahakartāraṃ sadāśivamanusmaran // ŚivP_1,17.40ab/
saṃpūjyamanasā pūrvaṃhṛdivāsūryamaṃḍale // ŚivP_1,17.40cd/
japetpañcākṣarīṃvidyāṃprāṅmukhaḥ śuddhakarmakṛt // ŚivP_1,17.41ab/
prātaḥkṛṣṇacaturdaśyāṃ nityakarmasamāpyaca // ŚivP_1,17.41cd/
manorameśucaudeśeniyataḥ śuddhamānasaḥ // ŚivP_1,17.42ab/
pañcākṣarasyamaṃtrasya sahasraṃdvādaśaṃjapet // ŚivP_1,17.42cd/
varayeccasapatnīkāñchaivānvaibrāhmaṇottamān // ŚivP_1,17.43ab/
ekaṃguruvaraṃśiṣṭaṃvarayetsāṃbamūrtikam // ŚivP_1,17.43cd/
īśānaṃcāthapuruṣamaghoraṃvāmameva ca // ŚivP_1,17.44ab/
sadyojātaṃ capañcaivaśivabhaktāndvijottamān // ŚivP_1,17.44cd/
pūjādravyāṇisaṃpādyaśivapūjāṃsamārabhet // ŚivP_1,17.45ab/
śivapūjāṃcavidhivatkṛtvāhomaṃsamārabhet // ŚivP_1,17.45cd/
mukhāṃtaṃ ca svasūtreṇakṛtyāhomaṃsamārabhet // ŚivP_1,17.46ab/
daśaikaṃvāśataikaṃvāsahasraikamathāpivā // ŚivP_1,17.46cd/
kāpilenaghṛtenaivajuhuyātsvayamevahi // ŚivP_1,17.47ab/
kārayecchivabhaktairvāpyaṣṭottaraśataṃbudhaḥ // ŚivP_1,17.47cd/
homānte dakṣiṇādeyāgurorgomithunaṃ tathā // ŚivP_1,17.48ab/
īśānādisvarūpāṃstānguruṃsāṃbaṃvibhāvya ca // ŚivP_1,17.48cd/
teṣāṃ patsiktatoyenasvaśiraḥ snānamācaret // ŚivP_1,17.49ab/
ṣaṭtriṃśatkoṭitīrtheṣusadyaḥsnānaphalaṃlabhet // ŚivP_1,17.49cd/
daśāṃgamannaṃteṣāṃ vaidadyādvaibhaktipūrvakam // ŚivP_1,17.50ab/
parābuddhyāguroḥ patnīmīśānādikrameṇa tu // ŚivP_1,17.50cd/
paramānnenasaṃpūjyayathāvibhavavistaram // ŚivP_1,17.51ab/
rudrākṣavastrapūrvaṃcavaṭakāpūpakairyutam // ŚivP_1,17.51cd/
balidānaṃtataḥ kṛtvābhūribhojanamācaret // ŚivP_1,17.52ab/
tataḥ saṃprārthyadeveśaṃjapaṃtāvatsamāpayet // ŚivP_1,17.52cd/
puraścaraṇamevaṃtukṛtvāmantrībhavennaraḥ // ŚivP_1,17.53ab/
punaścapañca lakṣeṇasarvapāpakṣayobhavet // ŚivP_1,17.53cd/
atalādisamārabhyasatyalokāvadhikramāt // ŚivP_1,17.54ab/
pañcalakṣajapāttattallokaiśvaryamavāpnuyāt // ŚivP_1,17.54cd/
madhyemṛtaścedbhogāṃtebhūmautajjāpakobhavet // ŚivP_1,17.55ab/
punaścapañcalakṣeṇabrahmasāmīpyamāpnuyāt // ŚivP_1,17.55cd/
punaścapañcalakṣeṇa sārūpyaiśvaryamāpnuyāt // ŚivP_1,17.56ab/
āhatyaśatalakṣeṇasākṣādbrahmasamobhavet // ŚivP_1,17.56cd/
kāryabrahmaṇa evaṃ hi sāyujyaṃpratipadya vai // ŚivP_1,17.57ab/
yatheṣṭaṃbhogamāpnotitadbrahmapralayāvadhi // ŚivP_1,17.57cd/
punaḥ kalpāṃtarevṛtte brahmaputraḥ sajāyate // ŚivP_1,17.58ab/
punaścatapasādīptaḥkramānmuktobhaviṣyati // ŚivP_1,17.58cd/
pṛthvyādikāryabhūtebhyolokāvainirmitāḥkramāt // ŚivP_1,17.59ab/
pātālādi ca satyāṃtaṃbrahmalokāścaturdaśa // ŚivP_1,17.59cd/
satyādūrdhvaṃkṣamāṃtaṃvaiviṣṇulokāścaturdaśa // ŚivP_1,17.60ab/
kṣamalokekāryaviṣṇurvaikuṃṭhevarapattane // ŚivP_1,17.60cd/
kāryalakṣmyāmahābhogirakṣāṃkṛtvā 'dhitiṣṭhati // ŚivP_1,17.61ab/
tadūrdhvagāścāśucyaṃtālokāṣṭāviṃśatiḥ sthitāḥ // ŚivP_1,17.61cd/
śucauloketukailāserudrovaibhūtahṛtsthitaḥ // ŚivP_1,17.62ab/
ṣaḍuttarāścapañcāśadahiṃsāṃtāstadūrdhvagāḥ // ŚivP_1,17.62cd/
ahiṃsālokamāsthāyajñānakailāsakepure // ŚivP_1,17.63ab/
kāryeśvarastirobhāvaṃsarvānkṛtvādhitiṣṭhati // ŚivP_1,17.63cd/
tadaṃtekālacakraṃhikālātītastataḥparam // ŚivP_1,17.64ab/
śivenādhiṣṭhitastatrakālaścakreśvarāhvayaḥ // ŚivP_1,17.64cd/
māhiṣaṃ dharmamāsthāyasarvānkālena yuṃjati // ŚivP_1,17.65ab/
asatyaścāśuciścaiva hiṃsācaivāthanirghṛṇā // ŚivP_1,17.65cd/
asatyādicatuṣpādaḥsarvāṃśaḥ kāmarūpadhṛk // ŚivP_1,17.66ab/
nāstikyalakṣmīrduḥsaṃgovedabāhyadhvaniḥsadā // ŚivP_1,17.66cd/
krodhasaṃgaḥkṛṣṇavarṇomahāmahiṣaveṣavān // ŚivP_1,17.67ab/
tāvanmaheśvaraḥproktastirodhāstāvadeva hi // ŚivP_1,17.67cd/
tadarvākkarmabhogo hi tadūrdhvaṃjñānabhogakam // ŚivP_1,17.68ab/
tadarvākkarma māyāhijñānamāyā tadūrdhvakam // ŚivP_1,17.68cd/
mā lakṣmīḥ karmabhogovaiyātimāyetikathyate // ŚivP_1,17.69ab/
mā lakṣmīrjñānabhogovaiyātimāyetikathyate // ŚivP_1,17.69cd/
tadūrdhvaṃnityabhogohitadarvāṅnaśvaraṃviduḥ // ŚivP_1,17.70ab/
tadarvākcatirodhānaṃtadūrdhvaṃnatirodhanam // ŚivP_1,17.70cd/
tadarvākpāśabaṃdhohitadūrdhvaṃnahibaṃdhanam // ŚivP_1,17.71ab/
tadarvākparivartaṃtekāmyakarmānusāriṇaḥ // ŚivP_1,17.71cd/
niṣkāmakarmabhogastutadūrdhvaṃparikīrtitaḥ // ŚivP_1,17.72ab/
tadarvākparivartaṃtebiṃdupūjāparāyaṇāḥ // ŚivP_1,17.72cd/
tadūrdhvaṃhivrajaṃtyevaniṣkāmāliṃgapūjakāḥ // ŚivP_1,17.73ab/
tadarvākparivartaṃtaṃśivānyasurapūjakāḥ // ŚivP_1,17.73cd/
śivaikaniratāye ca tadūrdhvaṃsaṃprayāṃtite // ŚivP_1,17.74ab/
tadarvāgjīvakoṭiḥsyāttadūrdhvaṃparakoṭikāḥ // ŚivP_1,17.74cd/
sāṃsārikāstadarvākca muktāḥ khalu tadūrdhvagāḥ // ŚivP_1,17.75ab/
tadarvākparivartaṃte prākṛtadravyapūjakāḥ // ŚivP_1,17.75cd/
tadūrdhvaṃhivrajaṃtyetepauruṣadravyapūjakāḥ // ŚivP_1,17.76ab/
tadarvākchaktiliṃgaṃ tu śivaliṃgaṃ tadūrdhvakam // ŚivP_1,17.76cd/
tadarvāgāvṛtaṃ liṃgaṃ tadūrdhvaṃ hi nirāvṛti // ŚivP_1,17.77ab/
tadarvākkalpitaṃ liṃgaṃ tadūrdhvaṃ vai na kalpitam // ŚivP_1,17.77cd/
tadarvāgbāhyaliṃgaṃ syādaṃtaraṃgaṃ tadūrdhvakam // ŚivP_1,17. 78ab/
tadarvākchaktilokā hi śataṃ vai dvādaśādhikam // ŚivP_1,17.78cd/
tadarvāgbiṃdurūpaṃ hi nādarūpaṃ taduttaram // ŚivP_1,17.79ab/
tadarvākkarmalokastu tadūrdhvaṃ jñānalokakaḥ // ŚivP_1,17.79cd/
namaskārastadūrdhvaṃhimadāhaṃkāranāśanaḥ // ŚivP_1,17.80ab/
janijaṃtirodhānaṃnāniṣiddhyātate iti // ŚivP_1,17.80cd/
jñānaśabdārtha evaṃ hi tirodhānanivāraṇāt // ŚivP_1,17.81ab/
tadarvākparivartaṃtehyādhibhautikapūjakāḥ // ŚivP_1,17.81cd/
ādhyātmikārcakā eva tadūrdhvaṃsaṃprayāṃtivai // ŚivP_1,17.82ab/
tāvadvaivedibhāgaṃtanmahālokātmaliṃgake // ŚivP_1,17.82cd/
prakṛtyādyaṣṭabaṃdhopivedyaṃtesaṃpratiṣṭhataḥ // ŚivP_1,17.83ab/
evametādṛśaṃjñeyaṃsarvaṃlaukikavaidikam // ŚivP_1,17.83cd/
adharmamahiṣārūḍhaṃkālacakraṃtaraṃtite // ŚivP_1,17.84ab/
satyādidharmayuktāyeśivapūjāparāścaye // ŚivP_1,17.84cd/
tadūrdhvaṃvṛṣabhodharmobrahmacaryasvarūpadhṛk // ŚivP_1,17.85ab/
satyādipādayuktastuśivalokāgrataḥsthitaḥ // ŚivP_1,17.85cd/
kṣamāśṛṅgaḥ śamaśrotro vedadhvanivibhūṣitaḥ // ŚivP_1,17.86ab/
āstikyacakṣurniśvāsagurubuddhimanā vṛṣaḥ // ŚivP_1,17.86cd/
kriyādivṛṣabhā jñeyāḥ kāraṇādiṣu sarvadā // ŚivP_1,17.87ab/
taṃ kriyāvṛṣabhaṃ dharmaṃ kālātītodhitiṣṭhati // ŚivP_1,17.87cd/
brahmaviṣṇumaheśānāṃ svasvāyurdinamucyate // ŚivP_1,17.88ab/
tadūrdhvaṃ na dinaṃ rātrirna janmamaraṇādikam // ŚivP_1,17. 88cd/
punaḥ kāraṇasatyāṃtāḥ kāraṇabrahmaṇastathā // ŚivP_1,17.89ab/
gaṃdhādibhyastu bhūtebhyastadūrdhvaṃ nirmitāḥ sadā // ŚivP_1,17.89cd/
sūkṣmagaṃdhasvarūpāhisthitālokāścaturdaśa // ŚivP_1,17.90ab/
punaḥ kāraṇaviṣṇorvaisthitā lokāścaturdaśa // ŚivP_1,17.90cd/
punaḥkāraṇarudrasyalokāṣṭāviṃśakā matāḥ // ŚivP_1,17.91ab/
punaścakāraṇeśasyaṣaṭpañcāśattadūrdhvagāḥ // ŚivP_1,17.91cd/
tataḥ paraṃbrahmacaryalokākhyaṃ śivasaṃmatam // ŚivP_1,17.92ab/
tatraivajñānakailāsepañcāvaraṇasaṃyute // ŚivP_1,17.92cd/
pañcamaṃḍalasaṃyuktaṃpañcabrahmakalānvitam // ŚivP_1,17.93ab/
ādiśaktisamāyuktamādiliṃgaṃtutatravai // ŚivP_1,17.93cd/
śivālayamidaṃproktaṃśivasyaparamātmanaḥ // ŚivP_1,17.94ab/
paraśaktyāsamāyuktastatraivaparameśvaraḥ // ŚivP_1,17.94cd/
sṛṣṭiḥ sthitiścasaṃhārastirobhāvopyanugrahaḥ // ŚivP_1,17.95ab/
pañcakṛtyapravīṇo 'sausaccidānaṃdavigrahaḥ // ŚivP_1,17.95cd/
dhyānadharmaḥ sadāyasyasadānugrahatatparaḥ // ŚivP_1,17.96ab/
samādhyāsanamāsīnaḥ svātmārāmovirājate // ŚivP_1,17.96cd/
tasyasaṃdarśanaṃsāṃdhyaṃkarmadhyānādibhiḥ kramāt // ŚivP_1,17.97ab/
nityādikarmayajanācchivakarmamatirbhavet // ŚivP_1,17.97cd/
kriyādiśivakarmabhyaḥ śivajñānaṃprasādhayet // ŚivP_1,17.98ab/
taddarśanagatāḥsarvemuktā eva nasaṃśayaḥ // ŚivP_1,17.98cd/
muktirātmasvarūpeṇasvātmārāmatvamevahi // ŚivP_1,17.99ab/
kriyātapojapajñānadhyānadharmeṣususthitaḥ // ŚivP_1,17.99cd/
śivasyadarśanaṃlabdhāsvātmārāmatvamevahi // ŚivP_1,17.100ab/
yathāraviḥsvakiraṇādaśuddhimapaneṣyati // ŚivP_1,17.100cd/
kṛpāvicakṣaṇaḥśaṃbhurajñānamapaneṣyati // ŚivP_1,17.101ab/
ajñānavinivṛttautuśivajñānaṃpravartate // ŚivP_1,17.101cd/
śivajñānātsvasvarūpamātmārāmatvameṣyati // ŚivP_1,17.102ab/
ātmārāmatvasaṃsiddhaukṛtakṛtyobhavennaraḥ // ŚivP_1,17.102cd/
punaścaśatalakṣeṇabrahmaṇaḥpadamāpnuyāt // ŚivP_1,17.103ab/
punaścaśatalakṣeṇaviṣṇoḥpadamavāpnuyāt // ŚivP_1,17.103cd/
punaścaśatalakṣeṇarudrasyapadamāpnuyāt // ŚivP_1,17.104ab/
punaśca śatalakṣeṇa aiśvaryaṃ padamāpnuyāt // ŚivP_1,17.104cd/
punaścaivaṃvidhenaiva japena susamāhitaḥ // ŚivP_1,17.105ab/
śivalokādibhūtaṃ hi kālacakramavāpnuyāt // ŚivP_1,17.105cd/
kālacakraṃpañcacakramekaikenakramottare // ŚivP_1,17.106ab/
sṛṣṭimohaubrahmacakraṃbhogamohautuvaiṣṇavam // ŚivP_1,17.106cd/
kopamohauraudracakraṃbhramaṇaṃcaiśvaraṃviduḥ // ŚivP_1,17.107ab/
śivacakraṃjñānamohaupañcacakraṃvidurbudhāḥ // ŚivP_1,17.107cd/
punaścadaśakoṭyā hi kāraṇabrahmaṇaḥ padam // ŚivP_1,17.108ab/
punaśca daśakoṭyāhitatpadaiśvaryamāpnuyāt // ŚivP_1,17.108cd/
evaṃ krameṇa viṣṇvādeḥ padaṃlabdhvāmahaujasaḥ // ŚivP_1,17.109ab/
krameṇatatpadaiśvaryaṃ labdhvācaivamahātmanaḥ // ŚivP_1,17.109cd/
śatakoṭimanuṃ japtvā pañcottaramataṃdritaḥ // ŚivP_1,17.110ab/
śivalokamavāpnotipañcamāvaraṇādbahiḥ // ŚivP_1,17.110cd/
rājasaṃmaṃḍapaṃtatranaṃdīsaṃsthānamuttamam // ŚivP_1,17.111ab/
taporūpaścavṛṣabhastatraivaparidṛśyate // ŚivP_1,17.111cd/
sadyojātasyatatsthānaṃpañcamāvaraṇaṃparam // ŚivP_1,17.112ab/
vāmadevasyacasthānaṃcaturthāvaraṇaṃpunaḥ // ŚivP_1,17.112cd/
aghoranilayaṃpaścāttṛtīyāvaraṇaṃparam // ŚivP_1,17.113ab/
puruṣasyaivasāṃbasyadvitīyāvaraṇaṃśubham // ŚivP_1,17.113cd/
īśānasyaparasyaivaprathamāvaraṇaṃtataḥ // ŚivP_1,17.114ab/
dhyānadharmasya ca sthānaṃpañcamaṃmaṃḍapaṃtataḥ // ŚivP_1,17.114cd/
balināthasyasaṃsthānaṃtatrapūrṇāmṛtapradam // ŚivP_1,17.115ab/
caturthaṃmaṃḍapaṃpaścāccaṃdraśekharamūrtimat // ŚivP_1,17.115cd/
somaskaṃdasyacasthānaṃtṛtīyaṃmaṃḍapaṃparam // ŚivP_1,17.116ab/
dvitīyaṃmaṃḍapaṃnṛtyamaṃḍapaṃprāhurāstikāḥ // ŚivP_1,17.116cd/
prathamaṃmūlamāyāyāḥ sthānaṃtatraivaśobhanam // ŚivP_1,17.117ab/
tataḥ paraṃ garbhagṛhaṃliṃgasthānaṃ paraṃ śubham // ŚivP_1,17.117cd/
nandisaṃsthānataḥ paścānnaviduḥ śivavaibhavam // ŚivP_1,17.118ab/
naṃdīśvarobahistiṣṭhanpañcākṣaramupāsate // ŚivP_1,17.118cd/
evaṃ gurukramāllabdhaṃ naṃdīśācca mayāpunaḥ // ŚivP_1,17.119ab/
tataḥ paraṃsvasaṃvedyaṃ śive naivānubhāvitam // ŚivP_1,17.119cd/
śivasyakṛpayāsākṣācchivalokasyavaibhavam // ŚivP_1,17.120ab/
vijñātuṃśakyate sarvairnānyathetyāhurāstikāḥ // ŚivP_1,17.120cd/
evaṃkrameṇamuktāḥsyurbrāhmaṇāvaijiteṃdriyaḥ // ŚivP_1,17.121ab/
anyeṣāṃ ca kramaṃvakṣye gadataḥ śṛṇutādarāt // ŚivP_1,17.121cd/
gurūpadeśājjāpyaṃvaibrāhmaṇānāṃnamo 'ṃtakam // ŚivP_1,17.122ab/
pañcākṣaraṃ pañcalakṣamāyuṣyaṃprajapedvidhiḥ // ŚivP_1,17.122cd/
strītvāpanayanārthaṃtupañcalakṣaṃjapetpunaḥ // ŚivP_1,17.123ab/
maṃtreṇapuruṣobhūtvākramānmuktobhavedbudhaḥ // ŚivP_1,17.123cd/
kṣatriyaḥpañcalakṣeṇakṣattratvamapaneṣyati // ŚivP_1,17.124ab/
punaścapañcalakṣeṇakṣattriyobrāhmaṇobhavet // ŚivP_1,17.124cd/
maṃtrasiddhirjapāccaivakramānmuktobhavainnaraḥ // ŚivP_1,17.125ab/
vaiśyastupañcalakṣeṇavaiśyatvamapaneṣyati // ŚivP_1,17.125cd/
punaścapañcalakṣeṇamaṃtrakṣattriya ucyate // ŚivP_1,17.126ab/
punaścapañcalakṣeṇa kṣattratvamapaneṣyati // ŚivP_1,17.126cd/
punaścapañcalakṣeṇamaṃtrabrāhmaṇa ucyate // ŚivP_1,17.127ab/
śūdraścaivanamoṃtena pañcaviṃśatilakṣataḥ // ŚivP_1,17.127cd/
maṃtravipratvamāpadya paścācchuddho bhaveddvijaḥ // ŚivP_1,17.128ab/
nārīvātha naro vātha brāhmaṇo vānya eva vā // ŚivP_1,17.128cd/
namontaṃ vā namaḥ pūrvamāturaḥ sarvamāturaḥ sarvadā japet // ŚivP_1,17.129ab/
tataḥ strīṇāṃtathaivohyagururnirdarśayetkramāt // ŚivP_1,17.129cd/
sādhakaḥ pañcalakṣānte śivaprītyarthameva hi // ŚivP_1,17.130ab/
mahābhiṣeka naivedyaṃ kṛtvā bhaktāṃśca pūjayet // ŚivP_1,17.130cd/
pūjayā śivabhaktasya śivaḥ prītataro bhavet // ŚivP_1,17.131ab/
śivasya śivabhaktasya bhedo nāsti śivo hi saḥ // ŚivP_1,17.131cd/
śivasvarūpamaṃtrasyadhāraṇācchiva eva hi // ŚivP_1,17.132ab/
śivabhaktaśarīre hi śivetatparamobhavet // ŚivP_1,17.132cd/
śivabhaktāḥ kriyāḥ sarvā vedasarvakriyāṃviduḥ // ŚivP_1,17.133ab/
yāvadyāvacchivaṃmaṃtraṃyenajaptaṃbhavetkramāt // ŚivP_1,17.133cd/
tāvadvaiśivasānnidhyaṃ tasmindehe na saṃśayaḥ // ŚivP_1,17.134ab/
devīliṃgaṃbhavedrūpaṃ śivabhaktastriyāstathā // ŚivP_1,17.134cd/
yāvanmaṃtraṃjapeddevyāstāvatsānnidhyamasti hi // ŚivP_1,17.135ab/
śivaṃsaṃpūjayeddhīmānsvayaṃvaiśabdarūpabhāk // ŚivP_1,17.135cd/
svayaṃcaivaśivobhūtvāparāṃśaktiṃprapūjayet // ŚivP_1,17.136ab/
śaktiṃberaṃcaliṃgaṃ ca hyālekhyāmāyayāyajet // ŚivP_1,17.136cd/
śivaliṃgaṃ śivaṃmatvāsvātmānaṃśaktirūpakam // ŚivP_1,17.137ab/
śaktiliṃgaṃcadevīṃcamatvāsvaṃśivarūpakam // ŚivP_1,17.137cd/
śivaliṃgaṃnādarūpabiṃdurūpaṃtuśaktikam // ŚivP_1,17.138ab/
upapradhānabhāvena anyonyāsaktaliṃgakam // ŚivP_1,17.138cd/
pūjayecca śivaṃśaktisaśivomūlabhāvanāt // ŚivP_1,17.139ab/
śivabhaktāñchivamatrarūpakāñchivarūpakān // ŚivP_1,17.139cd/
ṣoḍaśairupacāraiścapūjayediṣṭamāpnuyāt // ŚivP_1,17.140ab/
yenaśuśrūṣaṇādyaiśca śivabhaktasya liṃginaḥ // ŚivP_1,17.140cd/
ānaṃdaṃjanayedvidvāñchivaḥprītataro bhavet // ŚivP_1,17.141ab/
śivabhaktānsapatnīkānpatnyāsahasadaivatat // ŚivP_1,17.141cd/
pūjayedbhojanādyaiścapañcavādaśavāśatam // ŚivP_1,17.142ab/
dhanedehecamaṃtrecabhāvanāyāmavaṃcakaḥ // ŚivP_1,17.142cd/
śivaśaktisvarūpeṇanapunarjāyate bhuvi // ŚivP_1,17.143ab/
nābheradho brahmabhāgamākaṃṭhaṃviṣṇubhāgakam // ŚivP_1,17.143cd/
mukhaṃliṃgamitiproktaṃśivabhaktaśarīrakam // ŚivP_1,17.144ab/
mṛtāndāhādiyuktānvādāhādirahitānmṛtān // ŚivP_1,17.144cd/
uddiśyapūjayedādipitaraṃśivamevahi // ŚivP_1,17.145ab/
pūjāṃkṛtvādimātuścaśivabhaktāṃśca pūjayet // ŚivP_1,17.145cd/
pitṛlokaṃsamāsādyakramānmuktobhavenmṛtaḥ // ŚivP_1,17.146ab/
kriyāyuktadaśabhyaścatapoyuktoviśiṣyate // ŚivP_1,17.146cd/
tapoyuktaśatebhyaścajapayuktoviśiṣyate // ŚivP_1,17.147ab/
japayuktasahasrebhyaḥ śivajñānī viśiṣyate // ŚivP_1,17.147cd/
śivajñāniṣulakṣeṣu dhyānayukto viśiṣyate // ŚivP_1,17.148ab/
dhyānayukteṣu koṭibhyaḥ samādhistho viśiṣyate // ŚivP_1,17.148cd/
uttarottara vai śiṣṭyātpūjāyāmuttarottaram // ŚivP_1,17.149ab/
phalaṃvaiśiṣṭyarūpañcadurvijñeyaṃmanīṣibhiḥ // ŚivP_1,17.149cd/
tasmādvaiśivabhaktasyamahimānaṃvettikonaraḥ // ŚivP_1,17.150ab/
śivaśaktyoḥ pūjanaṃ ca śivabhaktasya pūjanam // ŚivP_1,17.150cd/
kuruteyonarobhaktyāsaśivaḥ śivamedhate // ŚivP_1,17.151ab/
ya imaṃ paṭhate 'dhyāyamarthavadvedasaṃmatam // ŚivP_1,17.151cd/
śivajñānībhavedvipraḥśivena sahamodate // ŚivP_1,17.152ab/
śrāvayecchivabhaktāṃścaviśeṣajño manīśvarāḥ // ŚivP_1,17.152cd/
śivaprasādaśiddhiḥ syācchivasyakṛpayā budhāḥ // ŚivP_1,17.153ab/

iti śrīśivamahāpurāṇe vidyeśvarasaṃhitāyāṃ saptadaśo 'dhyāyaḥ

Chapter 18 ṛṣya ūcuḥ baṃdhamokṣasvarūpaṃ hi brūhi sarvārthavittama // ŚivP_1,18.1ab/
sūta uvāca baṃdhamokṣaṃtathopāyaṃvakṣye 'haṃśṛṇutādarāt // ŚivP_1,18.1cd/
prakṛtyādyaṣṭabaṃdhenabaddhojīvaḥ sa ucyate // ŚivP_1,18.2ab/
prakṛtyādyaṣṭabaṃdhenanirmuktomukta ucyate // ŚivP_1,18.2cd/
prakṛtyādivaśīkāromokṣa ityucyatesvataḥ // ŚivP_1,18.3ab/
baddhajīvastunirmuktomuktajīvaḥ sa kathyate // ŚivP_1,18.3cd/
prakṛtyagretatobuddhirahaṃkāroguṇātmakaḥ // ŚivP_1,18.4ab/
pañcatanmātramityeteprakṛtyādyaṣṭakaṃviduḥ // ŚivP_1,18.4cd/
prakṛṭyādyaṣṭajodehodehajaṃkarma ucyate // ŚivP_1,18.5ab/
punaścakarmajodehojanmakarmapunaḥpunaḥ // ŚivP_1,18.5cd/
śarīraṃtrividhaṃjñeyaṃsthūlaṃsūkṣmaṃcakāraṇam // ŚivP_1,18.6ab/
sthūlaṃvyāpāradaṃproktaṃsūkṣmamiṃdriyabhogadam // ŚivP_1,18.6cd/
kāraṇaṃtvātmabhogārthaṃjīvakarmānurūpataḥ // ŚivP_1,18.7ab/
sukhaṃ duḥkhaṃ puṇyapāpaiḥ karmabhiḥ phalamaśnute // ŚivP_1,18.7cd/
tasmāddhikarmarajjvā hi baddho jīvaḥ punaḥ punaḥ // ŚivP_1,18.8ab/
śarīratrayakarmabhyāṃ cakravadbhrāmyate sadā // ŚivP_1,18.8cd/
cakrabhramanivṛtyarthaṃ cakrakartāramīḍayet // ŚivP_1,18.9ab/
prakṛtyādi mahācakraṃ prakṛteḥ parataḥ śivaḥ // ŚivP_1,18.9cd/
cakrakartāmaheśo hi prakṛteḥ paratoyataḥ // ŚivP_1,18.10ab/
pibativāthavamatijīvanbālojalaṃyathā // ŚivP_1,18.10cd/
śivastathā prakṛtyādi vaśīkṛtyādhitiṣṭhati // ŚivP_1,18.11ab/
sarvaṃvaśīkṛtaṃyasmāttasmācchiva iti smṛtaḥ // ŚivP_1,18.11cd/
śiva eva hi sarvajñaḥ paripūrṇaśca niḥspṛhaḥ // ŚivP_1,18.11ef/
sarvajñatātṛptiranādibodhaḥ svataṃtratā nityamaluptaśaktiḥ // ŚivP_1,18.12ab/
anaṃtaśaktiścamaheśvarasya yanmānasaiśvaryamavaiti vedaḥ // ŚivP_1,18.12cd/
ataḥ śivaprasādena prakṛtyādivaśaṃbhavet // ŚivP_1,18.13ab/
śivaprasādalābhārthaṃ śivamevaprapūjayatet // ŚivP_1,18.13cd/
niḥspṛhasya ca pūrṇasyatasya pūjākathaṃ bhavet // ŚivP_1,18.14ab/
śivoddeśakṛtaṃ karma prasādajanakaṃ bhavet // ŚivP_1,18.14cd/
liṃgeberebhaktajaneśivamuddiśyapūjayet // ŚivP_1,18.15ab/
kāyenamanasāvācādhanenāpiprapūjayet // ŚivP_1,18.15cd/
pujayā tu maheśo hi prakṛteḥ paramaḥ śivaḥ // ŚivP_1,18.16ab/
prasādaṃkurutesatyaṃpūjakasyaviśeṣataḥ // ŚivP_1,18.16cd/
śivaprasādātkarmādyaṃkrameṇasvavaśaṃbhavet // ŚivP_1,18.17ab/
karmārabhyaprakṛtyaṃtaṃyadāsarvaṃ vaśaṃbhavet // ŚivP_1,18.17cd/
tadāmukta itiproktaḥsvātmārāmovirājate // ŚivP_1,18.18ab/
prasādātparameśasyakarma dehoyadāvaśaḥ // ŚivP_1,18.18cd/
tadāvaiśivaloketuvāsaḥsālokyamucyate // ŚivP_1,18.19ab/
sāmīpyaṃyātisāṃbasyatanmātrecavaśaṃgate // ŚivP_1,18.19cd/
tadātuśivasāyujyamāyudhādyaiḥ kriyādibhiḥ // ŚivP_1,18.20ab/
mahāprasādalābhecabuddhiścāpivaśābhavet // ŚivP_1,18.20cd/
buddhistukāryaṃprakṛtestatsṛṣṭiritikathyate // ŚivP_1,18.21ab/
punarmahāprasādenaprakṛtirvaśameṣyati // ŚivP_1,18.21cd/
śivasyamānasaiśvaryaṃtadā 'yatnaṃbhaviṣyati // ŚivP_1,18.22ab/
sārvajñādyaṃśivaiśvaryaṃlabdhvāsvātmani rājate // ŚivP_1,18.22cd/
tatsāyujyamitiprāhurvedāgamaparāyaṇāḥ // ŚivP_1,18.23ab/
evaṃkrameṇamuktiḥsyālliṃgādaupūjayāsvataḥ // ŚivP_1,18.23cd/
ataḥśivaprasādārthaṃkriyādyaiḥpūjayecchivam // ŚivP_1,18.24ab/
śivakriyā śivatapaḥ śivamaṃtrajapaḥ sadā // ŚivP_1,18.24cd/
śivajñānaṃśivadhyānamuttarottaramabhyaset // ŚivP_1,18.25ab/
āsupterāmṛteḥkālaṃnayedvaiśivaciṃtayā // ŚivP_1,18.25cd/
sadyādibhiścakusumairarcayecchiṃvameṣyati // ŚivP_1,18. 26ab/
ṛṣaya ūcuḥ liṃgādauśivapūjāyāvidhānaṃbrūhisarvataḥ // ŚivP_1,18.26cd/
sūta uvāca liṃgānāṃcakramaṃvakṣyeyathāvacchṛṇuta dvijāḥ // ŚivP_1,18.27ab/
tadevaliṃgaṃ prathamaṃ praṇavaṃ sārvakāmikam // ŚivP_1,18.27cd/
sūkṣmapraṇavarūpaṃhisūkṣmarūpaṃtuniṣphalam // ŚivP_1,18.28ab/
sthūlaliṃgaṃ hi sakalaṃtatpañcākṣaramucyate // ŚivP_1,18.28cd/
tayoḥ pūjātapaḥ proktaṃsākṣānmokṣaprade ubhe // ŚivP_1,18.29ab/
pauruṣaprakṛtibhūtāniliṃgānisubahūnica // ŚivP_1,18.29cd/
tāni vistaratovaktuṃ śivo vettinacāparaḥ // ŚivP_1,18.30ab/
bhūvikārāṇiliṃgānijñātāniprabravīmivaḥ // ŚivP_1,18.30cd/
svayaṃbhūliṃgaṃprathamaṃbiṃduliṃgaṃdvitīyakam // ŚivP_1,18.31ab/
pratiṣṭhitaṃcaraṃcaivaguruliṃgaṃtu pañcamam // ŚivP_1,18.31cd/
devarṣitapasā tuṣṭaḥ sānnidhyārthaṃtutatravai // ŚivP_1,18.32ab/
pṛthivyantargataḥśarvobījaṃ vai nādarūpataḥ // ŚivP_1,18.32cd/
sthāvarāṃkuravadbhūmimudbhidya vyakta eva saḥ // ŚivP_1,18.33ab/
svayaṃbhūtaṃ jātamiti svayaṃbhūriti taṃ viduḥ // ŚivP_1,18.33cd/
talliṃgapūjayā jñānaṃ svayameva pravardhate // ŚivP_1,18.34ab/
suvarṇarajatādau vā pṛthivyāṃsthiṃḍilepivā // ŚivP_1,18.34cd/
svahastāllikhitaṃ liṃgaṃ śuddhapraṇavamaṃtrakam // ŚivP_1,18.35ab/
yaṃtraliṃgaṃ samālikhya pratiṣṭhāvāhanaṃ caret // ŚivP_1,18.35cd/
biṃdunādamayaṃliṃgaṃsthāvaraṃjaṃgamaṃcayat // ŚivP_1,18.36ab/
bhāvanāmayametaddhi śivadṛṣṭaṃ na saṃśayaḥ // ŚivP_1,18.36cd/
yatra viśvasyate śaṃbhustatra tasmai phalapradaḥ // ŚivP_1,18.37ab/
svahastāllikhyate yaṃtre sthāvarādāvakṛtrime // ŚivP_1,18.37cd/
āvāhyapūjayecchaṃbhuṃṣoḍaśairupacārakaiḥ // ŚivP_1,18.38ab/
svayamaisvaryamāpnotijñānamabhyāsatobhavet // ŚivP_1,18.38cd/
devaiśca ṛṣibhiścāpisvātmasiddhyarthamevahi // ŚivP_1,18.39ab/
samaṃtreṇātmahastenakṛtaṃyacchuddhamaṃḍale // ŚivP_1,18.39cd/
śuddhabhāvanayā caivasthāpitaṃ liṃgamuttamam // ŚivP_1,18.40ab/
talliṃgaṃpauruṣaṃ prāhustatpratiṣṭhitamucyate // ŚivP_1,18.40cd/
talliṃgapūjayānityaṃpauruṣaiśvaryamāpnuyāt // ŚivP_1,18.41ab/
mahadbhirbrāhmaṇaiścāpirājabhiścamahādhanaiḥ // ŚivP_1,18.41cd/
śilpinākalpitaṃliṃgaṃmaṃtreṇasthāpitaṃcayat // ŚivP_1,18.42ab/
pratiṣṭhitaṃprākṛtaṃhiprākṛtaiśvaryabhogadam // ŚivP_1,18.42cd/
yadūrjitaṃcanityaṃ ca taddhi pauruṣamucyate // ŚivP_1,18.43ab/
yaddurbalamanityaṃ ca taddhi prākṛtamucyate // ŚivP_1,18.43cd/
liṃgaṃnābhistathājihvānāsāgrañcaśikhākramāt // ŚivP_1,18.44ab/
kaṭyādiṣutrilokeṣu liṃgamādhyātmikaṃcaram // ŚivP_1,18.44cd/
parvataṃpauruṣaṃ proktaṃbhūtalaṃ prākṛtaṃ viduḥ // ŚivP_1,18.45ab/
vṛkṣādi pauruṣaṃ jñeyaṃ gulmādi prākṛtaṃ viduḥ // ŚivP_1,18.45cd/
ṣāṣṭikaṃ prākṛtaṃ jñeyaṃ śāligodhūmapauruṣam // ŚivP_1,18.46ab/
aiśvaryaṃ pauruṣaṃ vidyādaṇimādyaṣṭasiddhidam // ŚivP_1,18.46cd/
sustrīdhanādiviṣayaṃ prākṛtaṃ prāhurāstikāḥ // ŚivP_1,18.47ab/
prathamaṃ caraliṃgeṣu rasaliṃgaṃ prakathyate // ŚivP_1,18.47cd/
rasaliṃgaṃbrāhmaṇānāṃsarvābhīṣṭapradaṃbhavet // ŚivP_1,18.48ab/
bāṇaliṃgaṃkṣatriyāṇāṃ mahārājyapradaṃśubham // ŚivP_1,18.48cd/
svarṇaliṃgaṃ tu vaiśyānāṃmahādhanapatitvadam // ŚivP_1,18.49ab/
śilāliṃgaṃtuśūdrāṇāṃmahāśuddhikaraṃśubham // ŚivP_1,18.49cd/
sphāṭikaṃbāṇaliṃgaṃ ca sarveṣāṃsarvakāmadam // ŚivP_1,18.50ab/
svīyābhāve 'nyadīyaṃtupūjāyāṃnaniṣiddhyate // ŚivP_1,18.50cd/
strīṇāṃtupārthivaṃliṃgaṃsabhatḥṇāṃviśeṣataḥ // ŚivP_1,18.51ab/
vidhavānāṃpravṛttānāṃsphāṭikaṃ parikīrtitam // ŚivP_1,18.51cd/
vidhavānāṃ nivṛttānāṃ rasaliṃgaṃ viśiṣyate // ŚivP_1,18.52ab/
bālyevāyauvanevāpivārdhakevāpisuvratāḥ // ŚivP_1,18.52cd/
śuddhasphaṭikaliṃgaṃtustrīṇāṃtatsarvabhogadam // ŚivP_1,18.53ab/
pravṛttānāṃpīṭhapūjāsarvābhīṣṭapradā bhuvi // ŚivP_1,18.53cd/
pātreṇaivapravṛttastusarvapūjāṃsamācaret // ŚivP_1,18.54ab/
abhiṣekāṃtenaivedyaṃśālyannenasamācaret // ŚivP_1,18.54cd/
pūjāṃtesthāpayelliṃgaṃsaṃpuṭeṣupṛthaggṛhe // ŚivP_1,18.55ab/
karapūjānivṛttānāṃsvabhojyaṃtunivedayet // ŚivP_1,18.55cd/
nivṛttānāṃparaṃsūkṣmaliṃgamevaviśiṣyate // ŚivP_1,18.56ab/
vibhūtyabhyarcanaṃ kuryādvibhūtiṃcanivedayet // ŚivP_1,18.56cd/
pūjāṃkṛtvāthatalliṃgaṃśirasādhārayetsadā // ŚivP_1,18.57ab/
vibhūtistrividhāproktālokavedaśivāgnibhiḥ // ŚivP_1,18.57cd/
lokāgnijamatho bhasmadravyaśuddhyarthamāvahet // ŚivP_1,18.58ab/
mṛddāruloharūpāṇāṃdhānyānāṃcatathaivaca // ŚivP_1,18.58cd/
tilādīnāṃ ca dravyāṇāṃvastrādīnāṃtathaiva ca // ŚivP_1,18.59ab/
tathāparyuṣitānāṃcabhasmanāśiddhiriṣyate // ŚivP_1,18.59cd/
śvādibhirdūṣitānāṃcabhasmanāśuddhiriṣyate // ŚivP_1,18.60ab/
sajalaṃnirjalaṃbhasma yathāyogyaṃ tu yojayet // ŚivP_1,18.60cd/
vedāgnijaṃtathābhasmatatkarmāṃteṣu dhārayet // ŚivP_1,18.61ab/
maṃtreṇakriyayājanyaṃkarmāgnau bhasmarūpadhṛk // ŚivP_1,18.61cd/
tadbhasmadhāraṇātkarma svātmanyāropitaṃ bhavet // ŚivP_1,18.62ab/
aghoreṇātmaṃtreṇa bilvakāṣṭhaṃpradāhayet // ŚivP_1,18.62cd/
śivāgniritisaṃproktastenadagdhaṃśivāgnijam // ŚivP_1,18.63ab/
kapilāgomayaṃ pūrvaṃ kevalaṃ gavyameva vā // ŚivP_1,18.63cd/
śamyasvatthapalāśānvāvaṭāramvadhabilvakān // ŚivP_1,18.64ab/
śivāgninādahecchuddhaṃtadvaibhasma śivāgnijam // ŚivP_1,18.64cd/
darbhāgnau vādahetkāṣṭhaṃśivamaṃtraṃsamuccaran // ŚivP_1,18.65ab/
samyaksaṃśodhyavastreṇanavakuṃbhenidhāpayet // ŚivP_1,18.65cd/
dīptyarthaṃ tattu saṃgrāhyaṃ manyate pūjyatepi ca // ŚivP_1,18.66ab/
bhasmaśabdārtha evaṃ hi śivaḥpūrvaṃtathā 'karot // ŚivP_1,18.66cd/
yathāsvaviṣayerājāsāraṃgṛhṇātiyatkaram // ŚivP_1,18.67ab/
yathāmanuṣyāḥsasyādīndagdhvāsāraṃbhajaṃtivai // ŚivP_1,18.67cd/
yathāhijāṭharāgniścabhakṣyādīnvividhānbahūn // ŚivP_1,18.68ab/
dagdhvāsārataraṃsārātsvadehaṃparipuṣyati // ŚivP_1,18.68cd/
tathāprapañcakartāpisaśivaḥparameśvaraḥ // ŚivP_1,18.69ab/
svādhiṣṭheyaprapañcasyadagdhvāsāraṃgṛhītavān // ŚivP_1,18.69cd/
dagdhvāprapañcaṃtadbhasmasvātmanyāropayacchivaḥ // ŚivP_1,18.70ab/
uddhūlanenavyājena jagatsāraṃ gṛhītavān // ŚivP_1,18.70cd/
svaratnaṃsthāpayāmāsa svakīyehiśarīrake // ŚivP_1,18.71ab/
keśamākāśasāreṇavāyusāreṇavaimukham // ŚivP_1,18.71cd/
hṛdayaṃcāgnisāreṇatvapāṃsāreṇavaikaṭim // ŚivP_1,18.72ab/
jānucāvanisāreṇatadvatsarvaṃ tadaṃgakam // ŚivP_1,18.72cd/
brahmaviṣṇvoścarudrāṇāṃsāraṃcaivatripuṃḍrakam // ŚivP_1,18.73ab/
tathātilakarūpeṇalalāṭāntemaheśvaraḥ // ŚivP_1,18.73cd/
bhavṛddhyāsarvametaddhimanyatesvayamaityasau // ŚivP_1,18.74ab/
prapañcasārasarvasvamanenaivavaśīkṛtam // ŚivP_1,18.74cd/
tasmādasyavaśīkartānāstītisaśivaḥsmṛtaḥ // ŚivP_1,18.75ab/
yathāsarvamṛgāṇāṃcahiṃsakomṛgahiṃsakaḥ // ŚivP_1,18.75cd/
asyahiṃsāmṛgonāstitatasmātsiṃha itīritaḥ // ŚivP_1,18.76ab/
śaṃ nityaṃsukhamānaṃdamikāraḥ puruṣaḥ smṛtaḥ // ŚivP_1,18.76cd/
vakāraḥ śaktiramṛtaṃmelanaṃśiva ucyate // ŚivP_1,18.77ab/
tasmādevaṃsvamātmānaṃ śivaṃkṛtvārcayecchivam // ŚivP_1,18.77cd/
tasmāduddhūlanaṃpūrvaṃ tripuṃḍraṃdhārayetparam // ŚivP_1,18.78ab/
pūjākālehisajalaṃśuddhyarthaṃnirjalaṃbhavet // ŚivP_1,18.78cd/
divāvā yadivārātraunārīvāthanaropivā // ŚivP_1,18.79ab/
pūjārthaṃsajalaṃbhasmatripuṃḍreṇaivadhārayet // ŚivP_1,18.79cd/
tripuṃḍraṃsajalaṃbhasmadhṛtvāpūjāṃkarotiyaḥ // ŚivP_1,18.80ab/
śivapūjāṃphalaṃsāṃgaṃtasyaivahisuniścitam // ŚivP_1,18.80cd/
bhasmavaiśivamaṃtreṇadhṛtvāhyatyāśramībhavet // ŚivP_1,18.81ab/
śivāśramītisaṃproktaḥ śivaikaparamoyataḥ // ŚivP_1,18.81cd/
śivavrataikaniṣṭhasyanāśaucaṃnacasūtakam // ŚivP_1,18.82ab/
lalāṭe 'gresitaṃbhasmatilakaṃdhārayenmṛdā // ŚivP_1,18.82cd/
svahastādguruhastādvāśivabhaktasyalakṣaṇam // ŚivP_1,18.83ab/
guṇānruṃdha iti proktoguruśabdasyavigrahaḥ // ŚivP_1,18.83cd/
savikārānrājasādīnguṇānruṃdhevyapohati // ŚivP_1,18.84ab/
guṇātītaḥ paraśivogururūpaṃsamāśritaḥ // ŚivP_1,18.84cd/
guṇatrayaṃvyapohyāgreśivaṃbodhayatītisaḥ // ŚivP_1,18.85ab/
viśvastānāṃtuśiṣyāṇāṃgururityabhidhīyate // ŚivP_1,18.85cd/
tasmādguruśarīraṃtuguruliṃgaṃbhavedbudhaḥ // ŚivP_1,18.86ab/
guruliṃgasyapūjātuguruśuśrūṣaṇaṃ bhavet // ŚivP_1,18.86cd/
śrutaṃkarotiśuśrūṣākāyenamanasāgirā // ŚivP_1,18.87ab/
uktaṃ yadguruṇāpūrvaṃ śakyaṃvā 'śakyamevavā // ŚivP_1,18.87cd/
karotyevahipūtātmāprāṇairapidhanairapi // ŚivP_1,18.88ab/
tasmādvaiśāsaneyogyaḥ śiṣya ityabhidhīyate // ŚivP_1,18.88cd/
śarīrādyarthakaṃsarvaṃgurordattvāsuśiṣyakaḥ // ŚivP_1,18.89ab/
agrapākaṃnivedyāgrebhuṃjīyādgurvanujñayā // ŚivP_1,18.89cd/
śiṣyaḥputra iti proktaḥ sadāśiṣyatvayogataḥ // ŚivP_1,18.90ab/
jihvāliṃgānmaṃtraśukraṃkarṇayonauniṣicyavai // ŚivP_1,18.90cd/
jātaḥputromaṃtraputraḥpitaraṃpūjayedgurum // ŚivP_1,18.91ab/
nimajjayatiputraṃvaisaṃsārejanakaḥpitā // ŚivP_1,18.91cd/
saṃtārayatisaṃsārādgururvaibodhakaḥ pitā // ŚivP_1,18.92ab/
ubhayoraṃtaraṃjñātvāpitaraṃgurumarcayet // ŚivP_1,18.92cd/
aṃgaśuśrūṣayācāpi dhanādyaiḥ svārjitairgurum // ŚivP_1,18.93ab/
pādādikeśaparyaṃtaṃliṃgānyaṃgāniyadguroḥ // ŚivP_1,18.93cd/
dhanarūpaiḥ pādukādyaiḥ pādasaṃgraṇādibhiḥ // ŚivP_1,18.94ab/
snānābhiṣekanaivedyairbhojanaiścaprapūjayet // ŚivP_1,18.94cd/
gurupūjaivapūjāsyācchivasyaparamātmanaḥ // ŚivP_1,18.95ab/
guruśeṣaṃtuyatsarvamātmaśuddhikaraṃbhavet // ŚivP_1,18.95cd/
guroḥśeṣaḥśivocchiṣṭaṃjalamannādinirmitam // ŚivP_1,18.96ab/
śiṣyāṇāṃśivabhaktānāṃgrāhyaṃbhojyaṃbhaveddvijāḥ // ŚivP_1,18.96cd/
gurvanujñāvirahitaṃcoravatsakalaṃbhavet // ŚivP_1,18.97ab/
gurorapiviśeṣajñaṃyatnādgṛhṇītavaigurum // ŚivP_1,18.97cd/
ajñānamocanaṃsādhyaṃviśeṣajñohimocakaḥ // ŚivP_1,18.98ab/
ādaucavighnaśamanaṃkartavyaṃkarmapūrtaye // ŚivP_1,18.98cd/
nirvighnenakṛtaṃsāṃgaṃkarmavaisaphalaṃ bhavet // ŚivP_1,18.99ab/
tasmātsakalakarmādauvighneśaṃ pūjayed budhaḥ // ŚivP_1,18.99cd/
sarvabādhānivṛttyarthaṃsarvāndevānyajedbudhaḥ // ŚivP_1,18.100ab/
jvarādigraṃthirogāścabādhāhyādhyātmikāmatā // ŚivP_1,18.100cd/
piśācajaṃbukādīnāṃvalmīkādyudbhavetathā // ŚivP_1,18.101ab/
akasmādevagodhādijaṃtūnāṃpatanepica // ŚivP_1,18.101cd/
gṛhekacchapasarpastrīdurjanādarśanepica // ŚivP_1,18.102ab/
vṛkṣanārīgavādīnāṃprasūtiviṣayepica // ŚivP_1,18.102cd/
bhāviduḥkhaṃsamāyātitasmāttebhautikāmatā // ŚivP_1,18.103ab/
amedhyā śanipātaścamahāmārītathaivaca // ŚivP_1,18.103cd/
jvaramārīviṣūciścagomārīcamasūrikā // ŚivP_1,18.104ab/
janmarkṣagrahasaṃkrāṃtigrahayogāsvarāśike // ŚivP_1,18.104cd/
duḥsvapnadarśanādyāścamatāvaihyadhidaivikāḥ // ŚivP_1,18.105ab/
śavacāṃḍālapatitasparśādyeṃtargṛhegate // ŚivP_1,18.105cd/
etādṛśesamutpannebhāviduḥkhasyasūcake // ŚivP_1,18.106ab/
śāṃtiyajñaṃtumatimānkuryāttaddoṣaśāṃtaye // ŚivP_1,18.106cd/
devālaye 'thagoṣṭhevācaityevāpigṛhāṃgaṇe // ŚivP_1,18.107ab/
prādeśonnatadhiṣṇyevaidvihasteyasvalaṃkṛte // ŚivP_1,18.107cd/
bhāramātravrīhidhānyaṃprasthāpyaparisṛtyaca // ŚivP_1,18.108ab/
madhyevilikhyakamalaṃtathādikṣuvilikhyavai // ŚivP_1,18.108cd/
taṃtunāveṣṭitaṃkuṃbhaṃ navagugguladhūpitam // ŚivP_1,18.109ab/
madhyesthāpyamahākuṃbhaṃtathādikṣvapivinyaset // ŚivP_1,18.109cd/
sanālāmrakakūrcādīnkalaśāṃśca tathāṣṭasu // ŚivP_1,18.110ab/
pūrayenmaṃtrapūtenapañcadravyayutenahi // ŚivP_1,18.110cd/
prakṣipennavaratnāninīlādīnkramaśastathā // ŚivP_1,18.111ab/
karmajñaṃcasapatnīkamācāryaṃvarayedbudhaḥ // ŚivP_1,18.111cd/
suvarṇapratimāṃ viṣṇoriṃdrādīnāṃca nikṣipet // ŚivP_1,18.112ab/
saśiraskemadhyakuṃbheviṣṇumābāhyapūjayet // ŚivP_1,18.112cd/
prāgādiṣuyathāmaṃtramiṃdrādīnkramaśoyajet // ŚivP_1,18.113ab/
tattannāmnācaturthyāṃcanamonte nayathākramam // ŚivP_1,18.113cd/
āvāhanādikaṃsarvamācāryeṇaivakārayet // ŚivP_1,18.114ab/
ācārya ṛtvijā sārdhaṃ tanmātrānprajapecchatam // ŚivP_1,18.114cd/
kuṃbhasya paścime bhāgejapāṃtehomamācaret // ŚivP_1,18.115ab/
koṭiṃlakṣaṃsahasraṃvāśatamaṣṭottaraṃ budhāḥ // ŚivP_1,18.115cd/
ekāhaṃvānavāhaṃvātathāmaṃḍalameva vā // ŚivP_1,18.116ab/
yathāyogyaṃprakurvītakāladeśānusārataḥ // ŚivP_1,18.116cd/
śamīhomaśca śāṃtyarthe vṛttyarthecapalāśakam // ŚivP_1,18.117ab/
samidannājyakairdravyairnāmnāmaṃtreṇa vā hunet // ŚivP_1,18.117cd/
prāraṃbheyatkṛtaṃdravyaṃtatkriyāṃtaṃsamācaret // ŚivP_1,18.118ab/
puṇyāhaṃvācayitvāṃte dinesaṃprokṣyayejjalaiḥ // ŚivP_1,18.118cd/
brāhmaṇānbhojayetpaścādyāvadāhutisaṃkhyayā // ŚivP_1,18.119ab/
ācāryaścahaviṣyāśītvijaścabhavedbudhāḥ // ŚivP_1,18.119cd/
ādityādīngrahāniṣṭvāsarvahomāṃta evahi // ŚivP_1,18.120ab/
ṛtvibhyodakṣiṇāṃdadyānnavaratnaṃyathā kramam // ŚivP_1,18.120cd/
daśadānaṃtataḥkuryādbhūridānaṃtataḥ param // ŚivP_1,18.121ab/
bālānāmupanītānāṃgṛhiṇāṃvanināṃdhanam // ŚivP_1,18.121cd/
kanyānāṃcasabhartḥṇāṃvidhavānāṃtataḥparam // ŚivP_1,18.122ab/
taṃtropakaraṇaṃsarvamācāryāyanivedayet // ŚivP_1,18.122cd/
utpātānāṃcamārīṇāṃduḥkhasvāmīyamaḥsmṛtaḥ // ŚivP_1,18.123ab/
tasmādyamasyaprītyarthaṃkāladānaṃpradāpayet // ŚivP_1,18.123cd/
śataniṣkeṇa vā kuryāddaśaniṣkeṇa vā punaḥ // ŚivP_1,18.124ab/
pāśāṃkuśadharaṃ kālaṃ kuryātpuruṣarūpiṇam // ŚivP_1,18.124cd/
tatsvarṇapratimādānaṃkuryāddakṣiṇayāsaha // ŚivP_1,18.125ab/
tiladānaṃtataḥkuryātpūrṇāyuṣyaprasiddhaye // ŚivP_1,18.125cd/
ājyāvekṣaṇadānaṃcakuryādvyādhinivṛttaye // ŚivP_1,18.126ab/
sahasraṃbhojayedviprāndaridraḥśatamevavā // ŚivP_1,18.126cd/
vittābhāvedaridrastuyathāśaktisamācaret // ŚivP_1,18.127ab/
bhairavasyamahāpūjāṃkuryādbhūtādiśāṃtaye // ŚivP_1,18.127cd/
mahābhiṣekaṃnaivedyaṃśivasyāntetukārayet // ŚivP_1,18.128ab/
brāhmaṇānbhojayetpaścādbhūribhojanarūpataḥ // ŚivP_1,18.128cd/
evaṃkṛtenayajñenadoṣaśāṃtimavāpnuyāt // ŚivP_1,18.129ab/
śāṃtiyajñamimaṃkuryādvarṣevarṣetuphālgune // ŚivP_1,18.129cd/
durdarśanādau sadyo vai māsamātresamācaret // ŚivP_1,18.130ab/
mahāpāpādisaṃprāptau kuryādbhairavapūjanam // ŚivP_1,18.130cd/
mahāvyādhisamutpattausaṃkalpaṃpunarācaret // ŚivP_1,18.131ab/
sarvabhāve daridrastu dīpadānamathācaret // ŚivP_1,18.131cd/
tadapyaśaktaḥ snātvāvaiyatkiṃciddānamācaret // ŚivP_1,18.132ab/
divākaraṃnamaskuryānmantreṇāṣṭottaraṃśatam // ŚivP_1,18.132cd/
sahasramayutaṃlakṣaṃkoṭiṃvākārayed budhaḥ // ŚivP_1,18.133ab/
namaskārātmayajñena tuṣṭāḥ syuḥ sarvadevatāḥ // ŚivP_1,18.133cd/
tvatsvarūperpitābuddhirnate 'śūnye ca rocati // ŚivP_1,18.134ab/
yā cāstyasmadahaṃteti tvayidṛṣṭe vivarjitā // ŚivP_1,18.134cd/
namro 'haṃhisvadehenabhomahāṃstvamasiprabho // ŚivP_1,18.135ab/
naśūnyomatsvarūpovaitavadāso 'smisāṃpratam // ŚivP_1,18.135cd/
yathāyogyaṃsvātmayajñaṃnamaskāraṃprakalpayet // ŚivP_1,18.136ab/
athātraśivanaivedyaṃdattvātāṃbūlamāharet // ŚivP_1,18.136cd/
śivapradakṣiṇaṃkuryātsvayamaṣṭottaraṃ śatam // ŚivP_1,18.137ab/
sahasramayutaṃlakṣaṃ koṭimanyena kārayet // ŚivP_1,18.137cd/
śivapradakṣiṇātsarvaṃpātakaṃnaśyatikṣaṇāt // ŚivP_1,18.138ab/
duḥkhasyamūlaṃvyādhirhivyādhermūlaṃhipātakam // ŚivP_1,18.138cd/
dharmeṇaivahipāpānāmapanodanamīritam // ŚivP_1,18.139ab/
śivoddeśakṛtodharmaḥkṣamaḥpāpavinodane // ŚivP_1,18.139cd/
adhyakṣaṃ śivadharmeṣu pradakṣiṇamitīritam // ŚivP_1,18.140ab/
kriyayā japarūpaṃhipraṇavaṃtupradakṣiṇam // ŚivP_1,18.140cd/
jananaṃmaraṇaṃdvaṃdvaṃmāyācakramitīritam // ŚivP_1,18.141ab/
śivasyamāyācakraṃhibalipīṭhaṃtaducyate // ŚivP_1,18.141cd/
balipīṭhaṃsamārabhyaprādakṣiṇyakrameṇavai // ŚivP_1,18.142ab/
padepadāṃtaraṃgatvābalipīṭhaṃ samāviśet // ŚivP_1,18.142cd/
namaskāraṃtataḥ kuryātpradakṣiṇamitīritam // ŚivP_1,18.143ab/
nirgamājjananaṃprāptaṃnamastvātmasamarpaṇam // ŚivP_1,18.143cd/
jananaṃ maraṇaṃ dvaṃdvaṃ śivamāyāsamarpitam // ŚivP_1,18.144ab/
śivamāyārpitadvaṃdvo na punastvātmabhāgbhavet // ŚivP_1,18.144cd/
yāvaddehaṃkriyādhīnaḥsajīvobaddha ucyate // ŚivP_1,18.145ab/
dehatrayavaśīkāremokṣa ityucyate budhaiḥ // ŚivP_1,18.145cd/
māyācakrapraṇetāhiśivaḥ paramakāraṇam // ŚivP_1,18.146ab/
śivamāyārpitadvaṃdvaṃśivastuparimārjati // ŚivP_1,18.146cd/
śivenakalpitaṃdvaṃdvaṃtasminneva samarpayet // ŚivP_1,18.147ab/
śivasyātipriyaṃvidyātpradakṣiṇaṃnamobudhāḥ // ŚivP_1,18.147cd/
pradakṣiṇanamaskārāḥ śivasyaparamātmanaḥ // ŚivP_1,18.148ab/
ṣoḍaśairupacāraiścakṛtapūjāphalapradā // ŚivP_1,18.148cd/
pradakṣiṇā 'vināśyaṃhi pātakaṃnāsti bhūtale // ŚivP_1,18.149ab/
tasmātpradakṣiṇenaivasarvapāpaṃvināśayet // ŚivP_1,18.149cd/
śivapūjāparomaunīsatyādiguṇasaṃyutaḥ // ŚivP_1,18.150ab/
kriyātapojapajñānadhyāneṣvekaikamācaret // ŚivP_1,18.150cd/
aiśvaryaṃdivyadehaścajñānamajñānasaṃśayaḥ // ŚivP_1,18.151ab/
śivasānnidhyamityetekriyādīnāṃphalaṃbhavet // ŚivP_1,18.151cd/
karaṇenaphalaṃyātitamasaḥ parihāpanāt // ŚivP_1,18.152ab/
janmanaḥparimārjitvājjñabuddhyājanitānica // ŚivP_1,18.152cd/
yathādeśaṃ yathākālaṃ yathādehaṃ yathādhanam // ŚivP_1,18.153ab/
yathāyogyaṃprakurvīta kriyādīñchivabhaktimān // ŚivP_1,18.153cd/
nyāyārjitasuvittenavasetprājñaḥ śivasthale // ŚivP_1,18.154ab/
jīvahiṃsādirahitamatikleśavivarjitam // ŚivP_1,18.154cd/
pañcākṣareṇajaptaṃcatoyamannaṃviduḥ sukham // ŚivP_1,18.155ab/
athavā 'hurdaridrasyabhikṣānnaṃjñānadaṃbhavet // ŚivP_1,18.155cd/
śivabhaktasyabhikṣānnaṃśivabhaktivivardhanam // ŚivP_1,18.156ab/
śaṃbhusatramitiprāhurbhikṣānnaṃśivayoginaḥ // ŚivP_1,18.156cd/
yenakenāpyupāyenayatrakutrāpibhūtale // ŚivP_1,18.157ab/
śuddhānnabhuksadāmaunīrahasyaṃ na prakāśayet // ŚivP_1,18.157cd/
prakāśayettubhaktānāṃśivamāhātmyamevahi // ŚivP_1,18.158ab/
rahasyaṃśivamaṃtrasyaśivojānātināparaḥ // ŚivP_1,18.158cd/
śivabhaktovasennityaṃśivaliṃgaṃsamāśritaḥ // ŚivP_1,18.159ab/
sthāṇuliṃgāśrayeṇaivasthāṇurbhavatibhūsurāḥ // ŚivP_1,18.159cd/
pūjayācaraliṃgasyakramānmuktobhaveddhruvam // ŚivP_1,18.160ab/
sarvamuktaṃsamāsenasādhyasādhanamuttamam // ŚivP_1,18.160cd/
vyāsenayatpurāproktaṃyacchrutaṃhimayāpurā // ŚivP_1,18.161ab/
bhadramastuhivo 'smākaṃ śivabhaktirdṛḍhā 'stusā // ŚivP_1,18.161cd/
ya imaṃpaṭhate 'dhyāyaṃ yaḥ śṛṇoti naraḥ sadā // ŚivP_1,18.162ab/
śivajñānaṃsalabhateśivasyakṛpayābudhāḥ // ŚivP_1,18.162cd/

iti śrīśaive mahāpurāṇe vidyeśvarasaṃhitāyāṃ sādhyasādhanakhaṃḍe śivaliṃgamahimāvarṇanaṃ nāmāṣṭādaśo 'dhyāyaḥ Chapter 19 ṛṣaya ūcuḥ sūtasūtaciraṃjīvadhanyastvaṃśivabhaktimān // ŚivP_1,19.1ab/
samyaguktastvayāliṃgamahimāsatphalapradaḥ // ŚivP_1,19.1cd/
yatrapārthivamāheśaliṃgasyamahimādhunā // ŚivP_1,19.2ab/
sarvotkṛṣṭaścakathitovyāsatobrūhitaṃpunaḥ // ŚivP_1,19.2cd/
sūta uvāca śṛṇudhvamṛṣayaḥ sarve sadbhaktyā harato khilāḥ // ŚivP_1,19.3ab/
śivapārthivaliṃgasyamahimāprocyatemayā // ŚivP_1,19.3cd/
ukteṣveteṣu liṃgeṣu pārthivaṃ liṃgamuttamam // ŚivP_1,19.4ab/
tasyapūjanatoviprābahavaḥ siddhimāgatāḥ // ŚivP_1,19.4cd/
harirbrahmā ca ṛṣayaḥ saprajāpatayastathā // ŚivP_1,19.5ab/
saṃpūjya pārthivaṃliṃgaṃprāpuḥsarvepsitaṃdvijāḥ // ŚivP_1,19.5cd/
devāsuramanuṣyāścagaṃdharvoragarākṣasāḥ // ŚivP_1,19.6ab/
anyepibahavastaṃsaṃpūjyasiddhiṃgatāḥparam // ŚivP_1,19.6cd/
kṛteratnamayaṃliṃgaṃtretāyāṃhemasaṃbhavam // ŚivP_1,19.7ab/
dvāparepāradaṃśreṣṭhaṃpārthivaṃtukalauyuge // ŚivP_1,19.7cd/
aṣṭamūrtiṣusarvāsumūrtirvaipārthivīvarāḥ // ŚivP_1,19.8ab/
ananyapūjitāviprāstapastasmānmahatphalam // ŚivP_1,19.8cd/
yathāsarveṣudeveṣujyeṣṭhaḥśreṣṭhomaheśvaraḥ // ŚivP_1,19.9ab/
evaṃsarveṣu liṃgeṣupārthivaṃśreṣṭamucyate // ŚivP_1,19.9cd/
yathānadīṣusarvāsujyeṣṭhāśreṣṭhāsurāpagā // ŚivP_1,19.10ab/
tathāsarveṣuliṃgeṣupārthivaṃśreṣṭhamucyate // ŚivP_1,19.10cd/
yathāsarveṣumaṃtreṣupraṇavo hi mahānsmṛtaḥ // ŚivP_1,19.11ab/
tathedaṃpārthivaṃśreṣṭhamārādhyaṃpūjyamevahi // ŚivP_1,19.11cd/
yathāsarveṣuvarṇeṣubrāhmaṇaḥśreṣṭha ucyate // ŚivP_1,19.12ab/
tathāsarveṣuliṃgeṣupārthivaṃ śreṣṭhamucyate // ŚivP_1,19.12cd/
yathāpurīṣusarvāsukāśīśreṣṭhatamāsmṛtā // ŚivP_1,19.13ab/
tathāsarveṣuliṃgeṣupārthivaṃśreṣṭhamucyate // ŚivP_1,19.13cd/
yathāvrateṣusarveṣuśivarātrivrataṃparam // ŚivP_1,19.14ab/
tathāsarveṣuliṃgeṣupārthivaṃśreṣthamucyate // ŚivP_1,19.14cd/
yathādevīṣusarvāsuśaivīśaktiḥ parāsmṛtā // ŚivP_1,19.15ab/
tathā sarveṣu liṃgeṣu pārthivaṃ śreṣṭhamucyate // ŚivP_1,19.15cd/
prakṛtyapārthivaṃliṃgaṃyonyadevaṃprapūjayet // ŚivP_1,19.16ab/
vṛthā bhavati sā pūjā snānadānādikaṃvṛthā // ŚivP_1,19.16cd/
pārthivārādhanaṃpuṇyaṃdhanyamāyurvivardhanam // ŚivP_1,19.17ab/
tuṣṭidaṃpuṣṭidaṃśrīdaṃkāryaṃsādhakasattamaiḥ // ŚivP_1,19.17cd/
yathālabdhopacāraiścabhaktyā śraddhāsamanvitaḥ // ŚivP_1,19.18ab/
pūjayetpārthivaṃ liṃgaṃ sarvakāmārthasiddhidam // ŚivP_1,19.18cd/
yaḥkṛtvāpārthivaṃliṃgepūjayecchubhavedikam // ŚivP_1,19.19ab/
ihaivadhanavāñchrīmānaṃterudrobhijāyate // ŚivP_1,19.19cd/
trisaṃdhyaṃyorcayaṃlliṃgaṃkṛtvābilvenapārthivam // ŚivP_1,19.20ab/
daśaikādaśakaṃyāvattasyapuṇyaphalaṃśṛṇu // ŚivP_1,19.20cd/
anenaiva svadehena rudralokemahīyate // ŚivP_1,19.21ab/
pāpahaṃ sarvamartyānāṃ darśanātsparśanādapi // ŚivP_1,19.21cd/
jīvanmuktaḥ savaijñānīśiva eva na saṃśayaḥ // ŚivP_1,19.22ab/
tasyadarśanamātreṇabhuktirmuktiśca jāyate // ŚivP_1,19.22cd/
śivaṃ yaḥ pūjayennityaṃ kṛtvāliṃgaṃ tu pārthivam // ŚivP_1,19.23ab/
yāvajjīvanaparyaṃtaṃ sa yāti śivamandiram // ŚivP_1,19.23cd/
mṛḍenāpramitānvarṣāñchivalokehi tiṣṭhati // ŚivP_1,19.24ab/
sakāmaḥ punarāgatya rājendrobhāratebhavet // ŚivP_1,19.24cd/
niṣkāmaḥ pūjayennityaṃ pārthivaṃliṃgamuttamam // ŚivP_1,19.25ab/
śivaloke sadā tiṣṭhettataḥ sāyujyamāpnuyāt // ŚivP_1,19.25cd/
pārthivaṃ śivaliṃgaṃ ca vipro yadi na pūjayet // ŚivP_1,19.26ab/
sayātinarakaṃghoraṃśūlaprotaṃ sudāruṇam // ŚivP_1,19.26cd/
yathākathaṃcidvidhināramyaṃ liṃgaṃ prakārayet // ŚivP_1,19.27ab/
pañcasūtravidhānāṃ ca pārthivena vicārayet // ŚivP_1,19.27cd/
akhaṇḍaṃtaddhikartavyaṃnavikhaṇḍaṃprakārayet // ŚivP_1,19.28ab/
dvikhaṇḍaṃtuprakurvāṇonaivapūjāphalaṃlabhet // ŚivP_1,19.28cd/
ratnajaṃ hemajaṃ liṃgaṃ pāradaṃ sphāṭikaṃ tathā // ŚivP_1,19.29ab/
pārthivaṃ puṣparāgotthamakhaṃḍaṃ tu prakārayet // ŚivP_1,19.29cd/
akhaṃḍaṃ tu caraṃ liṃgaṃdvikhaṃḍamacaraṃ smṛtam // ŚivP_1,19.30ab/
khaṃḍākhaṃḍavicāroyaṃ sacarācarayoḥ smṛtaḥ // ŚivP_1,19.30cd/
vedikātumahāvidyāliṃgaṃdevo maheśvaraḥ // ŚivP_1,19.31ab/
ato hi sthāvareliṃge smṛtāśreṣṭhādikhaṃḍitā // ŚivP_1,19.31cd/
dvikhaṃḍaṃsthāvaraṃliṃgaṃkartavyaṃhividhānataḥ // ŚivP_1,19.32ab/
akhaṃḍaṃjaṃgamaṃproktaṃśaivasiddhāntavedibhiḥ // ŚivP_1,19.32cd/
dvikhaṃḍaṃtucarāṃliṃgaṃkurvantyajñānamohitāḥ // ŚivP_1,19.33ab/
naivasiddhāntavettāro munayaḥ śāstrakovidāḥ // ŚivP_1,19.33cd/
akhaṃḍaṃsthāvaraṃliṃgaṃdvikhaṃḍaṃcaramevaca // ŚivP_1,19.34ab/
yekurvantinarāmūḍhānapūjāphalabhāginaḥ // ŚivP_1,19.34cd/
tasmācchāstroktavidhinā akhaṃḍaṃcarasaṃjñakam // ŚivP_1,19.35ab/
dvikhaṃḍaṃ sthāvaraṃ liṃgaṃ kartavyaṃ parayā mudā // ŚivP_1,19.35cd/
akhaṃḍe tu care pūjāsampūrṇaphaladāyinī // ŚivP_1,19.36ab/
dvikhaṃḍe tu care pūjāmahāhānipradā smṛtā // ŚivP_1,19.36cd/
akhaṃḍe sthāvare pūjā na kāmaphaladāyinī // ŚivP_1,19.37ab/
pratyavāyakarīnityamityuktaṃśāstravedibhiḥ // ŚivP_1,19.37cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe vidyeśvarasaṃhitāyāṃ sādhyasādhanakhaṃḍe pārthivaśivaliṃgapūjanamāhātmyavarṇanaṃ nāmaikonaviṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 20 sūta uvāca atha vaidikabhaktānāṃ pārthivārcāṃ nigadyate // ŚivP_1,20.1ab/
vaidikenaivamārgeṇabhuktimuktipradāyinī // ŚivP_1,20.1cd/
sūtroktavidhināsnātvāsaṃdhyāṃ kṛtvā yathāvidhi // ŚivP_1,20.2ab/
brahmayajñaṃvidhāyādautatastarpaṇamācaret // ŚivP_1,20.2cd/
naityikaṃ sakalaṃkāmaṃ vidhāyānaṃtaraṃpumān // ŚivP_1,20. 3ab/
śivasmaraṇapūrvaṃ hi bhasmarudrākṣadhārakaḥ // ŚivP_1,20.3cd/
vedoktāvidhinā samyaksaṃpūrṇaphalasiddhaye // ŚivP_1,20.4ab/
pūjayetparayābhaktyāpārthivaṃliṃgamuttamam // ŚivP_1,20.4cd/
nadītīre taḍāge ca parvatekānane 'pica // ŚivP_1,20.5ab/
śivālaye śucau deśe pārthivārcā vidhīyate // ŚivP_1,20.5cd/
śuddhapradeśasaṃbhūtāṃ mṛdamāhṛtya yatnataḥ // ŚivP_1,20.6ab/
śivaliṃgaṃ prakalpeta sāvadhānatayā dvijāḥ // ŚivP_1,20.6cd/
vipre gaurā smṛtā śoṇā bāhuje pītavarṇakā // ŚivP_1,20.7ab/
vaiśyekṛṣṇā pādajāte hyathavā yatra yā bhavet // ŚivP_1,20.7cd/
saṃgṛhyamṛttikāṃliṃganirmāṇārthaṃprayatnataḥ // ŚivP_1,20.8ab/
atīvaśubhadeśecasthāpayettāṃmṛdaṃśubhām // ŚivP_1,20.8cd/
saṃśodhyacajalenāpipiṃḍīkṛtya śanaiḥ śanaiḥ // ŚivP_1,20.9ab/
vidhīyetaśubhaṃliṃgaṃpārthivaṃvedamārgataḥ // ŚivP_1,20.9cd/
tataḥ saṃpūjayedbhaktyābhuktimuktiphalāptaye // ŚivP_1,20.10ab/
tatprakāramahaṃvacmiśṛṇudhvaṃsaṃvidhānataḥ // ŚivP_1,20.10cd/
namaḥ śivāyamaṃtreṇārcanaṃdravyaṃcaprokṣayet // ŚivP_1,20.11ab/
bhūrasīticamaṃtreṇakṣetrasiddhiṃprakārayet // ŚivP_1,20.11cd/
āposmānitimaṃtreṇajalasaṃskāramācaret // ŚivP_1,20.12ab/
namaste rudramaṃtreṇa phāṭikābaṃdhamucyate // ŚivP_1,20.12cd/
śaṃbhavāyetimaṃtreṇakṣetraśuddhiṃ prakārayet // ŚivP_1,20.13ab/
namaḥ pūrveṇa kuryātpañcāmṛtasyāpi prokṣaṇam // ŚivP_1,20.13cd/
nīlagrīvāyamaṃtreṇanamaḥpūrveṇabhaktimān // ŚivP_1,20.14ab/
carecchaṃkaraliṃgasyapratiṣṭhāpanamuttamam // ŚivP_1,20.14cd/
bhaktitastata etatterudrāyeti ca maṃtrataḥ // ŚivP_1,20.15ab/
āsanaṃ ramaṇīyaṃ vaidadyādvaidikamārgakṛt // ŚivP_1,20.15cd/
mānomahantamiticamaṃtreṇāvāhanaṃcaret // ŚivP_1,20.16ab/
yāterudreṇamaṃtreṇasaṃcaredupaveśanam // ŚivP_1,20.16cd/
maṃtreṇayāmiṣumiti nyāsaṃkuryācchivasyaca // ŚivP_1,20.17ab/
adhyavocaditi premṇādhivāsaṃmanunācaret // ŚivP_1,20.17cd/
manunāsaujīva itidevatānyāsamācaret // ŚivP_1,20.18ab/
asauyovasarpatīti cācaredapasarpaṇam // ŚivP_1,20.18cd/
namostu nīlagrīvāyeti pādyaṃ manunāharet // ŚivP_1,20. 19ab/
arghyaṃ ca rudragāyatryā 'camanaṃ tryaṃbakeṇa ca // ŚivP_1,20.19cd/
payaḥpṛthivyāmiti ca payasāsnānamācaret // ŚivP_1,20.20ab/
dadhikrāvṇetimaṃtreṇadadhisnānaṃ ca kārayet // ŚivP_1,20.20cd/
ghṛṭaṃsnānekhalughṛtaṃghṛtaṃyāvetimaṃtrataḥ // ŚivP_1,20. 21ab/
madhuvātāmadhunaktaṃmadhumānna iti tryṛcā // ŚivP_1,20. 21cd/
madhukhaṃḍasnapanaṃproktamitipañcāmṛtaṃ smṛtam // ŚivP_1,20.22ab/
athavā pādyamaṃtreṇa snānaṃpañcāmṛtena ca // ŚivP_1,20.22cd/
mānastoke iti premṇā maṃtreṇa kaṭibaṃdhanam // ŚivP_1,20.23ab/
namo dhṛṣṇave iti vā uttarīyaṃ ca dhāpayet // ŚivP_1,20.23cd/
yā te hetiriti premṇā ṛkcatuṣkeṇa vaidikaḥ // ŚivP_1,20.24ab/
śivāya vidhinā bhaktaścaredvastrasamarpaṇam // ŚivP_1,20.24cd/
namaḥ śvabhya iti premṇā gaṃdhaṃ dadyādṛcā sudhīḥ // ŚivP_1,20.25ab/
namastakṣabhya iti cākṣatānmaṃtreṇa cārpayet // ŚivP_1,20. 25cd/
namaḥ pāryāya iti vā puṣpa maṃtreṇa cārpayet // ŚivP_1,20.26ab/
namaḥ parṇyāya iti vā bilbapatrasamarpaṇam // ŚivP_1,20.26cd/
namaḥkapardineceti dhūpaṃ dadyādyathāvidhi // ŚivP_1,20.27ab/
dīpaṃ dadyādyathoktaṃ tu nama āśava ityṛcā // ŚivP_1,20.27cd/
namojyeṣṭhāyamaṃtreṇa dadyānnaivedyamuttamam // ŚivP_1,20.28ab/
manunātryambakamitipunarācamanaṃsmṛtam // ŚivP_1,20.28cd/
imā rudrāyeti ṛcā kuryātphalasamarpaṇam // ŚivP_1,20.29ab/
namo vrajyāyeti ṛcā sakalaṃ śaṃbhaverpayet // ŚivP_1,20.29cd/
mano mahāṃtamiti ca mānastoke iti tataḥ // ŚivP_1,20.30ab/
maṃtredvayenaikadaśākṣatai rudrānprapūjayet // ŚivP_1,20.30cd/
hiraṇyagarbha iti tryṛcādakṣiṇāṃhisamarpayet // ŚivP_1,20.31ab/
devasyatvetimaṃtreṇahyabhiṣekaṃcaredbudhaḥ // ŚivP_1,20.31cd/
dīpamaṃtreṇavāśaṃbhornīrājanavidhiṃcaret // ŚivP_1,20.32ab/
puṣpāṃjaliṃcaredbhaktyā imā rudrāyacatryṛcā // ŚivP_1,20.32cd/
mānomahāntamiti ca caretprājñaḥ pradakṣiṇām // ŚivP_1,20.33ab/
mānastoketi maṃtreṇa sāṣṭāṅgaṃpraṇametsudhīḥ // ŚivP_1,20.33cd/
eṣate itimaṃtreṇaśivamudrāṃpradarśayet // ŚivP_1,20. 34ab/
yatoyata ityabhayāṃjñānākhyāṃ tryaṃbakeṇa ca // ŚivP_1,20.34cd/
namaḥseneti maṃtreṇamahāmudrāṃpradarśayet // ŚivP_1,20.35ab/
darśayeddhenumudrāṃcanamogebhya ṛcānayā // ŚivP_1,20.35cd/
pañcamudrāḥpradarśyātha śivamaṃtrajapaṃ caret // ŚivP_1,20.36ab/
śatarudriyamaṃtreṇa japedvedavicakṣaṇaḥ // ŚivP_1,20.36cd/
tataḥ pañcāṅgapāṭhaṃcakuryādvedavicakṣaṇaḥ // ŚivP_1,20.37ab/
devāgātvitimaṃtreṇakuryācchaṃbhorvisarjanam // ŚivP_1,20.37cd/
ityuktaḥ śivapūjāyāvyāsatovaidikovidhiḥ // ŚivP_1,20.38ab/
samāsataścaśṛṇutavaidikaṃvidhimuttamam // ŚivP_1,20.38cd/
ṛcāsadyojātamitimṛdāharaṇamācaret // ŚivP_1,20.39ab/
vāmadevāya iti ca jalaprakṣepamācaret // ŚivP_1,20.39cd/
aghoreṇa ca maṃtreṇaliṃganirmāṇamācaret // ŚivP_1,20.40ab/
tatpuruṣāyamaṃtreṇāhvānaṃ kuryādyathāvidhi // ŚivP_1,20.40cd/
saṃyojayedvedikāyāmīśānamanunāharam // ŚivP_1,20.41ab/
anyatsarvaṃ vidhānaṃcakuryātsaṃkṣepataḥ sudhīḥ // ŚivP_1,20.41cd/
pañcākṣareṇamaṃtreṇagurudattenavātathā // ŚivP_1,20.42ab/
kuryātpūjāṃ ṣoḍaśopacāreṇa vidhivatsudhīḥ // ŚivP_1,20.42cd/
bhavāyabhavanāśāyamahādevāyadhīmahi // ŚivP_1,20.43ab/
ugrāya ugranāśāya śarvāya śaśimauline // ŚivP_1,20.43cd/
anena manunā vāpi pūjayecchaṃkaraṃsudhīḥ // ŚivP_1,20.44ab/
subhaktyā cabhramaṃtyaktvābhaktyaivaphaladaḥ śivaḥ // ŚivP_1,20.44cd/
ityapi proktamādṛtya vaidikakramapūjanam // ŚivP_1,20.45ab/
procyatenyavidhiḥ samyaksādhāraṇatayādvijaḥ // ŚivP_1,20.45cd/
pūjāpārthivaliṃgasyasaṃproktāśivanāmabhiḥ // ŚivP_1,20.46ab/
tāṃ śṛṇudhvaṃ muniśreṣṭhāḥ sarvakāmapradāyinīm // ŚivP_1,20. 46cd/
haromaheśvaraḥ śaṃbhuḥśūlapāṇiḥ pinākadhṛk // ŚivP_1,20.47ab/
śivaḥ paśupatiścaivamahādeva iti kramāt // ŚivP_1,20.47cd/
mṛdāharaṇasaṃghaṭṭapratiṣṭhāhvānamevaca // ŚivP_1,20.48ab/
snapanaṃpūjanaṃcaivakṣamasvetivisarjanam // ŚivP_1,20.48cd/
aṃkārādicaturthyaṃtairnamontairnāmabhiḥ kramāt // ŚivP_1,20.49ab/
kartavyācakriyāsarvābhaktyāparamayāmudā // ŚivP_1,20.49cd/
kṛtvā nyāsavidhiṃsamyakṣaḍaṅgakarayostathā // ŚivP_1,20.50ab/
ṣaḍakṣareṇamaṃtreṇatatodhyānaṃsamācaret // ŚivP_1,20.50cd/
kailāsapīṭhāsanamadhyasaṃsthaṃ bhaktaiḥ sanaṃdādibhirarcyamānam // ŚivP_1,20.51ab/
bhaktartidāvānalamaprameyaṃdhyāyedumāliṃgitaviśvabhūṣaṇam // ŚivP_1,20.51cd/
dhyāyennityaṃmaheśaṃrajatagirinibhaṃcārucaṃdrāvataṃsaṃratnākalpojjvalāṃgaṃparaśumṛgavarābhītihastaṃprasannam // ŚivP_1,20.52ab/
padmāsīnaṃsamaṃtātsthitamamaragaṇairvyāghrakṛttiṃvasānaṃviśvādyaṃviśvabījaṃnikhilabhayaharaṃpañcavaktraṃtrinetram // ŚivP_1,20.52cd/
itidhyātvācasaṃpūjyapārthivaṃliṃgamuttamam // ŚivP_1,20.53ab/
japetpañcākṣaraṃmaṃtraṃgurudattaṃyathāvidhi // ŚivP_1,20.53cd/
stutibhiścaivadeveśaṃstuvītapraṇamansudhīḥ // ŚivP_1,20.54ab/
nānābhidhābhirviprendrāḥ paṭhedvaiśatarudriyam // ŚivP_1,20.54cd/
tataḥ sākṣatapuṣpāṇigṛhītvāṃjalināmudā // ŚivP_1,20.55ab/
prārthayecchaṃkaraṃbhaktyāmaṃtrairebhiḥsubhaktitaḥ // ŚivP_1,20.55cd/
tāvakastvadguṇaprāṇastvaccittohaṃsadāmṛḍa // ŚivP_1,20.56ab/
kṛpānidha itijñātvābhūtanāthaprasīdame // ŚivP_1,20.56cd/
ajñānādyadivājñānājjapa pūjādikaṃ mayā // ŚivP_1,20.57ab/
kṛtaṃ tadastusaphalaṃkṛpayātavaśaṃkara // ŚivP_1,20.57cd/
ahaṃpāpīmahānadyapāvanaścabhavānmahān // ŚivP_1,20.58ab/
itivijñāyagaurīśayadicchasitathākuru // ŚivP_1,20.58cd/
vedaiḥ purāṇaiḥ siddhāntairṛṣibhirvividhairapi // ŚivP_1,20.59ab/
najñātosimahādevakutohaṃtvaṃmahāśiva // ŚivP_1,20.59cd/
yathā tathā tvadīyosmi sarvabhāvairmaheśvara // ŚivP_1,20.60ab/
rakṣaṇīyastvayāhaṃ vai prasīda parameśvara // ŚivP_1,20.60cd/
ityevaṃ cākṣatānpuṣpānāropya ca śivopari // ŚivP_1,20.61ab/
praṇamedbhaktitaśśaṃbhuṃ sāṣṭāṃgaṃ vidhivanmune // ŚivP_1,20.61cd/
tataḥ pradakṣiṇāṃ kuryādyathoktavidhinā sudhīḥ // ŚivP_1,20.62ab/
punaḥ stuvīta deveśaṃ stutibhiḥ śraddhayānvitaḥ // ŚivP_1,20.62cd/
tato galaravaṃkṛtvā praṇamecchucinamradhīḥ // ŚivP_1,20.63ab/
kuryādvijñaptimādṛtya visarjanamathācaret // ŚivP_1,20.63cd/
ityuktā muniśārdūlāḥ pārthivārcā vidhānataḥ // ŚivP_1,20.64ab/
bhuktidāmuktidācaivaśivabhaktivivardhinī // ŚivP_1,20.64cd/
ityadhyāyaṃsucittenayaḥpaṭhecchṛṇuyādapi // ŚivP_1,20.65ab/
sarvapāpaviśuddhātmāsarvānkāmānavāpnuyāt // ŚivP_1,20.65cd/
āyurāyogyadaṃcaivayaśasyaṃsvargyamevaca // ŚivP_1,20.66ab/
putrapautrādisukhadamākhyānamidamuttamam // ŚivP_1,20.66cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe pra- vidyeśvarasaṃhitāyāṃ sādhyasādhanakhaṇḍe pārthivaśivaliṃgapūjāvidhivarṇanaṃ nāma viṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 21 ṛṣaya ūcuḥ sūtasūtamahābhāgavyāsaśiṣyanamostute // ŚivP_1,21. 1ab/
samyaguktaṃtvayātātapārthivārcāvidhānakam // ŚivP_1,21.1cd/
kāmanābhedamāśrityasaṃkhyāṃbrūhividhānataḥ // ŚivP_1,21.2ab/
śivapārthivaliṃgānāṃ kṛpayādīnavatsala // ŚivP_1,21.2cd/
sūta uvāca śṛṇudhvamṛṣayaḥ sarvepārthivārcāvidhānakam // ŚivP_1,21.3ab/
yasyānuṣṭhānamātreṇakṛtakṛtyobhavennaraḥ // ŚivP_1,21.3cd/
akṛtvā pārthivaṃ liṃgaṃ yonyadevaṃprapūjayet // ŚivP_1,21.4ab/
vṛthābhavatisāpūjādamadānādikaṃvṛthā // ŚivP_1,21.4cd/
saṃkhyāpārthivaliṃgānāṃyathākāmaṃnigadyate // ŚivP_1,21.5ab/
saṃkhyāsadyomuniśreṣṭhaniścayenaphalapradā // ŚivP_1,21.5cd/
prathamāvāhanaṃtatrapratiṣṭhāpūjanaṃpṛthak // ŚivP_1,21.6ab/
liṃgākāraṃsamaṃtatrasarvaṃjñeyaṃpṛthakpṛthak // ŚivP_1,21.6cd/
vidyārthīpuruṣaḥprītyāsahasramitapārthivam // ŚivP_1,21.7ab/
pūjayecchivaliṃgaṃhiniścayāttatphalapradam // ŚivP_1,21.7cd/
naraḥpārthivaliṃgānāṃdhanārthīcatadardhakam // ŚivP_1,21.8ab/
putrārthīsārdhasāhasraṃvastrārthīśatapañcakram // ŚivP_1,21.8cd/
mokṣārthīkoṭiguṇitaṃbhūkāmaścasahasrakam // ŚivP_1,21.9ab/
dayārthīcatrisāhasraṃtīrthārthīdvisahasrakam // ŚivP_1,21.9cd/
suhṛtkāmītrisāhasraṃvaśyārthīśatamaṣṭakam // ŚivP_1,21.10ab/
māraṇārthīsaptaśataṃmohanārthīśatāṣṭakam // ŚivP_1,21.10cd/
uccāṭanaparaścaivasahasraṃcayathoktataḥ // ŚivP_1,21.11ab/
staṃbhanārthīsahasraṃtudveṣaṇārthī tadardhakam // ŚivP_1,21.11cd/
nigaḍānmuktikāmastusahasraṃsardhamuttamam // ŚivP_1,21.12ab/
mahārājabhayepañcaśataṃjñeyaṃvicakṣaṇaiḥ // ŚivP_1,21.12cd/
caurādisaṃkaṭejñeyaṃpārthivānāṃśatadvayam // ŚivP_1,21.13ab/
ḍākinyādibhayepañcaśatamuktaṃjapārthivam // ŚivP_1,21.13cd/
dāridryepañcasāhasramayutaṃsarvakāmadam // ŚivP_1,21.14ab/
athanityavidhiṃvakṣyeśṛṇudhvaṃmunisattamāḥ // ŚivP_1,21.14cd/
ekaṃpāpaharaṃproktaṃdviliṃgaṃcārthasiddhidam // ŚivP_1,21.15ab/
triliṃgaṃsarvakāmānāṃkāraṇaṃparamīritam // ŚivP_1,21.15cd/
uttarottaramevaṃsyātpūrvoktagaṇānāvidhi // ŚivP_1,21.16ab/
matāṃtaramathovakṣyesaṃkhyāyāṃmunibhedataḥ // ŚivP_1,21.16cd/
liṃgānāmayutaṃkṛtvāpārthivānāṃsubuddhimān // ŚivP_1,21.17ab/
nirbhayohibhavennūnaṃmahārājabhayaṃharet // ŚivP_1,21.17cd/
kārāgṛhādimuktyarthamayutaṃkārayedbudhaḥ // ŚivP_1,21.18ab/
ḍākinyādibhayesaptasahasraṃkārayettathā // ŚivP_1,21.18cd/
sahasrāṇipañcapañcāśadaputraḥprakārayet // ŚivP_1,21.19ab/
liṃgānāmayutenaivakanyakāsaṃtatiṃlabhet // ŚivP_1,21.19cd/
liṃgānāmayutenaivaviṣṇvādaiśvaryamāpnuyāt // ŚivP_1,21.20ab/
liṃgānāṃprayutenaivahyatulāṃśriyamāpnuyāt // ŚivP_1,21.20cd/
koṭimekāṃtuliṃgānāṃ yaḥ karotinarobhuvi // ŚivP_1,21.21ab/
śiva evabhavetsopinātrakāryā vicāraṇā // ŚivP_1,21.21cd/
arcā pārthivaliṃgānāṃ koṭiyajñaphalapradā // ŚivP_1,21.22ab/
bhuktidāmuktidānityaṃtataḥkāmarthināṃnṛṇām // ŚivP_1,21.22cd/
vināliṃgārcanaṃ yasya kālogacchati nityaśaḥ // ŚivP_1,21.23ab/
mahāhānirbhavettasyadurvṛttasyadurātmanaḥ // ŚivP_1,21.23cd/
ekataḥ sarvadānāni vratāni vividhāni ca // ŚivP_1,21.24ab/
tīrthāniniyamāyajñāliṃgārcācaikataḥ smṛtā // ŚivP_1,21.24cd/
kalauliṃgārcanaṃśreṣṭhaṃtathālokepradṛśyate // ŚivP_1,21.25ab/
tathānāstīti śāstrāṇāmeṣa siddhāntaniścayaḥ // ŚivP_1,21.25cd/
bhuktimuktipradaṃliṃgaṃ vividhāpannivāraṇam // ŚivP_1,21.26ab/
pūjayitvānaronityaṃ śivasāyujyamāpnuyāt // ŚivP_1,21.26cd/
śivānāmamayaṃ liṃgaṃnityaṃ pūjyaṃ maharṣibhiḥ // ŚivP_1,21.27ab/
yataśca sarvaliṃgeṣu tasmātpūjyaṃvidhānataḥ // ŚivP_1,21.27cd/
uttamaṃ madhyamaṃ nīcaṃ trividhaṃ liṃgamīritam // ŚivP_1,21.28ab/
mānato muniśārdūlāstacchṛṇudhvaṃ vadāmyaham // ŚivP_1,21.28cd/
caturaṃgulamucchrāyaṃramyaṃvedikayāyutam // ŚivP_1,21.29ab/
uttamaṃliṃgamākhyātaṃmunibhiḥśāstrakovidaiḥ // ŚivP_1,21.29cd/
tadardhaṃmadhyamaṃproktaṃtadardhamaghamaṃsmṛtam // ŚivP_1,21.30ab/
itthaṃtrividhamākhyātamuttarottarataḥparam // ŚivP_1,21.30cd/
anekaliṃgaṃyonityaṃbhaktiśraddhāsamanvitaḥ // ŚivP_1,21.31ab/
pūjayetsalabhetkāmānmanasā mānasepsitān // ŚivP_1,21.31cd/
naliṃgārādhanādanyatpuṇyaṃvedacatuṣṭaye // ŚivP_1,21.32ab/
vidyatesarvaśāstrāṇāmeṣa evaviniścayaḥ // ŚivP_1,21.32cd/
sarvametatparityajyakarmajālamaśeṣataḥ // ŚivP_1,21.33ab/
bhaktyāparamayā vidvāṃlliṃgamekaṃprapūjayet // ŚivP_1,21.33cd/
liṃgercitercitaṃsarvaṃjagatsthāvarajaṃgamam // ŚivP_1,21.34ab/
saṃsārāṃbudhimagnānāṃnānyattāraṇasādhanam // ŚivP_1,21.34cd/
ajñānatimirāṃdhānāṃviṣayāsaktacetasām // ŚivP_1,21.35ab/
plavonānyostijagatiliṃgārādhanamaṃtarā // ŚivP_1,21.35cd/
haribrahmādayodevāmunayoyakṣarākṣasāḥ // ŚivP_1,21.36ab/
gaṃdharvāścaraṇāssiddhādaiteyādānavāstathā // ŚivP_1,21.36cd/
nāgāḥśeṣaprabhṛtayogaruḍādyāḥkhagāstathā // ŚivP_1,21.37ab/
saprajāpatayaścānyemanavaḥkinnarānarāḥ // ŚivP_1,21.37cd/
pūjayitvāmahābhaktyāliṃgaṃsarvārthasiddhidam // ŚivP_1,21.38ab/
prāptāḥkāmānabhīṣṭāṃścatāṃstānsarvānhṛdisthitān // ŚivP_1,21.38cd/
brāhmaṇaḥkṣatriyovaiśyaḥśūdrovāpratilomajaḥ // ŚivP_1,21.39ab/
pūjayetsatataṃliṃgaṃtattanmaṃtreṇasādaram // ŚivP_1,21.39cd/
kiṃbahūktenamunayaḥstrīṇāmapitathānyataḥ // ŚivP_1,21.40ab/
adhikārostisarveṣāṃśivaliṃgārcanedvijāḥ // ŚivP_1,21.40cd/
dvijānāṃvaidikenāpimārgeṇārādhanaṃvaram // ŚivP_1,21.41ab/
anyeṣāmapijaṃtūnāṃvaidikenanasaṃmatam // ŚivP_1,21.41cd/
vaidikānāṃdvijānāṃcapūjāvaidikamārgataḥ // ŚivP_1,21.42ab/
kartavyānānyamārgeṇa ityāhabhagavāñchivaḥ // ŚivP_1,21.42cd/
dadhīca gautamādīnāṃśāpenādagdhacetasām // ŚivP_1,21.43ab/
dvijānāṃ jāyateśraddhānaiva vaidikakarmaṇi // ŚivP_1,21.43cd/
yovaidikamanādṛtyakarmasmārtamathāpivā // ŚivP_1,21.44ab/
anyatsamācarenmartyonasaṃkalpaphalaṃlabhet // ŚivP_1,21.44cd/
itthaṃkṛtvārcanaṃśaṃbhornaivedyāṃtaṃvidhānataḥ // ŚivP_1,21.45ab/
pūjayedaṣṭamūrtīścatatraivatrijaganmayīḥ // ŚivP_1,21.45cd/
kṣitirāponalovāyurākāśaḥ sūryasomakau // ŚivP_1,21.46ab/
yajamāna iti tvaṣṭaumūrtayaḥparikīrtitāḥ // ŚivP_1,21.46cd/
śarvobhavaśca rudraśca ugrobhīma itīśvaraḥ // ŚivP_1,21.47ab/
mahādevaḥ paśupatiretānmūrtibhirarcayet // ŚivP_1,21.47cd/
pūjayetparivāraṃ catataḥśaṃbhoḥsubhaktitaḥ // ŚivP_1,21.48ab/
īśānādikramāttatracaṃdanākṣatapatrakaiḥ // ŚivP_1,21.48cd/
īśānaṃnandinaṃcaṃḍaṃmahākālaṃcabhṛṃgiṇam // ŚivP_1,21.49ab/
vṛṣaṃskaṃdaṃkapardīśaṃsomaṃśukraṃcatatkramāt // ŚivP_1,21.49cd/
agratovīrabhadraṃ ca pṛṣṭhekīrtimukhaṃ tathā // ŚivP_1,21.50ab/
tata ekādaśānnudrānpūjayedvidhinātataḥ // ŚivP_1,21.50cd/
tataḥpañcākṣaraṃ japtvā śatarudriyameva ca // ŚivP_1,21.51ab/
stutīrnānāvidhāḥ kṛtvā pañcāṃgapaṭhanaṃ tathā // ŚivP_1,21.51cd/
tataḥ pradakṣiṇāṃ kṛtvā natvā liṃgaṃ visarjayet // ŚivP_1,21.52ab/
itiproktamaśeṣaṃ ca śivapūjanamādarāt // ŚivP_1,21.52cd/
rātrāvudaṅmukhaḥ kuryāddevakāryaṃsadaivahi // ŚivP_1,21.53ab/
śivārcanaṃ sadāpyevaṃśuciḥ kuryādudaṅmukhaḥ // ŚivP_1,21.53cd/
na prācīmagrataḥ śaṃbhornodīcīṃ śaktisaṃhitān // ŚivP_1,21.54ab/
napratīcīṃyataḥ pṛṣṭhamatogrāhyaṃ samāśrayet // ŚivP_1,21.54cd/
vinābhasmatripuṃḍreṇa vinā rudrākṣamālayā // ŚivP_1,21.55ab/
bilvapatraṃ vinā naiva pūjayecchaṃkaraṃ budhaḥ // ŚivP_1,21.55cd/
bhasmāprāptaumuniśreṣṭhāḥ pravṛtte śivapūjane // ŚivP_1,21.56ab/
tasmānmṛdāpi kartavyaṃ lalāṭe ca tripuṇḍrakam // ŚivP_1,21.56cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe prathamāyāṃ vidyeśvarasaṃhitāyāṃ sādhyasādhanakhaṇḍe pārthivapūjanavarṇanaṃ nāmaikaviṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 22 ṛṣya ūcuḥ agrāhyaṃ śivanaivedyamiti pūrvaṃ śrutaṃ vacaḥ // ŚivP_1,22.1ab/
brūhi tannirṇayaṃ bilvamāhātmyamapi sanmune // ŚivP_1,22.1cd/
sūta uvāca śṛṇudhvaṃmunayaḥsarvesāvadhānatayādhunā // ŚivP_1,22. 2ab/
sarvaṃvadāmisaṃprītyā dhanyā yūyaṃ śivavratāḥ // ŚivP_1,22.2cd/
śivabhaktaḥ śuciḥ śuddhaḥ sadvratīdṛḍhaniścayaḥ // ŚivP_1,22.3ab/
bhakṣayecchivanaivedyaṃtyajedagrāhyabhāvanām // ŚivP_1,22.3cd/
dṛṣṭvāpi śivanaivedye yāṃti pāpāni dūrataḥ // ŚivP_1,22.4ab/
bhaktetuśivanaivedyepuṇyānyā yāṃtikoṭiśaḥ // ŚivP_1,22.4cd/
alaṃ yāgasahasreṇāpyalaṃ yāgārbudairapi // ŚivP_1,22.5ab/
bhakṣite śivanaivedye śivasāyujyamāpnuyāt // ŚivP_1,22.5cd/
yadgṛheśivanaivedyapracāropiprajāyate // ŚivP_1,22.6ab/
tadgṛhaṃpāvanaṃsarvamanyapāvanakāraṇam // ŚivP_1,22.6cd/
āgataṃ śivanaivedyaṃ gṛhītvā śirasāmudā // ŚivP_1,22.7ab/
bhakṣaṇīyaṃprayatne na śivasmaraṇapūrvakam // ŚivP_1,22.7cd/
āgataṃ śivanaivedyamanyadā grāhyamityapi // ŚivP_1,22.8ab/
vilaṃbepāpasaṃbaṃdhobhavatyeva hi mānave // ŚivP_1,22.8cd/
na yasya śivanaivedyagrahaṇecchāprajāyate // ŚivP_1,22.9ab/
sapāpiṣṭhogariṣṭhaḥsyānnarakaṃyātyapidhruvam // ŚivP_1,22.9cd/
hṛdaye candrakānte ca svarṇarūpyādinirmite // ŚivP_1,22.10ab/
śivadīkṣāvatābhaktenedaṃbhakṣyamitīryate // ŚivP_1,22.10cd/
śivadīkṣānvitobhakto mahāprasādasaṃjñakam // ŚivP_1,22.11ab/
sarveṣāmapi liṃgānāṃ naivedyaṃ bhakṣayecchubham // ŚivP_1,22.11cd/
anyadīkṣāyujāṃnḥṇāṃśivabhaktiratātmanām // ŚivP_1,22.12ab/
śṛṇudhvaṃnirṇayaṃprītyāśivanaivedyabhakṣaṇe // ŚivP_1,22.12cd/
śālagrāmodbhave liṃge rasaliṃgetathā dvijāḥ // ŚivP_1,22.13ab/
pāṣāṇe rājatesvarṇesurasiddhapratiṣṭhite // ŚivP_1,22.13cd/
kāśmīre sphāṭikerātne jyotirliṃgeṣu sarvaśaḥ // ŚivP_1,22.14ab/
cāndrāyaṇasamaṃ proktaṃ śaṃbhornaivedyabhakṣaṇam // ŚivP_1,22.14cd/
brahmahāpi śucirbhūtvā nirmālyaṃyastudhārayet // ŚivP_1,22.15ab/
bhakṣayitvādrutaṃtasyasarvapāpaṃ praṇaśyati // ŚivP_1,22.15cd/
caṃḍādhikāroyatrāstitadbhāktavyaṃnamānavaiḥ // ŚivP_1,22.16ab/
caṃḍādhikāronoyatrabhoktavyaṃtaccabhaktitaḥ // ŚivP_1,22.16cd/
bāṇaliṃgecalauhecasiddheliṃgesvayaṃbhuvi // ŚivP_1,22.17ab/
pratimāsucasarvāsunacaṃḍodhikṛtobhavet // ŚivP_1,22.17cd/
snāpayitvāvidhānenayoliṃgasnāpanodakam // ŚivP_1,22.18ab/
triḥpibettrividhaṃpāpaṃtasyehāśu vinaśyati // ŚivP_1,22.18cd/
agrāhyaṃśivanaivedyaṃ patraṃpuṣpaṃphalaṃjalam // ŚivP_1,22.19ab/
śālagrāmaśilāsaṃgātsarvaṃ yāti pavitritām // ŚivP_1,22.19cd/
loṃgopari ca yaddravyaṃtadagrāhyaṃ munīśvarāḥ // ŚivP_1,22.20ab/
supavitraṃ ca tajjñeyaṃ yalliṃgasparśabāhyataḥ // ŚivP_1,22.20cd/
naivedyanirṇayaḥprokta itthaṃvomunisattamāḥ // ŚivP_1,22.21ab/
śṛṇudhvaṃ bilvamāhātmyaṃ sāvadhānatayā 'darāt // ŚivP_1,22.21cd/
mahādevasvarūpoyaṃ bilvodevairapistutiḥ // ŚivP_1,22.22ab/
yathākathaṃcidetasyamahimājñāyatekatham // ŚivP_1,22.22cd/
puṇyatīrthāniyāvaṃtilokeṣuprathitānyapi // ŚivP_1,22.23ab/
tānisarvāṇitīrthānibilvamūlevasaṃtihi // ŚivP_1,22.23cd/
bilvamūle mahādevaṃ liṃgarūpiṇamavyayam // ŚivP_1,22.24ab/
yaḥ pūjayati puṇyātmā sa śivaṃ prāpnuyāddhruvam // ŚivP_1,22.24cd/
bilvamūle jalairyastu mūrdhānamabhiṣiṃcati // ŚivP_1,22.25ab/
sa sarvatīrthasnātaḥsyātsa eva bhuvi pāvanaḥ // ŚivP_1,22.25cd/
etasyabilvamūlasyāthālavālamanuttamam // ŚivP_1,22.26ab/
jalākulaṃmahādevodṛṣṭvātuṣṭobhavatyalam // ŚivP_1,22.26cd/
pūjayedvilvamūlaṃ yo gaṃdhapuṣpādibhirnaraḥ // ŚivP_1,22.27ab/
śivalokamavāpnotisaṃtatirvardhate sukham // ŚivP_1,22.27cd/
bilvamūle dīpamālāṃyaḥ kalpayati sādaram // ŚivP_1,22.28ab/
satattvajñānasaṃpannomaheśāṃtargatobhavet // ŚivP_1,22.28cd/
bilvaśākhāṃ samādāya hastena navapallavam // ŚivP_1,22.29ab/
gṛhītvāpūjayedbilvaṃsacapāpaiḥ pramucyate // ŚivP_1,22.29cd/
bilvamūle śivarataṃ bhojayedyastu bhaktitaḥ // ŚivP_1,22.30ab/
ekaṃvākoṭiguṇitaṃtasyapuṇyaṃprajāyate // ŚivP_1,22.30cd/
bilvamūle kṣīramuktamannamājyena saṃyutam // ŚivP_1,22.31ab/
yo dadyācchivabhaktāya sa daridro na jāyate // ŚivP_1,22.31cd/
sāṃgopāṃgamiti proktaṃ śivaliṃgaprapūjanam // ŚivP_1,22.32ab/
pravṛttānāṃ nivṛttānāṃ bhedato dvividhaṃ dvijāḥ // ŚivP_1,22.32cd/
pravṛttānāṃ pīṭhapūjāṃ sarvapūjāṃ samācaret // ŚivP_1,22.33ab/
abhiṣekānte naivedyaṃ śālyannena samācaret // ŚivP_1,22.34ab/
pūjānte sthāpayelliṃgaṃ puṭe śuddhe pṛthaggṛhe // ŚivP_1,22.34cd/
karapūjānivṛttānāṃ svabhojyaṃ tu nivedayet // ŚivP_1,22.35ab/
nivṛttānāṃ paraṃsūkṣmaṃ liṃgameva viśiṣyate // ŚivP_1,22.35cd/
vibhūtyabhyarcanaṃ kuryādvibhūtiṃ ca nivedayet // ŚivP_1,22.36ab/
pūjāṃ kṛtvā tathā liṃgaṃśirasādhārayetsadā // ŚivP_1,22.36cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe vidyeśvarasaṃhitāyāṃ sādhyasādhanakhaṇḍe śivanaivedyavarṇanonāmadvāviṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 23 ṛṣaya ūcuḥ sūtasūtamahābhāgavyāsaśiṣyanamostute // ŚivP_1,23.1ab/
tadevavyāsatobrūhibhasmamāhātmyamuttamam // ŚivP_1,23.1cd/
tathā rudrākṣamāhātmyaṃ nāma māhātmyamuttamam // ŚivP_1,23.2ab/
tritayaṃ brūhisuprītyāmamānaṃdayacetasam // ŚivP_1,23.2cd/
sūta uvāca sādhupṛṣṭaṃbhavadbhiścalokānāṃhitakārakam // ŚivP_1,23.3ab/
bhavaṃtovaimahādhanyāḥ pavitrāḥ kulabhūṣaṇāḥ // ŚivP_1,23.3cd/
yeṣāṃcaivaśivaḥsākṣāddaivataṃparamaṃśubham // ŚivP_1,23.4ab/
sadāśivakathālokevallabhābhavatāṃ sadā // ŚivP_1,23.4cd/
tedhanyāścakṛtārthāścasaphalaṃdehadhāraṇam // ŚivP_1,23.5ab/
uddhṛtañcakulaṃteṣāṃyeśivaṃsamupāsate // ŚivP_1,23.5cd/
mukheyasyaśivanāmasadāśivaśivetica // ŚivP_1,23.6ab/
pāpāninaspṛśaṃtyevakhadirāṃgāraṃkayathā // ŚivP_1,23.6cd/
śrīśivāyanamastubhyaṃmukhaṃvyāharateyadā // ŚivP_1,23.7ab/
tanmukhaṃpāvanaṃtīrthaṃsarvapāpavināśanam // ŚivP_1,23.7cd/
tanmukhañcatathāyovaipaśyatiprītimānnaraḥ // ŚivP_1,23.8ab/
tīrthajanyaṃphalaṃtasyabhavatītisuniścitam // ŚivP_1,23.8cd/
yatratrayaṃsadātiṣṭhedetacchubhataraṃdvijā // ŚivP_1,23.9ab/
tasyadarśanamātreṇaveṇīsnānaphalaṃlabhet // ŚivP_1,23.9cd/
śivanāmavibhūtiścatathārudrākṣa eva ca // ŚivP_1,23.10ab/
etattrayaṃmahāpuṇyaṃtriveṇīsadṛśaṃsmṛtam // ŚivP_1,23.10cd/
etattrayaṃśarīrecayasyatiṣṭhatinityaśaḥ // ŚivP_1,23.11ab/
tasyaivadarśanaṃlokedurlabhaṃpāpahārakam // ŚivP_1,23.11cd/
taddarśanaṃyathāveṇīnobhayoraṃtaraṃmanāk // ŚivP_1,23.12ab/
evaṃyonavijānātisapāpiṣṭhonasaṃśayaḥ // ŚivP_1,23.12cd/
vibhūtiryasyanobhālenāṃgerudrākṣadhāraṇam // ŚivP_1,23.13ab/
nāsye śivamayīvāṇītaṃtyajedadhamaṃyathā // ŚivP_1,23.13cd/
śaivaṃnāmayathāgaṃgāvibhūtiryamunāmatā // ŚivP_1,23.14ab/
rudrākṣaṃ vidhijāproktāsarvapāpāvināśinī // ŚivP_1,23.14cd/
śarīrecatrayaṃyasyatatphalaṃcaikataḥsthitam // ŚivP_1,23.15ab/
ekatoveṇikāyāścasnānajaṃtuphalaṃbudhaiḥ // ŚivP_1,23.15cd/
tadevaṃtulitaṃpūrvaṃbrahmaṇāhitakāriṇā // ŚivP_1,23.16ab/
samānaṃ caivatajjātaṃtasmāddhāryaṃsadābudhaiḥ // ŚivP_1,23.16cd/
taddinaṃhisamārabhyabrahmaviṣṇvādibhiḥsaraiḥ // ŚivP_1,23.17ab/
dhāryate tritayaṃtaccadarśanātpāpahārakam // ŚivP_1,23.17cd/
ṛṣya ūcuḥ īdṛśaṃhiphalaṃproktaṃnāmāditritayodbhavam // ŚivP_1,23.18ab/
tanmāhātmyaṃviśeṣeṇavaktumarhasisuvrata // ŚivP_1,23.18cd/
sūta uvāca ṛṣayohimahāprājñāḥ sacchaivājñānināṃmarāḥ // ŚivP_1,23.19ab/
tanmāhātmyaṃhisadbhaktyāśṛṇutādaratodvijāḥ // ŚivP_1,23.19cd/
sugūḍhamapi śāstreṣupurāṇeśrutiṣvapi // ŚivP_1,23.20ab/
bhavatsnehānmayā viprāḥprakāśaḥ kriyate 'dhunā // ŚivP_1,23.20cd/
kastattritayamāhātmyaṃsaṃjānātidvijottamāḥ // ŚivP_1,23.21ab/
maheśvaraṃvināsarvaṃbrahmāṇḍesadasatparam // ŚivP_1,23.21cd/
vacmyahaṃnāmamāhātmyaṃyathābhaktisamāsataḥ // ŚivP_1,23.22ab/
śṛṇutaprītitoviprāḥ sarvapāpaharaṃparam // ŚivP_1,23.22cd/
śivetināmadāvāgnermahāpātakaparvatāḥ // ŚivP_1,23.23ab/
bhasmībhavaṃtyanāyāsātsatyaṃsatyaṃnasaṃśayaḥ // ŚivP_1,23.23cd/
pāpamūlāni duḥkhānivividhānyapiśaunaka // ŚivP_1,23.24ab/
śivanāmaikanaśyāninānyanaśyānisarvathā // ŚivP_1,23.24cd/
savaidikaḥ sapuṇyātmāsadhanyassabudhomataḥ // ŚivP_1,23.25ab/
śivanāmajapāsaktoyonityaṃbhuvimānava // ŚivP_1,23.25cd/
bhavaṃtivividhādharmāsteṣāṃsadyaḥphalonmukhāḥ // ŚivP_1,23.26ab/
yeṣāṃbhavativiśvāsaḥśivanāmajapemune // ŚivP_1,23.26cd/
pātakānivinaśyaṃtiyāvaṃtiśivanāmataḥ // ŚivP_1,23.27ab/
bhuvitāvaṃtipāpānikriyaṃtenanarairmune // ŚivP_1,23.27cd/
brahmahatyādipāpānāṃrāśīnapramitānmune // ŚivP_1,23.28ab/
śivanāmadrutaṃproktaṃnāśayatyakhilānnaraiḥ // ŚivP_1,23.28cd/
śivanāmatarīṃprāpyasaṃsārābdhiṃtaraṃtiye // ŚivP_1,23.29ab/
saṃsāramūlapāpānitāninaśyaṃtyasaṃśayam // ŚivP_1,23.29cd/
saṃsāramūlabhūtānāṃpātakānāṃmahāmune // ŚivP_1,23.30ab/
śivanāmakuṭhāreṇavināśojāyatedhruvam // ŚivP_1,23.30cd/
śivanāmāmṛtaṃpeyaṃpāpadāvānalārditaiḥ // ŚivP_1,23.31ab/
pāpadāvāgnitaptānāṃśāṃtistenavinānahi // ŚivP_1,23.31cd/
śivetināmapīyūṣavarṣavarṣadhārāpariplutāḥ // ŚivP_1,23.32ab/
saṃsāradavamadhyepinaśocaṃtikadācana // ŚivP_1,23.32cd/
śivanāmnimahadbhaktirjātāyeṣāṃmahātmanām // ŚivP_1,23.33ab/
tadvidhānāṃtusahasāmuktirbhavatisarvathā // ŚivP_1,23.33cd/
anekajanmabhiryenatapastaptaṃmunīśvara // ŚivP_1,23.34ab/
śivanāmnibhavedbhaktiḥsarvapāpāpahāriṇī // ŚivP_1,23.34cd/
yasyā sādhāraṇaṃ śaṃbhunāmnibhaktirakhaṃḍitā // ŚivP_1,23.35ab/
tasyaivamokṣaḥ sulabhonānyasyetimatirmama // ŚivP_1,23.35cd/
kṛtvāpyanekapāpāniśivanāmajapādaraḥ // ŚivP_1,23.36ab/
sarvapāpavinirmuktobhavatyevanasaṃśayaḥ // ŚivP_1,23.36cd/
bhavaṃtibhasmasādvṛkṣādavadagdhāyathāvane // ŚivP_1,23.37ab/
tathātāvaṃtidagdhānipāpāniśivanāmataḥ // ŚivP_1,23.37cd/
yonityaṃbhasmapūtāṃgaḥ śivanāmajapādaraḥ // ŚivP_1,23.38ab/
saṃtaratyevasaṃsāraṃsaghoramapiśaunaka // ŚivP_1,23.38cd/
brahmasvaharaṇaṃkṛtvāhatvāpibrāhmaṇānbahūn // ŚivP_1,23.39ab/
nalipyatenaraḥ pāpaiḥśivanāmajapādaraḥ // ŚivP_1,23.39cd/
vilokyavedānakhilāñchivanāmajapaḥparam // ŚivP_1,23.40ab/
saṃsāratāraṇopāya itipūrvairviniścitaḥ // ŚivP_1,23.40cd/
kiṃbahūktyāmuniśreṣṭhāḥ ślokenaikenavacmyaham // ŚivP_1,23.41ab/
śivanāmnomahimānaṃsarvapāpāpahāriṇam // ŚivP_1,23.41cd/
pāpānāṃharaṇeśaṃbhornāmaḥ śaktirhipāvanī // ŚivP_1,23.42ab/
śaknotipātakaṃtāvatkartuṃnāpinaraḥ kvacit // ŚivP_1,23.42cd/
śivanāmaprabhāveṇalebhesadgatimuttamām // ŚivP_1,23.43ab/
indradyumnanṛpaḥpūrvaṃmahāpāpaḥ purāmune // ŚivP_1,23.43cd/
tathākāciddvijāyoṣāsaumunebahupāpinī // ŚivP_1,23.44ab/
śivanāmaprabhāveṇalebhesadgatimuttamām // ŚivP_1,23.44cd/
ityuktaṃvodvijaśreṣṭhānāmamāhātmyamuttamam // ŚivP_1,23.45ab/
śṛṇudhvaṃbhasmamāhātmyaṃsarvapāvanapāvanam // ŚivP_1,23.45cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe vidyeśvarasaṃhitāyāṃ sādhyasādhanakhaṃḍeśivanamamāhātmyavarṇanonāmatrayoviṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 24 sūta uvāca dvividhaṃbhasmasaṃproktaṃsarvamaṃgaladaṃparam // ŚivP_1,24.1ab/
tatprakāramahaṃvakṣyesāvadhānatayāśṛṇu // ŚivP_1,24.1cd/
ekaṃjñeyaṃ mahābhasmadvitīyaṃsvalpasaṃjñakam // ŚivP_1,24.2ab/
mahābhasma itiproktaṃbhasmanānāvidhaṃparam // ŚivP_1,24.2cd/
tadbhasmatrividhaṃproktaṃśrotaṃsmārtaṃcalaukikam // ŚivP_1,24.3ab/
bhasmaiva svalpasajñāhibahudhāparikīrtitam // ŚivP_1,24.3cd/
śrautaṃbhasmatathāsmārtaṃdvijānāmevakīrtitam // ŚivP_1,24.4ab/
anyeṣāmapisarveṣāmaparaṃbhasmalaukikam // ŚivP_1,24.4cd/
dhāraṇaṃmaṃtrataḥ proktaṃdvijānāṃmunipuṃgavaiḥ // ŚivP_1,24.5ab/
kevalaṃdhāraṇaṃjñeyamanyeṣāṃmaṃtravarjitam // ŚivP_1,24.5cd/
āgneyamucyatebhasmadagdhagomayasaṃbhavam // ŚivP_1,24.6ab/
tadāpidravyamityuktaṃtripuṃḍrasyamahāmune // ŚivP_1,24.6cd/
agnihotrotthitaṃbhasmasaṃgrāhyaṃvāmanīṣibhiḥ // ŚivP_1,24.7ab/
anyayajñotthitaṃvāpitripuṇḍrasyacadhāraṇe // ŚivP_1,24.7cd/
agnirityādibhirmaṃtrairjābālopaniṣadgateḥ // ŚivP_1,24.8ab/
saptabhidhūlanaṃkāryaṃbhasmanāsajalenaca // ŚivP_1,24.8cd/
varṇānāmāśramāṇāṃcamaṃtratomaṃtratopi ca // ŚivP_1,24.9ab/
tripuṃḍroddhūlanaṃproktajābālairādareṇaca // ŚivP_1,24.9cd/
bhasmanoddhūlanaṃcaivayathātiryaktripuṃḍrakam // ŚivP_1,24.10ab/
pramādādapimokṣārthīnatyajeditiviśrutiḥ // ŚivP_1,24.10cd/
śivenaviṣṇunācaivatathātiryaktripuṃḍrakam // ŚivP_1,24.11ab/
umādevīcalakṣmīṃścavācānyābhiścanityaśaḥ // ŚivP_1,24.11cd/
brāhmaṇaiḥ kṣatriyairvaiśyaiḥ śūdrairapicasaṃskaraiḥ // ŚivP_1,24.12ab/
apabhraṃśairdhṛtaṃbhasmatripuṃḍroddhūlanātmanā // ŚivP_1,24.12cd/
uddhūlanaṃtripuṃḍraṃcaśraddhayānācaraṃtiye // ŚivP_1,24.13ab/
teṣāṃnāstisamācārovarṇāśramasamanvitaḥ // ŚivP_1,24.13cd/
uddhūlanaṃtripuṃḍraṃcaśraddhayānācaraṃtiye // ŚivP_1,24.14ab/
teṣāṃnāstivinimuṃktissaṃsārājjanmakoṭibhiḥ // ŚivP_1,24.14cd/
uddhūlanaṃtripuṃḍraṃcaśraddhayānācarantiye // ŚivP_1,24.15ab/
teṣāṃnāstiśivajñānaṃkalpakoṭiśatairapi // ŚivP_1,24.15cd/
uddhūlanaṃtripuṃḍraṃ ca śraddhayānācarantiye // ŚivP_1,24.16ab/
temahāpātakairyuktā itiśāstrīyanirṇayaḥ // ŚivP_1,24.16cd/
uddhūlanaṃtripuṃḍraṃcaśraddhayānācaranti ye // ŚivP_1,24.17ab/
teṣāmācaritaṃ sarvaṃviparītaphalāya hi // ŚivP_1,24.17cd/
mahāpātakayuktānāṃ jaṃtūnāṃśarvavidviṣām // ŚivP_1,24.18ab/
tripuṃḍroddhūlanadveṣojāyatesudṛḍhaṃ mune // ŚivP_1,24.18cd/
śivāgnikāryaṃ yaḥ kṛtvākuryāttriyāyuṣātmavit // ŚivP_1,24.19ab/
mucyatesarvapāpaistuspṛṣṭenabhasmanānaraḥ // ŚivP_1,24.19cd/
sitenabhasmanākuryāttrisandhyaṃyastripuṇḍrakam // ŚivP_1,24.20ab/
sarvapāpavinirmuktaḥ śivenasahamodate // ŚivP_1,24.20cd/
sitenabhasmanā kuryālāṭe tu tripuṇḍrakam // ŚivP_1,24.21ab/
yosāvanādibhūtānhilokānāpto mṛtobhavet // ŚivP_1,24.21cd/
akṛtvā bhasmanāsnānaṃ na japedvaiṣaḍakṣaram // ŚivP_1,24.22ab/
tripuṃḍraṃ ca racitvā tu vidhinābhasmanājapet // ŚivP_1,24.22cd/
adayo vādhamo vāpi sarvapāpānvitopi vā // ŚivP_1,24.23ab/
uṣaḥpāpānvito vāpimūrkho vā patitopi vā // ŚivP_1,24.23cd/
yasmindeśevasennityaṃbhūtiśāsanasaṃyutaḥ // ŚivP_1,24.24ab/
sarvatīrthaiścakratubhiḥsāṃnidhyaṃkriyatesadā // ŚivP_1,24.24cd/
tripuṃḍrasahito jīvaḥ pūjyaḥ sarvaiḥ surāsuraiḥ // ŚivP_1,24.25ab/
pāpānvitopi śuddhātmā kiṃ punaḥ śraddhayā yutaḥ // ŚivP_1,24.25cd/
yasmindeśe śivajñānī bhūtiśāsanasaṃyutaḥ // ŚivP_1,24.26ab/
gato yadṛcchayādyāpi tasmistīrthāḥ samāgatāḥ // ŚivP_1,24.26cd/
bahunātrakimuktenadhāryaṃbhasmasadā budhaiḥ // ŚivP_1,24.27ab/
liṃgārcanaṃsadākāryaṃjapyomaṃtraḥṣaḍakṣaraḥ // ŚivP_1,24.27cd/
brahmaṇāviṣṇunāvāpi rudreṇamunibhiḥ suraiḥ // ŚivP_1,24.28ab/
bhasmadhāraṇamāhātmyaṃnaśakyaṃparibhāṣitum // ŚivP_1,24.28cd/
iti varṇāśramācāroluptavarṇakriyopi ca // ŚivP_1,24.29ab/
pāpātsakṛttripuṃḍrasyadhāraṇātsopimucyate // ŚivP_1,24.29cd/
yebhasmadhāriṇaṃtyaktvākarmakurvaṃtimānavāḥ // ŚivP_1,24.30ab/
teṣāṃ nāstivinirmokṣaḥ saṃsārājjanmakoṭibhiḥ // ŚivP_1,24.30cd/
te nādhītaṃguroḥsarvaṃtenasarvamanuṣṭhitam // ŚivP_1,24.31ab/
yenavipreṇaśirasitripuṃḍraṃbhasmanākṛtam // ŚivP_1,24.31cd/
ye bhasmadhāriṇaṃ dṛṣṭvānarāḥ kurvaṃtitāḍanam // ŚivP_1,24.32ab/
teṣāṃcaṃḍālatojanmabrahmannūhyaṃvipaścitā // ŚivP_1,24.32cd/
mānastokenamaṃtreṇamaṃtritaṃbhasmadhārayet // ŚivP_1,24.33ab/
brāhmaṇaḥkṣatriyaścaiva prokteṣvaṃgeṣubhaktimān // ŚivP_1,24.33cd/
vaiśyastriyaṃbakenaivaśūdraḥpañcākṣareṇatu // ŚivP_1,24.34ab/
anyeṣāṃ vidhavāstrīṇāṃ vidhiḥ proktaścaśūdravat // ŚivP_1,24.34cd/
pañcabrahmādimanubhirgṛhasthasyavidhīyate // ŚivP_1,24.35ab/
triyaṃbakenamanunāvidhirvaibrahmacāriṇaḥ // ŚivP_1,24.35cd/
aghoreṇāthamanunāvipinasthavidhiḥsmṛtaḥ // ŚivP_1,24.36ab/
yatistupraṇavenaiva tripuṃḍrādīnikārayet // ŚivP_1,24.36cd/
ativarṇāśramīnityaṃśivohaṃbhāvanātparāt // ŚivP_1,24.37ab/
śivayogī ca niyatamīśānenāpi dhārayet // ŚivP_1,24.37cd/
na tyājyaṃ sarvavarṇaiśca bhasmadhāraṇamuttamam // ŚivP_1,24.38ab/
anyairapi yathājīvaissadeti śivaśāsanam // ŚivP_1,24.38cd/
bhasmasnānenayāvaṃtaḥ kaṇāḥ svāṅgepratiṣṭhitāḥ // ŚivP_1,24.39ab/
tāvaṃti śivaliṃgāni tanaudhattehidhārakaḥ // ŚivP_1,24.39cd/
brāhmaṇāḥ kṣatriyāvaiśyāḥ śūdrāścāpi ca saṃkarāḥ // ŚivP_1,24.40ab/
striyothavidhavābālāḥ prāptāḥ pākhaṃḍikāstathā // ŚivP_1,24.40cd/
brahmacārīgṛhīvanyaḥsaṃnyāsīvāvratītathā // ŚivP_1,24.41ab/
nāryobhasmatripuṃḍrāṃkāmuktā evanasaṃśayaḥ // ŚivP_1,24.41cd/
jñānadhṛjñānatovāpivahnidāhasamoyathā // ŚivP_1,24.42ab/
jñānājñānadhṛtaṃbhasmapāvayetsakalaṃnaram // ŚivP_1,24.42cd/
nāśnīyājjalamannamalpamapivā bhasmākṣadhṛtyāvinā bhuktvāvāthagṛhīvanīpatiyatirvarṇītathāsaṃkaraḥ // ŚivP_1,24.43ab/
enobhuṅnarakaṃprayātisatadāgāyatrijāpenatadvarṇānāṃ tu yatestu mukhyapraṇavājapena muktaṃbhavet // ŚivP_1,24.43cd/
tripuṃḍraṃ ye viniṃdaṃti nindantiśivamevate // ŚivP_1,24.44ab/
dhārayaṃticayebhaktyā dhārayanti tamevate // ŚivP_1,24.44cd/
dhigbhasmarahitaṃ bhālaṃdhiggrāmamaśivālayam // ŚivP_1,24.45ab/
dhiganīśārcanaṃ janmadhigvidyāmaśivāśrayām // ŚivP_1,24.45cd/
yeniṃdaṃtimaheśvaraṃtrijagatāmādhārabhūtaṃharaṃ ye nindaṃtitripuṃḍradhāraṇakaraṃ doṣastu taddarśane // ŚivP_1,24.46ab/
tevaisaṃkarasūkarāsurakharaśvakroṣṭukīṭopamājātā eva bhavaṃtipāpaparamāstenārakāḥ kevalam // ŚivP_1,24.46cd/
tedṛṣṭvā śaśibhāskarauniśi dinesvapnepinokevalaṃpaśyaṃtuśrutirudrasūktajapatomucyetatenādṛtāḥ // ŚivP_1,24.47ab/
satsaṃbhāṣaṇatobhaveddhinarakaṃnistāravānāsthitaṃyebhasmādividhāraṇaṃhipuruṣaṃniṃdaṃtimaṃdāhite // ŚivP_1,24.47cd/
natāṃtrikastvadhikṛtonordhvapuṃḍradharomune // ŚivP_1,24.48ab/
saṃtaptacakracihnotraśivayajñebahiṣkṛtaḥ // ŚivP_1,24.48cd/
tatraitebahavolokābṛhajjābālacoditāḥ // ŚivP_1,24.49ab/
tevicāryāḥprayatnenatatobhasmaratobhavet // ŚivP_1,24.49cd/
yaccaṃdanaiścaṃdanakepimiśraṃdhāryaṃhibhasmaivatripuṃḍrabhasmanā // ŚivP_1,24.50ab/
vibhūtibhāloparikiṃcanāpidhāryaṃsadānoyadisaṃtibuddhayaḥ // ŚivP_1,24.50cd/
strībhistripuṇḍramalakāvadhi dhāraṇīyaṃ bhasmadvijādibhiratho vidhavābhirevam // ŚivP_1,24.51ab/
tadvatsadāśramavatāṃ viśadāvibhūtirdhāryāpavargaphaladāsakalāghahantrī // ŚivP_1,24.51cd/
tripuṇḍraṃkuruteyastu bhasmanā vidhipūrvakam // ŚivP_1,24.52ab/
mahāpātakasaṃghātairmucyate copapātakaiḥ // ŚivP_1,24.52cd/
brahmacārīgṛhasthovāvānaprasthothavāyatiḥ // ŚivP_1,24.53ab/
brahmakṣattrāścaviṭśūdrāstathānye patitādhamāḥ // ŚivP_1,24.53cd/
uddhūlanaṃtripuṃḍraṃ ca dhṛtvāśuddhābhavaṃtica // ŚivP_1,24.54ab/
bhasmanovidhinā samyakpāparāśiṃvihāya ca // ŚivP_1,24.54cd/
bhasmadhārī viśeṣeṇa strīgohatyādipātakaiḥ // ŚivP_1,24.55ab/
vīrahatyāśvahatyābhyāṃ mucyatenātra saṃśayaḥ // ŚivP_1,24.55cd/
paradravyāpaharaṇaṃ paradārābhimarśanam // ŚivP_1,24.56ab/
paranindā parakṣetraharaṇaṃ parapīḍanam // ŚivP_1,24.56cd/
sasyārāmādiharaṇaṃ gṛhadāhādikarma ca // ŚivP_1,24.57ab/
gohiraṇyamahiṣyāditilakambalavāsasām // ŚivP_1,24.57cd/
annadhānyajalādīnāṃ nīcebhyaścaparigrahaḥ // ŚivP_1,24.58ab/
daśaveśyāmataṃgīṣu vṛṣalīṣu naṭīṣu ca // ŚivP_1,24.58cd/
rajasvalāsu kanyāsu vidhavāsu ca maithunam // ŚivP_1,24.59ab/
māṃsacarmarasādīnāṃ lavaṇasya ca vikrayaḥ // ŚivP_1,24.59cd/
paiśunyaṃ kūṭavādaśca sākṣimithyābhilāṣiṇām // ŚivP_1,24.60ab/
evamādīnyasaṃkhyāni pāpāni vidhāni ca // ŚivP_1,24.60cd/
sadya eva vinaśyaṃti tripuṃḍrasya ca dhāraṇāt // ŚivP_1,24.60ef/
śivadravyāpaharaṇaṃśivaniṃdācakutracit // ŚivP_1,24.61ab/
niṃdācaśivabhaktānāṃprāyaścittairnaśuddhyati // ŚivP_1,24.61cd/
rudrākṣaṃ yasya gātreṣu lalāṭe tu tripaṃḍrakam // ŚivP_1,24.62ab/
sacāṃḍālopisaṃpūjyassarvavarṇottamottamaḥ // ŚivP_1,24.62cd/
yānitīrthānilokesmingaṃgādyāssaritaścayoḥ // ŚivP_1,24.63ab/
snātobhavatisarvatralalāṭeyastripuṃḍrakam // ŚivP_1,24.63cd/
saptakoṭi mahāmaṃtrāḥ pañcākṣarapurassarāḥ // ŚivP_1,24.64ab/
tathānye koṭiśo maṃtrāḥ śaivakaivalyahetavaḥ // ŚivP_1,24.64cd/
anye maṃtrāśca devānāṃ sarvasaukhyakarāmune // ŚivP_1,24.65ab/
te sarve tasya vaśyāḥ syuryo bibharti tripuṃḍrakam // ŚivP_1,24.65cd/
sahasraṃ pūrvajātānāṃ sahasraṃ janayiṣyatām // ŚivP_1,24.66ab/
svavaṃśajānāṃ jñātīnāmuddharedyastripuṇḍrakṛt // ŚivP_1,24.66cd/
iha bhuktvākhilānbhogāndīrghāyurvyādhivarjitaḥ // ŚivP_1,24.67ab/
jīvitāṃte ca maraṇaṃ sukhenaiva prapadyate // ŚivP_1,24.67cd/
aṣṭaiśvaryaguṇopetaṃprāpyadivyavapuḥ śivam // ŚivP_1,24.68ab/
divyaṃvimānamāruhyadivyatridaśasevitam // ŚivP_1,24.68cd/
vidyādharāṇāṃsarveṣāṃgaṃdharvāṇāṃmahaujasām // ŚivP_1,24.69ab/
iṃdrādilokapālānāṃlokeṣucayathākramam // ŚivP_1,24.69cd/
bhuktvā bhogānsuvipulānprajeśānāṃ padeṣu ca // ŚivP_1,24.70ab/
brahmaṇaḥ padamāsādyatatrakanyāśataṃlamet // ŚivP_1,24.70cd/
tatra brahmāyuṣomānaṃbhuktvābhogānanekaśaḥ // ŚivP_1,24.71ab/
viṣṇorlokelabhedbhogaṃyāvadbrahmaśatātyayaḥ // ŚivP_1,24.71cd/
śivalokaṃ tataḥ prāpya labdhveṣṭaṃ kāmamakṣayam // ŚivP_1,24.72ab/
śivasāyujyamāpnotisaṃśayonātrajāyate // ŚivP_1,24.72cd/
sarvopaniṣadāṃsāraṃsamālokyamuhurmuhuḥ // ŚivP_1,24.73ab/
idameva hi nirṇītaṃ paraṃ śreyastripuṃḍrakam // ŚivP_1,24.73cd/
vibhūtiṃniṃdateyovaibrāhmaṇaḥ sonyajātakaḥ // ŚivP_1,24.74ab/
yāticanarakeghoreyāvadbrahmā caturmukhaḥ // ŚivP_1,24.74cd/
śrāddheyajñejapehomevaiśvadevesurārcane // ŚivP_1,24.75ab/
dhṛtatripuṃḍraḥpūtātmāmṛtyuṃjayatimānavaḥ // ŚivP_1,24.75cd/
jalasnānaṃ malatyāgebhasmasnānaṃsadāśuci // ŚivP_1,24.76ab/
maṃtrasnānaṃharetpāpaṃjñānasnāneparaṃpadam // ŚivP_1,24.76cd/
sarvatīrtheṣuyatpuṇyaṃsarvatīrtheṣuyatphalam // ŚivP_1,24.77ab/
tatphalaṃsamavāpnotibhasmasnānakaronaraḥ // ŚivP_1,24.77cd/
bhasmasnānaṃ paraṃ tīrthaṃgaṃgāsnānaṃdinedine // ŚivP_1,24.78ab/
bhasmarūpīśivaḥsākṣādbhasma trailokyapāvanam // ŚivP_1,24.78cd/
natadūnaṃnataddhyānaṃnataddānaṃjaponasaḥ // ŚivP_1,24.79ab/
tripuṃḍreṇavināyena vipreṇa yadanuṣṭhitam // ŚivP_1,24.79cd/
vānaprasthasyakanyānāṃdīkṣāhīnanṛṇāṃ tathā // ŚivP_1,24.80ab/
madhyāhnātprāgjalairyuktaṃparatojalavarjitam // ŚivP_1,24.80cd/
evaṃ tripuṃḍraṃ yaḥ kuryānnityaṃniyatamānasaḥ // ŚivP_1,24.81ab/
śivabhaktaḥ savijñeyo bhuktimuktiṃ ca viṃdati // ŚivP_1,24.81cd/
yasyāṃgenaivarudrākṣa ekopibahupuṇyadaḥ // ŚivP_1,24.82ab/
tasyajanmanirarthaṃsyāttripuṃḍrarahito yadi // ŚivP_1,24.82cd/
evaṃtripuṃḍramāhātmyaṃsamāsātkathitaṃmayā // ŚivP_1,24.83ab/
rahasyaṃsarvajaṃtūnāṃ gopanīyamidaṃ tvayā // ŚivP_1,24.83cd/
tisrorekhābhavaṃtyevasthāneṣumunipuṃgavāḥ // ŚivP_1,24.84ab/
lalāṭādiṣusarveṣuyathokteṣubudhairmune // ŚivP_1,24.84cd/
bhruvormadhyaṃsamārabhyayāvadaṃtobhavedbhruvoḥ // ŚivP_1,24.85ab/
tāvatpramāṇaṃsaṃdhāryaṃ lalāṭe ca tripuṃḍrakam // ŚivP_1,24.85cd/
madhyamānāmikāṃgulyāmadhyetupratilomataḥ // ŚivP_1,24.86ab/
aṃguṣṭhena kṛtārekhā tripuṃḍrākhyā bhidhīyate // ŚivP_1,24.86cd/
madhyeṃgulibhirādāya tisṛbhirbhasmayatnataḥ // ŚivP_1,24.87ab/
tripuṇḍradhārayedbhaktyābhuktimuktipradaṃparam // ŚivP_1,24.87cd/
tisṛṇāmapi rekhānāṃ pratyekaṃnavadevatāḥ // ŚivP_1,24.88ab/
sarvatrāṃgeṣutāvakṣyesāvadhānatayā śṛṇu // ŚivP_1,24.88cd/
akāro gārhapatyāgnirbhūdharmaśca rajoguṇaḥ // ŚivP_1,24.89ab/
ṛgvedaśca kriyāśaktiḥ prātaḥsavanameva ca // ŚivP_1,24.89cd/
mahadevaśca rekhāyāḥ prathamāyāśca devatā // ŚivP_1,24.90ab/
vijñeyā muniśārdūlāḥ śivadīkṣāparāyaṇaiḥ // ŚivP_1,24.90cd/
ukāro dakṣiṇāgniśca nabhastattvaṃ yajustathā // ŚivP_1,24.91ab/
madhyaṃdinaṃ ca savanamicchāśaktyaṃtarātmakau // ŚivP_1,24.91cd/
maheśvaraśca rekhāyā dvitīyāyāśca devatā // ŚivP_1,24.92ab/
vijñeyāmuniśārdūla śivadīkṣāparāyaṇaiḥ // ŚivP_1,24.92cd/
makārāhavanīyau ca paramātmā tamodivau // ŚivP_1,24.93ab/
jñānaśaktiḥ sāmavedastṛtīyaṃ savanaṃ tathā // ŚivP_1,24.93cd/
śivaścaiva ca rekhāyāstṛtiyāyāśca devatā // ŚivP_1,24.94ab/
vijñeyāmuniśārdūla śivadīkṣāparāyaṇau // ŚivP_1,24.94cd/
evaṃ nityaṃ namaskṛtya sadbhaktyā sthānadevatāḥ // ŚivP_1,24.95ab/
tripuṃḍraṃ dhārayecchuddho bhuktiṃmuktiṃ ca viṃdati // ŚivP_1,24.95cd/
ityuktāḥsthānadevāścasarvāṃgeṣumuniśvara // ŚivP_1,24.96ab/
teṣāṃ saṃbaṃdhinobhaktyāsthānāniśṛṇusāṃpratam // ŚivP_1,24.96cd/
dvātriṃśatsthānake vārdhaṣoḍaśasthānakepi ca // ŚivP_1,24.97ab/
aṣṭasthāne tathā caiva pañcasthānepi nānyaset // ŚivP_1,24.97cd/
uttamāṃge lalāṭe ca karṇayornetrayostathā // ŚivP_1,24.98ab/
nāsāvaktragaleṣvevaṃhastadvaya ataḥparam // ŚivP_1,24.98cd/
kūrpare maṇibaṃdhecahṛdayepārśvayordvayoḥ // ŚivP_1,24.99ab/
nābhaumuṣkadvayecaivamūrvorgulphecajānuni // ŚivP_1,24.99cd/
jaṃghādvayepadadvandvedvātriṃśatsthānamuttamam // ŚivP_1,24.100ab/
agnyabbhūvāyudigdeśadikpālānvasubhiḥ saha // ŚivP_1,24.100cd/
dharādhruvaścasomaśca apaścevānilonalaḥ // ŚivP_1,24.101ab/
pratyūṣaśca prabhāsaścavasavoṣṭaprakīrtitāḥ // ŚivP_1,24.101cd/
eteṣāṃnāmamātreṇatripuṃḍraṃdhārayedbudhāḥ // ŚivP_1,24.102ab/
kuryādvāṣoḍaśasthānetripuṇḍraṃtusamāhitaḥ // ŚivP_1,24.102cd/
śīrṣakecalalāṭecakaṃṭhecāṃsadvayebhuje // ŚivP_1,24.103ab/
kūrparemaṇibaṃdhecahṛdayenābhipārśvake // ŚivP_1,24.103cd/
pṛṣṭhecaivaṃpratiṣṭhāyayajettatrāśvidaivate // ŚivP_1,24.104ab/
śivaśaktiṃtathārudramīśaṃnāradamevaca // ŚivP_1,24.104cd/
vāmādinavaśaktīśca etāḥ ṣoḍaśadevatāḥ // ŚivP_1,24.105ab/
nāsatyodasrakaścaiva aśvinaudvauprakīrtitau // ŚivP_1,24.105cd/
athavāmūrdhnikeśecakarmayorvadanetathā // ŚivP_1,24.106ab/
bāhudvaye ca hṛdayenābhyāmūruyugetathā // ŚivP_1,24.106cd/
jānudvayecapadayoḥ pṛṣṭhabhāge ca ṣoḍaśa // ŚivP_1,24.107ab/
śivaścandraśca rudraḥko vighneśoviṣṇureva vā // ŚivP_1,24.107cd/
śrīścaivahṛdayeśambhustathānābhauprajāpatiḥ // ŚivP_1,24.108ab/
nāgaścanāgakanyāśca ubhayorṛṣikanyakāḥ // ŚivP_1,24.108cd/
pādayoścasamudrāścatīrthāḥ pṛṣṭhe viśālataḥ // ŚivP_1,24.109ab/
ityeva ṣoḍaśa sthānamathocyate // ŚivP_1,24.109cd/
guhyasthānaṃ lalāṭaśca karṇadvayamanuttamam // ŚivP_1,24.110ab/
aṃsayugmaṃ ca hṛdayaṃ nābhirityevamaṣṭakam // ŚivP_1,24.110cd/
brahmā ca ṛṣayaḥ saptadevatāścaprakīrtitāḥ // ŚivP_1,24.111ab/
ityevaṃ tu samuddiṣṭaṃ bhasmavidbhirmunīśvarāḥ // ŚivP_1,24.111cd/
atha vā mastakaṃ bāhūhṛdayaṃ nābhireva ca // ŚivP_1,24.112ab/
pañcasthānānyamūnyāhurdhāraṇe bhasmavijjanāḥ // ŚivP_1,24.112cd/
yathāsaṃbhavanaṃ kuryāddeśakālādyapekṣayā // ŚivP_1,24.113ab/
uddhūlanepyaśaktiścettripuṇḍrādīni kārayet // ŚivP_1,24.113cd/
trinetraṃtriguṇādhāraṃtrivedajanakaṃśivam // ŚivP_1,24.114ab/
smarannamaḥ śivāyeti lalāṭe tu tripuṇḍrakam // ŚivP_1,24.114cd/
īśābhyāṃnama ityuktvāpārśvayośca tripuṇḍrakam // ŚivP_1,24.115ab/
bījābhyāṃ nama ityuktvādhārayettuprakoṣṭhayoḥ // ŚivP_1,24.115cd/
kuryādadhaḥ pitṛbhyāṃ ca umeśābhyāṃtathopari // ŚivP_1,24.116ab/
bhīmāyetitataḥpṛṣṭheśirasaḥpaścimetathā // ŚivP_1,24.116cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe vidyeśvarasaṃhitāyāṃ bhasmadhāraṇavarṇanonāma caturviṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 25 sūta uvāca śainakarṣe mahāprājñaśivarūpamahāpate // ŚivP_1,25.1ab/
śṛṇurudrākṣamāhātmyaṃ samāsātkathayāmyaham // ŚivP_1,25.1cd/
śivapriyatamojñeyo rudrākṣaḥ parapāvanaḥ // ŚivP_1,25.2ab/
darśanātsparśanājjāpyātsarvapāpaharaḥsmṛtaḥ // ŚivP_1,25.2cd/
purārudrākṣamahimādevyagrekathitomune // ŚivP_1,25.3ab/
lokopakaraṇārthāyaśivena paramātmanā // ŚivP_1,25.3cd/
śiva uvāca śṛṇudevimaheśānirudrākṣamahimāśive // ŚivP_1,25.4ab/
kathayāmitavaprītyābhaktānāṃhitakāmyayā // ŚivP_1,25.4cd/
divyavarṣasahasrāṇi maheśānipunaḥpurā // ŚivP_1,25.5ab/
tapaḥprakurvatastrastaṃmanaḥ saṃyamyavai mama // ŚivP_1,25.5cd/
svataṃtreṇa pareśena lokopakṛtikāriṇā // ŚivP_1,25.6ab/
līlayāparameśāni cakṣurunmīlitaṃmayā // ŚivP_1,25.6cd/
puṭābhyāṃcārucakṣurbhyāṃpatitājalabiṃdavaḥ // ŚivP_1,25.7ab/
tatrāśrubindavojātāvṛkṣārudrākṣasaṃjñakāḥ // ŚivP_1,25.7cd/
sthāvaratvamanuprāpyabhaktānugrahakāraṇāt // ŚivP_1,25.8ab/
te dattāviṣṇubhaktebhyaścaturvarṇebhya eva ca // ŚivP_1,25.8cd/
bhūmaugauṃḍodbhavāṃścakrerudrākṣāñchivavallabhān // ŚivP_1,25.9ab/
mathurāyāmayodhyāyālaṃkāyāṃmalaye tathā // ŚivP_1,25.9cd/
sahyādraucatathākāśyāṃdaśeṣvanyeṣuvātathā // ŚivP_1,25.10ab/
parānasahyapāpaughabhedanāñchrutinodanāt // ŚivP_1,25.10cd/
brāhmaṇāḥkṣatriyāvaiśyāḥśūdrājātāmamājñayā // ŚivP_1,25.11ab/
rudrākṣāstepṛthivyāṃtutajjātīyāḥ śubhākṣakāḥ // ŚivP_1,25.11cd/
śvetaraktāḥ pītakṛṣṇāvarṇājñeyāḥ kramādbudhaiḥ // ŚivP_1,25.12ab/
svajātīyaṃnṛbhirdhāryaṃ rudrākṣaṃvarṇataḥ kramāt // ŚivP_1,25.12cd/
varṇaistutatphalaṃdhāryaṃbhuktimuktiphalepsubhiḥ // ŚivP_1,25.13ab/
śivabhaktairviśeṣeṇaśivayoḥ prītayesadā // ŚivP_1,25.13cd/
dhātrīphalapramāṇaṃyacchreṣṭhametadudāhṛtam // ŚivP_1,25.14ab/
badarīphalamātraṃtumadhyamaṃsaṃprakīrtitam // ŚivP_1,25.14cd/
adhamaṃcaṇamātraṃsyātprakriyaiṣāparocyate // ŚivP_1,25.15ab/
śṛṇupārvatisuprītyābhaktānāṃhitakāmyayā // ŚivP_1,25.15cd/
badarīphalamātraṃcayatsyātkilamaheśvari // ŚivP_1,25.16ab/
tathāpiphaladaṃlokesukhasaubhāgyavardhanam // ŚivP_1,25.16cd/
dhātrīphalasamaṃyatsyātsarvāriṣṭavināśanam // ŚivP_1,25.17ab/
guṃjayāsadṛśaṃyatsyātsarvārthaphalasādhanam // ŚivP_1,25.17cd/
yathāyathālaghuḥsyādvaitathādhikaphalapradam // ŚivP_1,25.18ab/
ekaikataḥphalaṃproktaṃdaśāṃśairadhikaṃbudhaiḥ // ŚivP_1,25.18cd/
rudrākṣadhāraṇaṃproktaṃpāpanāśanahetave // ŚivP_1,25.19ab/
tasmāccadhāraṇīyovaisarvārthasādhanodhruvam // ŚivP_1,25.19cd/
yathācadṛśyatelokerudrākṣaphaladaḥ śubhaḥ // ŚivP_1,25.20ab/
natathādṛśyate 'nyācamālikāparameśvari // ŚivP_1,25.20cd/
samāḥsnigdhādṛḍhāḥsthūlāḥkaṃṭakaiḥsaṃyutāḥśubhāḥ // ŚivP_1,25.21ab/
rudrākṣāḥkāmadādevibhuktimuktipradāḥ sadā // ŚivP_1,25.21cd/
krimiduṣṭaṃchinnabhinnaṃkaṃṭakairhīnamevaca // ŚivP_1,25.22ab/
vraṇayuktamavṛttaṃcarudrākṣānṣaḍvivarjayet // ŚivP_1,25.22cd/
svayamevakṛtadvāraṃrudrākṣaṃsyadihottamam // ŚivP_1,25.23ab/
yattupauruṣayatnenakṛtaṃtanmadhyamaṃbhavet // ŚivP_1,25.23cd/
rudrākṣadhāraṇaṃprāptaṃmahāpātakanāśanam // ŚivP_1,25.24ab/
rudrasaṃkhyāśataṃdhṛtvarudrarūpobhavennaraḥ // ŚivP_1,25.24cd/
ekādaśaśatānīhadhṛtvāyatphalamāpyate // ŚivP_1,25.25ab/
tatphalaṃśakyatenaiva vaktuṃ varṣaśatairapi // ŚivP_1,25.25cd/
śatārdhenayuteḥ pañcaśatairvai mukuṭaṃ matam // ŚivP_1,25.26ab/
rudrākṣairviracetsamyagbhaktimānpuruṣo varaḥ // ŚivP_1,25.26cd/
tribhiḥ śataiḥ ṣaṣṭiyuktaistrirāvṛttyā tathā punaḥ // ŚivP_1,25.27ab/
rudrākṣairupavītaṃ va nirmīyādbhaktitatparaḥ // ŚivP_1,25.27cd/
śikhāyāṃcatrayaṃproktaṃrudrakṣāṇāṃ maheśvari // ŚivP_1,25.28ab/
karṇayoḥ ṣaṭ ca ṣaṭcaivavāmadakṣiṇayostathā // ŚivP_1,25.28cd/
śatamekottaraṃkaṃṭhebāhvorvairudrasaṃkhyayā // ŚivP_1,25.29ab/
kūrparadvārayostatramaṇibaṃdhetathāpunaḥ // ŚivP_1,25.29cd/
upavītetrayaṃdhāryaṃśivabhaktiratairnaraiḥ // ŚivP_1,25.30ab/
śeṣānurvaritānpañcasammitāndhārayetkaṭau // ŚivP_1,25.30cd/
etatsaṃkhyādhṛtāyenarudrākṣāḥ parameśvari // ŚivP_1,25.31ab/
tadrūpaṃ tu praṇamyaṃhistutyaṃsarvairmaheśavat // ŚivP_1,25.31cd/
evaṃbhūtaṃsthitaṃdhyāneyadākṛtvāsanairjanam // ŚivP_1,25.32ab/
śivetivyāharaṃścaivadṛṣṭvāpāpaiḥ pramucyate // ŚivP_1,25.32cd/
śatādikasahasrasyavidhireṣaprakīrtitaḥ // ŚivP_1,25.33ab/
tadabhāveprakāronyaḥ śubhaḥ saṃprocyatemayā // ŚivP_1,25.33cd/
śikhāyāmekarudrākṣaṃśirasātriṃśataṃvahet // ŚivP_1,25.34ab/
pañcāśaccagaledadhyādbāhvoḥ ṣoḍaśaṣoḍaśa // ŚivP_1,25.34cd/
maṇibaṃdhe dvādaśadviskaṃdhe pañcaśataṃvahet // ŚivP_1,25.35ab/
aṣṭottaraśatairmālyamupavītaṃprakalpayet // ŚivP_1,25.35cd/
evaṃsahasrarudrākṣāndhārayedyodṛḍhavrataḥ // ŚivP_1,25.36ab/
taṃnamaṃtisurāḥsarveyathārudrastathaiva saḥ // ŚivP_1,25.36cd/
ekaṃśikhāyāṃrudrākṣaṃcatvāriṃśattumastake // ŚivP_1,25.37ab/
dvātriṃśatkaṇṭhadeśetuvakṣasyaṣṭottaraṃśatam // ŚivP_1,25.37cd/
ekaikaṃkarṇayoḥ ṣaṭṣaḍbāhvoḥṣoḍaśaṣoḍaśa // ŚivP_1,25.38ab/
karayoravimānenadviguṇenamunīśvara // ŚivP_1,25.38cd/
saṃkhyāprītirdhṛyāyenasopiśaivajanaḥparaḥ // ŚivP_1,25.39ab/
śivavatpūjanīyohivaṃdyassarvairabhīkṣṇaśaḥ // ŚivP_1,25.39cd/
śirasīśānamaṃtreṇakarṇetatpuruṣeṇa ca // ŚivP_1,25.40ab/
aghoreṇagaledhāryaṃtenaivahṛdayepi ca // ŚivP_1,25.40cd/
aghorabījamaṃtreṇa karayordhārayetsudhīḥ // ŚivP_1,25.41ab/
pañcadaśākṣagrathitāṃvāmadevenacodare // ŚivP_1,25.41cd/
pañcabrahmabhiraṃgaścatrimālāṃ pañcasapta ca // ŚivP_1,25.42ab/
athavāmūlamaṃtreṇa sarvānakṣāṃstudhārayet // ŚivP_1,25.42cd/
madyaṃmāṃsaṃtulaśunaṃpalāṇḍuṃśigrumeva ca // ŚivP_1,25.43ab/
śleṣmāṃtakaṃ viḍvarāhaṃbhakṣaṇe varjayettataḥ // ŚivP_1,25.43cd/
valakṣaṃrudrākṣaṃdvijatanubhirevehavihitaṃsuraktaṃkṣatrāṇāṃpramuditamumepītamasakṛt // ŚivP_1,25.44ab/

chinnaṃ khaṃḍitaṃ bhinnaṃ vidīrṇa

tatovaiśyairdhāyapratidivasabhāvaśyakamahotathākṛṣṇaṃśūdraiḥśrutigaditamārgoyamagaje // ŚivP_1,25.44cd/

varṇīvanīgṛhayatīrniyamenadadhyādetadrahasyaparamonahijātutiṣṭhet // ŚivP_1,25.45ab/

rudrākṣadhāraṇamidaṃsukṛtaiścalabhyaṃtyaktvedametadakhilānnarakānprayāṃti // ŚivP_1,25.45cd/

ādāvāmalakātsvato laghutarā rugṇāstataḥkaṃṭakaiḥsaṃdaṣṭāḥkrimibhistanūpakaraṇacchidreṇa hīnāstathā // ŚivP_1,25.46ab/

dhāryānaiva śubhepsubhiścaṇakavadrudrākṣamapyaṃtatorudrākṣomamaliṃgamaṃgalamumesūkṣmaṃpraśastaṃsadā // ŚivP_1,25.46cd/

sarvāśramāṇāṃvarṇānāṃstrīśūdraṇāṃśivājñayā // ŚivP_1,25.47ab/

dhāryāḥ sadaivarudrākṣāyatīnāṃ praṇavena hi // ŚivP_1,25.47cd/

divābibhradrātrikṛtairātrauvibhraddivākṛtaiḥ // ŚivP_1,25.48ab/

prātarmadhyāhnasāyāhnemucyatesarvapātakaiḥ // ŚivP_1,25.48cd/

ye tripuṇḍra dharāloke jaṭādhāriṇa eva ye // ŚivP_1,25.49ab/

ye rudrākṣadharāstevaiyamalokaṃprayāṃtina // ŚivP_1,25.49cd/

rudrākṣamekaṃśirasābibhartitathātripuṇḍraṃcalalāṭamadhye // ŚivP_1,25.50ab/

pañcākṣaraṃyehijapaṃtimaṃtraṃpūjyābhavadbhiḥ khalutehisādhavaḥ // ŚivP_1,25.50cd/

yasyāṅgenāstirudrākṣastripuṇḍraṃbhālapaṭṭake // ŚivP_1,25.51ab/

mukhepañcākṣaraṃnāstitamānayayamālayam // ŚivP_1,25.51cd/

jñātvājñātvātatprabhāvaṃbhasmarudrākṣadhāriṇaḥ // ŚivP_1,25.52ab/

tepūjyāḥ sarvadāsmākaṃnonetavyāḥ kadācana // ŚivP_1,25.52cd/

evamājñāpayāmāsakālopinijakiṅkarān // ŚivP_1,25.53ab/

tathetimattvātesarvetūṣṇīmāsansuvismitāḥ // ŚivP_1,25.53cd/

ata evamahādevirudrākṣotyaghanāśanaḥ // ŚivP_1,25.54ab/

taddharomatpriyaḥ śuddho 'tyaghavānapipārvati // ŚivP_1,25.54cd/

hastebāhautathāmūrdhnirudrākṣaṃdhārayettuyaḥ // ŚivP_1,25.55ab/

avadhyaḥsarvabhūtānāṃrudrarūpīcaredbhuvi // ŚivP_1,25.55cd/

surāsurāṇāṃsarveṣāṃ vaṃdanīyaḥsadāsavai // ŚivP_1,25.56ab/

pūjanīyo hi dṛṣṭasyapāpahācayathāśivaḥ // ŚivP_1,25.56cd/

dhyānajñānāvamuktopirudrākṣaṃdhārayettuyaḥ // ŚivP_1,25.57ab/

sarvapāpavinirmuktaḥsayātiparamāṃgatim // ŚivP_1,25.57cd/

rudrākṣeṇajapanmantraṃ puṇyaṃkoṭi guṇaṃ bhavet // ŚivP_1,25.58ab/

daśakoṭiguṇaṃpuṇyaṃdhāraṇāllabhate naraḥ // ŚivP_1,25.58cd/

yāvatkālaṃhijīvasyaśarīrasthobhavetsavai // ŚivP_1,25.59ab/

tāvatkālaṃsvalpamṛtyurnataṃdevibādhate // ŚivP_1,25.59cd/

tripuṃḍreṇacasaṃyuktaṃrudrākṣāvilasāṃgakam // ŚivP_1,25.60ab/

mṛtyuṃjayaṃjapaṃtaṃcadṛṣṭvārudraphalaṃlabhet // ŚivP_1,25.60cd/

pañcadevapriyaścaivasarvadevapriyastathā // ŚivP_1,25.61ab/

sarvamantrāñjapedbhaktorudrākṣamālayāpriye // ŚivP_1,25.61cd/

viṣṇvādidevabhaktāścadhārayeyurnasaṃśayaḥ // ŚivP_1,25.62ab/

rudrabhakto viśeṣeṇarudrākṣāndhārayetsadā // ŚivP_1,25.62cd/

rudrākṣāvividhāḥproktāsteṣāṃ bhedānvadāmyaham // ŚivP_1,25.63ab/

śṛṇupārvati sadbhaktyā bhuktimuktiphalapradān // ŚivP_1,25.63cd/

ekavaktraḥ śivaḥ sākṣādbhuktimuktiphalapradaḥ // ŚivP_1,25.64ab/

tasyadarśanamātreṇabrahmahatyāvyapohati // ŚivP_1,25.64cd/

yatrasaṃpūjitastatralakṣmīrdūratarā nahi // ŚivP_1,25.65ab/

naśyaṃtyupadravāḥsarvesarvakāmābhavaṃtihi // ŚivP_1,25.65cd/

dvivaktrodevadeveśassarvakāmaphalapradaḥ // ŚivP_1,25.66ab/

viśeṣataḥ sarudrākṣogovadhaṃnāśayeddrutam // ŚivP_1,25.66cd/

trivaktroyohirudrākṣaḥ sākṣātsādhanadassadā // ŚivP_1,25.67ab/

tatprabhāvādbhaveyurvaividyāḥ sarvāḥ pratiṣṭhitāḥ // ŚivP_1,25.67cd/

caturvaktraḥ svayaṃbrahmānarahatyāṃvyapohati // ŚivP_1,25.68ab/

darśanātsparśanātsadyaścaturvargaphalapradaḥ // ŚivP_1,25.68cd/

pañcavaktraḥ svayaṃrudraḥ kālāgnirnāmataḥ prabhuḥ // ŚivP_1,25.69ab/

sarvamuktipradaścaivasarvakāmaphalapradaḥ // ŚivP_1,25.69cd/

agamyāgamanaṃpāpamabhakṣyasya ca bhakṣaṇam // ŚivP_1,25.70ab/

ityādi sarvapāpāni pañcavaktrovyapohati // ŚivP_1,25.70cd/

ṣaḍvaktraḥkārtikeyastudhāraṇāddakṣiṇebhuje // ŚivP_1,25.71ab/

brahmahatyādikaiḥ pāpairmucyatenātra saṃśayaḥ // ŚivP_1,25.71cd/

saptavaktromaheśāni hyanaṃgonāmanāmataḥ // ŚivP_1,25.72ab/

dhāraṇāttasya deveśidaridropīśvarobhavet // ŚivP_1,25.72cd/

rudrākṣaścāṣṭavaktraśca vasumūrtiśca bhairavaḥ // ŚivP_1,25.73ab/

dhāraṇāttasya pūrṇāyurmṛto bhavati śūlabhṛt // ŚivP_1,25.73cd/

bhairavonavavaktraśca kapilaścamuniḥsmṛtaḥ // ŚivP_1,25.74ab/

durgāvātadadhiṣṭhātrī navarūpāmaheśvarī // ŚivP_1,25.74cd/

taṃ dhārayedvāmahaste rudrākṣaṃbhaktitatparaḥ // ŚivP_1,25.75ab/

sarveśvarobhavennūnaṃmama tulyo na saṃśayaḥ // ŚivP_1,25.75cd/

daśavaktro maheśāni svayaṃ devo janārdanaḥ // ŚivP_1,25.76ab/

dhāraṇāttasya deveśi sarvānkāmānavāpnuyāt // ŚivP_1,25.76cd/

ekādaśamukhoyasturudrākṣaḥparameśvari // ŚivP_1,25.77ab/

sarudrodhāraṇāttasyasarvatravijayībhavet // ŚivP_1,25.77cd/

dvādaśāsyaṃ tu rudrākṣaṃ dhārayetkeśadeśake // ŚivP_1,25.78ab/

ādityāścaiva te sarvedvādaśaiva sthitāstathā // ŚivP_1,25.78cd/

trayodaśamukho viśvedevastaddhāraṇānnaraḥ // ŚivP_1,25.79ab/

sarvānkāmānavāpnoti saubhāgyaṃ maṃgalaṃlabhet // ŚivP_1,25.79cd/

caturdaśamukho yo hi rudrākṣaḥ paramaḥśivaḥ // ŚivP_1,25.80ab/

dhārayenmūrdhni taṃ bhaktyāsarvapāpaṃ praṇaśyati // ŚivP_1,25.80cd/

itirudrākṣabhedā hi proktāvaimukhabhedataḥ // ŚivP_1,25.81ab/

tattanmaṃtrāñchṛṇu prītyā kramācchailleśvarātmaje // ŚivP_1,25. 81cd/

aṃ hrīnamaḥ 1 aṃnamaḥ 2 aṃklīṃnamaḥ 3 aṃhrīṃnamaḥ 4 aṃhrīṃnamaḥ 5 aṃhrīṃ huṃ namaḥ 6 aṃhuṃnamaḥ 7 aṃhuṃnamaḥ 8 aṃhrīṃhuṃnamaḥ 9 aṃhrīṃnamaḥ namaḥ 10 aṃhrīṃhuṃnamaḥ 11 aṃkroṃ kṣauṃ rauṃ namaḥ 12 aṃhrīṃnamaḥ 13 aṃnama 14 bhaktiśraddhāyutaścaiva sarvakāmārthasiddhaye // ŚivP_1,25.82ab/
rudrākṣāndhārayenmaṃtrairdevanālasya varjitaḥ // ŚivP_1,25.82cd/
vinā maṃtreṇa ho dhatte rudrākṣaṃ bhuvimānavaḥ // ŚivP_1,25.83ab/
sa yāti narakaṃ ghoraṃ yāvadindrāścaturdaśa // ŚivP_1,25.83cd/
rudrākṣamālinaṃdṛṣṭvā bhūtapretapiśācakāḥ // ŚivP_1,25.84ab/
ḍākinīśākinī caiva ye cānye drohakārakāḥ // ŚivP_1,25.84cd/
kṛtrimaṃ caiva yatkiṃcidabhicārādikaṃcayāt // ŚivP_1,25.85ab/
tatsarvaṃdūratoyātidṛṣṭvā śaṃkitavigraham // ŚivP_1,25.85cd/
rudrākṣamālinaṃ dṛṣṭvā śivo viṣṇuḥ prasīdati // ŚivP_1,25.86ab/
devīgaṇapatissūryaḥsurāścānyepipārvati // ŚivP_1,25.86cd/
evaṃjñātvātumāhātmyaṃrudrākṣasyamaheśvari // ŚivP_1,25.87ab/
samyagdhāryāssamaṃtrāścabhaktyādharmavivṛddhaye // ŚivP_1,25.87cd/
ityuktaṃgirijāgrehiśivenaparamātmanā // ŚivP_1,25.88ab/
bhasmarūdrākṣamāhātmyaṃ bhuktimuktiphalapradam // ŚivP_1,25.88cd/
śivasyātipriyaujñeyau bhasmarudrākṣadhāriṇau // ŚivP_1,25.89ab/
taddhāraṇaprabhāvaddhi bhuktirmuktirna saṃśayaḥ // ŚivP_1,25.89cd/
bhasmarudrākṣadhārī yaḥ śivabhaktassa ucyate // ŚivP_1,25.90ab/
pañcākṣarajapāsaktaḥ paripūrṇaścasanmukhe // ŚivP_1,25.90cd/
vinābhasmatripuṃḍreṇavinārudrākṣamālayā // ŚivP_1,25.91ab/
pūjitopimahādevonābhīṣṭaphaladāyakaḥ // ŚivP_1,25.91cd/
tatsarvaṃ ca samākhyātaṃ yatpṛṣṭaṃhimunīśvara // ŚivP_1,25.92ab/
bhasmarudrākṣamāhātmyaṃ sarvakāmasamṛddhidam // ŚivP_1,25.92cd/
etadyaḥśṛṇuyānnityaṃmāhātmyaparamaṃśubham // ŚivP_1,25.93ab/
rudrākṣabhasmanorbhaktyāsarvānkāmānavāpnuyāt // ŚivP_1,25.93cd/
iha sarvasukhaṃ bhuktvā putrapautrādisaṃyutaḥ // ŚivP_1,25.94ab/
labhetparatra sanmokṣaṃ śivasyātipriyo bhavet // ŚivP_1,25.94cd/
vidyeśvarasaṃhiteyaṃ kathitā vo munīśvarāḥ // ŚivP_1,25.95ab/
sarvasiddhipradā nityaṃmuktidā śivaśāsanāt // ŚivP_1,25.95cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe prathamāyāṃ vidyeśvarasaṃhitāyāṃ sādhyasādhanakhaṇḍe rudrākṣamahātmyavarṇanonāma pañcaviṃśo 'dhyāyaḥ

vāyavīyasaṃhitā

atha śrīśivamahāpurāṇe saptamī vāyavīyasaṃhitā prārabhyate ||

śrīgaṇeśāya namaḥ ||

śrīgaurīśaṃkarābhyāṃ namaḥ ||

atha saptamī vāyavīyasaṃhitā prārabhyate ||

Chapter 1 vyāsa uvāca namaśśivāya somāya sagaṇāya sasūnave // ŚivP_7.1,1.1ab/
pradhānapuruṣeśāya sargasthityaṃtahetave // ŚivP_7.1,1.1cd/
śaktirapratimā yasya hyaiśvaryaṃ cāpi sarvagam // ŚivP_7.1,1.2ab/
svāmitvaṃ ca vibhutvaṃ ca svabhāvaṃ saṃpracakṣate // ŚivP_7.1,1.2cd/
tamajaṃ viśvakarmāṇaṃ śāśvataṃ śivamavyayam // ŚivP_7.1,1.3ab/
mahādevaṃ mahātmānaṃ vrajāmi śaraṇaṃ śivam // ŚivP_7.1,1.3cd/
dharmakṣetre mahātīrthe gaṃgākāliṃdisaṃgame // ŚivP_7.1,1.4ab/
prayāge naimiṣāraṇye brahmalokasya vartmani // ŚivP_7.1,1.4cd/
munayaśśaṃsitātmānaḥ satyavrataparāyaṇāḥ // ŚivP_7.1,1.5ab/
mahaujaso mahābhāgā mahāsatraṃ vitenire // ŚivP_7.1,1.5cd/
tatra satraṃ samākarṇya teṣāmakliṣṭakarmaṇām // ŚivP_7.1,1.6ab/
sākṣātsatyavatīsūnorvedavyāsasya dhīmataḥ // ŚivP_7.1,1.6cd/
śiṣyo mahātmā medhāvī triṣu lokeṣu viśrutaḥ // ŚivP_7.1,1.7ab/
pañcāvayavayuktasya vākyasya guṇadoṣavit // ŚivP_7.1,1.7cd/
uttarottaravaktā ca bruvato 'pi bṛhaspateḥ // ŚivP_7.1,1.8ab/
madhuraḥ śravaṇānāṃ ca manojñapadaparvaṇām // ŚivP_7.1,1.8cd/
kathānāṃ nipuṇo vaktā kālavinnayavitkaviḥ // ŚivP_7.1,1.9ab/
ājagāma sa taṃ deśaṃ sūtaḥ paurāṇikottamaḥ // ŚivP_7.1,1.9cd/
taṃ dṛṣṭvā sūtamāyāṃtaṃ munayo hṛṣṭamānasāḥ // ŚivP_7.1,1.10ab/
tasmai sāma ca pūjāṃ ca yathāvatpratyapādayan // ŚivP_7.1,1.10cd/
pratigṛhya satāṃ pūjāṃ munibhiḥ pratipāditām // ŚivP_7.1,1.11ab/
uddiṣṭamānasaṃ bheje niyukto yuktamātmanaḥ // ŚivP_7.1,1.11cd/
tatastatsaṃgamādeva munīnāṃ bhāvitātmanām // ŚivP_7.1,1.12ab/
sotkaṃṭhamabhavaccitaṃ śrotuṃ paurāṇikīṃ kathām // ŚivP_7.1,1.12cd/
tadā tamanukūlābhirvāgbhiḥ pūjya 1 maharṣayaḥ // ŚivP_7.1,1.13ab/ atīvābhimukhaṃ kṛtvā vacanaṃ cedamabruvan // ŚivP_7.1,1.13cd/
ṛṣaya ūcuḥ romaharṣaṇa sarvajña bhavānno bhāgyagauravāt // ŚivP_7.1,1.14ab/
saṃprāptodya mahābhāga śaivarāja mahāmate // ŚivP_7.1,1.14cd/
purāṇavidyāmakhilāṃ vyāsātpratyakṣamīyivān // ŚivP_7.1,1.15ab/
tasmādāścaryabhūtānāṃ kathānāṃ tvaṃ hi bhājanam // ŚivP_7.1,1.15cd/
ratnānāmurusārāṇāṃ ratnākara ivārṇavaḥ // ŚivP_7.1,1.16ab/
yacca bhūtaṃ yacca bhavyaṃ yaccānyadvastu vartate // ŚivP_7.1,1.16cd/
na tavāviditaṃ kiñcittriṣu lokeṣu vidyate // ŚivP_7.1,1.17ab/
tvamadṛṣṭavaśādasmaddarśanārthamihāgataḥ // ŚivP_7.1,1.17cd/
akurvankimapi śreyo na vṛthā gantumarhasi // ŚivP_7.1,1.17ef/
tasmācchrāvyataraṃ puṇyaṃ satkathājñānasaṃhitam // ŚivP_7.1,1.18ab/
vedāṃtasārasarvasvaṃ purāṇaṃ śrāvayāśu naḥ // ŚivP_7.1,1.18cd/
evamabhyarthitassūto munibhirvedavādibhiḥ // ŚivP_7.1,1.19ab/
ślakṣṇāṃ ca nyāyasaṃyuktāṃ pratyuvāca śubhāṃ giram // ŚivP_7.1,1.19cd/

502a

sūta uvāca pūjito 'nugṛhītaśca bhavadbhiriti coditaḥ // ŚivP_7.1,1.20ab/
kasmātsamyaṅna vibrūyāṃ purāṇamṛṣipūjitam // ŚivP_7.1,1.20cd/
abhivaṃdya mahādevaṃ devīṃ skaṃdaṃ vināyakam // ŚivP_7.1,1.21ab/
naṃdinaṃ ca tathā vyāsaṃ sākṣātsatyavatīsutam // ŚivP_7.1,1.21cd/
vakṣyāmi paramaṃ puṇyaṃ purāṇaṃ vedasaṃmitam // ŚivP_7.1,1.22ab/
śivajñānārṇavaṃ sākṣādbhaktimuktiphalapradam // ŚivP_7.1,1.22cd/
śabdārthanyāyasaṃyuktai rāgamārthairvibhūṣitam // ŚivP_7.1,1.23ab/
śvetakalpaprasaṃgena vāyunā kathitaṃ purā // ŚivP_7.1,1.23cd/
vidyāsthānāni sarvāṇi purāṇānukramaṃ tathā // ŚivP_7.1,1.24ab/
tatpurāṇasya cotpattiṃ bruvato me nibodhata // ŚivP_7.1,1.24cd/
aṃgāni vedāścatvāro mīmāṃsānyāyavistaraḥ // ŚivP_7.1,1.25ab/
purāṇaṃ dharmaśāstraṃ ca vidyāścetāścaturdaśa // ŚivP_7.1,1.25cd/
āyurvedo dhanurvedo gāṃdharvaścetyanukramāt // ŚivP_7.1,1.26ab/
arthaśāstraṃ paraṃ tasmādvidyā hyaṣṭādaśa smṛtāḥ // ŚivP_7.1,1.26cd/
aṣṭādaśānāṃ vidyānāmetāsāṃ bhinnavartmanām // ŚivP_7.1,1.27ab/
ādikartā kavissākṣācchūlapāṇiriti śrutiḥ // ŚivP_7.1,1.27cd/
sa hi sarvajagannāthaḥ sisṛkṣurakhilaṃ jagat // ŚivP_7.1,1.28ab/
brahmāṇaṃ vidadhe sākṣātputramagre sanātanam // ŚivP_7.1,1.28cd/
tasmai prathamaputrāya brahmaṇe viśvayonaye // ŚivP_7.1,1.29ab/
vidyāścemā dadau pūrvaṃ viśvasṛṣṭyarthamīśvaraḥ // ŚivP_7.1,1.29cd/
pālanāya hariṃ devaṃ rakṣāśaktiṃ dadau tataḥ // ŚivP_7.1,1.30ab/
madhyamaṃ tanayaṃ viṣṇuṃ pātāraṃ brahmaṇo 'pi hi // ŚivP_7.1,1.30cd/
labdhavidyena vidhinā prajāsṛṣṭiṃ vitanvatā // ŚivP_7.1,1.31ab/
prathamaṃ sarvaśāstrāṇāṃ purāṇaṃ brahmaṇā smṛtam // ŚivP_7.1,1.31cd/
anaṃtaraṃ tu vaktrebhyo vedāstasya vinirgatāḥ // ŚivP_7.1,1.32ab/
pravṛttissarvaśāstrāṇāṃ tanmukhādabhavattataḥ // ŚivP_7.1,1.32cd/
yadāsya vistaraṃ śaktā nādhigaṃtuṃ prajā bhuvi // ŚivP_7.1,1.33ab/
tadā vidyāsamāsārthaṃ viśveśvaraniyogataḥ // ŚivP_7.1,1.33cd/
dvāparāṃteṣu viśvātmā viṣṇurviśvaṃbharaḥ prabhuḥ // ŚivP_7.1,1.34ab/
vyāsanāmnā caratyasminnavatīrya mahītale // ŚivP_7.1,1.34cd/
evaṃ vyastāśca vedāśca dvāparedvāpare dvijāḥ // ŚivP_7.1,1.35ab/
nirmitāni purāṇāni anyāni ca tataḥ param // ŚivP_7.1,1.35cd/
sa punardvāpare cāsminkṛṣṇadvaipāyanākhyayā // ŚivP_7.1,1.36ab/
araṇyāmiva havyāśī satyavatyāmajāyata // ŚivP_7.1,1.36cd/
saṃkṣipya sa punarvedāṃścaturdhā kṛtavānmuniḥ // ŚivP_7.1,1.37ab/
vyastavedatayā loke vedavyāsa iti śrutaḥ // ŚivP_7.1,1.37cd/
purāṇānāñca saṃkṣiptaṃ caturlakṣapramāṇataḥ // ŚivP_7.1,1.38ab/
adyāpi devaloke tacchatakoṭipravistaram // ŚivP_7.1,1.38cd/
yo vidyāccaturo vedān sāṃgopaṇiṣadāndvijaḥ // ŚivP_7.1,1.39ab/
na cetpurāṇaṃ saṃvidyānnaiva sa syādvicakṣaṇaḥ // ŚivP_7.1,1.39cd/
itihāsapurāṇābhyāṃ vedaṃ samupabṛṃhayet // ŚivP_7.1,1.40ab/
bibhetyalpaśrutādvedo māmayaṃ pratariṣyati // ŚivP_7.1,1.40cd/
sargaśca pratisargaśca vaṃśo manvaṃtarāṇi ca // ŚivP_7.1,1.41ab/
vaṃśānucaritaṃ caiva purāṇaṃ pañcalakṣaṇam // ŚivP_7.1,1.41cd/
daśadhā cāṣṭadhā caitatpurāṇamupadiśyate // ŚivP_7.1,1.42ab/ 502b

bṛhatsūkṣmaprabhedena munibhistattvavittamaiḥ // ŚivP_7.1,1.42cd/

brāhmaṃ pādmaṃ vaiṣṇavaṃ ca śaivaṃ bhāgavataṃ tathā // ŚivP_7.1,1.43ab/

bhaviṣyaṃ nāradīyaṃ ca mārkaṃḍeyamataḥ param // ŚivP_7.1,1.43cd/

āgneyaṃ brahmavaivartaṃ laiṃgaṃ vārāhameva ca // ŚivP_7.1,1.44ab/

skāndaṃ ca vāmanaṃ caiva kaurmyaṃ mātsyaṃ ca gāruḍam // ŚivP_7.1,1.44cd/

brahmāṃḍaṃ ceti puṇyo 'yaṃ purāṇānāmanukramaḥ // ŚivP_7.1,1.45ab/

tatra śaivaṃ turīyaṃ yacchārvaṃ sarvārthasādhakam // ŚivP_7.1,1.45cd/

graṃtho lakṣapramāṇaṃ tadvyastaṃ dvādaśasaṃhitam // ŚivP_7.1,1.46ab/

nirmitaṃ tacchivenaiva tatra dharmaḥ pratiṣṭhitaḥ // ŚivP_7.1,1.46cd/

taduktenaiva dharmeṇa śaivāstraivarṇikā narāḥ // ŚivP_7.1,1.47ab/

tasmādvimukutimanvicchañcchivameva samāśrayet // ŚivP_7.1,1.47cd/

tamāśrityaiva devānāmapi muktirna cānyathā // ŚivP_7.1,1.48ab/

yadidaṃ śaivamākhyātaṃ purāṇaṃ vedasaṃmitam // ŚivP_7.1,1.49ab/

tasya bhedānsamāsena bruvato me nibodhata // ŚivP_7.1,1.49cd/

vidyeśvaraṃ tathā raudraṃ vaināyakamanuttamam // ŚivP_7.1,1.50ab/

aumaṃ mātṛpurāṇaṃ ca rudraikādaśakaṃ tathā // ŚivP_7.1,1.50cd/

kailāsaṃ śatarudraṃ ca śatarudrākhyameva ca // ŚivP_7.1,1.51ab/

sahasrakoṭirudrākhyaṃ vāyavīyaṃ tataḥparam // ŚivP_7.1,1.51cd/

dharmasaṃjñaṃ purāṇaṃ cetyevaṃ dvādaśa saṃhitāḥ // ŚivP_7.1,1.52ab/

vidyeśaṃ daśasāhasramuditaṃ graṃthasaṃkhyayā // ŚivP_7.1,1.52cd/

raudraṃ vaināyakaṃ caumaṃ mātṛkākhyaṃ tataḥ param // ŚivP_7.1,1.53ab/

pratyekamaṣṭasāhasraṃ trayodaśasahasrakam // ŚivP_7.1,1.53cd/

raudrakādaśakākhyaṃ yatkailāsaṃ ṣaṭsahasrakam // ŚivP_7.1,1.54ab/

śatarudraṃ trisāhasraṃ koṭirudraṃ tataḥ param // ŚivP_7.1,1.54cd/

sahasrairnavabhiryuktaṃ sarvārthajñānasaṃyutam // ŚivP_7.1,1.55ab/

sahasrakoṭirudrākhyamekādaśasahasrakam // ŚivP_7.1,1.55cd/

catussahasrasaṃkhyeyaṃ vāyavīyamanuttamam // ŚivP_7.1,1.56ab/

dharmasaṃjñaṃ purāṇaṃ yattaddvādaśasahasrakam // ŚivP_7.1,1.56cd/

tadevaṃ lakṣamuddiṣṭaṃ śaivaṃ śākhāvibhedataḥ // ŚivP_7.1,1.57ab/

purāṇaṃ vedasāraṃ tadbhuktimuktiphalapradam // ŚivP_7.1,1.57cd/

vyāsena tattu saṃkṣiptaṃ caturviṃśatsahasrakam // ŚivP_7.1,1.58ab/

śaivantatra purāṇaṃ vai caturthaṃ saptasaṃhitam // ŚivP_7.1,1.58cd/

vidyeśvarākhyā tatrādyā dvitīyā rudrasaṃhitā // ŚivP_7.1,1.59ab/

tṛtīyā śatarudrākhyā koṭirudrā caturthikā // ŚivP_7.1,1.59cd/

pañcamī kathitā comā ṣaṣṭhī kailāsasaṃhitā // ŚivP_7.1,1.60ab/

saptamī vāyavīyākhyā saptaivaṃ saṃhitā iha // ŚivP_7.1,1.60cd/

vidyeśvaraṃ dvisāhasraṃ raudraṃ pañcaśatāyutam // ŚivP_7.1,1.61ab/

triṃśattathā dvisāhasraṃ sārdhaikaśatamīritam // ŚivP_7.1,1.61cd/

śatarudrantathā koṭirudraṃ vyomayugādhikam // ŚivP_7.1,1.62ab/

dvisāhasraṃ ca dviśataṃ tathomaṃ bhūsahasrakam // ŚivP_7.1,1.62cd/

catvāriṃśatsāṣṭaśataṃ kailāsaṃ bhūsahasrakam // ŚivP_7.1,1.63ab/

catvāriṃśacca dviśataṃ vāyavīyamataḥ param // ŚivP_7.1,1.63cd/

catussāhasrasaṃkhyākamevaṃ saṃkhyāvibhedataḥ // ŚivP_7.1,1.64ab/

śrutamparamapuṇyantu purāṇaṃ śivasaṃjñakam // ŚivP_7.1,1.64cd/

catuḥsāhasrakaṃ yattu vāyavīyamudīritam // ŚivP_7.1,1.65ab/

tadidaṃ vartayiṣyāmi bhāgadvayasamanvitam // ŚivP_7.1,1.65cd/

nāvedaviduṣe vācyamidaṃ śāstramanuttamam // ŚivP_7.1,1.66ab/

na caivāśraddhadhānāya nāpurāṇavide tathā // ŚivP_7.1,1.66cd/

parīkṣitāya śiṣyāya dhārmikāyānasūyave // ŚivP_7.1,1.67ab/

pradeyaṃ śivabhaktāya śivadharmānusāriṇe // ŚivP_7.1,1.67cd/

purāṇasaṃhitā yasya prasādānmayi vartate // ŚivP_7.1,1.68ab/

namo bhagavate tasmai vyāsāyāmitatejase // ŚivP_7.1,1.68cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe vidyāvatārakathanaṃ nāmaprathamo 'dhyāyaḥ

Chapter 2 sūta uvāca purā kālena mahatā kalpetīte punaḥpunaḥ // ŚivP_7.1,2.1ab/
asminnupasthite kalpe pravṛtte sṛṣṭhikarmaṇi // ŚivP_7.1,2.1cd/
pratiṣṭhitāyāṃ vārtāyāṃ prabuddhāsu prajāsu ca // ŚivP_7.1,2.2ab/
munīnāṃ ṣaṭkulīyānāṃ bruvatāmitaretaram // ŚivP_7.1,2.2cd/
idaṃ paramidaṃ neti vivādassumahānabhūt // ŚivP_7.1,2.3ab/
parasya durnirūpatvānna jātastatra niścayaḥ // ŚivP_7.1,2.3cd/
te 'bhijagmurvidhātāraṃ draṣṭuṃ brahmāṇamavyayam // ŚivP_7.1,2.4ab/
yatrāste bhagavān brahmā stūyamānassurāsuraiḥ // ŚivP_7.1,2.4cd/
meruśṛṃge śubhe ramye devadānavasaṃkule // ŚivP_7.1,2.5ab/
siddhacāraṇasaṃvāde yakṣagaṃdharvasevite // ŚivP_7.1,2.5cd/
vihaṃgasaṃghasaṃghuṣṭe maṇividrumabhūṣite // ŚivP_7.1,2.6ab/
nikuṃjakaṃdaradarīgṛhānirjharaśobhite // ŚivP_7.1,2.6cd/
tatra brahmavanaṃ nāma nānāmṛgasamākulam // ŚivP_7.1,2.7ab/
daśayojanavistīrṇaṃ śatayojanamāyatam // ŚivP_7.1,2.7cd/
surasāmalapānīyapūrṇaramyasarovaram // ŚivP_7.1,2.8ab/
mattabhramarasaṃchannaramyapuṣpitapādapam // ŚivP_7.1,2.8cd/
taruṇādityasaṃkāśaṃ tatra cāru mahatpuram // ŚivP_7.1,2.9ab/
durdharṣabaladṛptānāṃ daityadānavarakṣasām // ŚivP_7.1,2.9cd/
taptajāṃbūnadamayaṃ prāṃśuprākāratoraṇam // ŚivP_7.1,2.10ab/
nirvyūhavalabhīkūṭapratolīśatamaṃḍitam // ŚivP_7.1,2.10cd/
mahārhamaṇicitrābhirlelihānamivāṃbaram // ŚivP_7.1,2.11ab/
mahābhavanakoṭībhiranekābhiralaṃkṛtam // ŚivP_7.1,2.11cd/
tasminnivasati brahmā sabhyaiḥ sārdhaṃ prajāpatiḥ // ŚivP_7.1,2.12ab/
tatra gatvā mahātmānaṃ sākṣāllokapitāmaham // ŚivP_7.1,2.12cd/
daddaśurmunayo devā devarṣigaṇasevitam // ŚivP_7.1,2.13ab/
śuddhacāmīkaraprakhyaṃ sarvābharaṇabhūṣitam // ŚivP_7.1,2.13cd/
prasannavadanaṃ saumyaṃ padmapatrāyatekṣaṇam // ŚivP_7.1,2.14ab/
divyakāṃtisamāyuktaṃ divyagaṃdhānulepanam // ŚivP_7.1,2.14cd/
divyaśuklāṃbaradharaṃ divyamālāvibhūṣitam // ŚivP_7.1,2.15ab/
surāsurendrayogīṃdravaṃdyamānapadāṃbujam // ŚivP_7.1,2.15cd/
sarvalakṣaṇayuktāṃgyā labdhacāmarahastayā // ŚivP_7.1,2.16ab/
bhrājamānaṃ sarasvatyā prabhayeva divākaram // ŚivP_7.1,2.16cd/
taṃ dṛṣṭvā munayassarve prasannavadanekṣaṇāḥ // ŚivP_7.1,2.17ab/
śirasyaṃjalimādhāya tuṣṭuvussurapuṃgavam // ŚivP_7.1,2.17cd/
munaya ūcuḥ namastrimūrtaye tubhyaṃ sargasthityaṃtahetave // ŚivP_7.1,2.18ab/
puruṣāya purāṇāya brahmaṇe paramātmane // ŚivP_7.1,2.18cd/
namaḥ pradhānadehāya pradhānakṣobhakāriṇe // ŚivP_7.1,2.19ab/
trayoviṃśatibhedena vikṛtāyāvikāriṇe // ŚivP_7.1,2.19cd/
namo brahmāṇḍadehāya brahmāṃḍodaravartine // ŚivP_7.1,2.20ab/
tatra saṃsiddhakāryāya saṃsiddhakaraṇāya ca // ŚivP_7.1,2.20cd/
namostu sarvalokāya sarvalokavidhāyine // ŚivP_7.1,2.21ab/
sarvātmadehasaṃyoga viyogavidhihetave // ŚivP_7.1,2.21cd/
tvayaiva nikhilaṃ sṛṣṭaṃ saṃhṛtaṃ pālitaṃ jagat // ŚivP_7.1,2.22ab/
tathāpi māyayā nātha na vidmastvāṃ pitāmaha // ŚivP_7.1,2.22cd/
sūta uvāca evaṃ brahmā mahābhāgairmaharṣibhirabhiṣṭutaḥ // ŚivP_7.1,2.23ab/
prāha gaṃbhīrayā vācā munīn prahlādayanniva // ŚivP_7.1,2.23cd/
brahmovāca ṛṣayo he mahābhāgā mahāsattvā mahaujasaḥ // ŚivP_7.1,2.24ab/
kimarthaṃ sahitāssarve yūyamatra samāgatāḥ // ŚivP_7.1,2.24cd/
tamevaṃvādinaṃ devaṃ brahmāṇaṃ brahmavittamāḥ // ŚivP_7.1,2.25ab/
vāgbhirvinayagarbhābhissarve prāṃjalayo 'bruvan // ŚivP_7.1,2.25cd/
munaya ūcuḥ bhagavannaṃdhakāreṇa mahatā vayamāvṛtāḥ // ŚivP_7.1,2.26ab/
khinnā vivadamānāśca na paśyāmo 'tra yatparam // ŚivP_7.1,2.26cd/
tvaṃ hi sarvajagaddhātā sarvakāraṇakāraṇam // ŚivP_7.1,2.27ab/
tvayā hyaviditaṃ nātha neha kiṃcana vidyate // ŚivP_7.1,2.27cd/
kaḥ pumān sarvasattvebhyaḥ purāṇaḥ puruṣaḥ paraḥ // ŚivP_7.1,2.28ab/
viśuddhaḥ paripūrṇaśca śāśvataḥ parameśvaraḥ // ŚivP_7.1,2.28cd/
kenaiva citrakṛtyena prathamaṃ sṛjyate jagat // ŚivP_7.1,2.29ab/
tattvaṃ vada mahāprājña svasaṃdehāpanuttaye // ŚivP_7.1,2.29cd/
evaṃ pṛṣṭastadā brahmā vismayasmeravīkṣaṇaḥ // ŚivP_7.1,2.30ab/
devānāṃ dānavānāṃ ca munīnāmapi sannidhau // ŚivP_7.1,2.30cd/
utthāya suciraṃ dhyātvā rudra ityuddharan girim // ŚivP_7.1,2.31ab/
ānaṃdaklinnasarvāṃgaḥ kṛtāṃjalirabhāṣata // ŚivP_7.1,2.31cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe muniprastāvavarṇanaṃ nāma dvitīyo 'dhyāyaḥ

Chapter 3 brahamovāca yato vāco nivartaṃte aprāpya manasā saha // ŚivP_7.1,3.1ab/
ānaṃdaṃ yasya vai vidvānna bibheti kutaścana // ŚivP_7.1,3.1cd/
yasmātsarvamidaṃ brahmaviṣṇurudrendrapūrvakam // ŚivP_7.1,3.2ab/
saha bhūtendriyaiḥ sarvaiḥ prathamaṃ saṃprasūyate // ŚivP_7.1,3.2cd/
kāraṇānāṃ ca yo dhātā dhyātā paramakāraṇam // ŚivP_7.1,3.3ab/
na saṃprasūyate 'nyasmātkutaścana kadācana // ŚivP_7.1,3.3cd/
sarvaiśvaryeṇa saṃpanno nāmnā sarveśvaraḥ svayam // ŚivP_7.1,3.4ab/
sarvairmumukṣubhirdhyeyaśśaṃbhurākāśamadhyagaḥ // ŚivP_7.1,3.4cd/
yo 'gre māṃ vidadhe putraṃ jñānaṃ ca prahiṇoti me // ŚivP_7.1,3.5ab/
tatprasādānmayālabdhaṃ prājāpatyamidaṃ padam // ŚivP_7.1,3.5cd/
īśo vṛkṣa iva stabdho ya eko divi tiṣṭhati // ŚivP_7.1,3.6ab/
yenedamakhilaṃ pūrṇaṃ puruṣeṇa mahātmanā // ŚivP_7.1,3.6cd/ 504a

eko bahūnāṃ jaṃtūnāṃ niṣkriyāṇāṃ ca sakriyaḥ // ŚivP_7.1,3.7ab/

ya eko bahudhā bījaṃ karoti sa maheśvaraḥ // ŚivP_7.1,3.7cd/

jīvairebhirimāṃllokānsarvānīśo ya īśate 1 // ŚivP_7.1,3.8ab/ ya eko bhāgavānrudro na dvitīyo 'sti kaścana // ŚivP_7.1,3.8cd/
sadā janānāṃ hṛdaye saṃniviṣṭo 'pi yaḥ paraiḥ // ŚivP_7.1,3.9ab/
alakṣyo lakṣayanviśvamadhitiṣṭhati sarvadā // ŚivP_7.1,3.9cd/
yastu kālātpramuktāni kāraṇānyakhilānyapi // ŚivP_7.1,3.10ab/
anantaśaktirevaiko bhagavānadhitiṣṭhati // ŚivP_7.1,3.10cd/
na yasya divaso rātrirna samāno na cādhikaḥ // ŚivP_7.1,3.11ab/
svabhāvikī parāśaktirnityā jñānakriye api // ŚivP_7.1,3.11cd/
yadidaṃ kṣaramavyaktaṃ yadapyamṛtamakṣaram // ŚivP_7.1,3.12ab/
tāvubhāvakṣarātmānāveko devaḥ svayaṃ haraḥ // ŚivP_7.1,3.12cd/
īśate tadabhidhyānādyojanāsattvabhāvanaḥ // ŚivP_7.1,3.13ab/
bhūyo hyasya paśorante viśvamāyā nivartate // ŚivP_7.1,3.13cd/
yasminna bhāsate vidyunna sūryo na ca candramāḥ // ŚivP_7.1,3.14ab/
yasya bhāsā vibhātīdamityeṣā śāśvatī śrutiḥ // ŚivP_7.1,3.14cd/
eko devo mahādevo vijñeyastu maheśvaraḥ // ŚivP_7.1,3.15ab/
na tasya paramaṃ kiṃcitpadaṃ samadhigamyate // ŚivP_7.1,3.15cd/
ayamādiranādyantassvabhāvādeva nirmalaḥ // ŚivP_7.1,3.16ab/
svatantraḥ paripūrṇaśca svecchādhīnaścarācaraḥ // ŚivP_7.1,3.16cd/
aprākṛtavapuḥ śrīmāṃllakṣyalakṣaṇavarjitaḥ // ŚivP_7.1,3.17ab/
ayaṃ mukto mocakaśca hyakālaḥ kālacodakaḥ // ŚivP_7.1,3.17cd/
sarvoparikṛtāvāsassarvāvāsaśca sarvavit // ŚivP_7.1,3.18ab/
ṣaḍvidhādhvamayasyāsya sarvasya jagataḥ patiḥ // ŚivP_7.1,3.18cd/
uttarottarabhūtānāmuttaraśca niruttaraḥ // ŚivP_7.1,3.19ab/
anantānantasandohamakaraṃdamadhuvrataḥ // ŚivP_7.1,3.19cd/
akhaṃḍajagadaṃḍānāṃ piṃḍīkaraṇapaṃḍitaḥ // ŚivP_7.1,3.20ab/
audāryavīryagāṃbhīryamādhuryamakarālayaḥ // ŚivP_7.1,3.20cd/
naivāsya sadṛśaṃ vastu nādhikaṃ cāpi kiṃcana // ŚivP_7.1,3.21ab/
atulaḥ sarvabhūtānāṃ rājarājaśca tiṣṭhati // ŚivP_7.1,3.21cd/
anena citrakṛtyena prathamaṃ sṛjyate jagat // ŚivP_7.1,3.22ab/
aṃtakāle punaścedaṃ tasminpralayameṣyate // ŚivP_7.1,3.22cd/
asya bhūtāni vaśyāni ayaṃ sarvaniyojakaḥ // ŚivP_7.1,3.23ab/
ayaṃ tu parayā bhaktyā dṛśyate nānyathā kvacit // ŚivP_7.1,3.23cd/
vratāni sarvadānāni tapāṃsi niyamāstathā // ŚivP_7.1,3.24ab/
kathitāni purā sadbhirbhāvārthaṃ nātra saṃśayaḥ // ŚivP_7.1,3.24cd/
hariścāhaṃ ca rudraśca tathānye ca surāsurāḥ // ŚivP_7.1,3.25ab/
tapobhirugrairadyāpi tasya darśanakāṃkṣiṇaḥ // ŚivP_7.1,3.25cd/
adṛśyaḥ patitairmūḍhairdurjanairapi kutsitaiḥ // ŚivP_7.1,3.26ab/
bhaktairantarbahiścāpi pūjyaḥ saṃbhāṣya eva ca // ŚivP_7.1,3.26cd/
tadidaṃ trividhaṃ rūpaṃ sthūlaṃ sūkṣmaṃ tataḥ param // ŚivP_7.1,3.27ab/
asmadādyamarairdṛśyaṃ sthūlaṃ sūkṣmaṃ tu yogibhiḥ // ŚivP_7.1,3.27cd/

1 śapo lugabhāva ārṣa 504b

tataḥ paraṃ tu yannityaṃ jñānamānaṃdamavyayam // ŚivP_7.1,3.28ab/

tanniṣṭhaistatparairbhaktairdṛśyaṃ tadvratamāśritaiḥ // ŚivP_7.1,3.28cd/

bahunātra kimuktena guhyādguhyataraṃ param // ŚivP_7.1,3.29ab/

śive bhaktirna sandehastayā yukto vimucyate // ŚivP_7.1,3.29cd/

prasādādeva sā bhaktiḥ prasādo bhaktisaṃbhavaḥ // ŚivP_7.1,3.30ab/

yathā cāṃkurato bījaṃ bījato vā yathāṃkuraḥ // ŚivP_7.1,3.30cd/

prasādapūrvikā eva paśossarvatra siddhayaḥ // ŚivP_7.1,3.31ab/

sa eva sādhanairante sarvairapi ca sādhyate // ŚivP_7.1,3.31cd/

prasādasādhanaṃ dharmassa ca vedena darśitaḥ // ŚivP_7.1,3.32ab/

tadabhyāsavaśātsāmyaṃ pūrvayoḥ puṇyapāpayoḥ // ŚivP_7.1,3.32cd/

sāmyātprasādasaṃparko dharmasyātiśayastataḥ // ŚivP_7.1,3.33ab/

dharmātiśayamāsādya paśoḥ pāpaparikṣayaḥ // ŚivP_7.1,3.33cd/

evaṃ prakṣīṇapāpasya bahubhirjanmabhiḥ kramāt // ŚivP_7.1,3.34ab/

sāṃbe sarveśvare bhaktirjñānapūrvā prajāyate // ŚivP_7.1,3.34cd/

bhāvānuguṇamīśasya prasādo vyatiricyate // ŚivP_7.1,3.35ab/

prasādātkarmasaṃtyāgaḥ phalato na svarūpataḥ // ŚivP_7.1,3.35cd/

tasmātkarmaphalatyāgācchivadharmānvayaḥ śubhaḥ // ŚivP_7.1,3.36ab/

sa ca gurvanapekṣaśca tadapekṣa iti dvidhā // ŚivP_7.1,3.36cd/

tatrānapekṣātsāpekṣo mukhyaḥ śataguṇādhikaḥ // ŚivP_7.1,3.37ab/

śivadharmānvayasyāsya śivajñānasamanvayaḥ // ŚivP_7.1,3.37cd/

jñanānvayavaśātpuṃsaḥ saṃsāre doṣadarśanam // ŚivP_7.1,3.38ab/

tato viṣayavairāgyaṃ vairāgyādbhāvasādhanam // ŚivP_7.1,3.38cd/

bhāvasiddhyupapannasya dhyāne niṣṭhā na karmaṇi // ŚivP_7.1,3.39ab/

jñānadhyānābhiyuktasya puṃso yogaḥ pravartate // ŚivP_7.1,3.39cd/

yogena tu parā bhaktiḥ prasādastadanaṃtaram // ŚivP_7.1,3.40ab/

prasādānmucyate jaṃturmuktaḥ śivasamo bhavet // ŚivP_7.1,3.40cd/

anugrahaprakārasya kramo 'yamavivakṣitaḥ // ŚivP_7.1,3.41ab/

yādṛśī yogyatā puṃsastasya tādṛganugrahaḥ // ŚivP_7.1,3.41cd/

garbhastho mucyate kaścijjāyamānastathāparaḥ // ŚivP_7.1,3.42ab/

bālo vā taruṇo vātha vṛddho vā mucyate paraḥ // ŚivP_7.1,3.42cd/

tiryagyonigataḥ kaścinmucyate nārako 'paraḥ // ŚivP_7.1,3.43ab/

aparastu padaṃ prāpto mucyate svapadakṣaye // ŚivP_7.1,3.43cd/

kaścitkṣīṇapado bhūtvā punarāvartya mucyate // ŚivP_7.1,3.44ab/

kaścidadhvagatastasmin sthitvāsthitvā vimucyate // ŚivP_7.1,3.44cd/

tasmānnaikaprakāreṇa narāṇāṃ muktiriṣyate // ŚivP_7.1,3.45ab/

jñānabhāvānurūpeṇa prasādenaiva nirvṛtiḥ // ŚivP_7.1,3.45cd/

tasmādasya prasādārthaṃ vāṅmanodoṣavarjitāḥ // ŚivP_7.1,3.46ab/

dhyāyaṃtaśśivamevaikaṃ sadāratanayāgnayaḥ // ŚivP_7.1,3.46cd/

tanniṣṭhāstatparāssarve tadyuktāstadupāśrayāḥ // ŚivP_7.1,3.47ab/

sarvakriyāḥ prakurvāṇāstameva manasāgatāḥ // ŚivP_7.1,3.47cd/

dīrghasūtrasamārabdhaṃ divyavarṣasahasrakam // ŚivP_7.1,3.48ab/

satrāṃte maṃtrayogena vāyustatra gamiṣyati // ŚivP_7.1,3.48cd/

sa eva bhavataḥ śreyaḥ sopāyaṃ kathayiṣyati // ŚivP_7.1,3.49ab/

505a

tato vārāṇasī puṇyā purī paramaśobhanā // ŚivP_7.1,3.49cd/

gaṃtavyā yatra viśveśo devyā saha pinākadhṛk // ŚivP_7.1,3.50ab/

sadā viharati śrīmān bhaktānugrahakāraṇāt // ŚivP_7.1,3.50cd/

tatrāścaryaṃ mahaddṛṣṭvā matsamīpaṃ gamiṣyatha // ŚivP_7.1,3.51ab/

tato vaḥ kathayiṣyāmi mokṣopāya dvijottamāḥ // ŚivP_7.1,3.51cd/

yenaikajanmanā muktiryuṣmatkaratale sthitā // ŚivP_7.1,3.52ab/

anekajanmasaṃsārabaṃdhanirmokṣakāriṇī // ŚivP_7.1,3.52cd/

etanmanomayaṃ cakraṃ mayā sṛṣṭaṃ visṛjyate // ŚivP_7.1,3.53ab/

yatrāsya śīryate nemiḥ sa deśastapasaśśubhaḥ // ŚivP_7.1,3.53cd/

ityuktvā sūryasaṃkāśaṃ cakraṃ dṛṣṭvā manomayam // ŚivP_7.1,3.54ab/

praṇipatya mahādevaṃ visasarja pitāmahaḥ // ŚivP_7.1,3.54cd/

te 'pi hṛṣṭatarā viprāḥ praṇamya jagatāṃ prabhum // ŚivP_7.1,3.55ab/

prayayustasya cakrasya yatra nemiraśīryata // ŚivP_7.1,3.55cd/

cakraṃ tadapi saṃkṣiptaṃ ślakṣṇaṃ cāruśilātale // ŚivP_7.1,3.56ab/

vimalasvādupānīye nijapāta vane kvacit // ŚivP_7.1,3.56cd/

tadvanaṃ tena vikhyātaṃ naimiṣaṃ munipūjitam // ŚivP_7.1,3.57ab/

anekayakṣagaṃdharvavidyādharasamākulam // ŚivP_7.1,3.57cd/

aṣṭādaśa samudrasya dvīpānaśnanpurūravāḥ // ŚivP_7.1,3.58ab/

vilāsavaśamurvaśyā yāto daivena coditaḥ // ŚivP_7.1,3.58cd/

akrameṇa haranmohādyajñavāṭaṃ hiraṇmayam // ŚivP_7.1,3.59ab/

munibhiryatra saṃkruddhaiḥ kuśavajrairnipātitaḥ // ŚivP_7.1,3.59cd/

viśvaṃ sisṛkṣamāṇā vai yatra viśvasṛjaḥ purā // ŚivP_7.1,3.60ab/

satramārebhire divyaṃ brahmajñā gārhapatyagāḥ // ŚivP_7.1,3.60cd/

ṛṣibhiryatra vidvadbhiḥ śabdārthanyāyakovidaiḥ // ŚivP_7.1,3.61ab/

śaktiprajñākriyāyogairvidhirāsīdanuṣṭhitaḥ // ŚivP_7.1,3.61cd/

yatra vedavido nityaṃ vedavādabahiṣkṛtān // ŚivP_7.1,3.62ab/

vādajalpabalairghnaṃti vacobhirativādinaḥ // ŚivP_7.1,3.62cd/

sphaṭikamayamahībhṛtpādajābhyaśśilābhyaḥ prasaradamṛtakalpassvacchapānīyaramyam // ŚivP_7.1,3.63ab/

atirasaphalavṛkṣaprāyamavyālasattvaṃ tapasa ucitamāsīnnaimiṣaṃ tanmunīnām // ŚivP_7.1,3.63cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe naimiṣopākhyānaṃ nāma tṛtīyo 'dhyāyaḥ

Chapter 4 sūta uvāca tasmindeśe mahābhāgā munayaśśaṃsitavratāḥ // ŚivP_7.1,4.1ab/
arcayaṃto mahādevaṃ satramārebhire tadā // ŚivP_7.1,4.1cd/
tacca satraṃ pravavṛte sarvāścaryaṃ maharṣiṇām 1 // ŚivP_7.1,4.2ab/ viśvaṃ sisṛkṣamāṇānāṃ purā viśvasṛjāmiva // ŚivP_7.1,4.2cd/
atha kāle gate satre samāpte bhūridakṣiṇe // ŚivP_7.1,4.3ab/
pitāmahaniyogena vāyustatrāgamatsvayam // ŚivP_7.1,4.3cd/
śiṣyassvayaṃbhuvo devassarvapratyakṣadṛgvaśī // ŚivP_7.1,4.4ab/
ājñāyāṃ maruto yasya saṃsthitāssaptasaptakāḥ // ŚivP_7.1,4.4cd/

1 dīrghābhāva ārṣaḥ

505b

prerayañchaśvadaṃgāni prāṇādyābhiḥ svavṛttibhiḥ // ŚivP_7.1,4.5ab/

sarvabhūtaśarīrāṇāṃ kurute yaśca dhāraṇam // ŚivP_7.1,4.5cd/

aṇimādibhiraṣṭābhiraiśvaryaiśca samanvitaḥ // ŚivP_7.1,4.6ab/

tiryakkālādibhirmedhyairbhuvanāni bibharti yaḥ // ŚivP_7.1,4.6cd/

ākāśayonirdviguṇaḥ sparśaśabdasamanvayāt // ŚivP_7.1,4.7ab/

tejasāṃ prakṛtiśceti yamāhustattvaciṃtakāḥ // ŚivP_7.1,4.7cd/

tamāśramagataṃ dṛṣṭvā munayo dīrghasatriṇaḥ // ŚivP_7.1,4.8ab/

pitāmahavacaḥ smṛtvā praharṣamatulaṃ yayuḥ // ŚivP_7.1,4.8cd/

abhyutthāya tatassarve praṇamyāṃbarasaṃbhavam // ŚivP_7.1,4.9ab/

cāmīkaramayaṃ tasmai viṣṭaraṃ samakalpayan // ŚivP_7.1,4.9cd/

sopi tatra samāsīno munibhissamyagarcitaḥ // ŚivP_7.1,4.10ab/

pratinaṃdya ca tān sarvān papraccha kuśalaṃ tataḥ // ŚivP_7.1,4.10cd/

vāyuruvāca atra vaḥ kuśalaṃ viprāḥ kaccidvṛtte mahākratau // ŚivP_7.1,4.11ab/
kaccidyajñahano daityā na bādheransuradviṣaḥ // ŚivP_7.1,4.11cd/
prāyaścittaṃ duriṣṭaṃ vā na kaccitsamajāyata // ŚivP_7.1,4.12ab/
stotraśastragṛhairdevān pitḥn pitryaiśca karmabhiḥ // ŚivP_7.1,4.12cd/
kaccidabhyarcya yuṣmābhirvidhirāsītsvanuṣṭhitaḥ // ŚivP_7.1,4.13ab/
nivṛtte ca mahāsatre paścātkiṃ vaścikīrṣitam // ŚivP_7.1,4.13cd/
ityuktā munayaḥ sarve vāyunā śivabhāvinā // ŚivP_7.1,4.14ab/
prahṛṣṭamanasaḥ pūtāḥ pratyūcurvinayānvitāḥ // ŚivP_7.1,4.14cd/
munaya ūcuḥ adya naḥ kuśalaṃ sarvamadya sādhu bhavettapaḥ // ŚivP_7.1,4.15ab/
asmacchreyobhivṛddhyarthaṃ bhavānatrāgato yataḥ // ŚivP_7.1,4.15cd/
śṛṇu cedaṃ purāvṛttaṃ tamasākrāṃtamānasaiḥ // ŚivP_7.1,4.16ab/
upāsitaḥ purāsmābhirvijñānārthaṃ prajāpatiḥ // ŚivP_7.1,4.16cd/
sopyasmānanugṛhyāha śaraṇyaśśaraṇāgatān // ŚivP_7.1,4.17ab/
sarvasmādadhiko rudro viprāḥ paramakāraṇam // ŚivP_7.1,4.17cd/
tamapratarkyaṃ yāthātmyaṃ bhaktimāneva paśyati // ŚivP_7.1,4.18ab/
bhaktiścāsya prasādena prasādādeva nirvṛtiḥ // ŚivP_7.1,4.18cd/
tasmādasya prasādārthaṃ naimiṣe satrayogataḥ // ŚivP_7.1,4.19ab/
yajadhvaṃ dīrghasatreṇa rudraṃ paramakāraṇam // ŚivP_7.1,4.19cd/
tatprasādena satrāṃte vāyustatrāgamiṣyati // ŚivP_7.1,4.20ab/
tanmukhājjñānalābho vastatra śreyo bhaviṣyati // ŚivP_7.1,4.20cd/
ityādiśya vayaṃ sarve preṣitā parameṣṭhinā // ŚivP_7.1,4.21ab/
asmindeśe mahābhāga tavāgamanakāṃkṣiṇaḥ // ŚivP_7.1,4.21cd/
dīrghasatraṃ samāsīnā divyavarṣasahasrakam // ŚivP_7.1,4.22ab/
atastavāgamādanyatprārthyaṃ no nāsti kiṃcana // ŚivP_7.1,4.22cd/
ityākarṇya purāvṛttamṛṣīṇāṃ dīrghasatriṇām // ŚivP_7.1,4.23ab/
vāyuḥ prītamanā bhūtvā tatrāsīnmunisaṃvṛtaḥ // ŚivP_7.1,4.23cd/
tatastairmunibhiḥ pṛṣṭasteṣāṃ bhāvavivṛddhaye // ŚivP_7.1,4.24ab/
sargādi śārvamaiśvaryaṃ samāsāda vadadvibhuḥ // ŚivP_7.1,4.24cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe vāyusamāgamo nāma caturtho 'dhyāyaḥ 506a

Chapter 5 sūta uvāca tatra pūrvaṃ mahābhāgā naimiṣāraṇyavāsinaḥ // ŚivP_7.1,5.1ab/
praṇipatya yathānyāyaṃ papracchuḥ pavanaṃ prabhum // ŚivP_7.1,5.1cd/
naimiṣīyā ūcuḥ bhavān kathamanuprāpto jñānamīśvaragocaram // ŚivP_7.1,5.2ab/
kathaṃ ca śivabhāvaste brahmaṇo 'vyaktajanmanaḥ // ŚivP_7.1,5.2cd/
vāyuruvāca ekonaviṃśatiḥ kalpo vijñeyaḥ śvetalohitaḥ // ŚivP_7.1,5.3ab/
tasminkalpe caturvaktrassraṣṭukāmo 'tapattapaḥ // ŚivP_7.1,5.3cd/
tapasā tena tīvreṇa tuṣṭastasya pitā svayam // ŚivP_7.1,5.4ab/
divyaṃ kaumāramāsthāya rūpaṃ rūpavatāṃ varaḥ // ŚivP_7.1,5.4cd/
śveto nāma munirbhūtvā divyāṃ vācamudīrayan // ŚivP_7.1,5.5ab/
darśanaṃ pradadau tasmai devadevo maheśvaraḥ // ŚivP_7.1,5.5cd/
taṃ dṛṣṭvā pitaraṃ brahmā brahmaṇo 'dhipatiṃ patim // ŚivP_7.1,5.6ab/
praṇamya paramajñānaṃ gāyatryā saha labdhavān // ŚivP_7.1,5.6cd/
tatassa labdhavijñāno viśvakarmā caturmukhaḥ // ŚivP_7.1,5.7ab/
asṛjatsarvabhūtāni sthāvarāṇi carāṇi ca // ŚivP_7.1,5.7cd/
yataśśrutvāmṛtaṃ labdhaṃ brahmaṇā parameśvarāt // ŚivP_7.1,5.8ab/
tatastadvadanādeva mayā labdhaṃ tapobalāt // ŚivP_7.1,5.8cd/
munaya ūcuḥ kiṃ tajjñānaṃ tvayā labdhaṃ tathyāttathyaṃtaraṃ śubham // ŚivP_7.1,5.9ab/
yatra kṛtvā parāṃ niṣṭhāṃ puruṣassukhamṛcchati // ŚivP_7.1,5.9cd/
vayuruvāca paśupāśapatijñānaṃ yallabdhaṃ tu mayā purā // ŚivP_7.1,5.10ab/
tatra niṣṭhā parā kāryā puruṣeṇa sukhārthinā // ŚivP_7.1,5.10cd/
ajñānaprabhavaṃ duḥkhaṃ jñānenaiva nivartate // ŚivP_7.1,5.11ab/
jñānaṃ vastuparicchedo vastu ca dvividhaṃ smṛtam // ŚivP_7.1,5.11cd/
ajaḍaṃ ca jaḍaṃ caiva niyaṃtṛ ca tayorapi // ŚivP_7.1,5.12ab/
paśuḥ pāśaḥ patiśceti kathyate tattrayaṃ kramāt // ŚivP_7.1,5.12cd/
akṣaraṃ ca kṣaraṃ caiva kṣarākṣaraparaṃ tathā // ŚivP_7.1,5.13ab/
tadetattritayaṃ bhūmnā kathyate tattvavedibhiḥ // ŚivP_7.1,5.13cd/
akṣaraṃ paśurityuktaḥ kṣaraṃ pāśa udāhṛtaḥ // ŚivP_7.1,5.14ab/
kṣarākṣaraparaṃ yattatpatirityabhidhīyate // ŚivP_7.1,5.14cd/
munaya ūcuḥ kiṃ tadakṣaramityuktaṃ kiṃ ca kṣaramudāhṛtam // ŚivP_7.1,5.15ab/
tayośca paramaṃ kiṃ vā tadetad brūhi māruta // ŚivP_7.1,5.15cd/
vāyuruvāca prakṛtiḥ kṣaramityuktaṃ puruṣo 'kṣara ucyate // ŚivP_7.1,5.16ab/
tāvimau prerayatyanyassa parā parameśvaraḥ // ŚivP_7.1,5.16cd/
munaya ūcuḥ kaiṣā prakṛtirityuktā ka eṣa puruṣo mataḥ // ŚivP_7.1,5.17ab/
anayoḥ kena sambandhaḥ koyaṃ preraka īśvaraḥ // ŚivP_7.1,5.17cd/
vāyuruvāca māyā prakṛtiruddiṣṭā puruṣo māyayā vṛtaḥ // ŚivP_7.1,5.18ab/
saṃbandho mūlakarmabhyāṃ śivaḥ preraka īśvaraḥ // ŚivP_7.1,5.18cd/
munaya ūcuḥ keyaṃ māyā samā khyātā kiṃrūpo māyayā vṛtaḥ // ŚivP_7.1,5.19ab/
mūlaṃ kīdṛk kuto vāsya kiṃ śivatvaṃ kutaśśivaḥ // ŚivP_7.1,5.19cd/
vāyuruvāca māyā māheśvarī śaktiścidrūpo māyayā vṛtaḥ // ŚivP_7.1,5.20ab/ 506b

malaścicchādako naijo viśuddhiśśivatā svataḥ // ŚivP_7.1,5.20cd/

munaya ūcuḥ āvṛṇoti kathaṃ māyā vyāpinaṃ kena hetunā // ŚivP_7.1,5.21ab/
kimarthaṃ cāvṛtiḥ puṃsaḥ kena vā vinivartate // ŚivP_7.1,5.21cd/
vāyuruvāca āvṛtirvyapino 'pi syādvyāpi yasmātkalādyapi // ŚivP_7.1,5.22ab/
hetuḥ karmaiva bhogārthaṃ nivarteta malakṣayāt // ŚivP_7.1,5.22cd/
munaya ūcuḥ kalādi kathyate kiṃ tatkarma vā kimudāhṛtam // ŚivP_7.1,5.23ab/
tatkimādi kimantaṃ vā kiṃ phalaṃ vā kimāśrayam // ŚivP_7.1,5.23cd/
kasya bhogena kiṃ bhogyaṃ kiṃ vā tadbhogasādhanam // ŚivP_7.1,5.24ab/
malakṣayasya ko hetuḥ kīdṛk kṣīṇamalaḥ pumān // ŚivP_7.1,5.24cd/
vāyuruvāca kalā vidyā ca rāgaśca kālo niyatireva ca // ŚivP_7.1,5.25ab/
kalādayassamākhyātā yo bhoktā puruṣo bhavet // ŚivP_7.1,5.25cd/
puṇyapāpātmakaṃ karma sukhaduḥkhaphalaṃ tu yat // ŚivP_7.1,5.26ab/
anādimalabhogāntamajñānātmasamāśrayam // ŚivP_7.1,5.26cd/
bhogaḥ karmavināśāya bhogamavyaktamucyate // ŚivP_7.1,5.27ab/
bāhyāṃtaḥkaraṇadvāraṃ śarīraṃ bhogasādhanam // ŚivP_7.1,5.27cd/
bhāvātiśayalabdhena prasādena malakṣayaḥ // ŚivP_7.1,5.28ab/
kṣīṇe cātmamale tasmin pumāñcchivasamo bhavet // ŚivP_7.1,5.28cd/
munaya ūcuḥ kalādipañcatattvānāṃ kiṃ karma pṛthagucyate // ŚivP_7.1,5.29ab/
bhokteti puruṣaśceti yenātmā vyapadiśyate // ŚivP_7.1,5.29cd/
kimātmakaṃ tadavyaktaṃ kenākāreṇa bhujyate // ŚivP_7.1,5.30ab/
kiṃ tasya śaraṇaṃ bhuktau śarīraṃ ca kimucyate // ŚivP_7.1,5.30cd/
vāyuruvāca dikkriyāvyaṃjakā vidyā kālo rāgaḥ pravartakaḥ // ŚivP_7.1,5.31ab/
kālo 'vacchedakastatra niyatistu niyāmikā // ŚivP_7.1,5.31cd/
avyaktaṃ kāraṇaṃ yattattriguṇaṃ prabhavāpyayam // ŚivP_7.1,5.32ab/
pradhānaṃ prakṛtiśceti yadāhustattvaciṃtakāḥ // ŚivP_7.1,5.32cd/
kalātastadabhivyaktamanabhivyaktalakṣaṇam // ŚivP_7.1,5.33ab/
sukhaduḥkhavimohātmā bhujyate guṇavāṃstridhā // ŚivP_7.1,5.33cd/
sattvaṃ rajastama iti guṇāḥ prakṛtisaṃbhavāḥ // ŚivP_7.1,5.34ab/
prakṛtau sūkṣmarūpeṇa tile tailamiva sthitāḥ // ŚivP_7.1,5.34cd/
sukhaṃ ca sukhahetuśca samāsātsāttvikaṃ smṛtam // ŚivP_7.1,5.35ab/
rājasaṃ tadviparyāsātstaṃbhamohau tu tāmasau // ŚivP_7.1,5.35cd/
sāttvikyūrdhvagatiḥ proktā tāmasī syādadhogatiḥ // ŚivP_7.1,5.36ab/
madhyamā tu gatiryā sā rājasī paripaṭhyate // ŚivP_7.1,5.36cd/
tanmātrāpañcakaṃ caiva bhūtapañcakameva ca // ŚivP_7.1,5.37ab/
jñāneṃdriyāṇi pañcaikyaṃ pañca karmendriyāṇi ca // ŚivP_7.1,5.37cd/
pradhānabuddhyahaṃkāramanāṃsi ca catuṣṭayam // ŚivP_7.1,5.38ab/
samāsādevamavyaktaṃ savikāramudāhṛtam // ŚivP_7.1,5.38cd/
tatkāraṇadaśāpannamavyaktamiti kathyate // ŚivP_7.1,5.39ab/
vyaktaṃ kāryadaśāpannaṃ śarīrādighaṭādivat // ŚivP_7.1,5.39cd/ 507a

yathā ghaṭādikaṃ kāryaṃ mṛdādernātibhidyate // ŚivP_7.1,5.40ab/

śarīrādi tathā vyaktamavyaktānnātibhidyate // ŚivP_7.1,5.40cd/

tasmādavyaktamevaikyakāraṇaṃ karaṇāni ca // ŚivP_7.1,5.41ab/

śarīraṃ ca tadādhāraṃ tadbhogyaṃ cāpi netarat // ŚivP_7.1,5.41cd/

munaya ūcuḥ buddhīndriyaśarīrebhyo vyatirekasya kasyacit // ŚivP_7.1,5.42ab/
ātmaśabdābhidheyasya vastuto 'pi kutaḥ sthitiḥ // ŚivP_7.1,5.42cd/
vāyuruvāca buddhīndriyaśarīrebhyo vyatireko vibhordhruvam // ŚivP_7.1,5.43ab/
astyeva kaścidātmeti hetustatra sudurgamaḥ // ŚivP_7.1,5.43cd/
buddhīndriyaśarīrāṇāṃ nātmatā sadbhiriṣyate // ŚivP_7.1,5.44ab/
smṛteraniyatajñānādayāvaddehavedanāt // ŚivP_7.1,5.44cd/
ataḥ smartānubhūtānāmaśeṣajñeyagocaraḥ // ŚivP_7.1,5.45ab/
antaryāmīti vedeṣu vedāṃteṣu ca gīyate // ŚivP_7.1,5.45cd/
sarvaṃ tatra sa sarvatra vyāpya tiṣṭhati śāśvataḥ // ŚivP_7.1,5.46ab/
tathāpi kvāpi kenāpi vyaktameṣa na dṛśyate // ŚivP_7.1,5.46cd/
naivāyaṃ cakṣuṣā grāhyo nāparairindriyairapi // ŚivP_7.1,5.47ab/
manasaiva pradīptena mahānātmāvasīyate 1 // ŚivP_7.1,5.47cd/ na ca strī na pumāneṣa naiva cāpi napuṃsakaḥ // ŚivP_7.1,5.48ab/
naivordhvaṃ nāpi tiryak nādhastānna kutaścana // ŚivP_7.1,5.48cd/
aśarīraṃ śarīreṣu caleṣu sthāṇumavyayam // ŚivP_7.1,5.49ab/
sadā paśyati taṃ dhīro naraḥ pratyavamarśanāt // ŚivP_7.1,5.49cd/
kimatra bahunoktena puruṣo dehataḥ pṛthak // ŚivP_7.1,5.50ab/
apṛthagye tu paśyaṃti hyasamyakteṣu darśanam // ŚivP_7.1,5.50cd/
yaccharīramidaṃ proktaṃ puruṣasya tataḥ param // ŚivP_7.1,5.51ab/
aśuddhamavaśaṃ duḥkhamadhruvaṃ na ca vidyate // ŚivP_7.1,5.51cd/
vipadāṃ vījabhūtena puruṣastena saṃyutaḥ // ŚivP_7.1,5.52ab/
sukhī duḥkhī ca mūḍhaśca bhavati svena karmaṇā // ŚivP_7.1,5.52cd/
adbhirāplavitaṃ kṣetraṃ janayatyaṃkuraṃ yathā // ŚivP_7.1,5.53ab/
ājñānātplāvitaṃ karma dehaṃ janayate tathā // ŚivP_7.1,5.53cd/
atyaṃtamasukhāvāsāssmṛtāścaikāṃtamṛtyavaḥ // ŚivP_7.1,5.54ab/
anāgatā atītāśca tanavo 'sya sahasraśaḥ // ŚivP_7.1,5.54cd/
āgatyāgatya śīrṇeṣu śarīreṣu śarīriṇaḥ // ŚivP_7.1,5.55ab/
atyaṃtavasatiḥ kvāpi na kenāpi ca labhyate // ŚivP_7.1,5.55cd/
chāditaśca viyuktaśca śarīraireṣu lakṣyate // ŚivP_7.1,5.56ab/
caṃdrabiṃbavadākāśe taralairabhrasaṃcayaiḥ // ŚivP_7.1,5.56cd/
anekadehabhedena bhinnā vṛttirihātmanaḥ // ŚivP_7.1,5.57ab/
aṣṭāpadaparikṣepe hyakṣamudreva lakṣyate // ŚivP_7.1,5.57cd/
naivāsya bhavitā kaścinnāsau bhavati kasyacit // ŚivP_7.1,5.58ab/
pathi saṃgama evāyaṃ dāraiḥ putraiśca baṃdhubhiḥ // ŚivP_7.1,5.58cd/
yathā kāṣṭhaṃ ca kāṣṭhaṃ ca sameyātāṃ mahodadhau // ŚivP_7.1,5.59ab/
sametya ca vyapeyātāṃ tadvadbhūtasamāgamaḥ // ŚivP_7.1,5.59cd/
sa paśyati śarīraṃ taccharīraṃ tanna paśyati // ŚivP_7.1,5.60ab/
tau paśyati paraḥ kaścittāvubhau taṃ na paśyataḥ // ŚivP_7.1,5.60cd/

1 niścīyate

507b

brahmādyāḥ sthāvarāṃtaśca paśavaḥ parikīrtitāḥ // ŚivP_7.1,5.61ab/

paśūnāmeva sarveṣāṃ proktametannidarśanam // ŚivP_7.1,5.61cd/

sa eṣa badhyate pāśaiḥ sukhaduḥkhāśanaḥ paśuḥ // ŚivP_7.1,5.62ab/

līlāsādhanabhūto ya īśvarasyeti sūrayaḥ // ŚivP_7.1,5.62cd/

ajño jaṃturanīśo 'yamātmanassukhaduḥkhayoḥ // ŚivP_7.1,5.63ab/

īśvaraprerito gacchetsvargaṃ vā śvabhrameva vā // ŚivP_7.1,5.63cd/

sūta uvāca ityākarṇyānilavaco munayaḥ prītamānasāḥ // ŚivP_7.1,5.64ab/
procuḥ praṇamya taṃ vāyuṃ śaivāgamavicakṣaṇam // ŚivP_7.1,5.64cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe śivatattvajñānavarṇanaṃ nāma pañcamo 'dhyāyaḥ

Chapter 6 munaya ūcuḥ yo 'yaṃ paśuriti prokto yaśca pāśa udāhṛtaḥ // ŚivP_7.1,6.1ab/
abhyāṃ vilakṣaṇaḥ kaścitkoyamasti tayoḥ patiḥ // ŚivP_7.1,6.1cd/
vāyuruvāca asti kaścidaparyaṃtaramaṇīyaguṇāśrayaḥ // ŚivP_7.1,6.2ab/
patirviśvasya nirmātā paśupāśavimocanaḥ // ŚivP_7.1,6.2cd/
abhāve tasya viśvasya sṛṣṭireṣā kathaṃ bhavet // ŚivP_7.1,6.3ab/
acetanatvādajñānādanayoḥ paśupāśayoḥ // ŚivP_7.1,6.3cd/
pradhānaparamāṇvādi yāvatkiṃcidacetanam // ŚivP_7.1,6.4ab/
tatkartṛkaṃ svayaṃ dṛṣṭaṃ buddhimatkāraṇaṃ vinā // ŚivP_7.1,6.4cd/
jagacca kartṛsāpekṣaṃ kāryaṃ sāvayavaṃ yataḥ // ŚivP_7.1,6.5ab/
tasmātkāryasya kartṛtvaṃ patyurna paśupāśayoḥ // ŚivP_7.1,6.5cd/
paśorapi ca kartṛtvaṃ patyuḥ preraṇapūrvakam // ŚivP_7.1,6.6ab/
ayathākaraṇajñānamaṃdhasya gamanaṃ yathā // ŚivP_7.1,6.6cd/
ātmānaṃ ca pṛthaṅmatvā preritāraṃ tataḥ pṛthak // ŚivP_7.1,6.7ab/
asau juṣṭastatastena hyamṛtatvāya kalpate // ŚivP_7.1,6.7cd/
paśoḥ pāśasya patyuśca tattvato 'sti padaṃ param // ŚivP_7.1,6.8ab/
brahmavittadviditvaiva yonimukto bhaviṣyati // ŚivP_7.1,6.8cd/
saṃyuktametaddvitayaṃ kṣaramakṣarameva ca // ŚivP_7.1,6.9ab/
vyaktāvyaktaṃ bibhartīśo viśvaṃ viśvavimocakaḥ // ŚivP_7.1,6.9cd/
bhoktā bhogyaṃ prerayitā maṃtavyaṃ trividhaṃ smṛtam // ŚivP_7.1,6.10ab/
nātaḥ paraṃ vijānadbhirveditavyaṃ hi kiṃcanaḥ // ŚivP_7.1,6.10cd/
tileṣu vā yathā tailaṃ dadhni vā sarpirarpitam // ŚivP_7.1,6.11ab/
yathāpaḥ srotasi vyāptā yathāraṇyāṃ hutāśanaḥ // ŚivP_7.1,6.11cd/
evameva mahātmānamātmanyātmavilakṣaṇam // ŚivP_7.1,6.12ab/
satyena tapasā caiva nityayukto 'nupaśyati // ŚivP_7.1,6.12cd/
ya eko jālavānīśa īśānībhissvaśaktibhiḥ // ŚivP_7.1,6.13ab/
sarvāṃllokānimān kṛtvā eka eva sa īśate 1 // ŚivP_7.1,6.13cd/ eka eva tadā rudro na dvitīyo 'sti kaścana // ŚivP_7.1,6.14ab/
saṃsṛjya viśvabhuvanaṃ goptā te saṃcukoca yaḥ // ŚivP_7.1,6.14cd/

1 śablugabhāva ārṣa

508a

viśvataścakṣurevāyamutāyaṃ viśvatomukhaḥ // ŚivP_7.1,6.15ab/

tathaiva viśvatobāhuviśvataḥ pādasaṃyutaḥ // ŚivP_7.1,6.15cd/

dyāvābhūmī ca janayan deva eko maheśvaraḥ // ŚivP_7.1,6.16ab/

sa eva sarvadevānāṃ prabhavaścodbhavastathā // ŚivP_7.1,6.16cd/

hiraṇyagarbhaṃ devānāṃ prathamaṃ janayedayam // ŚivP_7.1,6.17ab/

viśvasmādadhiko rudro maharṣiriti hi śrutiḥ // ŚivP_7.1,6.17cd/

vedāhametaṃ puruṣaṃ mahāṃtamamṛtaṃ dhruvam // ŚivP_7.1,6.18ab/

ādityavarṇaṃ tamasaḥ parastātsaṃsthitaṃ prabhum // ŚivP_7.1,6.18cd/

asmānnāsti paraṃ kiṃcidaparaṃ paramātmanaḥ // ŚivP_7.1,6.19ab/

nāṇīyo 'sti na ca jyāyastena pūrṇamidaṃ jagat // ŚivP_7.1,6.19cd/

sarvānanaśirogrīvaḥ sarvabhūtaguhāśayaḥ // ŚivP_7.1,6.20ab/

sarvavyāpī ca bhagavāṃstasmātsarvagataśśivaḥ // ŚivP_7.1,6.20cd/

sarvataḥ pāṇipādo 'yaṃ sarvato 'kṣiśiromukhaḥ // ŚivP_7.1,6.21ab/

sarvataḥ śrutimāṃlloke sarvamāvṛtya tiṣṭhati // ŚivP_7.1,6.21cd/

sarvendriyaguṇābhāsassarvendriyavivarjitaḥ // ŚivP_7.1,6.22ab/

sarvasya prabhurīśānaḥ sarvasya śaraṇaṃ suhṛt // ŚivP_7.1,6.22cd/

acakṣurapi yaḥ paśyatyakarṇo 'pi śṛṇoti yaḥ // ŚivP_7.1,6.23ab/

sarvaṃ vetti na vettāsya tamāhuḥ puruṣaṃ param // ŚivP_7.1,6.23cd/

aṇoraṇīyānmahato mahīyānayamavyayaḥ // ŚivP_7.1,6.24ab/

guhāyāṃ nihitaścāpi jaṃtorasya maheśvaraḥ // ŚivP_7.1,6.24cd/

tamakratuṃ kratuprāyaṃ mahimātiśayānvitam // ŚivP_7.1,6.25ab/

dhātuḥ prasādādīśānaṃ vītaśokaḥ prapaśyati // ŚivP_7.1,6.25cd/

vedāhamenamajaraṃ purāṇaṃ sarvagaṃ vibhum // ŚivP_7.1,6.26ab/

nirodhaṃ janmano yasya vadaṃti brahmavādinaḥ // ŚivP_7.1,6.26cd/

eko 'pi trīnimāṃllokān bahudhā śaktiyogataḥ // ŚivP_7.1,6.27ab/

vidadhāti vicetyaṃte 1 viśvamādau maheśvaraḥ // ŚivP_7.1,6.27cd/ viśvadhātrītyajākhyā ca śaivī citrā kṛtiḥ parā // ŚivP_7.1,6.28ab/
tāmajāṃ lohitāṃ śuklāṃ kṛṣṇāmekāṃ tvajaḥ prajām // ŚivP_7.1,6.28cd/
janitrīmanuśete 'nyojuṣamāṇassvarūpiṇīm // ŚivP_7.1,6.29ab/
tāmevājāmajo 'nyastu bhaktabhogā jahāti ca // ŚivP_7.1,6.29cd/
dvau suparṇau ca sayujau samānaṃ vṛkṣamāsthitau // ŚivP_7.1,6.30ab/
eko 'tti pippalaṃ svādu paro 'naśnan prapaśyati // ŚivP_7.1,6.30cd/
vṛkṣesmin puruṣo magno guhyamānaśca śocati // ŚivP_7.1,6.31ab/
juṣṭamanyaṃ yadā paśyedīśaṃ paramakāraṇam // ŚivP_7.1,6.31cd/
tadāsya mahimānaṃ ca vītaśokassukhī bhavet // ŚivP_7.1,6.32ab/
chaṃdāṃsi yajñāḥ ṛtavo yadbhūtaṃ bhavyameva ca // ŚivP_7.1,6.32cd/
māyī viśvaṃ sṛjatyasminniviṣṭo māyayā paraḥ // ŚivP_7.1,6.33ab/
māyāṃ tu prakṛtiṃ vidyānmāyinaṃ tu maheśvaram // ŚivP_7.1,6.33cd/
tasyāstvavayavaireva vyāptaṃ sarvamidaṃ jagat // ŚivP_7.1,6.34ab/
sūkṣmātisūkṣmamīśānaṃ kalalasyāpi madhyataḥ // ŚivP_7.1,6.34cd/

1 vicetoti prayogastvārṣatvena, `vyatyayo bahulam' iti smaraṇena sādhuḥ 508b

sraṣṭāramapi viśvasya veṣṭitāraṃ ca tasya tu // ŚivP_7.1,6.35ab/

śivameveśvaraṃ jñātvā śāṃtimatyaṃtamṛcchati // ŚivP_7.1,6.35cd/

sa eva kālo goptā ca viśvasyādhipatiḥ prabhuḥ // ŚivP_7.1,6.36ab/

taṃ viśvādhipatiṃ jñātvā mṛtyupāśātpramucyate // ŚivP_7.1,6.36cd/

ghṛtātparaṃ maṃḍamiva sūkṣmaṃ jñātvā sthitaṃ prabhum // ŚivP_7.1,6.37ab/

sarvabhūteṣu gūḍhaṃ ca sarvapāpaiḥ pramucyate // ŚivP_7.1,6.37cd/

eṣa eva paro devo viśvakarmā maheśvaraḥ // ŚivP_7.1,6.38ab/

hṛdaye saṃniviṣṭaṃ taṃ jñātvaivāmṛtamaśnute // ŚivP_7.1,6.38cd/

yadā samastaṃ na divā na rātrirna sadapyasat // ŚivP_7.1,6.39ab/

kevalaśśiva evaiko yataḥ prajñā purātanī // ŚivP_7.1,6.39cd/

nainamūrdhvaṃ na tiryakca na madhyaṃ paryajigrahat // ŚivP_7.1,6.40ab/

na tasya pratimā cāsti yasya nāma mahadyaśaḥ // ŚivP_7.1,6.40cd/

ajātamimamevaike buddhā janmani bhīravaḥ // ŚivP_7.1,6.41ab/

rudrasyāsya prapadyaṃte rakṣārthaṃ dakṣiṇaṃ sukham // ŚivP_7.1,6.41cd/

dve akṣare brahmapare tvanaṃte samudāhṛte // ŚivP_7.1,6.42ab/

vidyāvidye samākhyāte nihite yatra gūḍhavat // ŚivP_7.1,6.42cd/

kṣaraṃ tvavidyā hyamṛtaṃ vidyeti parigīyate // ŚivP_7.1,6.43ab/

te ubhe īśate yastu so 'nyaḥ khalu maheśvaraḥ // ŚivP_7.1,6.43cd/

ekaikaṃ bahudhā jālaṃ vikurvannekavacca yaḥ // ŚivP_7.1,6.44ab/

sarvādhipatyaṃ kurute sṛṣṭvā sarvān pratāpavān // ŚivP_7.1,6.44cd/

diśa ūrdhvamadhastiryak bhāsayan bhrājate svayam // ŚivP_7.1,6.45ab/

yo niḥsvabhāvādapyeko vareṇyastvadhitiṣṭhati // ŚivP_7.1,6.45cd/

svabhāvavācakān sarvān vācyāṃśca pariṇāmayan // ŚivP_7.1,6.46ab/

guṇāṃśca bhogyabhoktṛtve tadviśvamadhitiṣṭhati // ŚivP_7.1,6.46cd/

te vai guhyopaṇiṣadi gūḍhaṃ brahma parātparam // ŚivP_7.1,6.47ab/

brahmayoniṃ jagatpūrvaṃ vidurdevā maharṣayaḥ // ŚivP_7.1,6.47cd/

bhāvagrāhyamanīhākhyaṃ bhāvābhāvakaraṃ śivam // ŚivP_7.1,6.48ab/

kalāsargakaraṃ devaṃ ye viduste jahustanum // ŚivP_7.1,6.48cd/

svabhāvameke manyaṃte kālameke vimohitāḥ // ŚivP_7.1,6.49ab/

devasya mahimā hyeṣa yenedaṃ bhrāmyate jagat // ŚivP_7.1,6.49cd/

yenedamāvṛtaṃ nityaṃ kālakālātmanā yataḥ // ŚivP_7.1,6.50ab/

teneritamidaṃ karma bhūtaiḥ saha vivartate // ŚivP_7.1,6.50cd/

tatkarma bhūyaśaḥ kṛtvā vinivṛtya ca bhūyaśaḥ // ŚivP_7.1,6.51ab/

tattvasya saha tattvena yogaṃ cāpi sametya vai // ŚivP_7.1,6.51cd/

aṣṭābhiśca tribhiścaivaṃ dvābhyāṃ caikena vā punaḥ // ŚivP_7.1,6.52ab/

kālenātmaguṇaiścāpi kṛtsnameva jagat svayam // ŚivP_7.1,6.52cd/

guṇairārabhya karmāṇi svabhāvādīni yojayet // ŚivP_7.1,6.53ab/

teṣāmabhāve nāśaḥ syātkṛtasyāpi ca karmaṇaḥ // ŚivP_7.1,6.53cd/

karmakṣaye punaścānyattato yāti sa tattvataḥ // ŚivP_7.1,6.54ab/

sa evādissvayaṃ yoganimittaṃ bhoktṛbhogayoḥ // ŚivP_7.1,6.54cd/

parastrikālādakalassa eva parameśvaraḥ // ŚivP_7.1,6.55ab/

sarvavit triguṇādhīśo brahmasākṣātparātparaḥ // ŚivP_7.1,6.55cd/

taṃ viśvarūpamabhavaṃ bhavamīḍyaṃ prajāpatim // ŚivP_7.1,6.56ab/

509a devadevaṃ jagatpūjyaṃ svacittasthamupāsmahe // ŚivP_7.1,6.56cd/
kālādibhiḥ paro yasmātprapañcaḥ parivartate // ŚivP_7.1,6.57ab/
dharmāvahaṃ pāpanudaṃ bhogeśaṃ viśvadhāma ca // ŚivP_7.1,6.57cd/
tamīśvarāṇāṃ paramaṃ maheśvaraṃ taṃ devatānāṃ paramaṃ ca daivatam // ŚivP_7.1,6.58ab/
patiṃ patīnāṃ paramaṃ parastādvidāma devaṃ bhuvaneśvareśvaram // ŚivP_7.1,6.58cd/
na tasya vidyeta kāryaṃ kāraṇaṃ ca na vidyate // ŚivP_7.1,6.59ab/
na tatsamo 'dhikaścāpi kvacijjagati dṛśyate // ŚivP_7.1,6.59cd/
parāsya vividhā śaktiḥ śrutau svābhāvikī śrutā // ŚivP_7.1,6.60ab/
jñānaṃ balaṃ kriyā caiva yābhyo viśvamidaṃ kṛtam // ŚivP_7.1,6.60cd/
tasyāsti patiḥ kaścinnaiva liṃgaṃ na ceśitā // ŚivP_7.1,6.61ab/
kāraṇaṃ kāraṇānāṃ ca sa teṣāmadhipādhipaḥ // ŚivP_7.1,6.61cd/
na cāsya janitā kaścinna ca janma kutaścana // ŚivP_7.1,6.62ab/
na janmahetavastadvanmalamāyādisaṃjñakāḥ // ŚivP_7.1,6.62cd/
sa ekassarvabhūteṣu gūḍho vyāptaśca viśvataḥ // ŚivP_7.1,6.63ab/
sarvabhūtāṃtarātmā ca dharmādhyakṣassa kathyate // ŚivP_7.1,6.63cd/
sarvabhūtādhivāsaśca sākṣī cetā ca nirguṇaḥ // ŚivP_7.1,6.64ab/
eko vaśī niṣkriyāṇāṃ bahūnāṃ vivaśātmanām // ŚivP_7.1,6.64cd/
nityānāmapyasau nityaścetanānāṃ ca cetanaḥ // ŚivP_7.1,6.65ab/
eko bahūnāṃ cākāmaḥ kāmānīśaḥ prayacchati // ŚivP_7.1,6.65cd/
sāṃkhyayogādhigamyaṃ yatkāraṇaṃ jagatāṃ patim // ŚivP_7.1,6.66ab/
jñātvā devaṃ paśuḥ pāśaissarvaireva vimucyate // ŚivP_7.1,6.66cd/
viśvakṛdviśvavitsvātmayonijñaḥ kālakṛdguṇī // ŚivP_7.1,6.67ab/
pradhānaḥ kṣetrajñapatirguṇeśaḥ pāśamocakaḥ // ŚivP_7.1,6.67cd/
brahmāṇaṃ vidadhe pūrvaṃ vedāṃścopādiśatsvayam // ŚivP_7.1,6.68ab/
yo devastamahaṃ buddhvā svātmabuddhiprasādataḥ // ŚivP_7.1,6.68cd/
mumukṣurasmātsaṃsārātprapadye śaraṇaṃ śivam // ŚivP_7.1,6.69ab/
niṣphalaṃ niṣkriyaṃ śāṃtaṃ niravadyaṃ niraṃjanam // ŚivP_7.1,6.69cd/
amṛtasya paraṃ setuṃ dagdheṃdhanamivānilam // ŚivP_7.1,6.70ab/
yadā carmavadākāśaṃ veṣṭayiṣyaṃti mānavāḥ // ŚivP_7.1,6.70cd/
tadā śivamavijñāya duḥkhasyāṃto bhaviṣyati // ŚivP_7.1,6.71ab/
tapaḥprabhāvāddevasya prasādācca maharṣayaḥ // ŚivP_7.1,6.72ab/
atyāśramocitajñānaṃ pavitraṃ pāpanāśanam // ŚivP_7.1,6.72cd/
vedāṃte paramaṃ guhyaṃ purākalpapracoditam // ŚivP_7.1,6.73ab/
brahmaṇo vadanāllabdhaṃ mayedaṃ bhāgyagauravāt // ŚivP_7.1,6.73cd/
nāpraśāṃtāya dātavyametajjñānamanuttamam // ŚivP_7.1,6.74ab/
na putrāyāśuvṛttāya nāśiṣyāya ca sarvathā // ŚivP_7.1,6.74cd/
yasya deve parābhaktiryathā deve tathā gurau // ŚivP_7.1,6.75ab/
tasyaite kathitāhyarthāḥ prakāśaṃte mahātmanaḥ // ŚivP_7.1,6.75cd/
ataśca saṃkṣepamidaṃ śṛṇudhvaṃ śivaḥ parastātprakṛteśca puṃsaḥ // ŚivP_7.1,6.76ab/
sa sargakāle ca karoti sarvaṃ saṃhārakāle punarādadāti // ŚivP_7.1,6.76cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe śivatattvavarṇanaṃ nāma ṣaṣṭho 'dhyāyaḥ 509b

Chapter 7 munaya ūcuḥ kālādutpadyate sarvaṃ kāladeva vipadyate // ŚivP_7.1,7.1ab/
na kālanirapekṣaṃ hi kvacitkiṃcana vidyate // ŚivP_7.1,7.1cd/
yadāsyāṃtargataṃ viśvaṃ śaśvatsaṃsāramaṇḍalam // ŚivP_7.1,7.2ab/
sargasaṃhṛtimudrābhyāṃ cakravatparivartate // ŚivP_7.1,7.2cd/
brahmā hariśca rudraśca tathānye ca surāsurāḥ // ŚivP_7.1,7.3ab/
yatkṛtāṃ niyatiṃ prāpya prabhavo nātivartitum // ŚivP_7.1,7.3cd/
bhūtabhavyabhaviṣyādyairvibhajya jarayan prajāḥ // ŚivP_7.1,7.4ab/
atiprabhuriti svairaṃ vartate 'tibhayaṃkaraḥ // ŚivP_7.1,7.4cd/
ka eṣa bhagavān kālaḥ kasya vā vaśavartyayam // ŚivP_7.1,7.5ab/
ka evāsya vaśe na syātkathayaitadvicakṣaṇa // ŚivP_7.1,7.5cd/
vāyuruvāca kālakāṣṭhānimeṣādikalākalitavigraham // ŚivP_7.1,7.6ab/
kālātmeti samākhyātaṃ tejo māheśvaraṃ param // ŚivP_7.1,7.6cd/
yadalaṃghyamaśeṣasya sthāvarasya carasya ca // ŚivP_7.1,7.7ab/
niyogarūpamīśasya balaṃ viśvaniyāmakam // ŚivP_7.1,7.7cd/
tasyāṃśāṃśamayī muktiḥ kālātmani mahātmani // ŚivP_7.1,7.8ab/
tato niṣkramya saṃkrāṃtā visṛṣṭāgrerivāyasī // ŚivP_7.1,7.8cd/
tasmātkālavaśe viśvaṃ na sa viśvavaśe sthitaḥ // ŚivP_7.1,7.9ab/
śivasya tu vaśe kālo na kālasya vaśe śivaḥ // ŚivP_7.1,7.9cd/
yato 'pratihataṃ śārvaṃ tejaḥ kāle pratiṣṭhitam // ŚivP_7.1,7.10ab/
mahatī tena kālasya maryādā hi duratyayā // ŚivP_7.1,7.10cd/
kālaṃ prajñāviśeṣeṇa ko 'tivartitumarhati // ŚivP_7.1,7.11ab/
kālena tu kṛtaṃ karma na kaścidativartate // ŚivP_7.1,7.11cd/
ekacchatrāṃ mahīṃ kṛtsnāṃ ye parākramya śāsati // ŚivP_7.1,7.12ab/
te 'pi naivātivartaṃte kālavelāmivābdhayaḥ // ŚivP_7.1,7.12cd/
ye nigṛhyeṃdriyagrāmaṃ jayaṃti sakalaṃ jagat // ŚivP_7.1,7.13ab/
na jayaṃtyapi te kālaṃ kālo jayati tānapi // ŚivP_7.1,7.13cd/
āyurvedavido vaidyāstvanuṣṭhitarasāyanāḥ // ŚivP_7.1,7.14ab/
na mṛtyumativartaṃte kālo hi duratikramaḥ // ŚivP_7.1,7.14cd/
śriyā rūpeṇa śīlena balena ca kulena ca // ŚivP_7.1,7.15ab/
anyacciṃtayate jaṃtuḥ kālo 'nyatkurute balāt // ŚivP_7.1,7.15cd/
apriyaiśca priyaiścaiva hyaciṃtitagamāgamaiḥ // ŚivP_7.1,7.16ab/
saṃyojayati bhūtāni viyojayati ceśvaraḥ // ŚivP_7.1,7.16cd/
yadaiva duḥkhitaḥ kaścittadaiva sukhitaḥ paraḥ // ŚivP_7.1,7.17ab/
durvijñeyasvabhāvasya kālāsyāho vicitratā // ŚivP_7.1,7.17cd/
yo yuvā sa bhavedvṛddho yo balīyānsa durbalaḥ // ŚivP_7.1,7.18ab/
yaḥ śrīmānso 'pi niḥśrīkaḥ kālaścitragatirdvijā // ŚivP_7.1,7.18cd/
nābhijātyaṃ na vai śīlaṃ na balaṃ na ca naipuṇam // ŚivP_7.1,7.19ab/
bhavetkāryāya paryāptaṃ kālaśca hyanirodhakaḥ // ŚivP_7.1,7.19cd/
ye sanāthāśca dātāro gītavādyairupasthitāḥ // ŚivP_7.1,7.20ab/
ye cānāthāḥ parānnādāḥ kālasteṣu samakriyaḥ // ŚivP_7.1,7.20cd/
phalaṃtyakāle na rasāyanāni samyakprayuktānyapi cauṣadhāni // ŚivP_7.1,7.21ab/
tānyeva kālena samāhṛtāni siddhiṃ prayāṃtyāśu sukhaṃ diśaṃti // ŚivP_7.1,7.21cd/ 510a

nākālato 'yaṃ mriyate jāyate vā nākālataḥ puṣṭimagryāmupaiti // ŚivP_7.1,7.22ab/

nākālataḥ sukhitaṃ duḥkhitaṃ vā nākālikaṃ vastu samasti kiṃcit // ŚivP_7.1,7.22cd/

kālena śītaḥ prativāti vātaḥkālena vṛṣṭirjaladānupaiti // ŚivP_7.1,7.23ab/

kālena coṣmā praśamaṃ prayāti kālena sarvaṃ saphalatvameti // ŚivP_7.1,7.23cd/

kālaśca sarvasya bhavasya hetuḥ kālena sasyāni bhavaṃti nityam // ŚivP_7.1,7.24ab/

kālena sasyāni layaṃ prayāṃti kālena saṃjīvati jīvalokaḥ // ŚivP_7.1,7.24cd/

itthaṃ kālātmanastattvaṃ yo vijānāti tattvataḥ // ŚivP_7.1,7.25ab/

kālātmānamatikramya kālātītaṃ sa paśyati // ŚivP_7.1,7.25cd/

na yasya kālo na ca baṃdhamuktī na yaḥ pumānna prakṛtirna viśvam // ŚivP_7.1,7.26ab/

vicitrarūpāya śivāya tasmai namaḥparasmai parameśvarāya // ŚivP_7.1,7.26cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe kālamahimavarṇanaṃ nāma saptamo 'dhyāyaḥ

Chapter 8 ṛṣaya ūcuḥ kena mānena kālesminnāyussaṃkhyā prakalpyate // ŚivP_7.1,8.1ab/
saṃkhyārūpasya kālasya kaḥ punaḥ paramo 'vadhiḥ // ŚivP_7.1,8.1cd/
vāyuruvāca āyuṣo 'tra nimeṣākhyamādyamānaṃ pracakṣate // ŚivP_7.1,8.2ab/
saṃkhyārūpasya kālasya śāṃttvatītakalāvadhi // ŚivP_7.1,8.2cd/
akṣipakṣmaparikṣepo nimeṣaḥ parikalpitaḥ // ŚivP_7.1,8.3ab/
tādṛśānāṃ nimeṣāṇāṃ kāṣṭhā daśa ca pañca ca // ŚivP_7.1,8.3cd/
kāṣṭhāṃstriṃśatkalā nāma kalāṃstriṃśanmuhūrtakaḥ // ŚivP_7.1,8.4ab/
muhūrtānāmapi triṃśadahorātraṃ pracakṣate // ŚivP_7.1,8.4cd/
triṃśatsaṃkhyairahorātrairmāsaḥ pakṣadvayātmakaḥ // ŚivP_7.1,8.5ab/
jñeyaṃ pitryamahorātraṃ māsaḥ kṛṣṇasitātmakaḥ // ŚivP_7.1,8.6ab/
māsaistairayanaṃ ṣaḍbhirvarṣaṃ dve cāyanaṃ matam // ŚivP_7.1,8.7ab/
laukikenaiva mānena abdo yo mānuṣaḥ smṛtaḥ // ŚivP_7.1,8.7cd/
etaddivyamahorātramiti śāstrasya niścayaḥ // ŚivP_7.1,8.8ab/
dakṣiṇaṃ cāyanaṃ rātristathodagayanaṃ dinam // ŚivP_7.1,8.8cd/
māsastriṃśadahorātrairdivyo mānuṣavatsmṛtaḥ // ŚivP_7.1,8.9ab/
saṃvatsaro 'pi devānāṃ māsairdvādaśabhistathā // ŚivP_7.1,8.9cd/
trīṇi varṣaśatānyeva ṣaṣṭivarṣayutānyapi // ŚivP_7.1,8.10ab/
divyassaṃvatsaro jñeyo mānuṣeṇa prakīrtitaḥ // ŚivP_7.1,8.10cd/
divyenaiva pramāṇena yugasaṃkhyā pravartate // ŚivP_7.1,8.11ab/
catvāri bhārate varṣe yugāni kavayo viduḥ // ŚivP_7.1,8.11cd/
pūrvaṃ kṛtayugaṃ nāma tatastretā vidhīyate // ŚivP_7.1,8.12ab/
dvāparaṃ ca kaliścaiva yugānyetāni kṛtsnaśaḥ // ŚivP_7.1,8.12cd/
catvāri tu sahasrāṇi varṣāṇāṃ tatkṛtaṃ yugam // ŚivP_7.1,8.13ab/
tasya tāvacchatīsaṃdhyā saṃdhyāṃśaśca tathāvidhaḥ // ŚivP_7.1,8.13cd/
itareṣu sasaṃdhyeṣu sasaṃdhyāṃśeṣu ca triṣu // ŚivP_7.1,8.14ab/
ekāpāyena vartaṃte sahasrāṇi śatāni ca // ŚivP_7.1,8.14cd/
etaddvādaśasāhasraṃ sādhikaṃ ca caturyugam // ŚivP_7.1,8.15ab/
caturyugasahasraṃ yatsaṃkalpa iti kathyate // ŚivP_7.1,8.15cd/
caturyugaikasaptatyā manoraṃtaramucyate // ŚivP_7.1,8.16ab/
kalpe caturdaśaikasminmanūnāṃ parivṛttayaḥ // ŚivP_7.1,8.16cd/
etena kramayogena kalpamanvaṃtarāṇi ca // ŚivP_7.1,8.17ab/
saprajāni vyatītāni śataśo 'tha sahasraśaḥ // ŚivP_7.1,8.17cd/
ajñeyatvācca sarveṣāmasaṃkhyeyatayā punaḥ // ŚivP_7.1,8.18ab/
śakyo naivānupūrvyādvai teṣāṃ vaktuṃ suvistaraḥ // ŚivP_7.1,8.18cd/
kalpo nāma divā prokto brahmaṇo 'vyaktajanmanaḥ // ŚivP_7.1,8.19ab/
kalpānāṃ vai sahasraṃ ca brāhmaṃ varṣamihocyate // ŚivP_7.1,8.19cd/
varṣāṇāmaṣṭasāhasraṃ yacca tadbrahmaṇo yugam // ŚivP_7.1,8.20ab/
savanaṃ yugasāhasraṃ brahmaṇaḥ padmajanmanaḥ // ŚivP_7.1,8.20cd/
savanānāṃ sahasraṃ ca triguṇaṃ trivṛtaṃ tathā // ŚivP_7.1,8.21ab/
kalpyate sakalaḥ kālo brahmaṇaḥ parameṣṭhinaḥ // ŚivP_7.1,8.21cd/
tasya vai divase yāṃti caturdaśa puraṃdarāḥ // ŚivP_7.1,8.22ab/
śatāni māse catvāri viṃśatyā sahitāni ca // ŚivP_7.1,8.22cd/
abde pañca sahasrāṇi catvāriṃśadyutāni ca // ŚivP_7.1,8.23ab/
catvāriṃśatsahasrāṇi pañca lakṣāṇi cāyuṣi // ŚivP_7.1,8.23cd/
brahmā viṣṇordine caiko viṣṇū rudradine tathā // ŚivP_7.1,8.24ab/
īśvarasya dine rudrassadākhyasya tatheśvaraḥ // ŚivP_7.1,8.24cd/
sākṣācchivasya tatsaṃkhyastathā so 'pi sadāśivaḥ // ŚivP_7.1,8.25ab/
catvāriṃśatsahasrāṇi pañcalakṣāṇi cāyuṣi // ŚivP_7.1,8.25cd/
tasminsākṣācchivenaiṣa kālātmā sampravartate // ŚivP_7.1,8.26*1ab/
yattatsṛṣṭessamākhyātaṃ kālāntaramiha dvijāḥ // ŚivP_7.1,8.26*1cd/
etatkālāntaraṃ jñeyamaharvai pārameśvaram // ŚivP_7.1,8.26*2ab/
rātriśca tāvatī jñeyā parameśasya kṛtsnaśaḥ // ŚivP_7.1,8.26*2cd/
ahastasya tu yā sṛṣṭī rātriśca pralayaḥ smṛtaḥ // ŚivP_7.1,8.27ab/
aharna vidyate tasya na rātririti dhārayet // ŚivP_7.1,8.27cd/
eṣopacāraḥ kriyate lokānāṃ hitakāmyayā // ŚivP_7.1,8.28ab/
prajāḥ prajānāṃ patayo mūrtayaśca surāsurāḥ // ŚivP_7.1,8.28cd/
indriyāṇīndriyārthāśca mahābhūtāni pañca ca // ŚivP_7.1,8.29ab/
tanmātrāṇyatha bhūtādirbuddhiśca saha daivataḥ // ŚivP_7.1,8.29cd/
ahastiṣṭhaṃti sarvāṇi pārameśasya dhīmataḥ // ŚivP_7.1,8.30ab/
aharaṃte pralīyante rātryante viśvasaṃbhavaḥ // ŚivP_7.1,8.30cd/
yo viśvātmā karmakālasvabhāvādyarthe śaktiryasya nollaṃghanīyā // ŚivP_7.1,8.31ab/
yasyaivājñādhīnametatsamastaṃ namastasmai mahate śaṃkarāya // ŚivP_7.1,8.31cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvabhāge kālaprabhāve tridevāyurvarṇanaṃ nāmāṣṭamo 'dhyāyaḥ

Chapter 9 munaya ūcuḥ kathaṃ jagadidaṃ kṛtsnaṃ vidhāya ca nidhāya ca // ŚivP_7.1,9.1ab/
ājñayā paramāṃ krīḍāṃ karoti parameśvaraḥ // ŚivP_7.1,9.1cd/
kiṃ tatprathamasaṃbhūtaṃ kenedamakhilaṃ tatam // ŚivP_7.1,9.2ab/
kenā vā punarevedaṃ grasyate pṛthukukṣiṇā // ŚivP_7.1,9.2cd/
vāyuruvāca śaktiḥ prathamasambhūtā śāṃtyatītapadottarā // ŚivP_7.1,9.3ab/
tato māyā tato 'vyaktaṃ śivācchaktimataḥ prabhoḥ // ŚivP_7.1,9.3cd/ 511a

śāntyatītapadaṃ śaktestataḥ śāntipadakramāt // ŚivP_7.1,9.4ab/

tato vidyāpadaṃ tasmātpratiṣṭhāpadasaṃbhavaḥ // ŚivP_7.1,9.4cd/

nivṛttipadamutpannaṃ pratiṣṭhāpadataḥ kramāt // ŚivP_7.1,9.5ab/

evamuktā samāsena sṛṣṭirīśvaracoditā // ŚivP_7.1,9.5cd/

ānulomyāttathaiteṣāṃ pratilomyena saṃhṛtiḥ // ŚivP_7.1,9.6ab/

asmātpañcapadoddiṣṭātparassraṣṭā samiṣyate // ŚivP_7.1,9.6cd/

kalābhiḥ pañcabhirvyāptaṃ tasmādviśvamidaṃ jagat // ŚivP_7.1,9.7ab/

avyaktaṃ kāraṇaṃ yattadātmanā samanuṣṭhitam // ŚivP_7.1,9.7cd/

mahadādiviśeṣāṃtaṃ sṛjatītyapi saṃmatam // ŚivP_7.1,9.8ab/

kiṃ tu tatrāpi kartṛtvaṃ nāvyaktasya na cātmanaḥ // ŚivP_7.1,9.8cd/

acetanatvātprakṛterajñatvātpuruṣasya ca // ŚivP_7.1,9.9ab/

pradhānaparamāṇvādi yāvatkiñcidacetanam // ŚivP_7.1,9.9cd/

tatkartṛkaṃ svayaṃ dṛṣṭaṃ buddhimatkāraṇaṃ vinā // ŚivP_7.1,9.10ab/

jagacca kartṛsāpekṣaṃ kāryaṃ sāvayavaṃ yataḥ // ŚivP_7.1,9.10cd/

tasmācchaktassvatantro yaḥ sarvaśaktiśca sarvavit // ŚivP_7.1,9.11ab/

anādinidhanaścāyaṃ mahadaiśvaryasaṃyutaḥ // ŚivP_7.1,9.11cd/

sa eva jagataḥ kartā mahādevo maheśvarāḥ // ŚivP_7.1,9.12ab/

pātā hartā ca sarvasya tataḥ pṛthagananvayaḥ // ŚivP_7.1,9.12cd/

pariṇāmaḥ pradhānasya pravṛttiḥ puruṣasya ca // ŚivP_7.1,9.13ab/

sarvaṃ satyavratasyaiva śāsanena pravartate // ŚivP_7.1,9.13cd/

itīyaṃ śāśvatī niṣṭhā satāṃ manasi vartate // ŚivP_7.1,9.14ab/

na cainaṃ pakṣamāśritya vartate svalpacetanaḥ // ŚivP_7.1,9.14cd/

yāvadādisamāraṃbho yāvadyaḥ pralayo mahān // ŚivP_7.1,9.15ab/

tāvadapyeti sakalaṃ brahmaṇaḥ śāradāṃ śatam // ŚivP_7.1,9.15cd/

paramityāyuṣo nāma brahmaṇo 'vyaktajanmanaḥ // ŚivP_7.1,9.16ab/

tatparākhyaṃ tadardhaṃ ca parārdhamabhidhīyate // ŚivP_7.1,9.16cd/

parārdhadvayakālāṃte pralaye samupasthite // ŚivP_7.1,9.17ab/

avyaktamātmanaḥ kāryamādāyātmani tiṣṭhati // ŚivP_7.1,9.17cd/

ātmanyavasthite 'vyakte vikāre pratisaṃhṛte // ŚivP_7.1,9.18ab/

sādharmyeṇādhitiṣṭhete pradhānapuruṣāvubhau // ŚivP_7.1,9.18cd/

tamaḥ sattvaguṇāvetau samatvena vyavasthitau // ŚivP_7.1,9.19ab/

anudriktāvanantau tāvotaprotau parasparam // ŚivP_7.1,9.19cd/

guṇasāmye tadā tasminnavibhāge tamodaye // ŚivP_7.1,9.20ab/

śāṃtavātaikanīre ca na prājñāyata kiṃcana // ŚivP_7.1,9.20cd/

aprajñāte jagatyasminneka eva maheśvaraḥ // ŚivP_7.1,9.21ab/

upāsya rajanīṃ kṛtsnāṃ parāṃ māheśvarīṃ tataḥ // ŚivP_7.1,9.21cd/

prabhātāyāṃ tu śarvaryāṃ pradhānapuruṣāvubhau // ŚivP_7.1,9.22ab/

praviśya kṣobhayāmāsa māyāyogānmaheśvaraḥ // ŚivP_7.1,9.22cd/

tataḥ punaraśeṣāṇāṃ bhūtānāṃ prabhavāpyayāt // ŚivP_7.1,9.23ab/

avyaktādabhavatsṛṣṭirājñayā parameṣṭhinaḥ // ŚivP_7.1,9.23cd/

viśvottarottaravicitramanorathasya yasyaikaśaktiśakale sakalassamāptaḥ // ŚivP_7.1,9.24ab/

ātmānamadhvapatimadhvavido vadaṃti tasmai namaḥ sakalalokavilakṣaṇāya // ŚivP_7.1,9.24cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvabhāge sṛṣṭipālanapralayakartṛtvavarṇanaṃ nāma navamo 'dhyāyaḥ

Chapter 10 vāyuruvāca puruṣādhiṣṭhitātpūrvamavyaktādīśvarājñayā // ŚivP_7.1,10.1ab/
buddhyādayo viśeṣāṃtā vikārāścābhavan kramāt // ŚivP_7.1,10.1cd/
tatastebhyo vikārebhyo rudro viṣṇuḥ pitāmahaḥ // ŚivP_7.1,10.2ab/
kāraṇatvena sarveṣāṃ trayo devāḥ prajajñire // ŚivP_7.1,10.2cd/
sarvato bhuvanavyāptiśaktimavyāhatāṃ kvacit // ŚivP_7.1,10.3ab/
jñānamapratimaṃ śaśvadaiśvaryaṃ cāṇimādikam // ŚivP_7.1,10.3cd/
sṛṣṭisthitilayākhyeṣu karmasu triṣu hetutām // ŚivP_7.1,10.4ab/
prabhutvena sahaiteṣāṃ prasīdati maheśvaraḥ // ŚivP_7.1,10.4cd/
kalpāntare punasteṣāmaspardhā buddhimohinām // ŚivP_7.1,10.5ab/
sargarakṣālayācāraṃ pratyekaṃ pradadau ca saḥ // ŚivP_7.1,10.5cd/
ete parasparotpannā dhārayanti parasparam // ŚivP_7.1,10.6ab/
paraspareṇa vardhaṃte parasparamanuvratāḥ // ŚivP_7.1,10.6cd/
kvacidbrahmā kvacidviṣṇuḥ kvacidrudraḥ praśasyate // ŚivP_7.1,10.7ab/
nānena teṣāmādhikyamaiśvaryaṃ cātiricyate // ŚivP_7.1,10.7cd/
mūrkhā niṃdaṃti tānvāgbhiḥ saṃraṃbhābhiniveśinaḥ // ŚivP_7.1,10.8ab/
yātudhānā bhavaṃtyeva piśācāśca na saṃśayaḥ // ŚivP_7.1,10.8cd/
devo guṇatrayātītaścaturvyūho maheśvaraḥ // ŚivP_7.1,10.9ab/
sakalassakalādhāraśakterutpattikāraṇam // ŚivP_7.1,10.9cd/
soyamātmā trayasyāsya prakṛteḥ puruṣasya ca // ŚivP_7.1,10.10ab/
līlākṛtajagatsṛṣṭirīśvaratve vyavasthitaḥ // ŚivP_7.1,10.10cd/
yassarvasmātparo nityo niṣkalaḥ parameśvaraḥ // ŚivP_7.1,10.11ab/
sa eva ca tadādhārastadātmā tadadhiṣṭhitaḥ // ŚivP_7.1,10.11cd/
tasmānmaheśvaraścaiva prakṛtiḥ puruṣastathā // ŚivP_7.1,10.12ab/
sadāśivabhavo viṣṇurbrahmā sarvaśivātmakam // ŚivP_7.1,10.12cd/
pradhānātprathamaṃ jajñe vṛddhiḥ khyātirmatirmahān // ŚivP_7.1,10.13ab/
mahattattvasya saṃkṣobhādahaṃkārastridhā 'bhavat // ŚivP_7.1,10.13cd/
ahaṃkāraśca bhūtāni tanmātrānīṃdriyāṇi ca // ŚivP_7.1,10.14ab/
vaikārikādahaṃkārātsattvodriktāttu sāttvikaḥ // ŚivP_7.1,10.14cd/
vaikārikaḥ sa sargastu yugapatsaṃpravartate // ŚivP_7.1,10.15ab/
buddhīndriyāṇi pañcaiva pañcakarmeṃdriyāṇi ca // ŚivP_7.1,10.15cd/
ekādaśaṃ manastatra svaguṇenobhayātmakam // ŚivP_7.1,10.16ab/
tamoyuktādahaṃkārādbhūtatanmātrasaṃbhavaḥ // ŚivP_7.1,10.16cd/
bhūtānāmādibhūtatvādbhūtādiḥ kathyate tu saḥ // ŚivP_7.1,10.17ab/
bhūtādeśśabdamātraṃ syāttatra cākāśasaṃbhavaḥ // ŚivP_7.1,10.17cd/
ākāśātsparśa utpannaḥ sparśādvāyusamudbhavaḥ // ŚivP_7.1,10.18ab/
vāyo rūpaṃ tatastejastejaso rasasaṃbhavaḥ // ŚivP_7.1,10.18cd/
rasādāpassamutpannāstebhyo gandhasamudbhavaḥ // ŚivP_7.1,10.19ab/
gandhācca pṛthivī jātā bhūtebhyonyaccarācaram // ŚivP_7.1,10.19cd/
puruṣādhiṣṭhitatvācca avyaktānugraheṇa ca // ŚivP_7.1,10.20ab/
mahadādiviśeṣāntā hyaṇḍamutpādayanti te // ŚivP_7.1,10.20cd/
512a tatra kāryaṃ ca karaṇaṃ saṃsiddhaṃ brahmaṇo yadā // ŚivP_7.1,10.21ab/
tadaṃḍe supravṛddho 'bhūt kṣetrajño brahmasaṃjñitaḥ // ŚivP_7.1,10.21cd/
sa vai śarīrī prathamaḥ sa vai puruṣa ucyate // ŚivP_7.1,10.22ab/
ādikartā sa bhūtānāṃ brahmāgre samavartata // ŚivP_7.1,10.22cd/
tasyeśvarasya pratimā jñānavairāgyalakṣaṇā // ŚivP_7.1,10.23ab/
dharmaiśvaryakarī buddhirbrāhmī yajñe 'bhimāninaḥ // ŚivP_7.1,10.23cd/
avyaktājjāyate tasya manasā yadyadīpsitam // ŚivP_7.1,10.24ab/
vaśī vikṛtvāttraiguṇyātsāpekṣatvātsvabhāvataḥ // ŚivP_7.1,10.24cd/
tridhā vibhajya cātmānaṃ trailokye saṃpravartate // ŚivP_7.1,10.25ab/
sṛjate grasate caiva vīkṣate ca tribhissvayam // ŚivP_7.1,10.25cd/
caturmukhastu brahmatve kālatve cāṃtakassmṛtaḥ // ŚivP_7.1,10.26ab/
sahasramūrdhā puruṣastisrovasthāssvayaṃbhuvaḥ // ŚivP_7.1,10.26cd/
sattvaṃ rajaśca brahmā ca kālatve ca tamo rajaḥ // ŚivP_7.1,10.27ab/
viṣṇutve kevalaṃ sattvaṃ guṇavṛddhistridhā vibhau // ŚivP_7.1,10.27cd/
brahmatve sṛjate lokān kālatve saṃkṣipatyapi // ŚivP_7.1,10.28ab/
puruṣatve 'tyudāsīnaḥ karma ca trividhaṃ vibhoḥ // ŚivP_7.1,10.28cd/
evaṃ tridhā vibhinnatvādbrahmā triguṇa ucyate // ŚivP_7.1,10.29ab/
caturdhā pravibhaktatvāccāturvyūhaḥ prakīrtitaḥ // ŚivP_7.1,10.29cd/
āditvādādidevo 'sāvajātatvādajaḥ smṛtaḥ // ŚivP_7.1,10.30ab/
pāti yasmātprajāḥ sarvāḥ prajāpatiriti smṛtaḥ // ŚivP_7.1,10.30cd/
hiraṇmayastu yo merustasyolbaṃ sumahātmanaḥ // ŚivP_7.1,10.31ab/
garbhodakaṃ samudrāśca jarāyuścā 'pi parvatāḥ // ŚivP_7.1,10.31cd/
tasminnaṃḍe tvime lokā aṃtarviśvamidaṃ jagat // ŚivP_7.1,10.32ab/
caṃdrādityau sanakṣatrau sagrahau saha vāyunā // ŚivP_7.1,10.32cd/
adbhirdaśaguṇābhistu bāhyatoṇḍaṃ samāvṛtam // ŚivP_7.1,10.33ab/
āpo daśaguṇenaiva tejasā bahirāvṛtāḥ // ŚivP_7.1,10.33cd/
tejo daśaguṇenaiva vāyunā bahirāvṛtam // ŚivP_7.1,10.34ab/
ākāśenāvṛto vāyuḥ khaṃ ca bhūtādināvṛtam // ŚivP_7.1,10.34cd/
bhūtādirmahatā tadvadavyaktenāvṛto mahān // ŚivP_7.1,10.35ab/
etairāvaraṇairaṇḍaṃ saptabhirbahirāvṛtam // ŚivP_7.1,10.35cd/
etadāvṛttya cānyonyamaṣṭau prakṛtayaḥ sthitāḥ // ŚivP_7.1,10.36ab/
sṛṣṭipālanavidhvaṃsakarmakartryo dvijottamāḥ // ŚivP_7.1,10.36cd/
evaṃ parasparotpannā dhārayaṃti parasparam // ŚivP_7.1,10.37ab/
ādhārādheyabhāvena vikārāstu vikāriṣu // ŚivP_7.1,10.37cd/
kūrmoṃgāni yathā pūrvaṃ prasārya viniyacchati // ŚivP_7.1,10.38ab/
vikārāṃśca tathā 'vyaktaṃ sṛṣṭvā bhūyo niyacchati // ŚivP_7.1,10.38cd/
avyaktaprabhavaṃ sarvamānulomyena jāyate // ŚivP_7.1,10.39ab/
prāpte pralayakāle tu pratilomyenulīyate // ŚivP_7.1,10.39cd/
guṇāḥ kālavaśādeva bhavaṃti viṣamāḥ samāḥ // ŚivP_7.1,10.40ab/
guṇasāmye layo jñeyo vaiṣamye sṛṣṭirucyate // ŚivP_7.1,10.40cd/
tadidaṃ brahmaṇo yoniretadaṃḍaṃ ghanaṃ mahat // ŚivP_7.1,10.41ab/
brahmaṇaḥ kṣetramuddiṣṭaṃ brahmā kṣetrajña ucyate // ŚivP_7.1,10.41cd/
itīdṛśānāmaṇḍānāṃ koṭyo jñeyāḥ sahasraśaḥ // ŚivP_7.1,10.42ab/
sarvagatvātpradhānasya tiryagūrdhvamadhaḥ sthitāḥ // ŚivP_7.1,10.42cd/ 512b

tatra tatra caturvaktrā brahmāṇo harayo bhavāḥ // ŚivP_7.1,10.43ab/

sṛṣṭā pradhānena tathā labdhvā śaṃbhostu sannidhim // ŚivP_7.1,10.43cd/

maheśvaraḥ parovyaktādaṃḍamavyaktasaṃbhavam // ŚivP_7.1,10.44ab/

aṇḍājjajñe vibhurbrahmā lokāstena kṛtāstvime // ŚivP_7.1,10.44cd/

abuddhipūrvaḥ kathito mayaiṣa pradhānasargaḥ prathamaḥ pravṛtaḥ // ŚivP_7.1,10.45ab/

ātyaṃtikaśca pralayontakāle līlākṛtaḥ kevalamīśvarasya // ŚivP_7.1,10.45cd/

yattatsmṛtaṃ kāraṇamaprameyaṃ brahmā pradhānaṃ prakṛteḥ prasūtiḥ // ŚivP_7.1,10.46ab/

anādimadhyāntamanantavīryaṃ śuklaṃ suraktaṃ puruṣeṇa yuktam // ŚivP_7.1,10.46cd/

utpādakatvādrajasotirekāllokasya saṃtānavivṛddhihetūn // ŚivP_7.1,10.47ab/

aṣṭau vikārānapi cādikāle sṛṣṭvā samaśnāti tathāṃtakāle // ŚivP_7.1,10.47cd/

prakṛtyavasthāpitakāraṇānāṃ yā ca sthitiryā ca punaḥ pravṛttiḥ // ŚivP_7.1,10.48ab/

tatsarvamaprākṛtavaibhavasya saṃkalpamātreṇa maheśvarasya // ŚivP_7.1,10.48cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ brahmāṃḍasthitivarṇanaṃ nāma daśamo 'dhyāyaḥ

Chapter 11 munaya ūcuḥ manvaṃtarāṇi sarvāṇi kalpabhedāṃśca sarvaśaḥ // ŚivP_7.1,11.1ab/
teṣvevāṃtarasargaṃ ca pratisargaṃ ca no vada // ŚivP_7.1,11.1cd/
vāyuruvāca kālasaṃkhyāvivṛttasya parārdho brahmaṇassmṛtaḥ // ŚivP_7.1,11.2ab/
tāvāṃścaivāsya kālonyastasyāṃte pratisṛjyate // ŚivP_7.1,11.2cd/
divase divase tasya brahmaṇaḥ pūrvajanmanaḥ // ŚivP_7.1,11.3ab/
caturdaśamahābhāgā manūnāṃ parivṛttayaḥ // ŚivP_7.1,11.3cd/
anāditvādanaṃtatvādajñeyatvācca kṛtsnaśaḥ // ŚivP_7.1,11.4ab/
manvaṃtarāṇi kalpāśca na śakyā vacanātpṛthak // ŚivP_7.1,11.4cd/
ukteṣvapi ca sarveṣu śṛṇvatāṃ vo vaco mama // ŚivP_7.1,11.5ab/
kimihāsti phalaṃ tasmānna pṛthak vaktumutsahe // ŚivP_7.1,11.5cd/
ya eva khalu kalpeṣu kalpaḥ saṃprati vartate // ŚivP_7.1,11.6ab/
tatra saṃkṣipya vartaṃte sṛṣṭayaḥ pratisṛṣṭayaḥ // ŚivP_7.1,11.6cd/
yastvayaṃ vartate kalpo vārāho nāma nāmataḥ // ŚivP_7.1,11.7ab/
asminnapi dvijaśreṣṭhā manavastu caturdaśa // ŚivP_7.1,11.7cd/
svāyaṃbhuvādayassapta sapta sāvarṇikādayaḥ // ŚivP_7.1,11.8ab/
teṣu vaivasvato nāma saptamo vartate manuḥ // ŚivP_7.1,11.8cd/
manvaṃtareṣu sarveṣu sargasaṃhāravṛttayaḥ // ŚivP_7.1,11.9ab/
prāyaḥ samābhavaṃtīti tarkaḥ kāryo vijānatā // ŚivP_7.1,11.9cd/
pūrvakalpe parāvṛtte pravṛtte kālamārute // ŚivP_7.1,11.10ab/
samunmūlitamūleṣu vṛkṣeṣu ca vaneṣu ca // ŚivP_7.1,11.10cd/
jagaṃti tṛṇavaktrīṇi deve dahati pāvake // ŚivP_7.1,11.11ab/
vṛṣṭyā bhuvi niṣiktāyāṃ viveleṣvarṇaveṣu ca // ŚivP_7.1,11.11cd/
dikṣu sarvāsu magnāsu vāripūre mahīyasi // ŚivP_7.1,11.12ab/
tadadbhiścaṭulākṣepaistaraṃgabhujamaṇḍalaiḥ // ŚivP_7.1,11.12cd/
prārabdhacaṇḍanṛtyeṣu tataḥ pralayavāriṣu // ŚivP_7.1,11.13ab/
brahmā nārāyaṇo bhūtvā suṣvāpa salile sukham // ŚivP_7.1,11.13cd/ 513a

imaṃ codāharanmaṃtraṃ ślokaṃ nārāyaṇaṃ prati // ŚivP_7.1,11.14ab/

taṃ śṛṇudhvaṃ muniśreṣṭhāstadarthaṃ cākṣarāśrayam // ŚivP_7.1,11.14cd/

āpo nārā iti proktā āpo vai narasūnavaḥ // ŚivP_7.1,11.15ab/

ayanaṃ tasya tā yasmāttena nārāyaṇaḥ smṛtaḥ // ŚivP_7.1,11.15cd/

śivayogamayīṃ nidrāṃ kurvantaṃ tridaśeśvaram // ŚivP_7.1,11.16ab/

baddhāṃjali puṭāssiddhā janalokanivāsinaḥ // ŚivP_7.1,11.16cd/

stotraiḥ prabodhayāmāsuḥ prabhātasamaye surāḥ // ŚivP_7.1,11.17ab/

yathā sṛṣṭyādisamaye īśvaraṃ śrutayaḥ purā // ŚivP_7.1,11.17cd/

tataḥ prabuddha utthāya śayanāttoyamadhyagāt // ŚivP_7.1,11.18ab/

udaikṣata diśaḥ sarvā yoganidrālasekṣaṇaḥ // ŚivP_7.1,11.18cd/

nāpaśyatsa tadā kiṃcitsvātmano vyatireki yat // ŚivP_7.1,11.19ab/

savismaya ivāsīnaḥ parāṃ ciṃtāmupāgamat // ŚivP_7.1,11.19cd/

kva sā bhagavatī yā tu manojñā mahatī mahī // ŚivP_7.1,11.20ab/

nānāvidhamahāśailanadīnagarakānanā // ŚivP_7.1,11.20cd/

evaṃ saṃciṃtayanbrahmā bubudhe naiva bhūsthitim // ŚivP_7.1,11.21ab/

tadā sasmāra pitaraṃ bhagavaṃtaṃ trilocanam // ŚivP_7.1,11.21cd/

smaraṇāddevadevasya bhavasyāmitatejasaḥ // ŚivP_7.1,11.22ab/

jñātavānsalile magnāṃ dharaṇīṃ dharaṇīpatiḥ // ŚivP_7.1,11.22cd/

tato bhūmessamuddhāraṃ kartukāmaḥ prajāpatiḥ // ŚivP_7.1,11.23ab/

jalakrīḍocitaṃ divyaṃ vārāhaṃ rūpamasmarat // ŚivP_7.1,11.23cd/

mahāparvatavarṣmāṇaṃ mahājaladaniḥsvanam // ŚivP_7.1,11.24ab/

nīlameghapratīkāśaṃ dīptaśabdaṃ bhayānakam // ŚivP_7.1,11.24cd/

pīnavṛttaghanaskaṃdhapīnonnatakaṭītaṭam // ŚivP_7.1,11.25ab/

hrasvavṛttorujaṃghāgraṃ sutīkṣṇapuramaṇḍalam // ŚivP_7.1,11.25cd/

padmarāgamaṇiprakhyaṃ vṛttabhīṣaṇalocanam // ŚivP_7.1,11.26ab/

vṛttadīrghamahāgātraṃ stabdhakarṇasthalojjvalam // ŚivP_7.1,11.26cd/

udīrṇocchvāsaniśvāsaghūrṇitapralayārṇavam // ŚivP_7.1,11.27ab/

visphuratsusaṭācchannakapolaskaṃdhabaṃdhuram // ŚivP_7.1,11.27cd/

maṇibhirbhūṣaṇaiścitrairmahāratnaiḥpariṣkṛtam // ŚivP_7.1,11.28ab/

virājamānaṃ vidyudbhirmeghasaṃghamivonnatam // ŚivP_7.1,11.28cd/

āsthāya vipulaṃ rūpaṃ vārāhamamitaṃ vidhiḥ // ŚivP_7.1,11.29ab/

pṛthivyuddharaṇārthāya praviveśa rasātalam // ŚivP_7.1,11.29cd/

sa tadā śuśubhe 'tīva sūkaro girisaṃnibhaḥ // ŚivP_7.1,11.30ab/

liṃgākṛtermaheśasya pādamūlaṃ gato yathā // ŚivP_7.1,11.30cd/

tatassa salile magnāṃ pṛthivīṃ pṛthivīṃdharaḥ // ŚivP_7.1,11.31ab/

uddhṛtyāliṃgya daṃṣṭrābhyāmunmamajja rasātalāt // ŚivP_7.1,11.31cd/

taṃ dṛṣṭvā munayassiddhā janalokanivāsinaḥ // ŚivP_7.1,11.32ab/

mumudurnanṛturmūrdhni tasya puṣpairavākiran // ŚivP_7.1,11.32cd/

vapurmahāvarāhasya śuśubhe puṣpasaṃvṛtam // ŚivP_7.1,11.33ab/

patadbhiriva khadyotaiḥ prāśuraṃjanaparvataḥ // ŚivP_7.1,11.33cd/

tataḥ saṃsthānamānīya varāho mahatīṃ mahīm // ŚivP_7.1,11.34ab/

svameva rūpamāsthāya sthāpayāmāsa vai vibhuḥ // ŚivP_7.1,11.34cd/

pṛthivīṃ ca samīkṛtya pṛthivyāṃ sthāpayangirīn // ŚivP_7.1,11.35ab/

513b

bhūrādyāṃścaturo lokān kalpayāmāsa pūrvavat // ŚivP_7.1,11.35cd/

iti saha mahatīṃ mahīṃ mahīdhraiḥ pralayamahājaladheradhaḥsthamadhyāt // ŚivP_7.1,11.36ab/

upari ca viniveśya viśvakarmā caramacaraṃ ca jagatsasarja bhūyaḥ // ŚivP_7.1,11.36cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vā-- pū-- sṛṣṭyādivarṇanaṃ nāmaikādaśo 'dhyāyaḥ

Chapter 12 vāyuruvāca sargaṃ ciṃtayatastasya tadā vai buddhipūrvakam // ŚivP_7.1,12.1ab/
pradhyānakāle mohastu prādurbhūtastamomayaḥ // ŚivP_7.1,12.1cd/
tamomoho mahāmohastāmisraścāndhasaṃjñitaḥ // ŚivP_7.1,12.2ab/
avidyā pañcamī caiṣā prādurbhūtā mahātmanaḥ // ŚivP_7.1,12.2cd/
pañcadhā 'vasthitaḥ sargo dhyāyatastvabhimāninaḥ // ŚivP_7.1,12.3ab/
sarvatastamasātīva bījakumbhavadāvṛtaḥ // ŚivP_7.1,12.3cd/
bahirantaścāprakāśaḥ stabdho niḥsaṃjña eva ca // ŚivP_7.1,12.4ab/
tasmātteṣāṃ vṛtā buddhirmukhāni karaṇāni ca // ŚivP_7.1,12.4cd/
tasmātte saṃvṛtātmāno nagā mukhyāḥ prakīrtitāḥ // ŚivP_7.1,12.5ab/
taṃ dṛṣṭvā 'sādhakaṃ brahmā prathamaṃ sargamīdṛśam // ŚivP_7.1,12.5cd/
aprasannamanā bhūtvā dvitīyaṃ so 'bhyamanyata // ŚivP_7.1,12.6ab/
tasyābhidhāyataḥ sargaṃ tiryaksroto 'bhyavartata // ŚivP_7.1,12.6cd/
antaḥprakāśāstiryaṃca āvṛtāśca bahiḥ punaḥ // ŚivP_7.1,12.7ab/
paśvātmānastato jātā utpathagrāhiṇaśca te // ŚivP_7.1,12.7cd/
tamapyasādhakaṃ jñātvā sargamanyamamanyata // ŚivP_7.1,12.8ab/
tadordhvasrotaso vṛtto devasargastu sāttvikaḥ // ŚivP_7.1,12.8cd/
te sukhaprītibahulā bahirantaśca nāvṛtāḥ // ŚivP_7.1,12.9ab/
prakāśā bahirantaścasvabhāvādeva saṃjñitāḥ // ŚivP_7.1,12.9cd/
tato 'bhidhyāyatovyaktādarvāksrotastu sādhakaḥ // ŚivP_7.1,12.10ab/
manuṣyanāmā sañjātaḥ sargo duḥkhasamutkaṭaḥ // ŚivP_7.1,12.10cd/
prakāśābahirantaste tamodriktā rajo 'dhikāḥ // ŚivP_7.1,12.11ab/
pañcamonugrahaḥ sargaścaturdhā saṃvyavasthitaḥ // ŚivP_7.1,12.11cd/
viparyayeṇa śaktyā ca tuṣṭyāsiddhyā tathaiva ca // ŚivP_7.1,12.12ab/
te 'parigrāhiṇaḥ sarve saṃvibhāgaratāḥ punaḥ // ŚivP_7.1,12.12cd/
khādanāścāpyaśīlāśca bhūtādyāḥ parikīrtitāḥ // ŚivP_7.1,12.13ab/
prathamo mahataḥ sargo brahmaṇaḥ parameṣṭhinaḥ // ŚivP_7.1,12.13cd/
tanmātrāṇāṃ dvitīyastu bhūtasargaḥ sa ucyate // ŚivP_7.1,12.14ab/
vaikārikastṛtīyastu sarga aindriyakaḥ smṛtaḥ // ŚivP_7.1,12.14cd/
ityeṣa prakṛteḥ sargaḥ sambhṛto 'buddhipūrvakaḥ // ŚivP_7.1,12.15ab/
mukhyasargaścaturthastu mukhyā vai sthāvarāḥ smṛtāḥ // ŚivP_7.1,12.15cd/
tiryaksrotastu yaḥ proktastiryagyoniḥ sa pañcamaḥ // ŚivP_7.1,12.16ab/
tadūrdhvasrotasaḥ ṣaṣṭho devasargastu sa smṛtaḥ // ŚivP_7.1,12.16cd/
tato 'rvāk srotasāṃ sargaḥ saptamaḥ sa tu mānuṣaḥ // ŚivP_7.1,12.17ab/
aṣṭamo 'nugrahaḥ sargaḥ kaumāro navamaḥ smṛtaḥ // ŚivP_7.1,12.17cd/
prākṛtāśca trayaḥ pūrve sargāste 'buddhipūrvakāḥ // ŚivP_7.1,12.18ab/ 514a

buddhipūrvaṃ pravartante mukhyādyāḥ pañca vaikṛtāḥ // ŚivP_7.1,12.18cd/

agre sasarja vai brahmā mānasānātmanaḥ samān // ŚivP_7.1,12.19ab/

sanandaṃ sanakañcaiva vidvāṃsañca sanātanam // ŚivP_7.1,12.19cd/

ṛbhuṃ sanatkumārañca pūrvameva prajāpatiḥ // ŚivP_7.1,12.20ab/

sarve te yogino jñeyā vītarāgā vimatsarāḥ // ŚivP_7.1,12.20cd/

iśvarāsaktamanaso na cakruḥ sṛṣṭaye matim // ŚivP_7.1,12.21ab/

teṣu sṛṣṭyanapekṣeṣu gateṣu sanakādiṣu // ŚivP_7.1,12.21cd/

sraṣṭukāmaḥ punarbrahmā tatāpa paramaṃ tapaḥ // ŚivP_7.1,12.22ab/

tasyaivaṃ tapyamānasya na kiṃcitsamavartata // ŚivP_7.1,12.22cd/

tato dīrgheṇa kālena duḥkhātkrodho vyajāyata // ŚivP_7.1,12.23ab/

krodhāviṣṭasya netrābhyāṃ prāpatannaśrubindavaḥ // ŚivP_7.1,12.23cd/

tatastebhyo 'śrubindubhyo bhūtāḥ pretāstadābhavan // ŚivP_7.1,12.24ab/

sarvāṃstānaśrujāndṛṣṭvā brahmātmānamaniṃdata // ŚivP_7.1,12.24cd/

tasya tīvrā 'bhavanmūrchā krodhāmarṣasamudbhavā // ŚivP_7.1,12.25ab/

mūrchitastu jahau prāṇānkrodhāviṣṭaḥ prajāpatiḥ // ŚivP_7.1,12.25cd/

tataḥ prāṇeśvaro rudro bhagavānnīlalohitaḥ // ŚivP_7.1,12.26ab/

prasādamatulaṃ kartuṃ prādurāsītprabhormukhāt // ŚivP_7.1,12.26cd/

daśadhā caikadhā cakre svātmānaṃ prabhurīśvaraḥ // ŚivP_7.1,12.27ab/

te tenoktā mahātmāno daśadhā caikadhā kṛtāḥ // ŚivP_7.1,12.27cd/

yūyaṃ sṛṣṭā mayā vatsā lokānugrahakāraṇāt // ŚivP_7.1,12.28ab/

tasmātsarvasya lokasya sthāpanāya hitāya ca // ŚivP_7.1,12.28cd/

prajāsantānahetośca prayatadhvamatandritāḥ // ŚivP_7.1,12.29ab/

evamuktāśca rurudurdudruvuśca samantataḥ // ŚivP_7.1,12.29cd/

rodanāddrāvaṇāccaiva te rudrā nāmataḥ smṛtāḥ // ŚivP_7.1,12.30ab/

ye rudrāste khalu prāṇā ye prāṇāste mahātmakāḥ // ŚivP_7.1,12.30cd/

tato mṛtasya devasya brahmaṇaḥ parameṣṭhinaḥ // ŚivP_7.1,12.31ab/

ghṛṇī dadau punaḥ prāṇānbrahmaputro maheśvaraḥ // ŚivP_7.1,12.31cd/

prahṛṣṭavadano rudraḥ prāṇapratyāgamādvibhoḥ // ŚivP_7.1,12.32ab/

abhyabhāṣata viśveśo brahmāṇaṃ paramaṃ vacaḥ // ŚivP_7.1,12.32cd/

mābhairmābhairmahābhāga viriṃca jagatāṃ guro // ŚivP_7.1,12.33ab/

mayā te prāṇitāḥ prāṇāḥ sukhamuttiṣṭha suvrata // ŚivP_7.1,12.33cd/

svapnānubhūtamiva tacchrutvā vākyaṃ manoharam // ŚivP_7.1,12.34ab/

haraṃ nirīkṣya śanakairnetraiḥ phullāmbujaprabhaiḥ // ŚivP_7.1,12.34cd/

tathā pratyāgataprāṇaḥ snigdhagambhīrayā girā // ŚivP_7.1,12.35ab/

uvāca vacanaṃ brahmā tamuddiśya kṛtāñjaliḥ // ŚivP_7.1,12.35cd/

tvaṃ hi darśanamātreṇa cānandayasi me manaḥ // ŚivP_7.1,12.36ab/

ko bhavān viśvamūrtyā vā sthita ekādaśātmakaḥ // ŚivP_7.1,12.36cd/

tasya tadvacanaṃ śrutvā vyājahāra maheśvaraḥ // ŚivP_7.1,12.37ab/

spṛśan kārābhyāṃ brahmāṇaṃ susukhābhyāṃ sureśvaraḥ // ŚivP_7.1,12.37cd/

māṃ viddhi paramātmānaṃ tava putratvamāgatam // ŚivP_7.1,12.38ab/

ete caikādaśa rudrāstvāṃ surakṣitumāgatāḥ // ŚivP_7.1,12.38cd/

tasmāttīvrāmimāmmūrchāṃ vidhūya madanugrahāt // ŚivP_7.1,12.39ab/

prabuddhasva yathāpūrvaṃ prajā vai sraṣṭumarhasi // ŚivP_7.1,12.39cd/

514b

evaṃ bhagavatā prokto brahmā prītamanā hyabhūt // ŚivP_7.1,12.40ab/

nānāṣṭakena viśvātmā tuṣṭāva parameśvaram // ŚivP_7.1,12.40cd/

brahmovāca namaste bhagavan rudra bhāskarāmitatejase // ŚivP_7.1,12.41ab/
namo bhavāya devāya rasāyāmbumayātmane // ŚivP_7.1,12.41cd/
śarvāya kṣitirūpāya nandīsurabhaye namaḥ // ŚivP_7.1,12.41ef/
īśāya vasave tubhyaṃ namassparśamayātmane // ŚivP_7.1,12.42ab/
paśūnāṃ pataye caiva pāvakāyātitejase // ŚivP_7.1,12.42cd/
bhīmāya vyomarūpāya śabdamātrāya te namaḥ // ŚivP_7.1,12.42ef/
ugrāyograsvarūpāya yajamānātmane namaḥ // ŚivP_7.1,12.43ab/
mahādevāya somāya namostvamṛtamūrtaye // ŚivP_7.1,12.43cd/
evaṃ stutvā mahādevaṃ brahmā lokapitāmahaḥ // ŚivP_7.1,12.44ab/
prārthayāmāsa viśveśaṃ girā praṇatipūrvayā // ŚivP_7.1,12.44cd/
bhagavan bhūtabhavyeśa mama putra maheśvara // ŚivP_7.1,12.45ab/
sṛṣṭihetostvamutpanno mamāṃge 'naṃganāśanaḥ // ŚivP_7.1,12.45cd/
tasmānmahati kāryesmin vyāpṛtasya jagatprabho // ŚivP_7.1,12.46ab/
sahāyaṃ kuru sarvatra sraṣṭumarhasi sa prajāḥ // ŚivP_7.1,12.46cd/
tenaiṣāṃ pāvito devo rudrastripuramardanaḥ // ŚivP_7.1,12.47ab/
bāḍhamityeva tāṃ vāṇīṃ pratijagrāha śaṃkaraḥ // ŚivP_7.1,12.47cd/
tatassa bhagavān brahmā hṛṣṭaṃ tamabhinaṃdya ca // ŚivP_7.1,12.48ab/
sraṣṭuṃ tenābhyanujñātastathānyāścāsṛjatprajāḥ // ŚivP_7.1,12.48cd/
marīcibhṛgvaṃgirasaḥ pulastyaṃ pulahaṃ kratum // ŚivP_7.1,12.49ab/
dakṣamatriṃ vasiṣṭhaṃ ca so 'sṛjanmanasaiva ca // ŚivP_7.1,12.49cd/
purastādasṛjadbrahmā dharmaṃ saṃkalpameva ca // ŚivP_7.1,12.49ef/
ityete brahmaṇaḥ putrā dvādaśādau prakīrtitāḥ // ŚivP_7.1,12.50ab/
saha rudreṇa saṃbhūtāḥ purāṇā gṛhamedhinaḥ // ŚivP_7.1,12.50cd/
teṣāṃ dvādaśa vaṃśāḥ syurdivyā devagaṇānvitāḥ // ŚivP_7.1,12.51ab/
prajāvantaḥ kriyāvanto maharṣibhiralaṃkṛtāḥ // ŚivP_7.1,12.51cd/
atha devāsurapitḥn manuṣyāṃśca catuṣṭayam // ŚivP_7.1,12.52ab/
saha rudreṇa sisṛkṣuraṃbhasyetāni vai vidhiḥ // ŚivP_7.1,12.52cd/
sa sṛṣṭyarthaṃ samādhāya brahmātmānamayūyujat // ŚivP_7.1,12.53ab/
mukhādajanayaddevān pitḥṃścaivopapakṣataḥ // ŚivP_7.1,12.53cd/
jaghanādasurān sarvān prajanādapi mānuṣān // ŚivP_7.1,12.54ab/
avaskare kṣudhāviṣṭā rākṣasāstasya jajñire // ŚivP_7.1,12.54cd/
putrāstamorajaḥprāyā balinaste niśācarāḥ // ŚivP_7.1,12.55ab/
sarpā yakṣāstathā bhūtā gaṃdharvāḥ saṃprajajñire // ŚivP_7.1,12.55cd/
vayāṃsi pakṣataḥ sṛṣṭāḥ pakṣiṇo vakṣaso 'sṛjat // ŚivP_7.1,12.56ab/
mukhatojāṃstathā pārśvāduragāṃśca vinirmame // ŚivP_7.1,12.56cd/
padbhyāṃ cāśvānsamātaṃgān śarabhān gavayān mṛgān // ŚivP_7.1,12.57ab/
uṣṭrānaśvatarāṃścaiva nyaṃkūnanyāśca jātayaḥ 1 // ŚivP_7.1,12.57cd/ auṣadhyaḥ phalamūlāni romabhyastasya jajñire // ŚivP_7.1,12.58ab/
gāyatrīṃ ca ṛcaṃ caiva trivṛtsāma rathaṃtaram // ŚivP_7.1,12.58cd/
agniṣṭomaṃ ca yajñānāṃ nirmame prathamānmukhāt // ŚivP_7.1,12.59ab/
yajūṃṣi traiṣṭubhaṃ chaṃdaḥstomaṃ pañcadaśaṃ tathā // ŚivP_7.1,12.59cd/

1 prathamārṣo

515a

bṛhatsāma tathokthaṃ ca dakṣiṇādasṛjanmukhāt // ŚivP_7.1,12.60ab/

sāmāni jagatīchaṃdaḥ stomaṃ saptadaśaṃ tathā // ŚivP_7.1,12.60cd/

vairūpyamatirātraṃ ca paścimādasṛjan mukhāt // ŚivP_7.1,12.61ab/

ekaviṃśamatharvāṇamāptoryāmāṇameva ca // ŚivP_7.1,12.61cd/

anuṣṭubhaṃ sa vairājamuttarādasṛjanmukhāt // ŚivP_7.1,12.62ab/

uccāvacāni bhūtāni gātrebhyastasya jajñire // ŚivP_7.1,12.62cd/

yakṣāḥ piśācā gaṃdharvāstathaivāpsarasāṃ gaṇāḥ // ŚivP_7.1,12.63ab/

narakinnararakṣāṃsi vayaḥpaśumṛgoragāḥ // ŚivP_7.1,12.63cd/

avyayaṃ caiva yadidaṃ sthāṇusthāvarajaṃgamam // ŚivP_7.1,12.64ab/

teṣāṃ vai yāni karmāṇi prāksṛṣṭāni prapedire // ŚivP_7.1,12.64cd/

tānyeva te prapadyaṃte sṛjyamānāḥ punaḥ punaḥ // ŚivP_7.1,12.65ab/

hiṃsrāhiṃsre mṛdukrūre dharmādharmāvṛtānṛte // ŚivP_7.1,12.65cd/

tadbhāvitāḥ prapadyaṃte tasmāttattasya rocate // ŚivP_7.1,12.66ab/

mahābhūteṣu nānātvamiṃdriyārtheṣu muktiṣu // ŚivP_7.1,12.66cd/

viniyogaṃ ca bhūtānāṃ dhātaiva vyadadhatsvayam // ŚivP_7.1,12.67ab/

nāma rūpaṃ ca bhūtānāṃ prākṛtānāṃ prapañcanam // ŚivP_7.1,12.67cd/

vedaśabdebhya evādau nirmame 'sau pitāmahaḥ // ŚivP_7.1,12.68ab/

ārṣāṇi caiva nāmāni yāśca vedeṣu vṛttayaḥ // ŚivP_7.1,12.68cd/

śarvaryaṃte prasūtānāṃ tānyevaibhyo dadāvajaḥ // ŚivP_7.1,12.69ab/

yathartāvṛtuliṃgāni nānārūpāṇi paryaye // ŚivP_7.1,12.69cd/

dṛśyaṃte tāni tānyeva tathā bhāvā yugādiṣu // ŚivP_7.1,12.70ab/

ityeṣa karaṇodbhūto lokasargassvayaṃbhuvaḥ // ŚivP_7.1,12.70cd/

mahadādyoviśeṣāṃto vikāraḥ prakṛteḥ svayam // ŚivP_7.1,12.71ab/

caṃdrasūryaprabhājuṣṭo grahanakṣatramaṃḍitaḥ // ŚivP_7.1,12.71cd/

nadībhiśca samudraiśca parvataiśca sa maṃḍitaḥ // ŚivP_7.1,12.72ab/

paraiśca vividhairamyaissphītairjanapadaistathā // ŚivP_7.1,12.72cd/

tasmin brahmavane 'vyakto brahmā carati sarvavit // ŚivP_7.1,12.73ab/

avyaktabījaprabhava īśvarānugrahe sthitaḥ // ŚivP_7.1,12.73cd/

buddhiskaṃdhamahāśākha indriyāṃtarakoṭaraḥ // ŚivP_7.1,12.74ab/

mahābhūtapramāṇaśca viśeṣāmalapallavaḥ // ŚivP_7.1,12.74cd/

dharmādharmasupuṣpāḍhyaḥ sukhaduḥkhaphalodayaḥ // ŚivP_7.1,12.75ab/

ājīvyaḥ sarvabhūtānāṃ brahmavṛkṣaḥ sanātanaḥ // ŚivP_7.1,12.75cd/

dyāṃ mūrdhānaṃ tasya viprā vadaṃti khaṃ vai nābhiṃ caṃdrasūryau ca netre // ŚivP_7.1,12.76ab/

diśaḥ śrotre caraṇau ca kṣitiṃ ca so 'cintyātmā sarvabhūtapraṇetā // ŚivP_7.1,12.76cd/

vaktrāttasya brahmaṇāssaṃprasūtāstadvakṣasaḥ kṣatriyāḥ pūrvabhāgāt // ŚivP_7.1,12.77ab/

vaiśyā urubhyāṃ tasya padbhyāṃ ca śūdrāḥ sarve varṇā gātrataḥ saṃprasūtāḥ // ŚivP_7.1,12.77cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe sṛṣṭivarṇanaṃ nāma dvādaśo 'dhyāyaḥ

Chapter 13 ṛṣaya ūcuḥ bhavatā kathitā sṛṣṭirbhavasya paramātmanaḥ // ŚivP_7.1,13.1ab/
caturmukhamukhāttasya saṃśayo naḥ prajāyate // ŚivP_7.1,13.1cd/
devaśreṣṭho virūpākṣo dīptaśśūladharo haraḥ // ŚivP_7.1,13.2ab/
kālātmā bhagavān rudraḥ kapardī nīlalohitaḥ // ŚivP_7.1,13.2cd/
sabrahmakamimaṃ lokaṃ saviṣṇumapi pāvakam // ŚivP_7.1,13.3ab/ 515b

yaḥ saṃharati saṃkruddho yugāṃte samupasthite // ŚivP_7.1,13.3cd/

yasya brahmā ca viṣṇuśca praṇāmaṃ kuruto bhayāt // ŚivP_7.1,13.4ab/

lokasaṃkocakasyāsya yasya tau vaśavartinau // ŚivP_7.1,13.4cd/

yo 'yaṃ devaḥ svakādaṃgādbrahmaviṣṇū purāsṛjat // ŚivP_7.1,13.5ab/

sa eva hi tayornityaṃ yogakṣemakaraḥ prabhuḥ // ŚivP_7.1,13.5cd/

sa kathaṃ bhagavān rudra ādidevaḥ purātanaḥ // ŚivP_7.1,13.6ab/

putratvamagamacchaṃbhurbrahmaṇo 'vyaktajanmanaḥ // ŚivP_7.1,13.6cd/

prajāpatiśca viṣṇuśca rudrasyaitau parasparam // ŚivP_7.1,13.7ab/

sṛṣṭau parasparasyāṃgāditi prāgapi śuśruma // ŚivP_7.1,13.7cd/

kathaṃ punaraśeṣāṇāṃ bhūtānāṃ hetubhūtayoḥ // ŚivP_7.1,13.8ab/

guṇapradhānabhāvena prādurbhāvaḥ parasparāt // ŚivP_7.1,13.8cd/

nāpṛṣṭaṃ bhavatā kiṃcinnāśrutaṃ ca kathaṃcana // ŚivP_7.1,13.9ab/

bhagavacchiṣyabhūtena bhavatā sakalaṃ smṛtam // ŚivP_7.1,13.9cd/

tattvaṃ vada yathā brahmā munīnāmavadadvibhuḥ // ŚivP_7.1,13.10ab/

vayaṃ śraddhālavastāta śrotumīśvarasadyaśaḥ // ŚivP_7.1,13.10cd/

vāyuruvāca sthāne pṛṣṭamidaṃ viprā bhavadbhiḥ praśnakovidaiḥ // ŚivP_7.1,13.11ab/
idameva purā pṛṣṭo mama prāha pitāmahaḥ // ŚivP_7.1,13.11cd/
tadahaṃ sampravakṣyāmi yathā rudrasamudbhavaḥ // ŚivP_7.1,13.12ab/
yathā ca punarutpattirbrahmaviṣṇvoḥ parasparam // ŚivP_7.1,13.12cd/
trayaste kāraṇātmāno jatāssākṣānmaheśvarāt // ŚivP_7.1,13.13ab/
carācarasya viśvasya sargasthityaṃtahetavaḥ // ŚivP_7.1,13.13cd/
paramaiśvaryasaṃyuktāḥ parameśvarabhāvitāḥ // ŚivP_7.1,13.14ab/
tacchaktyādhiṣṭhitā nityaṃ tatkāryakaraṇakṣamāḥ // ŚivP_7.1,13.14cd/
pitrā niyamitāḥ pūrvaṃ trayopi triṣu karmasu // ŚivP_7.1,13.15ab/
brahmā sarge haristrāṇe rudraḥ saṃharaṇe tathā // ŚivP_7.1,13.15cd/
tathāpyanyonyamātsaryādanyonyātiśayāśinaḥ // ŚivP_7.1,13.16ab/
tapasā toṣayitvā svaṃ pitaraṃ parameśvaram // ŚivP_7.1,13.16cd/
labdhvā sarvātmanā tasya prasādātparameṣṭhinaḥ // ŚivP_7.1,13.17ab/
brahmanārāyaṇau pūrvaṃ rudraḥ kalpāntare 'sṛjat // ŚivP_7.1,13.17cd/
kalpāntare punarbrahmā rudraviṣṇū jaganmayaḥ // ŚivP_7.1,13.18ab/
viṣṇuśca bhagavānrudraṃ brahmāṇamasṛjatpunaḥ // ŚivP_7.1,13.18cd/
nārāyaṇaṃ punarbrahmā brahmāṇamasṛjatpunaḥ // ŚivP_7.1,13.19ab/
evaṃ kalpeṣu kalpeṣu brahmaviṣṇumaheśvarāḥ // ŚivP_7.1,13.19cd/
paraspareṇa jāyaṃte parasparahitaiṣiṇaḥ // ŚivP_7.1,13.20ab/
tattatkalpāntavṛttāntamadhikṛtya maharṣibhiḥ // ŚivP_7.1,13.20cd/
prabhāvaḥ kathyate teṣāṃ parasparasamudbhavāt // ŚivP_7.1,13.21ab/
śṛṇu teṣāṃ kathāṃ citrāṃ puṇyāṃ pāpapramocinīm // ŚivP_7.1,13.21cd/
kalpe tatpuruṣe vṛttāṃ brahmaṇaḥ parameṣṭhinaḥ // ŚivP_7.1,13.22ab/
purā nārāyaṇo nāma kalpe vai meghavāhane // ŚivP_7.1,13.22cd/
divyaṃ varṣasahasraṃ tu megho bhūtvāvahaddharām // ŚivP_7.1,13.23ab/
tasya bhāvaṃ samālakṣya viṣṇorviśvajagadguruḥ // ŚivP_7.1,13.23cd/
sarvassarvātmabhāvena pradadau śaktimavyayām // ŚivP_7.1,13.24ab/
śaktiṃ labdhvā tu sarvātmā śivātsarveśvarāttadā // ŚivP_7.1,13.24cd/
sasarja bhagāvan viṣṇurviśvaṃ viśvasṛjā saha // ŚivP_7.1,13.25ab/ 516a

viṣṇostadvaibhavaṃ dṛṣṭvā sṛṣṭastena pitāmahaḥ // ŚivP_7.1,13.25cd/

īrṣyayā parayā grastaḥ prahasannidamabravīt // ŚivP_7.1,13.26ab/

gaccha viṣṇo mayā jñātaṃ tava sargasya kāraṇam // ŚivP_7.1,13.26cd/

āvayoradhikaścāsti sa rudro nātra saṃśayaḥ // ŚivP_7.1,13.26ef/

tasya devādhidevasya prasādātparameṣṭhinaḥ // ŚivP_7.1,13.27ab/

sraṣṭā tvaṃ bhagavānādyaḥ pālakaḥ paramārthataḥ // ŚivP_7.1,13.27cd/

ahaṃ ca tapasārādhya rudraṃ tridaśanāyakam // ŚivP_7.1,13.28ab/

tvayā saha jagatsarvaṃ srakṣyāmyatra na saṃśayaḥ // ŚivP_7.1,13.28cd/

evaṃ viṣṇumupālabhya bhagavānabjasambhavaḥ // ŚivP_7.1,13.29ab/

evaṃ vijñāpayāmāsa tapasā prāpya śaṃkaram // ŚivP_7.1,13.29cd/

bhagavan devadeveśa viśveśvara maheśvara // ŚivP_7.1,13.30ab/

tava vāmāṃgajo viṣṇurdakṣiṇāṃgabhavo hyaham // ŚivP_7.1,13.30cd/

mayā saha jagatsarvaṃ tathāpyasṛjadacyutaḥ // ŚivP_7.1,13.31ab/

sa matsarādupālabdhastvadāśrayabalānmayā // ŚivP_7.1,13.31cd/

madbhāvānnādhikasteti bhāvastvayi maheśvare // ŚivP_7.1,13.32ab/

tvatta eva samutpattirāvayossadṛśī yataḥ // ŚivP_7.1,13.32cd/

tasya bhaktyā yathāpūrvaṃ prasādaṃ kṛtavānasi // ŚivP_7.1,13.33ab/

tathā mamāpi tatsarvaṃ dātumarhasi śaṃkara // ŚivP_7.1,13.33cd/

iti vijñāpitastena bhagavān bhaganetrahā // ŚivP_7.1,13.34ab/

nyāyena vai dadau sarvaṃ tasyāpi sa ghṛṇānidhiḥ // ŚivP_7.1,13.34cd/

labdhvaivamīśvarādeva brahmā sarvātmatāṃ kṣaṇāt // ŚivP_7.1,13.35ab/

tvaramāṇotha saṃgamya dadarśa puruṣottamam // ŚivP_7.1,13.35cd/

kṣīrārṇavālaye śubhre vimāne sūryasaṃnibhe // ŚivP_7.1,13.36ab/

hemaratnānvite divye manasā tena nirmite // ŚivP_7.1,13.36cd/

anaṃtabhogaśayyāyāṃ śayānaṃ paṃkajekṣaṇam // ŚivP_7.1,13.37ab/

caturbhujamudārāṃgaṃ sarvābharaṇabhūṣitam // ŚivP_7.1,13.37cd/

śaṃkhacakradharaṃ saumyaṃ candrabiṃbasamānanam // ŚivP_7.1,13.38ab/

śrīvatsavakṣasaṃ devaṃ prasannamadhurasmitam // ŚivP_7.1,13.38cd/

dharāmṛdukarāṃbhojasparśaraktapadāṃbujam // ŚivP_7.1,13.39ab/

kṣīrārṇavāmṛtamiva śayānaṃ yoganidrayā // ŚivP_7.1,13.39cd/

tamasā kālarudrākhyaṃ rajasā kanakāṃḍajam // ŚivP_7.1,13.40ab/

sattvena sarvagaṃ viṣṇuṃ nirguṇatve maheśvaram // ŚivP_7.1,13.40cd/

taṃ dṛṣṭvā puruṣaṃ brahmā pragalbhamidamabravīt // ŚivP_7.1,13.41ab/

grasāmi tvāmahaṃ viṣṇo tvamātmānaṃ yathā purā // ŚivP_7.1,13.41cd/

tasya tadvacanaṃ śrutvā pratibuddhya pitāmaham // ŚivP_7.1,13.42ab/

udaikṣata mahābāhussmitamīṣaccakāra ca // ŚivP_7.1,13.42cd/

tasminnavasare viṣṇurgrastastena mahātmanā // ŚivP_7.1,13.43ab/

sṛṣṭaśca brahmaṇā sadyo bhruvormadhyādayatnataḥ // ŚivP_7.1,13.43cd/

tasminnavasare sākṣādbhagavānindubhūṣaṇaḥ // ŚivP_7.1,13.44ab/

śaktiṃ tayorapi draṣṭumarūpo rūpamāsthitaḥ // ŚivP_7.1,13.44cd/

prasādamatulaṃ kartuṃ purā dattavarastayoḥ // ŚivP_7.1,13.45ab/

āgacchattatra yatremau brahmanārāyaṇau sthitau // ŚivP_7.1,13.45cd/

atha tuṣṭuvaturdevaṃ prītau bhītau ca kautukāt // ŚivP_7.1,13.46ab/

praṇematuśca bahuśo bahumānena dūrataḥ // ŚivP_7.1,13.46cd/

516b

bhavopi bhagavānetāvanugṛhya pinākadhṛk // ŚivP_7.1,13.47ab/

sādaraṃ paśyatoreva tayoraṃtaradhīyata // ŚivP_7.1,13.47cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe brahmaviṣṇusṛṣṭikathanaṃ nāma trayodaśo 'dhyāyaḥ

Chapter 14 vāyuruvāca pratikalpaṃ pravakṣyāmi rudrāvirbhāvakāraṇam // ŚivP_7.1,14.1ab/
yato vicchinnasaṃtānā brahmasṛṣṭiḥ pravartate // ŚivP_7.1,14.1cd/
kalpekalpe prajāḥ sṛṣṭvā brahmā brahmāṃḍasaṃbhavaḥ // ŚivP_7.1,14.2ab/
avṛddhihetorbhūtānāṃ mumoha bhṛśaduḥkhitaḥ // ŚivP_7.1,14.2cd/
tasya duḥkhapraśāṃtyarthaṃ prajānāṃ ca vivṛddhaye // ŚivP_7.1,14.3ab/
tattatkalpeṣu kālātmā rudro rudragaṇādhipaḥ // ŚivP_7.1,14.3cd/
nirdiṣṭaḥ pamameśena maheśo nīlalohitaḥ // ŚivP_7.1,14.4ab/
putro bhūtvānugṛhṇāti brahmāṇaṃ brahmaṇonujaḥ // ŚivP_7.1,14.4cd/
sa eva bhagavānīśastejorāśiranāmayaḥ // ŚivP_7.1,14.5ab/
anādinidhanodhātā bhūtasaṃkocako vibhuḥ // ŚivP_7.1,14.5cd/
paramaiśvaryasaṃyuktaḥ parameśvarabhāvitaḥ // ŚivP_7.1,14.6ab/
tacchaktyādhiṣṭhitaśśaśvattaccihnairapi cihnitaḥ // ŚivP_7.1,14.6cd/
tannāmanāmā tadrūpastatkāryakaraṇakṣamaḥ // ŚivP_7.1,14.7ab/
tattulyavyavahāraśca tadājñāparipālakaḥ // ŚivP_7.1,14.7cd/
sahasrādityasaṃkāśaścandrāvayavabhūṣaṇaḥ // ŚivP_7.1,14.8ab/
bhujaṃgahārakeyūravalayo muṃjamekhalaḥ // ŚivP_7.1,14.8cd/
jalaṃdharaviriṃcendrakapālaśakalojjvalaḥ // ŚivP_7.1,14.9ab/
gaṅgātuṃgataraṃgārdhapiṃgalānanamūrdhajaḥ // ŚivP_7.1,14.9cd/
bhagnadaṃṣṭrāṃkurākrāntaprāntakāntadharādharaḥ // ŚivP_7.1,14.10ab/
savyaśravaṇapārśvāṃtamaṃḍalīkṛtakuṇḍalaḥ // ŚivP_7.1,14.10cd/
mahāvṛṣabhaniryāṇo mahājaladaniḥsvanaḥ // ŚivP_7.1,14.11ab/
mahānalasamaprakhyo mahābalaparākramaḥ // ŚivP_7.1,14.11cd/
evaṃ ghoramahārūpo brahmaputrīṃ maheśvaraḥ // ŚivP_7.1,14.12ab/
vijñānaṃ brahmaṇe dattvā sarge sahakaroti ca // ŚivP_7.1,14.12cd/
tasmādrudraprasādena pratikalpaṃ prajāpateḥ // ŚivP_7.1,14.13ab/
pravāharūpato nityā prajāsṛṣṭiḥ pravartate // ŚivP_7.1,14.13cd/
kadācitprārthitaḥ sraṣṭuṃ brahmaṇā nīlalohitaḥ // ŚivP_7.1,14.14ab/
svātmanā sadṛśān sarvān sasarja manasā vibhuḥ // ŚivP_7.1,14.14cd/
kapardino nirātaṃkānnīlagrīvāṃstrilocanān // ŚivP_7.1,14.15ab/
jarāmaraṇanirmuktān dīptaśūlavarāyudhān // ŚivP_7.1,14.15cd/
taistu saṃcchāditaṃ sarvaṃ caturdaśavidhaṃ jagat // ŚivP_7.1,14.16ab/
tāndṛṣṭā vividhānrudrān rudramāha pitāmahaḥ // ŚivP_7.1,14.16cd/
namaste devadeveśa māsrākṣīrīdṛśīḥ prajāḥ // ŚivP_7.1,14.17ab/
anyāḥ sṛja tvaṃ bhadraṃ te prajā mṛtyusamanvitāḥ // ŚivP_7.1,14.17cd/
ityuktaḥ prahasanprāha brahmāṇaṃ parameśvaraḥ // ŚivP_7.1,14.18ab/
nāsti me tādṛśassargassṛja tvamaśubhāḥ prajāḥ // ŚivP_7.1,14.18cd/
ye tvime manasā sṛṣṭā mahātmāno mahābalāḥ // ŚivP_7.1,14.19ab/
cariṣyaṃti mayā sārdhaṃ sarva eva hi yājñikāḥ // ŚivP_7.1,14.19cd/
ityuktvā viśvakarmāṇaṃ viśvabhūteśvaro haraḥ // ŚivP_7.1,14.20ab/
saha rudraiḥ prajāsargānnivṛttātmā vyatiṣṭhata // ŚivP_7.1,14.20cd/
tataḥ prabhṛti devo 'sau na prasūte prajāḥ śubhāḥ // ŚivP_7.1,14.21ab/ 517a

ūrdhvaretāḥ sthitaḥ sthāṇuryāvadābhūtasaṃplavam // ŚivP_7.1,14.21cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe rudrāvirbhāvavarṇanaṃ nāma caturdaśo 'dhyāyaḥ

Chapter 15 vāyuruvāca yadā punaḥ prajāḥ sṛṣṭā na vyavardhanta vedhasaḥ // ŚivP_7.1,15.1ab/
tadā maithunajāṃ sṛṣṭiṃ brahmā kartumamanyata // ŚivP_7.1,15.1cd/
na nirgataṃ purā yasmānnārīṇāṃ kulamīśvarāt // ŚivP_7.1,15.2ab/
tena maithunajāṃ sṛṣṭiṃ na śaśāka pitāmahaḥ // ŚivP_7.1,15.2cd/
tatassa vidadhe buddhimarthaniścayagāminīm // ŚivP_7.1,15.3ab/
prajānameva vṛddhyarthaṃ praṣṭavyaḥ parameśvara // ŚivP_7.1,15.3cd/
prasādena vinā tasya na vardherannimāḥ prajāḥ // ŚivP_7.1,15.4ab/
evaṃ saṃcintya viśvātmā tapaḥ kartuṃ pracakrame // ŚivP_7.1,15.4cd/
tadādyā paramā śaktiranaṃtā lokabhāvinī // ŚivP_7.1,15.5ab/
ādyā sūkṣmatarā śuddhā bhāvagamyā manoharā // ŚivP_7.1,15.5cd/
nirguṇā niṣprapañcā ca niṣkalā nirupaplavā // ŚivP_7.1,15.6ab/
niraṃtaratarā nityā nityamīśvarapārśvagā // ŚivP_7.1,15.6cd/
tayā paramayā śaktyā bhagavaṃtaṃ triyambakam // ŚivP_7.1,15.7ab/
saṃcintya hṛdaye brahmā tatāpa paramaṃ tapaḥ // ŚivP_7.1,15.7cd/
tīvreṇa tapasā tasya yuktasya parameṣṭhinaḥ // ŚivP_7.1,15.8ab/
acireṇaiva kālena pitā saṃpratutoṣa ha // ŚivP_7.1,15.8cd/
tataḥ kenacidaṃśena mūrtimāviśya kāmapi // ŚivP_7.1,15.9ab/
ardhanārīśvaro bhūtvā yayau devassvayaṃ haraḥ // ŚivP_7.1,15.9cd/
taṃ dṛṣṭvā paramaṃ devaṃ tamasaḥ paramavyayam // ŚivP_7.1,15.10ab/
advitīyamanirdeśyamadṛśyamakṛtātmabhiḥ // ŚivP_7.1,15.10cd/
sarvalokavidhātāraṃ sarvalokeśvareśvaram // ŚivP_7.1,15.11ab/
sarvalokavidhāyinyā śaktyā paramayā yutam // ŚivP_7.1,15.11cd/
apratarkyamanābhāsamameyamajaraṃ dhruvam // ŚivP_7.1,15.12ab/
acalaṃ nirguṇaṃ śāṃtamanaṃtamahimāspadam // ŚivP_7.1,15.12cd/
sarvagaṃ sarvadaṃ sarvasadasadvyaktivarjitam // ŚivP_7.1,15.13ab/
sarvopamānanirmuktaṃ śaraṇyaṃ śāśvataṃ śivam // ŚivP_7.1,15.13cd/
praṇamya daṃḍavadbrahmā samutthāya kṛtāṃjaliḥ // ŚivP_7.1,15.14ab/
śraddhāvinayasaṃpannaiḥ śrāvyaiḥ saṃskarasaṃyutaiḥ // ŚivP_7.1,15.14cd/
yathārthayuktasarvārthairvedārthaparibṛṃhitaiḥ // ŚivP_7.1,15.15ab/
tuṣṭāva devaṃ devīṃ ca sūktaiḥ sūkṣmārthagocaraiḥ // ŚivP_7.1,15.15cd/
brahmovāca jaya deva mahādeva jayeśvara maheśvara // ŚivP_7.1,15.16ab/
jaya sarvaguṇa śreṣṭha jaya sarvasurādhipa // ŚivP_7.1,15.16cd/
jaya prakṛti kalyāṇi jaya prakṛtināyike // ŚivP_7.1,15.17ab/
jaya prakṛtidūre tvaṃ jaya prakṛtisundari // ŚivP_7.1,15.17cd/
jayāmoghamahāmāya jayāmogha manoratha // ŚivP_7.1,15.18ab/
jayāmoghamahālīla jayāmoghamahābala // ŚivP_7.1,15.18cd/
jaya viśvajaganmātarjaya viśvajaganmaye // ŚivP_7.1,15.19ab/
jaya viśvajagaddhātri jaya viśvajagatsakhi // ŚivP_7.1,15.19cd/
jaya śāśvatikaiśvarye jaya śāśvatikālaya // ŚivP_7.1,15.20ab/
jaya śāśvatikākāra jaya śāśvatikānuga // ŚivP_7.1,15.20cd/
jayātmatrayanirmātri jayātmatrayapālini // ŚivP_7.1,15.21ab/ 517b

jayātmatrayasaṃhartri jayātmatrayanāyike // ŚivP_7.1,15.21cd/

jayāvalokanāyattajagatkāraṇabṛṃhaṇa // ŚivP_7.1,15.22ab/

jayopekṣākaṭākṣotthahutabhugbhuktabhautika // ŚivP_7.1,15.22cd/

jaya devādyavijñeye svātmasūkṣmadṛśojjvale // ŚivP_7.1,15.23ab/

jaya sthūlātmaśaktyeśejaya vyāptacarācare // ŚivP_7.1,15.23cd/

jaya nāmaikavinyastaviśvatattvasamuccaya // ŚivP_7.1,15.24ab/

jayāsuraśironiṣṭhaśreṣṭhānugakadaṃbaka // ŚivP_7.1,15.24cd/

jayopāśritasaṃrakṣāsaṃvidhānapaṭīyasi // ŚivP_7.1,15.25ab/

jayonmūlitasaṃsāraviṣavṛkṣāṃkurodgame // ŚivP_7.1,15.25cd/

jaya prādeśikaiśvaryavīryaśauryavijṛṃbhaṇa // ŚivP_7.1,15.26ab/

jaya viśvabahirbhūta nirastaparavaibhava // ŚivP_7.1,15.26cd/

jaya praṇītapañcārthaprayogaparamāmṛta // ŚivP_7.1,15.27ab/

jaya pañcārthavijñānasudhāstotrasvarūpiṇi // ŚivP_7.1,15.27cd/

jayati ghorasaṃsāramahārogabhiṣagvara // ŚivP_7.1,15.28ab/

jayānādimalājñānatamaḥpaṭalacaṃdrike // ŚivP_7.1,15.28cd/

jaya tripurakālāgne jaya tripurabhairavi // ŚivP_7.1,15.29ab/

jaya triguṇanirmukte jaya triguṇamardini // ŚivP_7.1,15.29cd/

jaya prathamasarvajña jaya sarvaprabodhika // ŚivP_7.1,15.30ab/

jaya pracuradivyāṃga jaya prārthitadāyini // ŚivP_7.1,15.30cd/

kva deva te paraṃ dhāma kva ca tucchaṃ ca no vacaḥ // ŚivP_7.1,15.31ab/

tathāpi bhagavan bhaktyā pralapaṃtaṃ kṣamasva mām // ŚivP_7.1,15.31cd/

vijñāpyaivaṃvidhaiḥ sūktairviśvakarmā caturmukhaḥ // ŚivP_7.1,15.32ab/

namaścakāra rudrāya radrāṇyai ca muhurmuhuḥ // ŚivP_7.1,15.32cd/

idaṃ stotravaraṃ puṇyaṃ brahmaṇā samudīritam // ŚivP_7.1,15.33ab/

ardhanārīśvaraṃ nāma śivayorharṣavardhanam // ŚivP_7.1,15.33cd/

ya idaṃ kīrtayedbhaktyā yasya kasyāpi śikṣayā // ŚivP_7.1,15.34ab/

sa tatphalamavāpnoti śivayoḥ prītikāraṇāt // ŚivP_7.1,15.34cd/

sakalabhuvanabhūtabhāvanābhyāṃ jananavināśavihīnavigrahābhyām // ŚivP_7.1,15.35ab/

naravarayuvatīvapurdharābhyāṃ satatamahaṃ praṇatosmi śaṃkarābhyām // ŚivP_7.1,15.35cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pū-- śivaśivāstutivarṇanaṃ nāma pañcadaśo 'dhyāyaḥ

Chapter 16 vāyuruvāca atha devo mahādevo mahājaladanādayā // ŚivP_7.1,16.1ab/
vācā madhuragaṃbhīraśivadaślakṣṇavarṇayā // ŚivP_7.1,16.1cd/
arthasaṃpannapadayā rājalakṣaṇayuktayā // ŚivP_7.1,16.2ab/
aśeṣaviṣayāraṃbharakṣāvimaladakṣayā // ŚivP_7.1,16.2cd/
manoharatarodāramadhurasmitapūrvayā // ŚivP_7.1,16.3ab/
saṃbabhāṣe susaṃpīto viśvakarmāṇamīśvaraḥ // ŚivP_7.1,16.3cd/
īśvara uvāca vatsa vatsa mahābhāga mama putra pitāmaha // ŚivP_7.1,16.4ab/
jñātameva mayā sarvaṃ tava vākyasya gauravam // ŚivP_7.1,16.4cd/
prajānāmeva bṛddhyarthaṃ tapastaptaṃ tvayādhunā // ŚivP_7.1,16.5ab/
tapasā 'nena tuṣṭosmi dadāmi ca tavepsitam // ŚivP_7.1,16.5cd/
ityuktvā paramodāraṃ svabhāvamadhuraṃ vacaḥ // ŚivP_7.1,16.6ab/
sasarja vapuṣo bhāgāddevīṃ devavaro haraḥ // ŚivP_7.1,16.6cd/
yāmāhurbrahmavidvāṃso devīṃ divyaguṇānvitām // ŚivP_7.1,16.7ab/
parasya paramāṃ śaktiṃ bhavasya paramātmanaḥ // ŚivP_7.1,16.7cd/ 518a

yasyāṃ na khalu vidyaṃte janma mṛtyujarādayaḥ // ŚivP_7.1,16.8ab/

yā bhavānī bhavasyāṃgātsamāvirabhavatkila // ŚivP_7.1,16.8cd/

yasyā vāco nivartante manasā ceṃdriyaiḥ saha // ŚivP_7.1,16.9ab/

sā bharturvapuṣo bhāgājjāteva samadṛśyata // ŚivP_7.1,16.9cd/

yā sā jagadidaṃ kṛtsnaṃ mahimnā vyāpya tiṣṭhati // ŚivP_7.1,16.10ab/

śarīriṇīva sa devī vicitraṃ samalakṣyata // ŚivP_7.1,16.10cd/

sarvaṃ jagadidaṃ caiṣā saṃmohayati māyayā // ŚivP_7.1,16.11ab/

īśvarātsaiva jātābhūdajātā paramārthataḥ // ŚivP_7.1,16.11cd/

na yasyā paramo bhāvaḥ surāṇāmapi gocaraḥ // ŚivP_7.1,16.12ab/

viśvāmareśvarī caiva vibhaktā bharturaṃgataḥ // ŚivP_7.1,16.12cd/

tāṃ dṛṣṭvā parameśānīṃ sarvalokamaheśvarīm // ŚivP_7.1,16.13ab/

sarvajñāṃ sarvagāṃ sūkṣmāṃ sadasadvyaktivarjitām // ŚivP_7.1,16.13cd/

paramāṃ nikhilaṃ bhāsā bhāsayantīmidaṃ jagat // ŚivP_7.1,16.14ab/

praṇipatya mahādevīṃ prārthayāmāsa vai virāṭ // ŚivP_7.1,16.14cd/

brahmovāca devi devena sṛṣṭo 'hamādau sarvajaganmayi // ŚivP_7.1,16.15ab/
prajāsarge niyuktaśca sṛjāmi sakalaṃ jagat // ŚivP_7.1,16.15cd/
manasā nirmitāḥ sarve devi devādayo mayā // ŚivP_7.1,16.16ab/
na vṛddhimupagacchanti sṛjyamānāḥ punaḥ punaḥ // ŚivP_7.1,16.16cd/
mithunaprabhavāmeva kṛtvā sṛṣṭimataḥ param // ŚivP_7.1,16.17ab/
saṃvardhayitumicchāmi sarvā eva mama prajāḥ // ŚivP_7.1,16.17cd/
na nirgataṃ purā tvatto nārīṇāṃ kulamavyayam // ŚivP_7.1,16.18ab/
tena nārīkulaṃ sraṣṭuṃ śaktirmama na vidyate // ŚivP_7.1,16.18cd/
sarvāsāmeva śaktīnāṃ tvattaḥ khalu samudbhavaḥ // ŚivP_7.1,16.19ab/
tasmātsarvatra sarveṣāṃ sarvaśaktipradāyinīm // ŚivP_7.1,16.19cd/
tvāmeva varadāṃ māyāṃ prārthayāmi sureśvarīm // ŚivP_7.1,16.20ab/
carācaravivṛddhyarthamaṃśenaikena sarvage // ŚivP_7.1,16.20cd/
dakṣasya mama putrasya putrī bhava bhavārdini // ŚivP_7.1,16.21ab/
evaṃ sā yācitā devī brahmaṇā brahmayoninā // ŚivP_7.1,16.21cd/
śaktimekāṃ bhruvormadhyātsasarjātmasamaprabhām // ŚivP_7.1,16.22ab/
tāmāha prahasanprekṣya devadevavaro haraḥ // ŚivP_7.1,16.22cd/
brahmāṇaṃ tapasārādhya kuru tasya yathepsitam // ŚivP_7.1,16.23ab/
tāmājñāṃ parameśasya śirasā pratigṛhya sā // ŚivP_7.1,16.23cd/
brahmaṇo vacanāddevī dakṣasya duhitābhavat // ŚivP_7.1,16.24ab/
dattvaivamatulāṃ śaktiṃ brahmaṇe brahmarūpiṇīm // ŚivP_7.1,16.24cd/
viveśa dehaṃ devasya devaścāṃtaradhīyata // ŚivP_7.1,16.25ab/
tadā prabhṛti loke 'smin striyāṃ bhogaḥ pratiṣṭhitaḥ // ŚivP_7.1,16.25cd/
prajāsṛṣṭiśca vipreṃdrā maithunena pravartate // ŚivP_7.1,16.26ab/
brahmāpi prāpa sānandaṃ santoṣaṃ munipuṃgavāḥ // ŚivP_7.1,16.26cd/
etadvassarvamākhyātaṃ devyāḥ śaktisamudbhavam // ŚivP_7.1,16.27ab/
puṇyavṛddhikaraṃ śrāvyaṃ bhūtasargānupaṃgataḥ // ŚivP_7.1,16.27cd/
ya idaṃ kīrtayennityaṃ devyāḥ śaktisamudbhavam // ŚivP_7.1,16.28ab/
puṇyaṃ sarvamavāpnoti putrāṃśca labhate śubhān // ŚivP_7.1,16.28cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe devīśaktyudbhavo nāma ṣoḍaśo 'dhyāyaḥ 518b

Chapter 17 vāyuruvāca evaṃ labdhvā parāṃ śaktimīśvarādeva śāśvatīm // ŚivP_7.1,17.1ab/
maithunaprabhavāṃ sṛṣṭiṃ kartṛkāmaḥ prajāpatiḥ // ŚivP_7.1,17.1cd/
svayamapyadbhuto nārī cārdhena puruṣo 'bhavat // ŚivP_7.1,17.2ab/
yārdhena nārī sā tasmācchatarūpā vyajāyata // ŚivP_7.1,17.2cd/
virājamasṛjadbrahmā so 'rdhana puruṣo 'bhavat // ŚivP_7.1,17.3ab/
sa vai svāyaṃbhuvaḥ pūrvaṃ puruṣo manurucyate // ŚivP_7.1,17.3cd/
sā devī śatarūpā tu tapaḥ kṛtvā suduścaram // ŚivP_7.1,17.4ab/
bhartāraṃ dīptayaśasaṃ manumevānvapadyata // ŚivP_7.1,17.4cd/
tasmāttu śatarūpā sā putradvayamasūyata // ŚivP_7.1,17.5ab/
priyavratottānapādau putrau putravatāṃ varau // ŚivP_7.1,17.5cd/
kanye dve ca mahābhāge yābhyāṃ jātāstvimāḥ prajāḥ // ŚivP_7.1,17.6ab/
ākūtirekā vijñeyā prasūtiraparā smṛtā // ŚivP_7.1,17.6cd/
svāyaṃbhuvaḥ prasūtiṃ ca dadau dakṣāya tāṃ prabhuḥ // ŚivP_7.1,17.7ab/
ruceḥ prajāpatiścaiva cākūtiṃ samapādayat // ŚivP_7.1,17.7cd/
ākūtyāṃ mithunaṃ jajñe mānasasya ruceḥ śubham // ŚivP_7.1,17.8ab/
yajñaśca dakṣiṇā caiva yābhyāṃ saṃvartitaṃ jagat // ŚivP_7.1,17.8cd/
svāyaṃbhuvasutāyāṃ tu prasūtyāṃ lokamātaraḥ 1 // ŚivP_7.1,17.9ab/ catasro viṃśatiḥ kanyā dakṣastvajanayatprabhuḥ // ŚivP_7.1,17.9cd/
śraddhā lakṣmīrdhṛtiḥ puṣṭistuṣṭirmedhā kriyā tathā // ŚivP_7.1,17.10ab/
buddhirlajjā vapuḥ śāṃtissiddhiḥ kīrtistrayodaśī // ŚivP_7.1,17.10cd/
patnyarthaṃ pratijagrāha dharmo dākṣāyaṇīḥ prabhuḥ // ŚivP_7.1,17.11ab/
tābhyaḥ śiṣṭā yavīyasya ekādaśa sulocanāḥ // ŚivP_7.1,17.11cd/
khyātiḥ satyarthasaṃbhūtiḥ smṛtiḥ prītiḥ kṣamā tathā // ŚivP_7.1,17.12ab/
sannatiścānasūyā ca ūrjā svāhā svadhā tathā // ŚivP_7.1,17.12cd/
bhṛguśśarvo marīciśca aṃgirāḥ pulahaḥ kratuḥ // ŚivP_7.1,17.13ab/
pulastyo 'trirviśiṣṭhaśca pāvakaḥ pitarastathā // ŚivP_7.1,17.13cd/
khyātyādyā jagṛhuḥ kanyāmunayo munisattamāḥ // ŚivP_7.1,17.14ab/
kāmādyāstu yaśoṃtā ye te trayodaśa sūnavaḥ // ŚivP_7.1,17.14cd/
dharmasya jajñire tāstu śraddhādyāssusukhottarāḥ // ŚivP_7.1,17.15ab/
duḥkhottarāśca hiṃsāyāmadharmasya ca saṃtatau // ŚivP_7.1,17.15cd/
nikṛtyādaya utpannāḥputrāśca dharmalakṣaṇāḥ // ŚivP_7.1,17.16ab/
naiṣāṃ bhāryāśca putrā vā sarve tvaniyamāḥ smṛtāḥ // ŚivP_7.1,17.16cd/
sa eṣa tāmasassargo jajñe dharmaniyāmakaḥ // ŚivP_7.1,17.17ab/
yā sā dakṣasya duhitā rudrasya dayitā satī // ŚivP_7.1,17.17cd/
bhartṛnindāprasaṃgena tyaktvā dākṣāyiṇīṃ tanum // ŚivP_7.1,17.18ab/
dakṣaṃ ca dakṣabhāryāṃ ca viniṃdya saha bandhubhiḥ // ŚivP_7.1,17.18cd/
sā menāyāmāvirabhūtputrī himavato gireḥ // ŚivP_7.1,17.19ab/

1 prathamārṣī

519a

rudrastu tāṃ satīṃ dṛṣṭvā rudrāṃstvātmasamaprabhān // ŚivP_7.1,17.19cd/

yathāsṛjadasaṃkhyātāṃstathā kathitameva ca // ŚivP_7.1,17.20ab/

bhṛgoḥ khyātyāṃ samutpannā lakṣmīrnārāyaṇapriyā // ŚivP_7.1,17.20cd/

devau dhātṛvidhātārau manvaṃtaravidhāriṇau // ŚivP_7.1,17.21ab/

tayorvai putrapautrādyāśśataśo 'tha sahasraśaḥ // ŚivP_7.1,17.21cd/

svāyaṃbhuve 'ṃtare nītāḥ sarve te bhārgavā matāḥ // ŚivP_7.1,17.22ab/

marīcerapi saṃbhūtiḥ paurṇamāsamasūyata // ŚivP_7.1,17.22cd/

kanyācatuṣṭayaṃ caiva mahīyāṃsastadanvayāḥ // ŚivP_7.1,17.23ab/

yeṣāṃ vaṃśe samutpanno bahuputrasya kaśyapaḥ // ŚivP_7.1,17.23cd/

smṛtiścāṃgirasaḥ patnī janayāmāsa vai sutau // ŚivP_7.1,17.24ab/

āgnīdhraṃ śarabhañcaiva tathā kanyācatuṣṭayam // ŚivP_7.1,17.24cd/

tadīyāḥ putrapautrāśca yetītāste sahasraśaḥ // ŚivP_7.1,17.25ab/

prītyāṃ pulastyabhāryāyāṃ dantognirabhavatsutaḥ // ŚivP_7.1,17.25cd/

pūrvajanmani yogastyassmṛtaḥ svāyaṃbhuve 'ṃtare // ŚivP_7.1,17.25ef/

tatsaṃtatīyā bahavaḥ paulastyā iti viśrutāḥ // ŚivP_7.1,17.26ab/

kṣamā tu suṣuve putrānpulahasya prajāpateḥ // ŚivP_7.1,17.26cd/

kardamaśca suriścaiva sahiṣṇuśceti te trayaḥ // ŚivP_7.1,17.27ab/

tretāgnivarcasassarve yeṣāṃ vaṃśaḥ pratiṣṭhitaḥ // ŚivP_7.1,17.27cd/

kratoḥ kratusamānbhāryā sannatissuṣuve sutān // ŚivP_7.1,17.28ab/

naiṣāṃ bhāryāśca putrāśca sarve te hyūrdhvaretasaḥ // ŚivP_7.1,17.28cd/

ṣaṣṭistāni sahasrāṇi vālakhilyā iti smṛtāḥ // ŚivP_7.1,17.29ab/

anūroragrato yāṃti parivārya divākaram // ŚivP_7.1,17.29cd/

atrerbhāryānusūyā ca pañcātreyānasūyata // ŚivP_7.1,17.30ab/

kanyakāṃ ca śrutiṃ nāma mātā śaṃkhapadasya ca // ŚivP_7.1,17.30cd/

satyanetraśca havyaśca āpomūrtiśśanaiścaraḥ // ŚivP_7.1,17.31ab/

somaśca pañcamastvete pañcātreyāḥ prakīrtitāḥ // ŚivP_7.1,17.31cd/

teṣāṃ putrāśca pautrāśca hyātreyāṇāṃ mahātmanām // ŚivP_7.1,17.32ab/

svāyaṃbhuve 'ṃtare 'tītāḥ śataśo 'tha sahasraśaḥ // ŚivP_7.1,17.32cd/

ūrjāyāṃ tu vasiṣṭhasya putrā vai sapta jajñire // ŚivP_7.1,17.33ab/

jyāyasī ca svasā teṣāṃ puṃḍarīkā sumadhyamā // ŚivP_7.1,17.33cd/

rajo gātrordhvabāhū ca savanaścānayaśca yaḥ // ŚivP_7.1,17.34ab/

sutapāśśukra ityete sapta saptarṣayaḥ smṛtāḥ // ŚivP_7.1,17.34cd/

gotrāṇi nāmabhisteṣāṃ vāsiṣṭhānāṃ mahātmanām // ŚivP_7.1,17.35ab/

svāyaṃbhuve 'ṃtare 'tītānyarbudāni śatāni ca // ŚivP_7.1,17.35cd/

ityeṣa ṛṣisargastu sānubaṃdhaḥ prakīrtitaḥ // ŚivP_7.1,17.36ab/

samāsādvistarādvaktumaśakyo 'yamiti dvijāḥ // ŚivP_7.1,17.36cd/

yo 'sau rudrātmako bahnibrahmaṇo mānasassutaḥ // ŚivP_7.1,17.37ab/

svāhā tasya priyā lebhe putrāṃstrīnamitaujasaḥ // ŚivP_7.1,17.37cd/

pāvakaḥ pavamānaśca śucirityeṣa te trayaḥ // ŚivP_7.1,17.38ab/

nirmaṃthyaḥ pavamānassyādvaidyutaḥ pāvakassmṛtaḥ // ŚivP_7.1,17.38cd/

sūrye tapati yaścāsau śuciḥ saura udāhṛtaḥ // ŚivP_7.1,17.39ab/

havyavāhaḥ kavyavāhaḥ saharakṣā iti trayaḥ // ŚivP_7.1,17.39cd/

trayāṇāṃ kramaśaḥ putrā devapitṛsurāśca te // ŚivP_7.1,17.40ab/

519b

eteṣāṃ putrapautrāśca catvāriṃśannavaiva te // ŚivP_7.1,17.40cd/

kāmyanaimittikājasrakarmasu triṣu saṃsthitāḥ // ŚivP_7.1,17.41ab/

sarve tapasvino jñeyāḥ sarve vratabhṛtastathā // ŚivP_7.1,17.41cd/

sarve rudrātmakaścaiva sarve rudraparāyaṇāḥ // ŚivP_7.1,17.42ab/

tasmādagnimukhe yattaddhutaṃ syādeva kenacit // ŚivP_7.1,17.42cd/

tatsarvaṃ rudramuddiśya dattaṃ syānnātra saṃśayaḥ // ŚivP_7.1,17.43ab/

ityevaṃ niścayognīnāmanukrāṃto yathātatham // ŚivP_7.1,17.43cd/

nātivistarato viprāḥ pitḥnvakṣyāmyataḥ param // ŚivP_7.1,17.44ab/

yasmātṣaḍṛtavasteṣāṃ sthānaṃ sthānābhimāninām // ŚivP_7.1,17.44cd/

ṛtavaḥ pitarastasmādityeṣā vaidikī śrutiḥ // ŚivP_7.1,17.45ab/

yuṣmādṛtuṣu sarve hi jāyaṃte sthāsnujaṃgamā // ŚivP_7.1,17.45cd/

tasmādete pitara ārtavā iti ca śrutam // ŚivP_7.1,17.46ab/

evaṃ pitḥṇāmeteṣāmṛtukālābhimāninām // ŚivP_7.1,17.46cd/

ātmaiśvaryā mahātmānastiṣṭhaṃtīhābbhrasaṃgamāt // ŚivP_7.1,17.47ab/

āgniṣvāttā barhiṣadaḥ pitaro dvividhāḥ smṛtāḥ // ŚivP_7.1,17.47cd/

ayajvānaśca yajvānaḥ kramātte mṛhamedhinaḥ // ŚivP_7.1,17.48ab/

svadhāsūta pitṛbhyaśca dve kanye lokaviśrute // ŚivP_7.1,17.48cd/

menāṃ ca dharaṇīṃ caiva yābhyāṃ viśvamidaṃ dhṛtam // ŚivP_7.1,17.49ab/

agniṣvāttasutā menā dharaṇī barhiṣatsutā // ŚivP_7.1,17.49cd/

menā himavataḥ patnī mainākaṃ krauṃcameva ca // ŚivP_7.1,17.50ab/

gaurīṃ gaṃgāṃ ca suṣuve bhavāṃgāśleṣapāvanīm // ŚivP_7.1,17.50cd/

merostu dharaṇī patnī divyauṣadhisamanvitam // ŚivP_7.1,17.51ab/

maṃdaraṃ suṣuve putraṃ citrisundarakandharam // ŚivP_7.1,17.51cd/

sa eva maṃdaraḥ śrīmānmeruputrastapobalāt // ŚivP_7.1,17.52ab/

sākṣācchrīkaṃṭhanāthasya śivasyāvasathaṃ gataḥ // ŚivP_7.1,17.52cd/

sāsūtā dharaṇī bhūyastriṃśatkanyāśca viśrutāḥ // ŚivP_7.1,17.53ab/

velāṃ ca niyatiṃ caiva tṛtīyāmapi cāyatim // ŚivP_7.1,17.53cd/

āyatirniyatiścaiva patnyau dve bhṛguputrayoḥ // ŚivP_7.1,17.54ab/

svāyaṃbhuve 'ṃtare pūrvaṃ kathitaste tadanvayaḥ // ŚivP_7.1,17.54cd/

suṣuve sāgarādvelā kanyāmekāmaniṃditām // ŚivP_7.1,17.55ab/

savarṇāṃ nāma sāmudrīṃ patnīṃ prācīnabarhiṣaḥ // ŚivP_7.1,17.55cd/

sāmudrī suṣuve putrāndaśa prācīnabarhiṣaḥ // ŚivP_7.1,17.56ab/

sarve prācetasā nāma dhanurvedasya pāragāḥ // ŚivP_7.1,17.56cd/

yeṣāṃ svāyaṃbhuve dakṣaḥ putratvamagamatpurā // ŚivP_7.1,17.57ab/

triyambakasya śāpena cākṣuṣasyāṃtare manoḥ // ŚivP_7.1,17.57cd/

ityete brahmaputrāṇāṃ dharmādīnāmmahātmanām // ŚivP_7.1,17.58ab/

nātisaṃkṣepato viprā nāti vistarataḥ kramāt // ŚivP_7.1,17.58cd/

varṇitā vai mayā vaṃśā divyā devagaṇānvitāḥ // ŚivP_7.1,17.59ab/

kriyāvaṃtaḥ prajāvaṃto mahardhibhiralaṃkṛtāḥ // ŚivP_7.1,17.59cd/

prajānāṃ saṃniveśo 'yaṃ prajāpatisamudbhavaḥ // ŚivP_7.1,17.60ab/

na hi śakyaḥ prasaṃkhyātuṃ varṣakoṭiśatairapi // ŚivP_7.1,17.60cd/

rājñāmapi ca yo vaṃśo dvidhā so 'pi pravartate // ŚivP_7.1,17.61ab/

sūryavaṃśassomavaṃśa iti puṇyatamaḥ kṣitau // ŚivP_7.1,17.61cd/

520a

ikṣvākurambarīṣaśca yayātirnāhuṣādayaḥ // ŚivP_7.1,17.62ab/

puṇyaślokāḥ śrutā ye 'tra te pi tadvaṃśasaṃbhavāḥ // ŚivP_7.1,17.62cd/

anye ca rājaṛṣayo nānāvīryasamanvitā // ŚivP_7.1,17.63ab/

kiṃ taiḥ phalamanutkrāṃtairuktapūrvaiḥ purātanaiḥ // ŚivP_7.1,17.63cd/

kiṃ ceśvarakathā vṛttā yatra tatrānyakīrtanam // ŚivP_7.1,17.64ab/

na sadbhiḥ saṃmataṃ matvā notsahe bahubhāṣitum // ŚivP_7.1,17.64cd/

prasaṃgādīśvarasyaiva prabhāvadyotanādapi // ŚivP_7.1,17.65ab/

sargādayo 'pi kathitā ityatra tatpravistaraiḥ // ŚivP_7.1,17.65cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe sṛṣṭikathanaṃ nāma saptadaśo 'dhyāyaḥ

Chapter 18 ṛṣaya ūcuḥ devī dakṣasya tanayā tyaktvā dākṣāyaṇī tanum // ŚivP_7.1,18.1ab/
kathaṃ himavataḥ putrī menāyāmabhavatpurā // ŚivP_7.1,18.1cd/
kathaṃ ca nindito rudro dakṣeṇa ca mahātmanā // ŚivP_7.1,18.2ab/
nimittamapi kiṃ tatra yena syānniṃdito bhavaḥ // ŚivP_7.1,18.2cd/
utpannaśca kathaṃ dakṣo abhiśāpādbhavasya tu // ŚivP_7.1,18.3ab/
cākṣuṣasyāṃtare pūrvaṃ manoḥ prabrūhi māruta // ŚivP_7.1,18.3cd/
vāyuruvāva śṛṇvaṃtu kathayiṣyāmi dakṣasya laghucetasaḥ // ŚivP_7.1,18.4ab/
vṛttaṃ pāpātpramādācca viśvāmaravidūṣaṇam // ŚivP_7.1,18.4cd/
purā surāsurāḥ sarve siddhāśca paramarṣayaḥ // ŚivP_7.1,18.5ab/
kadāciddraṣṭumīśānaṃ himavacchikharaṃ yayuḥ // ŚivP_7.1,18.5cd/
tadā devaśca devī ca divyāsanagatāvubhau // ŚivP_7.1,18.6ab/
darśanaṃ dadatusteṣāṃ devādīnāṃ dvijottamāḥ // ŚivP_7.1,18.6cd/
tadānīmeva dakṣo 'pi gatastatra sahāmaraiḥ // ŚivP_7.1,18.7ab/
jāmātaraṃ haraṃ draṣṭuṃ draṣṭuṃ cātmasutāṃ satīm // ŚivP_7.1,18.7cd/
tadātmagauravāddevo devyā dakṣe samāgate // ŚivP_7.1,18.8ab/
devādibhyo viśeṣeṇa na kadācidabhūtsmṛtiḥ // ŚivP_7.1,18.8cd/
tasya tasyāḥ paraṃ bhāvamajñātuścāpi kevalam // ŚivP_7.1,18.9ab/
putrītyevaṃ vimūḍhasya tasyāṃ vairamajāyata // ŚivP_7.1,18.9cd/
tatastenaiva vaireṇa vidhinā ca pracoditaḥ // ŚivP_7.1,18.10ab/
nājuvāha bhavaṃ dakṣo dīkṣitastāmapi dviṣan // ŚivP_7.1,18.10cd/
anyāñ 1jāmātarassarvānāhūya sa yathākramam // ŚivP_7.1,18.11ab/ śataśaḥ puṣkalāmarcāñcakāra ca pṛthakpṛthak // ŚivP_7.1,18.11cd/
tathā tānsaṃgatāñchrutvā nāradasya mukhāttadā // ŚivP_7.1,18.12ab/
yayau rudrāya rudrāṇī vijñāpya bhavanaṃ pituḥ // ŚivP_7.1,18.12cd/
atha saṃnihitaṃ divyaṃ vimānaṃ viśvatomukham // ŚivP_7.1,18.13ab/
lakṣaṇāḍhyaṃ sukhārohamatimātramanoharam // ŚivP_7.1,18.13cd/
taptajāṃbūnadaprakhyaṃ citraratnapariṣkṛtam // ŚivP_7.1,18.14ab/
muktāmayavitānāgnyaṃ sragdāmasamalaṃkṛtam // ŚivP_7.1,18.14cd/
taptakaṃcananirvyūhaṃ ratnastaṃbhaśatāvṛtam // ŚivP_7.1,18.15ab/
vajrakalpitasopānaṃ vidrumastaṃbhatoraṇam // ŚivP_7.1,18.15cd/

1 prathamāntaḥ prayoga ārṣaḥ

520b

puṣpapaṭṭaparistīrṇaṃ citraratnamahāsanam // ŚivP_7.1,18.16ab/

vajrajālakiracchidramacchidramaṇikuṭṭimam // ŚivP_7.1,18.16cd/

maṇidaṃḍamanojñena mahāvṛṣabhalakṣmaṇā // ŚivP_7.1,18.17ab/

alaṃkṛtapurobhāgamabbhraśubbhreṇa ketunā // ŚivP_7.1,18.17cd/

ratnakaṃcukaguptāṃgaiścitravetrakapāṇibhiḥ // ŚivP_7.1,18.18ab/

adhiṣṭhitamahādvāramapradhṛṣyairguṇeśvaraiḥ // ŚivP_7.1,18.18cd/

mṛdaṃgatālagītādiveṇuvīṇāviśāradaiḥ // ŚivP_7.1,18.19ab/

vidagdhaveṣabhāṣaiśca bahubhiḥ strījanairvṛtam // ŚivP_7.1,18.19cd/

āruroha mahādevī saha priyasakhījanaiḥ // ŚivP_7.1,18.20ab/

cāmāravyañjanaṃ tasyā vajradaṃḍamanohare // ŚivP_7.1,18.20cd/

gṛhītvā rudrakanye dve vivījaturubhe śubhe // ŚivP_7.1,18.21ab/

tadācāmarayormadhye devyā vadanamābabhau // ŚivP_7.1,18.21cd/

anyonyaṃ yudhyatormadhye haṃsayoriva paṃkajam // ŚivP_7.1,18.22ab/

chatraṃ śaśinibhaṃ tasyāścūḍopari sumālinī // ŚivP_7.1,18.22cd/

dhṛtamuktāparikṣiptaṃ babhāra premanirbharā // ŚivP_7.1,18.23ab/

tacchatramujjvalaṃ devyā ruruce vadanopari // ŚivP_7.1,18.23cd/

uparyamṛtabhāṃḍasya maṃḍalaṃ śaśino yathā // ŚivP_7.1,18.24ab/

atha cāgre samāsīnā susmitāsyā śubhāvatī // ŚivP_7.1,18.24cd/

akṣadyūtavinodena ramayāmāsa vai satīm // ŚivP_7.1,18.25ab/

suyaśāḥ pāduke devyāśśubhe ratnapariṣkṛte // ŚivP_7.1,18.25cd/

stanayoraṃtare kṛtvā tadā devīmasevataḥ // ŚivP_7.1,18.26ab/

anyā kāṃcanacārvaṃgī dīptaṃ jagrāha darpaṇam // ŚivP_7.1,18.26cd/

aparā tālavṛntaṃ ca parā tāṃbūlapeṭikām // ŚivP_7.1,18.27ab/

kācitkrīḍāśukaṃ cāru kare 'kuruta bhāminī // ŚivP_7.1,18.27cd/

kācittu sumanojñāni puṣpāṇi surabhīṇi ca // ŚivP_7.1,18.28ab/

kācidābharaṇādhāraṃ babhāra kamalekṣaṇā // ŚivP_7.1,18.28cd/

kācicca punarālepaṃ suprasūtaṃ śubhāṃjanam // ŚivP_7.1,18.29ab/

anyāśca sadṛśāstāstā yathāsvamucitakriyāḥ // ŚivP_7.1,18.29cd/

āvṛttyā tāṃ mahādevīmasevaṃta samaṃtataḥ // ŚivP_7.1,18.30ab/

atīva śuśubhe tāsāmaṃtare parameśvarī // ŚivP_7.1,18.30cd/

tārāpariṣado madhye caṃdralekheva śāradī // ŚivP_7.1,18.31ab/

tataḥ śaṃkhasamutthasya nādasya samanaṃtaram // ŚivP_7.1,18.31cd/

prāsthāniko mahānādaḥ paṭahaḥ samatāḍyata // ŚivP_7.1,18.32ab/

tato madhuravādyāni saha tālodyataissvanaiḥ // ŚivP_7.1,18.32cd/

anāhatāni sanneduḥ kāhalānāṃ śatāni ca // ŚivP_7.1,18.33ab/

sāyudhānāṃ gaṇeśānāṃ maheśasamatejasām // ŚivP_7.1,18.33cd/

sahasrāṇi śatānyaṣṭau tadānīṃ purato yayuḥ // ŚivP_7.1,18.34ab/

teṣāṃ madhye vṛṣārūḍho gajārūḍho yathā guruḥ // ŚivP_7.1,18.34cd/

jagāma gaṇapaḥ śrīmān somanaṃdīśvarārcitaḥ // ŚivP_7.1,18.35ab/

devaduṃdubhayo nedurdivi divyasukhā ghanāḥ // ŚivP_7.1,18.35cd/

nanṛturmunayassarve mumuduḥ siddhayoginaḥ // ŚivP_7.1,18.36ab/

sasṛjuḥ puṣpavṛṣṭiṃ ca vitānopari vāridāḥ // ŚivP_7.1,18.36cd/

tadā devagaṇaiścānyaiḥ pathi sarvatra saṃgatā // ŚivP_7.1,18.37ab/

kṣaṇādiva piturgehaṃ praviveśa maheśvarī // ŚivP_7.1,18.37cd/

tāṃ dṛṣṭvā kupito dakṣaścātmanaḥ kṣayakāraṇāt // ŚivP_7.1,18.38ab/

tasyā yavīyasībhyo 'pi cakre pūjāma satkṛtām // ŚivP_7.1,18.38cd/

521a

tadā śaśimukhī devī pitaraṃ sadasi sthitam // ŚivP_7.1,18.39ab/

aṃbikā yuktamavyagramuvācākṛpaṇaṃ vacaḥ // ŚivP_7.1,18.39cd/

devyuvāca brahmādayaḥ piśācāṃtā yasyājñāvaśavartinaḥ // ŚivP_7.1,18.40ab/
sa devassāṃprataṃ tāta vidhinā nārcitaḥ kila // ŚivP_7.1,18.40cd/
tadāstāṃ mama jyāyasyāḥ putryāḥ pūjāṃ kimīdṛśīm // ŚivP_7.1,18.41ab/
asatkṛtāmavajñāya kṛtavānasi garhitam // ŚivP_7.1,18.41cd/
evamukto 'bravīdenāṃ dakṣaḥ krodhādamarṣitaḥ // ŚivP_7.1,18.42ab/
tvattaḥ śreṣṭhā viśiṣṭāśca pūjyā bālāḥ sutā mama // ŚivP_7.1,18.42cd/
tāsāṃ tu ye ca bhartāraste me bahumatā mudā // ŚivP_7.1,18.43ab/
gunaiścāpyadhikāssarvairbhartuste tryaṃbakādapi // ŚivP_7.1,18.43cd/
stabdhātmā tāmasaśśarvastvamimaṃ samupāśritā // ŚivP_7.1,18.44ab/
tena tvāmavamanye 'haṃ pratikūlo hi me bhavaḥ // ŚivP_7.1,18.44cd/
tathoktā pitaraṃ dakṣaṃ kruddhā devī tamabravīt // ŚivP_7.1,18.45ab/
śṛṇvatāmeva sarveṣāṃ ye yajñasadasi sthitāḥ // ŚivP_7.1,18.45cd/
akasmānmama bhartāramajātāśeṣadūṣaṇam // ŚivP_7.1,18.46ab/
vācā dūṣayase dakṣa sākṣāllokamaheśvaram // ŚivP_7.1,18.46cd/
vidyācauro gurudrohī vedeśvaravidūṣakaḥ // ŚivP_7.1,18.47ab/
ta ete bahupāpmānassarve daṃḍyā iti śrutiḥ // ŚivP_7.1,18.47cd/
tasmādatyutkaṭasyāsya pāpasya sadṛśo bhṛśam // ŚivP_7.1,18.48ab/
sahasā dāruṇo daṃḍastava daivādbhaviṣyati // ŚivP_7.1,18.48cd/
tvayā na pūjito yasmāddevadevastriyaṃbakaḥ // ŚivP_7.1,18.49ab/
tasmāttava kulaṃ duṣṭaṃ naṣṭamityavadhāraya // ŚivP_7.1,18.49cd/
ityuktvā pitaraṃ ruṣṭā satī saṃtyaktasādhvasā // ŚivP_7.1,18.50ab/
tadīyāṃ ca tanuṃ tyaktvā himavaṃtaṃ yayau girim // ŚivP_7.1,18.50cd/
sa parvataparaḥ śrīmāṃllabdhapuṇyaphalodayaḥ // ŚivP_7.1,18.51ab/
tadarthameva kṛtavān suciraṃ duścaraṃ tapaḥ // ŚivP_7.1,18.51cd/
tasmāttamanugṛhṇāti bhūdhareśvaramīśvarī // ŚivP_7.1,18.52ab/
svecchayā pitaraṃ cakre svātmano yogamāyayā // ŚivP_7.1,18.52cd/
yadā gatā satī dakṣaṃ viniṃdya bhayavihvalā // ŚivP_7.1,18.53ab/
tadā tirohitā maṃtrā vihataśca tato 'dhvaraḥ // ŚivP_7.1,18.53cd/
tadupaśrutya gamanaṃ devyāstripurumardanaḥ // ŚivP_7.1,18.54ab/
dakṣāya ca ṛṣibhyaśca cukopa ca śaśāpa tān // ŚivP_7.1,18.54cd/
yasmādavamatā dakṣamatkṛte 'nāgasā satī // ŚivP_7.1,18.55ab/
pūjitāścetarāḥ sarvāḥ svasutā bhartṛbhiḥ saha // ŚivP_7.1,18.55cd/
vaivasvate 'ṃtare tasmāttava jāmātarastvamī // ŚivP_7.1,18.56ab/
utpatsyaṃte samaṃ sarve brahmayajñeṣvayonijāḥ // ŚivP_7.1,18.56cd/
bhavitā mānuṣo rājā cākṣuṣasya tvamanvaye // ŚivP_7.1,18.57ab/
prācīnabarhiṣaḥ pautraḥ putraścāpi pracetasaḥ // ŚivP_7.1,18.57cd/
ahaṃ tatrāpi te vighnamācariṣyāmi durmate // ŚivP_7.1,18.58ab/
dharmārthakāmayukteṣu karmasvapi punaḥ punaḥ // ŚivP_7.1,18.58cd/
tenaivaṃ vyāhṛto dakṣo rudreṇāmitatejasā // ŚivP_7.1,18.59ab/
svāyaṃbhuvīṃ tanuṃ tyaktvā papāta bhuvi duḥkhitaḥ // ŚivP_7.1,18.59cd/
tataḥ prācetaso dakṣo jajñe vai cākṣuṣe 'ntare // ŚivP_7.1,18.60ab/
prācīnabarhiṣaḥ pautraḥ putraścaiva pracetasām // ŚivP_7.1,18.60cd/ 521b

bhṛgvādayo 'pi jātā vai manorvaivasvatasya tu // ŚivP_7.1,18.61ab/

aṃtare brahmaṇo yajñe vāruṇīṃ bibhratastanum // ŚivP_7.1,18.61cd/

tadā dakṣasya dharmārthaṃ yajñe tasya durātmanaḥ // ŚivP_7.1,18.62ab/

maheśaḥ kṛtavānvighnaṃ manā vavasvate sati // ŚivP_7.1,18.62cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe satīdehatyāgo nāmāṣṭādaśo 'dhyāyaḥ Chapter 19 ṛṣaya ūcuḥ kathaṃ dakṣasya dharmārthaṃ pravṛttasya durātmanaḥ // ŚivP_7.1,19.1ab/
maheśaḥ kṛtavān vighnametadicchāma veditum // ŚivP_7.1,19.1cd/
vāyuruvāca viśvasya jagato māturapi devyāstapobalāt // ŚivP_7.1,19.2ab/
pitṛbhāvamupāgamya mudite himavadgirau // ŚivP_7.1,19.2cd/
deve 'pi tatkṛtodvāhe himavacchikharālaye // ŚivP_7.1,19.3ab/
saṃkīḍati tayā sārdhaṃ kāle bahutare gate // ŚivP_7.1,19.3cd/
vaivasvate 'ṃtare prāpte dakṣaḥ prācetasaḥ svayam // ŚivP_7.1,19.4ab/
aśvamedhena yajñena yakṣyamāṇo 'nvapadyata // ŚivP_7.1,19.4cd/
tato himavataḥ pṛṣṭhe dakṣo vai yajñamāharat // ŚivP_7.1,19.5ab/
gaṃgādvāre śubhe deśe ṛṣisiddhaniṣevite // ŚivP_7.1,19.5cd/
tasya tasminmakhedevāḥ sarve śakra purogamāḥ // ŚivP_7.1,19.6ab/
gamanāya samāgamya buddhimāpedire tadā // ŚivP_7.1,19.6cd/
ādityā vasavo rudrāssādhyāssaha marudgaṇaiḥ // ŚivP_7.1,19.7ab/
ūṣmapāḥ somapāścaiva ājyapā dhūmapāstathā // ŚivP_7.1,19.7cd/
aśvinau pitaraścaiva tathā cānye maharṣayaḥ // ŚivP_7.1,19.8ab/
viṣṇunā sahitāḥ sarve svāgatā yajñabhāginaḥ // ŚivP_7.1,19.8cd/
dṛṣṭvā devakulaṃ sarvamīśvareṇa vināgatam // ŚivP_7.1,19.9ab/
dadhīco manyunāviṣṭo dakṣamevamabhāṣata // ŚivP_7.1,19.9cd/
dadhīca uvāca aprapūjye caiva pūjā pūjyānāṃ cāpya pūjane // ŚivP_7.1,19.10ab/
naraḥ pāpamavāpnoti mahadvai nātra saṃśayaḥ // ŚivP_7.1,19.10cd/
asatāṃ saṃmatiryatra satāmavamatistathā // ŚivP_7.1,19.11ab/
daṃḍo devakṛtastatra sadyaḥ patati dāruṇaḥ // ŚivP_7.1,19.11cd/
evamuktvā tu viprarṣiḥ punardakṣamabhāṣata // ŚivP_7.1,19.12ab/
pūjyaṃ tu paśubhartāraṃ kasmānnārcayase prabhum // ŚivP_7.1,19.12cd/
dakṣa uvāca saṃti me bahavo rudrāḥ śūlahastāḥ kapardinaḥ // ŚivP_7.1,19.13ab/
ekādaśāvasthitā ye nānyaṃ vedmi maheśvaram // ŚivP_7.1,19.13cd/
dadhīca uvāca kimebhiramarairanyaiḥ pūjitairadhvare phalam // ŚivP_7.1,19.14ab/
rājā cedadhvarasyāsya na rudraḥ pūjyate tvayā // ŚivP_7.1,19.14cd/
brahmaviṣṇumaheśānāṃ sraṣṭā yaḥ prabhuravyayaḥ // ŚivP_7.1,19.15ab/
brahmādayaḥ piśācāṃtā yasya kaiṃkaryavādinaḥ // ŚivP_7.1,19.15cd/
prakṛtīnāṃ paraścaiva puruṣasya ca yaḥ paraḥ // ŚivP_7.1,19.16ab/
ciṃtyate yogavidvadbhi ṛṣibhistattvadarśibhiḥ // ŚivP_7.1,19.16cd/
akṣaraṃ paramaṃ brahma hyasacca sadasacca yat // ŚivP_7.1,19.17ab/
anādimadhyanidhanamapratarkyaṃ sanātanam // ŚivP_7.1,19.17cd/
yaḥ sraṣṭā caiva saṃhartā bhartā caiva maheśvaraḥ // ŚivP_7.1,19.18ab/ 522a

tasmādanyaṃ na paśyāmi śaṃkarātmānamadhvare // ŚivP_7.1,19.18cd/

dakṣa uvāca etanmakheśasya suvarṇapātre haviḥ samastaṃ vidhimaṃtrapūtam // ŚivP_7.1,19.19ab/
viṣṇornayāmyapratimasya bhāgaṃ prabhorvibhajyāvahanīyamadya // ŚivP_7.1,19.19cd/
dadhīca uvāca yasmānnārādhito rudrassarvadeveśvareśvaraḥ // ŚivP_7.1,19.20ab/
tasmāddakṣa tavāśeṣo yajño 'yaṃ na bhaviṣyati // ŚivP_7.1,19.20cd/
ityuktvā vacanaṃ kruddho dadhīco munisattamaḥ // ŚivP_7.1,19.21ab/
nirgamya ca tato deśājjagāma svakamāśramam // ŚivP_7.1,19.21cd/
nirgate 'pi munau tasmindevā dakṣaṃ na tatyajuḥ // ŚivP_7.1,19.22ab/
avaśyamanubhāvitvādanarthasya tu bhāvinaḥ // ŚivP_7.1,19.22cd/
etasminneva kāle tu jñātvaitatsarvamīśvarāt // ŚivP_7.1,19.23ab/
dagdhuṃ dakṣādhvaraṃ viprā devī devamacodayat // ŚivP_7.1,19.23cd/
devyā saṃcodito devo dakṣādhvarajighāṃsayā // ŚivP_7.1,19.24ab/
sasarja sahasā vīraṃ vīrabhadraṃ gaṇeśvaram // ŚivP_7.1,19.24cd/
sahasravadanaṃ devaṃ sahasrakamalekṣaṇam // ŚivP_7.1,19.25ab/
sahasramudgaradharaṃ sahasraśarapāṇikam // ŚivP_7.1,19.25cd/
śūlaṭaṃkagadāhastaṃ dīptakārmukadhāriṇam // ŚivP_7.1,19.26ab/
cakravajradharaṃ ghoraṃ caṃdrārdhakṛtaśekharam // ŚivP_7.1,19.26cd/
kuliśodyotitakaraṃ taḍijjvalitamūrdhajam // ŚivP_7.1,19.27ab/
daṃṣṭrākarālaṃ bibhrāṇaṃ mahāvaktraṃ mahodaram // ŚivP_7.1,19.27cd/
vidyujjihvaṃ pralaṃboṣṭhaṃ meghasāgaraniḥsvanam // ŚivP_7.1,19.28ab/
vasānaṃ carma vaiyāghraṃ mahadrudhiranisravam // ŚivP_7.1,19.28cd/
gaṇḍadvitayasaṃsṛṣṭamaṇḍalīkṛtakuṇḍalam // ŚivP_7.1,19.29ab/
varāmaraśiromālāvalīkalitaśekharam // ŚivP_7.1,19.29cd/
raṇannūpurakeyūramahākanakabhūṣitam // ŚivP_7.1,19.30ab/
ratnasaṃcayasaṃdīptaṃ tārahārāvṛtorasam // ŚivP_7.1,19.30cd/
mahāśarabhaśārdūlasiṃhaiḥ sadṛśavikramam // ŚivP_7.1,19.31ab/
praśastamattamātaṃgasamānagamanālasam // ŚivP_7.1,19.31cd/
śaṃkhacāmarakuṃdendumṛṇālasadṛśaprabham // ŚivP_7.1,19.32ab/
satuṣāramivādrīndraṃ sākṣājjaṃgamatāṃ gatam // ŚivP_7.1,19.32cd/
jvālāmālāparikṣiptaṃ dīptamauktikabhūṣaṇam // ŚivP_7.1,19.33ab/
tejasā caiva dīvyaṃtaṃ yugāṃta iva pāvakam // ŚivP_7.1,19.33cd/
sa jānubhyāṃ mahīṃ gatvā praṇataḥ prāṃjalistataḥ // ŚivP_7.1,19.34ab/
pārśvato devadevasya paryatiṣṭhadgaṇeśvaraḥ // ŚivP_7.1,19.34cd/
manyunā cāsṛjadbhadrāṃ bhadrakālīṃ maheśvarīm // ŚivP_7.1,19.35ab/
ātmanaḥ karmasākṣitve tena gaṃtuṃ sahaiva tu // ŚivP_7.1,19.35cd/
taṃ dṛṣṭvāvasthitaṃ vīrabhadraṃ kālāgnisannibham // ŚivP_7.1,19.36ab/
bhadrayā sahitaṃ prāha bhadramastviti śaṃkaraḥ // ŚivP_7.1,19.36cd/
sa ca vijñāpayāmāsa saha devyā maheśvaram // ŚivP_7.1,19.37ab/
ājñāpaya mahādeva kiṃ kāryaṃ karavāṇyaham // ŚivP_7.1,19.37cd/
tatastripurahā prāha haimavatyāḥ priyecchayā // ŚivP_7.1,19.38ab/
vīrabhadraṃ mahābāhuṃ vācā vipulanādayā // ŚivP_7.1,19.38cd/
devadeva uvāca prācetasasya dakṣasya yajñaṃ sadyo vināśaya // ŚivP_7.1,19.39ab/
bhadrakālyā sahāsi tvametatkṛtyaṃ gaṇeśvara // ŚivP_7.1,19.39cd/ 522b

ahamapyanayā sārdhaṃ raibhyāśramasapīpataḥ // ŚivP_7.1,19.40ab/

sthitvā vīkṣe gaṇeśāna vikramaṃ tava duḥsaham // ŚivP_7.1,19.40cd/

vṛkṣā kanakhale ye tu gaṃgādvārasamīpagāḥ // ŚivP_7.1,19.41ab/

suvarṇaśṛṃgasya girermerumaṃdarasaṃnibhāḥ // ŚivP_7.1,19.41cd/

tasminpradeśe dakṣasya yujñaḥ saṃprati vartate // ŚivP_7.1,19.42ab/

sahasā tasya yajñasya vighātaṃ kuru mā ciram // ŚivP_7.1,19.42cd/

ityukte sati devena devī himagirīndrajā // ŚivP_7.1,19.43ab/

bhadraṃ bhadraṃ ca saṃprekṣya vatsaṃ dhenurivaurasam // ŚivP_7.1,19.43cd/

āliṃgya ca samāghrāya mūrdhni ṣaḍvadanaṃ yathā // ŚivP_7.1,19.44ab/

sasmitā vacanaṃ prāha madhuraṃ madhuraṃ svayam // ŚivP_7.1,19.44cd/

devyuvāca vatsa bhadra mahābhāga mahābalaparākrama // ŚivP_7.1,19.45ab/
matpriyārthaṃ tvamutpanno mama manyuṃ pramārjaka // ŚivP_7.1,19.45cd/
yajñeśvaramanāhūya yajñakarmarato 'bhavat // ŚivP_7.1,19.46ab/
dakṣaṃ vaireṇa taṃ tasmādbhiṃdhi yajñaṃ gaṇeśvara // ŚivP_7.1,19.46cd/
yajñalakṣmīmalakṣmīṃ tvaṃ bhadra kṛtvā mamājñayā // ŚivP_7.1,19.47ab/
yajamānaṃ ca taṃ hatvā vatsa hiṃsaya bhadrayā // ŚivP_7.1,19.47cd/
aśeṣāmiva tāmājñāṃ śivayościtrakṛtyayoḥ // ŚivP_7.1,19.48ab/
mūrdhni kṛtvā namaskṛtya bhadro gaṃtuṃ pracakrame // ŚivP_7.1,19.48cd/
athaiṣa bhagavānkruddhaḥ pretāvāsakṛtālayaḥ // ŚivP_7.1,19.49ab/
vīrabhadro mahādevo devyā manyupramārjakaḥ // ŚivP_7.1,19.49cd/
sasarja romakūpebhyo romajākhyāngaṇeśvarān // ŚivP_7.1,19.50ab/
dakṣiṇādbhujadeśāttu śatakoṭigaviśvarān // ŚivP_7.1,19.50cd/
pādāttathorudeśācca pṛṣṭhātpārśvānmukhādgalāt // ŚivP_7.1,19.51ab/
guhyādgulphācchiromadhyātkaṃṭhādāsyāttathodarāt // ŚivP_7.1,19.51cd/
tadā gaṇeśvarairbhadrairbhadratulyaparākramaiḥ // ŚivP_7.1,19.52ab/
saṃchāditamabhūtsarvaṃ sākāśavivaraṃ jagat // ŚivP_7.1,19.52cd/
sarve sahasrahastāste sahasrāyudhapāṇayaḥ // ŚivP_7.1,19.53ab/
rudrasyānucarāssarve sarve rudrasamaprabhāḥ // ŚivP_7.1,19.53cd/
śūlaśaktigadāhastāṣṭaṃkopalaśilādharāḥ // ŚivP_7.1,19.54ab/
kālāgnirudrasadṛśāstrinetrāśca jaṭādharāḥ // ŚivP_7.1,19.54cd/
nipeturbhṛśamākāśe śataśassiṃhavāhanāḥ // ŚivP_7.1,19.55ab/
vineduśca mahānādāñjaladā iva bhadrajāḥ // ŚivP_7.1,19.55cd/
tairbhadrairbhagavānmadrastathā parivṛto babhau // ŚivP_7.1,19.56ab/
kālānalaśatairyukto yathāṃte kālabhairavaḥ // ŚivP_7.1,19.56cd/
teṣāṃ madhye samāruhya vṛṣeṃdraṃ vṛṣabhadhvajaḥ // ŚivP_7.1,19.57ab/
jagāma bhagavānbhadraśśubhamabhraṃ yathā bhavaḥ // ŚivP_7.1,19.57cd/
tasminvṛṣabhamārūḍhe bhadre tu bhasitaprabhaḥ // ŚivP_7.1,19.58ab/
babhāra mauktikaṃ chatraṃ gṛhītasitacāmaraḥ // ŚivP_7.1,19.58cd/
sa tadā śuśubhe pārśve bhadrasya bhasitaprabhaḥ // ŚivP_7.1,19.59ab/
bhagavāniva śailendraḥ pārśve viśvajagadguroḥ // ŚivP_7.1,19.59cd/
so 'pi tena babhau bhadraḥ śvetacāmarapāṇinā // ŚivP_7.1,19.60ab/
bālasomena saumyena yathā śūlavarāyudhaḥ // ŚivP_7.1,19.60cd/
dadhmau śaṃkhaṃ sitaṃ bhadraṃ bhadrasya purataḥ śubham // ŚivP_7.1,19.61ab/
bhānukaṃpo mahātejā hemaratnairalaṃkṛtaḥ // ŚivP_7.1,19.61cd/
devaduṃdubhayo nedurdivyasaṃkulaniḥsvanāḥ // ŚivP_7.1,19.62ab/ 523a

vavṛṣuśśataśo mūrdhni puṣpavarṣaṃ balāhakāḥ // ŚivP_7.1,19.62cd/

phullānāṃ madhugarbhāṇāṃ puṣpāṇāṃ gaṃdhabaṃdhavaḥ // ŚivP_7.1,19.63ab/

mārgānukūlasaṃvāhā vabuśca pathi mārutāḥ // ŚivP_7.1,19.63cd/

tato gaṇeśvarāḥ sarve mattā yuddhabaloddhatāḥ // ŚivP_7.1,19.64ab/

nanṛturmumudur 1nedurjahasurjagadurjaguḥ // ŚivP_7.1,19.64cd/ tadā bhadragaṇāṃtaḥstho babhau bhadraḥ sa bhadrayā // ŚivP_7.1,19.65ab/
yathā rudragaṇāṃtaḥ sthastryambakoṃbikayā saha // ŚivP_7.1,19.65cd/
tatkṣaṇādeva dakṣasya yajñavāṭaṃ raṇmayam // ŚivP_7.1,19.66ab/
praviveśa mahābāhurvīrabhadro mahānugaḥ // ŚivP_7.1,19.66cd/
tatastu dakṣapratipāditasya kratupradhānasya gaṇapradhānaḥ // ŚivP_7.1,19.67ab/
prayogabhūmiṃ praviveśa bhadro rudro yathāṃte bhuvanaṃ didhakṣuḥ // ŚivP_7.1,19.67cd/ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe vīrabhadrotpattivarṇanaṃ nāmaikonaviṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 20 vāyuruvāca tato viṣṇupradhānānāṃ surāṇāmamitaujasām // ŚivP_7.1,20.1ab/
dadarśa ca mahatsatraṃ citradhvajaparicchadam // ŚivP_7.1,20.1cd/
sudarbhaṛtusaṃstīrṇaṃ susamiddhahutāśanam // ŚivP_7.1,20.2ab/
kāṃcanairyajñabhāṃḍaiśca bhrājiṣṇubhiralaṃkṛtam // ŚivP_7.1,20.2cd/
ṛṣibhiryajñapaṭubhiryathāvatkarmakartṛbhiḥ // ŚivP_7.1,20.3ab/
vidhinā vedadṛṣṭena svanuṣṭhitabahukramam // ŚivP_7.1,20.3cd/
devāṃganāsahasrāḍhyamapsarogaṇasevitam // ŚivP_7.1,20.4ab/
veṇuvīṇāravairjuṣṭaṃ vedaghoṣaiśca bṛṃhitam // ŚivP_7.1,20.4cd/
dṛṣṭvā dakṣādhvare vīro vīrabhadraḥ pratāpavān // ŚivP_7.1,20.5ab/
siṃhanādaṃ tadā cakre gaṃbhīro jalado yathā // ŚivP_7.1,20.5cd/
tataḥ kilakilāśabda ākāśaṃ pūrayanniva // ŚivP_7.1,20.6ab/
gaṇeśvaraiḥ kṛto jajñe mahānnyakkṛtasāgaraḥ // ŚivP_7.1,20.6cd/
tena śabdena mahatāḥ grastā sarvedivaukasaḥ // ŚivP_7.1,20.7ab/
dudruvuḥ parito bhītāḥ srastavastravibhūṣaṇāḥ // ŚivP_7.1,20.7cd/
kiṃsvidbhagno mahāmeruḥ kiṃsvitsaṃdīryate mahī // ŚivP_7.1,20.8ab/
kimidaṃ kimidaṃ veti jajalpustridaśā bhṛśam // ŚivP_7.1,20.8cd/
mṛgendrāṇāṃ yathā nādaṃ gajeṃdrā gahane vane // ŚivP_7.1,20.9ab/
śrutvā tathāvidhaṃ kecittatyajurjīvitaṃ bhayāt // ŚivP_7.1,20.9cd/
parvatāśca vyaśīryaṃta cakampe ca vasuṃdharā // ŚivP_7.1,20.10ab/
marutaśca vyaghūrṇaṃta cukṣubhe makarālayaḥ // ŚivP_7.1,20.10cd/
agnayo naiva dīpyaṃte na ca dīpyati bhāskaraḥ // ŚivP_7.1,20.11ab/
grahāśca na prakāśaṃte nakṣatrāṇi ca tārakāḥ // ŚivP_7.1,20.11cd/
etasminneva kāle tu yajñavāṭaṃ tadujjvalam // ŚivP_7.1,20.12ab/
saṃprāpa bhagavānbhadro bhadraiśca saha bhadrayā // ŚivP_7.1,20.12cd/
taṃ dṛṣṭvā bhītabhīto 'pi dakṣo dṛḍha iva sthitaḥ // ŚivP_7.1,20.13ab/
kruddhavadvacanaṃ prāha ko bhavān kimihecchasi // ŚivP_7.1,20.13cd/
tasya tadvacanaṃ śrutvā dakṣasya ca durātmanaḥ // ŚivP_7.1,20.14ab/
vīrabhadro mahātejā meghasaṃbhīranissvanaḥ // ŚivP_7.1,20.14cd/

1 parasmaipadamārṣam

523b

smayanniva tamālokya dakṣaṃ devāśca ṛtvijaḥ // ŚivP_7.1,20.15ab/

arthagarbhamasaṃbhrāntamavocaducitaṃ vacaḥ // ŚivP_7.1,20.15cd/

vīrabhadra uvāca vayaṃ hyanucarāḥ sarve śarvasyāmitatejasaḥ // ŚivP_7.1,20.16ab/
bhāgābhilipsayā prāptā bhāgo nassaṃpradīyatām // ŚivP_7.1,20.16cd/
atha cedadhvare 'smākaṃ na bhāgaḥ parikalpitaḥ // ŚivP_7.1,20.17ab/
kathyatāṃ kāraṇaṃ tatra yudhyatāṃ vā mayāmaraiḥ // ŚivP_7.1,20.17cd/
ityuktāste gaṇeṃdreṇa devā dakṣapurogamāḥ // ŚivP_7.1,20.18ab/
ūcurmantrāḥ pramāṇaṃ no na vayaṃ prabhavastviti // ŚivP_7.1,20.18cd/
mantrā ūcussurā yūyaṃ mohopahatacetasaḥ // ŚivP_7.1,20.19ab/
yena prathamabhāgārhaṃ na yajadhvaṃ maheśvaram // ŚivP_7.1,20.19cd/
maṃtroktā api te devāḥ sarve saṃmūḍhacetasaḥ // ŚivP_7.1,20.20ab/
bhadrāya na dadurbhāgaṃ tatprahāṇamabhīpsavaḥ // ŚivP_7.1,20.20cd/
yadā tathyaṃ ca pathyaṃ ca svavākyaṃ tadvṛthā 'bhavat // ŚivP_7.1,20.21ab/
tadā tato yayurmaṃdā brahmalokaṃ sanātanam // ŚivP_7.1,20.21cd/
athovāca gaṇādhyakṣo devānviṣṇupurogamān // ŚivP_7.1,20.22ab/
mantrāḥ pramāṇaṃ na kṛtā yuṣmābhirbalagarvitaiḥ // ŚivP_7.1,20.22cd/
yasmādasmin makhe devairitthaṃ vayamasatkṛtāḥ // ŚivP_7.1,20.23ab/
tasmādvo jīvitaissārdhamapaneṣyāmi garvitam // ŚivP_7.1,20.23cd/
ityuktvā bhagavān kruddho vyadahannetravahninā // ŚivP_7.1,20.24ab/
yakṣavāṭaṃ mahākūṭaṃ yathātisraḥ puro haraḥ // ŚivP_7.1,20.24cd/
tato gaṇeśvarāssarve parvatodagravigrahāḥ // ŚivP_7.1,20.25ab/
yūpānutpāṭya hotḥṇāṃ kaṃṭheṣvābadhya rajjubhiḥ // ŚivP_7.1,20.25cd/
yajñapātrāṇi citrāṇi bhittvā saṃcūrṇya vāriṇi // ŚivP_7.1,20.26ab/
gṛhītvā caiva yajñāṃgaṃ gaṃgāsrotasi cikṣipuḥ // ŚivP_7.1,20.26cd/
tatra divyānnapānānāṃ rāśayaḥ parvatopamāḥ // ŚivP_7.1,20.27ab/
kṣīranadyo 'mṛtasrāvāḥ susnigdhadadhikardamāḥ // ŚivP_7.1,20.27cd/
uccāvacāni māṃsāni bhakṣyāṇi surabhīṇi ca // ŚivP_7.1,20.28ab/
rasavanti ca pānāni lehyacoṣyāṇi tāni vai // ŚivP_7.1,20.28cd/
vīrāstadbhujate vaktrairviluṃpaṃti kṣipaṃti ca // ŚivP_7.1,20.29ab/
vajraiścakrairmahāśūlaiśśaktibhiḥ pāśapaṭṭiśaiḥ // ŚivP_7.1,20.29cd/
musalairasibhiṣṭaṃkairbhidhipālaiḥ paraśvadhaiḥ // ŚivP_7.1,20.30ab/
uddhatāṃstridaśānsarvāṃllokapālapurassarān // ŚivP_7.1,20.30cd/
bibhidurbalino vīrā vīrabhadrāṃgasaṃbhavāḥ // ŚivP_7.1,20.31ab/
chiṃdhi bhiṃdhi kṣipa kṣipraṃ māryatāṃ dāryatāmiti // ŚivP_7.1,20.31cd/
harasva praharasveti pāṭayotpāṭayeti ca // ŚivP_7.1,20.32ab/
saṃraṃbhaprabhavāḥ krūrāśśabdāḥ śravaṇaśaṃkavaḥ // ŚivP_7.1,20.32cd/
yatratatra gaṇeśānāṃ jajñire samarocitāḥ // ŚivP_7.1,20.33ab/
vivṛttanayanāḥ keciddaṣṭadaṃṣṭroṣṭhatālavaḥ // ŚivP_7.1,20.33cd/
āśramasthānsamākṛṣya mārayanti tapodhanāt // ŚivP_7.1,20.34ab/
sruvānapaharantaśca kṣipantogniṃ jaleṣu ca // ŚivP_7.1,20.34cd/
kalaśānapi bhindaṃtaśchiṃdaṃto maṇivedikāḥ // ŚivP_7.1,20.35ab/
gāyaṃtaśca nadantaśca hasantaśca muhurmuhuḥ // ŚivP_7.1,20.35cd/
raktāsavaṃ pibantaśca nanṛturgaṇapuṃgavāḥ // ŚivP_7.1,20.36ab/ 524a

nirmathya seṃdrānamarān gaṇendrānvṛṣendranāgendramṛgendrasārāḥ // ŚivP_7.1,20.36cd/

cakrurbahūnyapratimabhāvāḥ saharṣaromāṇi viceṣṭitāni // ŚivP_7.1,20.37ab/

nandaṃti kecitpraharanti keciddhāvanti kecitpralapanti kecit // ŚivP_7.1,20.37cd/

nṛtyanti kecidvihasanti kecidvalganti kecitpramathā balena // ŚivP_7.1,20.38ab/

kecijjighṛkṣaṃti ghanānsa toyānkecidgrahītuṃ ravimutpataṃti // ŚivP_7.1,20.39ab/

kecitprasartuṃ pavanena sārdhamicchaṃti bhīmāḥ pramathā viyatsthāḥ // ŚivP_7.1,20.39cd/

ākṣipya kecicca varāyudhāni mahā bhujaṃgāniva vainateyāḥ // ŚivP_7.1,20.40ab/

bhramaṃti devānapi vidravaṃtaḥ khamaṃḍale parvatakūṭakalpāḥ // ŚivP_7.1,20.40cd/

utpāṭya cotpāṭyagṛhāṇi kecitsajālavātāyanavedikāni // ŚivP_7.1,20.41ab/

vikṣipya vikṣipya jalasya madhye kālāṃbudābhāḥ pramathā nineduḥ // ŚivP_7.1,20.41cd/

udvartitadvārakapāṭakuḍyaṃ vidhvastaśālāvalabhīgavākṣam // ŚivP_7.1,20.42ab/

aho batābhajyata yajñavāṭamanāthavadvākyamivāyathārtham // ŚivP_7.1,20.42cd/

hā nātha tāteti pituḥ suteti bhratarmamāmbeti ca mātuleti // ŚivP_7.1,20.43ab/

utpāṭyamāneṣu gṛheṣu nāryo hyānāthaśabdānbahuśaḥ pracakruḥ // ŚivP_7.1,20.43cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe yajñavidhvaṃsano nāma viṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 21 vāyuruvāca tatastridaśamukhyāste viṣṇuśakrapurogamāḥ // ŚivP_7.1,21.1ab/
sarve bhayaparitrastādudruvurbhayavihvalāḥ // ŚivP_7.1,21.1cd/
nijairadūṣitairaṃgairdṛṣṭvā devānupadrutān // ŚivP_7.1,21.2ab/
daṃḍyānadaṃḍitānmatvā cukopa gaṇapuṃgavaḥ // ŚivP_7.1,21.2cd/
tatastriśūlamādāya śarvaśaktinibarhaṇam // ŚivP_7.1,21.3ab/
ūrdhvadṛṣṭirmahābāhurmukhājjvālāḥ samutsṛjan // ŚivP_7.1,21.3cd/
amarānapi dudrāva dviradāniva kesarī // ŚivP_7.1,21.4ab/
tānabhidravatastasya gamanaṃ sumanoharam // ŚivP_7.1,21.4cd/
vārāṇasyeva mattasya jagāma prekṣaṇīyatām // ŚivP_7.1,21.5ab/
tatastatkṣobhayāmāsa mahatsurabalaṃ balī // ŚivP_7.1,21.5cd/
mahāsarovaraṃ yadvanmatto vāraṇayūthapaḥ // ŚivP_7.1,21.6ab/
vikurvanbahudhāvarṇānnīlapāṃḍuralohitān // ŚivP_7.1,21.6cd/
vibhradvyāghrājinaṃ vāso hemapravaratārakam // ŚivP_7.1,21.7ab/
chindanbhindannuda 1klindandārayanpramathannapi // ŚivP_7.1,21.7cd/ vyacaraddevasaṃgheṣu bhadro 'gniriva kakṣagaḥ // ŚivP_7.1,21.8ab/
tatra tatra mahāvegāccaraṃtaṃ śūladhāriṇam // ŚivP_7.1,21.8cd/
tamekaṃ tridaśāḥ sarve sahasramiva menire // ŚivP_7.1,21.9ab/
bhadrakālī ca saṃkruddhā yuddhavṛddhamadoddhatā // ŚivP_7.1,21.9cd/
muktajvālena śūlena nirbibheda raṇe surān // ŚivP_7.1,21.10ab/
sa tayā ruruce bhadro rudrakopasamudbhavaḥ // ŚivP_7.1,21.10cd/
prabhayeva yugāṃtāgniścalayā dhūmadhūmrayā // ŚivP_7.1,21.11ab/
bhadrakālī tadāyuddhe vidrutatridaśābabhau // ŚivP_7.1,21.11cd/

1 nalopa ārṣaḥ

524b

kalpe śeṣānalajvālādagdhāviśvajagadyathā // ŚivP_7.1,21.12ab/

tadā savājinaṃ sūryaṃ rudrānrudragaṇāgraṇīḥ // ŚivP_7.1,21.12cd/

bhadro mūrdhni jaghānāśu vāmapādena līlayā // ŚivP_7.1,21.13ab/

asibhiḥ pāvakaṃ bhadraḥ paṭṭiśaistu yamaṃ yamī // ŚivP_7.1,21.13cd/

rudrāndṛḍhena śūlena mudgarairvaruṇaṃ dṛḍhaiḥ // ŚivP_7.1,21.14ab/

parighairnirṛtiṃ vāyuṃ ṭaṃkaiṣṭaṃkadharaḥ svayam // ŚivP_7.1,21.14cd/

nirbibheda raṇe vīro līlayaiva gaṇeśvaraḥ // ŚivP_7.1,21.15ab/

sarvāndevagaṇānsadyo munīñchaṃbhorvirodhinaḥ // ŚivP_7.1,21.15cd/

tato devaḥ sarasvatyā nāsikāgraṃ suśobhanam // ŚivP_7.1,21.16ab/

ciccheda karajāgreṇa devamātustathaiva ca // ŚivP_7.1,21.16cd/

ciccheda ca kuṭhāreṇa bāhudaṃḍaṃ vibhāvasoḥ // ŚivP_7.1,21.17ab/

agrato dvyaṃgulāṃ jihvāṃ māturdevyā lulāva ca // ŚivP_7.1,21.17cd/

svāhādevyāstathā devo dakṣiṇaṃ nāsikāpuṭam // ŚivP_7.1,21.18ab/

cakarta karajāgreṇa vāmaṃ ca stanacūcukam // ŚivP_7.1,21.18cd/

bhagasya vipule netre śatapatrasamaprabhe // ŚivP_7.1,21.19ab/

prasahyotpāṭayāmāsa bhadraḥ paramavegavān // ŚivP_7.1,21.19cd/

pūṣṇo daśanarekhāṃ ca dīptāṃ muktāvalīmiva // ŚivP_7.1,21.20ab/

jaghāna dhanuṣaḥ koṭyā sa tenāspaṣṭavāgabhūt // ŚivP_7.1,21.20cd/

tataścaṃdramasaṃ devaḥ pādāṃguṣṭhena līlayā // ŚivP_7.1,21.21ab/

kṣaṇaṃ kṛmivadākramya gharṣayāmāsa bhūtale // ŚivP_7.1,21.21cd/

śiraściccheda dakṣasya bhadraḥ paramakopataḥ // ŚivP_7.1,21.22ab/

krośaṃtyāmeva vairiṇyāṃ bhadrakālyai dadau ca tat // ŚivP_7.1,21.22cd/

tatprahṛṣṭā samādāya śirastālaphalopamam // ŚivP_7.1,21.23ab/

sā devī kaṃḍukakrīḍāṃ cakāra samarāṃgaṇe // ŚivP_7.1,21.23cd/

tato dakṣasya yajñastrī kuśīlā bhartṛbhiryathā // ŚivP_7.1,21.24ab/

pādābhyāṃ caiva hastābhyāṃ hanyate sma gaṇeśvaraiḥ // ŚivP_7.1,21.24cd/

ariṣṭanemine somaṃ dharmaṃ caiva prajāpatim // ŚivP_7.1,21.25ab/

bahuputraṃ cāṃgirasaṃ kṛśāśvaṃ kaśyapaṃ tathā // ŚivP_7.1,21.25cd/

gale pragṛhya balino gaṇapāḥ siṃhavikramāḥ // ŚivP_7.1,21.26ab/

bhartsayaṃto bhṛśaṃ vāgbhirnirjaghnurmūrdhni muṣṭibhiḥ // ŚivP_7.1,21.26cd/

dharṣitā bhūtavetālairdārāssutaparigrahāḥ // ŚivP_7.1,21.27ab/

yathā kaliyuge jārairbalena kulayoṣitaḥ // ŚivP_7.1,21.27cd/

tacca vidhvastakalaśaṃ bhagnayūpaṃ gatotsavam // ŚivP_7.1,21.28ab/

pradīpitamahāśālaṃ prabhinnadvāratoraṇam // ŚivP_7.1,21.28cd/

utpāṭitasurānīkaṃ hanyamānaṃ tapodhanam // ŚivP_7.1,21.29ab/

praśāntabrahmanirghoṣaṃ prakṣīṇajanasaṃcayam // ŚivP_7.1,21.29cd/

krandamānāturastrīkaṃ hatāśeṣaparicchadam // ŚivP_7.1,21.30ab/

śūnyāraṇyanibhaṃ jajñe yajñavāṭaṃ tadārditam // ŚivP_7.1,21.30cd/

śūlavegaprarugṇāśca bhinnabāhūruvakṣasaḥ // ŚivP_7.1,21.31ab/

vinikṛttottamāṃgāśca petururvyāṃ surottamāḥ // ŚivP_7.1,21.31cd/

hateṣu teṣu deveṣu patiteṣuḥ sahasraśaḥ // ŚivP_7.1,21.32ab/

praviveśa gaṇeśānaḥ kṣaṇādāhavanīyakam // ŚivP_7.1,21.32cd/

praviṣṭamatha taṃ dṛṣṭvā bhadraṃ kālāgnisaṃnibham // ŚivP_7.1,21.33ab/

dudrāva maraṇādbhīto yajño mṛgavapurdharaḥ // ŚivP_7.1,21.33cd/

sa visphārya mahaccāpaṃ dṛḍhajyāghoṣaṇabhīṣaṇam // ŚivP_7.1,21.34ab/

525a

bhadrastamabhidudrāva vikṣipanneva sāyakān // ŚivP_7.1,21.34cd/

ākarṇapūrṇamākṛṣṭaṃ dhanurambudasaṃnibham // ŚivP_7.1,21.35ab/

nādayāmāsa ca jyāṃ dyāṃ khaṃ ca bhūmiṃ ca sarvaśaḥ // ŚivP_7.1,21.35cd/

tamupaśritya sannādaṃ hato 'smītyeva vihvalam // ŚivP_7.1,21.36ab/

śaraṇārdhena vakreṇa sa vīro 'dhvarapūruṣam // ŚivP_7.1,21.36cd/

mahābhayaskhalatpādaṃ vepantaṃ vigatatviṣam // ŚivP_7.1,21.37ab/

mṛgarūpeṇa dhāvantaṃ viśiraskaṃ tadākarot // ŚivP_7.1,21.37cd/

tamīdṛśamavajñātaṃ dṛṣṭvā vai sūryasaṃbhavam // ŚivP_7.1,21.38ab/

viṣṇuḥ paramasaṃkruddho yuddhāyābhavadudyataḥ // ŚivP_7.1,21.38cd/

tamuvāha mahāvegātskandhena natasaṃdhinā // ŚivP_7.1,21.39ab/

sarveṣāṃ vayasāṃ rājā garuḍaḥ pannagāśanaḥ // ŚivP_7.1,21.39cd/

devāśca hataśiṣṭā ye devarājapurogamāḥ // ŚivP_7.1,21.40ab/

pracakrustasya sāhāyyaṃ prāṇāṃstyaktumivodyatāḥ // ŚivP_7.1,21.40cd/

viṣṇunā sahitāndevānmṛgendraḥ kroṣṭukāniva // ŚivP_7.1,21.41ab/

dṛṣṭvā jahāsa bhūtendro mṛgendra iva vivyathaḥ // ŚivP_7.1,21.41cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe devadaṃḍavarṇanaṃ nāmaikaviṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 22 tasminnavasare vyomni samāvirabhavadrathaḥ // ŚivP_7.1,22.1ab/
sahasrasūryasaṃkāśaścārucīravṛṣadhvajaḥ // ŚivP_7.1,22.1cd/
aśvaratnadvayodāro rathacakracatuṣṭayaḥ // ŚivP_7.1,22.2ab/
sañcitānekadivyāstraśastraratnapariṣkṛtaḥ // ŚivP_7.1,22.2cd/
tasyāpi rathavaryasya syātsa eva hi sārathiḥ // ŚivP_7.1,22.3ab/
yathā ca traipure yuddhe pūrvaṃ śārvarathe sthitaḥ // ŚivP_7.1,22.3cd/
sa taṃ rathavaraṃ brahmā śāsanādeva śūlinaḥ // ŚivP_7.1,22.4ab/
haressamīpamānīya kṛtāñjalirabhāṣata // ŚivP_7.1,22.4cd/
bhagavanbhadra bhadrāṃga bhagavānindubhūṣaṇaḥ // ŚivP_7.1,22.5ab/
ājñāpayati vīrastvāṃ rathamāroḍhumavyayaḥ // ŚivP_7.1,22.5cd/
rebhyāśramasamīpasthastryaṃbako 'ṃbikayā saha // ŚivP_7.1,22.6ab/
sampaśyate mahābāho dussahaṃ te parākramam // ŚivP_7.1,22.6cd/
tasya tadvacanaṃ śrutvā sa vīro gaṇakuñjaraḥ // ŚivP_7.1,22.7ab/
āruroha rathaṃ divyamanugṛhya pitāmaham // ŚivP_7.1,22.7cd/
tathā rathavare tasminsthite brahmaṇi sārathau // ŚivP_7.1,22.8ab/
bhadrasya vavṛdhe lakṣmī rudrasyeva puradviṣaḥ // ŚivP_7.1,22.8cd/
tataḥ śaṃkhavaraṃ dīptaṃ pūrṇacaṃdrasamaprabham // ŚivP_7.1,22.9ab/
pradadhmau vadane kṛtvā bhānukaṃpo mahābalaḥ // ŚivP_7.1,22.9cd/
tasya śaṃkhasya taṃ nādaṃ bhinnasārasasannibham // ŚivP_7.1,22.10ab/
śrutvā bhayena devānāṃ jajvāla jaṭharānalaḥ // ŚivP_7.1,22.10cd/
yakṣavidyādharāhīndraiḥ siddhairyuddhadidṛkṣubhiḥ // ŚivP_7.1,22.11ab/
kṣaṇena nibaḍībhūtāḥ sākāśavivarā diśāḥ // ŚivP_7.1,22.11cd/
tataḥ śārṅgeṇa cāpāṅkātsa nārāyaṇanīradaḥ // ŚivP_7.1,22.12ab/
mahatā bāṇavarṣeṇa tutoda gaṇagovṛṣam // ŚivP_7.1,22.12cd/
taṃ dṛṣṭvā viṣṇumāyāṃtaṃ śatadhā bāṇavarṣiṇam // ŚivP_7.1,22.13ab/
sa cādade dhanurjaitraṃ bhadro bāṇasahasramuk // ŚivP_7.1,22.13cd/
samādāya ca taddivyaṃ dhanussamarabhairavam // ŚivP_7.1,22.14ab/
śanairvisphārayāmāsa meruṃ dhanuriveśvaraḥ // ŚivP_7.1,22.14cd/
tasya visphāryamāṇasya dhanuṣo 'bhūnmahāsvanaḥ // ŚivP_7.1,22.15ab/
tena svanena mahatā pṛthivīṃ samakaṃpayat // ŚivP_7.1,22.15cd/
tataḥ śaravaraṃ ghoraṃ dīptamāśīviṣopamam // ŚivP_7.1,22.16ab/
jagrāha gaṇapaḥ śrīmānsvayamugraparākramaḥ // ŚivP_7.1,22.16cd/
bāṇoddhāre bhujo hyasya tūṇīvadanasaṃgataḥ // ŚivP_7.1,22.17ab/
pratyadṛśyata valmīkaṃ vivekṣuriva pannagaḥ // ŚivP_7.1,22.17cd/
samuddhṛtaḥ kare tasya tatkṣaṇaṃ ruruce śareḥ // ŚivP_7.1,22.18ab/
mahābhujaṃgasaṃdaṣṭo yathā bālabhujaṅgamaḥ // ŚivP_7.1,22.18cd/
śareṇa ghanatīvreṇa bhadro rudraparākramaḥ // ŚivP_7.1,22.19ab/
vivyādha kupito gāḍhaṃ lalāṭe viṣṇumavyayam // ŚivP_7.1,22.19cd/
lalāṭe 'bhihito viṣṇuḥ pūrvamevāvamānitaḥ // ŚivP_7.1,22.20ab/
cukopa gaṇapeṃdrāya mṛgeṃdrāyeva govṛṣaḥ // ŚivP_7.1,22.20cd/
tatastvaśanikalpena krūrāsyena maheṣuṇā // ŚivP_7.1,22.21ab/
vivyādha gaṇarājasya bhuje bhujagasannibhe // ŚivP_7.1,22.21cd/
so 'pi tasya bhuje bhūyaḥ sūryāyutasamaprabham // ŚivP_7.1,22.22ab/
visasarja śaraṃ vegādvīrabhadro mahābalaḥ // ŚivP_7.1,22.22cd/
sa ca viṣṇuḥ punarbhadraṃ bhadro viṣṇuṃ tathā punaḥ // ŚivP_7.1,22.23ab/
sa ca taṃ sa ca taṃ viprāśśaraistāvanujaghnatuḥ // ŚivP_7.1,22.23cd/
tayoḥ parasparaṃ vegāccharānāśu vimuṃcatoḥ // ŚivP_7.1,22.24ab/
dvayossamabhavadyuddhaṃ tumulaṃ romaharṣaṇam // ŚivP_7.1,22.24cd/
taddṛṣṭvā tumulaṃ yuddhaṃ tayoreva parasparam // ŚivP_7.1,22.25ab/
hāhākāro mahānāsīdākāśe khecareritaḥ // ŚivP_7.1,22.25cd/
tatastvanalatuṃḍena śareṇādityavarcasā // ŚivP_7.1,22.26ab/
vivyādha sudṛḍhaṃ bhadro viṣṇormahati vakṣasi // ŚivP_7.1,22.26cd/
sa tu tīvraprapātena śareṇa dṛḍhamāhataḥ // ŚivP_7.1,22.27ab/
mahatīṃ rujamāsādya nipapāta vimohitaḥ // ŚivP_7.1,22.27cd/
punaḥ kṣaṇādivotthāya labdhasaṃjñastadā hariḥ // ŚivP_7.1,22.28ab/
sarvāṇyapi ca divyāstrāṇyathainaṃ pratyavāsṛjat // ŚivP_7.1,22.28cd/
sa ca viṣṇurdhanurmuktānsarvāñcharvacamūpatiḥ // ŚivP_7.1,22.29ab/
sahasā vārayāmāsa ghoraiḥ pratiśaraiḥ śarān // ŚivP_7.1,22.29cd/
tato viṣṇussvanāmāṃkaṃ bāṇamavyāhataṃ kvacit // ŚivP_7.1,22.30ab/
sasarja krodharaktā kṣastamuddiśya gaṇeśvaram // ŚivP_7.1,22.30cd/
taṃ bāṇaṃ bāṇavaryeṇa bhadro bhadrāhvayeṇa tu // ŚivP_7.1,22.30ef/
aprāptameva bhagavāñciccheda śatadhā pathi // ŚivP_7.1,22.31ab/
athaikeneṣuṇā śārṅgaṃ dvābhyāṃ pakṣau garutmataḥ // ŚivP_7.1,22.31cd/
nimeṣādeva ciccheda tadadbhutamivābhavat // ŚivP_7.1,22.32ab/
tato yogabalādviṣṇurdehāddevānsudāruṇān // ŚivP_7.1,22.32cd/
śaṃkhacakragadāhastān visasarja sahasraśaḥ // ŚivP_7.1,22.33ab/
sarvāṃstānkṣaṇamātreṇa traipurāniva śaṃkaraḥ // ŚivP_7.1,22.33cd/
nirdadāha mahābāhurnetrasṛṣṭena vahninā // ŚivP_7.1,22.34ab/
tataḥ kruddhataro viṣṇuścakramudyamya satvaraḥ // ŚivP_7.1,22.34cd/
tasminvīro samutsraṣṭuṃ tadānīmudyato 'bhavat // ŚivP_7.1,22.35ab/
taṃ dṛṣṭvā cakramudyamya purataḥ samupasthitam // ŚivP_7.1,22.35cd/
smayanniva gaṇeśāno vyaṣṭaṃbhayadayatnataḥ // ŚivP_7.1,22.36ab/
staṃbhitāṃgastu taccakraṃ ghoramapratimaṃ kvacit // ŚivP_7.1,22.36cd/
icchannapi samutsraṣṭuṃ na viṣṇurabhavatkṣamaḥ // ŚivP_7.1,22.37ab/
śvasannivaikamuddhṛtya bāhuṃ cakrasamanvitam // ŚivP_7.1,22.37cd/
atiṣṭhadalaso bhūtvā pāṣāṇa iva niścalaḥ // ŚivP_7.1,22.38ab/
viśarīro yathājīvo viśṛṅgo vā yathā vṛṣaḥ // ŚivP_7.1,22.38cd/
vidaṃṣṭraśca yathā siṃhastathā viṣṇuravasthitaḥ // ŚivP_7.1,22.39ab/
taṃ dṛṣṭvā durdaśāpannaṃ viṣṇumiṃdrādayaḥ surāḥ // ŚivP_7.1,22.39cd/
samunnaddhā gaṇendreṇa mṛgeṃdreṇeva govṛṣāḥ // ŚivP_7.1,22.39ef/
pragṛhītāyudhā yauddhuṃkruddhāḥ samupatasthire // ŚivP_7.1,22.40ab/
tāndṛṣṭvā samare bhadraḥkṣudrāniva harirmṛgān // ŚivP_7.1,22.40cd/
sākṣādrudratanurvīro varavīragaṇāvṛtaḥ // ŚivP_7.1,22.41ab/
aṭṭahāsena ghoreṇa vyaṣṭaṃ bhayadaniṃditaḥ // ŚivP_7.1,22.41cd/
tathā śatamakhasyāpi savajro dakṣiṇaḥ karaḥ // ŚivP_7.1,22.42ab/
sisṛkṣoreva udvajraścitrīkṛta ivābhavat // ŚivP_7.1,22.42cd/
anyeṣāmapi sarveṣāṃ saraktā api bāhavaḥ // ŚivP_7.1,22.43ab/
alasānāmivāraṃbhāstādṛśāḥ pratiyāṃtyuta // ŚivP_7.1,22.43cd/
evaṃ bhagavatā tena vyāhatāśeṣavaibhavāt // ŚivP_7.1,22.44ab/
amarāḥ samare tasya purataḥ sthātumakṣamāḥ // ŚivP_7.1,22.44cd/
stabdhairavayavaireva dudruvurbhayavihvalāḥ // ŚivP_7.1,22.45ab/
sthitiṃ ca cakrire yuddhe vīratejobhayākulāḥ // ŚivP_7.1,22.45cd/
vidrutāṃstridaśānvīrānvīrabhadro mahābhujaḥ // ŚivP_7.1,22.46ab/
vivyādha niśitairbāṇairmagho varṣairivācalān // ŚivP_7.1,22.46cd/
bahavastasya vīrasya bāhavaḥ parighopamāḥ // ŚivP_7.1,22.47ab/
śastraiścakāśire dīptaiḥ sāgnijvālā ivoragāḥ // ŚivP_7.1,22.47cd/
astraśastrāṇyanekānisavīro visṛjanbabhau // ŚivP_7.1,22.48ab/
visṛjansarvabhūtāni yathādau viśvasaṃbhavaḥ // ŚivP_7.1,22.48cd/
yathā raśmibhirādityaḥ pracchādayati medinīm // ŚivP_7.1,22.49ab/
tathā vīraḥ kṣaṇādeva śaraiḥ prācchādayaddiśaḥ // ŚivP_7.1,22.49cd/
khamaṃḍale gaṇendrasya śarāḥ kanakabhūṣitāḥ // ŚivP_7.1,22.50ab/
utpataṃtastaḍidrūpairupamānapadaṃ yayuḥ // ŚivP_7.1,22.50cd/
mahāṃtaste suragaṇān maṃḍūkānivaḍuṃḍubhāḥ // ŚivP_7.1,22.51ab/
prāṇairviyojayāmāsuḥ papuśca rudhirāsavam // ŚivP_7.1,22.51cd/
nikṛttabāhavaḥ kecitkecillūnavarānanāḥ // ŚivP_7.1,22.52ab/
pārśve vidāritāḥ kecinnipeturamarā bhuvi // ŚivP_7.1,22.52cd/
viśikhonmathitairgātrairbahubhiśchinnasandhibhiḥ // ŚivP_7.1,22.53ab/
vivṛttanayanāḥ kecinnipeturbhūtale mṛtāḥ // ŚivP_7.1,22.53cd/
gāṃ praveṣṭumivecchaṃtaḥ khaṃ gaṃtumiva lipsavaḥ // ŚivP_7.1,22.53ef/
alabdhātmanirodhānāṃ vyalīyaṃtaḥ parasparam // ŚivP_7.1,22.54ab/
bhūmau kecitpraviviśuḥ parvatānāṃ guhāḥ pare // ŚivP_7.1,22.54cd/
apare jagmurākāśaṃ pare ca viviśurjalam // ŚivP_7.1,22.55ab/
tathā saṃchinnasarvāṃgaissa vīrastridaśairbabhau // ŚivP_7.1,22.55cd/
parigrastaprajāvargo bhagavāniva bhairavaḥ // ŚivP_7.1,22.56ab/
dagdhatripurasaṃvyūhastripurāriryathābhavat // ŚivP_7.1,22.56cd/
evaṃ devabalaṃ sarvaṃ dīnaṃ bībhatsadarśanam // ŚivP_7.1,22.57ab/
gaṇeśvarasamutpannaṃ kṛpaṇaṃ vapurādade // ŚivP_7.1,22.57cd/
tadā tridaśavīrāṇāmasṛksalilavāhinī // ŚivP_7.1,22.58ab/ 526b

prāvartata nadī ghorā prāṇināṃ bhayaśaṃsinī // ŚivP_7.1,22.58cd/

rudhireṇa pariklinnā yajñabhūmistadā babhau // ŚivP_7.1,22.59ab/

raktārdravasanā śyāmā hataśuṃbheva kaiśikī // ŚivP_7.1,22.59cd/

tasminmahati saṃvṛtte samare bhṛśadāruṇe // ŚivP_7.1,22.60ab/

bhayeneva paritrastā pracacāla vasundharā // ŚivP_7.1,22.60cd/

mahormikalilāvartaścukṣubhe ca mahodadhiḥ // ŚivP_7.1,22.61ab/

petuścolkā mahotpātāḥ śākhāśca mumucurdrumāḥ // ŚivP_7.1,22.61cd/

aprasannā diśaḥ sarvāḥ pavanaścāśivo vavau // ŚivP_7.1,22.62ab/

aho vidhiviparyāsastvaśvamedhoyamadhvaraḥ // ŚivP_7.1,22.62cd/

yajamānassvayaṃ dakṣau brahmaputraprajāpatiḥ // ŚivP_7.1,22.62ef/

dharmādayassadasyāśca rakṣitā garuḍadhvajaḥ // ŚivP_7.1,22.63ab/

bhāgāṃśca pratigṛhṇaṃti sākṣādiṃdrādayaḥ surāḥ // ŚivP_7.1,22.63cd/

tathāpi yajamānasya yajñasya ca sahartvijaḥ // ŚivP_7.1,22.64ab/

sadya eva śiraśchedassādhu saṃpadyate phalam // ŚivP_7.1,22.64cd/

tasmānnāvedanirdiṣṭaṃ na ceśvarabahiṣkṛtam // ŚivP_7.1,22.65ab/

nāsatparigṛhītaṃ ca karma kuryātkadācana // ŚivP_7.1,22. 65cd/

kṛtvāpi sumahatpuṇyamiṣṭvā yajñaśatairapi // ŚivP_7.1,22.66ab/

na tatphalamavāpnoti bhaktihīno maheśvare // ŚivP_7.1,22.66cd/

kṛtvāpi sumahatpāpaṃ bhaktyā yajati yaśśivam // ŚivP_7.1,22.67ab/

mucyate pātakaiḥ sarvairnātra kāryā vicāraṇā // ŚivP_7.1,22.67cd/

bahunātra kimuktena vṛthā dānaṃ vṛthā tapaḥ // ŚivP_7.1,22.68ab/

vṛthā yajño vṛthā homaḥ śivanindāratasya tu // ŚivP_7.1,22.68cd/

tataḥ sanārāyaṇakāssarudrāḥ salokapālāssamare suraughāḥ // ŚivP_7.1,22.69ab/

gaṇeṃdracāpacyutabāṇaviddhāḥ pradudruvurgāḍharujābhibhūtāḥ // ŚivP_7.1,22.69cd/

celuḥ kvacitkecana śīrṇakeśāḥ seduḥ kvacitkecana dīrghagātrāḥ // ŚivP_7.1,22.70ab/

petuḥ kvacitkecana bhinnavaktrā neśuḥ kvacitkecana devavīrāḥ // ŚivP_7.1,22.70cd/

kecicca tatra tridaśā vipannā visrastavastrābharaṇāstraśastrāḥ // ŚivP_7.1,22.71ab/

nipeturudbhāsitadīnamudrā madaṃ ca darpaṃ ca balaṃ ca hitvā // ŚivP_7.1,22.71cd/

sasmutpathaprasthitamapradhṛṣyo vikṣipya dakṣādhvaramakṣatāstraiḥ // ŚivP_7.1,22.72ab/

babhau gaṇeśassa gaṇeśvarāṇāṃ madhye sthitaḥ siṃha ivarṣabhāṇām // ŚivP_7.1,22.72cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrkhaṇḍe dakṣayajñavidhvaṃsavarṇanaṃ nāma dvāviṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 23 vāyuruvāca iti sañchinnabhinnāṃgā devā viṣṇupurogamāḥ // ŚivP_7.1,23.1ab/
kṣaṇātkaṣṭāṃ daśāmetya tresuḥ stokāvaśeṣitā // ŚivP_7.1,23.1cd/
trastāṃstānsamare vīrān devānanyāṃśca vai gaṇāḥ // ŚivP_7.1,23.2ab/
pramathāḥ paramakruddhā vīrabhadrapraṇoditāḥ // ŚivP_7.1,23.2cd/
pragṛhya ca tathā doṣaṃ nigaḍairāyasairdṛḍhaiḥ // ŚivP_7.1,23.3ab/
babandhuḥ pāṇipādeṣu kaṃdhareṣūdareṣu ca // ŚivP_7.1,23.3cd/
tasminnavasare brahmā bhadramadrīndrajānutam // ŚivP_7.1,23.4ab/
sārathyāllabdhavātsalyaḥ prārthayan praṇato 'bravīt // ŚivP_7.1,23.4cd/ 527a

alaṃ krodhena bhagavannaṣṭāścaite divaukasaḥ // ŚivP_7.1,23.5ab/

prasīda kṣamyatāṃ sarvaṃ romajaissaha suvrata // ŚivP_7.1,23.5cd/

evaṃ vijñāpitastena brahmaṇā parameṣṭhinā // ŚivP_7.1,23.6ab/

śamaṃ jagāma saṃprīto gaṇapastasya gauravāt // ŚivP_7.1,23.6cd/

devāśca labdhāvasarā devadevasya maṃtriṇaḥ // ŚivP_7.1,23.7ab/

dhārayanto 'ñjalīnmūrdhni tuṣṭuvurvividhaiḥ stavaiḥ // ŚivP_7.1,23.7cd/

devā ūcuḥ namaḥ śivāya śāntāya yajñahantre triśūline // ŚivP_7.1,23. 8ab/
rudrabhadrāya rudrāṇāṃ pataye rudrabhūtaye // ŚivP_7.1,23.8cd/
kālāgnirudrarūpāya kālakāmāṃgahāriṇe // ŚivP_7.1,23.9ab/
devatānāṃ śirohantre dakṣasya ca durātmanaḥ // ŚivP_7.1,23.9cd/
saṃsargādasya pāpasya dakṣasyākliṣṭakarmaṇaḥ // ŚivP_7.1,23.10ab/
śāsitāḥ samare vīra tvayā vayamaninditā // ŚivP_7.1,23.10cd/
dagdhāścāmī vayaṃ sarve tvatto bhītāśca bho prabho // ŚivP_7.1,23.11ab/
tvameva gatirasmākaṃ trāhi naśśaraṇāgatān // ŚivP_7.1,23.11cd/
vāyuruvāca tuṣṭastvevaṃ stuto devān visṛjya nigaḍātprabhuḥ // ŚivP_7.1,23.12ab/
ānayaddevadevasya samīpamamarāniha // ŚivP_7.1,23.12cd/
devopi tatra bhagavānantarikṣe sthitaḥ prabhuḥ // ŚivP_7.1,23.13ab/
sagaṇaḥ sarvagaḥ śarvassarvalokamaheśvaraḥ // ŚivP_7.1,23.13cd/
taṃ dṛṣṭvā parameśānaṃ devā viṣṇupurogamāḥ // ŚivP_7.1,23.14ab/
prītā api ca bhītāśca namaścakrurmaheśvaram // ŚivP_7.1,23.14cd/
dṛṣṭvā tānamarānbhītānpraṇatārtiharo haraḥ // ŚivP_7.1,23.15ab/
idamāha mahādevaḥ prahasan prekṣya pārvatīm // ŚivP_7.1,23.15cd/
mahādeva uvāca mābhaiṣṭa tridaśāssarve yūyaṃ vai māmikāḥ prajāḥ // ŚivP_7.1,23.16ab/
anugrahārthameveha dhṛto daṃḍaḥ kṛpālunā // ŚivP_7.1,23.16cd/
bhavatāṃ nirjarāṇāṃ hi kṣānto 'smābhirvyatikramaḥ // ŚivP_7.1,23.17ab/
kruddheṣvasmāsu yuṣmākaṃ na sthitirna ca jīvitam // ŚivP_7.1,23.17cd/
vāyuruvāca ityuktāstridaśāssarve śarveṇāmitatejasā // ŚivP_7.1,23.18ab/
sadyo vigatasandehā nanṛturvibudhā mudā // ŚivP_7.1,23.18cd/
prasannamanaso bhūtvānandavihvalamānasāḥ // ŚivP_7.1,23.19ab/
stutimārebhire kartuṃ śaṃkarasya divaukasaḥ // ŚivP_7.1,23.19cd/
devā ūcuḥ tvameva devākhilalokakartā pātā ca hartā parameśvaro 'si // ŚivP_7.1,23.20ab/
kaviṣṇurudrākhyasvarūpabhedai rajastamassattvadhṛtātmamūrte // ŚivP_7.1,23.20cd/
sarvamūrte namaste 'stu viśvabhāvana pāvana // ŚivP_7.1,23.21ab/
amūrte bhaktahetorhi gṛhītākṛtisaukhyada // ŚivP_7.1,23.21cd/
caṃdro 'gado hi deveśa kṛpātastava śaṃkara // ŚivP_7.1,23.22ab/
nimajjanānmṛtaḥ prāpa sukhaṃ mihirajājaliḥ // ŚivP_7.1,23.22cd/
sīmantinī hatadhavā tava pūjanataḥ prabho // ŚivP_7.1,23.23ab/
saubhāgyamatulaṃ prāpa somavāravratātsutān // ŚivP_7.1,23.23cd/
śrīkarāya dadau devaḥ svīyaṃ padamanuttamam // ŚivP_7.1,23.24ab/
sudarśanamarakṣastvaṃ nṛpamaṃḍalabhītitaḥ // ŚivP_7.1,23.24cd/
meduraṃ tārayāmāsa sadāraṃ ca ghṛṇānidhiḥ // ŚivP_7.1,23.25ab/
śāradāṃ vidhavāṃ cakre sadhavāṃ kriyayā bhavān // ŚivP_7.1,23.25cd/
bhadrāyuṣo vipattiṃ ca vicchidya tvamadāḥ sukham // ŚivP_7.1,23.26ab/ 527b

sauminī bhavabandhādvai muktā 'bhūttava sevanāt // ŚivP_7.1,23.26cd/

viṣṇuruvāca tvaṃ śaṃbho kaharīśāśca rajassattvatamoguṇaiḥ // ŚivP_7.1,23.27ab/
kartā pātā tathā hartā janānugrahakāṃkṣayā // ŚivP_7.1,23.27cd/
sarvagarvāpahārī ca sarvatejovilāsakaḥ // ŚivP_7.1,23.28ab/
sarvavidyādigūḍhaśca sarvānugrahakārakaḥ // ŚivP_7.1,23.28cd/
tvattaḥ sarvaṃ ca tvaṃ sarvaṃ tvayi sarvaṃ girīśvara // ŚivP_7.1,23.29ab/
trāhi trāhi punastrāhi kṛpāṃ kuru mamopari // ŚivP_7.1,23.29cd/
athāsminnantare brahmā praṇipatya kṛtāṃjaliḥ // ŚivP_7.1,23.30ab/
evaṃ tvavasaraṃ prāpya vyajñāpayata śūline // ŚivP_7.1,23.30cd/
brahmovāca jaya deva mahādeva praṇatārtivibhaṃjana // ŚivP_7.1,23.31ab/
īdṛśeṣvaparādheṣu ko 'nyastvattaḥ prasīdati // ŚivP_7.1,23.31cd/
labdhamāno bhaviṣyaṃti ye purā nihitā mṛdhe // ŚivP_7.1,23.32ab/
pratyāpattirna kasya syātprasanne parameśvare // ŚivP_7.1,23.32cd/
yadidaṃ devadevānāṃ kṛtamantuṣu dūṣaṇam // ŚivP_7.1,23.33ab/
tadidaṃ bhūṣaṇaṃ manyeta aṃgīkāragauravāt // ŚivP_7.1,23.33cd/
iti vijñāpyamānastu brahmaṇā parameṣṭhinā // ŚivP_7.1,23.34ab/
vilokya vadanaṃ devyā devadevassmayanniva // ŚivP_7.1,23.34cd/
putrabhūtasya vātsalyādbrahmaṇaḥ padmajanmanaḥ // ŚivP_7.1,23.35ab/
devādīnāṃ yathāpūrvamaṃgāni pradadau prabhuḥ // ŚivP_7.1,23.35cd/
prathamādyaiśca yā devyo daṃḍitā devamātaraḥ // ŚivP_7.1,23.36ab/
tāsāmapi yathāpūrvāṇyaṃgāni giriśo dadau // ŚivP_7.1,23.36cd/
dakṣasya bhagavāneva svayaṃ brahmā pitāmahaḥ // ŚivP_7.1,23.37ab/
tatpāpānuguṇaṃ cakre jaracchāgamukhaṃ mukham // ŚivP_7.1,23.37cd/
so 'pi saṃjñāṃ tato labdhvā sa dṛṣṭvā jīvitaḥ sudhī // ŚivP_7.1,23.38ab/
bhītaḥ kṛtāñjaliḥ śaṃbhuṃ tuṣṭāva pralapanbahu // ŚivP_7.1,23.38cd/
dakṣa uvāca jaya deva jagannātha lokānugrahakāraka // ŚivP_7.1,23.39ab/
kṛpāṃ kuru maheśānāparādhaṃ me kṣamasva ha // ŚivP_7.1,23.39cd/
kartā bhartā ca hartā ca tvameva jagatāṃ prabho // ŚivP_7.1,23.40ab/
mayā jñātaṃ viśeṣeṇa viṣṇvādisakaleśvaraḥ // ŚivP_7.1,23.40cd/
tvayaiva vitataṃ sarvaṃ vyāptaṃ sṛṣṭaṃ na nāśitam // ŚivP_7.1,23.41ab/
na hi tvadadhikāḥ kecidīśāste 'cyutakādayaḥ // ŚivP_7.1,23.41cd/
vāyuruvāca taṃ tathā vyākulaṃ bhītaṃ pralapaṃtaṃ kṛtāgasam // ŚivP_7.1,23.42ab/
smayannivāvadatprekṣya mā bhairiti 1 ghṛṇānidhiḥ // ŚivP_7.1,23.42cd/ tathoktvā brahmaṇastasya pituḥ priyacikīrṣayā // ŚivP_7.1,23.43ab/
gāṇapatyaṃ dadau tasmai dakṣāyākṣayamīśvaraḥ // ŚivP_7.1,23.43cd/
tato brahmādayo devā abhivaṃdya kṛta 2aṃjaliḥ // ŚivP_7.1,23.44ab/ tuṣṭuvuḥ praśrayā vācā śaṃkaraṃ girijādhipam // ŚivP_7.1,23.44cd/
brahmādaya ūcuḥ jaya śaṃkara deveśa dīnānātha mahāprabho // ŚivP_7.1,23.45ab/

1 sijlopa ārṣaḥ 2 ekavacanamārṣam

528a

kṛpāṃ kuru maheśānāparādhaṃ no kṣamasva vai // ŚivP_7.1,23.45cd/

makhapāla makhādhīśa makhavidhvaṃsakāraka // ŚivP_7.1,23.46ab/

kṛpāṃ kuru maśānāparādhaṃ naḥ kṣamasva vai // ŚivP_7.1,23.46cd/

devadeva pareśāna bhaktaprāṇaprapoṣaka // ŚivP_7.1,23.47ab/

duṣṭadaṇḍaprada svāminkṛpāṃ kuru namo 'stu te // ŚivP_7.1,23.47cd/

tvaṃ prabho garvahartā vai duṣṭānāṃ tvāmajānatām // ŚivP_7.1,23.48ab/

rakṣako hi viśeṣeṇa satāṃ tvatsaktacetasām // ŚivP_7.1,23.48cd/

adbhutaṃ caritaṃ te hi niścitaṃ kṛpayā tava // ŚivP_7.1,23.49ab/

sarvāparādhaḥ kṣaṃtavyo vibhavo dīnavatsalāḥ // ŚivP_7.1,23.49cd/

vāyuruvāca iti stuto mahādevo brahmādyairamaraiḥ prabhuḥ // ŚivP_7.1,23.50ab/
sa bhaktavatsalassvāmī tutoṣa karuṇodadhiḥ // ŚivP_7.1,23.50cd/
cakārānugrahaṃ teṣāṃ brahmādīnāṃ divaukasām // ŚivP_7.1,23.51ab/
dadau narāṃśca suprītyā śaṃkaro dīnavatsalaḥ // ŚivP_7.1,23.51cd/
sa ca tatastridaśāñcharaṇāgatān paramakāruṇikaḥ parameśvaraḥ // ŚivP_7.1,23.52ab/
anugatasmitalakṣaṇayā girā śamitasarvabhayaḥ samabhāṣata // ŚivP_7.1,23.52cd/
śiva uvāca yadidamāga ihācaritaṃ surairvidhiniyogavaśādiva yantritaiḥ // ŚivP_7.1,23.53ab/
śaraṇameva gatānavalokya vastadakhilaṃ kila vismṛtameva naḥ // ŚivP_7.1,23.53cd/
tadiha yūyamapi prakṛtaṃ manasyavigaṇayya vimardamapatrapāḥ // ŚivP_7.1,23.54ab/
hariviriṃcisurendramukhāssukhaṃ vrajata devapuraṃ prati saṃprati // ŚivP_7.1,23.54cd/
iti surānabhidhāya sureśvaro nikṛtadakṣakṛtakraturakratuḥ // ŚivP_7.1,23.55ab/
sagirijānucarassaparicchadaḥ sthita ivāmbaratontaradhāddharaḥ // ŚivP_7.1,23.55cd/
atha surā api te vigatavyathāḥ kathitabhadrasubhadraparākramāḥ // ŚivP_7.1,23.56ab/
sapadi khena sukhena yathāsukhaṃ yayuranekamukhāḥ maghavanmukhāḥ // ŚivP_7.1,23.56cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe giriśānunayo nāma trayoviṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 24 ṛṣaya ūcuḥ antardhānagato devyā saha sānucaro haraḥ // ŚivP_7.1,24.1ab/
kva yātaḥ kutra vāsaḥ kiṃ kṛtvā virarāma ha // ŚivP_7.1,24.1cd/
vāyuruvāca mahīdharavaraḥ śrīmān maṃdaraścitrakaṃdaraḥ // ŚivP_7.1,24.2ab/
dayito devadevasya nivāsastapaso 'bhavat // ŚivP_7.1,24.2cd/
tapo mahatkṛtaṃ tena voḍhuṃ svaśirasā śivau // ŚivP_7.1,24.3ab/
cireṇa labdhaṃ tatpādapaṃkajasparśajaṃ sukham // ŚivP_7.1,24.3cd/
tasya śailasya saundaryaṃ sahasravadanairapi // ŚivP_7.1,24.4ab/
na śakyaṃ vistarādvaktuṃ varṣakoṭiśatairapi // ŚivP_7.1,24.4cd/
śakyamapyasya saundaryaṃ na varṇayitumutsahe // ŚivP_7.1,24.5ab/
parvatāntarasaundaryaṃ sādhāraṇavidhāraṇāt // ŚivP_7.1,24.5cd/
idantu śakyate vaktumasminparvatasundare // ŚivP_7.1,24.6ab/
ṛddhyā kayāpi saundaryamīśvarāvāsayogyatā // ŚivP_7.1,24.6cd/
ata eva hi devena devyāḥ priyacikīrṣayā // ŚivP_7.1,24.7ab/
atīva ramaṇīyoyaṃ girirantaḥpurīkṛtaḥ // ŚivP_7.1,24.7cd/ 528b

mekhalābhūmayastasya vimalopalapādapāḥ // ŚivP_7.1,24.8ab/

śivayornityasānnidhyānnyakkurvaṃtyakhilaṃjagat // ŚivP_7.1,24.8cd/

pitṛbhyāṃ jagato nityaṃ snānapānopayogataḥ // ŚivP_7.1,24.9ab/

avāptapuṇyasaṃskāraḥ prasaradbhiritastataḥ // ŚivP_7.1,24.9cd/

laghuśītalasaṃsparśairacchācchairnirjharāmbubhiḥ // ŚivP_7.1,24.10ab/

adhirājyena cādrīṇāmadrīreṣo 'bhiṣicyate // ŚivP_7.1,24.10cd/

niśāsu śikharaprāntarvartinā sa śiloccayaḥ // ŚivP_7.1,24.11ab/

caṃdreṇācala sāmrājyacchatreṇeva virājate // ŚivP_7.1,24.11cd/

sa śailaścaṃcalībhūtairbālaiścāmarayoṣitām // ŚivP_7.1,24.12ab/

sarvaparvatasāmrājyacāmarairiva vījyate // ŚivP_7.1,24.12cd/

prātarabhyudite bhānau bhūdharo ratnabhūṣitaḥ // ŚivP_7.1,24.13ab/

darpaṇe dehasaubhāgyaṃ draṣṭukāma iva sthitaḥ // ŚivP_7.1,24.13cd/

kūjadvihaṃgavācālairvātoddhṛtalatābhujaiḥ // ŚivP_7.1,24.14ab/

vimuktapuṣpaiḥ satataṃ vyālambimṛdupallavaiḥ // ŚivP_7.1,24.14cd/

latāpratānajaṭilaistarubhistapasairiva // ŚivP_7.1,24.15ab/

jayāśiṣā sahābhyarcya niṣevyata ivādrirāṭ // ŚivP_7.1,24.15cd/

adhomukhairūrdhvamukhaiśśṛṃgaistiryaṅmukhaistathā // ŚivP_7.1,24.16ab/

prapatanniva pātāle bhūpṛṣṭhādutpatanniva // ŚivP_7.1,24.16cd/

parītaḥ sarvato dikṣu bhramanniva vihāyasi // ŚivP_7.1,24.17ab/

paśyanniva jagatsarvaṃ nṛtyanniva nirantaram // ŚivP_7.1,24.17cd/

guhāmukhaiḥ pratidinaṃ vyāttāsyo vipulodaraiḥ // ŚivP_7.1,24.18ab/

ajīrṇalāvaṇyatayā jṛṃbhamāṇa ivācalaḥ // ŚivP_7.1,24.18cd/

grasanniva jagatsarvaṃ pibanniva payonidhim // ŚivP_7.1,24.19ab/

vamanniva tamontasthaṃ mādyanniva khamambudaiḥ // ŚivP_7.1,24.19cd/

nivāsa bhūmayastāstā darpaṇapratimodarāḥ // ŚivP_7.1,24.20ab/

tiraskṛtātapāssnigdhāśramacchāyāmahīruhāḥ // ŚivP_7.1,24.20cd/

saritsarastaḍāgādisaṃparkaśiśirānilāḥ // ŚivP_7.1,24.21ab/

tatra tatra niṣaṇṇābhyāṃ śivābhyāṃ saphalīkṛtāḥ // ŚivP_7.1,24.21cd/

tamimaṃ sarvataḥ śreṣṭhaṃ smṛtvā sāmbastriyambakaḥ // ŚivP_7.1,24.22ab/

raibhyāśramasamīpasthaścāntardhānaṃ gato yayau // ŚivP_7.1,24.22cd/

tatrodyānamanuprāpya devyā saha maheśvaraḥ // ŚivP_7.1,24.23ab/

rarāma ramaṇīyāsu devyāntaḥpurabhūmiṣu // ŚivP_7.1,24.23cd/

tathā gateṣu kāleṣu pravṛddhāsu prajāsu ca // ŚivP_7.1,24.24ab/

daityau śuṃbhaniśuṃbhākhyau bhrātarau saṃbabhūvatuḥ // ŚivP_7.1,24.24cd/

tābhyāṃ tapo balāddattaṃ brahmaṇā parameṣṭinā // ŚivP_7.1,24.25ab/

avadhyatvaṃ jagatyasminpuruṣairakhilairapi // ŚivP_7.1,24.25cd/

ayonijā tu yā kanyā hyaṃbikāṃśasamudbhavā // ŚivP_7.1,24.26ab/

ajātapuṃsparśaratiravilaṃghyaparākramā // ŚivP_7.1,24.26cd/

tayā tu nau vadhaḥ saṃkhye tasyāṃ kāmābhibhūtayoḥ // ŚivP_7.1,24.27ab/

iti cābhyarthito brahmā tābhyāmprāha tathāstviti // ŚivP_7.1,24.27cd/

tataḥ prabhṛti śakrādīnvijitya samare surān // ŚivP_7.1,24.28ab/

niḥsvādhyāyavaṣaṭkāraṃ jagaccakraturakramāt // ŚivP_7.1,24.28cd/

tayorvadhāya deveśaṃ brahmābhyarthitavānpunaḥ // ŚivP_7.1,24.29ab/

viniṃdyāpi rahasyaṃ vāṃ krodhayitvā yathā tathā // ŚivP_7.1,24.29cd/

529a

tadvarṇakośajāṃ śaktimakāmāṃ kanyakātmikām // ŚivP_7.1,24.30ab/

niśumbhaśuṃbhayorhaṃtrīṃ surebhyo dātumarhasi // ŚivP_7.1,24.30cd/

evamabhyarthito dhātrā bhagavānnīlalohitaḥ // ŚivP_7.1,24.31ab/

kālītyāha rahasyaṃ vāṃ nindayanniva sasmitaḥ // ŚivP_7.1,24.31cd/

tataḥ kruddhā tadā devī suvarṇā varṇakāraṇāt // ŚivP_7.1,24.32ab/

smayantī cāha bhartāramasamādheyayā girā // ŚivP_7.1,24.32cd/

devyuvāca īdṛśo mama varṇesminna ratirbhavato 'sti cet // ŚivP_7.1,24.33ab/
evāvantaṃ ciraṃ kālaṃ kathameṣā niyamyate // ŚivP_7.1,24.33cd/
aratyā vartamāno 'pi kathaṃ ca ramase mayā // ŚivP_7.1,24.34ab/
na hyaśakyaṃ jagatyasminnīśvarasya jagatprabhoḥ // ŚivP_7.1,24.34cd/
svātmārāmasya bhavato ratirna sukhasādhanam // ŚivP_7.1,24.35ab/
iti hetoḥ smaro yasmātprasabhaṃ bhasmasātkṛtaḥ // ŚivP_7.1,24.35cd/
yā ca nābhimatā bharturapi sarvāṃgasundarī // ŚivP_7.1,24.36ab/
sā vṛthaiva hi jāyeta sarvairapi guṇāntaraiḥ // ŚivP_7.1,24.36cd/
bharturbhogaikaśeṣo hi sarga evaiṣa yoṣitām // ŚivP_7.1,24.37ab/
tathāsatyanyathābhūtā nārī kutropayujyate // ŚivP_7.1,24.37cd/
tasmādvarṇamimaṃ tyaktvā tvayā rahasi ninditam // ŚivP_7.1,24.38ab/
varṇāntaraṃ bhajiṣye vā na bhajiṣyāmi vā svayam // ŚivP_7.1,24.38cd/
ityuktvotthāya śayanāddevī sācaṣṭa gadgadam // ŚivP_7.1,24.39ab/
yayāce 'numatiṃ bhartustapase kṛtaniścayā // ŚivP_7.1,24.39cd/
tathā praṇayabhaṃgena bhīto bhūtapatiḥ svayam // ŚivP_7.1,24.40ab/
pādayoḥ praṇamanneva bhavānīṃ pratyabhāṣata // ŚivP_7.1,24.40cd/
īśvara uvāca ajānatī ca krīḍoktiṃ priye kiṃ kupitāsi me // ŚivP_7.1,24.41ab/
ratiḥ kuto vā jāyeta tvattaścedaratirmama // ŚivP_7.1,24.41cd/
mātā tvamasya jagataḥ pitāhamadhipastathā // ŚivP_7.1,24.42ab/
kathaṃ tadutpapadyeta tvatto nābhiratirmama // ŚivP_7.1,24.42cd/
āvayorabhikāmo 'pi kimasau kāmakāritaḥ // ŚivP_7.1,24.43ab/
yataḥ kāmasamutpattiḥ prāgeva jagadudbhavaḥ // ŚivP_7.1,24.43cd/
pṛthagjanānāṃ rataye kāmātmā kalpito mayā // ŚivP_7.1,24.44ab/
tataḥ kathamupālabdhaḥ kāmadāhādahaṃ tvayā // ŚivP_7.1,24.44cd/
māṃ vai tridaśasāmānyaṃ manyamāno manobhavaḥ // ŚivP_7.1,24.45ab/
manākparibhavaṃ kurvanmayā vai bhasmasātkṛtaḥ // ŚivP_7.1,24.45cd/
vihāropyāvayorasya jagatastrāṇakāraṇāt // ŚivP_7.1,24.46ab/
tatastadarthaṃ tvayyadya krīḍoktiṃ kṛtavāhanam // ŚivP_7.1,24.46cd/
sa cāyamacirādarthastavaivāviṣkariṣyate // ŚivP_7.1,24.47ab/
krodhasya janakaṃ vākyaṃ hṛdi kṛtvedamabravīt // ŚivP_7.1,24.47cd/
devyuvāca śrutapūrvaṃ hi bhagavaṃstava cāṭu vaco mayā // ŚivP_7.1,24.48ab/
yenaivamatidhīrāhamapi prāgabhivaṃcitā // ŚivP_7.1,24.48cd/
prāṇānapyapriyā bharturnārī yā na parityajet // ŚivP_7.1,24.49ab/
kulāṃganā śubhā sadbhiḥ kutsitaiva hi gamyate // ŚivP_7.1,24.49cd/
bhūyasī ca tavāprītiragauramiti me vapuḥ // ŚivP_7.1,24.50ab/
krīḍoktirapi kālīti ghaṭate kathamanyathā // ŚivP_7.1,24.50cd/
sadbhirvigarhitaṃ tasmāttava kārṣṇyamasaṃmatam // ŚivP_7.1,24.51ab/ 529b

anutsṛjya tapoyogātsthātumeveha notsahe // ŚivP_7.1,24.51cd/

śiva uvāca sa yadyevaṃvidhatāpaste tapasā kiṃ prayojanam // ŚivP_7.1,24.52ab/
mamecchayā svecchayā vā varṇāntaravatī bhava // ŚivP_7.1,24.52cd/
devyuvāca necchāmi bhavato varṇaṃ svayaṃ vā kartumanyathā // ŚivP_7.1,24.53ab/
brahmāṇaṃ tapasārādhya kṣipraṃ gaurī bhavāmyaham // ŚivP_7.1,24.53cd/
īśvara uvāca matprasādātpurā brahmā brahmatvaṃ prāptavānpurā // ŚivP_7.1,24.54ab/
tamāhūya mahādevi tapasā kiṃ kariṣyasi // ŚivP_7.1,24.54cd/
devyuvāca tvatto labdhapadā eva sarve brahmādayaḥ surāḥ // ŚivP_7.1,24.55ab/
tathāpyārādhya tapasā brahmāṇaṃ tvanniyogataḥ // ŚivP_7.1,24.55cd/
purā kila satī nāmnā dakṣasya duhitā 'bhavam // ŚivP_7.1,24.56ab/
jagatāṃ patimevaṃ tvāṃ patiṃ prāptavatī tathā // ŚivP_7.1,24.56cd/
evamadyāpi tapasā toṣayitvā dvijaṃ vidhim // ŚivP_7.1,24.57ab/
gaurī bhavitumicchāmi ko doṣaḥ kathyatāmiha // ŚivP_7.1,24.57cd/
evamukto mahādevyā vāmadevaḥ smayanniva // ŚivP_7.1,24.58ab/
na tāṃ nirbaṃdhayāmāsa devakāryacikīrṣayā // ŚivP_7.1,24.58cd/ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe śivamandaragirinivāsakrīḍoktavarṇanaṃ nāma caturviṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 25 vāyuruvāca tataḥ pradakṣiṇīkṛtya patimambā pativratā // ŚivP_7.1,25.1ab/
niyamya ca viyogārtiṃ jagāma himavadgirim // ŚivP_7.1,25.1cd/
tapaḥkṛtavatī pūrvaṃ deśe yasminsakhījanaiḥ // ŚivP_7.1,25.2ab/
tameva deśamavṛnottapase praṇayātpunaḥ // ŚivP_7.1,25.2cd/
tataḥ svapitaraṃ dṛṣṭvā mātaraṃ ca tayorgṛhe // ŚivP_7.1,25.3ab/
praṇamya vṛttaṃ vijñāpya tābhyāṃ cānumatā satī // ŚivP_7.1,25.3cd/
punastapovanaṃ gatvā bhūṣaṇāni visṛjya ca // ŚivP_7.1,25.4ab/
snātvā tapasvino veṣaṃ kṛtvā paramapāvanam // ŚivP_7.1,25.4cd/
saṃkalpya ca mahātīvraṃ tapaḥ paramaduścaram // ŚivP_7.1,25.5ab/
sadā manasi sandhāya bhartuścaraṇapaṃkajam // ŚivP_7.1,25.5cd/
tameva kṣaṇike liṃge dhyātvā bāhyavidhānataḥ // ŚivP_7.1,25.6ab/
trisandhyamabhyarcayantī vanyaiḥ puṣpaiḥ phalādibhiḥ // ŚivP_7.1,25.6cd/
sa eva brahmaṇo mūrtimāsthāya tapasaḥ phalam // ŚivP_7.1,25.7ab/
pradāsyati mametyevaṃ nityaṃ kṛtvā 'karottapaḥ // ŚivP_7.1,25.7cd/
tathā tapaścarantīṃ tāṃ kāle bahutithe gate // ŚivP_7.1,25.8ab/
dṛṣṭaḥ kaścinmahāvyāghro duṣṭabhāvādupāgamat // ŚivP_7.1,25.8cd/
tathaivopagatasyāpi tasyātīvadurātmanaḥ // ŚivP_7.1,25.9ab/
gātraṃ citrārpitamiva stabdhaṃ tasyāssakāśataḥ // ŚivP_7.1,25.9cd/
taṃ dṛṣṭvāpi tathā vyāghraṃ duṣṭabhāvādupāgatam // ŚivP_7.1,25.10ab/
na pṛthagjanavaddevī svabhāvena vivicyate // ŚivP_7.1,25.10cd/
sa tu viṣṭabdhasarvāṃgo bubhukṣāparipīḍitaḥ // ŚivP_7.1,25.11ab/
mamāmiṣaṃ tato nānyaditi matvā nirantaram // ŚivP_7.1,25.11cd/
nirīkṣyamāṇaḥ satataṃ devīmeva tadā 'niśam // ŚivP_7.1,25.12ab/
atiṣṭhadagratastasyā upāsanamivācarat // ŚivP_7.1,25.12cd/ 530a

devyāśca hṛdaye nityaṃ mamaivāyamupāsakaḥ // ŚivP_7.1,25.13ab/

trātā ca duṣṭasattvebhya iti pravavṛte kṛpā // ŚivP_7.1,25.13cd/

tasyā eva kṛpā yogātsadyonaṣṭamalatrayaḥ // ŚivP_7.1,25.14ab/

babhūva sahasā vyāghro devīṃ ca bubudhe tadā // ŚivP_7.1,25.14cd/

nyavartata bubhukṣā ca tasyāṃgastambhanaṃ tathā // ŚivP_7.1,25.15ab/

daurātmyaṃ janmasiddhaṃ ca tṛptiśca samajāyata // ŚivP_7.1,25.15cd/

tadā paramabhāvena jñātvā kārtārthyamātmanaḥ // ŚivP_7.1,25.16ab/

sadyopāsaka evaiṣa siṣeve parameśvarīm // ŚivP_7.1,25.16cd/

duṣṭānāmapi sattvānāṃ tathānyeṣāndurātmanām // ŚivP_7.1,25.17ab/

sa eva drāvako bhūtvā vicacāra tapovane // ŚivP_7.1,25.17cd/

tapaśca vavṛdhe devyāstīvraṃ tīvratarātmakam // ŚivP_7.1,25.18ab/

devāśca daityanirbandhādbrahmāṇaṃ śaraṇaṃ gatāḥ // ŚivP_7.1,25.18cd/

cakrurnivedanaṃ devāḥ svaduḥkhasyāripīḍanāt // ŚivP_7.1,25.19ab/

yathā ca dadatuḥ śumbhaniśumbhau varasammadāt // ŚivP_7.1,25.19cd/

so 'pi śrutvā vidhirduḥkhaṃ surāṇāṃ kṛpayānvitaḥ // ŚivP_7.1,25.20ab/

āsīddaityavadhāyaiva smṛtvā hetvāśrayāṃ kathām // ŚivP_7.1,25.20cd/

sāmaraḥ prārthito brahmā yayau devyāstapovanam // ŚivP_7.1,25.21ab/

saṃsmaranmanasā devaduḥkhamokṣaṃ svayatnataḥ // ŚivP_7.1,25.21cd/

dadarśa ca suraśreṣṭhaḥ śreṣṭhe tapasi niṣṭhitām // ŚivP_7.1,25.22ab/

pratiṣṭhāmiva viśvasya bhavānīṃ parameśvarīm // ŚivP_7.1,25.22cd/

nanāma cāsya jagato mātaraṃ svasya vai hareḥ // ŚivP_7.1,25.23ab/

rudrasya ca piturbhāryāmāryāmadrīśvarātmajām // ŚivP_7.1,25.23cd/

brahmāṇamāgataṃ dṛṣṭvā devī devagaṇaiḥ saha // ŚivP_7.1,25.24ab/

arghyaṃ tadarhaṃ dattvā 'smai svāgatādyairupācarat // ŚivP_7.1,25.24cd/

tāṃ ca pratyupacāroktiṃ puraskṛtyābhinaṃdya ca // ŚivP_7.1,25.25ab/

papraccha tapaso hetumajānanniva padmajaḥ // ŚivP_7.1,25.25cd/

brahmovāca tīvreṇa tapasānena devyā kimiha sādhyate // ŚivP_7.1,25.26ab/
tapaḥphalānāṃ sarveṣāṃ tvadadhīnā hi siddhayaḥ // ŚivP_7.1,25.26cd/
yaścaiva jagatāṃ bhartā tameva parameśvaram // ŚivP_7.1,25.27ab/
bhartāramātmanā prāpya prāptañca tapasaḥ phalam // ŚivP_7.1,25.27cd/
athavā sarvamevaitatkrīḍāvilasitaṃ tava // ŚivP_7.1,25.28ab/
idantu citraṃ devasya virahaṃ sahase katham // ŚivP_7.1,25.28cd/
devyuvāca sargādau bhavato devādutpattiḥ śrūyate yadā // ŚivP_7.1,25.29ab/
tadā prajānāṃ prathamastvaṃ me prathamajaḥ sutaḥ // ŚivP_7.1,25.29cd/
yadā punaḥ prajāvṛddhyai lalāṭādbhavato bhavaḥ // ŚivP_7.1,25.30ab/
utpanno 'bhūttadā tvaṃ me guruḥ śvaśurabhāvataḥ // ŚivP_7.1,25.30cd/
yadā bhavadgirīndraste putro mama pitā svayam // ŚivP_7.1,25.31ab/
tadā pitāmahastvaṃ me jāto lokapitāmaha // ŚivP_7.1,25.31cd/
tadīdṛśasya bhavato lokayātrāvidhāyinaḥ // ŚivP_7.1,25.32ab/
vṛttavantaḥpure bhartā kathayiṣye kathaṃ punaḥ // ŚivP_7.1,25.32cd/
kimatra bahunā dehe yaścāyaṃ mama kālimā // ŚivP_7.1,25.33ab/
tyaktvā sattvavidhānena gaurī bhavitumutsahe // ŚivP_7.1,25.33cd/ 530b

brahmovāca etāvatā kimarthena tīvraṃ devi tapaḥ kṛtam // ŚivP_7.1,25.34ab/
svecchaiva kimaparyāptā krīḍeyaṃ hi tavedṛśī // ŚivP_7.1,25.34cd/
krīḍā 'pi ca jaganmātastava lokahitāya vai // ŚivP_7.1,25.35ab/
ato mameṣṭamanayā phalaṃ kimapi sādhyatām // ŚivP_7.1,25.35cd/
niśuṃbhaśuṃbhanāmānau daityau dattavarau mayā // ŚivP_7.1,25.36ab/
dṛptau devānprabādhete tvatto labdhastayorvadhaḥ // ŚivP_7.1,25.36cd/
alaṃ vilaṃbanenātra tvaṃ kṣaṇena sthirā bhava // ŚivP_7.1,25.37ab/
śaktirvisṛjyamānā 'dya tayormṛtyurbhaviṣyati // ŚivP_7.1,25.37cd/
brāhmaṇābhyarthitā caiva devī girivarātmajā // ŚivP_7.1,25.38ab/
tvakkośaṃ sahasotsṛjya gaurī sā samajāyata // ŚivP_7.1,25.38cd/
sā tvakkośātmanotsṛṣṭā kauśikī nāma nāmataḥ // ŚivP_7.1,25.39ab/
kālī kālāmbudaprakhyā kanyakā samapadyata // ŚivP_7.1,25.39cd/
sā tu māyātmikā śaktiryoganidrā ca vaiṣṇavī // ŚivP_7.1,25.40ab/
śaṃkhacakratriśūlādisāyudhāṣṭamahābhujā // ŚivP_7.1,25.40cd/
saumyā ghorā ca miśrā ca trinetrā candraśekharā // ŚivP_7.1,25.41ab/
ajātapuṃsparśaratiradhṛṣyā cātisundarī // ŚivP_7.1,25.41cd/
dattā ca brahmaṇe devyā śaktireṣā sanātanī // ŚivP_7.1,25.42ab/
niśuṃbhasya ca śuṃbhasya nihaṃtrī daityasiṃhayoḥ // ŚivP_7.1,25.42cd/
brahmaṇāpi prahṛṣṭena tasyai paramaśaktaye // ŚivP_7.1,25.43ab/
prabalaḥ kesarī datto vāhanatve samāgataḥ // ŚivP_7.1,25.43cd/
vindhye ca vasatiṃ tasyāḥ pūjāmāsavapūrvakaiḥ // ŚivP_7.1,25.44ab/
māṃsairmatsyairapūpaiśca nirvartyāsau samādiśat // ŚivP_7.1,25.44cd/
sā caiva saṃmatā śaktirbrahmaṇo viśvakarmaṇaḥ // ŚivP_7.1,25.45ab/
praṇamya mātaraṃ gaurīṃ brahmāṇaṃ cānupūrvaśaḥ // ŚivP_7.1,25.45cd/
śaktibhiścāpi tulyābhiḥ svātmajābhiranekaśaḥ // ŚivP_7.1,25.46ab/
parītā prayayau vindhyaṃ daityendrau hantumudyatā // ŚivP_7.1,25.46cd/
nihatau ca tayā tatra samare daityapuṃgavau // ŚivP_7.1,25.47ab/
tadbāṇaiḥ kāmabāṇaiśca cchinnabhinnāṃgamānasau // ŚivP_7.1,25.47cd/
tadyuddhavistaraścātra na kṛto 'nyatra varṇanāt // ŚivP_7.1,25.48ab/
ūhanīyaṃ parasmācca prastutaṃ varṇayāmi vaḥ // ŚivP_7.1,25.48cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe devīgauratvabhavanaṃ nāma pañcaviṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 26 vāyuruvāca utpādya kauśikīṃ gaurī brahmaṇe pratipādya tām // ŚivP_7.1,26.1ab/
tasya pratyupakārāya pitāmahamathābravīt // ŚivP_7.1,26.1cd/
devyuvāca dṛṣṭaḥ kimeṣa bhavatā śārdūlo madupāśrayaḥ // ŚivP_7.1,26.2ab/
anena duṣṭasattvebhyo rakṣitaṃ mattapovanam // ŚivP_7.1,26.2cd/
mayyarpitamanā eṣa bhajate māmananyadhīḥ // ŚivP_7.1,26.3ab/
asya saṃrakṣaṇādanyatpriyaṃ mama na vidyate // ŚivP_7.1,26.3cd/
bhavitavyamanenāto mamāntaḥpuracāriṇā // ŚivP_7.1,26.4ab/
gaṇeśvarapadaṃ cāsmai prītyā dāsyati śaṃkaraḥ // ŚivP_7.1,26.4cd/
enamagresaraṃ kṛtvā sakhībhirgantumutsahe // ŚivP_7.1,26.5ab/ pradīyatāmanujñā me prajānāṃ patinā 1 tvayā // ŚivP_7.1,26.5cd/

1 dhitvamārṣam

531a

ityuktaḥ prahasanbrahmā devīmmugdhāmiva smayan // ŚivP_7.1,26.6ab/

tasya tīvraiḥ purāvṛttairdaurātmyaṃ samavarṇayat 1 // ŚivP_7.1,26.6cd/ brahmovāca paśau devi mṛgāḥ krūrāḥ kva ca te 'nugrahaḥ śubhaḥ // ŚivP_7.1,26.7ab/
āśīviṣamukhe sākṣādamṛtaṃ kiṃ niṣicyate // ŚivP_7.1,26.7cd/
vyāghramātreṇa sanneṣa duṣṭaḥ ko 'pi niśācaraḥ // ŚivP_7.1,26.8ab/
anena bhakṣitā gāvo brāhmaṇāśca tapodhanāḥ // ŚivP_7.1,26.8cd/
tarpayaṃstānyathākāmaṃ kāmarūpī caratyasau // ŚivP_7.1,26.9ab/
avaśyaṃ khalu bhoktavyaṃ phalaṃ pāpasya karmaṇaḥ // ŚivP_7.1,26.9cd/
ataḥ kiṃ kṛpayā kṛtyamīdṛśeṣu durātmasu // ŚivP_7.1,26.10ab/
anena devyāḥ kiṃ kṛtyaṃ prakṛtyā kaluṣātmanā // ŚivP_7.1,26.10cd/
devyuvāca yaduktaṃ bhavatā sarvaṃ tathyamastvayamīdṛśaḥ // ŚivP_7.1,26.11ab/
tathāpi māṃ prapanno 'bhūnna tyājyo māmupāśritaḥ // ŚivP_7.1,26.11cd/
brahmovāca asya bhaktimavijñāya prāgvṛttaṃ te niveditam // ŚivP_7.1,26.12ab/
bhaktiścedasya kiṃ pāpairna te bhaktaḥ praṇaśyati // ŚivP_7.1,26.12cd/
puṇyakarmāpi kiṃ kuryāttvadīyājñānapekṣayā // ŚivP_7.1,26.13ab/
ajā prajñā purāṇī ca tvameva parameśvarī // ŚivP_7.1,26.13cd/
tvadadhīnā hi sarveṣāṃ baṃdhamokṣavyavasthitiḥ // ŚivP_7.1,26.14ab/
tvadṛte paramā śaktiḥ saṃsiddhiḥ kasya karmaṇā // ŚivP_7.1,26.14cd/
tvameva vividhā śaktiḥ bhavānāmatha vā svayam // ŚivP_7.1,26.15ab/
aśaktaḥ karmakaraṇe kartā vā kiṃ kariṣyati // ŚivP_7.1,26.15cd/
viṣṇośca mama cānyeṣāṃ devadānavarakṣasām // ŚivP_7.1,26.16ab/
tattadaiśvaryasamprāptyai tavaivājñā hi kāraṇam // ŚivP_7.1,26.16cd/
atītāḥ khalvasaṃkhyātā brahmāṇo harayo bhavāḥ // ŚivP_7.1,26.17ab/
anāgatāstvasaṃkhyātāstvadājñānuvidhāyinaḥ // ŚivP_7.1,26.17cd/
tvāmanārādhya deveśi puruṣārthacatuṣṭayam // ŚivP_7.1,26.18ab/
labdhuṃ na śakyamasmābhirapi sarvaiḥ surottamaiḥ // ŚivP_7.1,26.18cd/
vyatyāso 'pi bhavetsadyo brahmatvasthāvaratvayoḥ // ŚivP_7.1,26.19ab/
sukṛtaṃ duṣkṛtaṃ cāpi tvayeva sthāpitaṃ yataḥ // ŚivP_7.1,26.19cd/
tvaṃ hi sarvajagadbhartuśśivasya paramātmanaḥ // ŚivP_7.1,26.20ab/
anādimadhyanidhanā śaktirādyā sanātanī // ŚivP_7.1,26.20cd/
samastalokayātrārthaṃ mūrtimāviśya kāmapi // ŚivP_7.1,26.21ab/
krīḍase 2 vividhairbhāvaiḥ kastvāṃ jānāti tattvataḥ // ŚivP_7.1,26.21cd/ ato duṣkṛtakarmāpi vyāghro 'yaṃ tvadanugrahāt // ŚivP_7.1,26.22ab/
prāpnotu paramāṃ siddhimatra kaḥ pratibandhakaḥ // ŚivP_7.1,26.22cd/
ityātmanaḥ paraṃ bhāvaṃ smārayitvānurūpataḥ // ŚivP_7.1,26.23ab/
brahmaṇābhyarthitā gaurī tapaso 'pi nyavartata // ŚivP_7.1,26.23cd/
tato devīmanujñāpya brahmaṇyantarhite sati // ŚivP_7.1,26.24ab/
devīṃ ca mātaraṃ dṛṣṭvā menāṃ himavatā saha // ŚivP_7.1,26.24cd/
praṇamyāśvāsya bahudhā pitarau virahāsahau // ŚivP_7.1,26.25ab/

1 parasmaipadamārṣam 2 ātmanepadamārṣam

531b

tapaḥ praṇayino devī tapovanamahīruhān // ŚivP_7.1,26.25cd/

viprayogaśucevāgre puṣpabāṣpaṃ vimuṃcataḥ // ŚivP_7.1,26.26ab/

tattucchākhāsamārūḍhavihago dīritai rutaiḥ // ŚivP_7.1,26.26cd/

vyākulaṃ bahudhā dīnaṃ vilāpamiva kurvataḥ // ŚivP_7.1,26.27ab/

sakhībhyaḥ kathayaṃtyevaṃ sattvarā bhartṛdarśane // ŚivP_7.1,26.27cd/

puraskṛtya ca taṃ vyāghraṃ snehātputramivaurasam // ŚivP_7.1,26.28ab/

dehasya prabhayā caiva dīpayantī diśo daśa // ŚivP_7.1,26.28cd/

prayayau maṃdaraṃ gaurī yatra bhartā maheśvaraḥ // ŚivP_7.1,26.29ab/

sarveṣāṃ jagatāṃ dhātā kartā pātā vināśakṛt // ŚivP_7.1,26.29cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe vyāghragativarṇanaṃ nāma ṣaḍviṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 27 ṛṣaya ūcuḥ kṛtvā gauraṃ vapurdivyaṃ devī girivarātmajā // ŚivP_7.1,27.1ab/
kathaṃ dadarśa bhartāraṃ praviṣṭā manditaṃ satī // ŚivP_7.1,27.1cd/
praveśasamaye tasyā bhavanadvāragocaraiḥ // ŚivP_7.1,27.2ab/
gaṇeśaiḥ kiṃ kṛtaṃ devastāndṛṣṭvā kintadā 'karot // ŚivP_7.1,27.2cd/
vāyuruvāca pravaktumaṃjasā 'śakyaḥ tādṛśaḥ paramo rasaḥ // ŚivP_7.1,27.3ab/
yena praṇayagarbheṇa bhāvo bhāvavatāṃ hṛtaḥ // ŚivP_7.1,27.3cd/
dvāsthaissasaṃbhramaireva devo devyāgamotsukaḥ // ŚivP_7.1,27.4ab/
śaṃkamānā praviṣṭāntastañca sā samapaśyata // ŚivP_7.1,27.4cd/
taistaiḥ praṇayabhāvaiśca bhavanāntaravartibhiḥ // ŚivP_7.1,27.5ab/
gaṇendrairvanditā vācā praṇanāma triyambakam // ŚivP_7.1,27.5cd/
praṇamya notthitā yāvattāvattāṃ parameśvaraḥ // ŚivP_7.1,27.6ab/
pragṛhya dorbhyāmāśliṣya paritaḥ parayā mudā // ŚivP_7.1,27.6cd/
svāṃke dhartuṃ pravṛtto 'pi sā paryaṃke nyaṣīdata // ŚivP_7.1,27.7ab/
paryaṃkato balāddevīṃ soṅkamāropya susmitām // ŚivP_7.1,27.7cd/
sasmito vivṛtairnetraistadvaktraṃ prapibanniva // ŚivP_7.1,27.8ab/
tayā saṃbhāṣaṇāyeśaḥ pūrvabhāṣitamabravīt // ŚivP_7.1,27.8cd/
devadeva uvāca sā daśā ca vyatītā kiṃ tava sarvāṃgasundari // ŚivP_7.1,27.9ab/
yasyāmanunayopāyaḥ ko 'pi kopānna labhyate // ŚivP_7.1,27.9cd/
svecchayāpi na kālīti nānyavarṇavatīti ca // ŚivP_7.1,27.10ab/
tvatsvabhāvāhṛtaṃ cittaṃ subhru ciṃtāvahaṃ mama // ŚivP_7.1,27.10cd/
vismṛtaḥ paramo bhāvaḥ kathaṃ svecchāṃgayogataḥ // ŚivP_7.1,27.11ab/
na sambhavanti ye tatra cittakāluṣyahetavaḥ // ŚivP_7.1,27.11cd/
pṛthagjanavadanyonyaṃ vipriyasyāpi kāraṇam // ŚivP_7.1,27.12ab/
āvayorapi yadyasti nāstyevaitaccarācaram // ŚivP_7.1,27.12cd/
ahamagniśironiṣṭhastvaṃ somaśirasi sthitā // ŚivP_7.1,27.13ab/
agnīṣomātmakaṃ viśvamāvābhyāṃ samadhiṣṭhitam // ŚivP_7.1,27.13cd/
jagaddhitāya caratoḥ svecchādhṛtaśarīrayoḥ // ŚivP_7.1,27.14ab/
āvayorviprayoge hi syānnirālambanaṃ jagat // ŚivP_7.1,27.14cd/
asti hetvantaraṃ cātra śāstrayuktiviniścitam // ŚivP_7.1,27.15ab/
vāgarthamiva me vaitajjagatsthāvarajaṃgamam // ŚivP_7.1,27.15cd/
tvaṃ hi vāgamṛtaṃ sākṣādahamarthāmṛtaṃ param // ŚivP_7.1,27.16ab/
dvayamapyamṛtaṃ kasmādviyuktamupapadyate // ŚivP_7.1,27.16cd/ 532a

vidyāpratyāyikā tvaṃ me vedyo 'haṃ pratyayāttava // ŚivP_7.1,27.17ab/

vidyāvedyātmanoreva viśleṣaḥ kathamāvayoḥ // ŚivP_7.1,27.17cd/

na karmaṇā sṛjāmīdaṃ jagatpratisṛjāmi ca // ŚivP_7.1,27.18ab/

sarvasyājñaikalabhyatvādājñātvaṃ hi garīyasī // ŚivP_7.1,27.18cd/

ājñaikasāramaiśvaryaṃ yasmātsvātaṃtryalakṣaṇam // ŚivP_7.1,27.19ab/

ājñayā viprayuktasya caiśvaryaṃ mama kīdṛśam // ŚivP_7.1,27.19cd/

na kadācidavasthānamāvayorviprayuktayoḥ // ŚivP_7.1,27.20ab/

devānāṃ kāryamuddiśya līloktiṃ kṛtavānaham // ŚivP_7.1,27.20cd/

tvayāpyaviditaṃ nāsti kathaṃ kupitavatyasi // ŚivP_7.1,27.21ab/

tatastrilokarakṣārthe kopo mayyapi te kṛtaḥ // ŚivP_7.1,27.21cd/

yadanarthāya bhūtānāṃ na tadasti khalu tvayi // ŚivP_7.1,27.22ab/

iti priyaṃvade sākṣādīśvare parameśvare // ŚivP_7.1,27.22cd/

śṛṃgārabhāvasārāṇāṃ janmabhūmirakṛtrimā // ŚivP_7.1,27.23ab/

svabhartrā lalitantathyamuktaṃ matvā smitottaram // ŚivP_7.1,27.23cd/

lajjayā na kimapyūce kauśikī varṇanātparam // ŚivP_7.1,27.24ab/

tadeva varṇayāmyadya śṛṇu devyāśca varṇanam // ŚivP_7.1,27.24cd/

devyuvāca kiṃ devena na sā dṛṣṭā yā sṛṣṭā kauśikī mayā // ŚivP_7.1,27.25ab/
tādṛśī kanyakā loke na bhūtā na bhaviṣyati // ŚivP_7.1,27.25cd/
tasyā vīryaṃ balaṃ vindhyanilayaṃ vijayaṃ tathā // ŚivP_7.1,27.26ab/
śuṃbhasya ca niśuṃbhasya māraṇe ca raṇe tayoḥ // ŚivP_7.1,27.26cd/
pratyakṣaphaladānaṃ ca lokāya bhajate sadā // ŚivP_7.1,27.27ab/
lokānāṃ rakṣaṇaṃ śaśvadbrahmā vijñāpayiṣyati // ŚivP_7.1,27.27cd/
iti saṃbhāṣamāṇāyā devyā evājñayā tadā // ŚivP_7.1,27.28ab/
vyāghraḥ sakhyā samānīya puro 'vasthāpitastadā // ŚivP_7.1,27.28cd/
taṃ prekṣyāha punardevī devānītamupāyatam // ŚivP_7.1,27.29ab/
vyāghraṃ paśya na cānena sadṛśo madupāsakaḥ // ŚivP_7.1,27.29cd/
anena duṣṭasaṃghebhyo rakṣitaṃ mattapovanam // ŚivP_7.1,27.30ab/
atīva mama bhaktaśca viśrabdhaśca svarakṣaṇāt // ŚivP_7.1,27.30cd/
svadeśaṃ ca parityajya prasādārthaṃ samāgataḥ // ŚivP_7.1,27.31ab/
yadi prītirabhūnmattaḥ parāṃ prītiṃ karoṣi me // ŚivP_7.1,27.31cd/
nityamantaḥpuradvāri niyogānnandinaḥ svayam // ŚivP_7.1,27.32ab/
rakṣibhissaha taccihnairvartatāmayamīśvara // ŚivP_7.1,27.32cd/
vāyuruvāca madhuraṃ praṇayodarkaṃ śrutvā devyāḥ śubhaṃ vacaḥ // ŚivP_7.1,27.33ab/
prīto 'smītyāha taṃ devassa cādṛśyata tatkṣaṇāt // ŚivP_7.1,27.33cd/
bibhradvetralatāṃ haimīṃ ratnacitraṃ ca kaṃcukam // ŚivP_7.1,27.34ab/
churikāmuragaprakhyāṃ gaṇeśo rakṣaveṣadhṛk // ŚivP_7.1,27.34cd/
yasmātsomo mahādevo nandī cānena nanditaḥ // ŚivP_7.1,27.35ab/
somanandīti vikhyātastasmādeṣa samākhyayā // ŚivP_7.1,27.35cd/
itthaṃ devyāḥ priyaṃ kṛtvā devaścardhendubhūṣaṇaḥ // ŚivP_7.1,27.36ab/
bhūṣayāmāsa tandivyairbhūṣaṇai ratnabhūṣitaiḥ // ŚivP_7.1,27.36cd/
tatassa gaurīṃ giriśo girīndrajāṃ sagauravāṃ sarvamanoharāṃ haraḥ // ŚivP_7.1,27.37ab/
paryaṃkamāropya varāṃgabhūṣaṇairvibhūṣayāmāsa śaśāṃkabhūṣaṇaḥ // ŚivP_7.1,27.37cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe saptaviṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 28 ṛṣaya ūcuḥ devīṃ samādadhānena devenedaṃ kimīritam // ŚivP_7.1,28.1ab/
agniṣomātmakaṃ viśvaṃ vāgarthātmakamityapi // ŚivP_7.1,28.1cd/
ājñaikasāramaiśvaryamājñā tvamiti coditam // ŚivP_7.1,28.2ab/
tadidaṃ śrotumicchāmo yathāvadanupūrvaśaḥ // ŚivP_7.1,28.2cd/
vāyuruvāca agnirityucyate raudrī ghorā yā taijasī tanuḥ // ŚivP_7.1,28.3ab/
somaḥ śākto 'mṛtamayaḥ śakteḥ śāntikarī tanuḥ // ŚivP_7.1,28.3cd/
amṛtaṃ yatpratiṣṭhā sā tejo vidyā kalā svayam // ŚivP_7.1,28.4ab/
bhūtasūkṣmeṣu sarveṣu ta eva rasatejasī // ŚivP_7.1,28.4cd/
dvividhā tejaso vṛttisūryātmā cānalātmikā // ŚivP_7.1,28.5ab/
tathaiva rasavṛttiśca somātmā ca jalātmikā // ŚivP_7.1,28.5cd/
vidyudādimayantejo madhurādimayo rasaḥ // ŚivP_7.1,28.6ab/
tejorasavibhedaistu dhṛtametaccarācaram // ŚivP_7.1,28.6cd/
agneramṛtaniṣpattiramṛtenāgniredhate // ŚivP_7.1,28.7ab/
ata eva hi vikrāntamagnīṣomaṃ jagaddhitam // ŚivP_7.1,28.7cd/
haviṣe sasyasampattirvṛṣṭiḥ sasyābhivṛddhaye // ŚivP_7.1,28.8ab/
vṛṣṭereva havistasmādagnīṣomadhṛtaṃ jagat // ŚivP_7.1,28.8cd/
agnirūrdhvaṃ jvalatyeṣa yāvatsaumyaṃ parāmṛtam // ŚivP_7.1,28.9ab/
yāvadagnyāspadaṃ saumyamamṛtaṃ ca sravatyadhaḥ // ŚivP_7.1,28.9cd/
ata eva hi kālāgniradhastācchaktirūrdhvataḥ // ŚivP_7.1,28.10ab/
yāvadādahanaṃ cordhvamadhaścāplāvanaṃ bhavet // ŚivP_7.1,28.10cd/
ādhāraśaktyaiva dhṛtaḥ kālāgnirayamūrdhvagaḥ // ŚivP_7.1,28.11ab/
tathaiva nimnagaḥ somaśśivaśaktipadāspadaḥ // ŚivP_7.1,28.11cd/
śivaścordhvamadhaśśaktirūrdhvaṃ śaktiradhaḥ śivaḥ // ŚivP_7.1,28.12ab/
taditthaṃ śivaśaktibhyānnāvyāptamiha kiñcana // ŚivP_7.1,28.12cd/
asakṛccāgninā dagdhaṃ jagadyadbhasmasātkṛtam // ŚivP_7.1,28.13ab/
agnervīryamidaṃ cāhustadvīryaṃ bhasma yattataḥ // ŚivP_7.1,28.13cd/
yaścetthaṃ bhasmasadbhāvaṃ jñātvā snāti ca bhasmanā // ŚivP_7.1,28.14ab/
agnirityādibhirmantrairbaddhaḥ pāśātpramucyate // ŚivP_7.1,28.14cd/
agnervīryaṃ tu yadbhasma somenāplāvitampunaḥ // ŚivP_7.1,28.15ab/
ayogayuktyā prakṛteradhikārāya kalpate // ŚivP_7.1,28.15cd/
yogayuktyā tu tadbhasma plāvyamānaṃ samantataḥ // ŚivP_7.1,28.16ab/
śāktenāmṛtavarṣeṇa cādhikārānnivartayet // ŚivP_7.1,28.16cd/
ato mṛtyuṃjayāyetthamamṛtaplāvanaṃ sadā // ŚivP_7.1,28.17ab/
śivaśaktyamṛtasparśe labdhaṃ yena kuto mṛtiḥ // ŚivP_7.1,28.17cd/
yo veda dahanaṃ guhyaṃ plāvanaṃ ca yathoditam // ŚivP_7.1,28.18ab/
agnīṣomapadaṃ hitvā na sa bhūyo 'bhijāyate // ŚivP_7.1,28.18cd/
śivāgninā tanuṃ dagdhvā śaktisaumyā mṛtena yaḥ // ŚivP_7.1,28.19ab/
plāvayedyogamārgeṇa so 'mṛtatvāya kalpate // ŚivP_7.1,28.19cd/
hṛdi kṛtvemamarthaṃ vai devena samudāhṛtam // ŚivP_7.1,28.20ab/
agnīṣomātmakaṃ viśvaṃ jagadityanurūpataḥ // ŚivP_7.1,28.20cd/ 533a

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe bhasmatattvavarṇanaṃ nāmāṣṭāviṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 29 vāyuruvāca nivedayāmi jagato vāgarthātmyaṃ kṛtaṃ yathā // ŚivP_7.1,29.1ab/
ṣaḍadhvavedanaṃ samyak samāsānna tu vistarāt // ŚivP_7.1,29.1cd/
nāsti kaścidaśabdārtho nāpi śabdo nirarthakaḥ // ŚivP_7.1,29.2ab/
tato hi samaye śabdassarvassarvārthabodhakaḥ // ŚivP_7.1,29.2cd/
prakṛteḥ pariṇāmo 'yaṃ dvidhā śabdārthabhāvanā // ŚivP_7.1,29.3ab/
tāmāhuḥ prākṛtīṃ mūrtiṃ śivayoḥ paramātmanoḥ // ŚivP_7.1,29.3cd/
śabdātmikā vibhūtiryā sā tridhā kathyate budhaiḥ // ŚivP_7.1,29.4ab/
sthūlā sūkṣmā parā ceti sthūlā yā śrutigocarā // ŚivP_7.1,29.4cd/
sūkṣmā cintāmayī proktā ciṃtayā rahitā parā // ŚivP_7.1,29.5ab/
yā śaktiḥ sā parā śaktiśśivatattvasamāśrayā // ŚivP_7.1,29.5cd/
jñānaśaktisamāyogādicchopodbalikā tathā // ŚivP_7.1,29.6ab/
sarvaśaktisamaṣṭyātmā śaktitattvasamākhyayā // ŚivP_7.1,29.6cd/
samastakāryajātasya mūlaprakṛtitāṃ gatā // ŚivP_7.1,29.7ab/
saiva kuṇḍalinī māyā śuddhādhvaparamā satī // ŚivP_7.1,29.7cd/
sā vibhāgasvarūpaiva ṣaḍadhvātmā vijṛṃbhate // ŚivP_7.1,29.8ab/
tatra śabdāstrayo 'dhvānastrayaścārthāḥ samīritāḥ // ŚivP_7.1,29.8cd/
sarveṣāmapi vai puṃsāṃ naijaśuddhyanurūpataḥ // ŚivP_7.1,29.9ab/
layabhogādhikārāssyussarvatattvavibhāgataḥ // ŚivP_7.1,29.9cd/
kalābhistāni tattvāni vyāptānyeva yathātatham // ŚivP_7.1,29.10ab/
parasyāḥ prakṛterādau pañcadhā pariṇāmataḥ // ŚivP_7.1,29.10cd/
kalāśca tā nivṛttyādyāḥ paryāptā iti niścayaḥ // ŚivP_7.1,29.11ab/
maṃtrādhvā ca padādhvā ca varṇādhvā ceti śabdataḥ // ŚivP_7.1,29.11cd/
bhuvanādhvā ca tattvādhvā kalādhvā cārthataḥ kramāt // ŚivP_7.1,29.12ab/
atrānyonyaṃ ca sarveṣāṃ vyāpyavyāpakatocyate // ŚivP_7.1,29.12cd/
maṃtrāḥ sarvaiḥ padairvyāptā vākyabhāvātpadāni ca // ŚivP_7.1,29.13ab/
varṇairvarṇasamūhaṃ hi padamāhurvipaścitaḥ // ŚivP_7.1,29.13cd/
varṇāstu bhuvanairvyāptāsteṣāṃ teṣūpalaṃbhanāt // ŚivP_7.1,29.14ab/
bhuvanānyapi tattvaughairutpattyāṃtarbahiṣkramāt // ŚivP_7.1,29.14cd/
vyāptāni kāraṇaistattvairārabdhatvādanekaśaḥ // ŚivP_7.1,29.15ab/
aṃtarādutthitānīha bhuvanāni tu kānicit // ŚivP_7.1,29.15cd/
paurāṇikāni cānyāni vijñeyāni śivāgame // ŚivP_7.1,29.16ab/
sāṃkhyayogaprasiddhāni tattvānyapi ca kānicit // ŚivP_7.1,29.16cd/
śivaśāstraprasiddhāni tatonyānyapi kṛtsnaśaḥ // ŚivP_7.1,29.17ab/
kalābhistāni tattvāni vyāptānyeva yathātatham // ŚivP_7.1,29.17cd/
parasyāḥ prakṛterādau pañcadhā pariṇāmataḥ // ŚivP_7.1,29.18ab/
kalāśca tā nivṛttyādyā vyāptāḥ pañca yathottaram // ŚivP_7.1,29.18cd/
vyāpikātaḥ parā śaktiravibhaktā ṣaḍadhvanām // ŚivP_7.1,29.19ab/
paraprakṛtibhāvasya tatsattvācchivatattvataḥ // ŚivP_7.1,29.19cd/
śaktyādi ca pṛthivyantaṃ śivatattvasamudbhavam // ŚivP_7.1,29.20ab/
vyāptamekena tenaiva mṛdā kuṃbhādikaṃ yathā // ŚivP_7.1,29.20cd/
śaivaṃ tatparamaṃ dhāma yatprāpyaṃ ṣaḍbhiradhvabhiḥ // ŚivP_7.1,29.21ab/ 533b

vyāpikā 'vyāpikā śaktiḥ pañcatattvaviśodhanāt // ŚivP_7.1,29.21cd/

nivṛttyā rudraparyantaṃ sthitiraṇḍasya śodhyate // ŚivP_7.1,29.22ab/

pratiṣṭhayā tadūrdhvaṃ tu yāvadavyaktagocaram // ŚivP_7.1,29.22cd/

tadūrdhvaṃ vidyayā madhye yāvadviśveśvarāvadhi // ŚivP_7.1,29.23ab/

śāntyā tadūrdhvaṃ madhvānte viśuddhiḥ śāntyatītayā // ŚivP_7.1,29.23cd/

yāmāhuḥ paramaṃ vyoma paraprakṛtiyogataḥ // ŚivP_7.1,29.24ab/

etāni pañcatattvāni yairvyāptamakhilaṃ jagat // ŚivP_7.1,29.24cd/

tatraiva sarvamevedaṃ draṣṭavyaṃ khalu sādhakaiḥ // ŚivP_7.1,29.25ab/

adhvavyāptimavijñāya śuddhiṃ yaḥ kartumicchati // ŚivP_7.1,29.25cd/

sa vipralambhakaḥ śuddhernālamprāpayituṃ phalam // ŚivP_7.1,29.26ab/

vṛthā pariśramastasya nirayāyaiva kevalam // ŚivP_7.1,29.26cd/

śaktipātasamāyogādṛte tattvāni tattvataḥ // ŚivP_7.1,29.27ab/

tadvyāptistadvivṛddhiśca jñātumevaṃ na śakyate // ŚivP_7.1,29.27cd/

śaktirājñā parā śaivī cidrūpā marameśvarī // ŚivP_7.1,29.28ab/

śivo 'dhitiṣṭhatyakhilaṃ yayā kāraṇabhūtayā // ŚivP_7.1,29.28cd/

nātmano naiva māyaiṣā na vikāro vicārataḥ // ŚivP_7.1,29.29ab/

na baṃdho nāpi muktiśca baṃdhamuktividhāyinī // ŚivP_7.1,29.29cd/

sarvaiśvaryaparākāṣṭā śivasya vyabhicāriṇī // ŚivP_7.1,29.30ab/

samānadharmiṇī tasya taistairbhāvairviśeṣataḥ // ŚivP_7.1,29.30cd/

sa tayaiva gṛhī sāpi tenaiva gṛhiṇī sadā // ŚivP_7.1,29.31ab/

tayorapatyaṃ yatkāryaṃ paraprakṛtijaṃ jagat // ŚivP_7.1,29.31cd/

sa kartā kāraṇaṃ seti tayorbhedo vyavasthitaḥ // ŚivP_7.1,29.32ab/

eka eva śivaḥ sākṣāddvidhā 'sau samavasthitaḥ // ŚivP_7.1,29.32cd/

strīpuṃsabhāvena tayorbheda ityapi kecana // ŚivP_7.1,29.33ab/

apare tu parā śaktiḥ śivasya samavāyinī // ŚivP_7.1,29.33cd/

prabheva bhānościdrūpā bhinnaiveti vyavasthitaḥ // ŚivP_7.1,29.34ab/

tasmācchivaḥ paro hetustasyājñā parameśvarī // ŚivP_7.1,29.34cd/

tayaiva preritā śaivī mūlaprakṛtiravyayā // ŚivP_7.1,29.35ab/

mahāmāyā ca māyā ca prakṛtistriguṇeti ca // ŚivP_7.1,29.35cd/

trividhā kāryavedhena sā prasūte ṣaḍadhvanaḥ // ŚivP_7.1,29.36ab/

sa vāgarthamayaścādhvā ṣaḍvidho nikhilaṃ jagat // ŚivP_7.1,29.36cd/

asyaiva vistaraṃ prāhuḥ śāstrajātamaśeṣataḥ // ŚivP_7.1,29.37ab/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe vāgarthakatattvavarṇanaṃ nāmaikonatriṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 30 ṛṣaya ūcuḥ caritāni vicitrāṇi gṛhyāṇi gahanāni ca // ŚivP_7.1,30.1ab/
durvijñeyāni devaiśca mohayaṃti manāṃsi naḥ // ŚivP_7.1,30.1cd/
śivayostattvasambandhe na doṣa upalabhyate // ŚivP_7.1,30.2ab/
caritaiḥ prākṛto bhāvastayorapi vibhāvyate // ŚivP_7.1,30.2cd/
brahmādayo 'pi lokānāṃ sṛṣṭisthityantahetavaḥ // ŚivP_7.1,30.3ab/
nigrahānugrahau prāpya śivasya vaśavartinaḥ // ŚivP_7.1,30.3cd/
śivaḥ punarna kasyāpi nigrahānugrahāspadam // ŚivP_7.1,30.4ab/
ato 'nāyattamaiśvaryaṃ tasyaiveti viniścitam // ŚivP_7.1,30.4cd/ 534a

yadyevamīdṛśaiśvaryaṃ tattu svātantryalakṣaṇam // ŚivP_7.1,30.5ab/

svabhāvasiddhaṃ caitasya mūrtimattāspadaṃ bhavet // ŚivP_7.1,30.5cd/

na mūrtiśca svataṃtrasya ghaṭate mūlahetunā // ŚivP_7.1,30.6ab/

mūrterapi ca kāryatvāttatsiddhiḥ syādahaitukī // ŚivP_7.1,30.6cd/

sarvatra paramo bhāvo 'paramaścānya ucyate // ŚivP_7.1,30.7ab/

paramāparamau bhāvau kathamekatra saṃgatau // ŚivP_7.1,30.7cd/

niṣphalo hi svabhāvo 'sya paramaḥ paramātmanaḥ // ŚivP_7.1,30.8ab/

sa eva sakalaḥ kasmātsvabhāvo hyaviparyayaḥ // ŚivP_7.1,30.8cd/

svabhāvo viparītaścetsvataṃtraḥ svecchayā yadi // ŚivP_7.1,30.9ab/

na karoti kimīśāno nityānityaviparyayam // ŚivP_7.1,30.9cd/

mūrtātmā sakalaḥ kaścitsa cānyo niṣphalaḥ śivaḥ // ŚivP_7.1,30.10ab/

śivenādhiṣṭhitaśceti sarvatra laghu kathyate // ŚivP_7.1,30.10cd/

mūrtyātmaiva tadā mūrtiḥ śivasyāsya bhavediti // ŚivP_7.1,30.11ab/

tasya mūrtau mūrtimatoḥ pārataṃtryaṃ hi niścitam // ŚivP_7.1,30.11cd/

anyathā nirapekṣeṇa mūrtiḥ svīkriyate katham // ŚivP_7.1,30.12ab/

mūrtisvīkaraṇaṃ tasmānmūrtau sādhyaphalepsayā // ŚivP_7.1,30.12cd/

na hi svecchāśarīratvaṃ svātaṃtryāyopapadyate // ŚivP_7.1,30.13ab/

svecchaiva tādṛśī puṃsāṃ yasmātkarmānusāriṇī // ŚivP_7.1,30.13cd/

svīkartuṃ svecchayā dehaṃ hātuṃ ca prabhavantyuta // ŚivP_7.1,30.14ab/

brahmādayaḥ piśācāṃtāḥ kiṃ te karmātivartinaḥ // ŚivP_7.1,30.14cd/

icchayā dehanirmāṇamindrajālopamaṃ viduḥ // ŚivP_7.1,30.15ab/

aṇimādiguṇaiśvaryavaśīkārānatikramāt // ŚivP_7.1,30.15cd/

viśvarūpaṃ dadhadviṣṇurdadhīcena maharṣiṇā // ŚivP_7.1,30.16ab/

yudhyatā samupālabdhastadrūpaṃ dadhatā svayam // ŚivP_7.1,30.16cd/

sarvasmādadhikasyāpi śivasya paramātmanaḥ // ŚivP_7.1,30.17ab/

śarīravattayānyātmasādharmyaṃ pratibhāti naḥ // ŚivP_7.1,30.17cd/

sarvānugrāhakaṃ prāhuśśivaṃ paramakāraṇam // ŚivP_7.1,30.18ab/

sa nirgṛhṇāti devānāṃ sarvānugrāhakaḥ katham // ŚivP_7.1,30.18cd/

ciccheda bahuśo devo brahmaṇaḥ pañcamaṃ śiraḥ // ŚivP_7.1,30.19ab/

śivanindāṃ prakurvaṃtaṃ putreti kumaterhaṭhāt // ŚivP_7.1,30.19cd/

viṣṇorapi nṛsiṃhasya rabhasā śarabhākṛtiḥ // ŚivP_7.1,30.20ab/

bibheda padbhyāmākramya hṛdayaṃ nakharaiḥ kharaiḥ // ŚivP_7.1,30.20cd/

devastrīṣu ca deveṣu dakṣasyādhvarakāraṇāt // ŚivP_7.1,30.21ab/

vīreṇa vīrabhadreṇa na hi kaścidadaṇḍitaḥ // ŚivP_7.1,30.21cd/

puratrayaṃ ca sastrīkaṃ sadaityaṃ saha bālakaiḥ // ŚivP_7.1,30.22ab/

kṣaṇenaikena devena netrāgneriṃdhanīkṛtam // ŚivP_7.1,30.22cd/

prajānāṃ ratihetuśca kāmo ratipatissvayam // ŚivP_7.1,30.23ab/

krośatāmeva devānāṃ huto netrahutāśane // ŚivP_7.1,30.23cd/

gāvaśca kaściddugdhaughaṃ sravantyo mūrdhni khecarāḥ // ŚivP_7.1,30.24ab/

saruṣā prekṣya devena tatkṣaṇe bhasmasātkṛtaḥ // ŚivP_7.1,30.24cd/

jalaṃdharāsuro dīrṇaścakrīkṛtya jalaṃ padā // ŚivP_7.1,30.25ab/

baddhvānaṃtena yo viṣṇuṃ cikṣepa śatayojanam // ŚivP_7.1,30.25cd/

tameva jalasaṃdhāyī śūlenaiva jaghāna saḥ // ŚivP_7.1,30.26ab/

taccakraṃ tapasā labdhvā labdhavīryo harissadā // ŚivP_7.1,30.26cd/

534b

jighāṃsatāṃ surārīṇāṃ kulaṃ nirghṛṇacetasām // ŚivP_7.1,30.27ab/

triśūlenāndhakasyoraḥ śikhinaivopatāpitam // ŚivP_7.1,30.27cd/

kaṇṭhātkālāṃganāṃ sṛṣṭvā dārako 'pi nipātitaḥ // ŚivP_7.1,30.28ab/

kauśikīṃ janayitvā tu gauryāstvakkośagocarām // ŚivP_7.1,30.28cd/

śuṃbhassaha niśuṃbhena prāpito maraṇaṃ raṇe // ŚivP_7.1,30.29ab/

śrutaṃ ca mahadākhyānaṃ skānde skandasamāśrayam // ŚivP_7.1,30.29cd/

vadhārthe tārakākhyasya daityendrasyendravidviṣaḥ // ŚivP_7.1,30.30ab/

brahmaṇābhyarthito devo mandarāntaḥpuraṃ gataḥ // ŚivP_7.1,30.30cd/

vihṛtya suciraṃ devyā vihārā 'tiprasaṅgataḥ // ŚivP_7.1,30.31ab/

rasāṃ rasātalaṃ nītāmiva kṛtvābhidhāṃ tataḥ // ŚivP_7.1,30.31cd/

devīṃ ca vaṃcayaṃstasyāṃ svavīryamatidurvaham // ŚivP_7.1,30.32ab/

avisṛjya visṛjyāgnau haviḥ pūtamivāmṛtam // ŚivP_7.1,30.32cd/

gaṃgādiṣvapi nikṣipya vahnidvārā tadaṃśataḥ // ŚivP_7.1,30.33ab/

tatsamāhṛtya śanakaistokaṃstokamitastataḥ // ŚivP_7.1,30.33cd/

svāhayā kṛttikārūpātsvabhartrā ramamāṇayā // ŚivP_7.1,30.34ab/

suvarṇībhūtayā nyastaṃ merau śaravaṇe kvacit // ŚivP_7.1,30.34cd/

saṃdīpayitvā kālena tasya bhāsā diśo daśa // ŚivP_7.1,30.35ab/

rañjayitvā girīnsarvānkāṃcanīkṛtya meruṇā // ŚivP_7.1,30.35cd/

tataścireṇa kālena saṃjāte tatra tejasi // ŚivP_7.1,30.36ab/

kumāre sukumārāṃge kumārāṇāṃ nidarśane // ŚivP_7.1,30.36cd/

tacchaiśavaṃ svarūpaṃ ca tasya dṛṣṭvā manoharam // ŚivP_7.1,30.37ab/

saha devasurairlokairvismite ca vimohite // ŚivP_7.1,30.37cd/

devo 'pi svayamāyātaḥ putradarśanalālasaḥ // ŚivP_7.1,30.38ab/

saha devyāṃkamāropya tato 'sya smeramānanam // ŚivP_7.1,30.38cd/

pītāmṛtamiva snehavivaśenāntarātmanā // ŚivP_7.1,30.39ab/

deveṣvapi ca paśyatsu vītarāgaistapasvibhiḥ // ŚivP_7.1,30.39cd/

svasya vakṣaḥsthale svairaṃ nartayitvā kumārakam // ŚivP_7.1,30.40ab/

anubhūya ca tatkrīḍāṃ saṃbhāvya ca parasparam // ŚivP_7.1,30.40cd/

stanyamājñāpayandevyāḥ pāyayitvāmṛtopamam // ŚivP_7.1,30.41ab/

tavāvatāro jagatāṃ hitāyetyanuśāsya ca // ŚivP_7.1,30.41cd/

svayandevaśca devī ca na tṛptimupajagmatuḥ // ŚivP_7.1,30.42ab/

tataḥ śakreṇa saṃdhāya bibhyatā tārakāsurāt // ŚivP_7.1,30.42cd/

kārayitvābhiṣekaṃ ca senāpatye divaukasām // ŚivP_7.1,30.43ab/

putramantarataḥ kṛtvā devena tripuradviṣā // ŚivP_7.1,30.43cd/

svayamaṃtarhitenaiva skandamindrādirakṣitam // ŚivP_7.1,30.44ab/

tacchaktyā krauñcabhedinyā yudhi kālāgnikalpayā // ŚivP_7.1,30.44cd/

cheditaṃ tārakasyāpi śiraśśakrabhiyā saha // ŚivP_7.1,30.45ab/

stutiṃ cakrurviśeṣeṇa haridhātṛmukhāḥ surāḥ // ŚivP_7.1,30.45cd/

tathā rakṣodhipaḥ sākṣādrāvaṇo balagarvitaḥ // ŚivP_7.1,30.46ab/

uddharansvabhujairdīrghaiḥ kailāsaṃ girimātmanaḥ // ŚivP_7.1,30.46cd/

tadāgo 'sahamānasya devadevasya śūlinaḥ // ŚivP_7.1,30.47ab/

padāṃguṣṭhaparispandānmamajja mṛdito bhuvi // ŚivP_7.1,30.47cd/

baṭoḥ kenacidarthena svāśritasya gatāyuṣaḥ // ŚivP_7.1,30.48ab/

535a

tvarayāgatya devena pādāṃtaṃ gamitontakaḥ // ŚivP_7.1,30.48cd/

svavāhanamavijñāya vṛṣendraṃ vaḍavānalaḥ // ŚivP_7.1,30.49ab/

sagalagrahamānītastato 'styekodakaṃ jagat // ŚivP_7.1,30.49cd/

alokaviditaistaistairvṛttairānandasundaraiḥ // ŚivP_7.1,30.50ab/

aṃgahārasvasenedamasakṛccālitaṃ jagat // ŚivP_7.1,30.50cd/

śānta eva sadā sarvamanugṛhṇāti cecchivaḥ // ŚivP_7.1,30.51ab/

sarvāṇi pūrayedeva kathaṃ śaktena mocayet // ŚivP_7.1,30.51cd/

anādikarma vaicitryamapi nātra niyāmakam // ŚivP_7.1,30.52ab/

kāraṇaṃ khalu karmāpi bhavedīśvarakāritam // ŚivP_7.1,30.52cd/

kimatra bahunoktena nāstikyaṃ hetukārakam // ŚivP_7.1,30.53ab/

yathā hyāśu nivarteta tathā kathaya māruta // ŚivP_7.1,30.53cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe śivatattvapraśno nāma triṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 31 vāyuruvāca sthane saṃśayitaṃ viprā bhavadbhirhetucoditaiḥ // ŚivP_7.1,31.1ab/
jijñāsā hi na nāstikyaṃ sādhayetsādhubuddhiṣu // ŚivP_7.1,31.1cd/
pramaṇamatra vakṣyāmi satāmmohanivartakam // ŚivP_7.1,31.2ab/
asatāṃ tvanyathābhāvaḥ prasādena vinā prabhoḥ // ŚivP_7.1,31.2cd/
śivasya paripūrṇasya parānugrahamantarā // ŚivP_7.1,31.3ab/
na kiṃcidapi kartavyamiti sādhu viniścitam // ŚivP_7.1,31.3cd/
svabhāva eva paryāptaḥ parānugrahakarmaṇi // ŚivP_7.1,31.4ab/
anyathā nissvabhavena na kimapyanugṛhyate // ŚivP_7.1,31.4cd/
paraṃ sarvamanugrāhyaṃ paśupāśātmakaṃ jagat // ŚivP_7.1,31.5ab/
parasyānugrahārthaṃ tu patyurājñāsamanvayaḥ // ŚivP_7.1,31.5cd/
patirājñāpakaḥ sarvamanugṛhṇāti sarvadā // ŚivP_7.1,31.6ab/
tadarthamarthasvīkāre parataṃtraḥ kathaṃ śivaḥ // ŚivP_7.1,31.6cd/
anugrāhyanapekṣo 'sti na hi kaścidanugrahaḥ // ŚivP_7.1,31.7ab/
ataḥ svātantryaśabdārthānanapekṣatvalakṣaṇaḥ // ŚivP_7.1,31.7cd/
etatpunaranugrāhyaṃ parataṃtraṃ tadiṣyate // ŚivP_7.1,31.8ab/
anugrahādṛte tasya bhuktimuktyorananvayāt // ŚivP_7.1,31.8cd/
mūrtātmano 'pyanugrāhyā śivājñānanivartanāt // ŚivP_7.1,31.9ab/
ajñānādhiṣṭhitaṃ śambhorna kiṃcidiha vidyate // ŚivP_7.1,31.9cd/
yenopalabhyate 'smābhissakalenāpi niṣkalaḥ // ŚivP_7.1,31.10ab/
sa mūrtyātmā śivaḥ śaivamūrtirityupacaryate // ŚivP_7.1,31.10cd/
na hyasau niṣkalaḥ sākṣācchivaḥ paramakāraṇam // ŚivP_7.1,31.11ab/
sākāreṇānubhāvena kenāpyanupalakṣitaḥ // ŚivP_7.1,31.11cd/
pramāṇagamyatāmātraṃ tatsvabhāvopapādakam // ŚivP_7.1,31.12ab/
na tāvatātropekṣādhīrupalakṣaṇamaṃtarā // ŚivP_7.1,31.12cd/
ātmopamolvaṇaṃ sākṣānmūrtireva hi kācana // ŚivP_7.1,31.13ab/
śivasya mūrtirmūrtyātmā parastasyopalakṣaṇam // ŚivP_7.1,31.13cd/
yathā kāṣṭheṣvanārūḍho na vahnirupalabhyate // ŚivP_7.1,31.14ab/
evaṃ śivo 'pi mūrtyātmanyanārūḍha iti sthitiḥ // ŚivP_7.1,31.14cd/
yathāgnimānayetyukte jvalatkāṣṭhādṛte svayam // ŚivP_7.1,31.15ab/
nāgnirānīyate tadvatpūjyo mūrtyātmanā śivaḥ // ŚivP_7.1,31.15cd/
ata eva hi pūjādau mūrtyātmaparikalpanam // ŚivP_7.1,31.16ab/
mūrtyātmani kṛtaṃ sākṣācchiva eva kṛtaṃ yataḥ // ŚivP_7.1,31.16cd/
liṃgādāvapi tatkṛtyamarcāyāṃ ca viśeṣataḥ // ŚivP_7.1,31.17ab/
tattanmūrtyātmabhāvena śivo 'smābhirupāsyate // ŚivP_7.1,31.17cd/
yathānugṛhyate so 'pi mūrtyātmā pārameṣṭhinā // ŚivP_7.1,31.18ab/
tathā mūrtyātmaniṣṭhena śivena paśavo vayam // ŚivP_7.1,31.18cd/
lokānugrahaṇāyaiva śivena parameṣṭhinā // ŚivP_7.1,31.19ab/
sadāśivādayassarve mūrtyātmano 'pyadhiṣṭhitāḥ // ŚivP_7.1,31.19cd/
ātmanāmeva bhogāya mokṣāya ca viśeṣataḥ // ŚivP_7.1,31.20ab/
tattvātattvasvarūpeṣu mūrtyātmasu śivānvayaḥ // ŚivP_7.1,31.20cd/
bhogaḥ karmavipākātmā sukhaduḥkhātmako mataḥ // ŚivP_7.1,31.21ab/
na ca karma śivo 'stīti tasya bhogaḥ kimātmakaḥ // ŚivP_7.1,31.21cd/
sarvaṃ śivo 'nugṛhṇāti na nigṛhṇāti kiṃcana // ŚivP_7.1,31.22ab/
nigṛhṇatāṃ tu ye doṣāśśive teṣāmasaṃbhavāt // ŚivP_7.1,31.22cd/
ye punarnigrahāḥ kecidbrahmādiṣu nidarśitāḥ // ŚivP_7.1,31.23ab/
te 'pi lokahitāyaiva kṛtāḥ śrīkaṇṭhamūrtinā // ŚivP_7.1,31.23cd/
brahmāṇḍasyādhipatyaṃ hi śrīkaṇṭhasya na saṃśayaḥ // ŚivP_7.1,31.24ab/
śrīkaṇṭhākhyāṃ śivo mūrtiṃ krīḍatīmadhitiṣṭhati // ŚivP_7.1,31.24cd/
sadoṣā eva devādyā nigṛhītā yathoditam // ŚivP_7.1,31.25ab/
tatastepi vipāpmānaḥ prajāścāpi gatajvarāḥ // ŚivP_7.1,31.25cd/
nigraho 'pi svarūpeṇa viduṣāṃ na jugupsitaḥ // ŚivP_7.1,31.26ab/
ata eva hi daṇḍyeṣu daṇḍo rājñāṃ praśasyate // ŚivP_7.1,31.26cd/
yatsiddhirīśvaratvena kāryavargasya kṛtsnaśaḥ // ŚivP_7.1,31.27ab/
na sa cedīśatāṃ kuryājjagataḥ kathamīśvaraḥ // ŚivP_7.1,31.27cd/
īśecchā ca vidhātṛtvaṃ vidherājñāpanaṃ param // ŚivP_7.1,31.28ab/
ājñāvaśyamidaṃ kuryānna kuryāditi śāsanam // ŚivP_7.1,31.28cd/
tacchāsanānuvartitvaṃ sādhubhāvasya lakṣaṇam // ŚivP_7.1,31.29ab/
viparītasamādhoḥ syānna sarvaṃ tattu dṛśyate // ŚivP_7.1,31.29cd/
sādhu saṃrakṣaṇīyaṃ cedvinivartyamasādhu yat // ŚivP_7.1,31.30ab/
nivartate ca sāmāderaṃte daṇḍo hi sādhanam // ŚivP_7.1,31.30cd/
hitārthalakṣaṇaṃ cedaṃ daṇḍāntamanuśāsanam // ŚivP_7.1,31.31ab/
ato yadviparītaṃ tadahitaṃ saṃpracakṣate // ŚivP_7.1,31.31cd/
hite sadā niṣaṇṇānāmīśvarasya nidarśanam // ŚivP_7.1,31.32ab/
sa kathaṃ duṣyate sadbhirasatāmeva nigrahāt // ŚivP_7.1,31.32cd/
ayuktakāriṇo loke garhaṇīyāvivekitā // ŚivP_7.1,31.33ab/
yadudvejayate lokantadayuktaṃ pracakṣate // ŚivP_7.1,31.33cd/
sarvo 'pi nigraho loke na ca vidveṣapūrvakaḥ // ŚivP_7.1,31.34ab/
na hi dveṣṭi pitā putraṃ yo nigṛhyāti śikṣayet // ŚivP_7.1,31.34cd/
mādhyasthenāpi nigrāhyānyo nigṛhṇāti mārgataḥ // ŚivP_7.1,31.35ab/
tasyāpyavaśyaṃ yatkiṃcinnairghṛṇyamanuvartate // ŚivP_7.1,31.35cd/
anyathā na hinastyeva sadoṣānapyasau parān // ŚivP_7.1,31.36ab/
hinasti cāyamapyajñānparaṃ mādhyasthyamācaran // ŚivP_7.1,31.36cd/
tasmādduḥkhātmikāṃ hiṃsāṃ kurvāṇo yaḥ sanirghṛṇaḥ // ŚivP_7.1,31.37ab/ 536a

iti nirbaṃdhayaṃtyeke niyamo neti cāpare // ŚivP_7.1,31.37cd/

nidānajñasya bhiṣajo rugṇo hiṃsāṃ prayuṃjataḥ // ŚivP_7.1,31.38ab/

na kiṃcidapi nairghṛṇyaṃ ghṛṇaivātra prayojikā // ŚivP_7.1,31.38cd/

ghṛṇāpi na guṇāyaiva hiṃsreṣu pratiyogiṣu // ŚivP_7.1,31.39ab/

tādṛśeṣu ghṛṇī bhrāntyā ghṛṇāntaritanirghṛṇaḥ // ŚivP_7.1,31.39cd/

upekṣāpīha doṣāha rakṣyeṣu pratiyogiṣu // ŚivP_7.1,31.40ab/

śaktau satyāmupekṣāto rakṣyassadyo vipadyate // ŚivP_7.1,31.40cd/

sarpasyā ' 'syagatampaśyanyastu rakṣyamupekṣate // ŚivP_7.1,31.41ab/

doṣābhāsānsamutprekṣya phalataḥ so 'pi nirghṛṇaḥ // ŚivP_7.1,31.41cd/

tasmād ghṛṇā guṇāyaiva sarvatheti na saṃmatam // ŚivP_7.1,31.42ab/

saṃmataṃ prāptakāmitvaṃ sarvaṃ tvanyadasammatam // ŚivP_7.1,31.42cd/

mūrtyātmasvapi rāgādyā doṣāḥ santyeva vastutaḥ // ŚivP_7.1,31.43ab/

tathāpi teṣāmevaite na śivasya tu sarvathā // ŚivP_7.1,31.43cd/

agnāvapi samāviṣṭaṃ tāmraṃ khalu sakālikam // ŚivP_7.1,31.43ef/

iti nāgnirasau duṣyettāmrasaṃsargakāraṇāt // ŚivP_7.1,31.44ab/

nāgneraśucisaṃsargādaśucitvamapekṣate // ŚivP_7.1,31.44cd/

aśucestvagnisaṃyogācchucitvamapi jāyate // ŚivP_7.1,31.45ab/

evaṃ śodhyātmasaṃsargānna hyaśuddhaḥ śivo bhavet // ŚivP_7.1,31.45cd/

śivasaṃsargatastveṣa śodhyātmaiva hi śudhyati // ŚivP_7.1,31.46ab/

ayasyagnau samāviṣṭe dāho 'gnereva nāyasaḥ // ŚivP_7.1,31.46cd/

mūrtātmanyevamaiśvaryamīśvarasyaiva nātmanām // ŚivP_7.1,31.47ab/

na hi kāṣṭhaṃ jvalatyūrdhvamagnireva jvalatyasau // ŚivP_7.1,31.47cd/

kāṣṭhasyāṃgāratā nāgnerevamatrāpi yojyatām // ŚivP_7.1,31.48ab/

ata eva jagatyasminkāṣṭhapāṣāṇamṛtsvapi // ŚivP_7.1,31.48cd/

śivāveśavaśādeva śivatvamupacaryate // ŚivP_7.1,31.49ab/

maitryādayo guṇā gauṇāstasmātte bhinnavṛttayaḥ // ŚivP_7.1,31.49cd/

tairguṇairuparaktānāṃ doṣāya ca guṇāya ca // ŚivP_7.1,31.50ab/

yattu gauṇamagauṇaṃ ca tatsarvamanugṛhṇataḥ // ŚivP_7.1,31.50cd/

na guṇāya na doṣāya śivasya guṇavṛttayaḥ // ŚivP_7.1,31.50ef/

na cānugrahaśabdārthaṃ gauṇamāhurvipaścitaḥ // ŚivP_7.1,31.51ab/

saṃsāramocanaṃ kiṃ tu śaivamājñāmayaṃ hitam // ŚivP_7.1,31.51cd/

hitaṃ tadājñākaraṇaṃ yaddhitaṃ tadanugrahaḥ // ŚivP_7.1,31.52ab/

sarvaṃ hite niyuñjāvaḥ sarvānugrahakārakaḥ // ŚivP_7.1,31.52cd/

yastūpakāraśabdārthastamapyāhuranugraham // ŚivP_7.1,31.53ab/

tasyāpi hitarūpatvācchivaḥ sarvopakārakaḥ // ŚivP_7.1,31.53cd/

hite sadā niyuktaṃ tu sarvaṃ cidacidātmakam // ŚivP_7.1,31.54ab/

svabhāvapratibandhaṃ tatsamaṃ na labhate hitam // ŚivP_7.1,31.54cd/

yathā vikāsayatyeva raviḥ padmāni bhānubhiḥ // ŚivP_7.1,31.55ab/

samaṃ na vikasantyeva svasvabhāvānurodhataḥ // ŚivP_7.1,31.55cd/

svabhāvo 'pi hi bhāvānāṃ bhāvino 'rthasya kāraṇam // ŚivP_7.1,31.56ab/

na hi svabhāvo naśyantamarthaṃ kartṛṣu sādhayet // ŚivP_7.1,31.56cd/

suvarṇameva nāṃgāraṃ drāvayatyagnisaṃgamaḥ // ŚivP_7.1,31.57ab/

evaṃ pakvamalāneva mocayenna śivaparān // ŚivP_7.1,31.57cd/

536b

yadyathā bhavituṃ yogyaṃ tattathā na bhavetsvayam // ŚivP_7.1,31.58ab/

vinā bhāvanayā kartā svatantrassantato bhavet // ŚivP_7.1,31.58cd/

svabhāvavimalo yadvatsarvānugrāhakaśśivaḥ // ŚivP_7.1,31.59ab/

svabhāvamalināstadvadātmano jīvasaṃjñitāḥ // ŚivP_7.1,31.59cd/

anyathā saṃsarantyete niyamānna śivaḥ katham // ŚivP_7.1,31.60ab/

karmamāyānubandhosya saṃsāraḥ kathyate budhaiḥ // ŚivP_7.1,31.60cd/

anubandho 'yamasyaiva na śivasyeti hetumān // ŚivP_7.1,31.61ab/

sa heturātmanāmeva nijo nāgantuko malaḥ // ŚivP_7.1,31.61cd/

āgantukatve kasyāpi bhāvyaṃ kenāpi hetunā // ŚivP_7.1,31.62ab/

yo 'yaṃ heturasāvekastvavicitrasvabhāvataḥ // ŚivP_7.1,31.62cd/

ātmatāyāḥ samatve 'pi baddhā muktāḥ pare yataḥ // ŚivP_7.1,31.63ab/

baddheṣveva punaḥ kecillayabhogādhikārataḥ // ŚivP_7.1,31.63cd/

jñānaiśvaryādivaiṣamyaṃ bhajante sottarādharāḥ // ŚivP_7.1,31.64ab/

kecinmūrtyātmatāṃ yānti kecidāsannagocarāḥ // ŚivP_7.1,31.64cd/

mūrtyātmasu śivāḥ kecidadhvanāṃ mūrdhasu sthitāḥ // ŚivP_7.1,31.65ab/

madhye maheśvarā rudrāstvarvācīnapade sthitāḥ // ŚivP_7.1,31.65cd/

āsanne 'pi ca māyāyāḥ parasmātkāraṇāttrayam // ŚivP_7.1,31.66ab/

tatrāpyātmā sthito 'dhastādantarātmā ca madhyataḥ // ŚivP_7.1,31.66cd/

parastātparamātmeti brahmaviṣṇumaheśvarāḥ // ŚivP_7.1,31.67ab/

vartante vasavaḥ kecitparamātmapadāśrayāḥ // ŚivP_7.1,31.67cd/

antarātmapade kecitkecidātmapade tathā // ŚivP_7.1,31.68ab/

śāntyatītapade śaivāḥ śānte māheśvare tataḥ // ŚivP_7.1,31.68cd/

vidyāyāntu yathā raudrāḥ pratiṣṭhāyāṃ tu vaiṣṇavāḥ // ŚivP_7.1,31.69ab/

nivṛttau ca tathātmāno brahmā brahmāṃgayonayaḥ // ŚivP_7.1,31.69cd/

devayonyaṣṭakaṃ mukhyaṃ mānuṣyamatha madhyamam // ŚivP_7.1,31.70ab/

pakṣyādayo 'dhamāḥ pañcayonayastāścaturdaśa // ŚivP_7.1,31.70cd/

uttarādharabhāvo 'pi jñeyassaṃsāriṇo malaḥ // ŚivP_7.1,31.71ab/

yathāmabhāvo muktasya pūrvaṃ paścāttu pakvatā // ŚivP_7.1,31.71cd/

malo 'pyāmaśca pakvaśca bhavetsaṃsārakāraṇam // ŚivP_7.1,31.72ab/

āme tvadharatā puṃsāṃ pakve tūttaratā kramāt // ŚivP_7.1,31.72cd/

paśvātmānastridhābhinnā ekadvitrimalāḥ kramāt // ŚivP_7.1,31.73ab/

atrottarā ekamalā dvimalā madhyamā matāḥ // ŚivP_7.1,31.73cd/

trimalāstvadhamā jñeyā yathottaramadhiṣṭhitāḥ // ŚivP_7.1,31.73ef/

trimalānadhitiṣṭhaṃti dvimalaikamalāḥ kramāt // ŚivP_7.1,31.74ab/

itthamaupādhiko bhedo viśvasya parikalpitaḥ // ŚivP_7.1,31.74cd/

ekadvitrimalānsarvāñchiva eko 'dhitiṣṭhati // ŚivP_7.1,31.75ab/

aśivātmakamapyetacchivenādhiṣṭhitaṃ yathā // ŚivP_7.1,31.75cd/

arudrātmakamityevaṃ rudrairjagadadhiṣṭhitam // ŚivP_7.1,31.76ab/

aṇḍāntā hi mahābhūmiśśatarudrādyadhiṣṭhitā // ŚivP_7.1,31.76cd/

māyāntamantarikṣaṃ tu hyamareśādibhiḥ kramāt // ŚivP_7.1,31.77ab/

aṃguṣṭhamātraparyantaissamaṃtātsaṃtataṃ tatam // ŚivP_7.1,31.77cd/

mahāmāyāvasānā dyaurvāyvādyairbhuvanādhipaiḥ // ŚivP_7.1,31.78ab/

537a

anāśritāntairadhvāntarvartibhissamadhiṣṭhitāḥ // ŚivP_7.1,31.78cd/

te hi sākṣāddiviṣadastvantarikṣasadastathā // ŚivP_7.1,31.79ab/

pṛthivīpada ityevaṃ devā devavrataiḥ stutā // ŚivP_7.1,31.79cd/

evantribhirmalairāmaiḥ pakvaireva pṛthakpṛthak // ŚivP_7.1,31.80ab/

nidānabhūtaissaṃsārarogaḥ puṃsāṃ pravartate // ŚivP_7.1,31.80cd/

asya rogasya bhaiṣajyaṃ jñānameva na cāparam // ŚivP_7.1,31.81ab/

bhiṣagājñāpakaḥ śambhuśśivaḥ paramakāraṇam // ŚivP_7.1,31.81cd/

aduḥkhenā 'pi śakto 'sau paśūnmocayituṃ śivaḥ // ŚivP_7.1,31.82ab/

kathaṃ duḥkhaṃ karotīti nātra kāryā vicāraṇā // ŚivP_7.1,31.82cd/

duḥkhameva hi sarvo 'pi saṃsāra iti niścitam // ŚivP_7.1,31.83ab/

kathaṃ duḥkhamaduḥkhaṃ syātsvabhāvo hyaviparyayaḥ // ŚivP_7.1,31.83cd/

na hi rogī hyarogī syādbhiṣagbhaiṣajyakāraṇāt // ŚivP_7.1,31.84ab/

rogārtaṃ tu bhiṣagrogādbhaiṣajaissukhamuddharet // ŚivP_7.1,31.84cd/

evaṃ svabhāvamalinānsvabhāvādduḥkhinaḥ paśūn // ŚivP_7.1,31.85ab/

svājñauṣadhavidhānena duḥkhānmocayate śivaḥ // ŚivP_7.1,31.85cd/

na bhiṣakkāraṇaṃ roge śivaḥ saṃsārakāraṇam // ŚivP_7.1,31.86ab/

ityetadapi vaiṣamyaṃ na doṣāyāsya kalpate // ŚivP_7.1,31.86cd/

duḥkhe svabhāvasaṃsiddhe kathantatkāraṇaṃ śivaḥ // ŚivP_7.1,31.87ab/

svābhāviko malaḥ puṃsāṃ sa hi saṃsārayatyamūn // ŚivP_7.1,31.87cd/

saṃsārakāraṇaṃ yattu malaṃ māyādyacetanam // ŚivP_7.1,31.88ab/

tatsvayaṃ na pravarteta śivasānnidhyamantarā // ŚivP_7.1,31.88cd/

yathā maṇirayaskāṃtassānnidhyādupakārakaḥ // ŚivP_7.1,31.89ab/

ayasaścalatastadvacchivo 'pyasyeti sūrayaḥ // ŚivP_7.1,31.89cd/

na nivartayituṃ śakyaṃ sānnidhyaṃ sadakāraṇam // ŚivP_7.1,31.90ab/

adhiṣṭhātā tato nityamajñāto jagataśśivaḥ // ŚivP_7.1,31.90cd/

na śivena vinā kiṃcitpravṛttamiha vidyate // ŚivP_7.1,31.91ab/

tatpreritamidaṃ sarvaṃ tathāpi na sa muhyati // ŚivP_7.1,31.91cd/

śaktirājñātmikā tasya niyantrī viśvatomukhī // ŚivP_7.1,31.92ab/

tayā tatamidaṃ śaśvattathāpi sa na duṣyati // ŚivP_7.1,31.92cd/

anidaṃ prathamaṃ sarvamīśitavyaṃ sa īśvaraḥ // ŚivP_7.1,31.93ab/

īśanācca tadīyājñā tathāpi sa na duṣyati // ŚivP_7.1,31.93cd/

yo 'nyathā manyate mohātsa vinaṣyati durmatiḥ // ŚivP_7.1,31.94ab/

tacchaktivaibhavādeva tathāpi sa na duṣyati // ŚivP_7.1,31.94cd/

etasminnaṃtare vyomnaḥ śrutāḥ vāgarīriṇī // ŚivP_7.1,31.95ab/

satyamomamṛtaṃ saumyamityāvirabhavatsphuṭam // ŚivP_7.1,31.95cd/

tato hṛṣṭatarāḥ sarve vinaṣṭāśeṣasaṃśayāḥ // ŚivP_7.1,31.96ab/

munayo vismayāviṣṭāḥ preṇemuḥ pavanaṃ prabhum // ŚivP_7.1,31.96cd/

tathā vigatasandehānkṛtvāpi pavano munīn // ŚivP_7.1,31.97ab/

naite pratiṣṭhitajñānā iti matvaivamabravīt // ŚivP_7.1,31.97cd/

vāyuruvācva parokṣamaparokṣaṃ ca dvividhaṃ jñānamiṣyate // ŚivP_7.1,31.98ab/
parokṣamasthiraṃ prāhuraparokṣaṃ tu susthiram // ŚivP_7.1,31.98cd/
hetūpadeśagamyaṃ yattatparokṣaṃ pracakṣate // ŚivP_7.1,31.99ab/ 537b

aparokṣaṃ punaḥ śreṣṭhādanuṣṭhānādbhaviṣyati // ŚivP_7.1,31.99cd/

nāparokṣādṛte mokṣa iti kṛtvā viniścayam // ŚivP_7.1,31.100ab/

śreṣṭhānuṣṭhānasiddhyarthaṃ prayatadhvamatandritāḥ // ŚivP_7.1,31.100cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe jñānopadeśo nāmaikatriṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 32 ṛṣaya ūcuḥ kiṃ tacchreṣṭamanuṣṭhānaṃ mokṣo yenaparokṣitaḥ // ŚivP_7.1,32.1ab/
tattasya sādhanaṃ cādya vaktumarhasi māruta // ŚivP_7.1,32.1cd/
vāyuruvāca śaivo hi paramo dharmaḥ śreṣṭhānuṣṭhānaśabditaḥ // ŚivP_7.1,32.2ab/
yatrāparokṣo lakṣyeta sākṣānmokṣapradaḥ śivaḥ // ŚivP_7.1,32.2cd/
sa tu pañcavidho jñeyaḥ pañcabhiḥ parvabhiḥ kramāt // ŚivP_7.1,32.3ab/
kriyātapojapadhyānajñānātmabhiranuttaraiḥ // ŚivP_7.1,32.3cd/
taireva sottaraissiddho dharmastu paramo mataḥ // ŚivP_7.1,32.4ab/
parokṣamaparokṣaṃ ca jñānaṃ yatra ca mokṣadam // ŚivP_7.1,32.4cd/
paramo 'paramaścobhau dharmau hi śruticoditau // ŚivP_7.1,32.5ab/
dharmaśabdābhidheyerthe pramāṇaṃ śrutireva naḥ // ŚivP_7.1,32.5cd/
paramo yogaparyanto dharmaḥ śrutiśirogataḥ // ŚivP_7.1,32.6ab/
dharmastvaparamastadvadadhaḥ śrutimukhotthitaḥ // ŚivP_7.1,32.6cd/
apaśvātmādhikāratvādyo dharamaḥ paramo mataḥ // ŚivP_7.1,32.7ab/
sādhāraṇastato 'nyastu sarveṣāmadhikārataḥ // ŚivP_7.1,32.7cd/
sa cāyaṃ paramo dharmaḥ paradharmasya sādhanam // ŚivP_7.1,32.8ab/
dharmaśāstrādibhissamyak sāṃga evopabṛṃhitaḥ // ŚivP_7.1,32.8cd/
śaivo yaḥ paramo dharmaḥ śreṣṭhānuṣṭhānaśabditaḥ // ŚivP_7.1,32.9ab/
itihāsapurāṇābhyāṃ kathaṃcidupabṛṃhitaḥ // ŚivP_7.1,32.9cd/
śaivāgamaistu saṃpannaḥ sahāṃgopāṃvistaraḥ // ŚivP_7.1,32.10ab/
tatsaṃskārādhikāraiśca samyagevopabṛṃhitaḥ // ŚivP_7.1,32.10cd/
śaivāgamo hi dvividhaḥ śrauto 'śrautaśca saṃskṛtaḥ // ŚivP_7.1,32.11ab/
śrutisāramayaḥ śrautassvataṃtra itaro mataḥ // ŚivP_7.1,32.11cd/
svataṃtro daśadhā pūrvaṃ tathāṣṭādaśadhā punaḥ // ŚivP_7.1,32.12ab/
kāmikādisamākhyābhissiddhaḥ siddhāntasaṃjñitaḥ // ŚivP_7.1,32.12cd/
śrutisāramayo yastu śatakoṭipravistaraḥ // ŚivP_7.1,32.13ab/
paraṃ pāśupataṃ yatra vrataṃ jñānaṃ ca kathyate // ŚivP_7.1,32.13cd/
yugāvarteṣu śiṣyeta yogācāryasvarūpiṇā // ŚivP_7.1,32.14ab/
tatratatrāvatīrṇena śivenaiva pravartyate // ŚivP_7.1,32.14cd/
saṃkṣipyāsya pravaktāraścatvāraḥ paramarṣaya // ŚivP_7.1,32.15ab/
rururdadhīco 'gastyaśca upamanyurmahāyaśāḥ // ŚivP_7.1,32.15cd/
te ca pāśupatā jñeyāssaṃhitānāṃ pravartakāḥ // ŚivP_7.1,32.16ab/
tatsaṃtatīyā guravaḥ śataśo 'tha sahasraśaḥ // ŚivP_7.1,32.16cd/
tatroktaḥ paramo dharmaścaryādyātmā caturvidhaḥ // ŚivP_7.1,32.17ab/
teṣu pāśupato yogaḥ śivaṃ pratyakṣayeddṛḍham // ŚivP_7.1,32.17cd/
tasmācchreṣṭhamanuṣṭhānaṃ yogaḥ pāśupato mataḥ // ŚivP_7.1,32.18ab/
tatrāpyupāyako yukto brahmaṇā sa tu kathyate // ŚivP_7.1,32.18cd/
nāmāṣṭakamayo yogaśśivena parikalpitaḥ // ŚivP_7.1,32.19ab/
tena yogena sahasā śaivī prajñā prajāyate // ŚivP_7.1,32.19cd/
prajñayā paramaṃ jñānamacirāllabhate sthiram // ŚivP_7.1,32.20ab/ 538a

prasīdati śivastasya yasya jñānaṃ pratiṣṭhitam // ŚivP_7.1,32.20cd/

prasādātparamo yogo yaḥ śivaṃ cāparokṣayet // ŚivP_7.1,32.21ab/

śivāparokṣātsaṃsārakāraṇena viyujyate // ŚivP_7.1,32.21cd/

tataḥ syānmuktasaṃsāro muktaḥ śivasamo bhavet // ŚivP_7.1,32.22ab/

brahmaprokta ityupāyaḥ sa eva pṛthagucyate // ŚivP_7.1,32.22cd/

śivo maheśvaraścaiva rudro viṣṇuḥ pitāmahaḥ // ŚivP_7.1,32.23ab/

saṃsāravaidyaḥ sarvajñaḥ paramātmeti mukhyataḥ // ŚivP_7.1,32.23cd/

nāmāṣṭakamidaṃ mukhyaṃ śivasya pratipādakam // ŚivP_7.1,32.24ab/

ādyantu pañcakaṃ jñeyaṃ śāntyatītādyanukramāt // ŚivP_7.1,32.24cd/

saṃjñā sadāśivādīnāṃ pañcopādhiparigrahāt // ŚivP_7.1,32.25ab/

upādhivinivṛttau tu yathāsvaṃ vinivartate // ŚivP_7.1,32.25cd/

padameva hi tannityamanityāḥ padinaḥ smṛtāḥ // ŚivP_7.1,32.26ab/

padānāṃ pratikṛttau tu mucyante padino yataḥ // ŚivP_7.1,32.26cd/

parivṛttyantare bhūyastatpadaprāptirucyate // ŚivP_7.1,32.27ab/

ātmāntarābhidhānaṃ syādyadādyaṃ nāma pañcakam // ŚivP_7.1,32.27cd/

anyattu tritayaṃ nāmnāmupādānādiyogataḥ // ŚivP_7.1,32.28ab/

trividhopādhivacanācchiva evānuvartate // ŚivP_7.1,32.28cd/

anādimalasaṃśleṣaḥ prāgabhāvātsvabhāvataḥ // ŚivP_7.1,32.29ab/

atyaṃtaṃ pariśuddhātmetyato 'yaṃ śiva ucyate // ŚivP_7.1,32.29cd/

athavāśeṣakalyāṇaguṇaikadhana īśvaraḥ // ŚivP_7.1,32.30ab/

śiva ityucyate sadbhiśśivatattvārthavādibhiḥ // ŚivP_7.1,32.30cd/

trayoviṃśatitattvebhyaḥ prakṛtirhi parā matā // ŚivP_7.1,32.31ab/

prakṛtestu paraṃ prāhuḥ puruṣaṃ pañcaviṃśakam // ŚivP_7.1,32.31cd/

yaṃ vedādau svaraṃ prāhurvācyavācakabhāvataḥ // ŚivP_7.1,32.32ab/

vedaikavedyayāthātmyādvedānte ca pratiṣṭhitaḥ // ŚivP_7.1,32.32cd/

tasya prakṛtilīnasya yaḥ parassa maheśvaraḥ // ŚivP_7.1,32.33ab/

tadadhīnapravṛttitvātprakṛteḥ puruṣasya ca // ŚivP_7.1,32.33cd/

athavā triguṇaṃ tattvamupeyamidamavyayam // ŚivP_7.1,32.34ab/

māyāntu prakṛtiṃ vidyānmāyinaṃ tu maheśvaram // ŚivP_7.1,32.34cd/

māyāvikṣobhako 'naṃto maheśvarasamanvayāt // ŚivP_7.1,32.35ab/

kālātmā paramātmādiḥ sthūlaḥ sūkṣmaḥ prakīrtitaḥ // ŚivP_7.1,32.35cd/

rudduḥkhaṃ duḥkhaheturvā tadrāvayati naḥ prabhuḥ // ŚivP_7.1,32.36ab/

rudra ityucyate sadbhiḥ śivaḥ paramakāraṇam // ŚivP_7.1,32.36cd/

tattvādibhūtaparyantaṃ śarīrādiṣvatandritaḥ // ŚivP_7.1,32.37ab/

vyāpyādhitiṣṭhati śivastato rudra itastataḥ // ŚivP_7.1,32.37cd/

jagataḥ pitṛbhūtānāṃ śivo mūrtyātmanāmapi // ŚivP_7.1,32.38ab/

pitṛbhāvena sarveṣāṃ pitāmaha udīritaḥ // ŚivP_7.1,32.38cd/

nidānajño yathā vaidyo rogasya vinivartakaḥ // ŚivP_7.1,32.39ab/

upāyairbheṣajaistadvallayabhogādhikārataḥ // ŚivP_7.1,32.39cd/

saṃsārasyeśvaro nityaṃ samūlasya nivartakaḥ // ŚivP_7.1,32.40ab/

saṃsāravaidya ityuktaḥ sarvatattvārthavedibhiḥ // ŚivP_7.1,32.40cd/

daśārthajñānasiddhyarthamindriyeṣveṣu satsvapi // ŚivP_7.1,32.41ab/

trikālabhāvino bhāvānsthūlānsūkṣmānaśeṣataḥ // ŚivP_7.1,32.41cd/

aṇavo naiva jānanti māyayaiva malāvṛtāḥ // ŚivP_7.1,32.42ab/

asatsvapi ca sarveṣu sarvārthajñānahetuṣu // ŚivP_7.1,32.42cd/

538b

yadyathāvasthitaṃ vastu tattathaiva sadāśivaḥ // ŚivP_7.1,32.43ab/

ayatnenaiva jānāti tasmātsarvajña ucyate // ŚivP_7.1,32.43cd/

sarvātmā paramairebhirguṇairnityasamanvayāt // ŚivP_7.1,32.44ab/

svasmātparātmavirahātparamātmā śivaḥ svayam // ŚivP_7.1,32.44cd/

nāmāṣṭakamidaṃ caiva labdhvācāryaprasādataḥ // ŚivP_7.1,32.45ab/

nivṛttyādikalāgranthiṃ śivādyaiḥ pañcanāmabhiḥ // ŚivP_7.1,32.45cd/

yathāsvaṃ kramaśaśchitvā śodhayitvā yathāguṇam // ŚivP_7.1,32.46ab/

guṇitaireva soddhātairaniruddhairathāpi vā // ŚivP_7.1,32.46cd/

hṛtkaṇṭhatālubhrūmadhyabrahmarandhrasamanvitām // ŚivP_7.1,32.47ab/

chittvā paryaṣṭakākāraṃ svātmānaṃ ca suṣumṇayā // ŚivP_7.1,32.47cd/

dvādaśāṃtaḥsthitasyendornītvopari śivaujasi // ŚivP_7.1,32.48ab/

saṃhṛtyaṃ vadanaṃ paścādyathāsaṃskaraṇaṃ layāt // ŚivP_7.1,32.48cd/

śāktenāmṛtavarṣeṇa saṃsiktāyāṃ tanau punaḥ // ŚivP_7.1,32.49ab/

avatārya svamātmānamamṛtātmākṛtiṃ hṛdi // ŚivP_7.1,32.49cd/

dvādaśāṃtaḥsthitasyendoḥ parastācchvetapaṃkaje // ŚivP_7.1,32.50ab/

samāsīnaṃ mahādevaṃ śaṃkarambhaktavatsalam // ŚivP_7.1,32.50cd/

ardhanārīśvaraṃ devaṃ nirmalaṃ madhurākṛtim // ŚivP_7.1,32.51ab/

śuddhasphaṭikasaṃkāśaṃ prasannaṃ śītaladyutim // ŚivP_7.1,32.51cd/

dhyātvā hi mānase devaṃ svasthacitto 'tha mānavaḥ // ŚivP_7.1,32.52ab/

śivanāmāṣṭakenaiva bhāvapuṣpaissamarcayet // ŚivP_7.1,32.52cd/

abhyarcanānte tu punaḥ prāṇānāyamya mānavaḥ // ŚivP_7.1,32.53ab/

samyakcittaṃ samādhāya śārvaṃ nāmāṣṭakaṃ japet // ŚivP_7.1,32.53cd/

nābhau cāṣṭāhutīrhutvā pūrṇāhutyā namastataḥ // ŚivP_7.1,32.54ab/

aṣṭapuṣpapradānena kṛtvābhyarcanamaṃtimam // ŚivP_7.1,32.54cd/

nivedayetsvamātmānaṃ culukodakavartmanā // ŚivP_7.1,32.55ab/

evaṃ kṛtvā cirādeva jñānaṃ pāśupataṃ śubham // ŚivP_7.1,32.55cd/

labhate tatpratiṣṭhāṃ ca vṛttaṃ cānuttamaṃ tathā // ŚivP_7.1,32.56ab/

yogaṃ ca paramaṃ labdhvā mucyate nātra saṃśayaḥ // ŚivP_7.1,32.56cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe śreṣṭhānuṣṭhānavarṇanaṃ nāma dvātriṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 33 ṛṣaya ūcuḥ bhagavañchrotumicchāmo vrataṃ pāśupataṃ param // ŚivP_7.1,33.1ab/
brahmādayo 'pi yatkṛtvā sarve pāśupatāḥ smṛtāḥ // ŚivP_7.1,33.1cd/
vāyuruvāca rahasyaṃ vaḥ pravakṣyāmi sarvapāpanikṛntanam // ŚivP_7.1,33.2ab/
vrataṃ pāśupataṃ śrautamatharvaśirasi śrutam // ŚivP_7.1,33.2cd/
kālaścaitrī paurṇamāsī deśaḥ śivaparigrahaḥ // ŚivP_7.1,33.3ab/
kṣetrārāmādyaraṇyaṃ vā praśastaśśubhalakṣaṇaḥ // ŚivP_7.1,33.3cd/
tatra pūrvaṃ trayodaśyāṃ susnātaḥ sukṛtāhnikaḥ // ŚivP_7.1,33.4ab/
anujñāpya svamācāryaṃ saṃpūjya praṇipatya ca // ŚivP_7.1,33.4cd/
pūjāṃ vaiśeṣikīṃ kṛtvā śuklāṃbaradharaḥ svayam // ŚivP_7.1,33.5ab/
śuklayajñopavītī ca śuklamālyānulepanaḥ // ŚivP_7.1,33.5cd/
darbhāsane samāsīno darbhamuṣṭiṃ pragṛhya ca // ŚivP_7.1,33.6ab/ 539a

prāṇāyāmatrayaṃ kṛtvā prāṅmukho vāpyudaṅmukhaḥ // ŚivP_7.1,33.6cd/

dhyātvā devaṃ ca devīṃ ca tadvijñāpanavartmanā // ŚivP_7.1,33.6ef/

vratametatkaromīti bhavetsaṃkalpya dīkṣitaḥ // ŚivP_7.1,33.7ab/

yāvaccharīrapātaṃ vā dvādaśābdamathāpi vā // ŚivP_7.1,33.7cd/

tadardhaṃ vā tadardhaṃ vā māsadvādaśakaṃ tu vā // ŚivP_7.1,33.8ab/

tadardhaṃ vā tadardhaṃ vā māsamekamathāpi vā // ŚivP_7.1,33.8cd/

dinadvādaśakaṃ vā 'tha dinaṣaṭkamathāpi vā // ŚivP_7.1,33.9ab/

tadardhaṃ dinamekaṃ vā vratasaṃkalpanāvadhi // ŚivP_7.1,33.9cd/

agnimādhāya vidhivadvirajāhomakāraṇāt // ŚivP_7.1,33.10ab/

hutvājyena samidbhiśca caruṇā ca yathākramam // ŚivP_7.1,33.10cd/

pūrṇāmāpūrya tāṃ bhūyastattvānāṃ śuddhimuddiśan // ŚivP_7.1,33.11ab/

juhuyānmūlamantreṇa taireva samidādibhiḥ // ŚivP_7.1,33.11cd/

tattvānyetāni maddehe śuddhyaṃtām 1ityanusmaran // ŚivP_7.1,33.12ab/ pañcabhūtāni tanmātrāḥ pañcakarmendriyāṇi ca // ŚivP_7.1,33.12cd/
jñānakarmavibhedena pañcakarmavibhāgaśaḥ // ŚivP_7.1,33.13ab/
tvagādidhātavassapta pañca prāṇādivāyavaḥ // ŚivP_7.1,33.13cd/
manobuddhirahaṃ khyātirguṇāḥ prakṛtipūruṣau // ŚivP_7.1,33.14ab/
rāgo vidyākale caiva niyatiḥ kāla eva ca // ŚivP_7.1,33.14cd/
māyā ca śuddhividyā ca maheśvarasadāśivau // ŚivP_7.1,33.15ab/
śaktiśca śivatattvaṃ ca tattvāni kramaśo viduḥ // ŚivP_7.1,33.15cd/
mantraistu virajairhutvā hotāsau virajā bhavet // ŚivP_7.1,33.16ab/
śivānugrahamāsādya jñānavānsa hi jāyate // ŚivP_7.1,33.16cd/
atha gomayamādāya piṇḍīkṛtyābhimaṃtrya ca // ŚivP_7.1,33.17ab/
vinyasyāgnau ca samprokṣya dine tasminhaviṣyabhuk // ŚivP_7.1,33.17cd/
prabhāte tu caturdaśyāṃ kṛtvā sarvaṃ puroditam // ŚivP_7.1,33.18ab/
dine tasminnirāhāraḥ kālaṃ śeṣaṃ samāpayet // ŚivP_7.1,33.18cd/
prātaḥ parvaṇi cāpyevaṃ kṛtvā homā vasānataḥ // ŚivP_7.1,33.19ab/
upasaṃhṛtya rudrāgniṃ gṛhṇīyādbhasma yatnataḥ // ŚivP_7.1,33.19cd/
tataśca jaṭilo muṇḍī śikhaikajaṭa eva vā // ŚivP_7.1,33.20ab/
bhūtvā snātvā tato vītalajjaścetsyāddigambaraḥ // ŚivP_7.1,33.20cd/
api kāṣāyavasanaścarmacīrāmbaro 'tha vā // ŚivP_7.1,33.21ab/
ekāmbaro valkalī vā bhaveddaṇḍī ca mekhalī // ŚivP_7.1,33.21cd/
prakṣālya caraṇau paścāddvirācamyātmanastanum // ŚivP_7.1,33.22ab/
saṃkulīkṛtya tadbhasma virajānalasaṃbhavam // ŚivP_7.1,33.22cd/
agnirityādibhirmaṃtraiḥ ṣaḍbhirātharvaṇaiḥ kramāt // ŚivP_7.1,33.23ab/
vibhṛjyāṃgāni mūrdhādicaraṇāṃtāni taisspṛśet // ŚivP_7.1,33.23cd/
tatastena krameṇaiva samuddhṛtya ca bhasmanā // ŚivP_7.1,33.24ab/
sarvāṃgoddhūlanaṃ kuryātpraṇavena śivena vā // ŚivP_7.1,33.24cd/
tatastripuṇḍraṃ racayettriyāyuṣasamāhvayam // ŚivP_7.1,33.25ab/
śivabhāvaṃ samāgamya śivayogamathācaret // ŚivP_7.1,33.25cd/
kuryātstrisandhyamapyevametatpāśupataṃ vratam // ŚivP_7.1,33.26ab/
bhuktimuktipradaṃ caitatpaśutvaṃ vinivartayet // ŚivP_7.1,33.26cd/
tatpaśutvaṃ parityajya kṛtvā pāśupataṃ vratam // ŚivP_7.1,33.27ab/
pūjanīyo mahādevo liṃgamūrtissanātanaḥ // ŚivP_7.1,33.27cd/
padmamaṣṭadalaṃ haimaṃ navaratnairalaṃkṛtam // ŚivP_7.1,33.28ab/
karṇikākeśaropetamāsanaṃ parikalpayet // ŚivP_7.1,33.28cd/
vibhave tadabhāve tu raktaṃ sitamathāpi vā // ŚivP_7.1,33.29ab/
padmaṃ tasyāpyabhāve tu kevalaṃ bhāvanāmayam // ŚivP_7.1,33.29cd/
tatpadmakarṇikāmadhye kṛtvā liṃgaṃ kanīyasam // ŚivP_7.1,33.30ab/
sphīṭikaṃ pīṭhikopetaṃ pūjayedvidhivatkramāt // ŚivP_7.1,33.30cd/
pratiṣṭhāpya vidhānena talliṃgaṃ kṛtaśodhanam // ŚivP_7.1,33.31ab/
parikalpyāsanaṃ mūrtiṃ pañcavaktraprakārataḥ // ŚivP_7.1,33.31cd/
pañcagavyādibhiḥ pūrṇairyathāvibhavasaṃbhṛtaiḥ // ŚivP_7.1,33.32ab/
snāpayetkalaśaiḥ pūrṇairaṣṭāpadasamudbhavaiḥ // ŚivP_7.1,33.32cd/
gaṃdhadravyaissakarpūraiścandanādyaissakuṃkumaiḥ // ŚivP_7.1,33.33ab/
savedikaṃ samālipya liṃgaṃ bhūṣaṇabhūṣitam // ŚivP_7.1,33.33cd/
bilvapatraiśca padmaiśca raktaiḥ śvetaistathotpalaiḥ // ŚivP_7.1,33.34ab/
nīlotpalaistathānyaiśca puṣpaistaistaissugaṃdhibhiḥ // ŚivP_7.1,33.34cd/
puṇyaiḥ praśastaiḥ patraiśca citrairdūrvākṣatādibhiḥ // ŚivP_7.1,33.35ab/
samabhyarcya yathālābhaṃ mahāpūjāvidhānataḥ // ŚivP_7.1,33.35cd/
dhūpaṃ dīpaṃ tathā cāpi naivedyaṃ ca samādiśet // ŚivP_7.1,33.36ab/
nivedayitvā vibhave kalyāṇaṃ ca samācaret // ŚivP_7.1,33.36cd/
iṣṭāni ca viśiṣṭāni nyāyenopārjitāni ca // ŚivP_7.1,33.37ab/
sarvadravyāṇi deyāni vrate tasminviśeṣataḥ // ŚivP_7.1,33.37cd/
śrīpatrotpalapadmānāṃ saṃkhyā sāhasrikī matā // ŚivP_7.1,33.38ab/
pratyekamaparā saṃkhyā śatamaṣṭottaraṃ dvijāḥ // ŚivP_7.1,33.38cd/
tatrāpi ca viśeṣeṇa na tyajedbilvapatrakam // ŚivP_7.1,33.39ab/
haimamekaṃ paraṃ prāhuḥ padmaṃ padmasahasrakāt // ŚivP_7.1,33.39cd/
nīlotpalādiṣvapyetatsamānaṃ bilbapatrakaiḥ // ŚivP_7.1,33.40ab/
puṣpāntare na niyamo yathālābhaṃ nivedayet // ŚivP_7.1,33.40cd/
aṣṭāṅgamarghyamutkṛṣṭaṃ dhūpālepau viśeṣataḥ // ŚivP_7.1,33.41ab/
candanaṃ vāmadevākhye haritālaṃ ca pauruṣe // ŚivP_7.1,33.41cd/
īśāne bhasitaṃ kecidālepanamitīdṛśām // ŚivP_7.1,33.42ab/
na dhūpamiti manyante dhūpāntaravidhānataḥ // ŚivP_7.1,33.42cd/
sitāgurumaghorākhye mukhe kṛṣṇāguruṃ punaḥ // ŚivP_7.1,33.42ef/
pauruṣe guggulaṃ savye saumye saugaṃdhikaṃ mukhe // ŚivP_7.1,33.43ab/
īśāne 'pi hyuśīrādi deyāddhūpaṃ viśeṣataḥ // ŚivP_7.1,33.43cd/
śarkarāmadhukarpūrakapilāghṛtasaṃyutam // ŚivP_7.1,33.44ab/
caṃdanāgurukāṣṭhādyaṃ sāmānyaṃ saṃpracakṣate // ŚivP_7.1,33.44cd/
karpūravartirājyāḍhyā deyā dīpāvalistataḥ // ŚivP_7.1,33.45ab/
arghyamācamanaṃ deyaṃ prativaktramataḥ param // ŚivP_7.1,33.45cd/
prathamāvaraṇe pūjyo kramāddherambaṣaṇmukhau // ŚivP_7.1,33.46ab/
brahmāṃgāni tataścaiva prathamāvaraṇercite // ŚivP_7.1,33.46cd/
dvitīyāvaraṇe pūjyā vighneśāścakravartinaḥ // ŚivP_7.1,33.47ab/
tṛtīyāvaraṇe pūjyā bhavādyā aṣṭamūrtayaḥ // ŚivP_7.1,33.47cd/ 540a

mahādevādayastatra tathaikādaśamūrtayaḥ // ŚivP_7.1,33.48ab/

caturthāvaraṇe pūjyāḥ sarva eva gaṇeśvarāḥ // ŚivP_7.1,33.48cd/

bahireva tu padmasya pañcamāvaraṇe kramāt // ŚivP_7.1,33.49ab/

daśadikpatayaḥ pūjyāḥ sāstrāḥ sānucarāstathā // ŚivP_7.1,33.49cd/

brahmaṇo mānasāḥ putrāḥ sarve 'pi jyotiṣāṃ gaṇāḥ // ŚivP_7.1,33.50ab/

sarvā devyaśca devāśca sarve sarve ca khecarāḥ // ŚivP_7.1,33.50cd/

pātālavāsinaścānye sarve munigaṇā api // ŚivP_7.1,33.51ab/

yogino hi sakhāssarve pataṃgā mātarastathā // ŚivP_7.1,33.51cd/

kṣetrapālāśca sagaṇāḥ sarvaṃ caitaccarācaram // ŚivP_7.1,33.52ab/

pūjanīyaṃ śivaprītyā mattvā śaṃbhuvibhūtimat // ŚivP_7.1,33.52cd/

athāvaraṇapūjāṃte saṃpūjya parameśvaram // ŚivP_7.1,33.53ab/

sājyaṃ savyaṃ janaṃ hṛdyaṃ havirbhaktyā nivedayet // ŚivP_7.1,33.53cd/

mukhavāsādikaṃ dattvā tāmbūlaṃ sopadaṃśakam // ŚivP_7.1,33.54ab/

alaṃkṛtya ca bhūyo 'pi nānāpuṣpavibhūṣaṇaiḥ // ŚivP_7.1,33.54cd/

nīrājanāṃte vistīrya pūjāśeṣaṃ samāpayet // ŚivP_7.1,33.55ab/

caṣakaṃ sopakāraṃ ca śayanaṃ ca samarpayet // ŚivP_7.1,33.55cd/

candrasaṃkāśahāraṃ ca śayanīyaṃ samarpayet // ŚivP_7.1,33.56ab/

ādyaṃ nṛpocitaṃ hṛdyaṃ tatsarvamanurūpataḥ // ŚivP_7.1,33.56cd/

kṛtvā ca kārayitvā ca hitvā ca pratipūjanam // ŚivP_7.1,33.57ab/

stotraṃ vyapohanaṃ japtvā vidyāṃ pañcākṣarīṃ japet // ŚivP_7.1,33.57cd/

pradakṣiṇāṃ praṇāmaṃ ca kṛtvātmānaṃ samarpayet // ŚivP_7.1,33.58ab/

tataḥ purastāddevasya guruviprau ca pūjayet // ŚivP_7.1,33.58cd/

dattvārghyamaṣṭau puṣpāṇi devamudvāsya liṃgataḥ // ŚivP_7.1,33.59ab/

agneścāgniṃ susaṃyamya hyudvāsya ca tamapyuta // ŚivP_7.1,33.59cd/

pratyahaṃ ca janastvevaṃ kuryātsevāṃ puroditām // ŚivP_7.1,33.60ab/

tatastatsāmbujaṃ liṃgaṃ sarvopakaraṇānvitam // ŚivP_7.1,33.60cd/

samarpayetsvagurave sthāpayedvā śivālaye // ŚivP_7.1,33.61ab/

saṃpūjya ca gurūnviprānvratinaśca viśeṣataḥ // ŚivP_7.1,33.61cd/

bhaktāndvijāṃśca śaktaśceddīnānāthāṃśca toṣayet // ŚivP_7.1,33.62ab/

svayaṃ cānaśane śaktaḥ phalamūlāśane 'tha vā // ŚivP_7.1,33.62cd/

payovrato vā bhikṣāśī bhavedekāśanastathā // ŚivP_7.1,33.63ab/

naktaṃ yuktāśano nityaṃ bhūśayyānirataḥ śuciḥ // ŚivP_7.1,33.63cd/

bhasmaśāyī tṛṇeśāyī cīrājinadhṛto 'thavā // ŚivP_7.1,33.64ab/

brahmacaryavrato nityaṃ vratametatsamācaret // ŚivP_7.1,33.64cd/

arkavāre tathārdrāyāṃ pañcadaśyāṃ ca pakṣayoḥ // ŚivP_7.1,33.65ab/

aṣṭamyāṃ ca caturdaśyāṃ śaktastūpavasedapi // ŚivP_7.1,33.65cd/

pākhaṇḍipatitodakyāssūtakāntyajapūrvakān // ŚivP_7.1,33.66ab/

varjayetsarvayatnena manasā karmaṇā girā // ŚivP_7.1,33.66cd/

kṣamadānadayāsatyāhiṃsāśīlaḥ sadā bhavet // ŚivP_7.1,33.67ab/

saṃtuṣṭaśca praśāntaśca japadhyānaratastathā // ŚivP_7.1,33.67cd/

kuryāttriṣavaṇasnānaṃ bhasmasnānamathāpi vā // ŚivP_7.1,33.68ab/

pūjāṃ vaiśeṣikīṃ caiva manasā vacasā girā // ŚivP_7.1,33.68cd/

bahunātra kimuktena nācaredaśivaṃ vratī // ŚivP_7.1,33.69ab/

pramādāttu tathācāre nirūpya gurulāghave // ŚivP_7.1,33.69cd/

540b

ucitāṃ niṣkṛtiṃ kuryātpūjāhomajapādibhiḥ // ŚivP_7.1,33.70ab/

āsamāptervratasyaivamācarenna pramādataḥ // ŚivP_7.1,33.70cd/

godānaṃ ca vṛṣotsargaṃ kuryātpūjāṃ ca saṃpadā // ŚivP_7.1,33.71ab/

bhaktaśca śivaprītyarthaṃ sarvakāmavivarjitaḥ // ŚivP_7.1,33.71cd/

sāmānyametatkathitaṃ vratasyāsya samāsataḥ // ŚivP_7.1,33.72ab/

pratimāsaṃ viśeṣaṃ ca pravadāmi yathāśrutam // ŚivP_7.1,33.72cd/

vaiśākhe vajraliṃgaṃ tu jyeṣṭhe mārakataṃ śubham // ŚivP_7.1,33.73ab/

āṣāḍhe mauktikaṃ vidyācchrāvaṇe nīlanirmitam // ŚivP_7.1,33.73cd/

māse bhādrapade caiva padmarāgamayaṃ param // ŚivP_7.1,33.74ab/

āśvine māsi vidyādvai liṃgaṃ gomedakaṃ varam // ŚivP_7.1,33.74cd/

kārtikyāṃ vaidrumaṃ liṃgaṃ vaidūryaṃ mārgaśīrṣake // ŚivP_7.1,33.75ab/

puṣparāgamayaṃ pauṣe māghe dyumaṇijantathā // ŚivP_7.1,33.75cd/

phālguṇe candrakāntotthaṃ caitre tadvyatyayo 'thavā // ŚivP_7.1,33.76ab/

sarvamāseṣu ratnānāmalābhe haimameva vā // ŚivP_7.1,33.76cd/

haimābhāve rājataṃ vā tāmrajaṃ śailajantathā // ŚivP_7.1,33.77ab/

mṛnmayaṃ vā yathālābhaṃ jātuṣaṃ cānyadeva vā // ŚivP_7.1,33.77cd/

sarvagaṃdhamayaṃ vātha liṃgaṃ kuryādyathāruci // ŚivP_7.1,33.78ab/

vratāvasānasamaye samācaritanityakaḥ // ŚivP_7.1,33.78cd/

kṛtvā vaiśeṣikīṃ pūjāṃ hutvā caiva yathā purā // ŚivP_7.1,33.79ab/

saṃpūjya ca tathācāryaṃ vratinaśca viśeṣataḥ // ŚivP_7.1,33.79cd/

deśikenāpyanujñātaḥ prāṅmukho vāpyudaṅmukhaḥ // ŚivP_7.1,33.80ab/

darbhāsano darbhapāṇiḥ prāṇāpānau niyamya ca // ŚivP_7.1,33.80cd/

japitvā śaktito mūlaṃ dhyātvā sāmbaṃ triyambakam // ŚivP_7.1,33.81ab/

anujñāpya yathāpūrvaṃ namaskṛtya kṛtāñjaliḥ // ŚivP_7.1,33.81cd/

samutsṛjāmi bhagavanvratametattvadājñayā // ŚivP_7.1,33.82ab/

ityuktvā liṃgamūlasthāndarbhānuttaratastyajet // ŚivP_7.1,33.82cd/

tato daṇḍajaṭācīramekhalā api cotsṛjet // ŚivP_7.1,33.83ab/

punarācamya vidhivatpañcākṣaramudīrayet // ŚivP_7.1,33.83cd/

yaḥ kṛtvātyaṃtikīṃ dīkṣāmādehāntamanākulaḥ // ŚivP_7.1,33.84ab/

vratametatprakurvīta sa tu vai naiṣṭhikaḥ smṛtaḥ // ŚivP_7.1,33.84cd/

so 'tyāśramī ca vijñeyo mahāpāśupatastathā // ŚivP_7.1,33.85ab/

sa eva tapatāṃ śreṣṭha sa eva ca mahāvratī // ŚivP_7.1,33.85cd/

na tena sadṛśaḥ kaścitkṛtakṛtyo mumukṣuṣu // ŚivP_7.1,33.86ab/

yo yatirnaiṣṭhiko jātastamāhurnaiṣṭhikottamam // ŚivP_7.1,33.86cd/

yo 'nvahaṃ dvādaśāhaṃ vā vratametatsamācaret // ŚivP_7.1,33.87ab/

so 'pi naiṣṭhikatulyaḥ syāttīvravratasamanvayāt // ŚivP_7.1,33.87cd/

ghṛtākto yaścaredetadvrataṃ vrataparāyaṇaḥ // ŚivP_7.1,33.88ab/

dvitraikadivasaṃ vāpi sa ca kaścana naiṣṭhikaḥ // ŚivP_7.1,33.88cd/

kṛtyamityeva niṣkāmo yaścaredvratamuttamam // ŚivP_7.1,33.89ab/

śivārpitātmā satataṃ na tena sadṛśaḥ kvacit // ŚivP_7.1,33.89cd/

bhasmacchanno dvijo vidvānmahāpātakasaṃbhavaiḥ // ŚivP_7.1,33.90ab/

pāpaissudāruṇaissadyo mucyate nātra saṃśayaḥ // ŚivP_7.1,33.90cd/

rudrāgniryatparaṃ vīryantadbhasma parikīrtitam // ŚivP_7.1,33.91ab/

tasmātsarveṣu kāleṣu vīryavānbhasmasaṃyutaḥ // ŚivP_7.1,33.91cd/

541a

bhasmaniṣṭhasya naśyanti deṣā bhasmāgnisaṃgamāt // ŚivP_7.1,33.92ab/

bhasmasnānaviśuddhātmā bhasmaniṣṭha iti smṛtaḥ // ŚivP_7.1,33.92cd/

bhasmanā digdhasarvāṃgo bhasmadīptatripuṃḍrakaḥ // ŚivP_7.1,33.93ab/

bhasmasnāyī ca puruṣo bhasmaniṣṭha iti smṛtaḥ // ŚivP_7.1,33.93cd/

bhūtapretapiśāsāśca rogāścātīva dussahāḥ // ŚivP_7.1,33.94ab/

bhasmaniṣṭhasya sānnidhyādvidravaṃti na saṃśayaḥ // ŚivP_7.1,33.94cd/

bhāsanādbhāsitaṃ proktaṃ bhasma kalmaṣabhakṣaṇāt // ŚivP_7.1,33.95ab/

bhūtibhūtikarī caiva rakṣā rakṣākarī param // ŚivP_7.1,33.95cd/

kimanyadiha vaktavyaṃ bhasmamāhātmyakāraṇam // ŚivP_7.1,33.96ab/

vratī ca bhasmanā snātassvayaṃ devo maheśvaraḥ // ŚivP_7.1,33.96cd/

paramāstraṃ ca śaivānāṃ bhasmaitatpārameśvaram // ŚivP_7.1,33.97ab/

dhaumyāgrajasya tapasi vyāpado yannivāritāḥ // ŚivP_7.1,33.97cd/

tasmātsarvaprayatnena kṛtvā pāśupatavratam // ŚivP_7.1,33.98ab/

dhanavadbhasma saṃgṛhya bhasmasnānarato bhavet // ŚivP_7.1,33.98cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe paśupativratavidhānavarṇanaṃ nāma trayastriṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 34 ṛṣaya ūcuḥ dhaumyāgrajena śuśunā kṣīrārthaṃ hi tapaḥ kṛtam // ŚivP_7.1,34.1ab/
tasmāt kṣīrārṇavo dattastasmai devena śūlinā // ŚivP_7.1,34.1cd/
sa kathaṃ śiśuko lebhe śivaśāstrapravaktṛtām // ŚivP_7.1,34.2ab/
kathaṃ vā śivasadbhāvaṃ jñātvā tapasi niṣṭhitaḥ // ŚivP_7.1,34.2cd/
kathaṃ ca labdhavijñānastapaścaraṇaparvaṇi // ŚivP_7.1,34.3ab/
rudrāgneryatparaṃ vīryaṃ labhe bhasma svarakṣakam // ŚivP_7.1,34.3cd/
vāyuruvāca na hyeṣa śiśukaḥ kaścitprākṛtaḥ kṛtavāṃstapaḥ // ŚivP_7.1,34.4ab/
munivaryasya tanayo vyāghrapādasya dhīmataḥ // ŚivP_7.1,34.4cd/
janmāntareṇa saṃsiddhaḥ kenāpi khalu hetunā // ŚivP_7.1,34.5ab/
svapadapracyuto diṣṭyā prāpto munikumāratām // ŚivP_7.1,34.5cd/
mahādevaprasādasya bhāgyāpannasya bhāvinaḥ // ŚivP_7.1,34.6ab/
dugdhābhilāṣaprabhavadvāratāmagamattapaḥ // ŚivP_7.1,34.6cd/
ataḥ sarvagaṇeśatvaṃ kumāratvaṃ ca śāśvatam // ŚivP_7.1,34.7ab/
saha dugdhābdhinā tasmai pradadau śaṃkaraḥ svayam // ŚivP_7.1,34.7cd/
tasya jñānāgamopyasya prasādādeva śāṃkarāt // ŚivP_7.1,34.8ab/
kaumāraṃ hi paraṃ sākṣājjñānaṃ śaktimayaṃ viduḥ // ŚivP_7.1,34.8cd/
śivaśāstrapravaktṛtvamapi tasya hi tatkṛtam // ŚivP_7.1,34.9ab/
kumāro munito labdhajñānābdhiriva nandanaḥ // ŚivP_7.1,34.9cd/
dṛṣṭaṃ tu kāraṇaṃ tasya śivajñānasamanvaye // ŚivP_7.1,34.10ab/
svamātṛvacanaṃ sākṣācchokajaṃ kṣīrakāraṇāt // ŚivP_7.1,34.10cd/
kadācitkṣīramatyalpaṃ pītavānmātulāśrame // ŚivP_7.1,34.11ab/
īrṣayayā mātulasutaṃ saṃtṛptakṣīramuttamam // ŚivP_7.1,34.11cd/
pītvā sthitaṃ yathākāmaṃ dṛṣṭvā vai mātulātmajam // ŚivP_7.1,34.12ab/
upamanyurvyāghrapādiḥ prītyā provāca mātaram // ŚivP_7.1,34.12cd/
upamanyuruvāca mātarmātarmahābhāge mama dehi tapasvini // ŚivP_7.1,34.13ab/ 541b

gavyaṃ kṣīramatisvādu nālpamuṣṇaṃ pibāmyaham // ŚivP_7.1,34.13cd/

vāyuruvāca tacchrutvā putravacanaṃ tanmātā ca tapasvinī // ŚivP_7.1,34.14ab/
vyāghrapādasya mahiṣī duḥkhamāpattadā ca sā // ŚivP_7.1,34.14cd/
upalālyātha suprītyā putramāliṃgya sādaram // ŚivP_7.1,34.15ab/
duḥkhitā vilalāpātha smṛtvā nairdhanyamātmanaḥ // ŚivP_7.1,34.15cd/
smṛtvāsmṛtvā punaḥ kṣīramupamanyussa bālakaḥ // ŚivP_7.1,34.16ab/
dehi dehīti tāmāha rudranbhūyo mahādyutiḥ // ŚivP_7.1,34.16cd/
taddhaṭhaṃ sā parijñāya dvijapatnī tapasvinī // ŚivP_7.1,34.17ab/
śāntaye taddhaṭhasyātha śubhopāyamarīracat // ŚivP_7.1,34.17cd/
uñchavṛttyārjitānbījānsvayaṃ dṛṣṭvā ca sā tadā // ŚivP_7.1,34.18ab/
bījapiṣṭamathāloḍya toyena kalabhāṣiṇī // ŚivP_7.1,34.18cd/
ehyehi mama putreti sāmapūrvaṃ tatassutam // ŚivP_7.1,34.19ab/
āliṃgyādāya duḥkhārtā pradadau kṛtrimaṃ payaḥ // ŚivP_7.1,34.19cd/
pītvā ca kṛtrimaṃ kṣīraṃ mātrāṃ dattaṃ sa bālakaḥ // ŚivP_7.1,34.20ab/
naitatkṣīramiti prāha mātaraṃ cātivihvalaḥ // ŚivP_7.1,34.20cd/
duḥkhitā sā tadā prāha saṃprekṣyāghrāya mūrdhani // ŚivP_7.1,34.21ab/
samārjya netra putrasya karābhyāṃ kamalāyate // ŚivP_7.1,34.21cd/
jananyuvāca taṭinī ratnapūrṇāstāssvargapātālagocarāḥ // ŚivP_7.1,34.22ab/
bhāgyahīnā na paśyanti bhaktihīnāśca ye śive // ŚivP_7.1,34.22cd/
rājyaṃ svargaṃ ca mokṣaṃ ca bhojanaṃ kṣīrasaṃbhavam // ŚivP_7.1,34.23ab/
na labhante priyāṇyeṣāṃ na tuṣyati yadā śivaḥ // ŚivP_7.1,34.23cd/
bhavaprasādajaṃ sarvaṃ nānyaddevaprasādajam // ŚivP_7.1,34.24ab/
anyadeveṣu niratā duḥkhārtā vibhramanti ca // ŚivP_7.1,34.24cd/
kṣīraṃ tatra kuto 'smākaṃ vane nivasatāṃ sadā // ŚivP_7.1,34.25ab/
kva dugdhasādhanaṃ vatsa kva vayaṃ vanavāsinaḥ // ŚivP_7.1,34.25cd/
kṛtsnābhāvena dāridryānmayā te bhāgyahīnayā // ŚivP_7.1,34.26ab/
mithyādugdhamidaṃ dattampiṣṭamāloḍya vāriṇā // ŚivP_7.1,34.26cd/
tvaṃ mātulagṛhe svalpaṃ pītvā svādu payaḥ śṛtam // ŚivP_7.1,34.27ab/
jñātvā svādu tvayā pītaṃ tajjātīyamanusmaran // ŚivP_7.1,34.27cd/
dattaṃ na paya ityuktvā rudan duḥkhīkaroṣi mām // ŚivP_7.1,34.28ab/
prasādena vinā śaṃbho payastava na vidyate // ŚivP_7.1,34.28cd/
pādapaṃkajayostasya sāmbasya sagaṇasya ca // ŚivP_7.1,34.29ab/
bhaktyā samarpitaṃ yattatkāraṇaṃ sarvasampadām // ŚivP_7.1,34.29cd/
adhunā vasudosmābhirmahādevo na pūjitaḥ // ŚivP_7.1,34.30ab/
sakāmānāṃ yathākāmaṃ yathoktaphaladāyakaḥ // ŚivP_7.1,34.30cd/
dhanānyuddiśya nāsmābhiritaḥ prāgarcitaḥ śivaḥ // ŚivP_7.1,34.31ab/
ato daridrāssaṃjātā vayaṃ tasmānna te payaḥ // ŚivP_7.1,34.31cd/
pūrvajanmani yaddattaṃ śivamuddiśya vai sutaḥ // ŚivP_7.1,34.32ab/
tadeva labhyate nānyadviṣṇumuddiśya vā prabhum // ŚivP_7.1,34.32cd/
vāyuruvāca iti mātṛvacaḥ śrutvā tathyaṃ śokādisūcakam // ŚivP_7.1,34.33ab/
bālo 'pyanutapannaṃtaḥ pragalbhamidamabravīt // ŚivP_7.1,34.33cd/ 542a

upamanyuruvāca śokenālamito mataḥ sāṃbo yadyasti śaṃkaraḥ // ŚivP_7.1,34.34ab/
tyaja śokaṃ mahābhāge sarvaṃ bhadraṃ bhaviṣyati // ŚivP_7.1,34.34cd/
śṛṇu mātarvaco medya mahādevo 'sti cetkvacit // ŚivP_7.1,34.35ab/
cirādvā hyacirādvāpi kṣīrodaṃ sādhayāmyaham // ŚivP_7.1,34.35cd/
vāyuruvāca iti śrutvā vacastasya bālakasya mahāmateḥ // ŚivP_7.1,34.36ab/
praytuvāca tadā mātā suprasannā manasvinī // ŚivP_7.1,34.36cd/
mātovāca śubhaṃ vicāritaṃ tāta tvayā matprītivardhanam // ŚivP_7.1,34.37ab/
vilaṃbaṃ mā kathāstvaṃ hi bhaja sāṃbaṃ sadāśivam // ŚivP_7.1,34.37cd/
sarvasmādadhiko 'styeva śivaḥ paramakāraṇam // ŚivP_7.1,34.38ab/
tatkṛtaṃ hi jagatsarvaṃ brahmādyāstasya kiṃkarāḥ // ŚivP_7.1,34.38cd/
tatprasādakṛtaiśvaryā dāsāstasya vayaṃ prabhoḥ // ŚivP_7.1,34.39ab/
taṃ vinānyaṃ na jānīmaśśaṃkaraṃ lokaśaṃkaram // ŚivP_7.1,34.39cd/
anyāndevānparityajya karmaṇā manasā girā // ŚivP_7.1,34.40ab/
tameva sāṃbaṃ sagaṇaṃ bhaja bhāvapurassaram // ŚivP_7.1,34.40cd/
tasya devādhidevasya śivasya varadāyinaḥ // ŚivP_7.1,34.41ab/
sākṣānnamaśśivāyeti maṃtro 'yaṃ vācakaḥ smṛtaḥ // ŚivP_7.1,34.41cd/
saptakoṭimahāmaṃtrāḥ sarve sapraṇavāḥ pare // ŚivP_7.1,34.42ab/
tasminneva vilīyaṃte punastasmādvinirgatāḥ // ŚivP_7.1,34.42cd/
saprasādāśca te maṃtrāḥ svādhikārādyapekṣayā // ŚivP_7.1,34.43ab/
sarvādhikārastveko 'yaṃ maṃtra eveśvarājñayā // ŚivP_7.1,34.43cd/
yathā nikṛṣṭānutkṛṣṭānsarvānapyātmanaḥ śivaḥ // ŚivP_7.1,34.44ab/
kṣamate rakṣituṃ tadvanmaṃtro 'yamapi sarvadā // ŚivP_7.1,34.44cd/
prabalaśca tathā hyeṣa maṃtro mantrāntarādapi // ŚivP_7.1,34.45ab/
sarvarakṣākṣamo 'pyeṣa nāparaḥ kaścidiṣyate // ŚivP_7.1,34.45cd/
tasmānmantrāntarāṃstyaktvā pañcākṣaraparo bhava // ŚivP_7.1,34.46ab/
tasmiñjihvāṃtaragate na kiṃcidiha durlabham // ŚivP_7.1,34.46cd/
adhorāstraṃ ca śaivānāṃ rakṣāheturanuttamam // ŚivP_7.1,34.47ab/
tacca tatprabhavaṃ matvā tatparo bhava nānyathā // ŚivP_7.1,34.47cd/
bhasmedantu mayā labdhaṃ pitureva tavottamam // ŚivP_7.1,34.48ab/
virajānalasaṃsiddhaṃ mahāvyāpannivāraṇam // ŚivP_7.1,34.48cd/
maṃtraṃ ca te mayā dattaṃ gṛhāṇa madanujñayā // ŚivP_7.1,34.49ab/
anenaivāśu japtena rakṣā tava bhaviṣyati // ŚivP_7.1,34.49cd/
vāyuruvāca evaṃ mātrā samādiśya śivamastvityudīrya ca // ŚivP_7.1,34.50ab/
visṛṣṭastadvaco mūrdhni kurvanneva tadā muniḥ // ŚivP_7.1,34.50cd/
tāṃ praṇamyaivamuktvā ca tapaḥ kartuṃ pracakrame // ŚivP_7.1,34.51ab/
tamāha ca tadā mātā śubhaṃ kurvaṃtu te surāḥ // ŚivP_7.1,34.51cd/
anujñātastayā tatra tapastepe sa duścaram // ŚivP_7.1,34.52ab/
himavatparvataṃ prāpya vāyubhakṣaḥ samāhitaḥ // ŚivP_7.1,34.52cd/
aṣṭeṣṭakābhiḥ prasādaṃ kṛtvā liṃgaṃ ca mṛnmayam // ŚivP_7.1,34.53ab/
tatrāvāhya mahādevaṃ sāṃbaṃ sagaṇamavyayam // ŚivP_7.1,34.53cd/ 542b

bhaktyā pañcākṣareṇaiva putraiḥ puṣpairvanodbhavaiḥ // ŚivP_7.1,34.54ab/

samabhyarcya ciraṃ kālaṃ cacāra paramaṃ tapaḥ // ŚivP_7.1,34.54cd/

tatastapaścarattaṃ taṃ bālamekākinaṃ kṛśam // ŚivP_7.1,34.55ab/

upamanyuṃ dvijavaraṃ śivasaṃsaktamānasam // ŚivP_7.1,34.55cd/

purā marīcinā śaptāḥ kecinmunipiśācakāḥ // ŚivP_7.1,34.56ab/

saṃpīḍya rākṣasairbhāvaistapasovighnamācaran // ŚivP_7.1,34.56cd/

sa ca taiḥ pīḍyamāno 'pi tapaḥ kurvankathañcana // ŚivP_7.1,34.57ab/

sadā namaḥ śivāyeti krośati smārtanādavat // ŚivP_7.1,34.57cd/

tannādaśravaṇādeva tapaso vighnakāriṇaḥ // ŚivP_7.1,34.58ab/

te taṃ bālaṃ samutsṛjya munayassamupācaran // ŚivP_7.1,34.58cd/

tapasā tasya viprasya copamanyormahātmanaḥ // ŚivP_7.1,34.59ab/

carācaraṃ ca munayaḥ pradīpitamabhūjjagat // ŚivP_7.1,34.59cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe upamanyutapovarṇanaṃ nāma catustriṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 35 vāyuruvāca atha sarve pradīptāṃgā vaikuṇṭhaṃ prayayurdrutam // ŚivP_7.1,35.1ab/
praṇamyāhuśca tatsarvaṃ haraye devasattamāḥ // ŚivP_7.1,35.1cd/
śrutvā teṣāṃ tadā vākyaṃ bhagavānpuruṣottamaḥ // ŚivP_7.1,35.2ab/
kimidantviti saṃcintya jñātvā tatkāraṇaṃ ca saḥ // ŚivP_7.1,35.2cd/
jagāma mandaraṃ tūrṇaṃ maheśvaradidṛkṣayā // ŚivP_7.1,35.3ab/
dṛṣṭvā devaṃ praṇamyaivaṃ provāca sukṛtāṃjaliḥ // ŚivP_7.1,35.3cd/
viṣṇuruvāca bhagavanbrāhmaṇaḥ kaścidupamanyuriti śrutaḥ // ŚivP_7.1,35.4ab/
kṣīrārthamadahatsarvaṃ tapasā tannivāraya // ŚivP_7.1,35.4cd/
vāyuruvāca iti śrutvā vaco viṣṇoḥ prāha devo maheśvaraḥ // ŚivP_7.1,35.5ab/
śiśuṃ nivārayiṣyāmi tattvaṃ gaccha svamāśramam // ŚivP_7.1,35.5cd/
tacchrutvā śaṃbhuvacanaṃ sa viṣṇurdevavallabhaḥ // ŚivP_7.1,35.6ab/
jagāmāśvāsya tānsarvānsvalokamamarādikān // ŚivP_7.1,35.6cd/
etasminnaṃtare devaḥ pinākī parameśvaraḥ // ŚivP_7.1,35.7ab/
śakrasya rūpamāsthāya gantuṃ cakre matiṃ tataḥ // ŚivP_7.1,35.7cd/
atha jagāma munestu tapovanaṃ gajavareṇa sitena sadāśivaḥ // ŚivP_7.1,35.8ab/
saha surāsurasiddhamahoragairamararājatanuṃ svayamāsthitaḥ // ŚivP_7.1,35.8cd/
sa vāraṇaścāru tadā vibhuṃ taṃ nivījya vālavyajanena divyam // ŚivP_7.1,35.9ab/
dadhāra śacyā sahitaṃ sureṃdraṃ kareṇa vāmena śitātapatram // ŚivP_7.1,35.9cd/
rarāja bhagavānsomaḥ śakrarūpī sadāśivaḥ // ŚivP_7.1,35.10ab/
tenātapatreṇa yathā candrabiṃbena mandaraḥ // ŚivP_7.1,35.10cd/
āsthāyaivaṃ hi śakrasya svarūpaṃ parameśvaraḥ // ŚivP_7.1,35.11ab/
jagāmānugrahaṃ kartumupamanyostadāśramam // ŚivP_7.1,35.11cd/
taṃ dṛṣṭvā parameśānaṃ śakrarūpadharaṃ śivam // ŚivP_7.1,35.12ab/
praṇamya śirasā prāha mahāmunivaraḥ svayam // ŚivP_7.1,35.12cd/
upamanyuruvāca pāvitaścāśramasso 'yaṃ mama deveśvara svayam // ŚivP_7.1,35.13ab/
prāpto yattvaṃ jagannātha bhagavandevasattama // ŚivP_7.1,35.13cd/
vāyuruvāca evamuktvā sthitaṃ prekṣya kṛtāṃjalipuṭaṃ dvijam // ŚivP_7.1,35.14ab/ 543a

prāha gaṃbhīrayā vācā śakrarūpadharo haraḥ // ŚivP_7.1,35.14cd/

śakra uvāca tuṣṭo 'smi te varaṃ brūhi tapasānena suvrata // ŚivP_7.1,35.15ab/
dadāmi cepsitānsarvāndhaumyāgraja mahāmune // ŚivP_7.1,35.15cd/
vāyuruvāca evamuktastadā tena śakreṇa munipuṃgavaḥ // ŚivP_7.1,35.16ab/
vārayāmi śive bhaktimityuvāca kṛtāñjaliḥ // ŚivP_7.1,35.16cd/
tanniśamya hariḥ 1 prāha māṃ na jānāsi lekhapam // ŚivP_7.1,35.17ab/ trailokyādhipatiṃ śakraṃ sarvadevanamaskṛtam // ŚivP_7.1,35.17cd/
madbhakto bhava viprarṣe māmevārcaya sarvadā // ŚivP_7.1,35.18ab/
dadāmi sarvaṃ bhadraṃ te tyaja rudraṃ ca nirguṇam // ŚivP_7.1,35.18cd/
rudreṇa nirguṇenāpi kiṃ te kāryaṃ bhaviṣyati // ŚivP_7.1,35.19ab/
devapaṅktibahirbhūto yaḥ piśācatvamāgataḥ // ŚivP_7.1,35.19cd/
vāyuruvāca tacchrutvā prāha sa munirjapanpañcākṣaraṃ manum // ŚivP_7.1,35.20ab/
manyamāno dharmavighnaṃ prāha taṃ kartumāgatam // ŚivP_7.1,35.20cd/
upamanyuruvāca tvayaivaṃ kathitaṃ sarvaṃ bhavaniṃdāratena vai // ŚivP_7.1,35.21ab/
prasaṃgādeva devasya nirguṇatvaṃ mahātmanaḥ // ŚivP_7.1,35.21cd/
tvaṃ na jānāmi vai rudraṃ sarvadeveśvareśvaram // ŚivP_7.1,35.22ab/
brahmaviṣṇumaheśānāṃ janaka prakṛteḥ param // ŚivP_7.1,35.22cd/
sadasadvyaktamavyaktaṃ yamāhurbrahmavādinaḥ // ŚivP_7.1,35.23ab/
nityamekamanekaṃ ca varaṃ tasmādvṛṇomyaham // ŚivP_7.1,35.23cd/
hetuvādavinirmuktaṃ sāṃkhyayogārthadamparam // ŚivP_7.1,35.24ab/
upāsate yaṃ tattvajñā varaṃ tasmādvṛṇomyaham // ŚivP_7.1,35.24cd/
nāsti śaṃbhoḥ paraṃ tattvaṃ sarvakāraṇakāraṇāt // ŚivP_7.1,35.25ab/
brahmaviṣṇvādidevānāṃ sraṣṭurguṇaparādvibhoḥ // ŚivP_7.1,35.25cd/
bahunātra kimuktena mayādyānumitaṃ mahat // ŚivP_7.1,35.26ab/
bhavāṃtare kṛtaṃ pāpaṃ śrutā nindā bhavasya cet // ŚivP_7.1,35.26cd/
śrutvā niṃdāṃ bhavasyātha tatkṣaṇādeva santyajet // ŚivP_7.1,35.27ab/
svadehaṃ tannihatyāśu śivalokaṃ sa gacchati // ŚivP_7.1,35.27cd/
āstāṃ tāvanmameccheyaṃ kṣīraṃ prati surādhama // ŚivP_7.1,35.28ab/
nihatya tvāṃ śivāstreṇa tyajāmyetaṃ kalevaram // ŚivP_7.1,35.28cd/
vāyuruvāca evamuktvopamanyustaṃ martuṃ vyavasitassvayam // ŚivP_7.1,35.29ab/
kṣīre vāñchāmapi tyaktvā nihantuṃ śakramudyataḥ // ŚivP_7.1,35.29cd/
bhasmādāya tadā ghoramaghorāstrābhimaṃtritam // ŚivP_7.1,35.30ab/
visṛjya śakramuddiśya nanāda sa munistadā // ŚivP_7.1,35.30cd/
smṛtvā śaṃbhupadadvaṃdvaṃ svadehaṃ dugdhumudyataḥ // ŚivP_7.1,35.31ab/
āgneyīṃ dhāraṇāṃ bibhradupamanyuravasthitaḥ // ŚivP_7.1,35.31cd/
evaṃ vyavasite vipre bhagavānbhaganetrahā // ŚivP_7.1,35.32ab/
vārayāmāsa saumyena dhāraṇāṃ tasya yoginaḥ // ŚivP_7.1,35.32cd/
tadvisṛṣṭamaghorāstraṃ naṃdīśvaraniyogataḥ // ŚivP_7.1,35.33ab/
jagṛhe madhyataḥ kṣiptaṃ nandī śaṃkaravallabhaḥ // ŚivP_7.1,35.33cd/

1 indraḥ

543b

svaṃ rūpameva bhagavānāsthāya parameśvaraḥ // ŚivP_7.1,35.34ab/

darśayāmāsa śiprāya bālendukṛtaśekharam // ŚivP_7.1,35.34cd/

kṣīrārṇavasahasraṃ ca pīyūṣārṇavameva vā // ŚivP_7.1,35.35ab/

dadhyāderarṇavāṃścaiva ghṛtodārṇavameva ca // ŚivP_7.1,35.35cd/

phalārṇavaṃ ca bālasya bhakṣya bhojyārṇavaṃ tathā // ŚivP_7.1,35.36ab/

apūpānāṃ giriṃ caiva darśayāmāsa sa prabhuḥ // ŚivP_7.1,35.36cd/

evaṃ sa dadṛśe devo devyā sārdhaṃ vṛṣopari // ŚivP_7.1,35.37ab/

gaṇeśvaraistriśūlādyairdivyāstrairapi saṃvṛtaḥ // ŚivP_7.1,35.37cd/

divi duṃdubhayo neduḥ puṣpavṛṣṭiḥ papāta ca // ŚivP_7.1,35.38ab/

viṣṇubrahmendrapramukhairdevaiśchannā diśo daśa // ŚivP_7.1,35.38cd/

athopamanyurānandasamudrormibhirāvṛtaḥ // ŚivP_7.1,35.39ab/

papāta daṇḍavadbhūmau bhaktinamreṇa cetasā // ŚivP_7.1,35.39cd/

etasminsamaye tatra sasmito bhagavānbhavaḥ // ŚivP_7.1,35.40ab/

ehyehīti tamāhūya mūrdhnyāghrāya dadau varān // ŚivP_7.1,35.40cd/

śiva uvāca bhakṣyabhojyānyathākāmaṃ bāndhavairbhukṣva sarvadā // ŚivP_7.1,35.41ab/
sukhī bhava sadā duḥkhānnirmuktā bhaktimānmama // ŚivP_7.1,35.41cd/
upamanyo mahābhāga tavāmbaiṣā hi pārvatī // ŚivP_7.1,35.42ab/
mayā putrīkṛto hyadya dattaḥ kṣīrodakārṇavaḥ // ŚivP_7.1,35.42cd/
madhunaścārṇavaścaiva dadhyannārṇava eva ca // ŚivP_7.1,35.43ab/
ājyaudanārṇavaścaiva phalādyarṇava eva ca // ŚivP_7.1,35.43cd/
apūpagirayaścaiva bhakṣyabhojyārṇavastathā // ŚivP_7.1,35.44ab/
ete dattā mayā te hi tvaṃ gṛhṇīṣva mahāmune // ŚivP_7.1,35.44cd/
pitā tava mahādevo mātā vai jagadambikā // ŚivP_7.1,35.45ab/
amaratvaṃ mayā dattaṃ gāṇapatyaṃ ca śāśvatam // ŚivP_7.1,35.45cd/
varānvaraya suprītyā mano 'bhilaṣitānparān // ŚivP_7.1,35.46ab/
prasanno 'haṃ pradāsyāmi nātra kāryā vicāraṇā // ŚivP_7.1,35.46cd/
vāyuruvāca evamuktvā mahādevaḥ karābhyāmupagṛhyatam // ŚivP_7.1,35.47ab/
mūrdhnyāghrāya sutaste 'yamiti devyai nyavedayat // ŚivP_7.1,35.47cd/
devī ca guhavatprītyā mūrdhni tasya karāmbujam // ŚivP_7.1,35.48ab/
vinyasya pradadau tasmai kumārapadamavyayam // ŚivP_7.1,35.48cd/
kṣīrābdhirapi sākāraḥ kṣīraṃ svādu kare dadhat // ŚivP_7.1,35.49ab/
upasthāya dadau piṇḍībhūtaṃ kṣīramanaśvaram // ŚivP_7.1,35.49cd/
yogaiśvaryaṃ sadā tuṣṭiṃ brahmavidyāmanaśvarām // ŚivP_7.1,35.50ab/
samṛddhiṃ paramāntasmai dadau saṃtuṣṭamānasaḥ // ŚivP_7.1,35.50cd/
atha śaṃbhuḥ prasannātmā dṛṣṭvā tasya tapomahaḥ // ŚivP_7.1,35.51ab/
punardadau varaṃ divyaṃ munaye hyupamanyave // ŚivP_7.1,35.51cd/
vrataṃ pāśupataṃ jñānaṃ vratayogaṃ ca tattvataḥ // ŚivP_7.1,35.52ab/
dadau tasmai pravaktṛtvapāṭavaṃ suciraṃ param // ŚivP_7.1,35.52cd/
so 'pi labdhvā varāndivyānkumāratvaṃ ca sarvadā // ŚivP_7.1,35.53ab/
tasmācchivācca tasyāśca śivāyā mudito 'bhavat // ŚivP_7.1,35.53cd/
tataḥ prasannacetaskaḥ supraṇamya kṛtāṃjaliḥ // ŚivP_7.1,35.54ab/
yayāce sa varaṃ vipro devadevānmaheśvarāt // ŚivP_7.1,35.54cd/
upamanyuruvāca prasīda devadeveśa prasīda parameśvara // ŚivP_7.1,35.55ab/
svabhaktindehi paramāndivyāmavyabhicāriṇīm // ŚivP_7.1,35.55cd/ 544a

śraddhāndehi mahādeva dvasambandhiṣu me sadā // ŚivP_7.1,35.56ab/

svadāsyaṃ paramaṃ snehaṃ sānnidhyaṃ caiva sarvadā // ŚivP_7.1,35.56cd/

evamuktvā prasannātmāharṣagadgadayā girā // ŚivP_7.1,35.57ab/

satuṣṭāva mahādevamupamanyurdvijottamaḥ // ŚivP_7.1,35.57cd/

upamanyuruvāca devadeva mahādeva śaraṇāgatavatsala // ŚivP_7.1,35.58ab/
prasīda karuṇāsiṃdho sāmba śaṃkara sarvadā // ŚivP_7.1,35.58cd/
vāyuruvāca evamukto mahādevaḥ sarveṣāṃ ca varapradaḥ // ŚivP_7.1,35.59ab/
pratyuvāca prasannātmopamanyuṃ munisattamam // ŚivP_7.1,35.59cd/
śiva uvāca vatsopamanyo tuṣṭo 'smi sarvaṃ dattaṃ mayā hi te // ŚivP_7.1,35.60ab/
dṛḍhabhakto 'si viprarṣe mayā vijñāsito hyasi // ŚivP_7.1,35.60cd/
ajaraścāmaraścaiva bhava tvanduḥkhavarjitaḥ // ŚivP_7.1,35.61ab/
yaśasvī tejasā yukto divyajñānasamanvitaḥ // ŚivP_7.1,35.61cd/
akṣayā bāndhavāścaiva kulaṃ gotraṃ ca te sadā // ŚivP_7.1,35.62ab/
bhaviṣyati dvijaśreṣṭha mayi bhaktiśca śāśvatī // ŚivP_7.1,35.62cd/
sānnidhyaṃ cāśrame nityaṃ kariṣyāmi dvijottama // ŚivP_7.1,35.63ab/
upakaṃṭhaṃ mama tvaṃ vai sānandaṃ vihariṣyasi // ŚivP_7.1,35.63cd/
evamuktvā sa bhagavānsūryakoṭisamaprabhaḥ // ŚivP_7.1,35.64ab/
īśānassa varāndattvā tatraivāntardadhe haraḥ // ŚivP_7.1,35.64cd/
upamanyuḥ prasannātmā prāpya tasmādvarādvarān // ŚivP_7.1,35.65ab/
jagāma jananīsthānaṃ sukhaṃ prāpādhikaṃ ca saḥ // ŚivP_7.1,35.65cd/

iti śrīśivamahāpurāṇe vaiyāsikyāṃ caturviṃśatisāhasryāṃ saṃhitāyāṃ tadantargatāyāṃ saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe upamanyucaritavarṇanaṃ nāma pañcatriṃśo 'dhyāyaḥ samāpto 'yaṃ saptamyā vāyavīyasaṃhitāyāḥ pūrvakhaṇḍaḥ ||

śrīḥ ||

544b

śrīgaṇeśāya namaḥ ||

śrīgaurīśaṃkarābhyāṃ namaḥ ||

atha saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍaḥ prārabhyate ||

Chapter 1 oṃ namassamastasaṃsāracakrabhramaṇahetave // ŚivP_7.2,1.1ab/
gaurīkucataṭadvandvakuṃkumāṃkitavakṣase // ŚivP_7.2,1.1cd/
sūta uvāca uktvā bhagavato labdhaprasādādupamanyunā // ŚivP_7.2,1.2ab/
niyamādutthito vāyurmadhye prāpte divākare // ŚivP_7.2,1.2cd/
ṛṣayaścāpi te sarve naimiṣāraṇyavāsinaḥ // ŚivP_7.2,1.3ab/
athāyamarthaḥ praṣṭavya iti kṛtvā viniścayam // ŚivP_7.2,1.3cd/
kṛtvā yathā svakaṃ kṛtyaṃ pratyahaṃ te yathā purā // ŚivP_7.2,1.4ab/
bhagavaṃtamupāyāṃtaṃ samīkṣya samupāviśan // ŚivP_7.2,1.4cd/
athāsau niyamasyāṃte bhagavānambarodbhavaḥ // ŚivP_7.2,1.5ab/
madhye munisabhāyāstu bheje kḷptaṃ varāsanam // ŚivP_7.2,1.5cd/
sukhāsanopaviṣṭaśca vāyurlokanamaskṛtaḥ // ŚivP_7.2,1.6ab/
śrīmadvibhūtimīśasya hṛdi kṛtvedamabravīt // ŚivP_7.2,1.6cd/
taṃ prapadye mahādevaṃ sarvajñamaparājitam // ŚivP_7.2,1.7ab/
vibhūtissakalaṃ yasya carācaramidaṃ jagat // ŚivP_7.2,1.7cd/
ityākarṇya śubhāṃ vāṇīmṛṣayaḥ kṣīṇakalmaṣāḥ // ŚivP_7.2,1.8ab/
vibhūtivistaraṃ śrotumūcuste paramaṃ vacaḥ // ŚivP_7.2,1.8cd/
ṛṣaya ūcuḥ uktaṃ bhagavatā vṛttamupamanyormahātmanaḥ // ŚivP_7.2,1.9ab/
kṣīrārthenāpi tapasā yatprāptaṃ parameśvarāt // ŚivP_7.2,1.9cd/
dṛṣṭo 'sau vāsudevena kṛṣṇenākliṣṭakarmaṇā // ŚivP_7.2,1.10ab/
dhaumyāgrajastatastena kṛtvā pāśupataṃ vratam // ŚivP_7.2,1.10cd/
prāptaṃ ca paramaṃ jñānamiti prāgeva śuśruma // ŚivP_7.2,1.11ab/
kathaṃ sa labdhavān kṛṣṇo jñānaṃ pāśupataṃ param // ŚivP_7.2,1.11cd/
vāyuruvāca svecchayā hyavatīrṇopi vāsudevassanātanaḥ // ŚivP_7.2,1.12ab/
niṃdayanniva mānuṣyaṃ dehaśuddhiṃ cakāra saḥ // ŚivP_7.2,1.12cd/
putrārthaṃ hi tapastaptuṃ gatastasya mahāmuneḥ // ŚivP_7.2,1.13ab/
āśramaṃ munibhirdṛṣṭaṃ dṛṣṭavāṃstatra vai munim // ŚivP_7.2,1.13cd/
bhasmāvadātasarvāṃgaṃ tripuṃḍrāṃkitamastakam // ŚivP_7.2,1.14ab/
rudrākṣamālābharaṇaṃ jaṭāmaṃḍalamaṃḍitam // ŚivP_7.2,1.14cd/
tacchiṣyabhūtairmunibhiśśāstrairvedamivāvṛtam // ŚivP_7.2,1.15ab/
śivadhyānarataṃ śāṃtamupamanyuṃ mahādyutim // ŚivP_7.2,1.15cd/
namaścakāra taṃ dṛṣṭvā hṛṣṭasarvatanūruhaḥ // ŚivP_7.2,1.16ab/
bahumānena kṛṣṇo 'sau triḥ kṛtvā tu pradakṣiṇām // ŚivP_7.2,1.16cd/
stutiṃ cakāra suprītyā nataskaṃdhaḥ kṛtāñjaliḥ // ŚivP_7.2,1.16ef/
tasyāvalokanādeva muneḥ kṛṣṇasya dhīmataḥ // ŚivP_7.2,1.17ab/
naṣṭamāsīnmalaṃ sarvaṃ māyājaṃ kārmameva ca // ŚivP_7.2,1.17cd/
tapaḥkṣīṇamalaṃ kṛṣṇamupamanyuryathāvidhiḥ // ŚivP_7.2,1.18ab/
bhasmanoddhūlya taṃ mantrairagnirityādibhiḥ kramāt // ŚivP_7.2,1.18cd/
atha pāśupataṃ sākṣādvrataṃ dvādaśamāsikam // ŚivP_7.2,1.19ab/
kārayitvā munistasmai pradadau jñānamuttamam // ŚivP_7.2,1.19cd/
tadāprabhṛti taṃ kṛṣṇaṃ munayaśśaṃsitavratāḥ // ŚivP_7.2,1.20ab/
divyāḥ pāśupatāḥ sarve parivṛtyopatasthire // ŚivP_7.2,1.20cd/
tato guruniyogādvai kṛṣṇaḥ paramaśaktimān // ŚivP_7.2,1.21ab/ 545a

tapaścakāra putrārthaṃ sāṃbamuddiśya śaṃkaram // ŚivP_7.2,1.21cd/

tapaso tena varṣāṃte dṛṣṭo 'sau parameśvaraḥ // ŚivP_7.2,1.22ab/

śriyā paramayā yuktassāṃbaśca sagaṇaśśivaḥ // ŚivP_7.2,1.22cd/

varārthamāvirbhūtasya harasya subhagākṛteḥ // ŚivP_7.2,1.23ab/

stutiṃ cakāra natvāsau kṛṣṇaḥ samyakkṛtāṃjaliḥ // ŚivP_7.2,1.23cd/

sāṃbaṃ samagaṇavyagro labdhavānputramātmanaḥ // ŚivP_7.2,1.24ab/

tapasā tuṣṭacittena dattaṃ viṣṇośśivena vai // ŚivP_7.2,1.24cd/

yasmātsāṃbo mahādevaḥ pradadau putramātmanaḥ // ŚivP_7.2,1.25ab/

tasmājjāṃbavatīsūnuṃ sāṃbaṃ cakre sa nāmataḥ // ŚivP_7.2,1.25cd/

tadetatkathitaṃ sarvaṃ kṛṣṇasyāmitakarmaṇaḥ // ŚivP_7.2,1.26ab/

maharṣerjñānalābhaśca putralābhaśca śaṃkarāt // ŚivP_7.2,1.26cd/

ya idaṃ kīrtayennityaṃ śṛṇuyācchrāvayettathā // ŚivP_7.2,1.27ab/

sa viṣṇorjñānamāsādya tenaiva saha modate // ŚivP_7.2,1.27cd/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe kṛṣṇaputraprāptivarṇanaṃ nama prathamo 'dhyāyaḥ

Chapter 2 ṛṣaya ūcuḥ kiṃ tatpāśupataṃ jñānaṃ kathaṃ paśupatiśśivaḥ // ŚivP_7.2,2.1ab/
kathaṃ dhaumyāgrajaḥ pṛṣṭaḥ kṛṣṇenākliṣṭakarmaṇā // ŚivP_7.2,2.1cd/
etatsarvaṃ samācakṣva vāyo śaṃkaravigraha // ŚivP_7.2,2.2ab/
tatsamo na hi vaktāsti trailokyeṣvaparaḥ prabhuḥ // ŚivP_7.2,2.2cd/
sūta uvāca ityākarṇya vacasteṣāṃ maharṣīṇāṃ prabhaṃjanaḥ // ŚivP_7.2,2.3ab/
saṃsmṛtya śivamīśānaṃ pravaktumupacakrame // ŚivP_7.2,2.3cd/
vāyuruvāca purā sākṣānmaheśena śrīkaṃṭhākhyena mandare // ŚivP_7.2,2.4ab/
devyai devena kathitaṃ jñānaṃ pāśupataṃ param // ŚivP_7.2,2.4cd/
tadeva pṛṣṭaṃ kṛṣṇena viṣṇunā viśvayoninā // ŚivP_7.2,2.5ab/
paśutvaṃ ca surādīnāṃ patitvaṃ ca śivasya ca // ŚivP_7.2,2.5cd/
yathopadiṣṭaṃ kṛṣṇāya muninā hyupamanyunā // ŚivP_7.2,2.6ab/
tathā samāsato vakṣye tacchṛṇudhvamataṃdritāḥ // ŚivP_7.2,2.6cd/
puropamanyumāsīnaṃ viṣṇuḥkṛṣṇavapurdharaḥ // ŚivP_7.2,2.7ab/
praṇipatya yathānyāyamidaṃ vacanamabravīt // ŚivP_7.2,2.7cd/
śrīkṛṣṇa uvāca bhagavañchrotumicchāmi devyai devena bhāṣitam // ŚivP_7.2,2.8ab/
divyaṃ pāśupataṃ jñānaṃ vibhūtiṃ vāsya kṛtsnaśaḥ // ŚivP_7.2,2.8cd/
kathaṃ paśupatirdevaḥ paśavaḥ ke prakīrtitāḥ // ŚivP_7.2,2.9ab/
kaiḥ pāśaiste nibadhyaṃte vimucyaṃte ca te katham // ŚivP_7.2,2.9cd/
iti saṃcoditaḥ śrīmānupamanyurmahātmanā // ŚivP_7.2,2.10ab/
praṇamya devaṃ devīṃ ca prāha puṣṭo yathā tathā // ŚivP_7.2,2.10cd/
upamanyuruvāca brahmādyāḥ sthāvarāṃtāśca devadevasya śūlinaḥ // ŚivP_7.2,2.11ab/
paśavaḥ parikīrtyaṃte saṃsāravaśavartinaḥ // ŚivP_7.2,2.11cd/
teṣāṃ patitvāddeveśaḥ śivaḥ paśupatiḥ smṛtaḥ // ŚivP_7.2,2.12ab/
malamāyādibhiḥ pāśaiḥ sa badhnāti paśūnpatiḥ // ŚivP_7.2,2.12cd/
sa eva mocakasteṣāṃ bhaktyā samyagupāsitaḥ // ŚivP_7.2,2.13ab/
caturviṃśatitattvāni māyākarmaguṇā amī // ŚivP_7.2,2.13cd/
viṣayā iti kathyante pāśā jīvanibandhanāḥ // ŚivP_7.2,2.14ab/
brahmādistambaparyaṃtān paśūnbaddhvā maheśvaraḥ // ŚivP_7.2,2.14cd/ 545b

pāśairetaiḥ patirdevaḥ kāryaṃ kārayati svakam // ŚivP_7.2,2.15ab/

tasyājñayā maheśasya prakṛtiḥ puruṣocitām // ŚivP_7.2,2.15cd/

buddhiṃ prasūte sā buddhirahaṃkāramahaṃkṛtiḥ // ŚivP_7.2,2.16ab/

indriyāṇi daśaikaṃ ca tanmātrāpañcakaṃ tathā // ŚivP_7.2,2.16cd/

śāsanāddevadevasya śivasya śivadāyinaḥ // ŚivP_7.2,2.17ab/

tanmātrāṇyapi tasyaiva śāsanena mahīyasā // ŚivP_7.2,2.17cd/

mahābhūtānyaśeṣāṇi bhāvayaṃtyanupūrvaśaḥ // ŚivP_7.2,2.18ab/

brahmādīnāṃ tṛṇāntānāṃ dehināṃ dehasaṃgatim // ŚivP_7.2,2.18cd/

mahābhūtānyaśeṣāṇi janayaṃti śivājñayā // ŚivP_7.2,2.19ab/

adhyavasyati vai buddhirahaṃkārobhimanyate // ŚivP_7.2,2.19cd/

cittaṃ cetayate cāpi manaḥ saṃkalpayatyapi // ŚivP_7.2,2.20ab/

śrotrādīni ca gṛhṇanti śabdādīnviṣayān pṛthak // ŚivP_7.2,2.20cd/

svāneva nānyāndevasya divyenājñābalena vai // ŚivP_7.2,2.21ab/

vāgādīnyapi yānyāsaṃstāni karmendriyāṇi ca // ŚivP_7.2,2.21cd/

yathā svaṃ karma kurvanti nānyatkiṃcicchivājñayā // ŚivP_7.2,2.22ab/

śabdādayopi gṛhyaṃte kriyante vacanādayaḥ // ŚivP_7.2,2.22cd/

avilaṃghyā hi sarveṣāmājñā śaṃbhorgarīyasī // ŚivP_7.2,2.23ab/

avakāśamaśeṣāṇāṃ bhūtānāṃ saṃprayacchati // ŚivP_7.2,2.23cd/

ākāśaḥ parameśasya śāsanādeva sarvagaḥ // ŚivP_7.2,2.24ab/

prāṇādyaiśca tathā nāmabhedairaṃtarbahirjagat // ŚivP_7.2,2.24cd/

bibharti sarvaṃ śarvasya śāsanena prabhañjanaḥ // ŚivP_7.2,2.25ab/

havyaṃ vahati devānāṃ kavyaṃ kavyāśināmapi // ŚivP_7.2,2.25cd/

pākādyaṃ ca karotyagniḥ parameśvaraśāsanāt // ŚivP_7.2,2.26ab/

saṃjīvanādyaṃ sarvasya kurvatyāpastadājñayā // ŚivP_7.2,2.26cd/

viśvambharā jagannityaṃ dhatte viśveśvarājñayā // ŚivP_7.2,2.27ab/

devānpātyasurān haṃti trilokamabhirakṣati // ŚivP_7.2,2.27cd/

ājñayā tasya devendraḥ sarvairdevairalaṃghyayā // ŚivP_7.2,2.28ab/

ādhipatyamapāṃ nityaṃ kurute varuṇassadā // ŚivP_7.2,2.28cd/

pāśairbadhnāti ca yathā daṃḍyāṃstasyaiva śāsanāt // ŚivP_7.2,2.29ab/

dadāti nityaṃ yakṣendro draviṇaṃ draviṇeśvaraḥ // ŚivP_7.2,2.29cd/

puṇyānurūpaṃ bhūtebhyaḥ puruṣasyānuśāsanāt // ŚivP_7.2,2.30ab/

karoti saṃpadaḥ śaśvajjñānaṃ cāpi sumedhasām // ŚivP_7.2,2.30cd/

nigrahaṃ cāpyasādhūnāmīśānaśśivaśāsanāt // ŚivP_7.2,2.31ab/

dhatte tu dharaṇīṃ mūrdhnā śeṣaḥ śivaniyogataḥ // ŚivP_7.2,2.31cd/

yāmāhustāmasīṃ raudrīṃ mūrtimaṃtakarīṃ hareḥ // ŚivP_7.2,2.32ab/

sṛjatyaśeṣamīśasya śāsanāccaturānanaḥ // ŚivP_7.2,2.32cd/

anyābhirmūrtibhiḥ svābhiḥ pāti cāṃte nihanti ca // ŚivP_7.2,2.33ab/

viṣṇuḥ pālayate viśvaṃ kālakālasya śāsanāt // ŚivP_7.2,2.33cd/

sṛjate trasate cāpi svakābhistanubhistribhiḥ // ŚivP_7.2,2.34ab/

haratyaṃte jagatsarvaṃ harastasyaiva śāsanāt // ŚivP_7.2,2.34cd/

sṛjatyapi ca viśvātmā tridhā bhinnastu rakṣati // ŚivP_7.2,2.35ab/

kālaḥ karoti sakalaṃ kālassaṃharati prajāḥ // ŚivP_7.2,2.35cd/

kālaḥ pālayate viśvaṃ kālakālasya śāsanāt // ŚivP_7.2,2.36ab/

546a

tribhiraṃśairjagadbibhrattejobhirvṛṣṭimādiśan // ŚivP_7.2,2.36cd/

divi varṣatyasau bhānurdevadevasya śāsanāt // ŚivP_7.2,2.37ab/

puṣṇātyoṣadhijātāni bhūtānyāhlādayatyapi // ŚivP_7.2,2.37cd/

devaiśca pīyate caṃdraścandrabhūṣaṇaśāsanāt // ŚivP_7.2,2.38ab/

ādityā vasavo rudrā aśvinau marutastathā // ŚivP_7.2,2.38cd/

khecarā ṛṣayassiddhā bhogino manujā mṛgāḥ // ŚivP_7.2,2.39ab/

paśavaḥ pakṣiṇaścaiva kīṭādyāḥ sthāvarāṇi ca // ŚivP_7.2,2.39cd/

nadyassamudrā girayaḥ kānanāni sarāṃsi ca // ŚivP_7.2,2.40ab/

vedāḥ sāṃgāśca śāstrāṇi maṃtrastomamakhādayaḥ // ŚivP_7.2,2.40cd/

kālāgnyādiśivāṃtāni bhuvanāni sahādhipaiḥ // ŚivP_7.2,2.41ab/

brahmāṃḍānyapyasaṃkhyāni teṣāmāvaraṇāni ca // ŚivP_7.2,2.41cd/

vartamānānyatītāni bhaviṣyantyapi kṛtsnaśaḥ // ŚivP_7.2,2.42ab/

diśaśca vidiśaścaiva kālabhedāḥ kalādayaḥ // ŚivP_7.2,2.42cd/

yacca kiṃcijjagatyasmin dṛśyate śrūyate 'pi vā // ŚivP_7.2,2.43ab/

tatsarvaṃ śaṃkarasyājñā balena samadhiṣṭhitam // ŚivP_7.2,2.43cd/

ājñābalāttasya dharā sthiteha dharādharā vāridharāḥ samudrāḥ // ŚivP_7.2,2.44ab/

jyotirgaṇāḥ śakramukhāśca devāḥ sthiraṃ ciraṃ vā cidacidyadasti // ŚivP_7.2,2.44cd/

upamanyuruvāca atyāścaryamidaṃ kṛṣṇa śaṃbhoramitakarmaṇaḥ // ŚivP_7.2,2.45ab/
ājñākṛtaṃ śṛṇuṣvaitacchrutaṃ śrutimukhe mayā // ŚivP_7.2,2.45cd/
purā kila surāḥ seṃdrā vivadaṃtaḥ parasparam // ŚivP_7.2,2.46ab/
asurānsamare jitvā jetāhamahamityuta // ŚivP_7.2,2.46cd/
tadā maheśvarasteṣāṃ madhyato varaveṣadhṛk // ŚivP_7.2,2.47ab/
svalakṣaṇairvihīnāṃgaḥ svayaṃ yakṣa ivābhavat // ŚivP_7.2,2.47cd/
sa tānāha surānekaṃ tṛṇamādāya bhūtale // ŚivP_7.2,2.48ab/
ya etadvikṛtaṃ kartuṃ kṣamate sa tu daityajit // ŚivP_7.2,2.48cd/
yakṣasya vacanaṃ śrutvā vajrapāṇiḥ śacīpatiḥ // ŚivP_7.2,2.49ab/
kiṃcitkruddho vihasyainaṃ tṛṇamādātumudyataḥ // ŚivP_7.2,2.49cd/
na tattṛṇamupadātuṃ manasāpi ca śakyate // ŚivP_7.2,2.50ab/
yathā tathāpi tacchettuṃ vajraṃ vajradharo 'sṛjat // ŚivP_7.2,2.50cd/
tadvajraṃ nijavajreṇa saṃsṛṣṭamiva sarvataḥ // ŚivP_7.2,2.51ab/
tṛṇenābhihataṃ tena tiryagagraṃ papāta ha // ŚivP_7.2,2.51cd/
tataścānye susaṃrabdhā lokapālā mahābalāḥ // ŚivP_7.2,2.52ab/
sasṛjustṛṇamuddiśya svāyudhāni sahasraśaḥ // ŚivP_7.2,2.52cd/
prajajjvāla mahāvahniḥ pracaṃḍaḥ pavano vavau // ŚivP_7.2,2.53ab/
pravṛddho 'pāṃpatiryadvatpralaye samupasthite // ŚivP_7.2,2.53cd/
evaṃ devaissamārabdhaṃ tṛṇamuddiśya yatnataḥ // ŚivP_7.2,2.54ab/
vyarthamāsīdaho kṛṣṇa yakṣasyātmabalena vai // ŚivP_7.2,2.54cd/
tadāha yakṣaṃ deveṃdraḥ ko bhavānityamarṣitaḥ // ŚivP_7.2,2.55ab/
tatassa paśyatāmeva teṣāmaṃtaradhādatha // ŚivP_7.2,2.55cd/
tadaṃtare haimavatī devī divyavibhūṣaṇā // ŚivP_7.2,2.56ab/
āvirāsīnnabhoraṃge śobhamānā śucismitā // ŚivP_7.2,2.56cd/
tāṃ dṛṣṭvā vismayāviṣṭā devāḥ śakrapurogamāḥ // ŚivP_7.2,2.57ab/ 546b

praṇamya yakṣaṃ papracchuḥ ko 'sau yakṣo vilakṣaṇaḥ // ŚivP_7.2,2.57cd/

sā 'bravītsasmitaṃ devī sa yuṣmākamagocaraḥ // ŚivP_7.2,2.58ab/

tenedaṃ bhramyate cakraṃ saṃsārākhyaṃ carācaram // ŚivP_7.2,2.58cd/

tenādau kriyate viśvaṃ tena saṃhriyate punaḥ // ŚivP_7.2,2.59ab/

na tanniyantā kaścitsyāttena sarvaṃ niyamyate // ŚivP_7.2,2.59cd/

ityuktvā sā mahādevī tatraivāṃtaradhatta vai // ŚivP_7.2,2.60ab/

devāśca vismitāḥ sarve tāṃ praṇamya divaṃ yayuḥ // ŚivP_7.2,2.60cd/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṃḍe dvitīyo 'dhyāyaḥ

Chapter 3 upamanyuruvāca śṛṇu kṛṣṇa maheśasya śivasya paramātmanaḥ // ŚivP_7.2,3.1ab/
mūrtyātmabhistataṃ kṛtsnaṃ jagadetaccarācaram // ŚivP_7.2,3.1cd/
sa śivassarvamevedaṃ svakīyābhiśca mūrtibhiḥ // ŚivP_7.2,3.2ab/
adhitiṣṭhatyameyātmā hyetatsarvamanusmṛtam // ŚivP_7.2,3.2cd/
brahmā viṣṇustathā rudro maheśānassadāśivaḥ // ŚivP_7.2,3.3ab/
mūrtayastasya vijñeyā yābhirviśvamidaṃ tatam // ŚivP_7.2,3.3cd/
athānyāścāpi tanavaḥ pañca brahmasamāhvayāḥ // ŚivP_7.2,3.4ab/
tanūbhistābhirāvyāptamiha kiṃcinna vidyate // ŚivP_7.2,3.4cd/
īśānaḥ puruṣo 'ghoro vāmaḥ sadyastathaiva ca // ŚivP_7.2,3.5ab/
brahmāṇyetāni devasya mūrtayaḥ pañca viśrutāḥ // ŚivP_7.2,3.5cd/
īśānākhyā tu yā tasya mūrtirādyā garīyasī // ŚivP_7.2,3.6ab/
bhoktāraṃ prakṛteḥ sākṣātkṣetrajñamadhitiṣṭhati // ŚivP_7.2,3.6cd/
sthāṇostatpuruṣākhyā yā mūrtirmūrtimataḥ prabhoḥ // ŚivP_7.2,3.7ab/
guṇāśrayātmakaṃ bhogyamavyaktamadhitiṣṭhati // ŚivP_7.2,3.7cd/
dharmādyaṣṭāṃgasaṃyuktaṃ buddhitattvaṃ pinākinaḥ // ŚivP_7.2,3.8ab/
adhitiṣṭhatyaghorākhyā mūrtiratyaṃtapūjitā // ŚivP_7.2,3.8cd/
vāmadevāhvayāṃ mūrtiṃ mahādevasya vedhasaḥ // ŚivP_7.2,3.9ab/
ahaṃkṛteradhiṣṭhātrīmāhurāgamavedinaḥ // ŚivP_7.2,3.9cd/
sadyo jātāhvayāṃ mūrtiṃ śambhoramitavarcasaḥ // ŚivP_7.2,3.10ab/
mānasaḥ samadhiṣṭhātrīṃ matimaṃtaḥ pracakṣate // ŚivP_7.2,3.10cd/
śrotrasya vācaḥ śabdasya vibhorvyomnastathaiva ca // ŚivP_7.2,3.11ab/
īśvarīmīśvarasyemāmīśākhyāṃ hi vidurbudhāḥ // ŚivP_7.2,3.11cd/
tvakpāṇisparśavāyūnāmīśvarīṃ mūrtimaiśvarīm // ŚivP_7.2,3.12ab/
puruṣākhyaṃ vidussarve purāṇārthaviśāradāḥ // ŚivP_7.2,3.12cd/
cakṣuṣaścaraṇasyāpi rūpasyāgnestathaiva ca // ŚivP_7.2,3.13ab/
aghorākhyāmadhiṣṭhātrīṃ mūrtimāhurmanīṣiṇaḥ // ŚivP_7.2,3.13cd/
ramanāyāśca pāyośca rasasyāpāṃ tathaiva ca // ŚivP_7.2,3.14ab/
īśvarīṃ vāmadevākhyāṃ mūrtiṃ tanniratāṃ viduḥ // ŚivP_7.2,3.14cd/
ghrāṇasya caivopasthasya gaṃdhasya ca bhuvastathā // ŚivP_7.2,3.15ab/
sadyo jātāhvayāṃ mūrtimīśvarīṃ saṃpracakṣate // ŚivP_7.2,3.15cd/
mūrtayaḥ pañca devasya vaṃdanīyāḥ prayatnataḥ // ŚivP_7.2,3.16ab/
śreyorthibhirnarairnityaṃ śreyasāmekahetavaḥ // ŚivP_7.2,3.16cd/
tasya devādidevasya mūrtyaṣṭakamayaṃ jagat // ŚivP_7.2,3.17ab/
tasminvyāpya sthitaṃ viśvaṃ sūtre maṇigaṇā iva // ŚivP_7.2,3.17cd/ śarvo bhavastathā rudra ugro bhīmaḥ paśoḥ patiḥ 1 // ŚivP_7.2,3.18ab/

1 aluksamāsa ārṣaḥ

547a

īśānaśca mahādevo mūrtayaścāṣṭa viśrutāḥ // ŚivP_7.2,3.18cd/

bhūmyaṃbhognimarudvyomakṣetrajñārkaniśākarāḥ // ŚivP_7.2,3.19ab/

adhiṣṭhitā maheśasya śarvādyairaṣṭamūrtibhiḥ // ŚivP_7.2,3.19cd/

carācarātmakaṃ viśvaṃ dhatte viśvaṃbharātmikā // ŚivP_7.2,3.20ab/

śārvīrśivāhvayā mūrtiriti śāstrasya niścayaḥ // ŚivP_7.2,3.20cd/

saṃjīvanaṃ samastasya jagatassalilātmikā // ŚivP_7.2,3.21ab/

bhāvīti gīyate mūrtibhavasya paramātmanaḥ // ŚivP_7.2,3.21cd/

bahiraṃtargatā viśvaṃ vyāpya tejomayī śubhā // ŚivP_7.2,3.22ab/

raudrī rudrāvyayā mūrtirāsthitā ghorarūpiṇī // ŚivP_7.2,3.22cd/

spaṃdayatyanilātmadaṃ bibharti spaṃdate svayam // ŚivP_7.2,3.23ab/

augrīti kathyate sadbhirmūrtirugrasya vedhasaḥ // ŚivP_7.2,3.23cd/

sarvāvakāśadā sarvavyāpikā gaganātmikā // ŚivP_7.2,3.24ab/

mūrtirbhīmasya bhīmākhyā bhūtavṛṃdasya bhedikā // ŚivP_7.2,3.24cd/

sarvātmanāmadhiṣṭhātrī sarvakṣetranivāsinī // ŚivP_7.2,3.25ab/

mūrtiḥ paśupaterjñeyā paśupāśanikṛṃtanī // ŚivP_7.2,3.25cd/

dīpayaṃtī jagatsarvaṃ divākarasamāhvayā // ŚivP_7.2,3.26ab/

īśānākhyamaheśasya mūrtirdivi visarpati // ŚivP_7.2,3.26cd/

āpyāyayati yo viśvamamṛtāṃśurniśākaraḥ // ŚivP_7.2,3.27ab/

mahādevasya sā mūrtirmahādevasamāhvayā // ŚivP_7.2,3.27cd/

ātmā tasyāṣṭamī mūrtiḥ śivasya paramātmanaḥ // ŚivP_7.2,3.28ab/

vyāpiketaramūrtīnāṃ viśvaṃ tasmācchivātmakam // ŚivP_7.2,3.28cd/

vṛkṣasya mūlasekena śākhāḥ puṣyaṃti vai yathā // ŚivP_7.2,3.29ab/

śivasya pūjayā tadvatpuṣyatyasya vapurjagat // ŚivP_7.2,3.29cd/

sarvābhayapradānaṃ ca sarvānugrahaṇaṃ tathā // ŚivP_7.2,3.30ab/

sarvopakārakaraṇaṃ śivasyārādhanaṃ viduḥ // ŚivP_7.2,3.30cd/

yatheha putrapautrādeḥ prītyā prīto bhavetpitā // ŚivP_7.2,3.31ab/

tathā sarvasya saṃprītyā prīto bhavati śaṃkaraḥ // ŚivP_7.2,3.31cd/

dehino yasya kasyāpi kriyate yadi nigrahaḥ // ŚivP_7.2,3.32ab/

aniṣṭamaṣṭamūrtestatkṛtameva na saṃśayaḥ // ŚivP_7.2,3.32cd/

aṣṭamūrtyātmanā viśvamadhiṣṭhāya sthitaṃ śivam // ŚivP_7.2,3.33ab/

bhajasva sarvabhāvena rudraḥ paramakāraṇam // ŚivP_7.2,3.33cd/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe tṛtīyo 'dhyāyaḥ

Chapter 4 kṛṣṇa uvāca bhagavanparameśasya śarvasyāmitatejasaḥ // ŚivP_7.2,4.1ab/
mūrtibhirviśvamevedaṃ yathā vyāptaṃ tathā śrutam // ŚivP_7.2,4.1cd/
athaitajjñātumicchāmi yāthātmyaṃ pameśayoḥ // ŚivP_7.2,4.2ab/
strīpuṃbhāvātmakaṃ cedaṃ tābhyāṃ kathamadhiṣṭhitam // ŚivP_7.2,4.2cd/
upamanyuruvāca śrīmadvibhūtiṃ śivayoryāthātmyaṃ ca samāsataḥ // ŚivP_7.2,4.3ab/
vakṣye tadvistarādvaktuṃ bhavenāpi na śakyate // ŚivP_7.2,4.3cd/
śaktiḥ sākṣānmahādevī mahādevaśca śaktimān // ŚivP_7.2,4.4ab/
tayorvibhūtileśo vai sarvametaccarācaram // ŚivP_7.2,4.4cd/
vastu kiṃcidacidrūpaṃ kiṃcidvastu cidātmakam // ŚivP_7.2,4.5ab/ 547b

dvayaṃ śuddhamaśuddhaṃ ca paraṃ cāparameva ca // ŚivP_7.2,4.5cd/

yatsaṃsarati ciccakramaciccakrasamanvitam // ŚivP_7.2,4.6ab/

tadevāśuddhamaparamitaraṃ tu paraṃ śubham // ŚivP_7.2,4.6cd/

aparaṃ ca paraṃ caiva dvayaṃ cidacidātmakam // ŚivP_7.2,4.7ab/

śivasya ca śivāyāśca svāmyaṃ caitatsvabhāvataḥ // ŚivP_7.2,4.7cd/

śivayorvai vaśe viśvaṃ na viśvasya vaśe śivau // ŚivP_7.2,4.8ab/

īśitavyamidaṃ yasmāttasmādviśveśvarau śivau // ŚivP_7.2,4.8cd/

yathā śivastathā devī yathā devī tathā śivaḥ // ŚivP_7.2,4.9ab/

nānayoraṃtaraṃ vidyāccaṃdracandrikayoriva // ŚivP_7.2,4.9cd/

caṃdro na khalu bhātyeṣa yathā caṃdrikayā vinā // ŚivP_7.2,4.10ab/

na bhāti vidyamāno 'pi tathā śaktyā vinā śivaḥ // ŚivP_7.2,4.10cd/

prabhayā hi vināyadvadbhānureṣa na vidyate // ŚivP_7.2,4.11ab/

prabhā ca bhānunā tena sutarāṃ tadupāśrayā // ŚivP_7.2,4.11cd/

evaṃ parasparāpekṣā śaktiśaktimatoḥ sthitā // ŚivP_7.2,4.12ab/

na śivena vinā śaktirna śaktyā ca vinā śivaḥ // ŚivP_7.2,4.12cd/

śaktauyayā śivo nityaṃ bhaktau muktau ca dehinām // ŚivP_7.2,4.13ab/

ādyā saikā parā śaktiścinmayī śivasaṃśrayā // ŚivP_7.2,4.13cd/

yāmāhurakhileśasya taistairanuguṇairguṇaiḥ // ŚivP_7.2,4.14ab/

samānadharmiṇīmeva śivasya paramātmanaḥ // ŚivP_7.2,4.14cd/

saikā parā ca cidrūpā śaktiḥ prasavadharmiṇī // ŚivP_7.2,4.15ab/

vibhajya bahudhā viśvaṃ vidadhāti śivecchayā // ŚivP_7.2,4.15cd/

sā mūlaprakṛtirmāyā triguṇā ca tridhā smṛtā // ŚivP_7.2,4.16ab/

śivayā ca viparyastaṃ yayā tatamidaṃ jagat // ŚivP_7.2,4.16cd/

ekadhā ca dvidhā caiva tathā śatasahasradhā // ŚivP_7.2,4.17ab/

śaktayaḥ khalu bhidyaṃte bahudhā vyavahārataḥ // ŚivP_7.2,4.17cd/

śivecchayā parāśaktiḥ śivatattvaikatāṃ gatā // ŚivP_7.2,4.18ab/

tataḥ parisphuratyādau sarge tailaṃ tilādiva // ŚivP_7.2,4.18cd/

tataḥ kriyākhyayā śaktyā śaktau śaktimadutthayā // ŚivP_7.2,4.19ab/

tasyāṃ vikṣobhyamāṇāyāmādau nādaḥ samudbabhau // ŚivP_7.2,4.19cd/

nādādviniḥsṛto biṃdurbiṃdodevassadāśivaḥ // ŚivP_7.2,4.20ab/

tasmānmaheśvaro jātaḥ śuddhavidyā maheśvarāt // ŚivP_7.2,4.20cd/

sā vācāmīśvarī śaktirvāgīśākhyā hi śūlinaḥ // ŚivP_7.2,4.21ab/

yā sā varṇasvarūpeṇa mātṛkepi vijṛmbhate // ŚivP_7.2,4.21cd/

athānaṃtasamāveśānmāyā kālamavāsṛjat // ŚivP_7.2,4.22ab/

niyatiñca kalāṃ vidyāṃ kalātorāgapūruṣau // ŚivP_7.2,4.22cd/

māyātaḥ punarevābhūdavyaktaṃ triguṇātmakam // ŚivP_7.2,4.23ab/

triguṇācca tato vyaktādvibhaktāḥ syustrayo guṇāḥ // ŚivP_7.2,4.23cd/

sattvaṃ rajastamaśceti yairvyāptamakhilaṃ jagat // ŚivP_7.2,4.24ab/

guṇebhyaḥ kṣobhyamāṇebhyo guṇeśākhyāstrimūrtayaḥ // ŚivP_7.2,4.24cd/

abhavanmahadādīni tattvāni ca yathākramam // ŚivP_7.2,4.25ab/

tebhyassyuraṇḍapiṇḍāni tvasaṃkhyāni śivājñayā // ŚivP_7.2,4.25cd/

548a

adhiṣṭhitānyanantādyairvidyeśaiścakravartibhiḥ // ŚivP_7.2,4.25cd/

śarīrāṃtarabhedena śakterbhedāḥ prakīrtitāḥ // ŚivP_7.2,4.26ab/

nānārūpāstu vijñeyāḥ sthūlasūkṣmavibhedataḥ // ŚivP_7.2,4.26cd/

rudrasya raudrī sā śaktirviṣṇaurvai vaiṣṇavī matā // ŚivP_7.2,4.27ab/

brahmāṇī brahmaṇaḥ proktā cendrasyaiṃdrīti kathyate // ŚivP_7.2,4.27cd/

kimatra bahunoktena yadviśvamiti kīrtitam // ŚivP_7.2,4.28ab/

śakyātmanaiva tadvyāptaṃ yathā dehe 'ṃtarātmanā // ŚivP_7.2,4.28cd/

tasmācchaktimayaṃ sarvaṃ jagatsthāvarajaṃgamam // ŚivP_7.2,4.29ab/

kalā yā paramā śaktiḥ kathitā paramātmanaḥ // ŚivP_7.2,4.29cd/

evameṣā parā śaktirīśvarecchānuyāyinī // ŚivP_7.2,4.30ab/

sthiraṃ caraṃ ca yadviśvaṃ sṛjatīti viniścayaḥ // ŚivP_7.2,4.30cd/

jñānakriyā cikīrṣābhistisṛbhissvātmaśaktibhiḥ // ŚivP_7.2,4.31ab/

śaktimānīśvaraḥ śaśvadviśvaṃ vyāpyādhitiṣṭhati // ŚivP_7.2,4.31cd/

idamitthamidaṃ netthaṃ bhavedityevamātmikā // ŚivP_7.2,4.32ab/

icchāśaktirmaheśasya nityā kāryaniyāmikā // ŚivP_7.2,4.32cd/

jñānaśaktistu tatkāryaṃ karaṇaṃ kāraṇaṃ tathā // ŚivP_7.2,4.33ab/

prayojanaṃ ca tattvena buddhirūpādhyavasyati // ŚivP_7.2,4.33cd/

yathepsitaṃ kriyāśaktiryathādhyavasitaṃ jagat // ŚivP_7.2,4.34ab/

kalpayatyakhilaṃ kāryaṃ kṣaṇātsaṃkalparūpiṇī // ŚivP_7.2,4.34cd/

yathā śaktitrayotthānaṃ śaktiprasavadharmiṇī // ŚivP_7.2,4.35ab/

śaktyā paramayā nunnā prasūte sakalaṃ jagat // ŚivP_7.2,4.35cd/

evaṃ śaktisamāyogācchaktimānucyate śivaḥ // ŚivP_7.2,4.36ab/

śaktiśaktimadutthaṃ tu śāktaṃ śaivamidaṃ jagat // ŚivP_7.2,4.36cd/

yathā na jāyate putraḥ pitaraṃ mātaraṃ vinā // ŚivP_7.2,4.37ab/

tathā bhavaṃ bhavānīṃ ca vinā naitaccarācaram // ŚivP_7.2,4.37cd/

strīpuṃsaprabhavaṃ viśvaṃ strīpuṃsātmakameva ca // ŚivP_7.2,4.37ef/

strīpuṃsayorvibhūtiśca strīpuṃsābhyāmadhiṣṭhitam // ŚivP_7.2,4.38ab/

paramātmā śivaḥ proktaśśivā sā ca prakīrtitā // ŚivP_7.2,4.38cd/

śivassadāśivaḥ proktaḥ śivā sā ca manonmanī // ŚivP_7.2,4.39ab/

śivo maheśvaro jñeyaḥ śivā māyeti kathyate // ŚivP_7.2,4.39cd/

puruṣaḥ parameśānaḥ prakṛtiḥ parameśvarī // ŚivP_7.2,4.40ab/

rudro maheśvarassākṣādrudrāṇī rudravallabhā // ŚivP_7.2,4.40cd/

viṣṇurviśveśvaro devo lakṣmīrviśveśvarapriyā // ŚivP_7.2,4.41ab/

brahmā śivo yadā sraṣṭā brahmāṇī brahmaṇaḥ priyā // ŚivP_7.2,4.41cd/

bhāskaro bhagavāñchaṃbhuḥ prabhā bhagavatī śivā // ŚivP_7.2,4.42ab/

maheṃdro manmathārātiḥ śacī śailendrakanyakā // ŚivP_7.2,4.42cd/

jātavedā mahādevaḥ svāhā śarvārdhadehinī // ŚivP_7.2,4.43ab/

yamastriyaṃbako devastatpriyā girikanyakā // ŚivP_7.2,4.43cd/

nirṛtirbhagavānīśo nairṛtī naganaṃdanī // ŚivP_7.2,4.44ab/

varuṇo bhagavānrudro vāruṇī bhūdharātmajā // ŚivP_7.2,4.44cd/

bāleṃduśekharo vāyuḥ śivā śivamanoharā // ŚivP_7.2,4.45ab/

yakṣo yajñaśirohartā ṛddhirhimagirīndrajā // ŚivP_7.2,4.45cd/

548b

caṃdrārdhaśekharaścaṃdro rohiṇī rudravallabhā // ŚivP_7.2,4.46ab/

īśānaḥ parameśānastadāryā parameśvarī // ŚivP_7.2,4.46cd/

anaṃtavalayo 'naṃto hyanaṃtānaṃtavallabhā // ŚivP_7.2,4.47ab/

kālāgnirudraḥ kālāriḥ kālī kālāṃtakapriyā // ŚivP_7.2,4.47cd/

puruṣākhyo manuśśaṃbhuḥ śatarūpā śivapriyā // ŚivP_7.2,4.48ab/

dakṣassākṣānmahādevaḥ prasūtiḥ parameśvarī // ŚivP_7.2,4.48cd/

rucirbhavo bhavānī ca budhairākūtirucyate // ŚivP_7.2,4.49ab/

bhṛgurbhagākṣihā devaḥ khyātistrinayanapriyā // ŚivP_7.2,4.49cd/

marīcibhagavānrudraḥ saṃbhūtiśśarvavallabhā // ŚivP_7.2,4.50ab/

gaṃgādharo 'ṃgirā jñeyaḥ smṛtiḥ sākṣādumā smṛtā // ŚivP_7.2,4.50cd/

pulastyaḥ śaśabhṛnmauliḥ prītiḥ kāṃtā pinākinaḥ // ŚivP_7.2,4.51ab/

pulahastripuradhvaṃsī tatpriyā tu śivapriyā // ŚivP_7.2,4.51cd/

kratudhvaṃsī kratuḥ proktaḥ saṃnatirdayitā vibhoḥ // ŚivP_7.2,4.52ab/

trinetro 'trirumā sākṣādanasūyā smṛtā budhaiḥ // ŚivP_7.2,4.52cd/

kaśyapaḥ kālahā devo devamātā maheśvarī // ŚivP_7.2,4.53ab/

vasiṣṭho manmathārātirdevī sākṣādaruṃdhatī // ŚivP_7.2,4.53cd/

śaṃkaraḥ puruṣāssarve striyassarvā maheśvarī // ŚivP_7.2,4.54ab/

sarve strīpuruṣāstasmāttayoreva vibhūtayaḥ // ŚivP_7.2,4.54cd/

viṣayī bhagavānīśo viṣayaḥ parameśvarī // ŚivP_7.2,4.55ab/

śrāvyaṃ sarvamumārūpaṃ śrotā śūlavarāyudhaḥ // ŚivP_7.2,4.55cd/

praṣṭavyaṃ vastujātaṃ tu dhatte śaṃkaravallabhā // ŚivP_7.2,4.56ab/

praṣṭā sa eva viśvātmā bālacandrāvataṃsakaḥ // ŚivP_7.2,4.56cd/

draṣṭavyaṃ vasturūpaṃ tu bibharti vaktavallabhā // ŚivP_7.2,4.57ab/

draṣṭā viśveśvaro devaḥ śaśikhaṃḍaśikhāmaṇiḥ // ŚivP_7.2,4.57cd/

rasajātaṃ mahādevī devo rasayitā śivaḥ // ŚivP_7.2,4.58ab/

preyajātaṃ ca girijā preyāṃścaiva garāśanaḥ // ŚivP_7.2,4.58cd/

maṃtavyavastutāṃ dhatte sadā devī maheśvarī // ŚivP_7.2,4.59ab/

maṃtā sa eva viśvātmā mahādevo maheśvaraḥ // ŚivP_7.2,4.59cd/

boddhavyavasturūpaṃ tu bibharti bhavavallabhā // ŚivP_7.2,4.60ab/

devassa eva bhagavānboddhā mugdhenduśekharaḥ // ŚivP_7.2,4.60cd/

prāṇaḥ pinākī sarveṣāṃ prāṇināṃ bhagavānprabhuḥ // ŚivP_7.2,4.61ab/

prāṇasthitistu sarveṣāmaṃbikā cāṃburūpiṇī // ŚivP_7.2,4.61cd/

bibharti kṣetratāṃ devī tripurāṃtakavallabhā // ŚivP_7.2,4.62ab/

kṣetrajñatvaṃ tadā dhatte bhagavānaṃtakāṃtakaḥ // ŚivP_7.2,4.62cd/

ahaḥ śūlāyudho devaḥ śūlapāṇipriyā niśā // ŚivP_7.2,4.63ab/

ākāśaḥ śaṃkaro devaḥ pṛthivī śaṃkarapriyā // ŚivP_7.2,4.63cd/

samudro bhagavānīśo velā śailendrakanyakā // ŚivP_7.2,4.64ab/

vṛkṣo vṛṣadhvajo devo latā viśveśvarapriyā // ŚivP_7.2,4.64cd/

puṃlliṃgamakhilaṃ dhatte bhagavānpuraśāsanaḥ // ŚivP_7.2,4.65ab/

striliṃgaṃ cākhilaṃ dhatte devī devamanoramā // ŚivP_7.2,4.65cd/

śabdajālamaśeṣaṃ tu dhatte sarvasya vallabhā // ŚivP_7.2,4.66ab/

arthasvarūpamakhilaṃ dhatte mugdhenduśekharaḥ // ŚivP_7.2,4.66cd/

yasya yasya padārthasya yā yā śaktirudāhṛtā // ŚivP_7.2,4.67ab/

sā sā viśveśvarī devī sa sa sarvo maheśvaraḥ // ŚivP_7.2,4.67cd/

549a

yatparaṃ yatpavitraṃ ca yatpuṇyaṃ yacca maṃgalam // ŚivP_7.2,4.68ab/

tattadāha mahābhāgāstayostejovijṛṃbhitam // ŚivP_7.2,4.68cd/

yathā dīpasya dīptasya śikhā dīpayate gṛham // ŚivP_7.2,4.69ab/

tathā tejastayoretadvyāpya dīpayate jagat // ŚivP_7.2,4.69cd/

tṛṇādiśivamūrtyaṃtaṃ viśvakhyātiśayakramaḥ // ŚivP_7.2,4.70ab/

sannikarṣakramavaśāttayoriti parā śrutiḥ // ŚivP_7.2,4.70cd/

sarvākārātmakāvetau sarvaśreyovidhāyinau // ŚivP_7.2,4.71ab/

pūjanīyau namaskāryau ciṃtanīyau ca sarvadā // ŚivP_7.2,4.71cd/

yathāprajñamidaṃ kṛṣṇa yāthātmyaṃ parameśayoḥ // ŚivP_7.2,4.72ab/

kathitaṃ hi mayā te 'dya na tu tāvadiyattayā // ŚivP_7.2,4.72cd/

tatkathaṃ śakyate vaktuṃ yāthātmyaṃ parameśayoḥ // ŚivP_7.2,4.73ab/

mahatāmapi sarveṣāṃ manaso 'pi bahirgatam // ŚivP_7.2,4.73cd/

aṃtargatamananyānāmīśvarārpitacetasām // ŚivP_7.2,4.74ab/

anyeṣāṃ buddhyanārūḍhamārūḍhaṃ ca yathaiva tat // ŚivP_7.2,4.74cd/

yeyamuktā vibhūtirvai prākṛtī sā parā matā // ŚivP_7.2,4.75ab/

aprākṛtāṃ parāmanyāṃ guhyāṃ guhyavido viduḥ // ŚivP_7.2,4.75cd/

yato vāco nivartaṃte manasā cendriyaissaha // ŚivP_7.2,4.76ab/

aprākṛtī parā caiṣā vibhūtiḥ pārameśvarī // ŚivP_7.2,4.76cd/

saiveha paramaṃ dhāma saiveha paramā gatiḥ // ŚivP_7.2,4.77ab/

saiveha paramā kāṣṭhā vibhūtiḥ parameṣṭhinaḥ // ŚivP_7.2,4.77cd/

tāṃ prāptuṃ prayataṃte 'tra jitaśvāsā jiteṃdriyāḥ // ŚivP_7.2,4.78ab/

garbhakārā gṛhadvāraṃ niśchidraṃ ghaṭituṃ yathā // ŚivP_7.2,4.78cd/

saṃsārāśīviṣālīḍhamṛtasaṃjīvanauṣadham // ŚivP_7.2,4.79ab/

vibhūtiṃ śivayorvidvānna bibheti kutaścana // ŚivP_7.2,4.79cd/

yaḥ parāmaparāṃ caiva vibhūtiṃ vetti tattvataḥ // ŚivP_7.2,4.80ab/

so 'paro bhūtimullaṃghya parāṃ bhūtiṃ samaśnute // ŚivP_7.2,4.80cd/

etatte kathitaṃ kṛṣṇa yāthātmyaṃ paramātmanoḥ // ŚivP_7.2,4.81ab/

rahasyamapi yogyo 'si bhargabhakto bhavāniti // ŚivP_7.2,4.81cd/

nāśiṣyebhyo 'pyaśaivebhyo nābhaktebhyaḥ kadācana // ŚivP_7.2,4.82ab/

vyāharedīśayorbhūtimiti vedānuśāsanam // ŚivP_7.2,4.82cd/

tasmāttvamatikalyāṇaparebhyaḥ kathayenna hi // ŚivP_7.2,4.83ab/

tvādṛśebhyo 'nurūpebhyaḥ kathayaitanna cānyathā // ŚivP_7.2,4.83cd/

vibhūtimetāṃ śivayoryogyebhyo yaḥ pradāpayet // ŚivP_7.2,4.84ab/

saṃsārasāgarānmuktaḥ śivasāyujyamāpnuyāt // ŚivP_7.2,4.84cd/

kīrtanādasya naśyaṃti mahāntyaḥ pāpakoṭayaḥ // ŚivP_7.2,4.85ab/

triścaturdhāsamabhyastairvinaśyaṃti tato 'dhikāḥ // ŚivP_7.2,4.85cd/

naśyaṃtyaniṣṭaripavo vardhante suhṛdastathā // ŚivP_7.2,4.86ab/

vidyā ca vardhate śaivī matissatye pravartate // ŚivP_7.2,4.86cd/

bhaktiḥ parāḥ śive sāmbe sānuge saparicchide // ŚivP_7.2,4.87ab/

yadyadiṣṭatamaṃ cānyattattadāpnotyasaṃśayam // ŚivP_7.2,4.87cd/

antaḥśuciḥ śive bhakto visrabdhaḥ kīrtayedyadi // ŚivP_7.2,4.88ab/

prabalaiḥ karmabhiḥ pūrvaiḥ phalaṃ cetpratibadhyate // ŚivP_7.2,4.88cd/

punaḥ punaḥ samabhyasyettasya nāstīha durllabham // ŚivP_7.2,4.88ef/

549b

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe gaurīśaṃkaravibhūtiyogo nāma caturtho 'dhyāyaḥ

Chapter 5 upamanyuruvāca vigrahaṃ devadevasya viśvametaccarācaram // ŚivP_7.2,5.1ab/
tadevaṃ na vijānaṃti paśavaḥ pāśagauravāt // ŚivP_7.2,5.1cd/
tamekameva bahudhā vadaṃti yadunaṃdana // ŚivP_7.2,5.2ab/
ajānantaḥ paraṃ bhāvamavikalpaṃ maharṣayaḥ // ŚivP_7.2,5.2cd/
aparaṃ brahmarūpaṃ ca paraṃ brahmātmakaṃ tathā // ŚivP_7.2,5.3ab/
kecidāhurmahādevamanādinidhanaṃ param // ŚivP_7.2,5.3cd/
bhūteṃdriyāṃtaḥkaraṇapradhānaviṣayātmakam // ŚivP_7.2,5.4ab/
aparaṃ brahma nirdiṣṭaṃ paraṃ brahma cidātmakam // ŚivP_7.2,5.4cd/
bṛhattvādbṛhaṇatvādvā brahma cetyabhidhīyate // ŚivP_7.2,5.5ab/
ubhe te brahmaṇo rūpe brahmaṇo 'dhipateḥ prabhoḥ // ŚivP_7.2,5.5cd/
vidyā 'vidyāsvarūpīti kaiścidīśo nigadyate // ŚivP_7.2,5.5ef/
vidyāṃ tu cetanāṃ prāhustathāvidyāmacetanām // ŚivP_7.2,5.6ab/
vidyā 'vidyātmakaṃ caiva viśvaṃ viśvagurorvibhoḥ // ŚivP_7.2,5.6cd/
rūpameva na saṃdeho viśvaṃ tasya vaśe yataḥ // ŚivP_7.2,5.7ab/
bhrāṃtirvidyā parā ceti śārvaṃ rūpaṃ paraṃ viduḥ // ŚivP_7.2,5.7cd/
ayathābuddhirartheṣu bahudhā bhrāṃtirucyate // ŚivP_7.2,5.8ab/
yathārthākārasaṃvittirvidyeti parikīrtyate // ŚivP_7.2,5.8cd/
vikalparahitaṃ tattvaṃ paramityabhidhīyate // ŚivP_7.2,5.9ab/
vaiparītyādasacchabdaḥ kathyate vedavādibhiḥ // ŚivP_7.2,5.9cd/
tayoḥ patitvāttu śivaḥ sadasatpatirucyate // ŚivP_7.2,5.10ab/
kṣarākṣarātmakaṃ prāhuḥ kṣarākṣaraparaṃ pare // ŚivP_7.2,5.10cd/
kṣarassarvāṇi bhūtāni kūṭastho 'kṣara ucyate // ŚivP_7.2,5.11ab/
ubhe te parameśasya rūpe tasya vaśe yataḥ // ŚivP_7.2,5.11cd/
tayoḥ paraḥ śivaḥ śāṃtaḥ kṣarākṣarāparassmṛtaḥ // ŚivP_7.2,5.12ab/
samaṣṭivyaṣṭhirūpaṃ ca samaṣṭivyaṣṭikāraṇam // ŚivP_7.2,5.12cd/
vadaṃti munayaḥ kecicchivaṃ paramakāraṇam // ŚivP_7.2,5.13ab/
samaṣṭimāhuravyaktaṃ vyaṣṭiṃ vyaktaṃ tathaiva ca // ŚivP_7.2,5.13cd/
te rūpe parameśasya tadicchāyāḥ pravartanāt // ŚivP_7.2,5.14ab/
tayoḥ kāraṇabhāvena śivaṃ paramakāraṇam // ŚivP_7.2,5.14cd/
kāraṇārthavidaḥ prāhuḥ samaṣṭivyaṣṭikāraṇam // ŚivP_7.2,5.15ab/
jātivyaktisvarūpīti kathyate kaiścidīśvaraḥ // ŚivP_7.2,5.15cd/
yā piṃḍepyanuvarteta sā jātiriti kathyate // ŚivP_7.2,5.16ab/
vyaktirvyāvṛttirūpaṃ taṃ piṇḍajāteḥ samāśrayam // ŚivP_7.2,5.16cd/
jātayo vyaktayaścaiva tadājñāparipālitāḥ // ŚivP_7.2,5.17ab/
yatastato mahādevo jātivyaktivapuḥ smṛtaḥ // ŚivP_7.2,5.17cd/
pradhānapuruṣavyaktakālātmā kathyate śivaḥ // ŚivP_7.2,5.18ab/
pradhānaṃ prakṛtiṃ prāhuḥkṣetrajñaṃ puruṣaṃ tathā // ŚivP_7.2,5.18cd/
trayoviṃśatitattvāni vyaktamāhurmanīṣiṇaḥ // ŚivP_7.2,5.19ab/
kālaḥ kāryaprapañcasya pariṇāmaikakāraṇam // ŚivP_7.2,5.19cd/
eṣāmīśo 'dhipo dhātā pravartakanivartakaḥ // ŚivP_7.2,5.20ab/
āvirbhāvatirobhāvaheturekaḥ svarāḍajaḥ // ŚivP_7.2,5.20cd/
tasmātpradhānapuruṣavyaktakālasvarūpavān // ŚivP_7.2,5.21ab/ 550a

heturnetādhipasteṣāṃ dhātā coktā maheśvaraḥ // ŚivP_7.2,5.21cd/

virāḍḍhiraṇyagarbhātmā kaiścidīśo nigadyate // ŚivP_7.2,5.22ab/

hiraṇyagarbho lokānāṃ heturviśvātmako virāṭ // ŚivP_7.2,5.22cd/

aṃtaryāmī paraśceti kathyate kavibhiśśivaḥ // ŚivP_7.2,5.23ab/

prājñastaijasaviśvātmetyapare saṃpracakṣate // ŚivP_7.2,5.23cd/

turīyamapare prāhuḥ saumyameva pare viduḥ // ŚivP_7.2,5.24ab/

mātā mānaṃ ca meyaṃ ca matiṃ cāhurathāpare // ŚivP_7.2,5.24cd/

kartā kriyā ca kāryaṃ ca karaṇaṃ kāraṇaṃ pare // ŚivP_7.2,5.25ab/

jāgratsvapnasuṣuptyātmetyapare saṃpracakṣate // ŚivP_7.2,5.25cd/

turīyamapare prāhusturyātītamitītare // ŚivP_7.2,5.26ab/

tamāhurviguṇaṃ kecidguṇavantaṃ pare viduḥ // ŚivP_7.2,5.26cd/

kecitsaṃsāriṇaṃ prāhustamasaṃsāriṇaṃ pare // ŚivP_7.2,5.27ab/

svataṃtramapare prāhurasvataṃtraṃ pare viduḥ // ŚivP_7.2,5.27cd/

ghoramityapare prāhuḥ saumyameva pare viduḥ // ŚivP_7.2,5.28ab/

rāgavaṃtaṃ pare prāhurvītarāgaṃ tathā pare // ŚivP_7.2,5.28cd/

niṣkriyaṃ ca pare prāhuḥ sakriyaṃ cetare janāḥ // ŚivP_7.2,5.29ab/

niriṃdriyaṃ pare prāhuḥ seṃdriyaṃ ca tathāpare // ŚivP_7.2,5.29cd/

dhruvamityapare prāhustamadhruvāmitīrate // ŚivP_7.2,5.30ab/

arūpaṃ kecidāhurvai rūpavaṃtaṃ pare viduḥ // ŚivP_7.2,5.30cd/

adṛśyamapare prāhurdṛśyamityapare viduḥ // ŚivP_7.2,5.31ab/

vācyamityapare prāhuravācyamiti cāpare // ŚivP_7.2,5.31cd/

śabdātmakaṃ pare prāhuśśabdātītamathāpare // ŚivP_7.2,5.31ef/

keciccintāmayaṃ prāhuścintayā rahitaṃ pare // ŚivP_7.2,5.32ab/

jñānātmakaṃ pare prāhurvijñānamiti cāpare // ŚivP_7.2,5.32cd/

kecicjñeyamiti prāhurajñeyamiti kecana // ŚivP_7.2,5.33ab/

parameke tamevāhuraparaṃ ca tathā pare // ŚivP_7.2,5.33cd/

evaṃ vikalpyamānaṃ tu yāthātmyaṃ parameṣṭhinaḥ // ŚivP_7.2,5.34ab/

nādhyavasyaṃti munayo nānāpratyayakāraṇāt // ŚivP_7.2,5.34cd/

ye punassarvabhāvena prapannāḥ parameśvaram // ŚivP_7.2,5.35ab/

te hi jānaṃtyayatnena śivaṃ paramakāraṇam // ŚivP_7.2,5.35cd/

yāvatpaśurnaiva paśyatyanīśaṃ 1 purāṇaṃ bhuvanasyeśitāram // ŚivP_7.2,5.36ab/ tāvadduḥkhe vartate baddhapāśaḥ saṃsāre 'smiñcakranemikrameṇa // ŚivP_7.2,5.36cd/
yadā 2 paśyaḥ paśyate rukmavarṇaṃ kartāramīśaṃ puruṣaṃ brahmayonim // ŚivP_7.2,5.37ab/ tadāvidvānpuṇyapāpe vidhūya niraṃjanaḥ paramamupaiti sāmyam // ŚivP_7.2,5.37cd/ oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe paśupatitvajñānayogo nāma pañcamo 'dhyāyaḥ

1 nāstīśo yasmātso 'nīśa iti bahuvrīhiḥ parantu kliṣṭakalpanāpekṣayā yāvatpaśuśceśvaraṃ na prapaśyediti pāṭhe 'rthassugamaḥ 2 yadā paśyo vīkṣate rukmeti pāṭhe tu bhagnaprakramastasmādātmanepadamārṣamityeva samādhiḥ 550b Chapter 6 upamanyuruvāca naśivasyāṇavo baṃdhaḥ kāryo māyeya eva vā // ŚivP_7.2,6.1ab/
prākṛto vātha boddhā vā hyahaṃkārātmakastathā // ŚivP_7.2,6.1cd/
naivāsya mānaso baṃdho na caitto neṃdriyātmakaḥ // ŚivP_7.2,6.2ab/
na ca tanmātrabaṃdho 'pi bhūtabaṃdho na kaścana // ŚivP_7.2,6.2cd/
na ca kālaḥ kalā caiva na vidyā niyatistathā // ŚivP_7.2,6.3ab/
na rāgo na ca vidveṣaḥ śaṃbhoramitatejasaḥ // ŚivP_7.2,6.3cd/
na cāstyabhiniveśo 'sya kuśalā 'kuśalānyapi // ŚivP_7.2,6.4ab/
karmāṇi tadvipākaśca sukhaduḥkhe ca tatphale // ŚivP_7.2,6.4cd/
āśayairnāpi saṃbandhaḥ saṃskāraiḥ karmaṇāmapi // ŚivP_7.2,6.5ab/
bhogaiśca bhogasaṃskāraiḥ kālatritayagocaraiḥ // ŚivP_7.2,6.5cd/
na tasya kāraṇaṃ kartā nādiraṃtastathāṃtaram // ŚivP_7.2,6.6ab/
na karma karaṇaṃ vāpi nākāryaṃ kāryameva ca // ŚivP_7.2,6.6cd/
nāsya baṃdhurabaṃdhurvā niyaṃtā prerako 'pi vā // ŚivP_7.2,6.7ab/
na patirna gurustrātā nādhiko na samastathā // ŚivP_7.2,6.7cd/
na janmamaraṇe tasya na kāṃkṣitamakāṃkṣitam // ŚivP_7.2,6.8ab/
na vidhirna niṣedhaśca na muktirna ca bandhanam // ŚivP_7.2,6.8cd/
nāsti yadyadakalyāṇaṃ tattadasya kadācana // ŚivP_7.2,6.9ab/
kalyāṇaṃ sakalaṃ cāsti paramātmā śivo yataḥ // ŚivP_7.2,6.9cd/
sa śivassarvamevedamadhiṣṭhāya svaśaktibhiḥ // ŚivP_7.2,6.10ab/
apracyutassvato bhāvaḥ sthitaḥ sthāṇurataḥ smṛtaḥ // ŚivP_7.2,6.10cd/
śivenādhiṣṭhitaṃ yasmājjagatsthāvarajaṃgamam // ŚivP_7.2,6.11ab/
sarvarūpaḥ smṛtaśśarvastathā jñātvā na muhyati // ŚivP_7.2,6.11cd/
śarvo rudro namastasmai puruṣaḥ satparo mahān // ŚivP_7.2,6.12ab/
hiraṇyabāhurbhagavānhiraṇyapatirīśvaraḥ // ŚivP_7.2,6.12cd/
aṃbikāpatirīśānaḥ pinākī vṛṣavāhanaḥ // ŚivP_7.2,6.13ab/
eko rudraḥ paraṃ brahma puruṣaḥ kṛṣṇapiṃgalaḥ // ŚivP_7.2,6.13cd/
bālāgramātro hṛnmadhye viciṃtyo daharāṃtare // ŚivP_7.2,6.14ab/
hiraṇyakeśaḥ padmākṣo hyaruṇastāmra eva ca // ŚivP_7.2,6.14cd/
yo 'vasarpatya sau devo nīlagrīvo hiraṇmayaḥ // ŚivP_7.2,6.15ab/
saumyo ghorastathā miśraścākṣāraścāmṛto 'vyayaḥ // ŚivP_7.2,6.15cd/
sa puṃviśeṣaḥ paramo bhagavānantakāṃtakaḥ // ŚivP_7.2,6.16ab/
cetanacetanonmuktaḥ prapañcācca parātparaḥ // ŚivP_7.2,6.16cd/
śivenātiśayatvena jñānaiśvarye vilokite // ŚivP_7.2,6.17ab/
lokeśātiśayatvena sthitaṃ prāhurmanīṣiṇaḥ // ŚivP_7.2,6.17cd/
pratisargaprasūtānāṃ brahmaṇāṃ śāstravistaram // ŚivP_7.2,6.18ab/
upadeṣṭā sa evādau kālāvacchedavartinām // ŚivP_7.2,6.18cd/
kālāvacchedayuktānāṃ gurūṇāmapyasau guruḥ // ŚivP_7.2,6.19ab/
sarveṣāmeva sarveśaḥ kālāvacchedavarjitaḥ // ŚivP_7.2,6.19cd/
śuddhā svābhāvikī tasya śaktissarvātiśāyinī // ŚivP_7.2,6.20ab/
jñānamapratimaṃ nityaṃ vapuratyantanirmitam // ŚivP_7.2,6.20cd/
aiśvaryamapratidvaṃdvaṃ sukhamātyantikaṃ balam // ŚivP_7.2,6.21ab/
tejaḥprabhāvo vīryaṃ ca kṣamā kāruṇyameva ca // ŚivP_7.2,6.21cd/
paripūrṇasya sargādyairnātmano 'sti prayojanam // ŚivP_7.2,6.22ab/
parānugraha evāsya phalaṃ sarvasya karmaṇaḥ // ŚivP_7.2,6.22cd/ 551a

praṇavo vācakastasya śivasya paramātmanaḥ // ŚivP_7.2,6.23ab/

śivarudrādiśabdānāṃ praṇavo hi parassmṛtaḥ // ŚivP_7.2,6.23cd/

śaṃbho praṇavavācyasya bhavanāttajjapādapi // ŚivP_7.2,6.24ab/

yā siddhissā parā prāpyā bhavatyeva na saṃśayaḥ // ŚivP_7.2,6.24cd/

tasmādekākṣaraṃ devamāhurāgamapāragāḥ // ŚivP_7.2,6.25ab/

vācyavācakayoraikyaṃ manyamānā manasvinaḥ // ŚivP_7.2,6.25cd/

asya mātrāḥ samākhyātāścatasro vedamūrdhani // ŚivP_7.2,6.26ab/

akāraścāpyukāraśca makāro nāda ityapi // ŚivP_7.2,6.26cd/

akāraṃ bahvṛcaṃ prāhurukāro yajurucyate // ŚivP_7.2,6.27ab/

makāraḥ sāmanādosya śrutirātharvaṇī smṛtāḥ // ŚivP_7.2,6.27cd/

akāraśca mahābījaṃ rajaḥ sraṣṭā caturmukhaḥ // ŚivP_7.2,6.28ab/

ukāraḥ prakṛtiryoniḥ sattvaṃ pālayitā hariḥ // ŚivP_7.2,6.28cd/

makāraḥ puruṣo bījaṃ tamaḥ saṃhārako haraḥ // ŚivP_7.2,6.29ab/

nādaḥ paraḥ pumānīśo nirguṇo niṣkriyaḥ śivaḥ // ŚivP_7.2,6.29cd/

sarvaṃ tisṛbhirevedaṃ mātrābhirnikhilaṃ tridhā // ŚivP_7.2,6.30ab/

abhidhāya śivātmānaṃ bodhayatyardhamātrayā // ŚivP_7.2,6.30cd/

yasmātparaṃ nāparamasti kiṃcidyasmānnāṇīyo na jyāyo 'sti kiṃcit // ŚivP_7.2,6.31ab/

vṛkṣa iva stabdho divi tiṣṭhatyekastenedaṃ pūrṇaṃ puruṣeṇa sarvam // ŚivP_7.2,6.31cd/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe śivatattvavarṇanaṃ nāma ṣaṣṭho 'dhyāyaḥ

Chapter 7 upamanyuruvaca śaktissvābhavikī tasya vidyā viśvavilakṣaṇā // ŚivP_7.2,7.1ab/
ekānekasya rūpeṇa bhāti bhānoriva prabhā // ŚivP_7.2,7.1cd/
anaṃtāḥ śaktayo yasyā icchājñānakriyādayaḥ // ŚivP_7.2,7.2ab/
māyādyāścābhavanvahnorvisphuliṃgā yathā tathā // ŚivP_7.2,7.2cd/
sadāśiveśvarādyā hi vidyā 'vidyeśvarādayaḥ // ŚivP_7.2,7.3ab/
abhavanpuruṣāścāsyāḥ prakṛtiśca parātparā // ŚivP_7.2,7.3cd/
mahadādiviśeṣāṃtāstvajādyāścāpi mūrtayaḥ // ŚivP_7.2,7.4ab/
yaccānyadasti tatsarvaṃ tasyāḥ kāryaṃ na saṃśayaḥ // ŚivP_7.2,7.4cd/
sā śaktissarvagā sūkṣmā prabodhānaṃdarūpiṇī // ŚivP_7.2,7.5ab/
śaktimānucyate devaśśivaśśītāṃśubhūṣaṇaḥ // ŚivP_7.2,7.5cd/
vedyaśśivaśśivā vidyā prajñā caiva śrutiḥ smṛtiḥ // ŚivP_7.2,7.6ab/
dhṛtireṣā sthitirniṣṭhā jñānecchākarmaśaktayaḥ // ŚivP_7.2,7.6cd/
ājñā caiva paraṃ brahma dve vidye ca parāpare // ŚivP_7.2,7.7ab/
śuddhavidyā śuddhakalā sarvaṃ śaktikṛtaṃ yataḥ // ŚivP_7.2,7.7cd/
māyā ca prakṛtirjīvo vikāro vikṛtistathā // ŚivP_7.2,7.8ab/
asacca sacca yatkiṃcittayā sarvamidaṃ tatam // ŚivP_7.2,7.8cd/
sā devī māyayā sarvaṃ brahmāṃḍaṃ sacarācaram // ŚivP_7.2,7.9ab/
mohayatyaprayatnena mocayatyapi līlayā // ŚivP_7.2,7.9cd/
anayā saha sarveśaḥ saptaviṃśaprakārayā // ŚivP_7.2,7.10ab/
viśvaṃ vyāpya sthitastasmānmuktiratra pravartate // ŚivP_7.2,7.10cd/
mumukṣavaḥ purā kecinmunayo brahmavādinaḥ // ŚivP_7.2,7.11ab/
saṃśayāviṣṭamanaso vismṛśaṃti yathātatham // ŚivP_7.2,7.11cd/ 551b

kiṃ kāraṇaṃ kuto jātā jīvāmaḥ kena vā vayam // ŚivP_7.2,7.12ab/

kutrāsmākaṃ saṃpratiṣṭhā kena vādhiṣṭhitā vayam // ŚivP_7.2,7.12cd/

kena vartāmahe śaśvatsukheṣvanyeṣu cāniśam // ŚivP_7.2,7.13ab/

avilaṃghyā ca viśvasya vyavasthā kena vā kṛtā // ŚivP_7.2,7.13cd/

kālasya bhāvo niyatiryadṛcchā nātra yujyate // ŚivP_7.2,7.14ab/

bhūtāni yoniḥ puruṣo yogī caiṣāṃ paro 'tha vā // ŚivP_7.2,7.14cd/

acetanatvātkālādeścetanatvepi cātmanaḥ // ŚivP_7.2,7.15ab/

sukhaduḥkhāni bhūtatvādanīśatvādvicāryate // ŚivP_7.2,7.15cd/

taddhyānayogānugatāṃ prapaśyañchaktimaiśvarīm // ŚivP_7.2,7.16ab/

pāśavicchedikāṃ sākṣānnigūḍhāṃ svaguṇairbhṛśam // ŚivP_7.2,7.16cd/

tayā vicchinnapāśāste sarvakāraṇakāraṇam // ŚivP_7.2,7.17ab/

śaktimaṃtaṃ mahādevamapaśyandivyacakṣuṣā // ŚivP_7.2,7.17cd/

yaḥ kāraṇānyaśeṣāṇi kālātmasahitāni ca // ŚivP_7.2,7.18ab/

aprameyo 'nayā śaktyā sakalaṃ yo 'dhitiṣṭhati // ŚivP_7.2,7.18cd/

tataḥ prasādayogena yogena parameṇa ca // ŚivP_7.2,7.19ab/

dṛṣṭena bhaktiyogena divyaḥ gatimavāpnuyuḥ // ŚivP_7.2,7.19cd/

tasmātsaha tathā śaktyā hṛdi paśyaṃti ye śivam // ŚivP_7.2,7.20ab/

teṣāṃ śāśvatikī śāṃtirnaitareṣāmiti śrutiḥ // ŚivP_7.2,7.20cd/

na hi śaktimataśśaktyā viprayogo 'sti jātucit // ŚivP_7.2,7.21ab/

tasmācchakteḥ śaktimatastādātmyānnirvṛtirdvayoḥ // ŚivP_7.2,7.21cd/

kramo vivakṣito nūnaṃ vimuktau jñānakarmaṇoḥ // ŚivP_7.2,7.22ab/

prasāde sati sā mūrtiryasmātkaratale sthitā // ŚivP_7.2,7.22cd/

devo vā dānavo vāpi paśurvā vihago 'pi vā // ŚivP_7.2,7.23ab/

kīro vātha kṛmirvāpi mucyate tatprasādataḥ // ŚivP_7.2,7.23cd/

garbhastho jāyamāno vā bālo vā taruṇo.pi vā // ŚivP_7.2,7.24ab/

vṛddho vā mriyamāṇo vā svargastho vātha nārakī // ŚivP_7.2,7.24cd/

patito vāpi dharmātmā paṃḍito mūḍha eva vā // ŚivP_7.2,7.25ab/

prasāde tatkṣaṇādeva mucyate nātra saṃśayaḥ // ŚivP_7.2,7.25cd/

ayogyānāṃ ca kāruṇyādbhaktānāṃ parameśvaraḥ // ŚivP_7.2,7.26ab/

prasīdati na saṃdeho vigṛhya vividhānmalān // ŚivP_7.2,7.26cd/

prasadādeva sā bhaktiḥ prasādo bhaktisaṃbhavaḥ // ŚivP_7.2,7.27ab/

avasthābhedamutprekṣya vidvāṃstatra na muhyati // ŚivP_7.2,7.27cd/

prasādapūrvikā yeyaṃ bhuktimuktividhāyinī // ŚivP_7.2,7.28ab/

naiva sā śakyate prāptuṃ narairekena janmanā // ŚivP_7.2,7.28cd/

anekajanmasiddhānāṃ śrautasmārtānuvartinām // ŚivP_7.2,7.29ab/

viraktānāṃ prabuddhānāṃ prasīdati maheśvaraḥ // ŚivP_7.2,7.29cd/

prasanne sati deveśa paśau tasminpravartate // ŚivP_7.2,7.30ab/

asti nātho mametyalpā bhaktirbuddhipurassarā // ŚivP_7.2,7.30cd/

tapasā vividhaiśśaivairdharmaissaṃyujyate naraḥ // ŚivP_7.2,7.31ab/

tatra yoge tadabhyāsastato bhaktiḥ parā bhavet // ŚivP_7.2,7.31cd/

parayā ca tayā bhaktyā prasādo labhyate paraḥ // ŚivP_7.2,7.32ab/

prasādātsarvapāśebhyo muktirmuktasya nirvṛtiḥ // ŚivP_7.2,7.32cd/

552a

alpabhāvo 'pi yo martyasso 'pi janmatrayātparam // ŚivP_7.2,7.33ab/

nayoniyaṃtrapīḍāyai bhavennaivātra saṃśayaḥ // ŚivP_7.2,7.33cd/

sāṃgā 'naṃgā ca yā sevā sā bhaktiriti kathyate // ŚivP_7.2,7.34ab/

sā punarbhidyate tredhā manovākkāyasādhanaiḥ // ŚivP_7.2,7.34cd/

śivarūpādiciṃtā yā sā sevā mānasī smṛtā // ŚivP_7.2,7.35ab/

japādirvācikī sevā karmapūjādi kāyikī // ŚivP_7.2,7.35cd/

seyaṃ trisādhanā sevā śivadharmaśca kathyate // ŚivP_7.2,7.36ab/

sa tu pañcavidhaḥ proktaḥ śivena paramātmanā // ŚivP_7.2,7.36cd/

tapaḥ karma japo dhyānaṃ jñānaṃ ceti samāsataḥ // ŚivP_7.2,7.37ab/

karmaliṅgārcanādyaṃ ca tapaścāndrāyaṇādikam // ŚivP_7.2,7.37cd/

japastridhā śivābhyāsaścintā dhyānaṃ śivasya tu // ŚivP_7.2,7.38ab/

śivāgamoktaṃ yajjñānaṃ tadatra jñānamucyate // ŚivP_7.2,7.38cd/

śrīkaṃṭhena śivenoktaṃ śivāyai ca śivāgamaḥ // ŚivP_7.2,7.39ab/

śivāśritānāṃ kāruṇyācchreyasāmekasādhanam // ŚivP_7.2,7.39cd/

tasmādvivardhayedbhaktiṃ śive paramakāraṇe // ŚivP_7.2,7.40ab/

tyajecca viṣayāsaṃgaṃ śreyo 'rthī matimānnaraḥ // ŚivP_7.2,7.40cd/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe śivatattvakathanaṃ nāma saptamo 'dhyāyaḥ

Chapter 8 kṛṣṇa uvāca bhagavañchrotumicchāmi śivena paribhāṣitam // ŚivP_7.2,8.1ab/
vedasāre śivajñānaṃ svāśritānāṃ vimuktaye // ŚivP_7.2,8.1cd/
abhaktānāmabuddhīnāmayuktānāmagocaram // ŚivP_7.2,8.2ab/
arthairdaśardhaiḥ saṃyuktaṃ gūḍhamaprājñaniṃditam // ŚivP_7.2,8.2cd/
varṇāśramakṛtairdharmairviparītaṃ kvacitsamam // ŚivP_7.2,8.3ab/
vedātṣaḍaṃgāduddhṛtya sāṃkhyādyogācca kṛtsnaśaḥ // ŚivP_7.2,8.3cd/
śatakoṭipramāṇena vistīrṇaṃ graṃthasaṃkhyayā // ŚivP_7.2,8.4ab/
kathitaṃ parameśena tatra pūjā kathaṃ prabhoḥ // ŚivP_7.2,8.4cd/
kasyādhikāraḥ pūjādau jñānayogādayaḥ katham // ŚivP_7.2,8.5ab/
tatsarvaṃ vistarādeva vaktumarhasi suvrata // ŚivP_7.2,8.5cd/
upamanyuruvāca śaivaṃ saṃkṣipya vedoktaṃ śivena paribhāṣitam // ŚivP_7.2,8.6ab/
stutiniṃdādirahitaṃ sadyaḥ pratyayakāraṇam // ŚivP_7.2,8.6cd/
guruprasādajaṃ divyamanāyāsena muktidam // ŚivP_7.2,8.7ab/
kathayiṣye samāsena tasya śakyo na vistaraḥ // ŚivP_7.2,8.7cd/
sisṛkṣayā purāvyaktācchivaḥ sthāṇurmaheśvaraḥ // ŚivP_7.2,8.8ab/
satkāryakāraṇopetassvayamāvirabhūtprabhuḥ // ŚivP_7.2,8.8cd/
janayāmāsa ca tadā ṛṣirviśvādhikaḥ prabhuḥ // ŚivP_7.2,8.9ab/
devānāṃ prathamaṃ devaṃ brahmāṇaṃ brahmaṇaspatim // ŚivP_7.2,8.9cd/
brahmāpi pitaraṃ devaṃ jāyamānaṃ nyavaikṣata // ŚivP_7.2,8.10ab/
taṃ jāyamānaṃ janako devaḥ prāpaśyadājñayā // ŚivP_7.2,8.10cd/
dṛṣṭo rudreṇa devo 'sāvasṛjadviśvamīśvaraḥ // ŚivP_7.2,8.11ab/
varṇāśramavyavasthāṃ ca cakāra sa pṛthakpṛthak // ŚivP_7.2,8.11cd/
somaṃ sasarja yajñārthe somāddyaussamajāyata // ŚivP_7.2,8.12ab/
dharā ca vahniḥ sūryaśca yajño viṣṇuśśacīpatiḥ // ŚivP_7.2,8.12cd/ 552b

te cānye ca surā rudraṃ rudrādhyāyena tuṣṭuvuḥ // ŚivP_7.2,8.13ab/

prasannavadanastasthau devānāmagrataḥ prabhuḥ // ŚivP_7.2,8.13cd/

apahṛtya svalīlārthaṃ teṣāṃ jñānaṃ maheśvaraḥ // ŚivP_7.2,8.14ab/

tamapṛcchaṃstato devāḥ ko bhavāniti mohitāḥ // ŚivP_7.2,8.14cd/

so 'bravīdbhagavānrudro hyahamekaḥ purātanaḥ // ŚivP_7.2,8.15ab/

āsaṃ prathamamevāhaṃ vartāmi 1 ca surottamāḥ // ŚivP_7.2,8.15cd/ bhaviṣyāmi ca mattonyo vyatirikto na kaścana // ŚivP_7.2,8.16ab/
ahameva jagatsarvaṃ tarpayāmi svatejasā // ŚivP_7.2,8.16cd/
matto 'dhikaḥ samo nāsti māṃ yo veda sa mucyate // ŚivP_7.2,8.17ab/
ityuktvā bhagavānrudrastatraivāṃtaradhatta sa // ŚivP_7.2,8.17cd/
apaśyaṃtastamīśānaṃ stuvaṃtaścaiva sāmabhiḥ // ŚivP_7.2,8.17ef/
vrataṃ pāśupataṃ kṛtvā tvatharvaśirasi sthitam // ŚivP_7.2,8.18ab/
bhasmasaṃchannasarvāṃgā babhūvuramarāstadā // ŚivP_7.2,8.18cd/
atha teṣāṃ prasādārthaṃ paśūnāṃ patirīśvaraḥ // ŚivP_7.2,8.19ab/
sagaṇaścomayā sārdhaṃ sānnidhyamakarotprabhuḥ // ŚivP_7.2,8.20ab/
yaṃ vinidrā jitaśvāsā yogino dagdhakilbiṣāḥ // ŚivP_7.2,8.20cd/
hṛdi paśyaṃti taṃ devaṃ dadṛśurdevapuṃgavāḥ // ŚivP_7.2,8.21ab/
yāmāhuḥ paramāṃ śaktimīśvarecchānuvartinīm // ŚivP_7.2,8.21cd/
tāmapaśyanmaheśasya vāmato vāmalocanām // ŚivP_7.2,8.22ab/
ye vinirdhūtasaṃsārāḥ prāptāḥ śaivaṃ paraṃ padam // ŚivP_7.2,8.22cd/
nityasiddhāśca ye vānyaṃ te ca dṛṣṭā gaṇeśvarāḥ // ŚivP_7.2,8.23ab/
atha taṃ tuṣṭuvurdevā devyā saha maheśvaram // ŚivP_7.2,8.23cd/
stotrairmāheśvarairdivyaiḥ śrotaiḥ paurāṇikairapi // ŚivP_7.2,8.24ab/
devo 'pi devānālokya ghṛṇayā vṛṣabhadhvajaḥ // ŚivP_7.2,8.24cd/
tuṣṭo 'smītyāha suprītassvabhāvamadhurāṃ giram // ŚivP_7.2,8.25ab/
atha suprītamanasaṃ praṇipatya vṛṣadhvajam // ŚivP_7.2,8.25cd/
arthamahattamaṃ devāḥ papracchurimamādarāt // ŚivP_7.2,8.25ef/
devā ūcuḥ bhagavankena mārgeṇa pūjanīyo 'si bhūtale // ŚivP_7.2,8.26ab/
kasyādhikāraḥ pūjāyāṃ vaktumarhasi tattvataḥ // ŚivP_7.2,8.26cd/
tataḥ sasmitamālokya devīṃ devavaroharaḥ // ŚivP_7.2,8.27ab/
svarūpaṃ darśayāmāsa ghoraṃ sūryātmakaṃ param // ŚivP_7.2,8.27cd/
sarvaiśvaryaguṇopetaṃ sarvatejomayaṃ param // ŚivP_7.2,8.28ab/
śaktibhirmūrtibhiścāṃgairgrahairdevaiśca saṃvṛtam // ŚivP_7.2,8.28cd/
aṣṭabāhuṃ caturvaktramardhanārīkamadbhutam // ŚivP_7.2,8.29ab/
dṛṣṭvaivamadbhutākāraṃ devā viṣṇupurogamāḥ // ŚivP_7.2,8.29cd/
buddhvā divākaraṃ devaṃ devīṃ caiva niśākaram // ŚivP_7.2,8.30ab/
pañcabhūtāni śeṣāṇi tanmayaṃ ca carācaram // ŚivP_7.2,8.30cd/
evamuktvā namaścakrustasmai cārghyaṃ pradāya vai // ŚivP_7.2,831ab/
siṃdūravarṇāya sumaṇḍalāya suvarṇavarṇābharaṇāya tubhyam // ŚivP_7.2,8.32ab/
padmābhanetrāya sapaṃkajāya brahmendranārāyaṇakāraṇāya // ŚivP_7.2,8.32cd/
suratnapūrṇaṃ sasuvarṇatoyaṃ sukuṃkumādyaṃ sakuśaṃ sapuṣpam // ŚivP_7.2,8.33ab/
pradattamādāya sahemapātraṃ praśastamarghyaṃ bhagavanprasīda // ŚivP_7.2,8.33cd/
namaśśivāya śāṃtāya sagaṇāyādihetave // ŚivP_7.2,8.34ab/

1 parasmaipadamārṣam

rudrāya viṣṇave tubhyaṃ brahmaṇe sūryamūrtaye // ŚivP_7.2,8.34cd/

yaśśivaṃ maṇḍale saure saṃpūjyaiva samāhitaḥ // ŚivP_7.2,8.35ab/

prātarmadhyāhnasāyāhne pradadyādarghyamuttamam // ŚivP_7.2,8.35cd/

praṇamedvā paṭhedetāñchlokāñchrutimukhānimān // ŚivP_7.2,8.36ab/

na tasya durllabhaṃ kiṃcidbhaktaścenmucyate dṛḍham // ŚivP_7.2,8.36cd/

tasmādabhyarcayenityaṃ śivamādityarūpiṇam // ŚivP_7.2,8.37ab/

dharmakāmārthamuktyarthaṃ manasā karmaṇā girā // ŚivP_7.2,8.37cd/

atha devānsamālokya maṇḍalastho maheśvaraḥ // ŚivP_7.2,8.38ab/

sarvāgamottaraṃ dattvā śāstramaṃtaradhāddharaḥ // ŚivP_7.2,8.38cd/

tatra pūjādhikāro 'yaṃ brahmakṣatraviśāmiti // ŚivP_7.2,8.39ab/

jñātvā praṇamya deveśaṃ devā jagmuryathāgatam // ŚivP_7.2,8.39cd/

atha kālena mahatā tasmiñchāstre tirohite // ŚivP_7.2,8.40ab/

bhartāraṃ paripapraccha tadaṃkasthā maheśvarī // ŚivP_7.2,8.40cd/

tayā sa codito devo devyā candravibhūṣaṇaḥ // ŚivP_7.2,8.41ab/

avadatkaramuddhṛtya śāstraṃ sarvāgamottaram // ŚivP_7.2,8.41cd/

pravartitaṃ ca talloke niyogātparameṣṭhinaḥ // ŚivP_7.2,8.42ab/

mayāgastyena guruṇā dadhīcena maharṣiṇā // ŚivP_7.2,8.42cd/

svayamapyavatīryorvyāṃ yugāvarteṣu śūladhṛk // ŚivP_7.2,8.43ab/

svāśritānāṃ vimuktyarthaṃ kurute jñānasaṃtatim // ŚivP_7.2,8.43cd/

ṛbhussatyo bhārgavaśca hyaṃgirāḥ savitā dvijāḥ // ŚivP_7.2,8.44ab/

mṛtyuḥ śatakraturdhīmānvasiṣṭho munipuṃgavaḥ // ŚivP_7.2,8.44cd/

sārasvatastridhāmā ca trivṛto munipuṃgavaḥ // ŚivP_7.2,8.45ab/

śatatejāssvayaṃ dharmo nārāyaṇa iti śrutaḥ // ŚivP_7.2,8.45cd/

svarakṣaścāruṇirdhīmāṃstathā caiva kṛtaṃjayaḥ // ŚivP_7.2,8.46ab/

kṛtaṃjayo bharadvājo gautamaḥ kaviruttamaḥ // ŚivP_7.2,8.46cd/

vācaḥsravā munissākṣāttathā sūkṣmāyaṇiḥ śuciḥ // ŚivP_7.2,8.47ab/

tṛṇabiṃdurmuniḥ kṛṣṇaḥ śaktiḥ śākteya uttaraḥ // ŚivP_7.2,8.47cd/

jātūkarṇyo harissākṣātkṛṣṇadvaipāyano muniḥ // ŚivP_7.2,8.48ab/

vyāsāvatārāñchṛṇvaṃtu kalpayogeśvarānkramāt // ŚivP_7.2,8.48cd/

laiṃge vyāsāvatārā hi dvāparāṃ teṣu suvratāḥ // ŚivP_7.2,8.49ab/

yogācāryāvatārāśca tathā śiṣyeṣu śūlinaḥ // ŚivP_7.2,8.49cd/

tatra tatra vibhoḥ śiṣyāścatvāraḥ syurmahaujasaḥ // ŚivP_7.2,8.50ab/

śiṣyāsteṣāṃ praśiṣyāśca śataśo 'tha sahasraśaḥ // ŚivP_7.2,8.50cd/

teṣāṃ saṃbhāvanālloke śaivājñākaraṇādibhiḥ // ŚivP_7.2,8.51ab/

bhāgyavaṃto vimucyaṃte bhaktyā cātyaṃtabhāvitāḥ // ŚivP_7.2,8.51cd/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe śivatattvajñāne vyāsāvatāravarṇanaṃ nāmāṣṭamo 'dhyāyaḥ

Chapter 9 kṛṣṇa uvāca yugāvarteṣu sarveṣu yogācāryacchalena tu // ŚivP_7.2,9.1ab/
avatārānhi śarvasya śiṣyāṃśca bhagavanvada // ŚivP_7.2,9.1cd/
upamanyuruvāca śvetaḥ sutāro madanaḥ suhotraḥ kaṅka eva ca // ŚivP_7.2,9.2ab/
laugākṣiśca mahāmāyo jaigīṣavyastathaiva ca // ŚivP_7.2,9.2cd/
dadhivāhaśca ṛṣabho munirugro 'trireva ca // ŚivP_7.2,9.3ab/ 553b

supālako gautamaśca tathā vedaśirā muniḥ // ŚivP_7.2,9.3cd/

gokarṇaśca guhāvāsī śikhaṇḍī cāparaḥ smṛtaḥ // ŚivP_7.2,9.4ab/

jaṭāmālī cāṭṭahāso dāruko lāṃgulī tathā // ŚivP_7.2,9.4cd/

mahākālaśca śūlī ca ḍaṃḍī muṇḍīśa eva ca // ŚivP_7.2,9.5ab/

saviṣṇussomaśarmā ca lakulīśvara eva ca // ŚivP_7.2,9.5cd/

ete vārāha kalpe 'sminsaptamasyāṃtaro manoḥ // ŚivP_7.2,9.6ab/

aṣṭāviṃśatisaṃkhyātā yogācāryā yugakramāt // ŚivP_7.2,9.6cd/

śiṣyāḥ pratyekameteṣāṃ catvāraśśāṃtacetasaḥ // ŚivP_7.2,9.7ab/

śvetādayaśca ruṣyāṃtāṃstānbravīmi yathākramam // ŚivP_7.2,9.7cd/

śvetaśśvetaśikhaścaiva śvetāśvaḥ śvetalohitaḥ // ŚivP_7.2,9.8ab/

dundubhiśśatarūpaśca ṛcīkaḥ ketumāṃstathā // ŚivP_7.2,9.8cd/

vikośaśca vikeśaśca vipāśaḥ pāśanāśanaḥ // ŚivP_7.2,9.9ab/

sumukho durmukhaścaiva durgamo duratikramaḥ // ŚivP_7.2,9.9cd/

sanatkumārassanakaḥ sanaṃdaśca sanātanaḥ // ŚivP_7.2,9.10ab/

sudhāmā virajāścaiva śaṃkhaścāṃḍaja eva ca // ŚivP_7.2,9.10cd/

sārasvataśca meghaśca meghavāhassuvāhakaḥ // ŚivP_7.2,9.11ab/

kapilaścāsuriḥ pañcaśikho bāṣkala eva ca // ŚivP_7.2,9.11cd/

parāśarāśca gargaśca bhārgavaścāṃgirāstathā // ŚivP_7.2,9.12ab/

balabandhurnirāmitrāḥ ketuśṛṃgastapodhanaḥ // ŚivP_7.2,9.12cd/

laṃbodaraśca laṃbaśca lambātmā laṃbakeśakaḥ // ŚivP_7.2,9.13ab/

sarvajñassamabuddhiśca sādhyasiddhistathaiva ca // ŚivP_7.2,9.13cd/

sudhāmā kaśyapaścaiva vasiṣṭho virajāstathā // ŚivP_7.2,9.14ab/

atrirugro guruśreṣṭhaḥ śravanotha śraviṣṭakaḥ // ŚivP_7.2,9.14cd/

kuṇiśca kuṇibāhuśca kuśarīraḥ kunetrakaḥ // ŚivP_7.2,9.15ab/

kāśyapo hyuśanāścaiva cyavanaśca bṛhaspatiḥ // ŚivP_7.2,9.15cd/

utathyo vāmadevaśca mahākālo mahā 'nilaḥ // ŚivP_7.2,9.16ab/

vācaḥśravāḥ suvīraśca śyāvakaśca yatīśvaraḥ // ŚivP_7.2,9.16cd/

hiraṇyanābhaḥ kauśalyo lokākṣiḥ kuthumistathā // ŚivP_7.2,9.17ab/

sumanturjaiminiścaiva kubandhaḥ kuśakandharaḥ // ŚivP_7.2,9.17cd/

plakṣo dārbhāyaṇiścaiva ketumāngautamastathā // ŚivP_7.2,9.18ab/

bhallavī madhupiṃgaśca śvetaketustathaiva ca // ŚivP_7.2,9.18cd/

uśijo bṛhadaśvaśca devalaḥ kavireva ca // ŚivP_7.2,9.19ab/

śālihotraḥ suveṣaśca yuvanāśvaḥ śaradvasuḥ // ŚivP_7.2,9.19cd/

akṣapādaḥ kaṇādaśca ulūko vatsa eva ca // ŚivP_7.2,9.20ab/

kulikaścaiva gargaśca mitrako ruṣya eva ca // ŚivP_7.2,9.20cd/

ete śiṣyā maheśasya yogācāryasvarūpiṇaḥ // ŚivP_7.2,9.21ab/

saṃkhyā ca śatameteṣāṃ saha dvādaśasaṃkhyayā // ŚivP_7.2,9.21cd/

sarve pāśupatāḥ siddhā bhasmoddhūlitavigrahāḥ // ŚivP_7.2,9.22ab/

sarvaśāstrārthatattvajñā vedavedāṃgapāragāḥ // ŚivP_7.2,9.22cd/

śivāśramaratāssarve śivajñānaparāyaṇāḥ // ŚivP_7.2,9.23ab/

sarve saṃgavinirmuktāḥ śivaikāsaktacetasaḥ // ŚivP_7.2,9.23cd/

sarvadvaṃdvasahā dhīrāḥ sarvabhūtahite ratāḥ // ŚivP_7.2,9.24ab/

ṛjavo mṛdavaḥ svasthā jitakrodhā jiteṃdriyāḥ // ŚivP_7.2,9.24cd/

rudrākṣamālābharaṇāstripuṃḍrāṃkitamastakāḥ // ŚivP_7.2,9.25ab/

śikhājaṭāssarvajaṭā ajaṭā muṃḍaśīrṣakāḥ // ŚivP_7.2,9.25cd/

phalamūlāśanaprāyāḥ prāṇāyāmaparāyaṇāḥ // ŚivP_7.2,9.26ab/

554a

śivābhimānasaṃpannāḥ śivadhyānaikatatparāḥ // ŚivP_7.2,9.26cd/

samunmathitasaṃsāraviṣavṛkṣāṃkurodgamāḥ // ŚivP_7.2,9.27ab/

prayātumeva sannaddhāḥ paraṃ śivapuraṃ prati // ŚivP_7.2,9.27cd/

sadeśikānimānmatvā nityaṃ yaśśivamarcayet // ŚivP_7.2,9.28ab/

sa yāti śivasāyujyaṃ nātra kāryā vicāraṇā // ŚivP_7.2,9.28cd/

oṃ iti śrīśivamahāpu-- saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe śivasya yogāvatāravarṇanaṃ nāma navamo 'dhyāyaḥ

Chapter 10 kṛṣṇa uvāca bhagavansarvayogīṃdra gaṇeśvara munīśvara // ŚivP_7.2,10.1ab/
ṣaḍānanasamaprakhya sarvajñānanidhe guro // ŚivP_7.2,10.1cd/
prāyastvamavatīryorvyāṃ pāśavicchittaye nṛṇām // ŚivP_7.2,10.2ab/
maharṣivapurāsthāya sthito 'si parameśvara // ŚivP_7.2,10.2cd/
anyathā hi jagatyasmin devo vā dānavo 'pi vā // ŚivP_7.2,10.3ab/
tvattonyaḥ paramaṃ bhāvaṃ ko jānīyācchivātmakam // ŚivP_7.2,10.3cd/
tasmāttava mukhodgīrṇaṃ sākṣādiva pinākinaḥ // ŚivP_7.2,10.4ab/
śivajñānāmṛtaṃ pītvā na me tṛptamabhūnmanaḥ // ŚivP_7.2,10.4cd/
sākṣātsarvajagatkarturbharturaṃkaṃ samāśritā // ŚivP_7.2,10.5ab/
bhagavankinnu papraccha bhartāraṃ parameśvarī // ŚivP_7.2,10.5cd/
upamanyuruvāca sthāne pṛṣṭaṃ tvayā kṛṣṇa tadvakṣyāmi yathātatham // ŚivP_7.2,10.6ab/
bhavabhaktasya yuktasya tava kalyāṇacetasaḥ // ŚivP_7.2,10.6cd/
mahīdharavare divye maṃdare cārukaṃdare // ŚivP_7.2,10.7ab/
devyā saha mahādevo divyo dhyānagato 'bhavat // ŚivP_7.2,10.7cd/
tadā devyāḥ priyasakhī susmitāsyā śubhāvatī // ŚivP_7.2,10.8ab/
phullānyatimanojñāni puṣpāṇi samudāharat // ŚivP_7.2,10.8cd/
tataḥ svamaṃkamāropya devīṃ devavarorahaḥ // ŚivP_7.2,10.9ab/
alaṃkṛtya ca taiḥ puṣpairāste hṛṣṭataraḥ svayam // ŚivP_7.2,10.9cd/
athāṃtaḥpuracāriṇyo devyo divyavibhūṣaṇāḥ // ŚivP_7.2,10.10ab/
aṃtaraṃgā gaṇendrāśca sarvalokamaheśvarīm // ŚivP_7.2,10.10cd/
bhartāraṃ paripūrṇaṃ ca sarvalokamaheśvaram // ŚivP_7.2,10.11ab/
cāmarāsaktahastāśca devīṃ devaṃ siṣevire // ŚivP_7.2,10.11cd/
tataḥ priyāḥ kathā vṛttā vinodāya maheśayoḥ // ŚivP_7.2,10.12ab/
trāṇāya ca nṛṇāṃ loke ye śivaṃ śaraṇaṃ gatāḥ // ŚivP_7.2,10.12cd/
tadāvasaramālokya sarvalokamaheśvarī // ŚivP_7.2,10.13ab/
bhartāraṃ paripapraccha sarvalokamaheśvaram // ŚivP_7.2,10.13cd/
devyuvāca kena vaśyo mahādevo martyānāṃ maṃdacetasām // ŚivP_7.2,10.14ab/
ātmatattvādyaśaktānāmātmanāmakṛtātmanām // ŚivP_7.2,10.14cd/
īśvara uvāca na karmaṇā na tapasā na japairnāsanādibhiḥ // ŚivP_7.2,10.15ab/
na jñānena na cānyena vaśyo 'haṃ śraddhayā vinā // ŚivP_7.2,10.15cd/
śraddhā mayyasti cetpuṃsāṃ yena kenāpi hetunā // ŚivP_7.2,10.16ab/
vaśyaḥ spṛśyaśca dṛśyaśca pūjyassaṃbhāṣya eva ca // ŚivP_7.2,10.16cd/
sādhyā tasmānmayi śaddhā māṃ vaśīkartumicchatā // ŚivP_7.2,10.17ab/
śraddhā hetussvadharmasya rakṣaṇaṃ varṇināmiha // ŚivP_7.2,10.17cd/
svavarṇāśramadharmeṇa vartate yastu mānavaḥ // ŚivP_7.2,10.18ab/
tasyaiva bhavati śraddhā mayi nānyasya kasyacit // ŚivP_7.2,10.18cd/ 554b

āmnāyasiddhamakhilaṃ dharmamāśramiṇāmiha // ŚivP_7.2,10.19ab/

brahmaṇā kathitaṃ pūrvaṃ mamaivājñāpurassaram // ŚivP_7.2,10.19cd/

sa tu paitāmaho dharmo bahuvittakriyānvitaḥ // ŚivP_7.2,10.20ab/

nātyanta phalabhūyiṣṭhaḥ kleśāyā sasamanvitaḥ // ŚivP_7.2,10.20cd/

tena dharmeṇa mahatāṃ śraddhāṃ prāpya sudurllabhām // ŚivP_7.2,10.20ef/

varṇino ye prapadyaṃte māmananyasamāśrayāḥ // ŚivP_7.2,10.21ab/

teṣāṃ sukhena mārgeṇa dharmakāmārthamuktayaḥ // ŚivP_7.2,10.21cd/

varṇāśramasamācāro mayā bhūyaḥ prakalpitaḥ // ŚivP_7.2,10.22ab/

tasminbhaktimatāmeva madīyānāṃ tu varṇinām // ŚivP_7.2,10.22cd/

adhikāro na cānyeṣāmityājñā naiṣṭhikī mama // ŚivP_7.2,10.23ab/

tadājñaptena mārgeṇa varṇino madupāśrayāḥ // ŚivP_7.2,10.23cd/

malamāyādipāśebhyo vimuktā matprasādataḥ // ŚivP_7.2,10.24ab/

paraṃ madīyamāsādya punarāvṛttidurlabham // ŚivP_7.2,10.24cd/

paramaṃ mama sādharmyaṃ prāpya nirvṛtimāyayuḥ // ŚivP_7.2,10.24ef/

tasmāllabdhvāpyalabdhvā vā varṇadharmaṃ mayeritam // ŚivP_7.2,10.25ab/

āśritya mama bhaktaścetsvātmanātmānamuddharet // ŚivP_7.2,10.25cd/

alabdhalābha evaiṣa koṭikoṭiguṇādhikaḥ // ŚivP_7.2,10.26ab/

tasmānme mukhato labdhaṃ varṇadharmaṃ samācaret // ŚivP_7.2,10.26cd/

mamāvatārā hi śubhe yogācāryacchalena tu // ŚivP_7.2,10.27ab/

sarvāṃtareṣu santyārye saṃtatiśca sahasraśaḥ // ŚivP_7.2,10.27cd/

ayuktānāmabuddhīnāmabhaktānāṃ sureśvari // ŚivP_7.2,10.28ab/

durlabhaṃ saṃtatijñānaṃ tato yatnātsamāśrayet // ŚivP_7.2,10.28cd/

sā hānistanmahacchidraṃ sa mohassāṃdhamūkatā // ŚivP_7.2,10.29ab/

yadanyatra śramaṃ kuryānmokṣamārgabahiṣkṛtaḥ // ŚivP_7.2,10.29cd/

jñānaṃ kriyā ca caryā ca yogaśceti sureśvari // ŚivP_7.2,10.30ab/

catuṣpādaḥ samākhyāto mama dharmassanātanaḥ // ŚivP_7.2,10.30cd/

paśupāśapatijñānaṃ jñānamityabhidhīyate // ŚivP_7.2,10.31ab/

ṣaḍadhvaśuddhirvidhinā gurvadhīnā kriyocyate // ŚivP_7.2,10.31cd/

varṇāśramaprayuktasya mayaiva vihitasya ca // ŚivP_7.2,10.32ab/

mamārcanādidharmasya caryā caryeti kathyate // ŚivP_7.2,10.32cd/

maduktenaiva mārgeṇa mayyavasthitacetasaḥ // ŚivP_7.2,10.33ab/

vṛttyaṃtaranirodho yo yoga ityabhidhīyate // ŚivP_7.2,10.33cd/

aśvamedhagaṇācchreṣṭhaṃ devi cittaprasādhanam // ŚivP_7.2,10.34ab/

muktidaṃ ca tathā hyetadduṣprāpyaṃ viṣayaiṣiṇām // ŚivP_7.2,10.34cd/

vijiteṃdriyavargasya yamena niyamena ca // ŚivP_7.2,10.35ab/

pūrvapāpaharo yogo viraktasyaiva kathyate // ŚivP_7.2,10.35cd/

vairāgyājjāyate jñānaṃ jñānādyogaḥ pravartate // ŚivP_7.2,10.36ab/

yogajñaḥ patito vāpi mucyate nātra saṃśayaḥ // ŚivP_7.2,10.37ab/

dayā kāryātha satatamahiṃsā jñānasaṃgrahaḥ // ŚivP_7.2,10.37cd/

satyamasteyamāstikyaṃ śraddhā ceṃdriyanigrahaḥ // ŚivP_7.2,10.38ab/

adhyāpanaṃ cādhyayanaṃ yajanaṃ yājanaṃ tathā // ŚivP_7.2,10.38cd/

dhyānamīśvarabhāvaśca satataṃ jñānaśīlatā // ŚivP_7.2,10.39ab/

ya evaṃ vartate vipro jñānayogasya siddhaye // ŚivP_7.2,10.39cd/

acirādeva vijñānaṃ labdhvā yogaṃ ca viṃdati // ŚivP_7.2,10.40ab/

555a

dagdhvā dehamimaṃ jñānī kṣaṇājjñānāgninā priye // ŚivP_7.2,10.40cd/

prasādānmama yogajñaḥ karmabaṃdhaṃ prahāsyati // ŚivP_7.2,10.41ab/

puṇyaḥpuṇyātmakaṃ karmamuktestatpratibaṃdhakam // ŚivP_7.2,10.41cd/

tasmānniyogato yogī puṇyāpuṇyaṃ vivarjayet // ŚivP_7.2,10.41ef/

phalakāmanayā karmakaraṇātpratibadhyate // ŚivP_7.2,10.42ab/

na karmamātrakaraṇāttasmātkarmaphalaṃ tyajet // ŚivP_7.2,10.42cd/

prathamaṃ karmayajñena bahiḥ sampūjya māṃ priye // ŚivP_7.2,10.43ab/

jñānayogarato bhūtvā paścādyogaṃ samabhyaset // ŚivP_7.2,10.43cd/

vidite mama yāthātmye karmayajñena dehinaḥ // ŚivP_7.2,10.44ab/

na yajaṃti hi māṃ yuktāḥ samaloṣṭāśmakāṃcanāḥ // ŚivP_7.2,10.44cd/

nityayukto muniḥ śreṣṭho madbhaktaśca samāhitaḥ // ŚivP_7.2,10.45ab/

jñānayogarato yogī mama sāyujyamāpnuyāt // ŚivP_7.2,10.45cd/

athāviraktacittā ye varṇino madupāśritāḥ // ŚivP_7.2,10.46ab/

jñānacaryākriyāsveva te 'dhikuryustadarhakāḥ // ŚivP_7.2,10.46cd/

dvidhā matpūjanaṃ jñeyaṃ bāhyamābhyaṃtaraṃ tathā // ŚivP_7.2,10.47ab/

vāṅmanaḥkāyabhedācca tridhā madbhajanaṃ viduḥ // ŚivP_7.2,10.47cd/

tapaḥ karma japo dhyānaṃ jñānaṃ vetyanupūrvaśaḥ // ŚivP_7.2,10.48ab/

pañcadhā kathyate sadbhistadeva bhajanaṃ punaḥ // ŚivP_7.2,10.48cd/

anyātmaviditaṃ bāhyamasmadabhyarcanādikam // ŚivP_7.2,10.49ab/

tadeva tu svasaṃvedyamābhyaṃtaramudāhṛtam // ŚivP_7.2,10.49cd/

manomatpravaṇaṃ cittaṃ na manomātramucyate // ŚivP_7.2,10.50ab/

mannāmaniratā vāṇī vāṅmatā khalu netarā // ŚivP_7.2,10.50cd/

liṃgairmacchāsanādiṣṭaistripuṃḍrādibhiraṃkitaḥ // ŚivP_7.2,10.51ab/

mamopacāranirataḥ kāyaḥ kāyo na cetaraḥ // ŚivP_7.2,10.51cd/

madarcākarma vijñeyaṃ bāhye yāgādinocyate // ŚivP_7.2,10.52ab/

madarthe dehasaṃśoṣastapaḥ kṛcchrādi no matam // ŚivP_7.2,10.52cd/

japaḥ pañcākṣarābhyāsaḥ praṇavābhyāsa eva ca // ŚivP_7.2,10.53ab/

rudrādhyāyādikābhyāso na vedādhyayanādikam // ŚivP_7.2,10.53cd/

dhyānammadrūpaciṃtādyaṃ nātmādyarthasamādhayaḥ // ŚivP_7.2,10.54ab/

mamāgamārthavijñānaṃ jñānaṃ nānyārthavedanam // ŚivP_7.2,10.54cd/

bāhye vābhyaṃtare vātha yatra syānmanaso ratiḥ // ŚivP_7.2,10.55ab/

prāgvāsanāvaśāddevi tattvaniṣṭhāṃ samācaret // ŚivP_7.2,10.55cd/

bāhyādābhyaṃtaraṃ śreṣṭhaṃ bhavecchataguṇādhikam // ŚivP_7.2,10.56ab/

asaṃkaratvāddoṣāṇāṃ dṛṣṭānāmapyasambhavāt // ŚivP_7.2,10.56cd/

śaucamābhyaṃtaraṃ vidyānna bāhyaṃ śaucamucyate // ŚivP_7.2,10.57ab/

aṃtaḥ śaucavimuktātmā śucirapyaśuciryataḥ // ŚivP_7.2,10.57cd/

bāhyamābhyaṃrtaraṃ caiva bhajanaṃ bhavapūrvakam // ŚivP_7.2,10.58ab/

na bhāvarahitaṃ devi vipralaṃbhaikakāraṇam // ŚivP_7.2,10.58cd/

kṛtakṛtyasya pūtasya mama kiṃ kriyate naraiḥ // ŚivP_7.2,10.59ab/

bahirvābhyaṃtaraṃ vātha mayā bhāvo hi gṛhyate // ŚivP_7.2,10.59cd/

bhāvaikātmā kriyā devi mama dharmassanātanaḥ // ŚivP_7.2,10.60ab/

manasā karmaṇā vācā hyanapekṣya phalaṃ kvacit // ŚivP_7.2,10.60cd/

phaloddeśena deveśi laghurmama samāśrayaḥ // ŚivP_7.2,10.61ab/

phalārthī tadabhāve māṃ parityaktuṃ kṣamo yataḥ // ŚivP_7.2,10.61cd/

555b

phalārthino 'pi yasyaiva mayi cittaṃ pratiṣṭhitam // ŚivP_7.2,10.62ab/

bhāvānurūpaphaladastasyāpyahamanindite // ŚivP_7.2,10.62cd/

phalānapekṣayā yeṣāṃ mano matpravaṇaṃ bhavet // ŚivP_7.2,10.63ab/

prārthayeyuḥ phalaṃ paścādbhaktāste 'pi mama priyāḥ // ŚivP_7.2,10.63cd/

prāk saṃskāravaśādeva ye viciṃtya phalāphale // ŚivP_7.2,10.64ab/

vivaśā māṃ prapadyaṃte mama priyatamā matāḥ // ŚivP_7.2,10.64cd/

mallābhānna paro lābhasteṣāmasti yathātatham // ŚivP_7.2,10.65ab/

mamāpi lābhastallābhānnāparaḥ parameśvari // ŚivP_7.2,10.65cd/

madanugrahatasteṣāṃ bhāvo mayi samarpitaḥ // ŚivP_7.2,10.66ab/

phalaṃ paramanirvāṇaṃ prayacchati balādiva // ŚivP_7.2,10.66cd/

mahātmanāmananyānāṃ mayi saṃnyastacetasām // ŚivP_7.2,10.67ab/

aṣṭadhā lakṣaṇaṃ prāhurmama dharmādhikāriṇām // ŚivP_7.2,10.67cd/

madbhaktajanavātsalyaṃ pūjāyāṃ cānumodanam // ŚivP_7.2,10.68ab/

svayamabhyarcanaṃ caiva madarthe cāṃgaceṣṭitam // ŚivP_7.2,10.68cd/

matkathāśravaṇe bhaktiḥ svaranetrāṃgavikriyāḥ // ŚivP_7.2,10.69ab/

mamānusmaraṇaṃ nityaṃ yaśca māmupajīvati // ŚivP_7.2,10.69cd/

evamaṣṭavidhaṃ cihnaṃ yasmin mlecche 'pi vartate // ŚivP_7.2,10.70ab/

sa viprendro muniḥ śrīmānsa yatissa ca paṃḍitaḥ // ŚivP_7.2,10.70cd/

na me priyaścaturvedī madbhakto śvapaco 'pi yaḥ // ŚivP_7.2,10.71ab/

tasmai deyaṃ tato grāhyaṃ sa ca pūjyo yathā hyaham // ŚivP_7.2,10.71cd/

patraṃ puṣpaṃ phalaṃ toyaṃ yo me bhaktyā prayacchati // ŚivP_7.2,10.72ab/

tasyāhaṃ na praṇaśyāmi sa ca me na praṇaśyati // ŚivP_7.2,10.72cd/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe śivabhaktivarṇanaṃ nāma daśamo 'dhyāyaḥ

Chapter 11 īśvara uvāca atha vakṣyāmi deveśi bhaktānāmadhikāriṇām // ŚivP_7.2,11.1ab/
viduṣāṃ dvijamukhyānāṃ varṇadharmasamāsataḥ // ŚivP_7.2,11.1cd/
triḥ snānaṃ cāgnikāryaṃ ca liṃgārcanamanukramam // ŚivP_7.2,11.2ab/
dānamīśrarabhāvaśca dayā sarvatra sarvadā // ŚivP_7.2,11.2cd/
satyaṃ saṃtoṣamāstikyamahiṃsā sarvajaṃtuṣu // ŚivP_7.2,11.3ab/
hrīśraddhādhyayanaṃ yogassadādhyāpanameva ca // ŚivP_7.2,11.3cd/
vyākhyānaṃ brahmacaryaṃ ca śravaṇaṃ ca tapaḥ kṣamā // ŚivP_7.2,11.4ab/
śaucaṃ śikhopavītaṃ ca uṣṇīṣaṃ cottarīyakam // ŚivP_7.2,11.4cd/
niṣiddhāsevanaṃ caiva bhasmarudrākṣadhāraṇam // ŚivP_7.2,11.5ab/
parvaṇyabhyarcanaṃ devi caturdaśyāṃ viśeṣataḥ // ŚivP_7.2,11.5cd/
pānaṃ ca brahmakūrcasya māsi māsi yathāvidhi // ŚivP_7.2,11.6ab/
abhyarcanaṃ viśeṣeṇa tenaiva snāpya māṃ priye // ŚivP_7.2,11.6cd/
sarvakriyānna santyāgaḥ śraddhānnasya ca varjanam // ŚivP_7.2,11.7ab/
tathā paryuṣitānnasya yāvakasya viśeṣataḥ // ŚivP_7.2,11.7cd/
madyasya madyagandhasya naivedyasya ca varjanam // ŚivP_7.2,11.8ab/
sāmānyaṃ sarvavarṇānāṃ brāhmaṇānāṃ viśeṣataḥ // ŚivP_7.2,11.8cd/
kṣamā śāṃtiśca santoṣassatyamasteyameva ca // ŚivP_7.2,11.9ab/
brahmacaryaṃ mama jñānaṃ vairāgyaṃ bhasmasevanam // ŚivP_7.2,11.9cd/ 556a

sarvasaṃganivṛttiśca daśaitāni viśeṣataḥ // ŚivP_7.2,11.10ab/

liṃgāni yogināṃ bhūyo divā bhikṣāśanaṃ tathā // ŚivP_7.2,11.10cd/

vānaprasthāśramasthānāṃ samānamidamiṣyate // ŚivP_7.2,11.11ab/

rātrau na bhojanaṃ kāryaṃ sarveṣāṃ brahmacāriṇām // ŚivP_7.2,11.11cd/

adhyāpanaṃ yājanaṃ ca kṣatriyasyāpratigrahaḥ // ŚivP_7.2,11.12ab/

vaiśyasya ca viśeṣeṇa mayā nātra vidhīyate // ŚivP_7.2,11.12cd/

rakṣaṇaṃ sarvavarṇānāṃ yuddhe śatruvadhastathā // ŚivP_7.2,11.13ab/

duṣṭapakṣimṛgāṇāṃ ca duṣṭānāṃ śātanaṃ nṛṇām // ŚivP_7.2,11.13cd/

aviśvāsaśca sarvatra viśvāso mama yogiṣu // ŚivP_7.2,11.14ab/

strīsaṃsargaśca kāleṣu camūrakṣaṇameva ca // ŚivP_7.2,11.14cd/

sadā saṃcāritaiścārairlokavṛttāṃtavedanam // ŚivP_7.2,11.15ab/

sadāstradhāraṇaṃ caiva bhasmakaṃcukadhāraṇam // ŚivP_7.2,11.15cd/

rājñāṃ mamāśramasthānāmeṣa dharmasya saṃgrahaḥ // ŚivP_7.2,11.16ab/

gorakṣaṇaṃ ca vāṇijyaṃ kṛṣirvaiśyasya kathyate // ŚivP_7.2,11.16cd/

śuśrūṣetaravarṇānāṃ dharmaḥ śūdrasya kathyate // ŚivP_7.2,11.17ab/

udyānakaraṇaṃ caiva mama kṣetrasamāśrayaḥ // ŚivP_7.2,11.17cd/

dharmapatnyāstu gamanaṃ gṛhasthasya vidhīyate // ŚivP_7.2,11.18ab/

brahmacaryaṃ vanasthānāṃ yatīnāṃ brahmacāriṇām // ŚivP_7.2,11.18cd/

strīṇāṃ tu bhartṛśuśrūṣā dharmo nānyassanātanaḥ // ŚivP_7.2,11.19ab/

mamārcanaṃ ca kalyāṇi niyogo bharturasti cet // ŚivP_7.2,11.19cd/

yā nārī bhartṛśuśrūṣāṃ vihāya vratatatparā // ŚivP_7.2,11.20ab/

sā nārī narakaṃ yāti nātra kāryā vicāraṇā // ŚivP_7.2,11.20cd/

atha bhartṛvihīnāyā vakṣye dharmaṃ sanātanam // ŚivP_7.2,11.21ab/

vrataṃ dānaṃ tapaḥ śaucaṃ bhūśayyānaktabhojanam // ŚivP_7.2,11.21cd/

brahmacaryaṃ sadā snānaṃ bhasmanā salilena vā // ŚivP_7.2,11.22ab/

śāṃtirmaunaṃ kṣamā nityaṃ saṃvibhāgo yathāvidhi // ŚivP_7.2,11.22cd/

aṣṭābhyāṃ ca caturdaśyāṃ paurṇamāsyāṃ viśeṣataḥ // ŚivP_7.2,11.23ab/

ekādaśyāṃ ca vidhivadupavāsomamārcanam // ŚivP_7.2,11.23cd/

iti saṃkṣepataḥ prokto mayāśramaniṣeviṇām // ŚivP_7.2,11.24ab/

brahmakṣatraviśāṃ devi yatīnāṃ brahmacāriṇām // ŚivP_7.2,11.24cd/

tathaiva vānaprasthānāṃ gṛhasthānāṃ ca sundari // ŚivP_7.2,11.25ab/

śūdrāṇāmatha nārīṇāṃ dharma eṣa sanātanaḥ // ŚivP_7.2,11.25cd/

dhyeyastvayāhaṃ deveśi sadā jāpyaḥ ṣaḍakṣaraḥ // ŚivP_7.2,11.26ab/

vedoktamakhilaṃ dharmamiti dharmārthasaṃgrahaḥ // ŚivP_7.2,11.26cd/

atha ye mānavā loke svecchayā dhṛtavigrahāḥ // ŚivP_7.2,11.27ab/

bhāvātiśayasaṃpannāḥ pūrvasaṃskārasaṃyutāḥ // ŚivP_7.2,11.27cd/

viraktā vānuraktā vā stryādīnāṃ viṣayeṣvapi // ŚivP_7.2,11.28ab/

pāpairna te viliṃpaṃte 1 padmapatramivāṃbhasā // ŚivP_7.2,11.28cd/ teṣāṃ mamātmavijñānaṃ viśuddhānāṃ vivekinām // ŚivP_7.2,11.29ab/
matprasādādviśuddhānāṃ duḥkhamāśramarakṣaṇāt // ŚivP_7.2,11.29cd/
nāsti kṛtyamakṛtyaṃ ca samādhirvā parāyaṇam // ŚivP_7.2,11.30ab/
na vidhirna niṣedhaśca teṣāṃ mama yathā tathā // ŚivP_7.2,11.30cd/

1 ātmanepadamārṣam

556b

tatheha paripūrṇasya sādhyaṃ mama na vidyate // ŚivP_7.2,11.31ab/

tathaiva kṛtakṛtyānāṃ teṣāmapi na saṃśayaḥ // ŚivP_7.2,11.31cd/

madbhaktānāṃ hitārthāya mānuṣaṃ bhāvamāśritāḥ // ŚivP_7.2,11.32ab/

rudralokātparibhraṣṭāste rudrā nātra saṃśayaḥ // ŚivP_7.2,11.32cd/

mamānuśāsanaṃ yadvadbrahmādīnāṃ pravartakam // ŚivP_7.2,11.33ab/

tathā narāṇāmanyeṣāṃ tanniyogaḥ pravartakaḥ // ŚivP_7.2,11.33cd/

mamājñādhārabhāvena sadbhāvātiśayena ca // ŚivP_7.2,11.34ab/

tadālokanamātreṇa sarvapāpakṣayo bhavet // ŚivP_7.2,11.34cd/

pratyayāśca pravartaṃte praśastaphalasūcakāḥ // ŚivP_7.2,11.35ab/

mayi bhāvavatāṃ puṃsāṃ prāgadṛṣṭārthagocarāḥ // ŚivP_7.2,11.35cd/

kaṃpasvedo 'śrupātaśca kaṇṭhe ca svaravikriyā // ŚivP_7.2,11.36ab/

ānaṃdādyupalabdhiśca bhavedākasmikī muhuḥ // ŚivP_7.2,11.36cd/

sa tairvyastaissamastairvā liṃgairavyabhicāribhiḥ // ŚivP_7.2,11.37ab/

maṃdamadhyottamairbhāvairvijñeyāste narottamāḥ // ŚivP_7.2,11.37cd/

yathāyognisamāveśānnāyo bhavati kevalam // ŚivP_7.2,11.38ab/

sa tathaiva mama sānnidhyānna te kevalamānuṣāḥ // ŚivP_7.2,11.38cd/

hastapādādisādharmyādrudrānmartyavapurdharān // ŚivP_7.2,11.39ab/

prākṛtāniva manvāno nāvajānīta paṃḍitaḥ // ŚivP_7.2,11.39cd/

avajñānaṃ kṛtaṃ teṣu narairvyāmūḍhacetanaiḥ // ŚivP_7.2,11.40ab/

āyuḥ śriyaṃ kulaṃ śīlaṃ hitvā nirayamāvahet // ŚivP_7.2,11.40cd/

brahmaviṣṇusureśānāmapi tūlāyate padam // ŚivP_7.2,11.41ab/

mattonyadanapekṣāṇāmuddhṛtānāṃ mahātmanām // ŚivP_7.2,11.41cd/

aśuddhaṃ bauddhamaiśvaryaṃ prākṛtaṃ pauruṣaṃ tathā // ŚivP_7.2,11.42ab/

guṇeśānāmatastyājyaṃ guṇātītapadaiṣiṇām // ŚivP_7.2,11.42cd/

atha kiṃ bahunoktena śreyaḥ prāptyaikasādhanam // ŚivP_7.2,11.43ab/

mayi cittasamāsaṃgo yena kenāpi hetunā // ŚivP_7.2,11.43cd/

upamanyuruvāca itthaṃ śrīkaṇṭhanāthena śivena paramātmanā // ŚivP_7.2,11.44ab/
hitāya jagatāmukto jñānasārārthasaṃgrahaḥ // ŚivP_7.2,11.44cd/
vijñānasaṃgrahasyāsya vedaśāstrāṇi kṛtsnaśaḥ // ŚivP_7.2,11.45ab/
setihāsapurāṇāni vidyā vyākhyānavistaraḥ // ŚivP_7.2,11.45cd/
jñānaṃ jñeyamanuṣṭheyamadhikāro 'tha sādhanam // ŚivP_7.2,11.46ab/
sādhyaṃ ceti ṣaḍarthānāṃ saṃgrahatveṣa saṃgrahaḥ // ŚivP_7.2,11.46cd/
guroradhikṛtaṃ jñānaṃ jñeyaṃ pāśaḥ paśuḥ patiḥ // ŚivP_7.2,11.47ab/
liṃgārcanādyanuṣṭheyaṃ bhaktastvadhikṛto 'pi yaḥ // ŚivP_7.2,11.47cd/
sādhanaṃ śivamaṃtrādyaṃ sādhyaṃ śivasamānatā // ŚivP_7.2,11.48ab/
ṣaḍarthasaṃgrahasyāsya jñānātsarvajñatocyate // ŚivP_7.2,11.48cd/
prathamaṃ karma yajñāderbhaktyā vittānusārataḥ // ŚivP_7.2,11.49ab/
bāhyebhyarcya śivaṃ paścādaṃtaryāgarato bhavet // ŚivP_7.2,11.49cd/
ratirabhyaṃtare yasya na bāhye puṇyagauravāt // ŚivP_7.2,11.50ab/
na karma karaṇīyaṃ hi bahistasya mahātmanāḥ // ŚivP_7.2,11.50cd/
jñānāmṛtena tṛptasya bhaktyā śaivaśivātmanaḥ // ŚivP_7.2,11.51ab/
nāṃtarna ca bahiḥ kṛṣṇa kṛtyamasti kadācana // ŚivP_7.2,11.51cd/
tasmātkrameṇa saṃtyajya bāhyamābhyaṃtaraṃ tathā // ŚivP_7.2,11.52ab/
jñānena jñeyamālokyājñānaṃ cāpi parityajet // ŚivP_7.2,11.52cd/
naikāgraṃ cecchive cittaṃ kiṃ kṛtenāpi karmaṇā // ŚivP_7.2,11.53ab/ 557a

ekāgrameva ceccittaṃ kiṃ kṛtenāpi karmaṇā // ŚivP_7.2,11.53cd/

tasmātkarmāṇyakṛtvā vā kṛtvā vāṃtarbahiḥkramāt // ŚivP_7.2,11.54ab/

yena kenāpyupāyena śive cittaṃ niveśayet // ŚivP_7.2,11.54cd/

śive niviṣṭacittānāṃ pratiṣṭhitadhiyāṃ satām // ŚivP_7.2,11.55ab/

paratreha ca sarvatra nirvṛtiḥ paramā bhavet // ŚivP_7.2,11.55cd/

ihonnamaḥ śivāyeti maṃtreṇānena siddhayaḥ // ŚivP_7.2,11.56ab/

sa tasmādadhigaṃtavyaḥ parāvaravibhūtaye // ŚivP_7.2,11.56cd/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṃḍe śivajñānavarṇanaṃ nāmaikādaśo 'dhyāyaḥ

Chapter 12 śrīkṛṣṇa uvāca maharṣivara sarvajña sarvajñānamahodadhe // ŚivP_7.2,12.1ab/
pañcākṣarasya māhātmyaṃ śrotumicchāmi tattvataḥ // ŚivP_7.2,12.1cd/
upamanyuruvāca pañcākṣarasya māhātmyaṃ varṣakoṭiśatairapi // ŚivP_7.2,12.2ab/
aśakyaṃ vistarādvaktuṃ tasmātsaṃkṣepataḥ śṛṇu // ŚivP_7.2,12.2cd/
vede śivāgame cāyamubhayatra ṣaḍakṣareḥ // ŚivP_7.2,12.3ab/
sarveṣāṃ śivabhaktānāmaśeṣārthasādhakaḥ // ŚivP_7.2,12.3cd/
tadalpākṣaramarthāḍhyaṃ vedasāraṃ vimuktidam // ŚivP_7.2,12.4ab/
ājñāsiddhamasaṃdigdhaṃ vākyametacchivātmakam // ŚivP_7.2,12.4cd/
nānāsiddhiyutaṃ divyaṃ lokacittānuraṃjakam // ŚivP_7.2,12.5ab/
suniścitārthaṃ gaṃbhīraṃ vākyaṃ tatpārameśvaram // ŚivP_7.2,12.5cd/
mantraṃ sukhamukoccāryamaśeṣārthaprasiddhaye // ŚivP_7.2,12.6ab/
prāhonnamaḥ śivāyeti sarvajñassarvadehinām // ŚivP_7.2,12.6cd/
tadbījaṃ sarvavidyānāṃ maṃtramādyaṃ ṣaḍakṣaram // ŚivP_7.2,12.7ab/
atisūkṣmaṃ mahārthaṃ ca jñeyaṃ tadvaṭabījavat // ŚivP_7.2,12.7cd/
devo guṇatrayātītaḥ sarvajñaḥ sarvakṛtprabhuḥ // ŚivP_7.2,12.8ab/
omityekākṣare mantre sthitaḥ sarvagataḥ śivaḥ // ŚivP_7.2,12.8cd/
iśānādyāni sūkṣmāṇi brahmāṇyekākṣarāṇi tu // ŚivP_7.2,12.9ab/
maṃtre namaśśivāyeti saṃsthitāni yathākramam // ŚivP_7.2,12.9cd/
maṃtre ṣaḍakṣare sūkṣme pañcabrahmatanuḥ śivaḥ // ŚivP_7.2,12.9ef/
vācyavācakabhāvena sthitaḥ sākṣātsvabhāvataḥ // ŚivP_7.2,12.10ab/
vācyaśśivoprameyatvānmaṃtrastadvācakassmṛtaḥ // ŚivP_7.2,12.10cd/
vācyavācakabhāvo 'yamanādisaṃsthitastayoḥ // ŚivP_7.2,12.11ab/
yathā 'nādipravṛttoyaṃ ghorasaṃsārasāgaraḥ // ŚivP_7.2,12.11cd/
śivo 'pi hi tathānādisaṃsārānmocakaḥ sthitaḥ // ŚivP_7.2,12.12ab/
vyādhīnāṃ bheṣajaṃ yadvatpratipakṣaḥ svabhāvataḥ // ŚivP_7.2,12.12cd/
tadvatsaṃsāradoṣāṇāṃ pratipakṣaḥ śivassmṛtaḥ // ŚivP_7.2,12.13ab/
asatyasmin jagannāthe tamobhūtamidaṃ bhavet // ŚivP_7.2,12.13cd/
acetanatvātprakṛterajñatvātpuraṣasya ca // ŚivP_7.2,12.14ab/
pradhānaparamāṇvādi yāvatkiṃcidacetanam // ŚivP_7.2,12.14cd/
na tatkartṛ svayaṃ dṛṣṭaṃ buddhimatkāraṇaṃ vinā // ŚivP_7.2,12.15ab/
dharmādharmopadeśaśca baṃdhamokṣau vicāraṇāt // ŚivP_7.2,12.15cd/
na sarvajñaṃ vinā puṃsāmādisargaḥ prasiddhyati // ŚivP_7.2,12.16ab/
vaidyaṃ vinā nirānaṃdāḥ kliśyaṃte rogiṇo yathā // ŚivP_7.2,12.16cd/ 557b

tasmādanādiḥ sarvajñaḥ paripūrṇassadāśivaḥ // ŚivP_7.2,12.17ab/

asti nāthaḥ paritrātā puṃsāṃ saṃsārasāgarāt // ŚivP_7.2,12.17cd/

ādimadhyāṃtanirmuktassvabhāvavimalaḥ prabhuḥ // ŚivP_7.2,12.18ab/

sarvajñaḥ paripūrṇaśca śivo jñeyaśśivāgame // ŚivP_7.2,12.18cd/

tasyābhidhānamantro 'yamabhidheyaśca sa smṛtaḥ // ŚivP_7.2,12.19ab/

abhidhānābhidheyatvānmaṃtrassiddhaḥ paraśśivaḥ // ŚivP_7.2,12.19cd/

etāvattu śivajñānametāvatparamaṃ padam // ŚivP_7.2,12.20ab/

yadoṃnamaśśivāyeti śivavākyaṃ ṣaḍakṣaram // ŚivP_7.2,12.20cd/

vidhivākyamidaṃ śaivaṃ nārthavādaṃ śivātmakam // ŚivP_7.2,12.21ab/

yassarvajñassusaṃpūrṇaḥ svabhāvavimalaḥ śivaḥ // ŚivP_7.2,12.21cd/

lokānugrahakartā ca sa mṛṣārthaṃ kathaṃ vadet // ŚivP_7.2,12.22ab/

yadyathāvasthitaṃ vastu guṇadoṣaiḥ svabhāvataḥ // ŚivP_7.2,12.22cd/

yāvatphalaṃ ca tatpūrṇaṃ sarvajñastu yathā vadet // ŚivP_7.2,12.23ab/

rāgājñānādibhirdoṣairgrastatvādanṛtaṃ vadet // ŚivP_7.2,12.23cd/

te ceśvare na vidyete brūyātsa kathamanyathā // ŚivP_7.2,12.24ab/

ajñātāśeṣadoṣeṇa sarvajñeya śivena yat // ŚivP_7.2,12.24cd/

praṇītamamalaṃ vākyaṃ tatpramāṇaṃ na saṃśayaḥ // ŚivP_7.2,12.24ef/

tasmādīśvaravākyāni śraddheyāni vipaścitā // ŚivP_7.2,12.25ab/

yathārthapuṇyapāpeṣu tadaśraddho vrajatyadhaḥ // ŚivP_7.2,12.25cd/

svargāpavargasiddhyarthaṃ bhāṣitaṃ yatsuśobhanam // ŚivP_7.2,12.26ab/

vākyaṃ munivaraiḥ śāṃtaistadvijñeyaṃ subhāṣitam // ŚivP_7.2,12.26cd/

rāgadveṣānṛtakrodhakāmatṛṣṇānusāri yat // ŚivP_7.2,12.27ab/

vākyaṃ nirayahetutvāttaddurbhāṣitamucyate // ŚivP_7.2,12.27cd/

saṃskṛtenāpi kiṃ tena mṛdunā lalitena vā // ŚivP_7.2,12.28ab/

avidyārāgavākyena saṃsārakleśahetunā // ŚivP_7.2,12.28cd/

yacchrutvā jāyate śreyo rāgādīnāṃ ca saṃśayaḥ // ŚivP_7.2,12.29ab/

virūpamapi tadvākyaṃ vijñeyamiti śobhanam // ŚivP_7.2,12.29cd/

bahutvepi hi maṃtrāṇāṃ sarvajñena śivena yaḥ // ŚivP_7.2,12.30ab/

praṇīto vimalo mantro na tena sadṛśaḥ kvacit // ŚivP_7.2,12.30cd/

sāṃgāni vedaśāstrāṇi saṃsthitāni ṣaḍakṣare // ŚivP_7.2,12.31ab/

na tena sadṛśastasmānmantro 'pyastyaparaḥ kvacit // ŚivP_7.2,12.31cd/

saptakoṭimahāmantrairupamantrairanekadhā // ŚivP_7.2,12.32ab/

mantraḥ ṣaḍakṣaro bhinnassūtraṃ vṛtyātmanā yathā // ŚivP_7.2,12.32cd/

śivajñānāni yāvaṃti vidyāsthānāpi yāni ca // ŚivP_7.2,12.33ab/

ṣaḍakṣarasya sūtrasya tāni bhāṣyaṃ samāsataḥ // ŚivP_7.2,12.33cd/

kiṃ tasya bahubhirmaṃtraiśśāstrairvā bahuvistaraiḥ // ŚivP_7.2,12.34ab/

yasyonnamaḥ śivāyeti mantro 'yaṃ hṛdi saṃsthitaḥ // ŚivP_7.2,12.34cd/

tenādhītaṃ śrutaṃ tena kṛtaṃ sarvamanuṣṭhitam // ŚivP_7.2,12.35ab/

yenonnamaśśivāyeti maṃtrābhyāsaḥ sthirīkṛtaḥ // ŚivP_7.2,12.35cd/

namaskārādisaṃyuktaṃ śivāyetyakṣaratrayam // ŚivP_7.2,12.36ab/

jihvāgre vartate yasya saphalaṃ tasya jīvitam // ŚivP_7.2,12.36cd/

aṃtyajo vādhamo vāpi mūrkho vā paṃḍito 'pi vā // ŚivP_7.2,12.37ab/

pañcākṣarajape niṣṭho mucyate pāpapaṃjarāt // ŚivP_7.2,12.37cd/

ityuktaṃ parameśena devyā pṛṣṭena śūlinā // ŚivP_7.2,12.38ab/

hitāya sarvamartyānāṃ dvijānāṃ tu viśeṣataḥ // ŚivP_7.2,12.38cd/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe pañcākṣaramāhātmyavarṇanaṃ nāma dvādaśo 'dhyāyaḥ

Chapter 13 devyuvāca kalau kaluṣite kāle durjaye duratikrame // ŚivP_7.2,13.1ab/
apuṇyatamasācchanne loke dharmaparāṅmukhe // ŚivP_7.2,13.1cd/
kṣīṇe varṇāśramācāre saṃkaṭe samupasthite // ŚivP_7.2,13.2ab/
sarvādhikāre saṃdigdhe niścite vāpi paryaye // ŚivP_7.2,13.2cd/
tadopadeśe vihate guruśiṣyakrame gate // ŚivP_7.2,13.3ab/
kenopāyena mucyaṃte bhaktāstava maheśvara // ŚivP_7.2,13.3cd/
īśvara uvāca āśritya paramāṃ vidyāṃ hṛdyāṃ pañcākṣarīṃ mama // ŚivP_7.2,13.4ab/
bhaktyā ca bhāvitātmāno mucyaṃte kalijā narāḥ // ŚivP_7.2,13.4cd/
manovākkāyajairdoṣairvaktuṃ smartumagocaraiḥ // ŚivP_7.2,13.5ab/
dūṣitānāṃ kṛtaghnānāṃ niṃdakānāṃ chalātmanām // ŚivP_7.2,13.5cd/
lubdhānāṃ vakramanasāmapi matpravaṇātmanām // ŚivP_7.2,13.6ab/
mama pañcākṣarī vidyā saṃsārabhayatāriṇī // ŚivP_7.2,13.6cd/
mayaivamasakṛddevi pratijñātaṃ dharātale // ŚivP_7.2,13.7ab/
patito 'pi vimucyeta madbhakto vidyayānayā // ŚivP_7.2,13.7cd/
devyuvāca karmāyogyo bhavenmartyaḥ patito yadi sarvathā // ŚivP_7.2,13.8ab/
karmāyogena yatkarma kṛtaṃ ca narakāya hi // ŚivP_7.2,13.8cd/
tataḥ kathaṃ vimucyeta patito vidyayā 'nayā // ŚivP_7.2,13.8ef/
īśvara uvāca tathyametattvayā proktaṃ tathā hi śṛṇu sundari // ŚivP_7.2,13.9ab/
rahasyamiti matvaitadgopitaṃ yanmayā purā // ŚivP_7.2,13.9cd/
samaṃtrakaṃ māṃ patitaḥ pūjayedyadi mohitaḥ // ŚivP_7.2,13.10ab/
nārakī syānna sandeho mama pañcākṣaraṃ vinā // ŚivP_7.2,13.10cd/
abbhakṣā vāyubhakṣāśca ye cānye vratakarśitāḥ // ŚivP_7.2,13.11ab/
teṣāmetairvratairnāsti mama lokasamāgamaḥ // ŚivP_7.2,13.11cd/
bhaktyā pañcākṣareṇaiva yo hi māṃ sakṛdarcayet // ŚivP_7.2,13.12ab/
so 'pi gacchenmama sthānaṃ mantrasyāsyaiva gauravāt // ŚivP_7.2,13.12cd/
tasmāttapāṃsi yajñāśca vratāni niyamāstathā // ŚivP_7.2,13.13ab/
pañcākṣarārcanasyaite koṭyaṃśenāpi no samaḥ // ŚivP_7.2,13.13cd/
baddho vāpyatha mukto vā pāśātpañcākṣareṇa yaḥ // ŚivP_7.2,13.14ab/
pūjayenmāṃ sa mucyeta nātra kāryā vicāraṇā // ŚivP_7.2,13.14cd/
arudro vā sarudro vā sakṛtpañcākṣareṇa yaḥ // ŚivP_7.2,13.15ab/
pūjayetpatito vāpi mūḍho vā mucyate naraḥ // ŚivP_7.2,13.15cd/
ṣaḍakṣareṇa vā devi tathā pañcākṣareṇa vā // ŚivP_7.2,13.16ab/
sa brahmāṃgena māṃ bhaktyā pūjayedyadi mucyate // ŚivP_7.2,13.16cd/
patito 'patito vāpi mantreṇānena pūjayet // ŚivP_7.2,13.17ab/
mama bhakto jitakrodho salabdho 'labdha eva vā // ŚivP_7.2,13.17cd/
alabdhālabdha eveha koṭikoṭiguṇādhikaḥ // ŚivP_7.2,13.18ab/
tasmāllabdhvaiva māṃ devi mantreṇānena pūjayet // ŚivP_7.2,13.18cd/
labdhvā saṃpūjayedyastu maitryādiguṇasaṃyutaḥ // ŚivP_7.2,13.19ab/
brahmacaryarato bhaktyā matsādṛśyamavāpnuyāt // ŚivP_7.2,13.19cd/ 558b

kimatra bahunoktena bhaktāssarvedhikāriṇaḥ // ŚivP_7.2,13.20ab/

mama pañcākṣare maṃtre tasmācchreṣṭhataro hi saḥ // ŚivP_7.2,13.20cd/

pañcākṣaraprabhāveṇa lokavedamaharṣayaḥ // ŚivP_7.2,13.21ab/

tiṣṭhaṃti śāśvatā dharmā devāssarvamidaṃ jagat // ŚivP_7.2,13.21cd/

pralaye samanuprāpte naṣṭe sthāvarajaṃgame // ŚivP_7.2,13.22ab/

sarvaṃ prakṛtimāpannaṃ tatra saṃlayameṣyati // ŚivP_7.2,13.22cd/

eko 'haṃ saṃsthito devi na dvitīyo 'sti kutracit // ŚivP_7.2,13.23ab/

tadā vedāśca śāstrāṇi sarve pañcākṣare sthitāḥ // ŚivP_7.2,13.23cd/

te nāśaṃ naiva saṃprāptā macchaktyā hyanupālitāḥ // ŚivP_7.2,13.24ab/

tatassṛṣṭirabhūnmattaḥ prakṛtyātmaprabhedataḥ // ŚivP_7.2,13.24cd/

guṇamūrtyātmanāṃ caiva tatovāṃtarasaṃhṛtiḥ // ŚivP_7.2,13.25ab/

tadā nārāyaṇaśśete devo māyāmayīṃ tanum // ŚivP_7.2,13.25cd/

āsthāya bhogiparyaṃkaśayane toyamadhyagaḥ // ŚivP_7.2,13.26ab/

tannābhipaṃkajājjātaḥ pañcavaktraḥ pitāmahaḥ // ŚivP_7.2,13.26cd/

sisṛkṣamāṇo lokāṃstrīnna sakto hyasahāyavān // ŚivP_7.2,13.27ab/

munīndaśa sasarjādau mānasānamitaujasaḥ // ŚivP_7.2,13.27cd/

teṣāṃ siddhivivṛddhyarthaṃ māṃ provāca pitāmahaḥ // ŚivP_7.2,13.28ab/

matputrāṇāṃ mahādeva śaktiṃ dehi maheśvara // ŚivP_7.2,13.28cd/

ityevaṃ prārthitastena pañcavaktradharo hyaham // ŚivP_7.2,13.29ab/

pañcākṣarāṇi kramaśaḥ proktavānpadmayonaye // ŚivP_7.2,13.29cd/

sa pañcavadanaistāni gṛhṇaṃllokapitāmahaḥ // ŚivP_7.2,13.30ab/

vācyavācakabhāvena jñātavānmāṃ maheśvaram // ŚivP_7.2,13.30cd/

jñātvā prayogaṃ vividhaṃ siddhamaṃtraḥ prajāpatiḥ // ŚivP_7.2,13.31ab/

putrebhyaḥ pradadau maṃtraṃ maṃtrārthaṃ ca yathātatham // ŚivP_7.2,13.31cd/

te ca labdhvā maṃtraratnaṃ sākṣāllokapitāmahāt // ŚivP_7.2,13.32ab/

tadājñaptena mārgeṇa madārādhanakāṃkṣiṇaḥ // ŚivP_7.2,13.32cd/

merostu śikhare ramye muṃjavānnāma parvataḥ // ŚivP_7.2,13.33ab/

matpriyaḥ satataṃ śrīmānmadbhaktai rakṣitassadā // ŚivP_7.2,13.33cd/

tasyābhyāśe tapastīvraṃ lokaṃ sraṣṭuṃ samutsukāḥ // ŚivP_7.2,13.34ab/

divyaṃ varṣasahasraṃ tu vāyubhakṣāssamācaran // ŚivP_7.2,13.34cd/

teṣāṃ bhaktimahaṃ dṛṣṭvā sadyaḥ pratyakṣatāmiyām // ŚivP_7.2,13.35ab/

ṛṣiṃ chaṃdaśca kīlaṃ ca bījaśaktiṃ ca daivatam // ŚivP_7.2,13.35cd/

nyāsaṃ ṣaḍaṃgaṃ digbaṃdhaṃ viniyogamaśeṣataḥ // ŚivP_7.2,13.36ab/

proktavānahamāryāṇāṃ jagatsṛṣṭivivṛddhaye // ŚivP_7.2,13.36cd/

tataste maṃtramāhātmyādṛṣayastapasedhitāḥ // ŚivP_7.2,13.37ab/

sṛṣṭiṃ vitanvate samyaksadevāsuramānuṣīm // ŚivP_7.2,13.37cd/

asyāḥ paramavidyāyāssvarūpamadhunocyate // ŚivP_7.2,13.38ab/

ādau namaḥ prayoktavyaṃ śivāya tu tataḥ param // ŚivP_7.2,13.38cd/

saiṣā pañcākṣarī vidyā sarvaśrutiśirogatā // ŚivP_7.2,13.39ab/

sarvajātasya sarvasya bījabhūtā sanātanī // ŚivP_7.2,13.39cd/

prathamaṃ manmukhodgīrṇā sā mamaivāsti vācikā // ŚivP_7.2,13.40ab/

taptacāmīkaraprakhyā pīnonnatapayodharā // ŚivP_7.2,13.40cd/

caturbhujā trinayanā bāleṃdukṛtaśekharā // ŚivP_7.2,13.41ab/

padmotpalakarā saumyā varadābhayapāṇikā // ŚivP_7.2,13.41cd/

sarvalakṣaṇasaṃpannā sarvābharaṇabhūṣitā // ŚivP_7.2,13.42ab/

sitapadmāsanāsīnā nīlakuṃcitamūrdhajā // ŚivP_7.2,13.42cd/

559a asyāḥ pañcavidhā varṇāḥ prasphuradraśmimaṃḍalāḥ // ŚivP_7.2,13.43ab/
pītaḥ kṛṣṇastathā dhūmraḥ svarṇābho rakta eva ca // ŚivP_7.2,13.43cd/
pṛthakprayojyā yadyete biṃdunādavibhūṣitāḥ // ŚivP_7.2,13.44ab/
ardhacandranibho biṃdurnādo dīpaśikhākṛtiḥ // ŚivP_7.2,13.44cd/
bījaṃ dvitīyaṃ bījeṣu maṃtrasyāsya varānane // ŚivP_7.2,13.45ab/
dīrghapūrvaṃ turīyasya pañcamaṃ śaktimādiśet // ŚivP_7.2,13.45cd/
vāmadevo nāma ṛṣiḥ paṃktiśchanda udāhṛtam // ŚivP_7.2,13.46ab/
devatā śiva evāhaṃ mantrasyāsya varānane // ŚivP_7.2,13.46cd/
gautamo 'trirvarārohe viśvāmitrastathāṃgirāḥ // ŚivP_7.2,13.47ab/
bharadvājaśca varṇānāṃ kramaśaścarṣayaḥ smṛtāḥ // ŚivP_7.2,13.47cd/
gāyatryanuṣṭup triṣṭup ca chaṃdāṃsi bṛhatī virāṭ // ŚivP_7.2,13.48ab/
indro rudro harirbrahmā skaṃdasteṣāṃ ca devatāḥ // ŚivP_7.2,13.48cd/
mama pañcamukhānyāhuḥ sthāne teṣāṃ varānane // ŚivP_7.2,13.49ab/
pūrvādeścordhvaparyaṃtaṃ nakārādi yathākramam // ŚivP_7.2,13.49cd/
adāttaḥ prathamo varṇaścaturthaśca dvitīyakaḥ // ŚivP_7.2,13.50ab/
pañcamaḥ svaritaścaiva tṛtīyo nihataḥ smṛtaḥ // ŚivP_7.2,13.50cd/
mūlavidyā śivaṃ śaivaṃ sūtraṃ pañcākṣaraṃ tathā // ŚivP_7.2,13.51ab/
nāmānyasya vijānīyācchaivaṃ me hṛdayaṃ mahat // ŚivP_7.2,13.51cd/
nakāraśśira ucyeta makārastu śikhocyate // ŚivP_7.2,13.52ab/
śikāraḥ kavacaṃ tadvadvakāro netramucyate // ŚivP_7.2,13.52cd/
yakāro 'straṃ namassvāhā vaṣaṭ huṃvauṣaḍityapi // ŚivP_7.2,13.53ab/
phaḍityapi ca varṇānāmante 'ṅgatvaṃ yadā tadā // ŚivP_7.2,13.53cd/
tatrāpi mūlamaṃtro 'yaṃ kiṃcidbhedasamanvayāt // ŚivP_7.2,13.54ab/
tatrāpi pañcamo varṇo dvādaśasvarabhūṣitaḥ // ŚivP_7.2,13.54cd/
tāsmādanena maṃtreṇa manovākkāyabhedataḥ // ŚivP_7.2,13.55ab/
āvayorarcanaṃ kuryājjapahomādikaṃ tathā // ŚivP_7.2,13.55cd/
yathāprajñaṃ yathākālaṃ yathāśāstraṃ yathāmati // ŚivP_7.2,13.56ab/
yathāśakti yathāsaṃpadyathāyogaṃ yathārati // ŚivP_7.2,13.56cd/
yadā kadāpi vā bhaktyā yatra kutrāpi vā kṛtā // ŚivP_7.2,13.57ab/
yena kenāpi vā devi pūjā muktiṃ nayiṣyate // ŚivP_7.2,13.57cd/
mayyāsaktena manasā yatkṛtaṃ mama sundari // ŚivP_7.2,13.58ab/
matpriyaṃ ca śivaṃ caiva krameṇāpyakrameṇa vā // ŚivP_7.2,13.58cd/
tathāpi mama bhaktā ye nātyaṃtavivaśāḥ punaḥ // ŚivP_7.2,13.59ab/
teṣāṃ sarveṣu śāstreṣu mayeva niyamaḥ kṛtaḥ // ŚivP_7.2,13.59cd/
tatrādau saṃpravakṣyāmi mantrasaṃgrahaṇaṃ śubham // ŚivP_7.2,13.60ab/
yaṃ vinā niṣphalaṃ jāpyaṃ yena vā saphalaṃ bhavet // ŚivP_7.2,13.60cd/ oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe pañcākṣaramāhātmyavarṇanaṃ nāma trayodaśo 'dhyāyaḥ

Chapter 14 īśvara uvāca ājñāhīnaṃ kriyāhīnaṃ śraddhāhīnaṃ varānane // ŚivP_7.2,14.1ab/
ājñārthaṃ dakṣiṇāhīnaṃ sadā japtaṃ ca niṣphalam // ŚivP_7.2,14.1cd/
ājñāsiddhaṃ kriyāsiddhaṃ śraddhāsiddhaṃ mamātmakam // ŚivP_7.2,14.2ab/
evaṃ ceddakṣiṇāyuktaṃ maṃtrasiddhirmahatphalam // ŚivP_7.2,14.2cd/ 559b

upagamya guruṃ vipramācāryaṃ tattvavedinam // ŚivP_7.2,14.3ab/

jāpitaṃ sadguṇopetaṃ dhyānayogaparāyaṇam // ŚivP_7.2,14.3cd/

toṣayettaṃ prayatnena bhāvaśuddhisamanvitaḥ // ŚivP_7.2,14.4ab/

vācā ca manasā caiva kāyena draviṇena ca // ŚivP_7.2,14.4cd/

ācāryaṃ pūjayedvipraḥ sarvadātiprayatnataḥ // ŚivP_7.2,14.5ab/

hastyaśvaratharatnāni kṣetrāṇi ca gṛhāṇi ca // ŚivP_7.2,14.5cd/

bhūṣaṇāni ca vāsāṃsi dhānyāni ca dhanāni ca // ŚivP_7.2,14.6ab/

etāni gurave dadyādbhaktyā ca vibhave sati // ŚivP_7.2,14.6cd/

vittaśāṭhyaṃ na kurvīta yadīcchetsiddhimātmanaḥ // ŚivP_7.2,14.7ab/

paścānnivedya svātmānaṃ gurave saparicchadam // ŚivP_7.2,14.7cd/

evaṃ saṃpūjya vidhivadyathāśaktitvavaṃcayan // ŚivP_7.2,14.8ab/

ādadīta gurormaṃtraṃ jñānaṃ caiva krameṇa tu // ŚivP_7.2,14.8cd/

evaṃ tuṣṭo guruḥ śiṣyaṃ pūjakaṃ vatsaroṣitam // ŚivP_7.2,14.9ab/

śuśrūṣumanahaṃkāraṃ snātaṃ śucimupoṣitam // ŚivP_7.2,14.9cd/

snāpayitvā viśuddhyarthaṃ pūrṇakuṃbhaghṛtena vai // ŚivP_7.2,14.10ab/

jalena mantraśuddhena puṇyadravyayutena ca // ŚivP_7.2,14.10cd/

alaṃkṛtya suveṣaṃ ca gaṃdhasragvastrabhūṣaṇaiḥ // ŚivP_7.2,14.11ab/

puṇyāhaṃ vācayitvā ca brāhmaṇānabhipūjya ca // ŚivP_7.2,14.11cd/

samudratīre nadyāṃ ca goṣṭhe devālaye 'pi vā // ŚivP_7.2,14.12ab/

śucau deśe gṛhe vāpi kāle siddhikare tithau // ŚivP_7.2,14.12cd/

nakṣatre śubhayoge ca sarvadoṣavivarjite // ŚivP_7.2,14.13ab/

anugṛhya tato dadyājjñānaṃ mama yathāvidhi // ŚivP_7.2,14.13cd/

svareṇoccārayetsamyagekāṃte 'tiprasannadhīḥ // ŚivP_7.2,14.14ab/

uccāryoccārayitvā tamāvayormaṃtramuttamam // ŚivP_7.2,14.14cd/

śivaṃ cāstu śubhaṃ cāstu śobhano 'stu priyo 'stviti // ŚivP_7.2,14.15ab/

evaṃ dadyādgururmaṃtramājñāṃ caiva tataḥ param // ŚivP_7.2,14.15cd/

evaṃ labdhvā gurormaṃtramājñāṃ caiva samāhitaḥ // ŚivP_7.2,14.16ab/

saṃkalpya ca japennityaṃ puraścaraṇapūrvakam // ŚivP_7.2,14.16cd/

yāvajjīvaṃ japennityamaṣṭottarasahasrakam // ŚivP_7.2,14.17ab/

ananyastatparo bhūtvā sa yāti paramāṃ gatim // ŚivP_7.2,14.17cd/

japedakṣaralakṣaṃ vai caturguṇitamādarāt // ŚivP_7.2,14.18ab/

naktāśī saṃyamī yassa pauraścaraṇikaḥ smṛtaḥ // ŚivP_7.2,14.18cd/

yaḥ puraścaraṇaṃ kṛtvā nityajāpī bhavetpunaḥ // ŚivP_7.2,14.19ab/

tasya nāsti samo loke sa siddhaḥ siddhado bhavet // ŚivP_7.2,14.19cd/

snānaṃ kṛtvā śucau deśe baddhvā ruciramānasam // ŚivP_7.2,14.20ab/

tvayā māṃ hṛdi saṃciṃtya saṃciṃtya svaguruṃ tataḥ // ŚivP_7.2,14.20cd/

udaṅmukhaḥ prāṅmukho vā maunī caikāgramānasaḥ // ŚivP_7.2,14.21ab/

viśodhya pañcatattvāni dahanaplāvanādibhiḥ // ŚivP_7.2,14.21cd/

mantranyāsādikaṃ kṛtvā saphalīkṛtavigrahaḥ // ŚivP_7.2,14.22ab/

āvayorvigrahau dhyāyanprāṇāpānau niyamya ca // ŚivP_7.2,14.22cd/

vidyāsthānaṃ svakaṃ rūpamṛṣiñchando 'dhidaivatam // ŚivP_7.2,14.23ab/

bījaṃ śaktiṃ tathā vākyaṃ smṛtvā pañcākṣarīṃ japet // ŚivP_7.2,14.23cd/

uttamaṃ mānasaṃ jāpyamupāṃśuṃ caivamadhyamam // ŚivP_7.2,14.24ab/

adhamaṃ vācikaṃ prāhurāgamārthaviśāradāḥ // ŚivP_7.2,14.24cd/

560a

uttamaṃ rudradaivatyaṃ madhyamaṃ viṣṇudaivatam // ŚivP_7.2,14.25ab/

adhamaṃ brahmadaivatyamityāhuranupūrvaśaḥ // ŚivP_7.2,14.25cd/

yaduccanīcasvaritaiḥspaṣṭāspaṣṭapadākṣaraiḥ // ŚivP_7.2,14.26ab/

maṃtramuccārayedvācā vāciko 'yaṃ japassmṛtaḥ // ŚivP_7.2,14.26cd/

jihvāmātraparispaṃdādīṣaduccārito 'pi vā // ŚivP_7.2,14.27ab/

aparairaśrutaḥ kiṃcicchruto vopāṃśurucyate // ŚivP_7.2,14.27cd/

dhiyā yadakṣaraśreṇyā varṇādvarṇaṃ padātpadam // ŚivP_7.2,14.28ab/

śabdārthaciṃtanaṃ bhūyaḥ kathyate mānaso japaḥ // ŚivP_7.2,14.28cd/

vācikastveka eva syādupāṃśuḥ śatamucyate // ŚivP_7.2,14.29ab/

sāhasraṃ mānasaḥ proktaḥ sagarbhastu śatādhikaḥ // ŚivP_7.2,14.29cd/

prāṇāyāmasamāyuktassagarbho japa ucyate // ŚivP_7.2,14.30ab/

ādyaṃtayoragarbho 'pi prāṇāyāmaḥ praśasyate // ŚivP_7.2,14.30cd/

catvāriṃśatsamāvṛttīḥ prāṇānāyamya saṃsmaret // ŚivP_7.2,14.31ab/

maṃtraṃ maṃtrārthaviddhīmānaśaktaḥ śaktito japet // ŚivP_7.2,14.31cd/

pañcakaṃ trikamekaṃ vā prāṇāyāmaṃ samācaret // ŚivP_7.2,14.32ab/

agarbhaṃ vā sagarbhaṃ vā sagarbhastatra śasyate // ŚivP_7.2,14.32cd/

sagarbhādapi sāhasraṃ sadhyāno japa ucyate // ŚivP_7.2,14.33ab/

eṣu pañcavidheṣvekaḥ kartavyaḥ śaktito japaḥ // ŚivP_7.2,14.33cd/

aṅgulyā japasaṃkhyānamekamevamudāhṛtam // ŚivP_7.2,14.34ab/

rekhayāṣṭaguṇaṃ vidyātputrajīvairdaśādhikam // ŚivP_7.2,14.34cd/

śataṃ syācchaṃkhamaṇibhiḥ pravālaistu sahasrakam // ŚivP_7.2,14.35ab/

sphaṭikairdaśasāhasraṃ mauktikairlakṣamucyate // ŚivP_7.2,14.35cd/

padmākṣairdaśalakṣantu sauvarṇaiḥ koṭirucyate // ŚivP_7.2,14.36ab/

kuśagraṃthyā ca rudrākṣairanaṃtaguṇitaṃ bhavet // ŚivP_7.2,14.36cd/

triṃśadakṣaiḥ kṛtā mālā dhanadā japakarmaṇi // ŚivP_7.2,14.37ab/

saptaviṃśatisaṃkhyātairakṣaiḥ puṣṭipradā bhavet // ŚivP_7.2,14.37cd/

pañcaviṃśatisaṃkhyātaiḥ kṛtā muktiṃ prayacchati // ŚivP_7.2,14.38ab/

akṣaistu pañcadaśabhirabhicāraphalapradā // ŚivP_7.2,14.38cd/

aṃguṣṭhaṃ mokṣadaṃ vidyāttarjanīṃ śatrunāśinīm // ŚivP_7.2,14.39ab/

madhyamāṃ dhanadāṃ śāṃtiṃ karotyeṣā hyanāmikā // ŚivP_7.2,14.39cd/

aṣṭottaraśataṃ mālā tatra syāduttamottamā // ŚivP_7.2,14.40ab/

śatasaṃkhyottamā mālā pañcāśadbhistu madhyamā // ŚivP_7.2,14.40cd/

catuḥ pañcāśadakṣaistu hṛcchreṣṭhā hi prakīrtitā // ŚivP_7.2,14.41ab/

ityevaṃ mālayā kuryājjapaṃ kasmai na darśayet // ŚivP_7.2,14.41cd/

kaniṣṭhā kṣariṇī proktā japakarmaṇi śobhanā // ŚivP_7.2,14.42ab/

aṃguṣṭhena japejjapyamanyairaṃgulibhissaha // ŚivP_7.2,14.42cd/

aṃguṣṭhena vinā japyaṃ kṛtaṃ tadaphalaṃ yataḥ // ŚivP_7.2,14.43ab/

gṛhe japaṃ samaṃ vidyādgoṣṭhe śataguṇaṃ viduḥ // ŚivP_7.2,14.43cd/

puṇyāraṇye tathārāme sahasraguṇamucyate // ŚivP_7.2,14.44ab/

ayutaṃ parvate puṇye nadyāṃ lakṣamudāhṛtam // ŚivP_7.2,14.44cd/

koṭiṃ devālaye prāhuranantaṃ mama sannidhau // ŚivP_7.2,14.45ab/

sūryasyāgnerguroriṃdordīpasya ca jalasya ca // ŚivP_7.2,14.45cd/

viprāṇāṃ ca gavāṃ caiva sannidhau śasyate japaḥ // ŚivP_7.2,14.46ab/

560b

tatpūrvābhimukhaṃ vaśyaṃ dakṣiṇaṃ cābhicārikam // ŚivP_7.2,14.46cd/

paścimaṃ dhanadaṃ vidyādauttaraṃ śātidaṃ bhavet // ŚivP_7.2,14.47ab/

sūryāgnivipradevānāṃ gurūṇāmapi sannidhau // ŚivP_7.2,14.47cd/

anyeṣāṃ ca prasaktānāṃ mantraṃ na vimukho japet // ŚivP_7.2,14.48ab/

uṣṇīṣī kuṃcukī namro muktakeśo galāvṛtaḥ // ŚivP_7.2,14.48cd/

apavitrakaro 'śuddho vilapanna japetkvacit // ŚivP_7.2,14.49ab/

krodhaṃ madaṃ kṣutaṃ trīṇi niṣṭhīvanavijṛṃbhaṇe // ŚivP_7.2,14.49cd/

darśanaṃ ca śvanīcānāṃ varjayejjapakarmaṇi // ŚivP_7.2,14.50ab/

ācametsaṃbhave teṣāṃ smaredvā māṃ tvayā saha // ŚivP_7.2,14.50cd/

jyotīṃṣi ca prapaśyedvā kuryādvā prāṇasaṃyamam // ŚivP_7.2,14.51ab/

anāsanaḥ śayāne vā gacchannutthita eva vā // ŚivP_7.2,14.51cd/

rathyāyāmaśive sthāne na japettimirāntare // ŚivP_7.2,14.52ab/

prasārya na japetpādau kukkuṭāsana eva vā // ŚivP_7.2,14.52cd/

yānaśayyādhirūḍho vā ciṃtāvyākulito 'tha vā // ŚivP_7.2,14.53ab/

śaktaścetsarvamevaitadaśaktaḥ śaktito japet // ŚivP_7.2,14.53cd/

kimatra bahunoktena samāsena vacaḥ śṛṇu // ŚivP_7.2,14.54ab/

sadācāro japañchuddhaṃ dhyāyanbhadraṃ samaśnute // ŚivP_7.2,14.54cd/

ācāraḥ paramo dharma ācāraḥ paramaṃ dhanaṃ // ŚivP_7.2,14.55ab/

ācāraḥ paramā vidyā ācāraḥ paramā gatiḥ // ŚivP_7.2,14.55cd/

ācārahīnaḥ puruṣo loke bhavati niṃditaḥ // ŚivP_7.2,14.56ab/

paratra ca sukhī na syāttasmādācāravānbhavet // ŚivP_7.2,14.56cd/

yasya yadvihitaṃ karma vede śāstre ca vaidikaiḥ // ŚivP_7.2,14.57ab/

tasya tena samācāraḥ sadācāro na cetaraḥ // ŚivP_7.2,14.57cd/

sadbhirācaritatvācca sadācāraḥ sa ucyate // ŚivP_7.2,14.58ab/

sadācārasya tasyāhurāstikyaṃ mūlakāraṇam // ŚivP_7.2,14.58cd/

āstikaścetpramādādyaiḥ sadācārādavicyutaḥ // ŚivP_7.2,14.59ab/

na duṣyati naro nityaṃ tasmādāstikatāṃ vrajet // ŚivP_7.2,14.59cd/

yathehāsti sukhaṃ duḥkhaṃ sukṛtairduṣkṛtairapi // ŚivP_7.2,14.60ab/

tathā paratra cāstīti matirāstikyamucyate // ŚivP_7.2,14.60cd/

rahasyamanyadvakṣyāmi gopanīyamidaṃ priye // ŚivP_7.2,14.61ab/

na vācyaṃ yasya kasyāpi nāstikasyātha vā paśoḥ // ŚivP_7.2,14.61cd/

sadācāravihīnasya patitasyāntyajasya ca // ŚivP_7.2,14.62ab/

pañcākṣarātparaṃ nāsti paritrāṇaṃ kalau yuge // ŚivP_7.2,14.62cd/

gacchatastiṣṭhato vāpi svecchayā karma kurvataḥ // ŚivP_7.2,14.63ab/

aśucervā śucervāpi mantro 'yanna ca niṣphalaḥ // ŚivP_7.2,14.63cd/

anācāravatāṃ puṃsāmaviśuddhaṣaḍadhvanām // ŚivP_7.2,14.64ab/

anādiṣṭo 'pi guruṇā mantro 'yaṃ na ca niṣphalaḥ // ŚivP_7.2,14.64cd/

antyajasyāpi mūrkhasya mūḍhasya patitasya ca // ŚivP_7.2,14.65ab/

nirmaryādasya nīcasya maṃtro 'yaṃ na ca niṣphalaḥ // ŚivP_7.2,14.65cd/

sarvāvasthāṃ gatasyāpi mayi bhaktimataḥ param // ŚivP_7.2,14.66ab/

sidhyatyeva na saṃdeho nāparasya tu kasyacit // ŚivP_7.2,14.66cd/

na lagnatithinakṣatravārayogādayaḥ priye // ŚivP_7.2,14.67ab/

asyātyaṃtamavekṣyāḥ syurnaiṣa saptassadoditaḥ // ŚivP_7.2,14.67cd/

561a

na kadācinna kasyāpi ripureṣa mahāmanuḥ // ŚivP_7.2,14.68ab/

susiddho vāpi siddho vā sādhyo vāpi bhaviṣyati // ŚivP_7.2,14.68cd/

siddhena guruṇādiṣṭassusiddha iti kathyate // ŚivP_7.2,14.69ab/

asiddhenāpi vā dattassiddhasādhyastu kevalaḥ // ŚivP_7.2,14.69cd/

asādhitassādhito vā sidhyatvena na saṃśayaḥ // ŚivP_7.2,14.70ab/

śraddhātiśayayuktasya mayi maṃtre tathā gurau // ŚivP_7.2,14.70cd/

tasmānmaṃtrāntarāṃstyaktvā sāpāyān 1adhikārataḥ // ŚivP_7.2,14.71ab/ āśrametparamāṃ vidyāṃ sākṣātpañcākṣarīṃ budhaḥ // ŚivP_7.2,14.71cd/
maṃtrāntareṣu siddheṣu maṃtra eṣa na sidhyati // ŚivP_7.2,14.72ab/
siddhe tvasminmahāmaṃtre te ca siddhā bhavaṃtyuta // ŚivP_7.2,14.72cd/
yathā deveṣvalabdho 'smi labdheṣvapi maheśvari // ŚivP_7.2,14.73ab/
mayi labdhe tu te labdhā maṃtreṣveṣu samo vidhiḥ // ŚivP_7.2,14.73cd/
ye doṣāssarvamaṃtrāṇāṃ na te 'sminsaṃbhavaṃtyapi // ŚivP_7.2,14.74ab/
asya maṃtrasya jātyādīnanapekṣya pravartanāt // ŚivP_7.2,14.74cd/
tathāpi naiva kṣudreṣu phaleṣu prati yogiṣu // ŚivP_7.2,14.75ab/
sahasā viniyuṃjīta tasmādeṣa mahābalaḥ // ŚivP_7.2,14.75cd/
upamanyuruvāca evaṃ sākṣānmahādevyai mahādevena śūlinā // ŚivP_7.2,14.76ab/
hitā ya jagatāmuktaḥ pañcākṣaravidhiryathā // ŚivP_7.2,14.76cd/
ya idaṃ kīrtayedbhaktyā śṛṇuyādvā samāhitaḥ // ŚivP_7.2,14.77ab/
sarvapāpavinirmuktaḥ prayāti paramāṃ gatim // ŚivP_7.2,14.77cd/

1 nāśayuktānityarthaḥ

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṃḍe pañcākṣaramahimavarṇanaṃ nāma caturdaśodhyāyaḥ

Chapter 15 śrīkṛṣṇa uvāca bhagavānmaṃtramāhātmyaṃ bhavatā kathitaṃ prabho // ŚivP_7.2,15.1ab/
tatprayogavidhānaṃ ca sākṣācchrutisamaṃ yathā // ŚivP_7.2,15.1cd/
idānīṃ śrotumicchāmi śivasaṃskāramuttamam // ŚivP_7.2,15.2ab/
maṃtrasaṃgrahaṇe kiṃcitsūcitanna tu vismṛtam // ŚivP_7.2,15.2cd/
upamanyuruvāca hanta te kathayiṣyāmi sarvapāpaviśodhanam // ŚivP_7.2,15.3ab/
saṃskāraṃ paramaṃ puṇyaṃ śivena patibhāṣitam // ŚivP_7.2,15.3cd/
samyak kṛtādhikāraḥ syātpūjādiṣu naro yataḥ // ŚivP_7.2,15.4ab/
saṃskāraḥ kathyate tena ṣaḍadhvapariśodhanam // ŚivP_7.2,15.4cd/
dīyate yena vijñānaṃ kṣīyate pāśabaṃdhanam // ŚivP_7.2,15.5ab/
tasmātsaṃskāra evāyaṃ dīkṣetyapi ca kathyate // ŚivP_7.2,15.5cd/
śāṃbhavī caiva śāktī ca māṃtrī caiva śivāgame // ŚivP_7.2,15.6ab/
dīkṣopadiśyate tredhā śivena paramātmanā // ŚivP_7.2,15.6cd/
gurorālokamātreṇa sparśātsaṃbhāṣaṇādapi // ŚivP_7.2,15.7ab/
sadyassaṃjñā bhavejjaṃtoḥ pāśopakṣayakāriṇī // ŚivP_7.2,15.7cd/
sā dīkṣā śāṃbhavī proktā sā punarbhidyate dvidhā // ŚivP_7.2,15.8ab/
tīvrā tīvratarā ceti pāśo pakṣayabhedataḥ // ŚivP_7.2,15.8cd/
yayā syānnirvṛtiḥ sadyassaiva tīvratarā matā // ŚivP_7.2,15.9ab/ 561b

tīvrā tu jīvatotyaṃtaṃ puṃsaḥ pāpaviśodhikā // ŚivP_7.2,15.9cd/

śaktī jñānavatī dīkṣā śiṣyadehaṃ praviśya tu // ŚivP_7.2,15.10ab/

guruṇā yogamārgeṇa kriyate jñānacakṣuṣā // ŚivP_7.2,15.10cd/

māṃtrī kriyāvatī dīkṣā kuṃḍamaṃḍalapūrvikā // ŚivP_7.2,15.11ab/

maṃdamaṃdataroddeśātkartavyā guruṇā bahiḥ // ŚivP_7.2,15.11cd/

śaktipātānusāreṇa śiṣyo 'nugrahamarhati // ŚivP_7.2,15.12ab/

śaivadharmānusārasya tanmūlatvātsamāsataḥ // ŚivP_7.2,15.12cd/

yatra śaktirna patitā tatra śuddhirna jāyate // ŚivP_7.2,15.13ab/

na vidyā na śivācāro na muktirna ca siddhayaḥ // ŚivP_7.2,15.13cd/

tasmālliṃgāni saṃvīkṣya śaktipātasya bhūyasaḥ // ŚivP_7.2,15.14ab/

jñānena kriyayā vātha guruśśiṣyaṃ viśodhayet // ŚivP_7.2,15.14cd/

yo 'nyathā kurute mohātsa vinaśyati durmatiḥ // ŚivP_7.2,15.15ab/

tasmātsarvaprakāreṇa guruḥ śiṣyaṃ parīkṣayet // ŚivP_7.2,15.15cd/

lakṣaṇaṃ śaktipātasya prabodhānaṃdasaṃbhavaḥ // ŚivP_7.2,15.16ab/

sā yasmātparamā śaktiḥ prabodhānaṃdarūpiṇī // ŚivP_7.2,15.16cd/

ānaṃdabodhayorliṃgamaṃtaḥkaraṇavikriyāḥ // ŚivP_7.2,15.17ab/

yathā syātkaṃparomāṃcasvaranetrāṃgavikriyāḥ // ŚivP_7.2,15.17cd/

śiṣyopi lakṣaṇairebhiḥ kuryādguruparīkṣaṇam // ŚivP_7.2,15.18ab/

tatsaṃparkaiḥ śivārcādau saṃgatairvātha tadgataiḥ // ŚivP_7.2,15.18cd/

śiṣyastu śikṣaṇīyatvādgurorgauravakāraṇāt // ŚivP_7.2,15.19ab/

tasmātsarvaprayatnena gurorgauravamācaret // ŚivP_7.2,15.19cd/

yo gurussa śivaḥ prokto yaḥ śivaḥ sa guruḥ smṛtaḥ // ŚivP_7.2,15.20ab/

gururvā śiva evātha vidyākāreṇa saṃsthitaḥ // ŚivP_7.2,15.20cd/

yathā śivastathā vidyā yathā vidyā tathā guruḥ // ŚivP_7.2,15.21ab/

śivavidyā gurūṇāṃ ca pūjayā sadṛśaṃ phalam // ŚivP_7.2,15.21cd/

sarvadevātmakaścāsau sarvamaṃtramayo guruḥ // ŚivP_7.2,15.22ab/

tasmātsarvaprayatnena yasyājñāṃ śirasā vahet // ŚivP_7.2,15.22cd/

śreyo 'rthī yadi gurvājñāṃ manasāpi na laṃghayet // ŚivP_7.2,15.23ab/

gurvājñāpālako yasmājjñānasaṃpattimaśnute // ŚivP_7.2,15.23cd/

gacchaṃstiṣṭhansvapanbhuṃjannānyatkarma samācaret // ŚivP_7.2,15.24ab/

samakṣaṃ yadi kurvīta sarvaṃ cānujñayā guroḥ // ŚivP_7.2,15.24cd/

gurorgṛhe samakṣaṃ vā na yatheṣṭāsano bhavet // ŚivP_7.2,15.25ab/

gururdevo yataḥ sākṣāttadgṛhaṃ devamandiram // ŚivP_7.2,15.25cd/

pāpināṃ ca yathā saṃgāttatpāpātpatito bhavet // ŚivP_7.2,15.26ab/

yatheha vahnisaṃparkānmalaṃ tyajati kāṃcanam // ŚivP_7.2,15.26cd/

tathaiva gurusaṃparkātpāpaṃ tyajati mānavaḥ // ŚivP_7.2,15.27ab/

yathā vahnisamīpastho ghṛtakumbho vilīyate // ŚivP_7.2,15.27cd/

tathā pāpaṃ vilīyeta hyācāryasya samīpataḥ // ŚivP_7.2,15.28ab/

yathā prajvalito vahniḥ śuṣkamārdraṃ ca nirdahet // ŚivP_7.2,15.28cd/

tathāyamapi saṃtuṣṭo guruḥ pāpaṃ kṣaṇāddahet // ŚivP_7.2,15.29ab/

manasā karmaṇā vācā guroḥ krodhaṃ na kārayet // ŚivP_7.2,15.29cd/

tasya krodhena dahyaṃte hyāyuḥśrījñānasatkriyāḥ // ŚivP_7.2,15.30ab/

tatkrodhakāriṇo ye syusteṣāṃ yajñāśca niṣphalāḥ // ŚivP_7.2,15.30cd/

562a

yamaśca niyamāścaiva nātra kāryā vicāraṇā // ŚivP_7.2,15.31ab/

gurorviruddhaṃ yadvākyaṃ na vadejjātucinnaraḥ // ŚivP_7.2,15.31cd/

vadedyadi mahāmohādrauravaṃ narakaṃ vrajet // ŚivP_7.2,15.32ab/

manasā karmaṇā vācā gurumuddiśya yatnataḥ // ŚivP_7.2,15.32cd/

śreyorthī cennaro dhīmānna mithyācāramācaret // ŚivP_7.2,15.33ab/

gurorhitaṃ priyaṃ kuryādādiṣṭo vā na vā sadā // ŚivP_7.2,15.33cd/

asamakṣaṃ samakṣaṃ vā tasya kāryaṃ samācaret // ŚivP_7.2,15.34ab/

itthamācāravānbhakto nityamudyuktamānasaḥ // ŚivP_7.2,15.34cd/

gurupriyakaraḥ śiṣyaḥ śaivadharmāṃstato 'rhati // ŚivP_7.2,15.35ab/

guruścedguṇavānprājñaḥ paramānaṃdabhāsakaḥ // ŚivP_7.2,15.35cd/

tattvavicchivasaṃsakto muktido na tu cāparaḥ // ŚivP_7.2,15.36ab/

saṃvitsaṃjananaṃ tattvaṃ paramānaṃdasaṃbhavam // ŚivP_7.2,15.36cd/

tattattvaṃ viditaṃ yena sa evānaṃdadarśakaḥ // ŚivP_7.2,15.37ab/

na punarnāmamātreṇa saṃvidārahitastu yaḥ // ŚivP_7.2,15.37cd/

anyonyaṃ tārayennaukā kiṃ śilā tārayecchilām // ŚivP_7.2,15.38ab/

etasyā nāmamātreṇa muktirvai nāmamātrikā // ŚivP_7.2,15.38cd/

yaiḥ punarviditaṃ tattvaṃ te muktā mocayantyapi // ŚivP_7.2,15.39ab/

tattvahīne kuto bodhaḥ kuto hyātmaparigrahaḥ // ŚivP_7.2,15.39cd/

parigrahavinirmuktaḥ paśurityabhidhīyate // ŚivP_7.2,15.40ab/

paśubhiḥ preritaścāpi paśutvaṃ nātivartate // ŚivP_7.2,15.40cd/

tasmāttattvavideveha mukto mocaka iṣyate // ŚivP_7.2,15.41ab/

sarvalakṣaṇasaṃyuktaḥ sarvaśāstravidapyayam // ŚivP_7.2,15.41cd/

sarvopāyavidhijño 'pi tattvahīnastu niṣphalaḥ // ŚivP_7.2,15.42ab/

yasyānubhavaparyaṃtā buddhistattve pravartate // ŚivP_7.2,15.42cd/

tasyāvalokanādyaiśca parānando 'bhijāyate // ŚivP_7.2,15.43ab/

tasmādyasyaiva saṃparkātprabodhānaṃdasaṃbhavaḥ // ŚivP_7.2,15.43cd/

guruṃ tameva vṛṇuyānnāparaṃ matimānnaraḥ // ŚivP_7.2,15.44ab/

sa śiṣyairvinayācāracaturairucito guruḥ // ŚivP_7.2,15.44cd/

yāvadvijñāyate tāvatsevanīyo mumukṣubhiḥ // ŚivP_7.2,15.45ab/

jñāte tasminsthirā bhaktiryāvattattvaṃ samāśrayet // ŚivP_7.2,15.45cd/

na tu tattvaṃ tyajejjātu nopekṣeta kathaṃcana // ŚivP_7.2,15.46ab/

yatrānaṃdaḥ prabodho vā nālpamapyupalabhyate // ŚivP_7.2,15.46cd/

vatsarādapi śiṣyeṇa so 'nyaṃ gurumupāśrayet // ŚivP_7.2,15.47ab/

gurumanyaṃ prapanne 'pi nāvamanyeta paurvikam // ŚivP_7.2,15.47cd/

gurorbhrātḥṃstathā putrānbodhakānprerakānapi // ŚivP_7.2,15.47ef/

tatrādāvupasaṃgamya brāhmaṇaṃ vedapāragam // ŚivP_7.2,15.48ab/

gurumārādhayetprājñaṃ śubhagaṃ priyadarśanam // ŚivP_7.2,15.48cd/

sarvābhayapradātāraṃ karuṇākrāṃtamānasam // ŚivP_7.2,15.49ab/

toṣayettaṃ prayatnena manasā karmaṇā girā // ŚivP_7.2,15.49cd/

tāvadārādhayecchiṣyaḥ prasannosau bhavedyathā // ŚivP_7.2,15.50ab/

tasminprasanne śiṣyasya sadyaḥ pāpakṣayo bhavet // ŚivP_7.2,15.50cd/

tasmāddhanāni ratnāni kṣetrāṇi ca gṛhāṇi ca // ŚivP_7.2,15.51ab/

bhūṣaṇāni ca vāsāṃsi yānaśayyāsanāni ca // ŚivP_7.2,15.51cd/

etāni gurave dadyādbhaktyā vittānusārataḥ // ŚivP_7.2,15.52ab/

562b

vittaśāṭhyaṃ na kurvīta yadīcchetparamāṃ gatim // ŚivP_7.2,15.52cd/

sa eva janako mātā bhartā bandhurdhanaṃ sukham // ŚivP_7.2,15.53ab/

sakhā mitraṃ ca yattasmātsarvaṃ tasmai nivedayet // ŚivP_7.2,15.53cd/

nivedya paścātsvātmānaṃ sānvayaṃ saparigraham // ŚivP_7.2,15.54ab/

samarpya sodakaṃ tasmai nityaṃ tadvaśago bhavet // ŚivP_7.2,15.54cd/

yadā śivāya svātmānaṃ dattavān deśikātmane // ŚivP_7.2,15.55ab/

tadā śaivo bhaveddehī na tato 'sti punarbhavaḥ // ŚivP_7.2,15.55cd/

guruśca svāśritaṃ śiṣyaṃ varṣamekaṃ parīkṣayet // ŚivP_7.2,15.56ab/

brāhmaṇaṃ kṣatriyaṃ vaiśyaṃ dvivarṣaṃ ca trivarṣakam // ŚivP_7.2,15.56cd/

prāṇadravyapradānādyairādeśaiśca samāsamaiḥ // ŚivP_7.2,15.57ab/

uttamāṃścādhame kṛtvā nīcānuttamakarmaṇi // ŚivP_7.2,15.57cd/

ākruṣṭāstāḍitā vāpi ye viṣādaṃ na yāntyapi // ŚivP_7.2,15.58ab/

te yogyāḥ saṃyatāḥ śuddhāḥ śivasaṃskārakarmaṇi // ŚivP_7.2,15.58cd/

ahiṃsakā dayāvaṃto nityamudyuktacetasaḥ // ŚivP_7.2,15.59ab/

amānino buddhimaṃtastyaktaspardhāḥ priyaṃvadāḥ // ŚivP_7.2,15.59cd/

ṛjavo mṛdavaḥ svacchā vinītāḥ sthiracetasaḥ // ŚivP_7.2,15.60ab/

śaucācārasamāyuktāḥ śivabhaktā dvijātayaḥ // ŚivP_7.2,15.60cd/

evaṃ vṛttasamopetā vāṅmanaḥkāyakarmabhiḥ // ŚivP_7.2,15.61ab/

śodhyā bodhyā yathānyāyamiti śāstreṣu niścayaḥ // ŚivP_7.2,15.61cd/

nādhikāraḥ svato nāryāḥ śivasaṃskārakarmaṇi // ŚivP_7.2,15.62ab/

niyogādbharturastyeva bhaktiyuktā yadīśvare // ŚivP_7.2,15.62cd/

tathaiva bhartṛhīnāyā putrāderabhyanujñayā // ŚivP_7.2,15.63ab/

adhikāro bhavatyeva kanyāyāḥ piturājñayā // ŚivP_7.2,15.63cd/

śūdrāṇāṃ martyajātīnāṃ patitānāṃ viśeṣataḥ // ŚivP_7.2,15.63ef/

tathā saṃkarajātīnāṃ nādhvaśuddhirvidhīyate // ŚivP_7.2,15.64ab/

taipyakṛtrimabhāvaścecchive paramakāraṇe // ŚivP_7.2,15.64cd/

pādodakapradānādyaiḥ kuryuḥ pāpaviśodhanam // ŚivP_7.2,15.65ab/

atrānulomajātā ye yuktā eva dvijātiṣu // ŚivP_7.2,15.65cd/

teṣāmadhvaviśuddhyādi kuryānmātṛkulocitam // ŚivP_7.2,15.66ab/

yā tu kanyā svapitrādyaiśśivadharme niyojitā // ŚivP_7.2,15.66cd/

sā bhaktāya pradātavyā nāparāya virodhine // ŚivP_7.2,15.67ab/

dattā cetpratikūlāya pramādādbodhayetpatim // ŚivP_7.2,15.67cd/

aśaktā taṃ parityajya manasā dharmamācaret // ŚivP_7.2,15.68ab/

yathā munivaraṃ tyaktvā patimatriṃ pativratā // ŚivP_7.2,15.68cd/

kṛtakṛtyā 'bhavatpūrvaṃ tapasārādhya śaṅkaram // ŚivP_7.2,15.69ab/

yathā nārāyaṇaṃ devaṃ tapasārādhya pāṃḍavān // ŚivP_7.2,15.69cd/

patīṃllabdhavatī dharme gurubhirna niyojitā // ŚivP_7.2,15.70ab/

asvātantryakṛto doṣo nehāsti paramārthataḥ // ŚivP_7.2,15.70cd/

śivadharme niyuktāyāśśivaśāsanagauravāt // ŚivP_7.2,15.71ab/

bahunātra kimuktena yo 'pi ko 'pi śivāśrayaḥ // ŚivP_7.2,15.71cd/

saṃskāryo gurvadhīnaścetsaṃskriyā na prabhidyate // ŚivP_7.2,15.72ab/

gurorālokanādeva sparśātsaṃbhāṣaṇādapi // ŚivP_7.2,15.72cd/

563a

yasya saṃjāyate prajñā tasya nāsti parājayaḥ // ŚivP_7.2,15.73ab/

manasā yastu saṃskāraḥ kriyate yogavartmanā // ŚivP_7.2,15.73cd/

sa neha kathito guhyo guruvaktraikagocaraḥ // ŚivP_7.2,15.74ab/

kriyāvānyastu saṃskāraḥ kuṃḍamaṃḍapapūrvakaḥ // ŚivP_7.2,15.74cd/

sa vakṣyate samāsena tasya śakyo na vistaraḥ // ŚivP_7.2,15.74ef/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe dīkṣāvidhāne gurumāhātmyaṃ nāma pañcadaśo 'dhyāyaḥ

Chapter 16 upamanyuruvāca puṇye 'hani śucau deśe bahudoṣavivarjite // ŚivP_7.2,16.1ab/
deśikaḥ prathamaṃ kuryātsaṃskāraṃ samayāhvayam // ŚivP_7.2,16.1cd/
parīkṣya bhūmiṃ vidhivadgaṃdhavarṇarasādibhiḥ // ŚivP_7.2,16.2ab/
śilpiśāstroktamārgeṇa maṇḍapaṃ tatra kalpayet // ŚivP_7.2,16.2cd/
kṛtvā vediṃ ca tanmadhye kuṇḍāni parikalpayet // ŚivP_7.2,16.3ab/
aṣṭadikṣu tathā dikṣu tatraiśānyāṃ punaḥ kramāt // ŚivP_7.2,16.3cd/
pradhānakuṃḍaṃ kurvīta yadvā paścimabhāgataḥ // ŚivP_7.2,16.4ab/
pradhānamekamevātha kṛtvā śobhāṃ prakalpayet // ŚivP_7.2,16.4cd/
vitānadhvajamālābhirvividhābhiranekaśaḥ // ŚivP_7.2,16.5ab/
vedimadhye tataḥ kuryānmaṃḍalaṃ śubhalakṣaṇam // ŚivP_7.2,16.5cd/
raktahemādibhiścūrṇairīśvarāvāhanocitam // ŚivP_7.2,16.6ab/
siṃdūraśālinīvāracūrṇairevātha nirdhanaḥ // ŚivP_7.2,16.6cd/
ekahastaṃ dvihastaṃ vā sitaṃ vā raktameva vā // ŚivP_7.2,16.7ab/
ekahastasya padmasya karṇikāṣṭāṃgulā matā // ŚivP_7.2,16.7cd/
kesarāṇi tadardhāni śeṣaṃ cāṣṭadalādikam // ŚivP_7.2,16.8ab/
dvihastasya tu padmasya dviguṇaṃ karṇikādikam // ŚivP_7.2,16.8cd/
kṛtvā śobhopaśobhāḍhyamaiśānyāṃ tasya kalpayet // ŚivP_7.2,16.9ab/
ekahastaṃ tadardhaṃ vā punarvedyaḥ tu maṃḍalam // ŚivP_7.2,16.9cd/
vrīhitaṃdulasiddhārthatilapuṣpakuśāstṛte // ŚivP_7.2,16.10ab/
tatra lakṣaṇasaṃyuktaṃ śivakuṃbhaṃ prasādhayet // ŚivP_7.2,16.10cd/
sauvarṇaṃ rājataṃ vāpi tāmrajaṃ mṛnmayaṃ tu vā // ŚivP_7.2,16.11ab/
gandhapuṣpākṣatākīrṇaṃ kuśadūrvāṃkurācitam // ŚivP_7.2,16.11cd/
sitasūtrāvṛtaṃ kaṃṭhe navavastrayugāvṛtam // ŚivP_7.2,16.12ab/
śuddhāmbupūrṇamutkūrcaṃ sadravyaṃ sapidhānakam // ŚivP_7.2,16.12cd/
bhṛṅgāraṃ vardhanīṃ cāpi śaṃkhaṃ ca cakrameva vā // ŚivP_7.2,16.13ab/
vinā sūtrādikaṃ sarvaṃ padmapatramathāpi vā // ŚivP_7.2,16.13cd/
tasyāsanāraviṃdasya kalpayeduttare dale // ŚivP_7.2,16.14ab/
agrataścaṃdanāṃbhobhirastrarājasya vardhanīm // ŚivP_7.2,16.14cd/
maṇḍalasya tataḥ prācyāṃ maṃtrakuṃbhe ca pūrvavat // ŚivP_7.2,16.15ab/
kṛtvā vidhivadīśasya mahāpūjāṃ samācaret // ŚivP_7.2,16.15cd/
athārṇavasya tīre vā nadyāṃ goṣṭhe 'pi vā girau // ŚivP_7.2,16.16ab/
devāgare gṛhe vāpi deśe 'nyasminmanohare // ŚivP_7.2,16.16cd/
kṛtvā pūrvoditaṃ sarvaṃ vinā vā maṃḍapādikam // ŚivP_7.2,16.17ab/
maṃḍalaṃ pūrvavatkṛtvā sthaṃḍilaṃ ca vibhāvasoḥ // ŚivP_7.2,16.17cd/
praviśya pūjābhavanaṃ prahṛṣṭavadano guruḥ // ŚivP_7.2,16.18ab/
sarvamaṃgalasaṃyuktaḥ samācaritanaityakaḥ // ŚivP_7.2,16.18cd/ 563b

mahāpūjāṃ maheśasya kṛtvā maṇḍalamadhyataḥ // ŚivP_7.2,16.19ab/

śivakuṃbhe tathā bhūyaḥ śivamāvāhya pūjayet // ŚivP_7.2,16.19cd/

paścimābhimukhaṃ dhyātvā yajñarakṣakamīśvaram // ŚivP_7.2,16.20ab/

arcayedastravardhanyāmastramīśasya dakṣiṇe // ŚivP_7.2,16.20cd/

mantrakumbhe ca vinyasya mantraṃ mantraviśāradaḥ // ŚivP_7.2,16.21ab/

kṛtvā mudrādikaṃ sarvaṃ mantrayāgaṃ samācaret // ŚivP_7.2,16.21cd/

tataśśivānale homaṃ kuryāddeśikasattamaḥ // ŚivP_7.2,16.22ab/

pradhānakuṇḍe parito juhuyuścāpare dvijāḥ // ŚivP_7.2,16.22cd/

ācāryātpādamardhaṃ vā homasteṣāṃ vidhīyate // ŚivP_7.2,16.23ab/

pradhānakuṇḍa evātha juhuyāddeśikottamaḥ // ŚivP_7.2,16.23cd/

svādhyāyamapare kuryuḥ stotraṃ maṃgalavācanam // ŚivP_7.2,16.24ab/

japaṃ ca vidhivaccānye śivabhaktiparāyaṇāḥ // ŚivP_7.2,16.24cd/

nṛtyaṃ gītaṃ ca vādyaṃ ca maṃgalānyaparāṇi ca // ŚivP_7.2,16.25ab/

pūjanaṃ ca sadasyānāṃ kṛtvā samyagvidhānataḥ // ŚivP_7.2,16.25cd/

puṇyāhaṃ kārayitvātha punaḥ saṃpūjya śaṃkaram // ŚivP_7.2,16.26ab/

prārthayeddeśiko devaṃ śiṣyānugrahakāmyayā // ŚivP_7.2,16.26cd/

prasīda devadeveśa dehamāviśya māmakam // ŚivP_7.2,16.27ab/

vimocayainaṃ viśveśa ghṛṇayā ca ghṛṇānidhe // ŚivP_7.2,16.27cd/

atha caivaṃ karomīti labdhānujñastu deśikaḥ // ŚivP_7.2,16.28ab/

ānīyopoṣitaṃ śiṣyaṃ haviṣyāśinameva vā // ŚivP_7.2,16.28cd/

ekāśanaṃ vā virataṃ snātaṃ prātaḥkṛtakriyam // ŚivP_7.2,16.29ab/

japaṃtaṃ praṇavaṃ devaṃ dhyāyaṃtaṃ kṛtamaṃgalam // ŚivP_7.2,16.29cd/

dvārasya paścimasyāgramaṇḍale dakṣiṇasya vā // ŚivP_7.2,16.30ab/

darbhāsane samāsīnaṃ vidhāyodaṅmukhaṃ śiśum // ŚivP_7.2,16.30cd/

svayaṃ prāgvadanastiṣṭhannūrdhvakāyaṃ kṛtāṃjalim // ŚivP_7.2,16.31ab/

saṃprokṣya prokṣaṇautoyairmūrdhanyastreṇa mudrayā // ŚivP_7.2,16.31cd/

puṣpakṣepeṇa saṃtāḍya badhnīyāllocanaṃ guruḥ // ŚivP_7.2,16.32ab/

dukūlārdhena vastreṇa maṃtritena navena ca // ŚivP_7.2,16.32cd/

tataḥ praveśayecchiṣyaṃ gururdvāreṇa maṃḍalam // ŚivP_7.2,16.33ab/

so 'pi teneritaḥ śaṃbhorācarettriḥ pradakṣiṇam // ŚivP_7.2,16.33cd/

tatassuvarṇasaṃmiśraṃ dattvā puṣpāṃjaliṃ prabhoḥ // ŚivP_7.2,16.34ab/

prāṅmukhaścodaṅmukho vā praṇameddaṃḍavatkṣito // ŚivP_7.2,16.34cd/

tatassaṃprokṣya mūlena śirasyastreṇa pūrvavat // ŚivP_7.2,16.35ab/

saṃtāḍya deśikastasya mocayennetrabaṃdhanam // ŚivP_7.2,16.35cd/

sa dṛṣṭvā maṃḍalaṃ bhūyaḥ praṇametsāñjaliḥ prabhum // ŚivP_7.2,16.36ab/

athāsīnaṃ śivācāryo maṃḍalasya tu dakṣiṇe // ŚivP_7.2,16.36cd/

upaveśyātmanassavye śiṣyaṃ darbhāsane guruḥ // ŚivP_7.2,16.37ab/

ārādhya ca mahādevaṃ śivahastaṃ pravinyaset // ŚivP_7.2,16.37cd/

śivatejomayaṃ pāṇiṃ śivamaṃtramudīrayet // ŚivP_7.2,16.38ab/

śivābhimānasaṃpanno nyasecchiṣyasya mastake // ŚivP_7.2,16.38cd/

sarvāṃgālaṃbanaṃ caiva kuryāttenaiva deśikaḥ // ŚivP_7.2,16.39ab/

śiṣyo 'pi praṇamedbhūmau deśikākṛtamīśvaram // ŚivP_7.2,16.39cd/

tataśśivānale devaṃ samabhyarcya yathāvidhi // ŚivP_7.2,16.40ab/

hutāhutitrayaṃ śiṣyamupaveśya yathā purā // ŚivP_7.2,16.40cd/

564a

darbhāgraiḥ saṃspṛśaṃstaṃ ca vidyayātmānamāviśet // ŚivP_7.2,16.41ab/

namaskṛtya mahādevaṃ nāḍīsaṃdhānamācaret // ŚivP_7.2,16.41cd/

śivaśāstroktamārgeṇa kṛtvā prāṇasya nirgamam // ŚivP_7.2,16.42ab/

śiṣyadehapraveśaṃ ca smṛtvā maṃtrāṃstu tarpayet // ŚivP_7.2,16.42cd/

saṃtarpaṇāya mūlasya tenaivāhutayo daśa // ŚivP_7.2,16.43ab/

deyāstisrastathāṃgānāmaṃgaireva yathākramam // ŚivP_7.2,16.43cd/

tataḥ pūrṇāhutiṃ dattvā prāyaścittāya deśikaḥ // ŚivP_7.2,16.44ab/

punardaśāhutīnkuryānmūlamaṃtreṇa maṃtravit // ŚivP_7.2,16.44cd/

punaḥ saṃpūjya deveśaṃ samyagācamya deśikaḥ // ŚivP_7.2,16.45ab/

hutvā caiva yathānyāyaṃ svajātyā vaiśyamuddharet // ŚivP_7.2,16.45cd/

tasyaivaṃ janayetkṣātramuddhāraṃ ca tataḥ punaḥ // ŚivP_7.2,16.46ab/

kṛtvā tathaiva vipratvaṃ janayedasya deśikaḥ // ŚivP_7.2,16.46cd/

rājanyaṃ caivamuddhṛtya kṛtvā vipraṃ punastayoḥ // ŚivP_7.2,16.47ab/

rudratvaṃ janayedvipre rudranāmaiva sādhayet // ŚivP_7.2,16.47cd/

prokṣaṇaṃ tāḍanaṃ kṛtvā śiśossvātmānamātmani // ŚivP_7.2,16.48ab/

śivātmakamanusmṛtya sphuraṃtaṃ visphuliṃgavat // ŚivP_7.2,16.48cd/

nāḍyā yathoktayā vāyuṃ recayenmaṃtrato guruḥ // ŚivP_7.2,16.49ab/

nirgamya praviśennāḍyā śiṣyasya hṛdayaṃ tathā // ŚivP_7.2,16.49cd/

praviśya tasya caitanyaṃ nīlabindunibhaṃ smaran // ŚivP_7.2,16.50ab/

svatejasāpāstamalaṃ jvalaṃtamanuciṃtayet // ŚivP_7.2,16.50cd/

tamādāya tayā nāḍyā maṃtrī saṃhāramudrayā // ŚivP_7.2,16.51ab/

na pūrakeṇa niveśyainamekībhāvārthamātmanaḥ // ŚivP_7.2,16.51cd/

kuṃbhakena tathā nāḍyā recakena yathā purā // ŚivP_7.2,16.52ab/

tasmādādāya śiṣyasya hṛdaye tanniveśayet // ŚivP_7.2,16.52cd/

tamālabhya śivāllabdhaṃ tasmai dattvopavītakam // ŚivP_7.2,16.53ab/

hutvā ' 'hutitrayaṃ paścāddadyātpūrṇāhutiṃ tataḥ // ŚivP_7.2,16.53cd/

devasya dakṣiṇe śiṣyamupaveśyavarāsane // ŚivP_7.2,16.54ab/

kuśapuṣpaparistīrṇe baddhāṃjalirudaṅmukham // ŚivP_7.2,16.54cd/

svastikāsanamārūḍhaṃ vidhāya prāṅmukhaḥ svayam // ŚivP_7.2,16.55ab/

varāsanasthito maṃtrairmahāmaṃgalaniḥsvanaiḥ // ŚivP_7.2,16.55cd/

samādāya ghaṭaṃ pūrṇaṃ pūrṇameva prasāditam // ŚivP_7.2,16.56ab/

dhyāyamānaḥ śivaṃ śiṣyamābhiṣiṃceta deśikaḥ // ŚivP_7.2,16.56cd/

athāpanudya snānāṃbu paridhāya sitāṃbaram // ŚivP_7.2,16.57ab/

ācāntolaṃkṛtaśśiṣyaḥ prāṃjalirmaṃḍapaṃ vrajet // ŚivP_7.2,16.57cd/

upaveśya yathāpūrvaṃ taṃ gururdarbhaviṣṭare // ŚivP_7.2,16.58ab/

saṃpūjya maṃḍalaṃ devaṃ karanyāsaṃ samācaret // ŚivP_7.2,16.58cd/

tatastu bhasmanā devaṃ dhyāyanmanasi deśikaḥ // ŚivP_7.2,16.59ab/

samālabheta pāṇibhyāṃ śiśuṃ śivamudīrayet // ŚivP_7.2,16.59cd/

atha tasya śivācāryo dahanaplāvanādikam // ŚivP_7.2,16.60ab/

sakalīkaraṇaṃ kṛtvā mātṛkānyāsavartmanā // ŚivP_7.2,16.60cd/

tataḥ śivāsanaṃ dhyātvā śiṣyamūrdhni deśikaḥ // ŚivP_7.2,16.61ab/

tatrāvāhya yathānyāyamarcayenmanasā śivam // ŚivP_7.2,16.61cd/

prārthayetprāṃjalirdevaṃ nityamatra sthito bhava // ŚivP_7.2,16.62ab/

iti vijñāpya taṃ śaṃbhostejasā bhāsuraṃ smaret // ŚivP_7.2,16.62cd/

564b

saṃpūjyātha śivaṃ śaivīmājñāṃ prāpya śivātmikām // ŚivP_7.2,16.63ab/

karṇe śiṣyasya śanakaiśśivamantramudīrayet // ŚivP_7.2,16.63cd/

sa tu baddhāṃjaliḥ śrutvā mantraṃ tadgatamānasaḥ // ŚivP_7.2,16.64ab/

śanaistaṃ vyāharecchiṣyaśivācāryasya śāsanāt // ŚivP_7.2,16.64cd/

tataḥ śāktaṃ ca saṃdiśya mantraṃ mantravicakṣaṇaḥ // ŚivP_7.2,16.65ab/

uccārayitvā ca sukhaṃ tasmai maṃgalamādiśet // ŚivP_7.2,16.65cd/

tatassamāsānmantrārthaṃ vācyavācakayogataḥ // ŚivP_7.2,16.66ab/

samadiśyeśvaraṃ rūpaṃ yogamāsanamādiśet // ŚivP_7.2,16.66cd/

atha gurvājñayā śiṣyaḥ śivāgnigurusannidhau // ŚivP_7.2,16.67ab/

bhaktyaivamabhisaṃdhāya dīkṣāvākyamudīrayet // ŚivP_7.2,16.67cd/

varaṃ prāṇaparityāgaśchedanaṃ śiraso 'pi vā // ŚivP_7.2,16.68ab/

na tvanabhyarcya bhuṃjīya bhagavantaṃ trilocanam // ŚivP_7.2,16.68cd/

sa eva dadyānniyato yāvanmohaviparyayaḥ // ŚivP_7.2,16.69ab/

tāvadārādhayeddevaṃ tanniṣṭhastatparāyaṇaḥ // ŚivP_7.2,16.69cd/

tataḥ sa samayo nāma bhaviṣyati śivāśrame // ŚivP_7.2,16.70ab/

labdhādhikāro gurvājñāpālakastadvaśo bhavet // ŚivP_7.2,16.70cd/

ataḥ paraṃ nyastakaro bhasmādāya svahastataḥ // ŚivP_7.2,16.71ab/

dadyācchiṣyāya mūlena rudrākṣaṃ cābhimaṃtritam // ŚivP_7.2,16.71cd/

pratimā vāpi devasya gūḍhadehamathāpi vā // ŚivP_7.2,16.72ab/

pūjāhomajapadhyānasādhanāni ca saṃbhave // ŚivP_7.2,16.72cd/

sopi śiṣyaḥ śivācāryāllabdhāni bahumānataḥ // ŚivP_7.2,16.73ab/

ādadītājñayā tasya deśikasya na cānyathā // ŚivP_7.2,16.73cd/

ācāryādāptamakhilaṃ śirasyādhāya bhaktitaḥ // ŚivP_7.2,16.74ab/

rakṣayetpūjayecchaṃbhuṃ maṭhe vā gṛha evavā // ŚivP_7.2,16.74cd/

ataḥ paraṃ śivācāramādiśedasya deśikaḥ // ŚivP_7.2,16.75ab/

bhaktiśraddhānusāreṇa prajñāyāścānusārataḥ // ŚivP_7.2,16.75cd/

yaduktaṃ yatsamājñātaṃ yaccaivānyatprakīrtitam // ŚivP_7.2,16.76ab/

śivācāryeṇa samaye tatsarvaṃ śirasā vahet // ŚivP_7.2,16.76cd/

śivāgamasya grahaṇaṃ vācanaṃ śravaṇaṃ tathā // ŚivP_7.2,16.77ab/

deśikadeśataḥ kuryānna svecchāto na cānyataḥ // ŚivP_7.2,16.77cd/

iti saṃkṣepataḥ proktaḥ saṃskāraḥ samayāhvayaḥ // ŚivP_7.2,16.78ab/

sākṣācchivapuraprāptau nṛṇāṃ paramasādhanam // ŚivP_7.2,16.78cd/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṃḍe śiṣyasaṃskāravarṇanaṃ nāma ṣoḍaśo 'dhyāyaḥ

Chapter 17 upamanyuruvāca ataḥ paraṃ samāvekṣya guruḥ śiṣyasya yogyatām // ŚivP_7.2,17.1ab/
ṣaḍadhvaśuddhiṃ kurvīta sarvabaṃdhavimuktaye // ŚivP_7.2,17.1cd/
kalāṃ tattvaṃ ca bhuvanaṃ varṇaṃ padamataḥ param // ŚivP_7.2,17.2ab/
maṃtraśceti samāsena ṣaḍadhvā paripaṭhyate // ŚivP_7.2,17.2cd/
nivṛttyādyāḥ kalāḥ pañca kalādhvā kathyate budhaiḥ // ŚivP_7.2,17.3ab/
vyāptāḥ kalābhiritare tvadhvānaḥ pañca pañcabhiḥ // ŚivP_7.2,17.3cd/ 565a

śivatattvādibhūmyaṃtaṃ tattvādhvā samudāhṛtaḥ // ŚivP_7.2,17.4ab/

ṣaḍviṃśatsaṃkhyayopetaḥ śuddhāśuddhobhayātmakaḥ // ŚivP_7.2,17.4cd/

ādhārādyunmanāṃtaśca bhuvanādhvā prakīrtitaḥ // ŚivP_7.2,17.5ab/

vinā bhedopabhedābhyāṃ ṣaṣṭisaṃkhyāsamanvitaḥ // ŚivP_7.2,17.5cd/

pañcāśadrudrarūpāstu varṇā varṇādhvasaṃjñitāḥ // ŚivP_7.2,17.6ab/

anekabhedasaṃpannaḥ padādhvā samudāhṛtaḥ // ŚivP_7.2,17.6cd/

sarvopamaṃtrairmaṃtrādhvā vyāptaḥ paramavidyayā // ŚivP_7.2,17.7ab/

yathā śivo na tattveṣu gaṇyate tattvanāyakaḥ // ŚivP_7.2,17.7cd/

maṃtrādhvani na gaṇyeta tathāsau maṃtranāyakaḥ // ŚivP_7.2,17.8ab/

kalādhvano vyāpakatvaṃ vyāpyatvaṃ cetarādhvanām // ŚivP_7.2,17.8cd/

na vetti tattvato yasya naivārhatyadhvaśodhanam // ŚivP_7.2,17.9ab/

ṣaḍvidhasyādhvano rūpaṃ na yena viditaṃ bhavet // ŚivP_7.2,17.9cd/

vyāpyavyāpakatā tena jñātumeva na śakyate // ŚivP_7.2,17.10ab/

tasmādadhvasvarūpaṃ ca vyāpyavyāpakatāṃ tathā // ŚivP_7.2,17.10cd/

yathāvadavagamyaiva kuryādadhvaviśodhanam // ŚivP_7.2,17.11ab/

kuṃḍamaṃḍalaparyaṃtaṃ tatra kṛtvā yathā purā // ŚivP_7.2,17.11cd/

dvihastamānaṃ kurvīta prācyāṃ kalaśamaṃḍalam // ŚivP_7.2,17.12ab/

tataḥ snātaśśivācāryaḥ saśiṣyaḥ kṛtanaityakaḥ // ŚivP_7.2,17.12cd/

praviśya maṃḍalaṃ śaṃbhoḥ pūjāṃ pūrvavadācaret // ŚivP_7.2,17.13ab/

tatrāḍhakāvaraissiddhaṃ taṃdulaiḥ pāyasaṃ prabhoḥ // ŚivP_7.2,17.13cd/

ardhaṃ nivedya homārthaṃ śeṣaṃ samupakalpayet // ŚivP_7.2,17.14ab/

purataḥ kalpite vātha maṃḍale varṇimaṃḍite // ŚivP_7.2,17.14cd/

sthāpayetpañcakalaśāndikṣu madhye ca deśikaḥ // ŚivP_7.2,17.15ab/

teṣu brahmāṇi mūlārṇairbindunādasamanvitaiḥ // ŚivP_7.2,17.15cd/

nama ādyairyakarāṃtaiḥ kalpayetkalpavittamaḥ // ŚivP_7.2,17.16ab/

īśānaṃ madhyame kuṃbhe puruṣaṃ purataḥ sthite // ŚivP_7.2,17.16cd/

aghoraṃ dakṣiṇe vāme vāmaṃ sadyaṃ ca paścime // ŚivP_7.2,17.17ab/

rakṣāṃ vidhāya mudrā ca baddhvā kuṃbhābhimaṃtraṇam // ŚivP_7.2,17.17cd/

kṛtvā śivānalairhomaṃ prārabhet yathā purā // ŚivP_7.2,17.18ab/

yadardhaṃ pāyasaṃ pūrvaṃ homārthaṃ parikalpitam // ŚivP_7.2,17.18cd/

hutvā śiṣyasya taccheṣaṃ bhoktuṃ samupakalpayet // ŚivP_7.2,17.19ab/

tarpaṇāṃtaṃ ca maṃtrāṇāṃ kṛtvā karma yathā purā // ŚivP_7.2,17.19cd/

hutvā pūrṇāhutiṃ teṣāṃ tataḥ kuryātpradīpanam // ŚivP_7.2,17.20ab/

oṃkārādanu huṃkāraṃ tato mūlaṃ phaḍaṃtakam // ŚivP_7.2,17.20cd/

svāhāṃtaṃ dīpane prāhuraṃgāni ca yathākramam // ŚivP_7.2,17.21ab/

teṣāmāhutayastisro deyā dīpanakarmaṇi // ŚivP_7.2,17.21cd/

maṃtrairekaikaśastaistu vicintyā dīptamūrtayaḥ // ŚivP_7.2,17.22ab/

triguṇaṃ triguṇī kṛtya dvijakanyākṛtaṃ sitam // ŚivP_7.2,17.22cd/

sūtraṃ sūtreṇa saṃmaṃtrya śikhāgre baṃdhayecchiśoḥ // ŚivP_7.2,17.23ab/

caraṇāṃguṣṭhaparyaṃtamūrdhvakāyasya tiṣṭhataḥ // ŚivP_7.2,17.23cd/

laṃbayitvā tu tatsūtraṃ suṣumṇāṃ tatra yojayet // ŚivP_7.2,17.24ab/

śāṃtayā mudrayādāya mūlamaṃtreṇa maṃtravit // ŚivP_7.2,17.24cd/

hutvāhutitrayaṃ tasyāssānnidhyamupakalpayet // ŚivP_7.2,17.25ab/

hṛdi saṃtāḍya śiṣyasya puṣpakṣepeṇa pūrvavat // ŚivP_7.2,17.25cd/

565b

caitanyaṃ samupādāya dvādaśāṃte nivedya ca // ŚivP_7.2,17.26ab/

sūtraṃ sūtreṇa saṃyojya saṃrakṣyāstreṇa varmaṇā // ŚivP_7.2,17.26cd/

avaguṃṭhyātha tatsūtraṃ śiṣyadehaṃ viciṃtayet // ŚivP_7.2,17.27ab/

mūlatrayamayaṃ pāśaṃ bhogabhogyatvalakṣaṇam // ŚivP_7.2,17.27cd/

viṣayendriyadehādijanakaṃ tasya bhāvayet // ŚivP_7.2,17.28ab/

vyomādibhūtarūpiṇyaḥ śāṃtyatītādayaḥ kalāḥ // ŚivP_7.2,17.28cd/

sūtre svanāmabhiryojyaḥ pūjyaścaiva namoyutaiḥ // ŚivP_7.2,17.29ab/

athavā bījabhūtaistatkṛtvā pūrvoditaṃ kramāt // ŚivP_7.2,17.29cd/

tato malādestattvādau vyāptiṃ samalokayet // ŚivP_7.2,17.30ab/

kalāvyāptiṃ malādau ca hutvā saṃdīpayetkalāḥ // ŚivP_7.2,17.30cd/

śiṣyaṃ śirasi saṃtāḍya sūtraṃ dehe yathākramam // ŚivP_7.2,17.31ab/

śāṃtyatītapade sūtraṃ lāñchayenmaṃtramuccaran // ŚivP_7.2,17.31cd/

evaṃ kṛtvā nivṛttyantaṃ śāṃtyatītamanukramāt // ŚivP_7.2,17.32ab/

hutvāhutitrayaṃ paścānmaṇḍale ca śivaṃ yajet // ŚivP_7.2,17.32cd/

devasya dakṣiṇe śiṣyamupaveśyottarāmukham // ŚivP_7.2,17.33ab/

sadarbhe maṇḍale dadyāddhomaśiṣṭaṃ caruṃ guruḥ // ŚivP_7.2,17.33cd/

śiṣyastadguruṇā dattaṃ satkṛtya śivapūrvakam // ŚivP_7.2,17.34ab/

bhuktvā paścāddvirācamya śivamantramudīrayet // ŚivP_7.2,17.34cd/

apare maṇḍale dadyātpañcagavyaṃ tathā guruḥ // ŚivP_7.2,17.35ab/

so 'pi tacchaktitaḥ pītvā dvirācamya śivaṃ smaret // ŚivP_7.2,17.35cd/

tṛtīye maṇḍale śiṣyamupaveśya yathā purā // ŚivP_7.2,17.36ab/

pradadyāddaṃtapavanaṃ yathāśāstroktalakṣaṇam // ŚivP_7.2,17.36cd/

agreṇa tasya mṛdunā prāṅmukho vāpyudaṅmukhaḥ // ŚivP_7.2,17.37ab/

vācaṃ niyamya cāsīnaśśiṣyo daṃtānviśodhayet // ŚivP_7.2,17.37cd/

prakṣālya daṃtapavanaṃ tyaktvācamya śivaṃ smaret // ŚivP_7.2,17.38ab/

praviśeddeśikādiṣṭaḥ prāṃjaliḥ śivamaṇḍalam // ŚivP_7.2,17.38cd/

tyaktaṃ taddantapavanaṃ dṛśyate guruṇā yadi // ŚivP_7.2,17.39ab/

prāgudakpaścime vāgre śivamanyacchivetaram // ŚivP_7.2,17.39cd/

aśastāśāmukhe tasmingurustaddoṣaśāṃtaye // ŚivP_7.2,17.40ab/

śatamardhaṃ tadardhaṃ vājuhuyānmūlamantrataḥ // ŚivP_7.2,17.40cd/

tataḥ śiṣyaṃ samālabhya japitvā karṇayoḥ śivam // ŚivP_7.2,17.41ab/

devasya dakṣiṇe bhāge taṃ śiṣyamadhivāsayet // ŚivP_7.2,17.41cd/

ahatāstaraṇāstīrṇe sa darbhaśayane śuciḥ // ŚivP_7.2,17.42ab/

maṃtrite 'ntaḥ śivaṃ dhyāyañśayīta prākchirā niśi // ŚivP_7.2,17.42cd/

śikhāyāṃ baddhasūtrasya śikhayā tacchikhāṃ guruḥ // ŚivP_7.2,17.43ab/

ābadhyāhatavastreṇa tamācchādya ca varmaṇā // ŚivP_7.2,17.43cd/

rekhātrayaṃ ca parito bhasmanā tilasarṣapaiḥ // ŚivP_7.2,17.44ab/

kṛtvāstrajaptaistadvāhye digīśānāṃ baliṃ haret // ŚivP_7.2,17.44cd/

śiṣyo 'pi parato 'naśnankṛtvaivamadhivāsanam // ŚivP_7.2,17.45ab/

prabudhyotthāya gurave svapnaṃ dṛṣṭaṃ nivedayet // ŚivP_7.2,17.45cd/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe śivadīkṣāvidhānavarṇanaṃ nāma saptadaśo 'dhyāyaḥ 566a

Chapter 18 upamanyuruvāca tataḥ snānādikaṃ sarvaṃ samāpyācāryacoditaḥ // ŚivP_7.2,18.1ab/
gacchedbaddhāṃjalirdhyāyañchivamaṇḍalapārśvataḥ // ŚivP_7.2,18.1cd/
atha pūjāṃ vinā sarvaṃ kṛtvā pūrvadine yathā // ŚivP_7.2,18.2ab/
netrabaṃdhanaparyaṃtaṃ darśayenmaṇḍalaṃ guruḥ // ŚivP_7.2,18.2cd/
baddhanetreṇa śiṣyeṇa puṣpāvakiraṇe kṛte // ŚivP_7.2,18.3ab/
yatrāpataṃti puṣṇāṇi tasya nāmā 'sya saṃdiśet // ŚivP_7.2,18.3cd/
taṃ copanīya nirmālyamaṇḍale 'sminyathā purā // ŚivP_7.2,18.4ab/
pūjayeddevamīśānaṃ juhuyācca śivānale // ŚivP_7.2,18.4cd/
śiṣyeṇa yadi duḥsvapno dṛṣṭastaddoṣaśāṃtaye // ŚivP_7.2,18.5ab/
śatamardhaṃ tadardhaṃ vā juhuyānmūlavidyayā // ŚivP_7.2,18.5cd/
tataḥ sūtraṃ śikhābaddhaṃ laṃbayitvā yathā purā // ŚivP_7.2,18.6ab/
ādhārapūjāprabhṛti yannivṛttikalāśrayam // ŚivP_7.2,18.6cd/
vāgīśvarīpūjanāṃtaṃ kuryāddhomapurassaram // ŚivP_7.2,18.7ab/
atha praṇamya vāgīśaṃ nivṛttervyāpikāṃ satīm // ŚivP_7.2,18.7cd/
maṇḍale devamabhyarcya hutvā caivāhutitrayam // ŚivP_7.2,18.8ab/
prāpayecca śiśoḥ prāptiṃ yugapatsarvayoniṣu // ŚivP_7.2,18.8cd/
sūtradehe 'tha śiṣyasya tāḍanaprokṣaṇādikam // ŚivP_7.2,18.9ab/
kṛtvātmānaṃ samādāya dvādaśāṃte nivedya ca // ŚivP_7.2,18.9cd/
tato 'pyādāya mūlena mudrayā śāstradṛṣṭayā // ŚivP_7.2,18.10ab/
yojayenmanasācāryo yugapatsarvayoniṣu // ŚivP_7.2,18.10cd/
devānāṃ jātayaścāṣṭau tiraścāṃ pañca jātayaḥ // ŚivP_7.2,18.11ab/
jātyaikayā ca mānuṣyā yonayaśca caturdaśa // ŚivP_7.2,18.11cd/
tāsu sarvāsu yugapatpraveśāya śiśordhiyā // ŚivP_7.2,18.12ab/
vāgīśānyāṃ yathānyāyaṃ śiṣyātmānaṃ niveśayet // ŚivP_7.2,18.12cd/
garbhaniṣpattaye devaṃ saṃpūjya praṇipatya ca // ŚivP_7.2,18.13ab/
hutvā caiva yathānyāyaṃ niṣpannaṃ tadanusmaret // ŚivP_7.2,18.13cd/
niṣpannasyaivamutpattimanuvṛttiṃ ca karmaṇā // ŚivP_7.2,18.14ab/
ārjavaṃ bhoganiṣpattiḥ kuryātprītiṃ parāṃ tathā // ŚivP_7.2,18.14cd/
niṣkṛtyarthaṃ ca jātyāyurbhogasaṃskārasiddhaye // ŚivP_7.2,18.15ab/
hutvāhutitrayaṃ devaṃ prārthayeddeśikottamaḥ // ŚivP_7.2,18.15cd/
bhoktṛtvaviṣayāsaṃgamalaṃ 1 tatkāyaśodhanam // ŚivP_7.2,18.16ab/ kṛtvaivameva śiṣyasya chiṃdyātpāśatrayaṃ tataḥ // ŚivP_7.2,18.16cd/
nikṛtyā pari baddhasya pāśasyātyaṃtabhedataḥ // ŚivP_7.2,18.17ab/
kṛtvā śiṣyasya caitanyaṃ svacchaṃ manyeta kevalam // ŚivP_7.2,18.17cd/
hutvā pūrṇāhutiṃ vahnau brahmāṇaṃ pūjayettataḥ // ŚivP_7.2,18.18ab/
hutvāhutitrayaṃ tasmai śivājñāmanusaṃdiśet // ŚivP_7.2,18.18cd/
pitāmaha tvayā nāsya yātuḥ śaivaṃ paraṃ padam // ŚivP_7.2,18.19ab/
pratibandho vidhātavyaḥ śaivājñaiṣā garīyasī // ŚivP_7.2,18.19cd/
ityādiśya tamabhyarcya visṛja ca vidhānataḥ // ŚivP_7.2,18.20ab/

1 tyājayitveti śeṣaḥ

566b

samabhyarcya mahādevaṃ juhuyādāhutitrayam // ŚivP_7.2,18.20cd/

nivṛttyā śuddhamuddhṛtya śiṣyātmānaṃ yathā purā // ŚivP_7.2,18.21ab/

niveśyātmani sūtre ca vāgīśaṃ pūjayettataḥ // ŚivP_7.2,18.21cd/

hutvāhutitrayaṃ tasmai praṇamya ca visṛjya tām // ŚivP_7.2,18.22ab/

kuryānnivṛttaḥ saṃdhānaṃ pratiṣṭhāṃ kalayā saha // ŚivP_7.2,18.22cd/

saṃdhāne yugapatpūjāṃ kṛtvā hutvāhutitrayam // ŚivP_7.2,18.23ab/

śiṣyātmanaḥ pratiṣṭhāyāṃ praveśaṃ tvatha bhāvayet // ŚivP_7.2,18.23cd/

tataḥ pratiṣṭhāmāvāhya kṛtvāśeṣaṃ puroditam // ŚivP_7.2,18.24ab/

tadvyāptiṃ vyāpikāṃ tasya vāgīśānīṃ ca bhāvayet // ŚivP_7.2,18.24cd/

pūrṇedumaṃḍalaprakhyāṃ kṛtvā śeṣaṃ ca pūrvavat // ŚivP_7.2,18.25ab/

viṣṇave saṃviśedājñāṃ śivasya paramātmanaḥ // ŚivP_7.2,18.25cd/

viṣṇorvisarjanādyaṃ ca kṛtvā śeṣaṃ ca vidyayā // ŚivP_7.2,18.26ab/

pratiṣṭhāmanusaṃdhāya tasyāṃ cāpi yathā purā // ŚivP_7.2,18.26cd/

kṛtvānucintya tadvyāptiṃ vāgīśāṃ ca yathākramam // ŚivP_7.2,18.27ab/

dīptāgnau pūrṇahomāntaṃ kṛtvā śeṣaṃ ca pūrvavat // ŚivP_7.2,18.27cd/

nīlarudramupasthāpya tasmai pūjādikaṃ tathā // ŚivP_7.2,18.28ab/

kṛtvā karma śivājñāṃ ca dadyātpūrvoktavartmanā // ŚivP_7.2,18.28cd/

tapastamapi codvāsya kṛtvā tasyātha śāṃtaye // ŚivP_7.2,18.29ab/

vidyākalāṃ samādhāya tadvyāptiṃ cāvalokayet // ŚivP_7.2,18.29cd/

svātmano vyāpikāṃ tadvadvāgīśīṃ ca yathā purā // ŚivP_7.2,18.30ab/

bālārkasadṛśākārāṃ bhāsayaṃtīṃ diśo daśa // ŚivP_7.2,18.30cd/

tataḥ śeṣaṃ yathāpūrvaṃ kṛtvā devaṃ maheśvaram // ŚivP_7.2,18.31ab/

āvāhyārādhya hutvāsmai śivājñāṃ manasā diśet // ŚivP_7.2,18.31cd/

maheśvaraṃ tathotsṛjya kṛtvānyāṃ ca kalāmimām // ŚivP_7.2,18.32ab/

śāṃtyatītāṃ kalāṃ nītvā tadvyāptimavalokayet // ŚivP_7.2,18.32cd/

svātmano vyāpikāṃ tadvadvāgīśāṃ ca viciṃtayet // ŚivP_7.2,18.33ab/

nabhomaṃḍalasaṃkāśāṃ pūrṇāṃtaṃ cāpi pūrvavat // ŚivP_7.2,18.33cd/

kṛtvā śeṣavidhānena samabhyarcya sadāśivam // ŚivP_7.2,18.34ab/

tasmai samādiśedājñāṃ śaṃbhoramitakarmaṇaḥ // ŚivP_7.2,18.34cd/

tatrāpi ca yathāpūrvaṃ śivaṃ śirasi pūrvavat // ŚivP_7.2,18.35ab/

samabhyarcya ca vāgīśaṃ praṇamya ca visarjayet // ŚivP_7.2,18.35cd/

tataśśivena samprokṣya śiṣyaṃ śirasi pūrvavat // ŚivP_7.2,18.36ab/

vilayaṃ śāṃtyatītāyāḥ śaktitattve 'tha ciṃtayet // ŚivP_7.2,18.36cd/

ṣaḍadhvanaḥ pare pāre sarvādhvavyāpinī parām // ŚivP_7.2,18.37ab/

koṭisūryapratīkāśaṃ śaivīṃ śaktiñca cintayet // ŚivP_7.2,18.37cd/

tadagre śiṣyamānīya śuddhasphaṭikanirmalam // ŚivP_7.2,18.38ab/

prakṣālya kartarīṃ paścācchivaśāstroktamārgataḥ // ŚivP_7.2,18.38cd/

kuryāttasya śikhācchedaṃ saha sūtreṇa deśikaḥ // ŚivP_7.2,18.39ab/

tatastāṃ gomaye nyasya śivāgnau juhuyācchikhām // ŚivP_7.2,18.39cd/

vauṣaḍaṃtena mūlena punaḥ prakṣālya kartarīm // ŚivP_7.2,18.40ab/

haste śiṣyasya caitanyaṃ taddehe vinivartayet // ŚivP_7.2,18.40cd/

567a

tataḥ snātaṃ samācāṃtaṃ kṛtasvastyayanaṃ śiśum // ŚivP_7.2,18.41ab/

praveśya maṃḍalābhyāsaṃ praṇipatya ca daṃḍavat // ŚivP_7.2,18.41cd/

pūjāṃ kṛtvā yathānyāyaṃ kriyāvaikalyaśuddhaye // ŚivP_7.2,18.42ab/

vācakenaiva maṃtreṇa juhuyādāhutitrayam // ŚivP_7.2,18.42cd/

upāṃśūccārayogena juhuyādāhutitrayam // ŚivP_7.2,18.43ab/

punassaṃpūjya deveśaṃ mantravaikalyaśuddhaye // ŚivP_7.2,18.43cd/

mānasoccārayogena juhuyādāhutitrayam // ŚivP_7.2,18.44ab/

tatra śaṃbhuṃ samārādhya maṃḍalasthaṃ sahāṃbayā // ŚivP_7.2,18.44cd/

hutvāhutitrayaṃ paścātprārthayetprāṃjalirguruḥ // ŚivP_7.2,18.44ef/

bhagavaṃstvatprasādena śuddhirasya ṣaḍadhvanaḥ // ŚivP_7.2,18.45ab/

kṛtā tasmātparaṃ dhāma gamayainaṃ tavāvyayam // ŚivP_7.2,18.45cd/

iti vijñāpya devāya nāḍīsaṃdhānapūrvakam // ŚivP_7.2,18.46ab/

pūrṇāṃtaṃ pūrvavatkṛtvā tato bhūtāni śodhayet // ŚivP_7.2,18.46cd/

sthirāsthire tataḥ śuddhyai śītoṣṇe ca tataḥ pade // ŚivP_7.2,18.47ab/

dhyāyedvyāptyaikatākāre bhūtaśodhanakarmaṇi // ŚivP_7.2,18.47cd/

bhūtānāṃ graṃthivicchedaṃ kṛtvā tyaktvā sahādhipaiḥ // ŚivP_7.2,18.48ab/

bhūtāni sthitayogena yo japetparame śive // ŚivP_7.2,18.48cd/

viśodhyāsya tanuṃ dagdhvā plāvayitvā sudhākaṇaiḥ // ŚivP_7.2,18.49ab/

sthāpyātmānaṃ tataḥ kuryādviśuddhādhvamayaṃ vapuḥ // ŚivP_7.2,18.49cd/

tatrādau śāntyatītāṃ tu vyāpikāṃ svādhvanaḥ kalām // ŚivP_7.2,18.50ab/

śuddhāmeva śiśormūrdhni nyasecchāntimukhe tathā // ŚivP_7.2,18.50cd/

vidyāṃ galādinābhyaṃtaṃ pratiṣṭhāṃ tadadhaḥ kramāt // ŚivP_7.2,18.51ab/

jānvaṃtaṃ tadadho nyasyennivṛttiṃ cānuciṃtayet // ŚivP_7.2,18.51cd/

svabījaissūtramaṃtraṃ ca nyasyāṃ gaistaṃ śivātmakam // ŚivP_7.2,18.52ab/

buddhvā taṃ hṛdayāṃbhoje devamāvāhya pūjayet // ŚivP_7.2,18.52cd/

āśāsya nityasāṃnidhyaṃ śivasvātmyaṃ śiśau guruḥ // ŚivP_7.2,18.53ab/

śivatejomayasyāsya śiśorāpādayedguṇān // ŚivP_7.2,18.53cd/

aṇimādīnprasīdeti pradadyādāhutitrayam // ŚivP_7.2,18.54ab/

tathaiva tu guṇāneva punarasyopapādayet // ŚivP_7.2,18.54cd/

sarvajñātāṃ tathā tṛptiṃ bodhaṃ cādyantavarjitam // ŚivP_7.2,18.55ab/

aluptaśaktiṃ svātantryamanaṃtāṃ śaktimeva ca // ŚivP_7.2,18.55cd/

tato devamanujñāpya sadyādikalaśaistu tam // ŚivP_7.2,18.56ab/

abhiṣiṃceta deveśaṃ dhyāyanhṛdi yathākramam // ŚivP_7.2,18.56cd/

athopaveśya taṃ śiṣyaṃ śivamabhyarcya pūrvavat // ŚivP_7.2,18.57ab/

labdhānujñaḥ śivācchaivīṃ vidyāmasmai samādiśet // ŚivP_7.2,18.57cd/

oṃkārapūrvikāṃ tatra saṃpuṭāntu namo 'ṃtagām // ŚivP_7.2,18.58ab/

śivaśaktiyutāñcaiva śaktividyāṃ ca tādṛśīm // ŚivP_7.2,18.58cd/

ṛṣiṃ chandaśca devaṃ ca śivatāṃ śivayostathā // ŚivP_7.2,18.59ab/

pūjāṃ sāvaraṇāṃ śambhorāsanāni ca sandiśet // ŚivP_7.2,18.59cd/

punaḥ saṃpūjya deveśaṃ yanmayā samanuṣṭhitam // ŚivP_7.2,18.60ab/

sukṛtaṃ kuru tatsarvamiti vijñāpayecchivam // ŚivP_7.2,18.60cd/

sahaśiṣyo gururdevaṃ daṇḍavatkṣitimaṃḍale // ŚivP_7.2,18.61ab/

praṇamyodvāsayettasmānmaṃḍalātpāvakādapi // ŚivP_7.2,18.61cd/

567b

tataḥ sadasikāḥ sarve pūjyāḥ pūjārhakāḥ kramāt // ŚivP_7.2,18.62ab/

sevyā vittānusāreṇa sadasyāśca sahartvijaḥ // ŚivP_7.2,18.63ab/

vittaśāṭhyaṃ na kurvīta yadīcchecchivamātmanaḥ // ŚivP_7.2,18.63cd/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe ṣaḍadhvaśuddhyādikathanaṃ nāmāṣṭādaśo 'dhyāyaḥ

Chapter 19 upamanyuruvāca ataḥ paraṃ pravakṣyāmi sādhakaṃ nāma nāmataḥ // ŚivP_7.2,19.1ab/
saṃskāramantramāhātmyaṃ kathane sūcitaṃ mayā // ŚivP_7.2,19.1cd/
saṃpūjya maṃḍale devaṃ sthāpya kumbhe ca pūrvavat // ŚivP_7.2,19.2ab/
hutvā śiṣyamanuṣṇīṣaṃ prāpayedbhuvi maṃḍale // ŚivP_7.2,19.2cd/
pūrvāṃtaṃ pūrvavatkṛtvā hutvāhutiśataṃ tathā // ŚivP_7.2,19.3ab/
saṃtarpya mūlamantreṇa kalaśairdeśikottamaḥ // ŚivP_7.2,19.3cd/
sandīpya ca yathāpūrvaṃ kṛtvā pūrvoditaṃ kramāt // ŚivP_7.2,19.4ab/
abhiṣicya yathāpūrvaṃ pradadyānmantramuttamam // ŚivP_7.2,19.4cd/
tatra vidyopadeśāṃtaṃ kṛtvā vistaraśaḥ kramāt // ŚivP_7.2,19.5ab/
puṣpāmbunā śiśoḥ pāṇau vidyāṃ śaivīṃ samarpayet // ŚivP_7.2,19.5cd/
tavaihikāmuṣmikayoḥ sarvasiddhiphalapradaḥ // ŚivP_7.2,19.6ab/
bhavatyeva mahāmantraḥ prasādātparameṣṭhinaḥ // ŚivP_7.2,19.6cd/
ityutvā devamabhyarcya labdhānujñaḥ śivādguruḥ // ŚivP_7.2,19.7ab/
sādhanaṃ śivayogaṃ ca sādhakāya samādiśet // ŚivP_7.2,19.7cd/
tacchrutvā gurusaṃdeśaṃ kramaśo maṃtrasādhakaḥ // ŚivP_7.2,19.8ab/
purato viniyogasya mantrasādhanamācaret // ŚivP_7.2,19.8cd/
sādhanaṃ mūlamantrasya puraścaraṇamucyate // ŚivP_7.2,19.9ab/
purataścaraṇīyatvādviniyogākhyakarmaṇaḥ // ŚivP_7.2,19.9cd/
nātyantaṃ karaṇīyantu mumukṣormantrasādhanam // ŚivP_7.2,19.10ab/
kṛtantu tadihānyatra tāsyāpi śubhadaṃ bhavet // ŚivP_7.2,19.10cd/
śubhe 'hani śubhe deśe kāle vā doṣavarjite // ŚivP_7.2,19.11ab/
śukladantanakhaḥ snātaḥ kṛtapūrvāhṇikakriyaḥ // ŚivP_7.2,19.11cd/
alaṃkṛtya yathā labdhairgaṃdhamālyavibhūṣaṇaiḥ // ŚivP_7.2,19.12ab/
soṣṇīṣaḥ sottarāsaṃgaḥ sarvaśuklasamāhitaḥ // ŚivP_7.2,19.12cd/
devālaye gṛhe 'nyasmindeśe vā sumanohare // ŚivP_7.2,19.13ab/
sukhenābhyastapūrveṇa tvāsanena kṛtāsanaḥ // ŚivP_7.2,19.13cd/
tanuṃ kṛtvātmanaḥ śaivīṃ śivaśāstroktavartmanā // ŚivP_7.2,19.14ab/
saṃpūjya devadeveśaṃ nakulīśvaramīśvaram // ŚivP_7.2,19.14cd/
nivedya pāyasaṃ tasmai samapyārādhanaṃ kramāt // ŚivP_7.2,19.15ab/
praṇipatya ca taṃ devaṃ prāptānujñaśca tanmukhāt // ŚivP_7.2,19.15cd/
koṭivāraṃ tadardhaṃ vā tadardhaṃ vā japecchivam // ŚivP_7.2,19.16ab/
lakṣaviṃśatikaṃ vāpi daśalakṣamathāpi vā // ŚivP_7.2,19.16cd/
tataśca pāyasākṣāralavaṇaikamitāśanaḥ // ŚivP_7.2,19.17ab/
ahiṃsakaḥ kṣamī śāṃto dāṃtaścaiva sadā bhavet // ŚivP_7.2,19.17cd/
alābhe pāyasasyāśnanphalamūlādikāni vā // ŚivP_7.2,19.18ab/
vihitāni śivenaiva viśiṣṭānyuttarottaram // ŚivP_7.2,19.18cd/
caruṃ bhakṣyamatho saktukaṇānyāvakameva ca // ŚivP_7.2,19.19ab/ 568a

śākaṃ payo dadhi ghṛtaṃ mūlaṃ phalamathodakam // ŚivP_7.2,19.19cd/

abhimaṃtrya ca mantreṇa bhakṣyabhojyādikāni ca // ŚivP_7.2,19.20ab/

sādhane 'sminviśeṣeṇa nityaṃ bhuñjīta vāgyataḥ // ŚivP_7.2,19.20cd/

mantrāṣṭaśatapūtena jalena śucinā vratī // ŚivP_7.2,19.21ab/

snāyānnadīnadotthena prokṣayedvātha śaktitaḥ // ŚivP_7.2,19.21cd/

tarpayecca tathā nityaṃ juhuyācca śivānale // ŚivP_7.2,19.22ab/

saptabhiḥ pañcabhirdravyaistribhirvātha ghṛtena vā // ŚivP_7.2,19.22cd/

itthaṃ bhaktyā śivaṃ śaivo yaḥ sādhayati sādhakaḥ // ŚivP_7.2,19.23ab/

tasyehāmutra duṣprāpaṃ na kiṃcidapi vidyate // ŚivP_7.2,19.23cd/

athavā 'haraharmaṃtraṃ japedekāgramānasaḥ // ŚivP_7.2,19.24ab/

anaśnanneva sāhasraṃ vinā mantrasya sādhanam // ŚivP_7.2,19.24cd/

na tasya durlabhaṃ kiṃcinna tasyāstyaśubhaṃ kvacit // ŚivP_7.2,19.25ab/

iha vidyāṃ śriyaṃ saukhyaṃ labdhvā muktiṃ ca viṃdati // ŚivP_7.2,19.25cd/

sādhane viniyoge ca nitye naimittike tathā // ŚivP_7.2,19.26ab/

japejjalairbhasmanā ca snātvā mantreṇa ca kramāt // ŚivP_7.2,19.26cd/

śucirbaddhaśikhassūtrī sapavitrakarastathā // ŚivP_7.2,19.27ab/

dhṛtatripuṃḍrarudrākṣo vidyāṃ pañcākṣarīṃ japet // ŚivP_7.2,19.27cd/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṃḍe sādhakasaṃskāramantramāhātmyaṃ nāmaikonaviṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 20 upamanyuruvāca athaivaṃ saṃskṛtaṃ śiṣyaṃ kṛtapāśupatavratam // ŚivP_7.2,20.1ab/
ācāryatve 'bhiṣiṃceta tadyogatvena cānyathā // ŚivP_7.2,20.1cd/
maṇḍalaṃ pūrvavatkṛttvā saṃpūjya parameśvaram // ŚivP_7.2,20.2ab/
sthāpayatpañcakalaśāndikṣu madhye ca pūrvavat // ŚivP_7.2,20.2cd/
nivṛttiṃ purato nyasya pratiṣṭhāṃ paścime ghaṭe // ŚivP_7.2,20.3ab/
vidyāṃ dakṣiṇataḥ śāṃtimuttare madhyataḥ parām // ŚivP_7.2,20.3cd/
kṛtvā rakṣādikaṃ tatra baddhvā mudrāṃ ca dhainavīm // ŚivP_7.2,20.4ab/
abhimaṃtrya ghaṭānhutvā pūrṇāṃtaṃ ca yathā purā // ŚivP_7.2,20.4cd/
praveśya maṃḍale śiṣyamanuṣṇīṣaṃ ca deśikaḥ // ŚivP_7.2,20.5ab/
tarpaṇādyaṃ tu maṃtrāṇāṃ kuryātpūrvāvasānakam // ŚivP_7.2,20.5cd/
tataḥ saṃpūjya deveśamanujñāpya ca pūrvavat // ŚivP_7.2,20.6ab/
abhiṣekāya taṃ śiṣyamāsanaṃ tvadhirohayet // ŚivP_7.2,20.6cd/
sakalīkṛtya taṃ paścātkalāpañcakarūpiṇam // ŚivP_7.2,20.7ab/
nyastamaṃtratanuṃ baddhvā śivaṃ śiṣyaṃ samarpayet // ŚivP_7.2,20.7cd/
tato nivṛttikuṃbhādighaṭānuddhṛtya vai kramāt // ŚivP_7.2,20.8ab/
madhyamāntācchivenaiva śiṣyaṃ tamabhiṣecayat // ŚivP_7.2,20.8cd/
śivahastaṃ samarpyātha śiśoḥ śirasi deśikaḥ // ŚivP_7.2,20.9ab/
śivabhāvasamāpannaḥ śivācāryaṃ tamādiśet // ŚivP_7.2,20.9cd/
athālaṃkṛtya taṃ devamārādhya śivamaṇḍale // ŚivP_7.2,20.10ab/
śatamaṣṭottaraṃ hutvā dadyātpūrṇāhutiṃ tataḥ // ŚivP_7.2,20.10cd/
punaḥ sampūjya deveśaṃ praṇamya bhuvi daṃḍavat // ŚivP_7.2,20.11ab/
śirasyaṃjalimādhāya śivaṃ vijñāpayedguruḥ // ŚivP_7.2,20.11cd/
bhagavaṃstvatprasādena deśiko.yaṃ mayā kṛtaḥ // ŚivP_7.2,20.12ab/
anugṛhya tvayā deva divyājñāsmai pradīyatām // ŚivP_7.2,20.12cd/
evaṃ vijñāpya śiṣyeṇa saha bhūyaḥ praṇamya ca // ŚivP_7.2,20.13ab/ 568b

śivaṃ śivāgamaṃ divyaṃ pūjayecchivavadguruḥ // ŚivP_7.2,20.13cd/

punaḥ śivamanujñāpya śivajñānasya pustakam // ŚivP_7.2,20.14ab/

ubhābhyāmatha pāṇibhyāṃ dadyācchiṣyāya deśikaḥ // ŚivP_7.2,20.14cd/

sa tāmmūrdhni samādhāya vidyāṃ vidyāsanopari // ŚivP_7.2,20.15ab/

adhiropya yathānyāyamabhivaṃdya samarcayet // ŚivP_7.2,20.15cd/

atha tasmai gururdadyādrājopakaraṇānyapi // ŚivP_7.2,20.16ab/

ācāryapadavīṃ prāpto rājyaṃ cāpi yato 'rhati // ŚivP_7.2,20.16cd/

athānuśāsanaṃ kuryātpūrvairācaritaṃ yathā // ŚivP_7.2,20.17ab/

yathā ca śivaśāstroktaṃ yathā lokeṣu pūjyate // ŚivP_7.2,20.17cd/

śiṣyānparikṣya yatnena śivaśāstroktalakṣaṇaiḥ // ŚivP_7.2,20.18ab/

saṃskṛtya ca śivajñānaṃ tebhyo dadyācca deśikaḥ // ŚivP_7.2,20.18cd/

evaṃ sarvamanāyāsaṃ śaucaṃ kṣāṃtiṃ dayāṃ tathā // ŚivP_7.2,20.19ab/

aspṛhāmapyasūyāṃ ca yatnena ca vibhāvayet // ŚivP_7.2,20.19cd/

itthamādiśya taṃ śiṣyaṃ śivamudvāsya maṃḍalāt // ŚivP_7.2,20.20ab/

śivakuṃbhānalādīṃśca sadasyānapi pūjayet // ŚivP_7.2,20.20cd/

yugapadvātha saṃskārānkurvīta sagaṇo guruḥ // ŚivP_7.2,20.21ab/

tatra yatra dvayaṃ vāpi prayogasyopadiśyate // ŚivP_7.2,20.21cd/

tadādāveva kalaśānkalpayedadhvaśuddhivat // ŚivP_7.2,20.22ab/

kṛtvā samayasaṃskāramabhiṣekaṃ vinākhilam // ŚivP_7.2,20.22cd/

samabhyarcya śivaṃ bhūyaḥ kṛtvā cādhvaviśodhanam // ŚivP_7.2,20.23ab/

tasminparisamāpte tu punardevaṃ prapūjayet // ŚivP_7.2,20.23cd/

hutvā maṃtrantu saṃtarpya saṃdīpyāśāsya ceśvaram // ŚivP_7.2,20.24ab/

samarpya maṃtraṃ śiṣyasya pāṇau śeṣaṃ samāpayet // ŚivP_7.2,20.24cd/

athavā maṃtrasaṃskāramanuciṃtyākhilaṃ kramāt // ŚivP_7.2,20.25ab/

adhvaśuddhiṃ guruḥ kuryādabhiṣekāvasānikam // ŚivP_7.2,20.25cd/

tatra yaḥ śāntyatītādikalāsu vihito vidhiḥ // ŚivP_7.2,20.26ab/

sa sarvo 'pi vidhātavyastattvatrayaviśodhane // ŚivP_7.2,20.26cd/

śivavidyātmatattvākhyaṃ tattvatrayamudāhṛtam // ŚivP_7.2,20.27ab/

śaktau śivastato vidyāttasyāstvātmā samudbabhau // ŚivP_7.2,20.27cd/

śivena śāṃtyatītādhvā vyāptastadaparaḥ paraḥ // ŚivP_7.2,20.28ab/

vidyayā pariśiṣṭo 'dhvā hyātmanā nikhilaḥ kramāt // ŚivP_7.2,20.28cd/

durlabhaṃ śāṃbhavaṃ matvā maṃtramūlaṃ manīṣiṇaḥ // ŚivP_7.2,20.29ab/

śāktaṃ śaṃsīta saṃskāraṃ śivaśāstrārthapāragāḥ // ŚivP_7.2,20.29cd/

iti te sarvamākhyātaṃ saṃskārākhyasya karmaṇaḥ // ŚivP_7.2,20.30ab/

cāturvidhyamidaṃ kṛṣṇa kiṃ bhūya śrotumicchasi // ŚivP_7.2,20.30cd/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe viśeṣādisaṃskṛtirnāma viṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 21 kṛṣṇa uvāca bhagavañchrotumicchāmi śivāśramaniṣeviṇām // ŚivP_7.2,21.1ab/
śivaśāstroditaṃ karma nityanaimittikaṃ tathā // ŚivP_7.2,21.1cd/
upamanyuruvāca prātarutthāya śayanāddhyātvā devaṃ sahāmbayā // ŚivP_7.2,21.2ab/
vicārya kāryaṃ nirgacchedgṛhādabhyudite 'ruṇe // ŚivP_7.2,21.2cd/
abādhe vijane deśe kuryādāvaśyakaṃ tataḥ // ŚivP_7.2,21.3ab/ 569a

kṛtvā śaucaṃ vidhānena daṃtadhāvanamācaret // ŚivP_7.2,21.3cd/

alābhe daṃtakāṣṭhānāmaṣṭamyādidineṣu ca // ŚivP_7.2,21.4ab/

apāṃ dvādaśagaṇḍūṣaiḥ kuryādāsyaviśodhanam // ŚivP_7.2,21.4cd/

ācamya vidhivatpaścādvāruṇaṃ snānamācaret // ŚivP_7.2,21.5ab/

nadyāṃ vā devakhāte vā hrade vātha gṛhe 'pi vā // ŚivP_7.2,21.5cd/

snānadravyāṇi tattīre sthāpayitvā bahirmalam // ŚivP_7.2,21.6ab/

vyāpohya mṛdamālipya snātvā gomayamālipet // ŚivP_7.2,21.6cd/

snātvā punaḥ punarvastraṃ tyaktvāvātha viśodhya ca // ŚivP_7.2,21.7ab/

susnāto nṛpavadbhūyaḥ śuddhaṃ vāso vasīta ca // ŚivP_7.2,21.7cd/

malasnānaṃ sugaṃdhādyaiḥ snānaṃ dantaviśodhanam // ŚivP_7.2,21.8ab/

na kuryādbrahmacārī ca tapasvī vidhavā tathā // ŚivP_7.2,21.8cd/

sopavītaśśikhāṃ baddhā praviśya ca jalāṃtaram // ŚivP_7.2,21.9ab/

avagāhya samācāṃto jale nyasyettrimaṃḍalam // ŚivP_7.2,21.9cd/

saumye magnaḥ punarmaṃtraṃ japecchaktyā śivaṃ smaret // ŚivP_7.2,21.10ab/

utthāyācamya tenaiva svātmānamabhiṣecayet // ŚivP_7.2,21.10cd/

gośṛṃgeṇa sadarbheṇa pālāśena dalena vā // ŚivP_7.2,21.11ab/

pādmena vātha pāṇibhyāṃ pañcakṛtvastrireva vā // ŚivP_7.2,21.11cd/

udyānādau gṛhe caiva vardhanyā kalaśena vā // ŚivP_7.2,21.12ab/

avagāhanakāle 'dbhirmaṃtritairabhiṣecayet // ŚivP_7.2,21.12cd/

atha cedvāruṇaṃ kartumaśaktaḥ śuddhavāsasā // ŚivP_7.2,21.13ab/

ārdreṇa śodhayeddehamāpādatalamastakam // ŚivP_7.2,21.13cd/

āgneyaṃ vātha vā māṃtraṃ kuryātsnānaṃ śivena vā // ŚivP_7.2,21.14ab/

śivaciṃtāparaṃ snānaṃ yuktasyātmīyamucyate // ŚivP_7.2,21.14cd/

svasūtroktavidhānena maṃtrācamanapūrvakam // ŚivP_7.2,21.15ab/

ācaredbrahmayajñāṃtaṃ kṛtvā devāditarpaṇam // ŚivP_7.2,21.15cd/

maṃḍalasthaṃ mahādevaṃ dhyātvābhyarcya yathāvidhi // ŚivP_7.2,21.16ab/

dadyādarghyaṃ tatastasmai śivāyādityarūpiṇe // ŚivP_7.2,21.16cd/

atha vaitatsvasūtroktaṃ kṛtvā hastau viśodhayet // ŚivP_7.2,21.17ab/

karanyāsaṃ tataḥ kṛtvā sakalīkṛtavigrahaḥ // ŚivP_7.2,21.17cd/

vāmahastagatāṃbhobhirgaṃdhasiddhārthakānvitaiḥ // ŚivP_7.2,21.18ab/

kuśapuṃjena vābhyukṣya mūlamaṃtrasamanvitaiḥ // ŚivP_7.2,21.18cd/

āpohiṣṭhādibhirmantraiḥ śeṣamāghrāya vai jalam // ŚivP_7.2,21.19ab/

vāmanāsāpuṭenaiva devaṃ saṃbhāvayetsitam // ŚivP_7.2,21.19cd/

arghamādāya dehasthaṃ savyanāsāpuṭena ca // ŚivP_7.2,21.20ab/

kṛṣṇavarṇena bāhyasthaṃ bhāvayecca śilāgatam // ŚivP_7.2,21.20cd/

tarpayedatha devebhya ṛṣibhiśca viśeṣataḥ // ŚivP_7.2,21.21ab/

bhūtebhyaśca pitṛbhyaśca dadyādarghyaṃ yathāvidhi // ŚivP_7.2,21.21cd/

raktacaṃdanatoyena hastamātreṇa maṃḍalam // ŚivP_7.2,21.22ab/

suvṛttaṃ kalpayedbhūmau raktacūrṇādyalaṃkṛtam // ŚivP_7.2,21.22cd/

tatra saṃpūjayedbhānuṃ svakīyāvaraṇaiḥ saha // ŚivP_7.2,21.23ab/

svakholkāyeti maṃtreṇa sāṃgatassukhasiddhaye // ŚivP_7.2,21.23cd/

punaśca maṃḍalaṃ kṛtvā tadaṃgaiḥ paripūjya ca // ŚivP_7.2,21.24ab/

tatra sthāpya hemapātraṃ māgadhaprasthasaṃmitam // ŚivP_7.2,21.24cd/

569b

pūrayedgaṃdhatoyena raktacaṃdanayoginā // ŚivP_7.2,21.25ab/

raktapuṣpaistilaiścaiva kuśākṣatasamanvitaiḥ // ŚivP_7.2,21.25cd/

dūrvāpāmārgagavyaiśca kevalena jalena vā // ŚivP_7.2,21.26ab/

jānubhyāṃ dharaṇīṃ gatvā natvā devaṃ ca maṃḍale // ŚivP_7.2,21.26cd/

kṛtvā śirasi tatpātraṃ dadyādarghyaṃ śivāya tat // ŚivP_7.2,21.27ab/

athavāṃjalinā toyaṃ sadarbhaṃ mūlavidyayā // ŚivP_7.2,21.27cd/

utkṣipedambarasthāya śivāyādityamūrtaye // ŚivP_7.2,21.28ab/

kṛtvā punaḥ karanyāsaṃ karaśodhanapūrvakam // ŚivP_7.2,21.28cd/

buddhveśānādisadyāṃtaṃ pañcabrahmamayaṃ śivam // ŚivP_7.2,21.29ab/

gṛhītvā bhasitaṃ mantrairvimṛjyāṅgāni saṃspṛśet // ŚivP_7.2,21.29cd/

yā dināṃtaiśśirovaktrahṛdguhyacaraṇānkramāt // ŚivP_7.2,21.30ab/

tato mūlena sarvāṃgamālabhya vasanāntaram // ŚivP_7.2,21.30cd/

paridhāya dvirācamya prokṣyaikādaśamantritaiḥ // ŚivP_7.2,21.31ab/

jalairācchādya vāso 'yaddvirācamya śivaṃ smaret // ŚivP_7.2,21.31cd/

punarnyastakaro mantrī tripuṃḍraṃ bhasmanā likhet // ŚivP_7.2,21.32ab/

avakramāya taṃ vyaktaṃ lalāṭe gandhavāriṇā // ŚivP_7.2,21.32cd/

vṛttaṃ vā caturasraṃ vā bindumardhendumeva vā // ŚivP_7.2,21.33ab/

lalāṭe yādṛśaṃ puṇḍraṃ likhitaṃ bhasmanā punaḥ // ŚivP_7.2,21.33cd/

tādṛśaṃ bhujayormūrdhni stanayoraṃtare likhet // ŚivP_7.2,21.34ab/

sarvāṃgoddhūlanaṃ caiva na samānaṃ tripuṇḍrakaiḥ // ŚivP_7.2,21.34cd/

tasmāttripuṇḍramevaikaṃ likheduddhūlanaṃ vinā // ŚivP_7.2,21.35ab/

rudrākṣāndhārayedmūrdhni kaṃṭhe śrote kare tathā // ŚivP_7.2,21.35cd/

suvarṇavarṇamacchinnaṃ śubhaṃ nānyairdhṛtaṃ śubham // ŚivP_7.2,21.36ab/

viprādīnāṃ kramācchreṣṭhaṃ pītaṃ raktamathāsitam // ŚivP_7.2,21.36cd/

tadalābhe yathālābhaṃ dhāraṇīyamadūṣitam // ŚivP_7.2,21.37ab/

tatrāpi nottaraṃ nīcairdhāryaṃ nīcamathottaraiḥ // ŚivP_7.2,21.37cd/

nāśucirdhārayedakṣaṃ sadā kāleṣu dhārayet // ŚivP_7.2,21.38ab/

itthaṃ trisaṃdhyamathavā dvisaṃdhyaṃ sakṛdeva vā // ŚivP_7.2,21.38cd/

kṛtvā snānādikaṃ śaktyā pūjayetparameśvaram // ŚivP_7.2,21.39ab/

prajāsthānaṃ samāsādya baddhvā ruciramāsanam // ŚivP_7.2,21.39cd/

dhyāyeddevaṃ ca devīṃ ca prāṅmukho vāpyudaṅmukhaḥ // ŚivP_7.2,21.40ab/

śvetādīnnakulīśāṃtāṃstacchiṣyānpraṇamedgurum // ŚivP_7.2,21.40cd/

punardevaṃ śivaṃ natvā tato nāmāṣṭakaṃ japet // ŚivP_7.2,21.41ab/

śivo maheśvaraścaiva rudro viṣṇuḥ pitāmahaḥ // ŚivP_7.2,21.41cd/

saṃsāravaidyassarvajñaḥ paramātmeti cāṣṭakam // ŚivP_7.2,21.42ab/

athavā śivamevaikaṃ japitvaikādaśādhikam // ŚivP_7.2,21.42cd/

jihvāgre tejaso rāśiṃ dhyātvāvyādhyādiśāṃtaye // ŚivP_7.2,21.43ab/

prakṣālya caraṇau kṛtvā karau caṃdanacarcitau // ŚivP_7.2,21.43cd/

prakurvīta karanyāsaṃ karaśodhanapūrvakam // ŚivP_7.2,21.43ef/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe nityanaimittikakarmavarṇanaṃ nāmaikaviṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 22 upamanyuruvāca nyāsastu trividhaḥ proktaḥ sthityutpattilayakramāt // ŚivP_7.2,22.1ab/
sthitirnyāso gṛhasthānāmutpattirbrahmacāriṇām // ŚivP_7.2,22.1cd/ 570a

yatīnāṃ saṃhṛtinyāso vanasthānāṃ tathaiva ca // ŚivP_7.2,22.2ab/

sa eva bhartṛhīnāyāḥ kuṭuṃbinyāḥ sthitirbhavet // ŚivP_7.2,22.2cd/

kanyāyāḥ punarutpattiṃ vakṣye nyāsasya lakṣaṇam // ŚivP_7.2,22.3ab/

aṃguṣṭhādikaniṣṭhāṃtaṃ sthitinyāsa udāhṛtaḥ // ŚivP_7.2,22.3cd/

dakṣiṇāṃguṣṭhamārabhya vāmāṃguṣṭhāntameva ca // ŚivP_7.2,22.4ab/

utpattinyāsa ākhyāto viparītastu saṃhṛtiḥ // ŚivP_7.2,22.4cd/

sabiṃdukānnakārādīnvarṇānnyasyedanukramāt // ŚivP_7.2,22.5ab/

aṃgulīṣu śivaṃ nyasyettalayorapyanāmayoḥ // ŚivP_7.2,22.5cd/

astranyāsaṃ tataḥ kṛtvā daśadikṣvastramaṃtrataḥ // ŚivP_7.2,22.6ab/

nivṛttyādikalāḥ pañca pañcabhūtasvarūpiṇīḥ // ŚivP_7.2,22.6cd/

pañcabhūtādhipaissārdhaṃ tataccihnasamanvitāḥ // ŚivP_7.2,22.7ab/

hṛtkaṇṭatālubhrūmadhyabrahmarandhrasamāśrayāḥ // ŚivP_7.2,22.7cd/

tadtadbījena saṃgraṃthīstadtadbījeṣu bhāvayet // ŚivP_7.2,22.8ab/

tāsāṃ viśodhanārthāya vidyāṃ pañcākṣarīṃ japet // ŚivP_7.2,22.8cd/

niruddhvā prāṇavāyuṃ ca guṇasaṃkhyānusārataḥ // ŚivP_7.2,22.9ab/

bhūtagraṃthiṃ tataśchidyādastreṇaivāstramudrayā // ŚivP_7.2,22.9cd/

nāḍyā suṣumnayātmānaṃ preritaṃ prāṇavāyunā // ŚivP_7.2,22.10ab/

nirgataṃ brahmarandhreṇa yojayecchivatejasā // ŚivP_7.2,22.10cd/

viśoṣya vāyunā paścāddehaṃ kālāgninā dahet // ŚivP_7.2,22.11ab/

tataścoparibhāvena kalāssaṃhṛtya vāyunā // ŚivP_7.2,22.11cd/

dehaṃ saṃhṛtya vai dagdhaṃ kalāsspṛṣṭvā sahābdhinā // ŚivP_7.2,22.12ab/

plāvayitvāmṛtairdehaṃ yathāsthānaṃ niveśayet // ŚivP_7.2,22.12cd/

atha saṃhṛtya vai dagdhaḥ kalāsargaṃ vinaiva tu // ŚivP_7.2,22.13ab/

amṛtaplāvanaṃ kuryādbhasmībhūtasya vai tataḥ // ŚivP_7.2,22.13cd/

tato vidyāmaye tasmindehe dīpaśikhākṛtim // ŚivP_7.2,22.14ab/

śivānnirgatamātmānaṃ brahmaraṃdhreṇa yojayet // ŚivP_7.2,22.14cd/

dehasyāntaḥ praviṣṭaṃ taṃ dhyātvā hṛdayapaṃkaje // ŚivP_7.2,22.15ab/

punaścāmṛtavarṣeṇa siṃcedvidyāmayaṃ vapuḥ // ŚivP_7.2,22.15cd/

tataḥ kuryātkaranyāsaṃ karaśodhanapūrvakam // ŚivP_7.2,22.16ab/

dehanyāsaṃ tataḥ paścānmahatyā mudrayā caret // ŚivP_7.2,22.16cd/

aṃganyāsaṃ tataḥ kṛtvā śivoktena tu vartmanā // ŚivP_7.2,22.17ab/

varṇanyāsaṃ tataḥ kuryāddhastapādādisaṃdhiṣu // ŚivP_7.2,22.17cd/

ṣaḍaṃgāni tato nyasya jātiṣaṭkayutāni ca // ŚivP_7.2,22.18ab/

digbaṃdhamācaretpaścādāgneyādi yathākramam // ŚivP_7.2,22.18cd/

yadvā mūrdhādipañcāṃgaṃ nyāsameva samācaret // ŚivP_7.2,22.19ab/

tathā ṣaḍaṃganyāsaṃ ca bhūtaśuddhyādikaṃ vinā // ŚivP_7.2,22.19cd/

evaṃ samāsarūpeṇa kṛtvā dehātmaśodhanam // ŚivP_7.2,22.20ab/

śivabhāvamupāgamya pūjayetparameśvaram // ŚivP_7.2,22.20cd/

atha yasyāstyavasaro nāsti vā mativibhramaḥ // ŚivP_7.2,22.21ab/

sa vistīrṇena kalpena nyāsakarma samācaret // ŚivP_7.2,22.21cd/

tatrādyo mātṛkānyāso brahmanyāsastataḥ paraḥ // ŚivP_7.2,22.22ab/

tṛtīyaḥ praṇavanyāso haṃsanyāsastaduttaraḥ // ŚivP_7.2,22.22cd/

pañcamaḥ kathyate sadbhirnyāsaḥ pañcākṣarātmakaḥ // ŚivP_7.2,22.23ab/

570b

eteṣvekamanekaṃ vā kuryātpūjādi karmasu // ŚivP_7.2,22.23cd/

akāraṃ mūrdhni vinyasya ākāraṃ ca lalāṭake // ŚivP_7.2,22.24ab/

iṃ īṃ ca netrayostadvat uṃ ūṃ śravaṇayostathā // ŚivP_7.2,22.24cd/

ṛṃ ḥṃ kapolayoścaiva ḷṃ ḹṃ nāsāpuṭadvaye // ŚivP_7.2,22.25ab/

ememoṣṭhadvayoromauṃ daṃtapaṃktidvayoḥ kramāt // ŚivP_7.2,22.25cd/

aṃ jihvāyāmatho tālunyaḥ prayojyo yathākramam // ŚivP_7.2,22.26ab/

kavargaṃ dakṣiṇe haste nyasetpañcasu saṃdhiṣu // ŚivP_7.2,22.26cd/

cavargaṃ ca tathā vāmahastasaṃdhiṣu vinyaset // ŚivP_7.2,22.27ab/

ṭavargaṃ ca tavargaṃ ca pādayorubhayorapi // ŚivP_7.2,22.27cd/

paphau tu pārśvayoḥ pṛṣṭhe nābhau cāpi babhau tataḥ // ŚivP_7.2,22.28ab/

nyasenmakāraṃ hṛdaye tvagādiṣu yathākramam // ŚivP_7.2,22.28cd/

yakarādisakārāṃtānnyasetsaptasu dhātuṣu // ŚivP_7.2,22.29ab/

haṃkāraṃ hṛdayasyāṃtaḥ kṣakāraṃ bhrūyugāṃtare // ŚivP_7.2,22.29cd/

evaṃ varṇānpravinyasya pañcāśadrudravartmanā // ŚivP_7.2,22.30ab/

aṃgavaktrakalābhedātpañca brahmāṇi vinyaset // ŚivP_7.2,22.30cd/

karanyāsādyamapi taiḥ kṛtvā vātha na vā kramāt // ŚivP_7.2,22.31ab/

śirovadanahṛdguhyapādeṣvetāni kalpayet // ŚivP_7.2,22.31cd/

tataścordhvādivaktrāṇi paścimāṃtāni kalpayet // ŚivP_7.2,22.32ab/

īśānasya kalāḥ pañca pañcasveteṣu ca kramāt // ŚivP_7.2,22.32cd/

tataścaturṣu vaktreṣu puruṣasya kalā api // ŚivP_7.2,22.33ab/

catasraḥ praṇidhātavyāḥ pūrvādikramayogataḥ // ŚivP_7.2,22.33cd/

hṛtkaṃṭhāṃseṣu nābhau ca kukṣau pṛṣṭhe ca vakṣasi // ŚivP_7.2,22.34ab/

aghorasya kalāścāṣṭau pādayorapi hastayoḥ // ŚivP_7.2,22.34cd/

paścāttrayoḥdaśakalāḥ pāyumeḍhrorujānuṣu // ŚivP_7.2,22.35ab/

jaṃghāsphikkaṭipārśveṣu vāmadevasya bhāvayet // ŚivP_7.2,22.35cd/

ghrāṇe śirasi bāhvośca kalpayetkalpavittamaḥ // ŚivP_7.2,22.36ab/

aṣṭatriṃśatkalānyāsamevaṃ kṛtvānupūrvaśaḥ // ŚivP_7.2,22.36cd/

paścātpraṇavaviddhīmānpraṇavanyāsamācaret // ŚivP_7.2,22.37ab/

bāhudvaye kūrparayostathā ca maṇibandhayoḥ // ŚivP_7.2,22.37cd/

pārśvodarorujaṃgheṣu pādayoḥ pṛṣṭhatastathā // ŚivP_7.2,22.38ab/

itthaṃ praṇavavinyāsaṃ kṛtvā nyāsavicakṣaṇaḥ // ŚivP_7.2,22.38cd/

haṃsanyāsaṃ prakurvīta śivaśāstre yathoditam // ŚivP_7.2,22.39ab/

bījaṃ vibhajya haṃsasya netrayorghrāṇayorapi // ŚivP_7.2,22.39cd/

vibhajya bāhunetrāsyalalāṭe ghrāṇayorapi // ŚivP_7.2,22.40ab/

kakṣayoḥ skandhayoścaiva pārśvayostanayostathā // ŚivP_7.2,22.40cd/

kaṭhyoḥ pāṇyorgulphayośca yadvā pañcāṃgavartmanā // ŚivP_7.2,22.41ab/

haṃsanyāsamimaṃ kṛtvā nyasetpañcākṣarīṃ tataḥ // ŚivP_7.2,22.41cd/

yathā pūrvoktamārgeṇa śivatvaṃ yena jāyate // ŚivP_7.2,22.42ab/

nāśivaḥ śivamabhyasyennāśivaḥ śivamarcayet // ŚivP_7.2,22.42cd/

nāśivastu śivaṃ dhyāyennāśivamprāpnuyācchivam // ŚivP_7.2,22.43ab/

tasmācchaivīṃ tanuṃ kṛtvā tyaktvā ca paśubhāvanām // ŚivP_7.2,22.43cd/

śivo 'hamiti saṃcintya śaivaṃ karma samācaret // ŚivP_7.2,22.44ab/

karmayajñastapoyajño japayajñastaduttaraḥ // ŚivP_7.2,22.44cd/

dhyānayajño jñānayajñaḥ pañca yajñāḥ prakīrtitāḥ // ŚivP_7.2,22.44ef/

571a

karmayajñaratāḥ kecittapoyajñaratāḥ pare // ŚivP_7.2,22.45ab/

japayajñaratāścānye dhyānayajñaratāstathā // ŚivP_7.2,22.45cd/

jñānayajñaratāścānye viśiṣṭāścottarottaram // ŚivP_7.2,22.46ab/

kramayajño dvidhā proktaḥ kāmākāmavibhedataḥ // ŚivP_7.2,22.46cd/

kāmānkāmī tato bhuktvā kāmāsaktaḥ punarbhavet // ŚivP_7.2,22.47ab/

akāme rudrabhavane bhogānbhuktvā tataścyutaḥ // ŚivP_7.2,22.47cd/

tapoyajñarato bhūtvā jāyate nātra saṃśayaḥ // ŚivP_7.2,22.48ab/

tapasvī ca punastasminbhogān bhuktvā tataścyutaḥ // ŚivP_7.2,22.48cd/

japadhyānarato bhūtvā jāyate bhuvi mānavaḥ // ŚivP_7.2,22.49ab/

japadhyānarato martyastadvaiśiṣṭyavaśādiha // ŚivP_7.2,22.49cd/

jñānaṃ labdhvācirādeva śivasāyujyamāpnuyāt // ŚivP_7.2,22.50ab/

tasmānmukto śivājñaptaḥ karmayajño 'pi dehinām // ŚivP_7.2,22.50cd/

akāmaḥ kāmasaṃyukto bandhāyaiva bhaviṣyati // ŚivP_7.2,22.51ab/

tasmātpañcasu yajñeṣu dhyānajñānaparo bhavet // ŚivP_7.2,22.51cd/

dhyānaṃ jñānaṃ ca yasyāsti tīrṇastena bhavārṇavaḥ // ŚivP_7.2,22.52ab/

hiṃsādidoṣanirmukto viśuddhaścittasādhanaḥ // ŚivP_7.2,22.52cd/

dhyānayajñaḥ parastasmādapavargaphalapradaḥ // ŚivP_7.2,22.53ab/

bahiḥ karmakarā yadvannātīva phalabhāginaḥ // ŚivP_7.2,22.53cd/

dṛṣṭvā narendrabhavane tadvadatrāpi karmiṇaḥ // ŚivP_7.2,22.54ab/

dhyānināṃ hi vapuḥ sūkṣmaṃ bhavetpratyakṣamaiśvaram // ŚivP_7.2,22.54cd/

yatheha karmaṇāṃ sthūlaṃ mṛtkāṣṭhādyaiḥ prakalpitam // ŚivP_7.2,22.55ab/

dhyānayajñaratāstasmāddevānpāṣāṇamṛṇmayān // ŚivP_7.2,22.55cd/

nātyaṃtaṃ pratipadyaṃte śivayāthātmyavedanāt // ŚivP_7.2,22.56ab/

ātmasthaṃ yaḥ śivaṃ tyaktvā bahirabhyarcayennaraḥ // ŚivP_7.2,22.56cd/

hastasthaṃ phalamutsṛjya lihetkūrparamātmanaḥ // ŚivP_7.2,22.57ab/

jñānāddhyānaṃ bhaveddhyānājjñānaṃ bhūyaḥ pravartate // ŚivP_7.2,22.57cd/

tadubhābhyāṃ bhavenmuktistasmāddhyānarato bhavet // ŚivP_7.2,22.58ab/

dvādaśānte tathā mūrdhni lalāṭe bhrūyugāntare // ŚivP_7.2,22.58cd/

nāsāgre vā tathāsye vā kandhare hṛdaye tathā // ŚivP_7.2,22.59ab/

nābhau vā śāśvatasthāne śraddhāviddhena cetasā // ŚivP_7.2,22.59cd/

bahiryāgopacāreṇa devaṃ devīṃ ca pūjayet // ŚivP_7.2,22.60ab/

athavā pūjayennityaṃ liṃge vā kṛtakepi vā // ŚivP_7.2,22.60cd/

vahnau vā sthaṇḍile vātha bhaktyā vittānusārataḥ // ŚivP_7.2,22.61ab/

athavāṃtarbahiścaiva pūjayetparameśvaram // ŚivP_7.2,22.61cd/

aṃtaryāgarataḥ pūjāṃ bahiḥ kurvīta vā na vā // ŚivP_7.2,22.61ef/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe śivaśāstroktanityanaimittikakarmavarṇanaṃ nāma dvāviṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 23 upamanyuruvāca vyākhyāṃ pūjāvidhānasya pravadāmi samāsataḥ // ŚivP_7.2,23.1ab/
śivaśāstre śivenaiva śivāyai kathitasya tu // ŚivP_7.2,23.1cd/
aṃgamabhyaṃtaraṃ yāgamagnikāryāvasānakam // ŚivP_7.2,23.2ab/
vidhāya vā na vā paścādbahiryāgaṃ samācaret // ŚivP_7.2,23.2cd/
tatra dravyāṇi manasā kalpayitvā viśodhya ca // ŚivP_7.2,23.3ab/ 571b

dhyātvā vināyakaṃ devaṃ pūjayitvā vidhānataḥ // ŚivP_7.2,23.3cd/

dakṣiṇe cottare caiva naṃdīśaṃ suyaśaṃ tathā // ŚivP_7.2,23.4ab/

ārādhya manasā samyagāsanaṃ kalpayedbudhaḥ // ŚivP_7.2,23.4cd/

ārādhanādikairyuktassiṃhayogāsanādikam // ŚivP_7.2,23.5ab/

padmāsanaṃ vā vimalaṃ tattvatrayasamanvitam // ŚivP_7.2,23.5cd/

tasyopari śivaṃ dhyāyetsāṃbaṃ sarvamanoharam // ŚivP_7.2,23.6ab/

sarvalakṣaṇasaṃpannaṃ sarvāvayavaśobhanam // ŚivP_7.2,23.6cd/

sarvātiśayasaṃyuktaṃ sarvābharaṇabhūṣitam // ŚivP_7.2,23.7ab/

raktāsyapāṇicaraṇaṃ kuṃdacaṃdrasmitānanam // ŚivP_7.2,23.7cd/

śuddhasphaṭikasaṃkāśaṃ phullapadmatrilocanam // ŚivP_7.2,23.8ab/

caturbhujamudārāṅgaṃ cārucaṃdrakalādharam // ŚivP_7.2,23.8cd/

varadābhayahastaṃ ca mṛgaṭaṃkadharaṃ haram // ŚivP_7.2,23.9ab/

bhujaṃgahāravalayaṃ cārunīlagalāṃtaram // ŚivP_7.2,23.9cd/

sarvopamānarahitaṃ sānugaṃ saparicchadam // ŚivP_7.2,23.10ab/

tataḥ saṃciṃtayettasya vāmabhāge maheśvarīm // ŚivP_7.2,23.10cd/

praphullotpalapatrābhāṃ vistīrṇāyatalocanām // ŚivP_7.2,23.11ab/

pūrṇacaṃdrābhavadanāṃ nīlakuṃcitamūrdhajām // ŚivP_7.2,23.11cd/

nīlotpaladalaprakhyāṃ candrārdhakṛtaśekharām // ŚivP_7.2,23.12ab/

ativṛttaghanottuṃgasnigdhapīnapayodharām // ŚivP_7.2,23.12cd/

tanumadhyāṃ pṛthuśroṇīṃ pītasūkṣmavarāmbarām // ŚivP_7.2,23.13ab/

sarvābharaṇasaṃpannāṃ lalāṭatilakojjvalām // ŚivP_7.2,23.13cd/

vicitrapuṣpasaṃkīrṇakeśapāśopaśobhitām // ŚivP_7.2,23.14ab/

sarvato 'nuguṇākārāṃ kiṃcillajjānatānanām // ŚivP_7.2,23.14cd/

hemāraviṃdaṃ vilasaddadhānāṃ dakṣiṇe kare // ŚivP_7.2,23.15ab/

daṃḍavaccāparaṃ haste nyasyāsīnāṃ mahāsane // ŚivP_7.2,23.15cd/

pāśavicchedikāṃ sākṣātsaccidānaṃdarūpiṇīm // ŚivP_7.2,23.16ab/

evaṃ devaṃ ca devīṃ ca dhyātvāsanavare śubhe // ŚivP_7.2,23.16cd/

sarvopacāravadbhaktyā bhāvapuṣpaissamarcayet // ŚivP_7.2,23.17ab/

athavā parikalpyaivaṃ mūrtimanyatamāṃ vibhoḥ // ŚivP_7.2,23.17cd/

śaivīṃ sadāśivākhyāṃ vā tathā māheśvarīṃ parām // ŚivP_7.2,23.18ab/

ṣaḍviṃśakābhidhānāṃ vā śrīkaṃṭhākhyāmathāpi vā // ŚivP_7.2,23.18cd/

mantranyāsādikāṃ cāpi kṛtvā svasyāṃ tanau yathā // ŚivP_7.2,23.19ab/

asyāṃ mūrtau mūrtimaṃtaṃ śivaṃ sadasataḥ param // ŚivP_7.2,23.19cd/

dhyātvā bāhyakrameṇaiva pūjāṃ nirvartayeddhiyā // ŚivP_7.2,23.20ab/

samidājyādibhiḥ paścānnābhau homaṃ ca bhāvayet // ŚivP_7.2,23.20cd/

bhrūmadhye ca śivaṃ dhyāyecchuddhadīpaśikhākṛtim // ŚivP_7.2,23.21ab/

itthamaṃge svataṃtre vā yoge dhyānamaye śubhe // ŚivP_7.2,23.21cd/

agnikāryāvasānaṃ ca sarvatraiva samo vidhiḥ // ŚivP_7.2,23.22ab/

atha ciṃtāmayaṃ sarvaṃ samāpyārādhanakramam // ŚivP_7.2,23.22cd/

liṃge ca pūjayeddevaṃ sthaṃḍile vānale 'pi vā // ŚivP_7.2,23.23ab/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe pūjāvidhānavyākhyānavarṇanaṃ nāma trayoviṃśo 'dhyāyaḥ 572a

Chapter 24 upamanyuruvāca prokṣayenmūlamaṃtreṇa pūjāsthānaṃ viśuddhaye // ŚivP_7.2,24.1ab/
gandhacandanatoyena puṣpaṃ tatra vinikṣipet // ŚivP_7.2,24.1cd/
astreṇotsārya vai vighnānavaguṇṭhya ca varmaṇā // ŚivP_7.2,24.2ab/
astraṃ dikṣu pravinyasya kalpayedarcanābhuvam // ŚivP_7.2,24.2cd/
tatra darbhānparistīrya kṣālayetprokṣaṇādibhiḥ // ŚivP_7.2,24.3ab/
saṃśodhya sarvapātrāṇi dravyaśuddhiṃ samācaret // ŚivP_7.2,24.3cd/
prokṣaṇīmardhyapātraṃ ca pādyapātramataḥ param // ŚivP_7.2,24.4ab/
tathaivācamanīyasya pātraṃ ceti catuṣṭayam // ŚivP_7.2,24.4cd/
prakṣālya prokṣya vīkṣyātha kṣipetteṣu jalaṃ śivam // ŚivP_7.2,24.5ab/
puṇyadravyāṇi sarvāṇi yathālābhaṃ vinikṣipet // ŚivP_7.2,24.5cd/
ratnāni rajataṃ hema gandhapuṣpākṣatādayaḥ // ŚivP_7.2,24.6ab/
phalapallavadarbhāṃśca puṇyadravyāṇyanekadhā // ŚivP_7.2,24.6cd/
snānodake sugandhādi pānīye ca viśeṣataḥ // ŚivP_7.2,24.7ab/
śītalāni manojñānī kusumādīni nikṣipet // ŚivP_7.2,24.7cd/
uśīraṃ candanaṃ caiva pādye tu parikalpayet // ŚivP_7.2,24.8ab/
jātikaṃkolakarpūrabahumūlatamālakān // ŚivP_7.2,24.8cd/
kṣipedācamanīye ca cūrṇayitvā viśeṣataḥ // ŚivP_7.2,24.9ab/
elāṃ pātreṣu sarveṣu karpūraṃ candanaṃ tathā // ŚivP_7.2,24.9cd/
kuśāgrāṇyakṣatāṃścaiva yavavrīhitilānapi // ŚivP_7.2,24.10ab/
ājyasiddhārthapuṣpāṇi bhasitañcārghyapātrake // ŚivP_7.2,24.10cd/
kuśapuṣpayavavrīhibahumūlatamālakān // ŚivP_7.2,24.11ab/
prakṣipetprokṣaṇīpātre bhasitaṃ ca yathākramam // ŚivP_7.2,24.11cd/
sarvatra mantraṃ vinyasya varmaṇāveṣṭya bāhyataḥ // ŚivP_7.2,24.12ab/
paścādastreṇa saṃrakṣya dhenumudrāṃ pradarśayet // ŚivP_7.2,24.12cd/
pūjādravyāṇi sarvāṇi prokṣaṇīpātravāriṇā // ŚivP_7.2,24.13ab/
samprokṣya mūlamaṃtreṇa śodhayedvidhivattataḥ // ŚivP_7.2,24.13cd/
pātrāṇāṃ prokṣaṇīmekāmalābhe sarvakarmasu // ŚivP_7.2,24.14ab/
sādhayedarghyamadbhistatsāmānyaṃ sādhakottamaḥ // ŚivP_7.2,24.14cd/
tato vināyakaṃ devaṃ bhakṣyabhojyādibhiḥ kramāt // ŚivP_7.2,24.15ab/
pūjayitvā vidhānena dvārapārśve 'tha dakṣiṇe // ŚivP_7.2,24.15cd/
antaḥpurādhipaṃ sākṣānnandinaṃ samyagarcayet // ŚivP_7.2,24.16ab/
cāmīkarācalaprakhyaṃ sarvābharaṇabhūṣitam // ŚivP_7.2,24.16cd/
bālendumukuṭaṃ saumyaṃ trinetraṃ ca caturbhujam // ŚivP_7.2,24.17ab/
dīptaśūlamṛgīṭaṃkatigmavetradharaṃ prabhum // ŚivP_7.2,24.17cd/
candrabimbābhavadanaṃ harivaktramathāpi vā // ŚivP_7.2,24.18ab/
uttare dvārapārśvasya bhāryāṃ ca marutāṃ sutām // ŚivP_7.2,24.18cd/
suyaśāṃ suvratāmambāṃ pādamaṇḍanatatparām // ŚivP_7.2,24.19ab/
pūjayitvā praviśyāntarbhavanaṃ parameṣṭhinaḥ // ŚivP_7.2,24.19cd/
saṃpūjya liṅgaṃ tairdravyairnirmālyamapanodayet // ŚivP_7.2,24.20ab/
prakṣālya puṣpaṃ śirasi nyasettasya viśuddhaye // ŚivP_7.2,24.20cd/
puṣpahasto japecchaktyā mantraṃ mantraviśuddhaye // ŚivP_7.2,24.21ab/
aiśānyāṃ caṇdamārādhya nirmālyaṃ tasya dāpayet // ŚivP_7.2,24.21cd/
kalpayedāsanaṃ paścādādhārādi yathākramam // ŚivP_7.2,24.22ab/
ādhāraśaktiṃ kalyāṇīṃ śyāmāṃ dhyāyedadho bhuvi // ŚivP_7.2,24.22cd/ 572b

tasyāḥ purastādutkaṃṭhamanaṃtaṃ kuṇḍalākṛtim // ŚivP_7.2,24.23ab/

dhavalaṃ pañcaphaṇinaṃ lelihānamivāmbaram // ŚivP_7.2,24.23cd/

tasyoparyāsanaṃ bhadraṃ kaṇṭhīravacatuṣpadam // ŚivP_7.2,24.24ab/

dharmo jñānaṃ ca vairāgyamaiśvaryañca padāni vai // ŚivP_7.2,24.24cd/

āgneyādiśvetaraktapītaśyāmāni varṇataḥ // ŚivP_7.2,24.25ab/

adharmādīni pūrvādīnyuttarāṃtānyanukramāt // ŚivP_7.2,24.25cd/

rājāvartamaṇiprakhyānnyasya gātrāṇi bhāvayet // ŚivP_7.2,24.26ab/

asyordhvacchādanaṃ padmamāsanaṃ vimalaṃ sitam // ŚivP_7.2,24.26cd/

aṣṭapatrāṇi tasyāhuraṇimādiguṇāṣṭakam // ŚivP_7.2,24.27ab/

kesarāṇi ca vāmādyā rudrāvāmādiśaktibhiḥ // ŚivP_7.2,24.27cd/

bījānyapi ca tā eva śaktayoṃtarmanonmanīḥ // ŚivP_7.2,24.28ab/

karṇikāparavairāgyaṃ nālaṃ jñānaṃ śivātmakam // ŚivP_7.2,24.28cd/

kandaśca śivadharmātmā karṇikānte trimaṇḍale // ŚivP_7.2,24.29ab/

trimaṇḍaloparyātmādi tattvatritayamāsanam // ŚivP_7.2,24.29cd/

sarvāsanopari sukhaṃ vicitrāstaraṇāstṛtam // ŚivP_7.2,24.30ab/

āsanaṃ kalpayeddivyaṃ śuddhavidyāsamujjvalam // ŚivP_7.2,24.30cd/

āvāhanaṃ sthāpanaṃ ca sannirodhaṃ nirīkṣaṇam // ŚivP_7.2,24.31ab/

namaskāraṃ ca kurvīta badhvā mudrāḥ pṛthakpṛthak // ŚivP_7.2,24.31cd/

pādyamācamanaṃ cārghyaṃ gaṃdhaṃ puṣpaṃ tataḥ param // ŚivP_7.2,24.32ab/

dhūpaṃ dīpaṃ ca tāṃbūlaṃ dattvātha svāpayecchivau // ŚivP_7.2,24.32cd/

athavā parikalpyaivamāsanaṃ mūrtimeva ca // ŚivP_7.2,24.33ab/

sakalīkṛtya mūlena brahmābhiścāparaistathā // ŚivP_7.2,24.33cd/

āvāhayettato devyā śivaṃ paramakāraṇam // ŚivP_7.2,24.34ab/

śuddhasphaṭikasaṃkāśaṃ devaṃ niścalamakṣaram // ŚivP_7.2,24.34cd/

kāraṇaṃ sarvalokānāṃ sarvalokamayaṃ param // ŚivP_7.2,24.35ab/

aṃtarbahiḥsthitaṃ vyāpya hyaṇoraṇu 1 mahattaram 2 // ŚivP_7.2,24.35cd/ bhaktānāmaprayatnena dṛśyamīśvaramavyayam // ŚivP_7.2,24.36ab/
brahmeṃdraviṣṇurudrādyairapi devairagocaram // ŚivP_7.2,24.36cd/
devasāraṃ ca vidvadbhiragocaramiti śrutam // ŚivP_7.2,24.37ab/
ādimadhyāntarahitaṃ bheṣajaṃ bhavarogiṇām // ŚivP_7.2,24.37cd/
śivatattvamiti khyātaṃ śivārthaṃ jagati sthiram // ŚivP_7.2,24.38ab/
pañcopacāravadbhaktyā pūjayelliṃgamuttamam // ŚivP_7.2,24.38cd/
liṃgamūrtirmaheśasya śivasya paramātmanaḥ // ŚivP_7.2,24.39ab/
snānakāle prakurvīta jayaśabdādimaṃgalam // ŚivP_7.2,24.39cd/
pañcagavyaghṛtakṣīradadhimadhvādipūrvakaiḥ // ŚivP_7.2,24.40ab/
mūlaiḥ phalānāṃ sāraiśca tilasarṣapasaktubhiḥ // ŚivP_7.2,24.40cd/
bījairyavādibhiśśastaiścūrṇairmāṣādisaṃbhavaiḥ // ŚivP_7.2,24.41ab/
saṃsnāpyālipya piṣṭādyaiḥ snāpayeduṣṇavāribhiḥ // ŚivP_7.2,24.41cd/
gharṣayedvilvapatrādyairlepagaṃdhāpanuttaye // ŚivP_7.2,24.42ab/
punaḥ saṃsnāpya salilaiścakravartyupacārataḥ // ŚivP_7.2,24.42cd/

1 klībatvamārṣam 2 mahata iti kṣeṣa-

573a

sugaṃdhāmalakaṃ dadyāddharidrāṃ ca yathākramam // ŚivP_7.2,24.43ab/

tataḥ saṃśodhya salilairliṃgaṃ beramathāpi vā // ŚivP_7.2,24.43cd/

snāpayedgaṃdhatoyena kuśapuṣpodakena ca // ŚivP_7.2,24.44ab/

hiraṇyaratnatoyaiśca maṃtrasiddhairyathākramam // ŚivP_7.2,24.44cd/

asaṃbhave tu dravyāṇāṃ yathāsaṃbhavasaṃbhṛtaiḥ // ŚivP_7.2,24.45ab/

kevalairmaṃtratoyairvā snāpayecchraddhayā śivam // ŚivP_7.2,24.45cd/

kalaśenātha śaṃkhena vardhanyā pāṇinā tathā // ŚivP_7.2,24.46ab/

sakuśena sapuṣpeṇa snāpayenmaṃtrapūrvakam // ŚivP_7.2,24.46cd/

pavamānena rudreṇa nīlena tvaritena ca // ŚivP_7.2,24.47ab/

liṃgasūktādisūktaiśca śirasātharvaṇena ca // ŚivP_7.2,24.47cd/

ṛgbhiśca sāmabhiḥ śaivairbrahmabhiścāpi pañcabhiḥ // ŚivP_7.2,24.48ab/

snāpayeddevadeveśaṃ śivena praṇavena ca // ŚivP_7.2,24.48cd/

yathā devasya devyāśca kuryātsnānādikaṃ tathā // ŚivP_7.2,24.49ab/

na tu kaścidviśeṣo 'sti tatra tau sadṛśau yataḥ // ŚivP_7.2,24.49cd/

prathamaṃ devamuddiśya kṛtvā snānādikāḥ kriyāḥ // ŚivP_7.2,24.50ab/

devyaiḥ praścātprakurvīta devadevasya śāsanāt // ŚivP_7.2,24.50cd/

ardhanārīśvare pūjye paurvāparyaṃ na vidyate // ŚivP_7.2,24.51ab/

tatra tatropacārāṇāṃ liṃge vānyatra vā kvacit // ŚivP_7.2,24.51cd/

kṛtvā 'bhiṣekaṃ liṃgasya śucinā ca sugaṃdhinā // ŚivP_7.2,24.52ab/

saṃmṛjya vāsasā dadyādaṃbaraṃ copavītakam // ŚivP_7.2,24.52cd/

pādyamācamanaṃ cārghyaṃ gaṃdhaṃ puṣpaṃ ca bhūṣaṇam // ŚivP_7.2,24.53ab/

dhūpaṃ dīpaṃ ca naivedyaṃ pānīyaṃ mukhaśodhanam // ŚivP_7.2,24.53cd/

punaścācamanīyaṃ ca mukhavāsaṃ tataḥ param // ŚivP_7.2,24.54ab/

mukuṭaṃ ca śubhaṃ bhadraṃ sarvaratnairalaṃkṛtam // ŚivP_7.2,24.54cd/

bhūṣaṇāni pavitrāṇi mālyāni vividhāni ca // ŚivP_7.2,24.55ab/

vyajane cāmare chatraṃ tālavṛṃtaṃ ca darpaṇam // ŚivP_7.2,24.55cd/

dattvā nīrājanaṃ kuryātsarvamaṃgalanisvanaiḥ // ŚivP_7.2,24.56ab/

gītanṛtyādibhiścaiva jayaśabdasamanvitaḥ // ŚivP_7.2,24.56cd/

haime ca rājate tāmre pātre vā mṛnmaye śubhe // ŚivP_7.2,24.57ab/

padmakaiśśobhitaiḥ puṣpairbījairdadhyakṣatādibhiḥ // ŚivP_7.2,24.57cd/

triśūlaśaṃkhayugmābjanandyāvartaiḥ karīṣajaiḥ // ŚivP_7.2,24.58ab/

śrīvatsasvastikādarśavajrairvahnyādicihnitaiḥ // ŚivP_7.2,24.58cd/

aṣṭau pradīpānparito vidhāyaikaṃ tu madhyame // ŚivP_7.2,24.59ab/

teṣu vāmādikāścintyāḥ pūjyāśca nava śaktayaḥ // ŚivP_7.2,24.59cd/

kavacena samācchādya saṃrakṣyāstreṇa sarvataḥ // ŚivP_7.2,24.60ab/

dhenumudrāṃ ca saṃdarśya pāṇibhyāṃ pātramuddharet // ŚivP_7.2,24.60cd/

athavāropayetpātre pañcadīpānyathākramam // ŚivP_7.2,24.61ab/

vidikṣvapi ca madhye ca dīpamekamathāpi vā // ŚivP_7.2,24.61cd/

tatastatpātramuddhṛtya liṃgāderupari kramāt // ŚivP_7.2,24.62ab/

triḥ pradakṣiṇayogena bhrāmayenmūlavidyayā // ŚivP_7.2,24.62cd/

dadyādarghyaṃ tato mūrdhni bhasitaṃ ca sugaṃdhitam // ŚivP_7.2,24.63ab/

kṛtvā puṣpāṃjaliṃ paścādupahārānnivedayet // ŚivP_7.2,24.63cd/

pānīyaṃ ca tato dadyāddattvā vācamanaṃ punaḥ // ŚivP_7.2,24.64ab/

573b

pañcasaugaṃdhikopetaṃ tāmbūlaṃ ca nivedayet // ŚivP_7.2,24.64cd/

prokṣayetprokṣaṇīyāni gānanāṭyāni kārayet // ŚivP_7.2,24.65ab/

liṃgādau śivayościntāṃ kṛtvā śaktyajapecchivam // ŚivP_7.2,24.65cd/

pradakṣiṇaṃ praṇāmaṃ ca stavaṃ cātmasamarpaṇam // ŚivP_7.2,24.66ab/

vijñāpanaṃ ca kāryāṇāṃ kuryādvinayapūrvakam // ŚivP_7.2,24.66cd/

arghyaṃ puṣpāṃjaliṃ dattvā baddhvā mudrāṃ yathāvidhi // ŚivP_7.2,24.67ab/

paścātkṣamāpayeddevamudvāsyātmani ciṃtayet // ŚivP_7.2,24.67cd/

pādyādimukhavāsāṃtamarghyādyaṃ cātisaṃkaṭe // ŚivP_7.2,24.68ab/

puṣpavikṣepamātraṃ vā kuryādbhāvapurassaram // ŚivP_7.2,24.68cd/

tāvataiva paro dharmo bhāvane sukṛto bhavet // ŚivP_7.2,24.69ab/

asaṃpūjya na bhuñjīta śivamāprāṇasaṃcarāt // ŚivP_7.2,24.69cd/

yadi pāpastu bhuṃjīta svairaṃ taysa na niṣkṛtiḥ // ŚivP_7.2,24.70ab/

pramādena tu bhuṃkte cettadudgīrya prayatnataḥ // ŚivP_7.2,24.70cd/

snātvā dviguṇamabhyarcya devaṃ devīmupoṣya ca // ŚivP_7.2,24.71ab/

śivasyāyutamabhyasyedbrahmacaryapurassaram // ŚivP_7.2,24.71cd/

paredyuśśaktito dattvā suvarṇādyaṃ śivāya ca // ŚivP_7.2,24.72ab/

śivabhaktāya vā kṛtvā mahāpūjāṃ śucirbhavet // ŚivP_7.2,24.72cd/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe śāstroktaśivapūjanavarṇanaṃ nāma caturviṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 25 upamanyuruvāca anuktaṃ cātra pūjāyāḥ kamalopabhayādiva // ŚivP_7.2,25.1ab/
yattadanyatpravakṣyāmi samāsānna tu vistarāt // ŚivP_7.2,25.1cd/
havirnivedanātpūrvaṃ dīpadānādanantaram // ŚivP_7.2,25.2ab/
kuryādāvaraṇābhyarcāṃ prāpte nīrājane 'tha vā // ŚivP_7.2,25.2cd/
tatreśānādisadyāṃtaṃ rudrādyastrāṃtameva ca // ŚivP_7.2,25.3ab/
śivasya vā śivāyāśca prathamāvaraṇe japet // ŚivP_7.2,25.3cd/
aiśānyāṃ pūrvabhāge ca dakṣiṇe cottare tathā // ŚivP_7.2,25.4ab/
paścime ca tathāgneyyāmaiśānyāṃ nairṛte tathā // ŚivP_7.2,25.4cd/
vāyavyāṃ punaraiśānyāṃ caturdikṣu tataḥ param // ŚivP_7.2,25.5ab/
garbhāvaraṇamākhyātaṃ mantrasaṃghātameva vā // ŚivP_7.2,25.5cd/
hṛdayādyastraparyaṃtamathavāpi samarcayet // ŚivP_7.2,25.6ab/
tadbahiḥ pūrvataḥ śakraṃ yamaṃ dakṣiṇato yajet // ŚivP_7.2,25.6cd/
varuṇaṃ vāruṇe bhāge dhanadaṃ cottare budhaḥ // ŚivP_7.2,25.7ab/
īśamaiśe 'nalaṃ svīye nairṛte nirṛtiṃ yajet // ŚivP_7.2,25.7cd/
mārute mārutaṃ viṣṇuṃ nairṛte vidhimaiśvare // ŚivP_7.2,25.8ab/
bahiḥpadmasya vajrādyānyabjāṃtānyāyudhānyapi // ŚivP_7.2,25.8cd/
prasiddharūpāṇyāśāsu lokeśānāṃ kramādyajet // ŚivP_7.2,25.9ab/
devaṃ devīṃ ca saṃprekṣya sarvāvaraṇadevatāḥ // ŚivP_7.2,25.9cd/
baddhāṃjalipuṭā dhyeyāḥ samāsīnā yathāsukham // ŚivP_7.2,25.10ab/
sarvāvaraṇadevānāṃ svābhidhānairnamoyutaiḥ // ŚivP_7.2,25.10cd/
puṣpaiḥ saṃpūjanaṃ kuryānnatvā sarvānyathākramam // ŚivP_7.2,25.11ab/
garbhāvaraṇamevāpi yajetsvāvaraṇena vā // ŚivP_7.2,25.11cd/
yoge dhyāne jape home vāhye vābhyaṃtare 'pi vā // ŚivP_7.2,25.12ab/
haviśca ṣaḍvidhaṃ deyaṃ śuddhaṃ mudgānnameva ca // ŚivP_7.2,25.12cd/
pāyasaṃ dadhisaṃmiśraṃ gauḍaṃ ca madhunāplutam // ŚivP_7.2,25.13ab/ 574a

eteṣvekamanekaṃ vā nānāvyaṃjanasaṃyutam // ŚivP_7.2,25.13cd/

guḍakhaṃḍanvitaṃ dadyānmathitaṃ dadhi cottamam // ŚivP_7.2,25.14ab/

bhakṣyāṇyapūpamukhyāni svādumaṃti phalāni ca // ŚivP_7.2,25.14cd/

raktacandanapuṣpāḍhyaṃ pānīyaṃ cātiśītalam // ŚivP_7.2,25.15ab/

mṛdu elārasāktaṃ ca khaṇḍaṃ pūgaphalasya ca // ŚivP_7.2,25.15cd/

dalāni nāgavallyāśca yuktāni khadirādibhiḥ // ŚivP_7.2,25.16ab/

gaurāṇi svarṇavarṇāni vihitāni śivāni ca // ŚivP_7.2,25.16cd/

śailameva sitaṃ cūrṇaṃ nātirūkṣaṃ na dūṣitam // ŚivP_7.2,25.16ef/

karpūraṃ cātha kaṃkolaṃ jātyādi ca navaṃ śubham // ŚivP_7.2,25.17ab/

ālepanaṃ candanaṃ syānmūlakāṣṭhaṃrajomayam // ŚivP_7.2,25.17cd/

kastūrikā kuṃkumaṃ ca raso mṛgamadātmakaḥ // ŚivP_7.2,25.18ab/

puṣpāṇi surabhīṇyeva pavitrāṇi śubhāni ca // ŚivP_7.2,25.18cd/

nirgaṃdhānyugragaṃdhāni dūṣitānyuṣitāni ca // ŚivP_7.2,25.19ab/

svayameva viśīrṇāni na deyāni śivārcane // ŚivP_7.2,25.19cd/

vāsāṃsi ca mṛdūnyeva tapanīyamayāni ca // ŚivP_7.2,25.20ab/

vidyudvalayakalpāni bhūṣaṇāni viśeṣataḥ // ŚivP_7.2,25.20cd/

sarvāṇyetāni karpūraniryāsāgurucandanaiḥ // ŚivP_7.2,25.21ab/

ādhūpitāni puṣpaughairvāsitāni samaṃtataḥ // ŚivP_7.2,25.21cd/

candanāgurukarpūrakāṣṭhaguggulucūrṇikaiḥ // ŚivP_7.2,25.22ab/

ghṛtena madhunā caiva siddho dhūpaḥ praśasyate // ŚivP_7.2,25.22cd/

kapilāsambhavenaiva ghṛtenātisugandhinā // ŚivP_7.2,25.23ab/

nityaṃ pradīpitā dīpāḥ śastāḥ karpūrasaṃyutāḥ // ŚivP_7.2,25.23cd/

pañcagavyaṃ ca madhuraṃ payo dadhi ghṛtaṃ tathā // ŚivP_7.2,25.24ab/

kapilāsambhavaṃ śambhoriṣṭaṃ snāne ca pānake // ŚivP_7.2,25.24cd/

āsanāni ca bhadrāṇi gajadaṃtamayāni ca // ŚivP_7.2,25.25ab/

suvarṇaratnayuktāni citrāṇyāstaraṇāni ca // ŚivP_7.2,25.25cd/

mṛdūpadhānayuktāni sūkṣmatūlamayāni ca // ŚivP_7.2,25.26ab/

uccāvacāni ramyāṇi śayanāni sukhāni ca // ŚivP_7.2,25.26cd/

nadyassamudragāminyā naṭādvāmbhaḥ samāhṛtam // ŚivP_7.2,25.27ab/

śītañca vastrapūtaṃ tadviśiṣṭaṃ snānapānayoḥ // ŚivP_7.2,25.27cd/

chatraṃ śaśinibhaṃ cāru muktādāmavirājitam // ŚivP_7.2,25.28ab/

navaratnacitaṃ divyaṃ hemadaṇḍamanoharam // ŚivP_7.2,25.28cd/

cāmare ca site sūkṣme cāmīkarapariṣkṛte // ŚivP_7.2,25.29ab/

rājahaṃsadvayākāre ratnadaṃḍopaśobhite // ŚivP_7.2,25.29cd/

darpaṇaṃ cāpi susnigdhaṃ divyagandhānulepanam // ŚivP_7.2,25.30ab/

samaṃtādratnasañchannaṃ sragvairaiścāpi bhūṣitam // ŚivP_7.2,25.30cd/

gambhīraninadaḥ śaṃkho haṃsakuṃdendusannibhaḥ // ŚivP_7.2,25.31ab/

āsvapṛṣṭhādideśeṣu ratnacāmīkarācitaḥ // ŚivP_7.2,25.31cd/

kāhalāni ca ramyāṇi nānānādakarāṇi ca // ŚivP_7.2,25.32ab/

suvarṇanirmitānyeva mauktikālaṃkṛtāni ca // ŚivP_7.2,25.32cd/

bherīmṛdaṃgamurajatimicchapaṭahādayaḥ // ŚivP_7.2,25.33ab/

samudrakalpasannādāḥ kalpanīyāḥ prayatnataḥ // ŚivP_7.2,25.33cd/

bhāṃḍānyapi ca ramyāṇi patrāṇyapi ca kṛtsnaśaḥ // ŚivP_7.2,25.34ab/

574b

tadādhārāṇi 1 sarvāṇi sauvarṇānyeva sādhayet // ŚivP_7.2,25.34cd/ ālayaṃ ca maheśasya śivasya paramātmanaḥ // ŚivP_7.2,25.35ab/
rājāvasathavatkalpyaṃ śilpaśāstroktalakṣaṇam // ŚivP_7.2,25.35cd/
uccaprākārasaṃbhinnaṃ bhūdharākāragopuram // ŚivP_7.2,25.36ab/
anekaratnasaṃcchannaṃ hemadvārakapāṭakam // ŚivP_7.2,25.36cd/
taptajāṃbūnadamayaṃ ratnastambhaśatāvṛtam // ŚivP_7.2,25.37ab/
muktādāmavitānāḍhyaṃ vidrumadvāratoraṇam // ŚivP_7.2,25.37cd/
cāmīkaramayairdivyairmukuṭaiḥ kumbhalakṣaṇaiḥ // ŚivP_7.2,25.38ab/
alaṃkṛtaśirobhāgamastra 2rājena cihnitam // ŚivP_7.2,25.38cd/ rājanyārhanivāsaiśca rājavīthyādiśobhitaiḥ // ŚivP_7.2,25.39ab/
procchritaprāṃśuśikharaiḥ prāsādaiśca samaṃtataḥ // ŚivP_7.2,25.39cd/
āsthānasthānavaryaiśca sthitairdikṣu vidikṣu ca // ŚivP_7.2,25.40ab/
atyantālaṃkṛtaprāṃtamaṃtarāvaraṇairiva // ŚivP_7.2,25.40cd/
uttamastrīsahasraiśca nṛtyageyaviśāradaiḥ // ŚivP_7.2,25.41ab/
veṇuvīṇāvidagdhaiśca puruṣairbahubhiryutam // ŚivP_7.2,25.41cd/
rakṣitaṃ rakṣibhirvīrairgajavājirathānvitaiḥ // ŚivP_7.2,25.42ab/
anekapuṣpavāṭībhiranekaiśca sarovaraiḥ // ŚivP_7.2,25.42cd/
dīrghikābhiranekābhirdigvidikṣu virājitam // ŚivP_7.2,25.43ab/
vedavedāṃtatattvajñaiśśivaśāstraparāyaṇaiḥ // ŚivP_7.2,25.43cd/
śivāśramaratairbhaktaiḥ śivaśāstroktalakṣaṇaiḥ // ŚivP_7.2,25.44ab/
śāṃtaiḥ smitamukhaiḥ sphītaiḥ sadācāraparāyaṇaiḥ // ŚivP_7.2,25.44cd/
śaivairmāheśvaraiścaiva śrīmadbhissevitadvijaiḥ // ŚivP_7.2,25.45ab/
evamaṃtarbahirvāthayathāśaktivinirmitaiḥ // ŚivP_7.2,25.45cd/
sthāne śilāmaye dāṃte dārave ceṣṭakāmaye // ŚivP_7.2,25.46ab/
kevalaṃ mṛnmaye vāpi puṇyāraṇye 'tha vā girau // ŚivP_7.2,25.46cd/
nadyāṃ devālaye 'nyatra deśe vātha gṛhe śubhe // ŚivP_7.2,25.47ab/
āḍhyo vātha daridro vā svakāṃ śaktimavaṃcayan // ŚivP_7.2,25.47cd/
dravyairnyāyārjitaireva bhaktyā devaṃ samarcayet // ŚivP_7.2,25.47ef/
athānyāyārjitaiścāpi bhaktyā cecchivamarcayet // ŚivP_7.2,25.48ab/
na tasya pratyavāyo 'sti bhāvavaśyo yataḥ prabhuḥ // ŚivP_7.2,25.48cd/
nyāyārjitairapi dravyairabhaktyā pūjayedyadi // ŚivP_7.2,25.49ab/
na tatphalamavāpnoti bhaktirevātra kāraṇam // ŚivP_7.2,25.49cd/
bhaktyā vittānusāreṇa śivamuddiśya yatkṛtam // ŚivP_7.2,25.50ab/
alpe mahati vā tulyaṃ phalamāḍhyadaridrayoḥ // ŚivP_7.2,25.50cd/
bhaktyā pracoditaḥ kuryādalpavittopi mānavaḥ // ŚivP_7.2,25.51ab/
mahāvibhavasāropi na kuryādbhaktivarjitaḥ // ŚivP_7.2,25.51cd/
sarvasvamapi yo dadyācchive bhaktivivarjitaḥ // ŚivP_7.2,25.52ab/
na tena phalabhāksa syādbhaktirevātra kāraṇam // ŚivP_7.2,25.52cd/
na tattapobhiratyugrairna ca sarvairmahāmakhaiḥ // ŚivP_7.2,25.53ab/
gacchecchivapuraṃ divyaṃ muktvā bhaktiṃ śivātmakam // ŚivP_7.2,25.53cd/

1 sambandhamanuvartate iti bhāṣyātkvacidghañāntasyāpi klībatāta eva śeṣaṃ rāmavadityādi saṃgacchate 2 triśūleneti bhāvaḥ

575a

guhyādguhyataraṃ kṛṣṇa sarvatra parameśvare // ŚivP_7.2,25.54ab/

śive bhaktirna saṃdehastayā bhakto vimucyate // ŚivP_7.2,25.54cd/

śivamaṃtrajapo dhyānaṃ homo yajñastapaḥśrutam // ŚivP_7.2,25.55ab/

dānamadhyayanaṃ sarve bhāvārthaṃ nātra saṃśayaḥ // ŚivP_7.2,25.55cd/

bhāvahīno narassarvaṃ kṛtvāpi na vimucyate // ŚivP_7.2,25.56ab/

bhāvayuktaḥ punassarvamakṛtvāpi vimucyate // ŚivP_7.2,25.56cd/

cāṃdrāyaṇasahasraiśca prājāpatyaśataistathā // ŚivP_7.2,25.57ab/

māsopavāsaiścānyaiśca śivabhaktasya kiṃ punaḥ // ŚivP_7.2,25.57cd/

abhaktā mānavāścāsmiṃlloke giriguhāsu ca // ŚivP_7.2,25.58ab/

tapaṃti cālpabhogārthaṃ bhakto bhāvena mucyate // ŚivP_7.2,25.58cd/

sāttvikaṃ muktidaṃ karma sattve vai yoginaḥ sthitāḥ // ŚivP_7.2,25.59ab/

rājasaṃ siddhidaṃ kuryuḥ karmiṇo rajasāvṛtāḥ // ŚivP_7.2,25.59cd/

asurā rākṣasāścaiva tamoguṇasamanvitāḥ // ŚivP_7.2,25.60ab/

aihikārthaṃ yajantīśaṃ narāścānye 'pi tādṛśāḥ // ŚivP_7.2,25.60cd/

tāmasaṃ rājasaṃ vāpi sāttvikaṃ bhāvameva ca // ŚivP_7.2,25.61ab/

āśritya bhaktyā pūjādyaṃ kurvanbhadraṃ samaśnute // ŚivP_7.2,25.61cd/

yataḥ pāpārṇavāttrātuṃ bhaktirnauriva nirmitā // ŚivP_7.2,25.62ab/

tasmādbhaktyupapannasya rajasā tamasā ca kim // ŚivP_7.2,25.62cd/

antyajo vādhamo vāpi mūrkho vā patito 'pi vā // ŚivP_7.2,25.63ab/

śivaṃ prapannaścetkṛṣṇa pūjyassarvasurāsuraiḥ // ŚivP_7.2,25.63cd/

tasmātsarvaprayatnena bhaktyaiva śivamarcayet // ŚivP_7.2,25.64ab/

abhuktānāṃ kvacidapi phalaṃ nāsti yatastataḥ // ŚivP_7.2,25.64cd/

vakṣyāmyatirahasyaṃ te śṛṇu kṛṣṇa vaco mama // ŚivP_7.2,25.65ab/

vedaiśśāstrairvedavidbhirvicārya suviniścitam // ŚivP_7.2,25.65cd/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe śivaśāstroktapūjanavarṇanaṃ nāma pañcaviṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 26 upamanyuruvāca brahmaghno vā surāpo vā steyīvā gurutalpagaḥ // ŚivP_7.2,26.1ab/
mātṛhā pitṛhā vāpi vīrahā bhrūṇahāpi vā // ŚivP_7.2,26.1cd/
saṃpūjyāmantrakaṃ bhaktyā śivaṃ paramakāraṇam // ŚivP_7.2,26.2ab/
taistaiḥ pāpaiḥ pramucyeta varṣairdvādaśabhiḥ kramāt // ŚivP_7.2,26.2cd/
tasmātsarvaprayatnena patito 'pi yajecchivam // ŚivP_7.2,26.3ab/
bhaktaścennāparaḥ kaścidbhikṣāhāro jiteṃdriyaḥ // ŚivP_7.2,26.3cd/
kṛtvāpi sumahatpāpaṃ bhaktyā pañcākṣareṇa tu // ŚivP_7.2,26.4ab/
pūjayedyadi deveśaṃ tasmātpāpātpramucyate // ŚivP_7.2,26.4cd/
abbhakṣā vāyubhakṣāśca ye cānye vratakarśitāḥ // ŚivP_7.2,26.5ab/
teṣāmetairvratairnāsti śivalokasamāgamaḥ // ŚivP_7.2,26.5cd/
bhaktyā pañcākṣareṇaiva yaḥ śivaṃ sakṛdarcayet // ŚivP_7.2,26.6ab/
sopi gacchecchivasthānaṃ śivamantrasya gauravāt // ŚivP_7.2,26.6cd/
tasmāttapāṃsi yajñāṃśca sarve sarvasvadakṣiṇāḥ // ŚivP_7.2,26.7ab/
śivamūrtyarcanasyaite koṭyaṃśenāpi no samāḥ // ŚivP_7.2,26.7cd/
baddho vāpyatha mukto vā paścātpañcākṣareṇa cet // ŚivP_7.2,26.8ab/
pūjayanmucyate bhakto nātra kāryā vicāraṇā // ŚivP_7.2,26.8cd/
arudro vā sarudro vā sūktena śivamarcayet // ŚivP_7.2,26.9ab/
yaḥ sakṛtpatito vāpimūḍho vā mucyate naraḥ // ŚivP_7.2,26.9cd/ 575b

ṣaḍakṣareṇa vā devaṃ sūktamantreṇa pūjayet // ŚivP_7.2,26.10ab/

śivabhakto jitakrodho hyalabdho labdha eva ca // ŚivP_7.2,26.10cd/

alabdhāllabdha evātra viśiṣṭo nātra saṃśayaḥ // ŚivP_7.2,26.11ab/

sa brahmāṃgena vā tena sahaṃsena vimucyate // ŚivP_7.2,26.11cd/

tasmānnityaṃ śivaṃ bhaktyā sūktamantreṇa pūjayet // ŚivP_7.2,26.12ab/

ekakālaṃ dvikālaṃ vā trikālaṃ nityameva vā // ŚivP_7.2,26.12cd/

ye 'rcayaṃti mahādevaṃ vijñeyāste maheśvarāḥ // ŚivP_7.2,26.13ab/

jñānenātmasahāyena nārcito bhagavāñchivaḥ // ŚivP_7.2,26.13cd/

sa ciraṃ saṃsaratyasminsaṃsāre duḥkhasāgare // ŚivP_7.2,26.14ab/

durllabhaṃ prāpya mānuṣyaṃ mūḍho nārcayate śivam // ŚivP_7.2,26.14cd/

niṣphalaṃ tasya tajjanma mokṣāya na bhavedyataḥ // ŚivP_7.2,26.15ab/

durllabhaṃ prāpya mānuṣyaṃ ye 'rcayanti pinākinam // ŚivP_7.2,26.15cd/

teṣāṃ hi saphalaṃ janma kṛtārthāste narottamāḥ // ŚivP_7.2,26.16ab/

bhavabhaktiparā ye ca bhavapraṇatacetasaḥ // ŚivP_7.2,26.16cd/

bhavasaṃsmaraṇodyuktā na te duḥkhasya bhāginaḥ // ŚivP_7.2,26.17ab/

bhavanāni manojñāni vibhramābharaṇāḥ striyaḥ // ŚivP_7.2,26.17cd/

dhanaṃ cātṛptiparyantaṃ śivapūjāvidheḥ phalam // ŚivP_7.2,26.18ab/

ye vāñchanti mahābhogānrājyaṃ ca tridaśālaye // ŚivP_7.2,26.18cd/

te vāñchanti sadākālaṃ harasya caraṇāmbujam // ŚivP_7.2,26.19ab/

saubhāgyaṃ kāntimadrūpaṃ sattvaṃ tyāgārdrabhāvatā // ŚivP_7.2,26.19cd/

śauryaṃ vai jagati khyātiśśivamarcayato bhavet // ŚivP_7.2,26.20ab/

tasmātsarvaṃ parityajya śivaikāhitamānasaḥ // ŚivP_7.2,26.20cd/

śivapūjāvidhiṃ kuryādyadīcchecchivamātmanaḥ // ŚivP_7.2,26.21ab/

tvaritaṃ jīvitaṃ yāti tvaritaṃ yāti yauvanam // ŚivP_7.2,26.21cd/

tvaritaṃ vyādhirabhyeti tasmātpūjyaḥ pinākadhṛk // ŚivP_7.2,26.22ab/

yāvannāyāti maraṇaṃ yāvannākramate jarā // ŚivP_7.2,26.22cd/

yāvannendriyavaikalyaṃ tāvatpūjaya śaṃkaram // ŚivP_7.2,26.23ab/

na śivārcanatulyo 'sti dharmo 'nyo bhuvanatraye // ŚivP_7.2,26.23cd/

iti vijñāya yatnena pūjanīyassadāśivaḥ // ŚivP_7.2,26.24ab/

dvārayāgaṃ javanikāṃ parivārabalikriyām // ŚivP_7.2,26.24cd/

nityotsavaṃ ca kurvīta prasāde yadi pūjayet // ŚivP_7.2,26.25ab/

havirnivedanādūrdhvaṃ svayaṃ cānucaro 'pi vā // ŚivP_7.2,26.25cd/

prasādaparivārebhyo baliṃ dadyādyathākramam // ŚivP_7.2,26.26ab/

nirgamya saha vāditraistadāśābhimukhaḥ sthitaḥ // ŚivP_7.2,26.26cd/

puṣpaṃ dhūpaṃ ca dīpañca dadyādannaṃ jalaiḥ saha // ŚivP_7.2,26.27ab/

tato dadyānmahāpīṭhe tiṣṭhanbalimudaṅmukhaḥ // ŚivP_7.2,26.27cd/

tato niveditaṃ deve yattadannādikaṃ purā // ŚivP_7.2,26.28ab/

tatsarvaṃ sāvaśeṣaṃ vā caṇḍāya vinivedayet // ŚivP_7.2,26.28cd/

hutvā ca vidhivatpaścātpūjāśeṣaṃ samāpayet // ŚivP_7.2,26.29ab/

kṛtvā prayogaṃ vidhivadyāvanmantraṃ japaṃ tataḥ // ŚivP_7.2,26.29cd/

nityotsavaṃ prakurvīta yathoktaṃ śivaśāsane // ŚivP_7.2,26.30ab/

576a

vipule taijase pātre raktapadmopaśobhite // ŚivP_7.2,26.30cd/

astraṃ pāśupataṃ divyaṃ tatrāvāhya samarcayet // ŚivP_7.2,26.31ab/

śivasyāropyaḥ tatpātraṃ dvijasyālaṃkṛtasya ca // ŚivP_7.2,26.31cd/

nyastāstravapuṣā tena dīptayaṣṭidharasya ca // ŚivP_7.2,26.32ab/

prāsādaparivārebhyo bahirmaṃgalaniḥsvanaiḥ // ŚivP_7.2,26.32cd/

nṛtyageyādibhiścaiva saha dīpadhvajādibhiḥ // ŚivP_7.2,26.33ab/

pradakṣiṇatrayaṃ kṛtvā na drutaṃ cāvilambitam // ŚivP_7.2,26.33cd/

mahāpīṭhaṃ samāvṛtya triḥpradakṣiṇayogataḥ // ŚivP_7.2,26.34ab/

punaḥ praviṣṭo dvārastho yajamānaḥ kṛtāñjaliḥ // ŚivP_7.2,26.34cd/

ādāyābhyaṃtaraṃ nītvā hyastramudvāsayet tataḥ // ŚivP_7.2,26.34ef/

pradakṣiṇādikaṃ kṛtvā yathāpūrvoditaṃ kramāt // ŚivP_7.2,26.35ab/

ādāya cāṣṭapuṣpāṇi pūjāmatha samāpayet // ŚivP_7.2,26.35cd/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe sāṃgopāṃgapūjāvidhānavarṇanaṃ nāma ṣaḍviṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 27 upamanyuruvāca athāgnikāryaṃ vakṣyāmi kuṇḍe vā sthaṃḍile 'pi vā // ŚivP_7.2,27.1ab/
vedyāṃ vā hyāyase pātre mṛnmaye vā nave śubhe // ŚivP_7.2,27.1cd/
ādhāyāgniṃ vidhānena saṃskṛtya ca tataḥ param // ŚivP_7.2,27.2ab/
tatrārādhya mahādevaṃ homakarma samācaret // ŚivP_7.2,27.2cd/
kuṇḍaṃ dvihastamānaṃ vā hastamātramathāpi vā // ŚivP_7.2,27.3ab/
vṛttaṃ vā caturasraṃ vā kuryādvediṃ ca maṇḍalam // ŚivP_7.2,27.3cd/
kuṇḍaṃ vistāravannimnaṃ tanmadhye 'ṣṭadalāmbujam // ŚivP_7.2,27.4ab/
caturaṃgulamutsedhaṃ tasya dvyaṃgulameva vā // ŚivP_7.2,27.4cd/
vitastidviguṇonnatyā nābhimantaḥ pracakṣate // ŚivP_7.2,27.5ab/
madhyaṃ ca madhyamāṃgulyā madhyamottamaparvaṇoḥ // ŚivP_7.2,27.5cd/
aṃgulaiḥ kathyate sadbhiścaturviṃśatibhiḥ karaḥ // ŚivP_7.2,27.6ab/
mekhalānāṃ trayaṃ vāpi dvayamekamathāpi vā // ŚivP_7.2,27.6cd/
yathāśobhaṃ prakurvīta ślakṣṇamiṣṭaṃ mṛdā sthiram // ŚivP_7.2,27.7ab/
aśvatthapatravadyoniṃ gajādhāravadeva vā // ŚivP_7.2,27.7cd/
mekhalāmadhyataḥ kuryātpaścime dakṣiṇe 'pi vā // ŚivP_7.2,27.8ab/
śobhanāmagnitaḥ kiṃcinnimnāmunmīlikāṃ śanaiḥ // ŚivP_7.2,27.8cd/
agreṇa kuṇḍābhimukhīṃ kiṃcidutsṛjya mekhalām // ŚivP_7.2,27.9ab/
notsedhaniyamo vedyāḥ sā mārdī vātha saikatī // ŚivP_7.2,27.9cd/
maṃḍalaṃ gośakṛttoyairmānaṃ pātrasya noditam // ŚivP_7.2,27.10ab/
kuṇḍaṃ ca mṛnmayaṃ vedimālipedgomayāṃbunā // ŚivP_7.2,27.10cd/
prakṣālya tāpayetpātraṃ prokṣayedanyadaṃbhasā // ŚivP_7.2,27.11ab/
svasūtroktaprakāreṇa kuṇḍādau villikhettataḥ // ŚivP_7.2,27.11cd/
saṃprokṣya kalpayeddarbhaiḥ puṣpairvā vahniviṣṭaram // ŚivP_7.2,27.12ab/
arcanārthaṃ ca homārthaṃ sarvadravyāṇi sādhayet // ŚivP_7.2,27.12cd/
prakṣālyakṣālanīyāni prokṣaṇyā prokṣya śodhayet // ŚivP_7.2,27.13ab/
maṇijaṃ kāṣṭhajaṃ vātha śrotriyāgārasambhavam // ŚivP_7.2,27.13cd/

1 adantatvamārṣam

576b

anyaṃ vābhyarhitaṃ vahniṃ tataḥ sādhāramānayet // ŚivP_7.2,27.14ab/

triḥ pradakṣiṇamāvṛtya kuṇḍāderupari kramāt // ŚivP_7.2,27.14cd/

vahnibījaṃ samuccārya tvādadhītāgnimāsane // ŚivP_7.2,27.15ab/

yonimārgeṇa vā tadvadātmanaḥ saṃmukhena vā // ŚivP_7.2,27.15cd/

niyogaḥ pradeśa sarvaṃ kuṃḍaṃ kuryādvicakṣaṇaḥ // ŚivP_7.2,27.16ab/

svanābhyaṃtaḥsthitaṃ vahniṃ tadraṃdhrādvisphuliṃgavad // ŚivP_7.2,27.16cd/

nirgamya pāvake bahye līnaṃ biṃbākṛti smaret // ŚivP_7.2,27.17ab/

ājyasaṃskāraparyaṃtamanvādhānapurassaram // ŚivP_7.2,27.17cd/

svasūtroktakramātkuryānmūlamantreṇa mantravit // ŚivP_7.2,27.18ab/

śivamūrtiṃ samabhyarcya tato dakṣiṇapārśvataḥ // ŚivP_7.2,27.18cd/

nyasya mantraṃ ghṛte mudrāṃ darśayeddhenusaṃjñitām // ŚivP_7.2,27.19ab/

sruksruvau taijasau grāhyau na kāṃsyāyasasaisakau // ŚivP_7.2,27.19cd/

yajñadārumayau vāpi smārtau vā śilpasammatau // ŚivP_7.2,27.20ab/

parṇe vā brahmavṛkṣāderacchidre madhya utthite // ŚivP_7.2,27.20cd/

saṃsṛjya darbhaistau vahnau saṃtāpya prokṣayetpunaḥ // ŚivP_7.2,27.21ab/

pārārṣarcyasvasūtroktakrameṇa śivapūrvakaiḥ // ŚivP_7.2,27.21cd/

juhuyādaṣṭabhirbījairagnisaṃskārasiddhaye // ŚivP_7.2,27.22ab/

bhruṃstuṃbruśruṃ krameṇaiva puṃḍraṃdramityataḥ param // ŚivP_7.2,27.22cd/

bījāni sapta saptānāṃ jihvānāmanupūrvaśaḥ // ŚivP_7.2,27.23ab/

triśikhā madhyamā jihvā bahurūpasamāhvayā // ŚivP_7.2,27.23cd/

raktāgneyī nairṛtī ca kṛṣṇānyā suprabhā matā // ŚivP_7.2,27.24ab/

atiriktā marujjihvā svanāmānuguṇaprabhā // ŚivP_7.2,27.24cd/

svabijānantaraṃ vācyā svāhāṃtañca yathākramam // ŚivP_7.2,27.25ab/

jihvāmaṃtraistu tairhutvājyaṃ jihvāstvekaikaśa kramāt // ŚivP_7.2,27.25cd/

raṃ vahnayeti svāheti madhye hutvāhutitrayam // ŚivP_7.2,27.26ab/

sarpiṣā vā samidbhirvā pariṣecanamācaret // ŚivP_7.2,27.26cd/

evaṃ kṛte śivāgniḥ syātsmarettatra śivāsanam // ŚivP_7.2,27.27ab/

tatrāvāhya yajeddevamardhanārīśvaraṃ śivam // ŚivP_7.2,27.27cd/

dīpāntaṃ pariṣicyātha samiddhomaṃ samācaret // ŚivP_7.2,27.27ef/

tāḥ pālāśyaḥ parā vāpi yājñiyā dvādaśāṃgulāḥ // ŚivP_7.2,27.28ab/

avakrā na svayaṃ śuṣkāssatvaco nirvraṇāḥ samāḥ // ŚivP_7.2,27.28cd/

daśāṃgulā vā vihitāḥ kaniṣṭhāṃgulisaṃmitāḥ // ŚivP_7.2,27.29ab/

prādeśamātrā vālābhe hotavyāḥ sakalā api // ŚivP_7.2,27.29cd/

dūrvāpatrasamākārāṃ caturaṃgulamāyatām // ŚivP_7.2,27.30ab/

dadyādājyāhutiṃ paścādannamakṣapramāṇataḥ // ŚivP_7.2,27.30cd/

lājāṃstathā sarṣapāṃśca yavāṃścaiva tilāṃstathā // ŚivP_7.2,27.31ab/

sarpiṣāktāni bhakṣyāṇi lehyacoṣyāṇi sambhave // ŚivP_7.2,27.31cd/

daśaivāhutayastatra pañca vā tritayaṃ ca vā // ŚivP_7.2,27.32ab/

hotavyāḥ śaktito dadyādekamevātha vāhutim // ŚivP_7.2,27.32cd/

śruveṇājyaṃ samityādyāsrucāśeṣātkareṇa vā // ŚivP_7.2,27.33ab/

tatra divyena hotavyaṃ tīrthenārṣeṇa vā tathā // ŚivP_7.2,27.33cd/

dravyeṇaikena vā 'lābhe juhuyācchraddhayā punaḥ // ŚivP_7.2,27.34ab/

prāyaścittāya juhuyānmaṃtrayitvāhutitrayam // ŚivP_7.2,27.34cd/

577a

tato homaviśiṣṭena ghṛtenāpūrya vai srucam // ŚivP_7.2,27.35ab/

nidhāya puṣpaṃ tasyāgre śruveṇādhomukhena tām // ŚivP_7.2,27.35cd/

sadarbhena samācchādya mūlenāṃjalinotthitaḥ // ŚivP_7.2,27.36ab/

vauṣaḍaṃtena juhuyāddhārāṃ tu yavasaṃmitām // ŚivP_7.2,27.36cd/

itthaṃ pūrṇāhutiṃ kṛtvā pariṣiṃcecca pūrvavat // ŚivP_7.2,27.37ab/

tata udvāsya deveśaṃ gopayettu hutāśanam // ŚivP_7.2,27.37cd/

tamapyudvāsya vā nābhau yajetsaṃdhāya nityaśaḥ // ŚivP_7.2,27.38ab/

athavā vahnimānīya śivaśāstroktavartmanā // ŚivP_7.2,27.38cd/

vāgīśīgarbhasaṃbhūtaṃ saṃskṛtya vidhivadyajet // ŚivP_7.2,27.39ab/

anvādhānaṃ punaḥ kṛtvā paridhīn paridhāya ca // ŚivP_7.2,27.39cd/

pātrāṇi dvandvarūpeṇa nikṣipyeṣṭvā śivaṃ tataḥ // ŚivP_7.2,27.40ab/

saṃśodhya prokṣaṇīpātraṃ prokṣyatāni tadaṃbhasā // ŚivP_7.2,27.40cd/

praṇītāpātramaiśānyāṃ vinyasyā pūritaṃ jalaiḥ // ŚivP_7.2,27.41ab/

ājyasaṃskāraparyaṃtaṃ kṛtvā saṃśodhya sraksruvau // ŚivP_7.2,27.41cd/

garbhādhānaṃ puṃsavanaṃ sīmantonnayanaṃ tataḥ // ŚivP_7.2,27.42ab/

kṛtvā pṛthakpṛthagghutvā jātamagniṃ vicintayet // ŚivP_7.2,27.42cd/

tripādaṃ saptahastaṃ ca catuḥśṛṃgaṃ dviśīrṣakam // ŚivP_7.2,27.43ab/

madhupiṃgaṃ trinayanaṃ sakapardenduśekharam // ŚivP_7.2,27.43cd/

raktaṃ raktāmbarālepaṃ mālyabhūṣanabhūṣitam // ŚivP_7.2,27.44ab/

sarvalakṣaṇasaṃpannaṃ sopavītaṃ trimekhalam // ŚivP_7.2,27.44cd/

śaktimantaṃ sruksruvau ca dadhānaṃ dakṣiṇe kare // ŚivP_7.2,27.45ab/

tomaraṃ tālavṛṃtaṃ ca ghṛtapātraṃ tathetaraiḥ // ŚivP_7.2,27.45cd/

jātaṃ dhyātvaivamākāraṃ jātakarma samācaret // ŚivP_7.2,27.46ab/

nālāpanayanaṃ kṛtvā tataḥ saṃśodhya sūtakam // ŚivP_7.2,27.46cd/

śivāgnirucināmāsya kṛtvāhutipurassaram // ŚivP_7.2,27.47ab/

pitrorvisarjanaṃ kṛtvā caulopanayanādikam // ŚivP_7.2,27.47cd/

aptoryāmāvasānāntaṃ kṛtvā saṃskāramasya tu // ŚivP_7.2,27.48ab/

ājyadhārādihomaṃ ca kṛtvā sviṣṭakṛtaṃ tataḥ // ŚivP_7.2,27.48cd/

ramityanena bījena pariṣiṃcettataḥ param // ŚivP_7.2,27.49ab/

brahmaviṣṇuśiveśānāṃ lokeśānāṃ tathaiva ca // ŚivP_7.2,27.49cd/

tadastrāṇāṃ ca paritaḥ kṛtvā pūjāṃ yathākramam // ŚivP_7.2,27.50ab/

dhūpadīpādisiddhyarthaṃ vahnimuddhṛtya kṛtyavit // ŚivP_7.2,27.50cd/

sādhayitvājyapūrvāṇi dravyāṇi punareva ca // ŚivP_7.2,27.51ab/

kalpayitvāsanaṃ vahnau tatrāvāhya yathāpurā // ŚivP_7.2,27.51cd/

saṃpūjya devaṃ devīṃ ca tataḥ pūrṇāṃtamācaret // ŚivP_7.2,27.52ab/

atha vā svāśramoktaṃ tu vahnikarma śivārpaṇam // ŚivP_7.2,27.52cd/

buddhvā śivāśramī kuryānna ca tatrāparo vidhiḥ // ŚivP_7.2,27.53ab/

śivāgnerbhasmasaṃgrāhyamagnihotrodbhavaṃ tu vā // ŚivP_7.2,27.53cd/

vaivāhognibhavaṃ vāpi pakvaṃ śuci sugaṃdhi ca // ŚivP_7.2,27.54ab/

kapilāyāḥ śakṛcchastaṃ gṛhītaṃ gagane patat // ŚivP_7.2,27.54cd/

na klinnaṃ nātikaṭhinaṃ na durgandhaṃ na śoṣitam // ŚivP_7.2,27.55ab/

uparyadhaḥ parityajya gṛhṇīyātpatitaṃ yadi // ŚivP_7.2,27.55cd/

piṃḍīkṛtya śivāgnyādau tatkṣipenmūlamaṃtrataḥ // ŚivP_7.2,27.56ab/

577b

apakvamatipākvaṃ ca saṃtyajya bhasitaṃ sitam // ŚivP_7.2,27.56cd/

ādāya vā samāloḍya bhasmādhāre vinikṣipet // ŚivP_7.2,27.57ab/

taijasaṃ dāravaṃ vāpi mṛnmayaṃ śailameva ca // ŚivP_7.2,27.57cd/

anyadvā śobhanaṃ śuddhaṃ bhasmādhāraṃ prakalpayet // ŚivP_7.2,27.58ab/

same deśe śubhe śuddhe dhanavadbhasma nikṣipet // ŚivP_7.2,27.58cd/

na cāyuktakare dadyānnaivāśucitale kṣipet // ŚivP_7.2,27.59ab/

na saṃspṛśecca nīcāṃgairnopekṣeta na laṃghayet // ŚivP_7.2,27.59cd/

tasmādbhasitamādāya viniyuṃjīta mantrataḥ // ŚivP_7.2,27.60ab/

kāleṣūkteṣu nānyatra nāyogyebhyaḥ pradāpayet // ŚivP_7.2,27.60cd/

bhasmasaṃgrahaṇaṃ kuryāddeve 'nudvāsite sati // ŚivP_7.2,27.61ab/

udvāsane kṛte yasmāccaṇḍabhasma prajāpate // ŚivP_7.2,27.61cd/

agnikārye kṛte paścācchivaśāstroktamārgataḥ // ŚivP_7.2,27.62ab/

svasūtroktaprakārādvā balikarma samācaret // ŚivP_7.2,27.62cd/

atha vidyāsanaṃ nyasya supralipte tu maṇdale // ŚivP_7.2,27.63ab/

vidyākośaṃ pratiṣṭhāpya yajetpuṣpādibhiḥ kramāt // ŚivP_7.2,27.63cd/

vidyāyāḥ purataḥ kṛtvā gurorapi ca maṇḍalam // ŚivP_7.2,27.64ab/

tatrāsanavaraṃ kṛtvā puṣpādyai gurumarcayet // ŚivP_7.2,27.64cd/

tatonupūjayetpūjyān bhojayecca bubhukṣitān // ŚivP_7.2,27.65ab/

tatassvayaṃ ca bhuṃjīta śuddhamannaṃ yathāsukham // ŚivP_7.2,27.65cd/

niveditaṃ ca vā deve taccheṣaṃ cātmaśuddhaye // ŚivP_7.2,27.66ab/

śraddadhāno na lobhena na caṇḍāya samarpitam // ŚivP_7.2,27.66cd/

gandhamālyādi yaccānyattatrāpyeṣa samo vidhiḥ // ŚivP_7.2,27.67ab/

na tu tatra śivosmīti buddhiṃ kuryādvicakṣaṇaḥ // ŚivP_7.2,27.67cd/

bhuktvācamya śivaṃ dhyātvā hṛdaye mūlamuccaret // ŚivP_7.2,27.68ab/

kālaśeṣaṃ nayedyogyaiḥ śivaśāstrakathādibhiḥ // ŚivP_7.2,27.68cd/

rātrau vyatīte pūrvāṃśe kṛtvā pūjāṃ manoharām // ŚivP_7.2,27.69ab/

śivayoḥ śayanaṃ tvekaṃ kalpayedatiśobhanam // ŚivP_7.2,27.69cd/

bhakṣyabhojyāṃbarālepapuṣpamālādikaṃ tathā // ŚivP_7.2,27.70ab/

manasā karmaṇā vāpi kṛtvā sarvaṃ manoharam // ŚivP_7.2,27.70cd/

tato devasya devyāśca pādamūle śucissvapet // ŚivP_7.2,27.71ab/

gṛhastho bhāryayā sārdhaṃ tadanye 'pi tu kevalāḥ // ŚivP_7.2,27.71cd/

pratyūṣasamayaṃ buddhvā mātrāmādyāmudīrayet // ŚivP_7.2,27.72ab/

praṇamya manasāṃ devaṃ sāṃbaṃ sagaṇamavyayam // ŚivP_7.2,27.72cd/

deśakālocitaṃ kṛtvā śaucādyamapi śaktitaḥ // ŚivP_7.2,27.73ab/

śaṃkhādininadairdivyairdevaṃ devīṃ ca bodhayet // ŚivP_7.2,27.73cd/

tatastatsamayonnidraiḥ puṣpairatisugaṃdhibhiḥ // ŚivP_7.2,27.74ab/

nirvartya śivayoḥ pūjāṃ prārabheta puroditam // ŚivP_7.2,27.74cd/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe agnikāryavarṇanaṃ nāma saptaviṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 28 upamanyuruvāca ataḥ paraṃ pravakṣyāmi śivāśramaniṣeviṇām // ŚivP_7.2,28.1ab/
śivaśāstroktamārgeṇa naimittikavidhikramam // ŚivP_7.2,28.1cd/
sarveṣvapi ca māseṣu pakṣayorubhayorapi // ŚivP_7.2,28.2ab/ 578a

aṣṭābhyāṃ ca caturdaśyāṃ tathā parvāṇi ca kramāt // ŚivP_7.2,28.2cd/

ayane viṣuve caiva grahaṇeṣu viśeṣataḥ // ŚivP_7.2,28.3ab/

kartavyā mahatī pūjā hyadhikā vāpi śaktitaḥ // ŚivP_7.2,28.3cd/

māsimāsi yathānyāyaṃ brahmakūrcaṃ prasādhya tu // ŚivP_7.2,28.4ab/

snāpayitvā śivaṃ tena pibeccheṣamupoṣitaḥ // ŚivP_7.2,28.4cd/

brahmahatyādidoṣāṇāmatīva mahatāmapi // ŚivP_7.2,28.5ab/

niṣkṛtirbrahmakūrcasya pānānnānyā viśiṣyate // ŚivP_7.2,28.5cd/

pauṣe puṣyanakṣatre kuryānnīrājanaṃ vibhoḥ // ŚivP_7.2,28.6ab/

māghe maghākhye nakṣatre pradadyād ghṛtakaṃbalam // ŚivP_7.2,28.6cd/

phālgune cottarānte vai prārabheta mahotsavam // ŚivP_7.2,28.7ab/

caitre citrāpaurṇamāsyāṃ dolāṃ kuryādyathāvidhi // ŚivP_7.2,28.7cd/

vaiśākhyāṃ tu viśākhāyāṃ kuryātpuṣpamahālayam // ŚivP_7.2,28.8ab/

jyeṣṭhe mūlākhyanakṣatre śītakumbhaṃ pradāpayet // ŚivP_7.2,28.8cd/

āṣāḍhe cottarāṣāḍhe pavitrāropaṇaṃ tathā // ŚivP_7.2,28.9ab/

śrāvaṇe prākṛtānyāpi maṇḍalāni prakalpayet // ŚivP_7.2,28.9cd/

śraviṣṭhākhye tu nakṣatre prauṣṭhapadyāṃ tataḥ param // ŚivP_7.2,28.10ab/

prokṣayecca jalakrīḍāṃ pūrvāṣāḍhāśraye dine // ŚivP_7.2,28.10cd/

āśvayujyāṃ tato dadyātpāyasaṃ ca navodanam // ŚivP_7.2,28.11ab/

agnikāryaṃ ca tenaiva kuryācchatabhiṣagdine // ŚivP_7.2,28.11cd/

kārtikyāṃ kṛtikāyoge dadyāddīpasahasrakam // ŚivP_7.2,28.12ab/

mārgaśīrṣe tathārdrāyāṃ ghṛtena snāpayecchivam // ŚivP_7.2,28.12cd/

aśaktasteṣu kāleṣu kuryādutsavameva vā // ŚivP_7.2,28.13ab/

āsthānaṃ vā mahāpūjāmadhikaṃ vā samarcanam // ŚivP_7.2,28.13cd/

āvṛtte 'pi ca kalyāṇe praśasteṣvapi karmasu // ŚivP_7.2,28.14ab/

daurmanasye durācāre duḥsvapne duṣṭadarśane // ŚivP_7.2,28.14cd/

utpāte vāśubhenyasminroge vā prabale 'tha vā // ŚivP_7.2,28.15ab/

snānapūjājapadhyānahomadānādikāḥ kriyaḥ // ŚivP_7.2,28.15cd/

nirmitānuguṇāḥ kāryāḥ puraścaraṇapūrvikāḥ // ŚivP_7.2,28.16ab/

śivānale ca vihate punassandhānamācaret // ŚivP_7.2,28.16cd/

ya evaṃ śarvadharmiṣṭho vartate nityamudyataḥ // ŚivP_7.2,28.17ab/

tasyaikajanmanā muktiṃ prayacchati maheśvaraḥ // ŚivP_7.2,28.17cd/

etadyathottaraṃ kuryānnityanaimittikeṣu yaḥ // ŚivP_7.2,28.18ab/

divyaṃ śrīkaṃṭhanāthasya sthānamādyaṃ sa gacchati // ŚivP_7.2,28.18cd/

tatra bhuktvā mahābhogānkalpakoṭiśatannaraḥ // ŚivP_7.2,28.19ab/

kālāṃtarecyutastasmādaumaṃ kaumārameva ca // ŚivP_7.2,28.19cd/

saṃprāpya vaiṣṇavaṃ brāhmaṃ rudralokaṃ viśeṣataḥ // ŚivP_7.2,28.20ab/

tatroṣitvā ciraṃ kālaṃ bhuktvā bhogānyathoditān // ŚivP_7.2,28.20cd/

punaścordhvaṃ gatastasmādatītya sthānapañcakam // ŚivP_7.2,28.21ab/

śrīkaṇṭhājjñānamāsādya tasmācchaivapuraṃ vrajet // ŚivP_7.2,28.21cd/

ardhacaryārataścāpi dvirāvṛttyaivameva tu // ŚivP_7.2,28.22ab/

paścājjñānaṃ samāsādya śivasāyujyamāpnuyāt // ŚivP_7.2,28.22cd/

ardhārdhacarito yastu dehī dehakṣayātparam // ŚivP_7.2,28.23ab/

aṃḍāṃtaṃ vordhvamavyaktamatītya bhuvanadvayam // ŚivP_7.2,28.23cd/

saṃprāpya pauruṣaṃ raudrasthānamadrīndrajāpateḥ // ŚivP_7.2,28.24ab/

578b

anekayugasāhasraṃ bhuktvā bhogānanekadhā // ŚivP_7.2,28.24cd/

puṇyakṣaye kṣitiṃ prāpya kule mahati jāyate // ŚivP_7.2,28.25ab/

tatrāpi pūrvasaṃskāravaśena sa mahādyutiḥ // ŚivP_7.2,28.25cd/

paśudharmānparityajya śivadharmarato bhavet // ŚivP_7.2,28.26ab/

taddharmagauravādeva dhyātvā śivapuraṃ vrajet // ŚivP_7.2,28.26cd/

bhogāṃśca vividhānbhuktvā vidyeśvarapadaṃ vrajet // ŚivP_7.2,28.27ab/

tatra vidyeśvaraissārdhaṃ bhuktvā bhogānbahūnkramāt // ŚivP_7.2,28.27cd/

aṇḍasyāṃtarbahirvātha sakṛdāvartate punaḥ // ŚivP_7.2,28.28ab/

tato labdhvā śivajñānaṃ parāṃ bhaktimavāpya ca // ŚivP_7.2,28.28cd/

śivasādharmyamāsādya na bhūyo vinivartate // ŚivP_7.2,28.29ab/

yaścātīva śive bhakto viṣayāsaktacittavat // ŚivP_7.2,28.29cd/

śivadarmānaso kurvannakurvanvāpi mucyate // ŚivP_7.2,28.30ab/

ekāvṛtto dvirāvṛttastrirāvṛtto nivartakaḥ // ŚivP_7.2,28.30cd/

na punaścakravartī syācchivadharmādhikāravān // ŚivP_7.2,28.31ab/

tasmāccchivāśrito bhūtvā yena kenāpi hetunā // ŚivP_7.2,28.31cd/

śivadharme matiṃ kuryācchreyase cetkṛtodyamaḥ // ŚivP_7.2,28.32ab/

nātra nirbaṃdhayiṣyāmo vayaṃ kecana kenacit // ŚivP_7.2,28.32cd/

nirbandhebhyo 'tivādebhyaḥ prakṛtyaitanna rocate // ŚivP_7.2,28.33ab/

rocate vā parebhyastu puṇyasaṃskāragauravāt // ŚivP_7.2,28.33cd/

saṃsārakāraṇaṃ yeṣāṃ na praroḍhumalaṃ bhavet // ŚivP_7.2,28.34ab/

prakṛtyanuguṇaṃ tasmādvimṛśyaitadaśeṣataḥ // ŚivP_7.2,28.34cd/

śivadharme 'dhikurvīta yadīcchecchivamātmanaḥ // ŚivP_7.2,28.35ab/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe nityanaimittikavidhivarṇanaṃ nāmāṣṭāviṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 29 śrīkṛṣṇa uvāca bhagavaṃstvanmukhādeva śrutaṃ śrutisamaṃ mayā // ŚivP_7.2,29.1ab/
svāśritānāṃ śivaproktaṃ nityanaimittikaṃ tathā // ŚivP_7.2,29.1cd/
idānīṃ śrotumicchāmi śivadharmādhikāriṇām // ŚivP_7.2,29.2ab/
kāmyamapyasti cetkarma vaktumarhasi sāmpratam // ŚivP_7.2,29.2cd/
upamanyuruvāca astyaihikaphalaṃ kiñcidāmuṣmikaphalaṃ tathā // ŚivP_7.2,29.3ab/
aihikāmuṣmikañcāpi tacca pañcavidhaṃ punaḥ // ŚivP_7.2,29.3cd/
kiṃcitkriyāmayaṃ karma kiṃcitkarma tapo mayam // ŚivP_7.2,29.4ab/
japadhyānamayaṃ kiṃcitkiṃcitsarvamayaṃ tathā // ŚivP_7.2,29.5ab/
kriyāmayaṃ tathā bhinnaṃ homadānārcanakramāt // ŚivP_7.2,29.5cd/
sarvaśaktimatāmeva nānyeṣāṃ saphalaṃ bhavet // ŚivP_7.2,29.6ab/
śaktiścājñā madeśasya śivasya paramātmanaḥ // ŚivP_7.2,29.6cd/
tasmātkāmyāni karmāṇi kuryādājñādharodvijaḥ // ŚivP_7.2,29.7ab/
atha vakṣyāmi kāmyaṃ hi cehāmutra phalapradam // ŚivP_7.2,29.7cd/
śaivairmāheśvaraiścaiva kāryamaṃtarbahiḥ kramāt // ŚivP_7.2,29.8ab/
śivo maheśvaraśceti nātyaṃtamiha bhidyate // ŚivP_7.2,29.8cd/
yathā tathā na bhidyaṃte śaivā māheśvarā api // ŚivP_7.2,29.9ab/
śivāśritā hi te śaivā jñānayajñaratā narāḥ // ŚivP_7.2,29.9cd/
māheśvarāssamākhyātā karmayajñaratā bhuvi // ŚivP_7.2,29.10ab/ 579a

tasmādābhyantare kuryuḥ śaivā māheśvarā vahiḥ // ŚivP_7.2,29.10cd/

na tu prayogo bhidyeta vakṣyamāṇasya karmaṇaḥ // ŚivP_7.2,29.11ab/

parīkṣya bhūmiṃ vidhivadgaṃdhavarṇarasādibhiḥ // ŚivP_7.2,29.11cd/

manobhilaṣite tatra vitānavitatāṃbare // ŚivP_7.2,29.12ab/

supralipte mahīpṛṣṭhe darpaṇodarasaṃnibhe // ŚivP_7.2,29.12cd/

prācīmutpādayetpūrvaṃ śāstradṛṣṭena vartmanā // ŚivP_7.2,29.13ab/

ekahastaṃ dvihastaṃ vā maṇḍalaṃ parikalpayet // ŚivP_7.2,29.13cd/

ālikhedvimalaṃ padmamaṣṭapatraṃ sakarṇikam // ŚivP_7.2,29.14ab/

ratnahemādibhiścūrṇairyathāsaṃbhavasaṃbhṛtaiḥ // ŚivP_7.2,29.14cd/

pañcāvaraṇasaṃyuktaṃ bahuśobhāsamanvitam // ŚivP_7.2,29.15ab/

daleṣu siddhayaḥ kalpyāḥ kesareṣu saśaktikāḥ // ŚivP_7.2,29.15cd/

rudrā vāmādayastvaṣṭau pūrvādidalataḥ kramāt // ŚivP_7.2,29.16ab/

karṇikāyāṃ ca vairāgyaṃ bījeṣu nava śaktayaḥ // ŚivP_7.2,29.16cd/

skande śivātmako dharmo nāle jñānaṃ śivāśrayam // ŚivP_7.2,29.17ab/

karṇikopari cāgneyaṃ maṃḍalaṃ sauramaindavam // ŚivP_7.2,29.17cd/

śivavidyātmatattvākhyaṃ tattvatrayamataḥ param // ŚivP_7.2,29.18ab/

sarvāsanopari sukhaṃ vicitrakusumānvitam // ŚivP_7.2,29.18cd/

pañcāvaraṇasaṃyuktaṃ pūjayedaṃbayā saha // ŚivP_7.2,29.19ab/

śuddhasphaṭikasaṃkāśaṃ prasannaṃ śītaladyutim // ŚivP_7.2,29.19cd/

vidyudvalayasaṃkāśajaṭāmukuṭabhūṣitam // ŚivP_7.2,29.20ab/

śārdūlacarmavasanaṃ kiñcitsmitamukhāṃbujam // ŚivP_7.2,29.20cd/

raktapadmadalaprakhyapādapāṇitalādharam // ŚivP_7.2,29.21ab/

sarvalakṣaṇasaṃpannaṃ sarvābharaṇabhūṣitam // ŚivP_7.2,29.21cd/

divyāyudhavarairyuktaṃ divyagaṃdhānulepanam // ŚivP_7.2,29.22ab/

pañcavaktraṃ daśabhujaṃ candrakhaṇḍaśikhāmaṇim // ŚivP_7.2,29.22cd/

asya pūrvamukhaṃ saumyaṃ bālārkasadṛśaprabham // ŚivP_7.2,29.23ab/

trilocanāraviṃdāḍhyaṃ kṛtabāleṃduśekharam // ŚivP_7.2,29.23cd/

dakṣiṇaṃ nīlajīmūtasamānaruciraprabham // ŚivP_7.2,29.24ab/

bhrukuṭīkuṭilaṃ ghoraṃ raktavṛttekṣaṇatrayam // ŚivP_7.2,29.24cd/

daṃṣṭrākarālaṃ durdharṣaṃ sphuritādharapallavam // ŚivP_7.2,29.25ab/

uttaraṃ vidrumaprakhyaṃ nīlālakavibhūṣitam // ŚivP_7.2,29.25cd/

savilāsaṃ trinayanaṃ candrābharaṇaśekharam // ŚivP_7.2,29.26ab/

paścimaṃ pūrṇacandrābhaṃ locanatritayojjvalam // ŚivP_7.2,29.26cd/

candrarekhādharaṃ saumyaṃ maṃdasmitamanoharam // ŚivP_7.2,29.27ab/

pañcamaṃ sphaṭikaprakhyamiṃdurekhāsamujjvalam // ŚivP_7.2,29.27cd/

atīva saumyamutphullalocanatritayojjvalam // ŚivP_7.2,29.28ab/

dakṣiṇe śūlaparaśuvajrakhaḍgānalojjvalam // ŚivP_7.2,29.28cd/

savye ca nāganārācaghaṇṭāpāśāṃkuśojjvalam // ŚivP_7.2,29.29ab/

nivṛttyājānusaṃbaddhamānābheśca pratiṣṭhayā // ŚivP_7.2,29.29cd/

ākaṃṭhaṃ vidyayā tadvadālalāṭaṃ tu śāṃtayā // ŚivP_7.2,29.30ab/

tadūrdhvaṃ śāṃtyatītākhyakalayā parayā tathā // ŚivP_7.2,29.30cd/

pañcādhvavyāpinaṃ sākṣātkalāpañcakavigraham // ŚivP_7.2,29.31ab/

īśānamukuṭaṃ devaṃ puruṣākhyaṃ purātanam // ŚivP_7.2,29.31cd/

aghorahṛdayaṃ tadvadvāmaguhyaṃ maheśvaram // ŚivP_7.2,29.32ab/

579b

sadyapādaṃ ca tanmūrtimaṣṭatriṃśatkalāmayam // ŚivP_7.2,29.32cd/

mātṛkāmayamīśānaṃ pañcabrahmamayaṃ tathā // ŚivP_7.2,29.33ab/

oṃkārākhyamayaṃ caiva haṃsaśaktyā samanvitam // ŚivP_7.2,29.33cd/

tathecchātmikayā śaktyā samārūḍhāṃkamaṃḍalam // ŚivP_7.2,29.34ab/

jñānākhyayā dakṣiṇato vāmataśca kriyākhyayā // ŚivP_7.2,29.34cd/

tattvatrayamayaṃ sākṣādvidyāmūrtiṃ sadāśivam // ŚivP_7.2,29.35ab/

mūrtimūlena saṃkalpya sakalīkṛtya ca kramāt // ŚivP_7.2,29.35cd/

saṃpūjya ca yathānyāyamarghāntaṃ mūlavidyayā // ŚivP_7.2,29.36ab/

mūrtimantaṃ śivaṃ sākṣācchaktyā paramayā saha // ŚivP_7.2,29.36cd/

tatrāvāhya mahādevaṃ sadasadvyaktivarjitam // ŚivP_7.2,29.37ab/

pañcopakaraṇaṃ kṛtvā pūjayetparameśvaram // ŚivP_7.2,29.37cd/

brahmabhiśca ṣaḍaṅgaiśca tato mātṛkayā saha // ŚivP_7.2,29.38ab/

praṇavena śivenaiva śaktiyuktena ca kramāt // ŚivP_7.2,29.38cd/

śāṃtena vā tathānyaiśca vedamantraiśca kṛtsnaśaḥ // ŚivP_7.2,29.39ab/

pūjayetparamaṃ devaṃ kevalena śivena vā // ŚivP_7.2,29.39cd/

pādyādimukhavāsāṃtaṃ kṛtvā prasthāpanaṃ vinā // ŚivP_7.2,29.40ab/

pañcāvaraṇapūjāṃ tu hyārabheta yathākramam // ŚivP_7.2,29.40cd/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe kāmyakarmavarṇanaṃ nāmaikonatriṃśattamo 'dhyāyaḥ

Chapter 30 tatrādau śivayoḥ pārśve dakṣiṇe vāmataḥ kramāt // ŚivP_7.2,30.1ab/
gaṃdhādyairarcayetpūrvaṃ devau heraṃbaṣaṇmukhau // ŚivP_7.2,30.1cd/
tato brahmāṇi parita īśānādi yathākramam // ŚivP_7.2,30.2ab/
saśaktikāni sadyāṃtaṃ prathamāvaraṇe yajet // ŚivP_7.2,30.2cd/
ṣaḍaṃgānyapi tatraiva hṛdayādīnyanukramāt // ŚivP_7.2,30.3ab/
śivasya ca śivāyāśca vāhneyādi samarcayet // ŚivP_7.2,30.3cd/
tatra vāmādikānrudrānaṣṭau vāmādiśaktibhiḥ // ŚivP_7.2,30.4ab/
arcayedvā na vā paścātpūrvādiparitaḥ kramāt // ŚivP_7.2,30.4cd/
prathamāvaraṇaṃ proktaṃ mayā te yadunaṃdana // ŚivP_7.2,30.5ab/
dvitīyāvaraṇaṃ prītyā procyate śraddhayā śṛṇu // ŚivP_7.2,30.5cd/
anaṃtaṃ pūrvādikpatre tacchaktiṃ tasya vāmataḥ // ŚivP_7.2,30.6ab/
sūkṣmaṃ dakṣiṇadikpatre saha śaktyā samarcayet // ŚivP_7.2,30.6cd/
tataḥ paścimadikpatre saha śaktyā śivottamam // ŚivP_7.2,30.7ab/
tathaivottaradikpatre caikanetraṃ samarcayet // ŚivP_7.2,30.7cd/
ekarudraṃ ca tacchaktiṃ paścādīśadale 'rcayet // ŚivP_7.2,30.8ab/
trimūrtiṃ tasya śaktiṃ ca pūjayedagnidigdale // ŚivP_7.2,30.8cd/
śrīkaṇṭhaṃ nairṛte patre tacchaktiṃ tasya vāmataḥ // ŚivP_7.2,30.9ab/
tathaiva mārute patre śikhaṃḍīśaṃ samarcayet // ŚivP_7.2,30.9cd/
dvitīyāvaraṇe cejyāssarvartaścakravartinaḥ // ŚivP_7.2,30.10ab/
tṛtīyāvaraṇe pūjyāḥ śaktibhiścāṣṭamūrtayaḥ // ŚivP_7.2,30.10cd/
aṣṭasu kramaśo dikṣu pūrvādiparitaḥ kramāt // ŚivP_7.2,30.11ab/
bhavaḥ śarvastatheśāno rudraḥ paśupatistataḥ // ŚivP_7.2,30.11cd/
ugro bhīmo mahādeva ityaṣṭau mūrtayaḥ kramāt // ŚivP_7.2,30.12ab/
anaṃtaraṃ tataścaiva mahādevādayaḥ kramāt // ŚivP_7.2,30.12cd/
śaktibhissaha saṃpūjyāstatraikādaśamūrtayaḥ // ŚivP_7.2,30.12ef/ 580a

mahādevaḥ śivo rudraḥ śaṃkaro nīlalohitaḥ // ŚivP_7.2,30.13ab/

īśāno vijayo bhīmo devadevo bhavodbhavaḥ // ŚivP_7.2,30.13cd/

kapardīśaśca kathyaṃte tathaikādaśaśaktayaḥ // ŚivP_7.2,30.14ab/

tatrāṣṭau prathamaṃ pūjyāḥ vāhneyādi yathākramam // ŚivP_7.2,30.14cd/

devadevaḥ pūrvapatre īśānaṃ cāgnigocare // ŚivP_7.2,30.15ab/

bhavodbhavastayormadhye kapālīśastataḥ param // ŚivP_7.2,30.15cd/

tasminnāvaraṇe bhūyo vṛṣendraṃ purato yajet // ŚivP_7.2,30.16ab/

naṃdinaṃ dakṣiṇe tasya mahākālaṃ tathottare // ŚivP_7.2,30.16cd/

śāstāraṃ vahnidikpatre mātḥrdakṣiṇadigdale // ŚivP_7.2,30.17ab/

gajāsyaṃ nairṛte patre ṣaṇmukhaṃ vāruṇe punaḥ // ŚivP_7.2,30.17cd/

jyeṣṭhāṃ vāyudale gaurīmuttare caṃḍamaiśvare // ŚivP_7.2,30.18ab/

śāstṛnandīśayormadhye munīndraṃ vṛṣabhaṃ yajet // ŚivP_7.2,30.18cd/

mahākālasyottarataḥ piṃgalaṃ tu samarcayet // ŚivP_7.2,30.19ab/

śāstṛmātṛsamūhasya madhye bhṛṃgīśvaraṃ tataḥ // ŚivP_7.2,30.19cd/

mātṛvighneśamadhye tu vīrabhadraṃ samarcayet // ŚivP_7.2,30.20ab/

skandavighneśayormadhye yajeddevīṃ sarasvatīm // ŚivP_7.2,30.20cd/

jyeṣṭhākumārayormadhye śriyaṃ śivapadārcitām // ŚivP_7.2,30.21ab/

jyeṣṭhāgaṇāmbayormadhye mahāmoṭīṃ samarcayet // ŚivP_7.2,30.21cd/

gaṇāmbācaṇḍayormadhye devīṃ durgāṃ prapūjayet // ŚivP_7.2,30.22ab/

atraivāvaraṇe bhūyaḥ śivānucarasaṃhatim // ŚivP_7.2,30.22cd/

rudraprathamabhūtākhyāṃ vividhāṃ ca saśaktikām // ŚivP_7.2,30.23ab/

śivāyāśca sakhīvargaṃ japeddhyātvā samāhitaḥ // ŚivP_7.2,30.23cd/

evaṃ tṛtīyāvaraṇe vitate pūjite sati // ŚivP_7.2,30.24ab/

caturthāvaraṇaṃ dhyātvā bahistasya samarcayet // ŚivP_7.2,30.24cd/

bhānuḥ pūrvadale pūjyo dakṣiṇe caturānanaḥ // ŚivP_7.2,30.25ab/

rudro varuṇadikpatre viṣṇuruttaradigdale // ŚivP_7.2,30.25cd/

caturṇāmapi devānāṃ pṛthagāvaraṇānyatha // ŚivP_7.2,30.26ab/

tasyāṃgāni ṣaḍevādau dīptādyābhiśca śaktibhiḥ // ŚivP_7.2,30.26cd/

dīptā sūkṣmā jayā bhadrā vibhūtirvimalā kramāt // ŚivP_7.2,30.27ab/

amoghā vidyutā caiva pūrvādi paritaḥ sthitāḥ // ŚivP_7.2,30.27cd/

dvitīyāvaraṇe pūjyāścatasro mūrtayaḥ kramāt // ŚivP_7.2,30.28ab/

pūrvādyuttaraparyaṃtāḥ śaktayaśca tataḥ param // ŚivP_7.2,30.28cd/

ādityo bhāskaro bhānū raviścetyanupūrvaśaḥ // ŚivP_7.2,30.29ab/

arko brahmā tathā rudro viṣṇuścaite vivasvataḥ // ŚivP_7.2,30.29cd/

vistārā pūrvadigbhāge sutarāṃ dakṣiṇe sthitāḥ // ŚivP_7.2,30.30ab/

bodhanī paścime bhāge āpyāyinyuttare punaḥ // ŚivP_7.2,30.30cd/

uṣāṃ prabhāṃ tathā prājñāṃ sandhyāmapi tataḥ param // ŚivP_7.2,30.31ab/

aiśānādiṣu vinyasya dvitīyāvaraṇe yajet // ŚivP_7.2,30.31cd/

somamaṃgārakaṃ caiva budhaṃ buddhimatāṃ varam // ŚivP_7.2,30.32ab/

bṛhaspatiṃ bṛhadbuddhiṃ bhārgavaṃ tejasāṃ nidhim // ŚivP_7.2,30.32cd/

śanaiścaraṃ tathā rāhuṃ ketuṃ dhūmraṃ bhayaṃkaram // ŚivP_7.2,30.33ab/

samaṃtato yajedetāṃstṛtīyāvaraṇe kramāt // ŚivP_7.2,30.33cd/

athavā dvādaśādityā dvitīyāvaraṇe yajet // ŚivP_7.2,30.34ab/

580b

tṛtīyāvaraṇe caiva rāśīndvādaśa pūjayet // ŚivP_7.2,30.34cd/

saptasapta gaṇāṃścaiva bahistasya samaṃtataḥ // ŚivP_7.2,30.35ab/

ṛṣīndevāṃśca gaṃdharvānpannagānapsarogaṇān // ŚivP_7.2,30.35cd/

grāmaṇyaśca tathā yakṣānyātudhānāṃstathā hayān // ŚivP_7.2,30.36ab/

saptacchaṃdomayāṃścaiva vālakhilyāṃśca pūjayet // ŚivP_7.2,30.36cd/

evaṃ tṛtīyāvaraṇe samabhyarcya divākaram // ŚivP_7.2,30.37ab/

brahmāṇamarcayetpaścāttribhirāvaraṇaiḥ sahaḥ // ŚivP_7.2,30.37cd/

hiraṇyagarbhaṃ pūrvasyāṃ virājaṃ dakṣiṇe tataḥ // ŚivP_7.2,30.38ab/

kālaṃ paścimadigbhāge puruṣaṃ cottare yajet // ŚivP_7.2,30.38cd/

hiraṇyagarbhaḥ prathamo brahmā kamalasannibhaḥ // ŚivP_7.2,30.39ab/

kālo jātyaṃjanaprakhyaḥ puruṣaḥ sphaṭikopamaḥ // ŚivP_7.2,30.39cd/

triguṇo rājasaścaiva tāmasaḥ sāttvikastathā // ŚivP_7.2,30.40ab/

catvāra ete kramaśaḥ prathamāvaraṇe sthitāḥ // ŚivP_7.2,30.40cd/

dvitīyāvaraṇe pūjyāḥ pūrvādiparitaḥ kramāt // ŚivP_7.2,30.41ab/

sanatkumāraḥ sanakaḥ sanaṃdaśca sanātanaḥ // ŚivP_7.2,30.41cd/

tṛtīyāvaraṇe paścādarcayecca prajāpatīn // ŚivP_7.2,30.42ab/

aṣṭau pūrvāṃśca pūrvādau trīnprākpaścādanukramāt // ŚivP_7.2,30.42cd/

dakṣo rucirbhṛguścaiva marīciśca tathāṃgirāḥ // ŚivP_7.2,30.43ab/

pulastyaḥ pulahaścaiva kraturatriśca kaśyapaḥ // ŚivP_7.2,30.43cd/

vasiṣṭhaśceti vikhyātāḥ prajānāṃ patayastvime // ŚivP_7.2,30.44ab/

teṣāṃ bhāryāśca taissārdhaṃ pūjanīyā yathākramam // ŚivP_7.2,30.44cd/

prasūtiśca tathā ' 'kūtiḥ khyātiḥ sambhūtireva ca // ŚivP_7.2,30.45ab/

dhṛtiḥ smṛtiḥ kṣamā caiva sannatiścānasūyakā // ŚivP_7.2,30.45cd/

devamātārundhatī ca sarvāḥ khalu pativratāḥ // ŚivP_7.2,30.46ab/

śivārcanarato nityaṃ śrīmatyaḥ priyadarśanāḥ // ŚivP_7.2,30.46cd/

prathamāvaraṇe vedāṃścaturo vā prapūjayet // ŚivP_7.2,30.47ab/

itihāsapurāṇāni dvitīyāvaraṇe punaḥ // ŚivP_7.2,30.47cd/

tṛtīyāvaraṇe paścāddharmaśāstrapurassarāḥ // ŚivP_7.2,30.48ab/

vaidikyo nikhilā vidyāḥ pūjyā eva samaṃtataḥ // ŚivP_7.2,30.48cd/

pūrvādipurato vedāstadanye tu yathāruci // ŚivP_7.2,30.49ab/

aṣṭadhā vā caturdhā vā kṛtvā pūjāṃ samaṃtataḥ // ŚivP_7.2,30.49cd/

evaṃ brahmāṇamabhyarcya tribhirāvaraṇairyutam // ŚivP_7.2,30.50ab/

dakṣiṇe paścime paścādrudraṃ sāvaraṇaṃ yajet // ŚivP_7.2,30.50cd/

tasya brahmaṣaḍaṃgāni prathamāvaraṇaṃ smṛtam // ŚivP_7.2,30.51ab/

dvitīyāvaraṇe caiva vidyeśvaramayaṃ tathā // ŚivP_7.2,30.51cd/

tṛtīyāvaraṇe bhedo vidyate sa tu kathyate // ŚivP_7.2,30.52ab/

catasro mūrtayastasya pūjyāḥ pūrvāditaḥ kramāt // ŚivP_7.2,30.52cd/

triguṇāssakalo devaḥ purastācchivasaṃjñakaḥ // ŚivP_7.2,30.53ab/

rājaso dakṣiṇe brahmā sṛṣṭikṛtpūjyate bhavaḥ // ŚivP_7.2,30.53cd/

tāmasaḥ paścime cāgniḥ pūjyassaṃhārako haraḥ // ŚivP_7.2,30.54ab/

sāttvikassukhakṛtsaumye viṣṇurviśvapatirmṛḍaḥ // ŚivP_7.2,30.54cd/

evaṃ paścimadigbhāge śambhoḥ ṣaḍviṃśakaṃ śivam // ŚivP_7.2,30.55ab/

samabhyarcyottare pārśve tato vaikuṃṭhamarcayet // ŚivP_7.2,30.55cd/

vāsudevaṃ puraskṛtvā prathamāvaraṇe yajet // ŚivP_7.2,30.56ab/

581a

aniruddhaṃ dakṣiṇataḥ pradyumnaṃ paścime tataḥ // ŚivP_7.2,30.56cd/

saumye saṃkarṣaṇaṃ paścādvyatyastau vā yajedimau // ŚivP_7.2,30.57ab/

prathamāvaraṇaṃ proktaṃ dvitīyāvaraṇaṃ śubham // ŚivP_7.2,30.57cd/

matsyaḥ kūrmo varāhaśca narasiṃhotha vāmanaḥ // ŚivP_7.2,30.58ab/

rāmaścānyatamaḥ kṛṣṇo bhavānaśvamukhopi ca // ŚivP_7.2,30.58cd/

tṛtīyāvaraṇe cakruḥ pūrvabhāge samarcayet // ŚivP_7.2,30.59ab/

nārāyaṇākhyāṃ yāmyestraṃ kvacidavyāhataṃ yajet // ŚivP_7.2,30.59cd/

paścime pāṃcajanyaṃ ca śārṅgaṃdhanurathottare // ŚivP_7.2,30.60ab/

evaṃ tryāvaraṇaiḥ sākṣādviśvākhyāṃ paramaṃ harim // ŚivP_7.2,30.60cd/

mahāviṣṇuṃ sadāviṣṇuṃ mūrtīkṛtya samarcayet // ŚivP_7.2,30.61ab/

itthaṃ viṣṇoścaturvyūhakramānmūrticatuṣṭayam // ŚivP_7.2,30.61cd/

pūjayitvā ca tacchaktīścatasraḥ pujayetkramāt // ŚivP_7.2,30.61ef/

prabhāmāgneyadigbhāge nairṛte tu sarasvatīm // ŚivP_7.2,30.62ab/

gaṇāṃbikā ca vāyavye lakṣmīṃ raudre samarcayet // ŚivP_7.2,30.62cd/

evaṃ bhānvādimūrtīnāṃ tacchaktīnāmanaṃtaram // ŚivP_7.2,30.63ab/

pūjāṃ vidhāya lokeśāṃstatraivāvaraṇe yajet // ŚivP_7.2,30.63cd/

indramagniṃ yamaṃ caiva nirṛtiṃ varuṇaṃ tathā // ŚivP_7.2,30.64ab/

vāyuṃ somaṃ kuberaṃ ca paścādīśānamarcayet // ŚivP_7.2,30.64cd/

evaṃ caturthāvaraṇaṃ pūjayitvā vidhānataḥ // ŚivP_7.2,30.65ab/

āyudhāni maheśasya paścādbāṃhyaṃ samarcayet // ŚivP_7.2,30.65cd/

śrīmantriśūlamaiśāne vajraṃ māhendradiṅmukhe // ŚivP_7.2,30.66ab/

paraśuṃ vahnidigbhāge yāmye sāyakamarcayet // ŚivP_7.2,30.66cd/

nairṛte tu yajetkhaḍgaṃ pāśaṃ vāruṇagocare // ŚivP_7.2,30.67ab/

aṃkuśaṃ mārute bhāge pinākaṃ cottare yajet // ŚivP_7.2,30.67cd/

paścimābhimukhaṃ raudraṃ kṣetrapālaṃ samarcayet // ŚivP_7.2,30.68ab/

pañcamāvaraṇaṃ caiva sampūjyānantaraṃ bahiḥ // ŚivP_7.2,30.68cd/

sarvāvaraṇadevānāṃ bahirvā pañcame 'thavā // ŚivP_7.2,30.69ab/

pañcame mātṛbhissārdhaṃ mahokṣa purato yajet // ŚivP_7.2,30.69cd/

tataḥ samaṃtataḥ pūjyāssarvā vai devayonayaḥ // ŚivP_7.2,30.70ab/

khecarā ṛṣayassiddhā daityā yakṣāśca rākṣasāḥ // ŚivP_7.2,30.70cd/

anaṃtādyāśca nāgeṃdrā nāgaistattatkulodbhavaiḥ // ŚivP_7.2,30.71ab/

ḍākinībhūtavetālapretabhairavanāyakāḥ // ŚivP_7.2,30.71cd/

pātālavāsinaścānye nānāyonisamudbhavāḥ // ŚivP_7.2,30.72ab/

nadyassamudrā girayaḥ kānanāni sarāṃsi ca // ŚivP_7.2,30.72cd/

paśavaḥ pakṣiṇo vṛkṣāḥ kīṭādyāḥ kṣudrayonayaḥ // ŚivP_7.2,30.73ab/

narāśca vividhākārā mṛgāśca kṣudrayonayaḥ // ŚivP_7.2,30.73cd/

bhuvanānyantaraṇḍasya tato brahmāṇḍakoṭayaḥ // ŚivP_7.2,30.74ab/

bahiraṃḍānyasaṃkhyāni bhuvanāni sahādhipaiḥ // ŚivP_7.2,30.74cd/

brahmāṃḍādhārakā rudrā daśadikṣu vyavasthitāḥ // ŚivP_7.2,30.75ab/

yadgauḍa yacca māmeyaṃ yadvā śāktaṃ tataḥ param // ŚivP_7.2,30.75cd/

yatkiñcidasti śabdasya vācyaṃ cidacidātmakam // ŚivP_7.2,30.76ab/

tatsarvaṃ śivayoḥ pārśve buddhvā sāmānyato yajet // ŚivP_7.2,30.76cd/

kṛtāṃjalipuṭāḥ sarve 'ciṃtyāḥ smitamukhāstathā // ŚivP_7.2,30.77ab/

581b

prītyā saṃprekṣamāṇāśca devaṃ devīṃ ca sarvadā // ŚivP_7.2,30.77cd/

itthamāvaraṇābhyarcāṃ kṛtvāvikṣepaśāṃtaye // ŚivP_7.2,30.78ab/

punarabhyarcya deveśaṃ paktvākṣaramudīrayet // ŚivP_7.2,30.78cd/

nivedayettataḥ paścācchivayoramṛtopamam // ŚivP_7.2,30.79ab/

suvyañjanasamāyuktaṃ śuddhaṃ cāru mahācarum // ŚivP_7.2,30.79cd/

dvātriṃśadāḍhakairmukhyamadhamaṃ tvāḍhakāvaram // ŚivP_7.2,30.80ab/

sādhayitvā yathāsaṃpacchraddhayā vinivedayet // ŚivP_7.2,30.80cd/

tato nivedya pānīyaṃ tāṃbūlaṃ copadaṃśakaiḥ // ŚivP_7.2,30.81ab/

nīrājanādikaṃ kṛtvā pūjāśeṣaṃ samāpayet // ŚivP_7.2,30.81cd/

bhogopayogyadravyāṇi viśiṣṭānyeva sādhayet // ŚivP_7.2,30.82ab/

vittaśāṭhyaṃ na kurvīta bhaktimānvibhave sati // ŚivP_7.2,30.82cd/

śaṭhasyopekṣakasyāpi vyaṃgyaṃ caivānutiṣṭhataḥ // ŚivP_7.2,30.83ab/

na phalaṃtyeva karmāṇi kāmyānīti satāṃ kathā // ŚivP_7.2,30.83cd/

tasmātsamyagupekṣāṃ ca tyaktvā sarvāṃgayogataḥ // ŚivP_7.2,30.84ab/

kuryātkāmyāni karmāṇi phalasiddhiṃ yadīcchati // ŚivP_7.2,30.84cd/

itthaṃ pūjāṃ samāpyātha devaṃ devīṃ praṇamya ca // ŚivP_7.2,30.85ab/

bhaktyā manassamādhāya paścātstotramudīrayet // ŚivP_7.2,30.85cd/

tataḥ stotramupāsyānte tvaṣṭottaraśatāvarām // ŚivP_7.2,30.86ab/

japetpañcākṣarīṃ vidyāṃ sahasrottaramutsukaḥ // ŚivP_7.2,30.86cd/

vidyāpūjāṃ guroḥ pūjāṃ kṛtvā paścādyathākramam // ŚivP_7.2,30.87ab/

yathodayaṃ yathāśrāddhaṃ sadasyānapi pūjayet // ŚivP_7.2,30.87cd/

tataḥ udvāsya deveśaṃ sarvairāvaraṇaiḥ saha // ŚivP_7.2,30.88ab/

maṇḍalaṃ gurave dadyādyāgopakaraṇaissaha // ŚivP_7.2,30.88cd/

śivāśritebhyo vā dadyātsarvamevānupūrvaśaḥ // ŚivP_7.2,30.89ab/

athavā tacchivāyaiva śivakṣetre samarpayet // ŚivP_7.2,30.89cd/

śivāgnau vā yajeddevaṃ homadravyaiśca saptabhiḥ // ŚivP_7.2,30.90ab/

samabhyarcya yathānyāyaṃ sarvāvaraṇadevatāḥ // ŚivP_7.2,30.90cd/

eṣa yogeśvaro nāma triṣu lokeṣu viśrutaḥ // ŚivP_7.2,30.91ab/

na tasmādadhikaḥ kaścidyāgo 'sti bhuvane kvacit // ŚivP_7.2,30.91cd/

na tadasti jagatyasminnasadhyaṃ yadanena tu // ŚivP_7.2,30.92ab/

aihikaṃ vā phalaṃ kiṃcidāmuṣmikaphalaṃ tu vā // ŚivP_7.2,30.92cd/

idamasya phalaṃ nedamiti naiva niyamyate // ŚivP_7.2,30.93ab/

śreyorūpasya kṛtsnasya tadidaṃ śreṣṭasādhanam // ŚivP_7.2,30.93cd/

idaṃ na śakyate vaktuṃ puruṣeṇa yadarcyate // ŚivP_7.2,30.94ab/

ciṃtāmaṇerivaitasmāttattena prāpyate phalam // ŚivP_7.2,30.94cd/

tathāpi kṣudramuddiśya phalaṃ naitatprayojayet // ŚivP_7.2,30.95ab/

laghvarthī mahato yasmātsvayaṃ laghutaro bhavet // ŚivP_7.2,30.95cd/

mahadvā phalamalpaṃ vā kṛtaṃ cetkarma sidhyati // ŚivP_7.2,30.96ab/

mahādevaṃ samuddiśya kṛtaṃ karma prayujyatām // ŚivP_7.2,30.96cd/

tasmādananyalabhyeṣu śatrumṛtyuṃjayādiṣu // ŚivP_7.2,30.97ab/

phaleṣu dṛṣṭādṛṣṭeṣu kuryādetadvicakṣaṇaḥ // ŚivP_7.2,30.97cd/

mahatsvapi ca pāteṣu mahārāgabhayādiṣu // ŚivP_7.2,30.98ab/

durbhikṣādiṣu śāṃtyarthaṃ śāṃtiṃ kuryādanena tu // ŚivP_7.2,30.98cd/

bahunā kiṃ pralāpena mahāvyāpannivārakam // ŚivP_7.2,30.99ab/

ātmīyamastraṃ śaivānāmidamāha maheśvaraḥ // ŚivP_7.2,30.99cd/

582a

tasmāditaḥ paraṃ nāsti paritrāṇamihātmanaḥ // ŚivP_7.2,30.100ab/

iti matvā prayuṃjānaḥ karmedaṃ śubhamaśnute // ŚivP_7.2,30.100cd/

stotramātraṃ śucirbhūtvā yaḥ paṭhetsusamāhitaḥ // ŚivP_7.2,30.101ab/

sopyabhīṣṭatamādarthādaṣṭāṃśaphalamāpnuyāt // ŚivP_7.2,30.101cd/

arthaṃ tasyānusandhāya parvaṇyanaśanaḥ paṭhet // ŚivP_7.2,30.102ab/

aṣṭābhyāṃ vā caturdaśyāṃ phalamardhaṃ samāpnuyāt // ŚivP_7.2,30.102cd/

yastvarthamanusaṃdhāya parvādiṣu tathā vratī // ŚivP_7.2,30.103ab/

māsamekaṃ japetstotraṃ sa kṛtsnaṃ phalamāpnuyāt // ŚivP_7.2,30.103cd/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe śaivānāṃ kāmyakavarṇanaṃ nāma triṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 31 upamanyuruvāca stotraṃ vakṣyāmi te kṛṣṇa pañcāvaraṇamārgataḥ // ŚivP_7.2,31.1ab/
yogeśvaramidaṃ puṇyaṃ karma yena samāpyate // ŚivP_7.2,31.1cd/
jaya jaya jagadekanātha śaṃbho prakṛtimanohara nityacitsvabhāva // ŚivP_7.2,31.2ab/
atigatakaluṣaprapañcavācāmapi manasāṃ padavīmatītatattvam // ŚivP_7.2,31.2cd/
svabhāvanirmalābhoga jaya sundaraceṣṭita // ŚivP_7.2,31.3ab/
svātmatulyamahāśakte jaya śuddhaguṇārṇava // ŚivP_7.2,31.3cd/
anantakāṃtisaṃpanna jayāsadṛśavigraha // ŚivP_7.2,31.4ab/
atarkyamahimādhāra jayānākulamaṃgala // ŚivP_7.2,31.4cd/
niraṃjana nirādhāra jaya niṣkāraṇodaya // ŚivP_7.2,31.5ab/
nirantaraparānanda jaya nirvṛtikāraṇa // ŚivP_7.2,31.5cd/
jayātiparamaiśvarya jayātikaruṇāspada // ŚivP_7.2,31.6ab/
jaya svataṃtrasarvasva jayāsadṛśavaibhava // ŚivP_7.2,31.6cd/
jayāvṛtamahāviśva jayānāvṛta kenacit // ŚivP_7.2,31.7ab/
jayottara samastasya jayātyantaniruttara // ŚivP_7.2,31.7cd/
jayādbhuta jayākṣudra jayākṣata jayāvyaya // ŚivP_7.2,31.8ab/
jayāmeya jayāmāya jayābhāva jayāmala // ŚivP_7.2,31.8cd/
mahābhuja mahāsāra mahāguṇa mahākatha // ŚivP_7.2,31.9ab/
mahābala mahāmāya mahārasa mahāratha // ŚivP_7.2,31.9cd/
namaḥ paramadevāya namaḥ paramahetave // ŚivP_7.2,31.10ab/
namaśśivāya śāṃtāya namaśśivatarāya te // ŚivP_7.2,31.10cd/
tvadadhīnamidaṃ kṛtsnaṃ jagaddhi sasurāsuram // ŚivP_7.2,31.11ab/
atastvadvihitāmājñāṃ kṣamate ko 'tivartitum // ŚivP_7.2,31.12ab/
ayaṃ punarjano nityaṃ bhavadekasamāśrayaḥ // ŚivP_7.2,31.13ab/
bhavānato 'nugṛhyāsmai prārthitaṃ saṃprayacchatu // ŚivP_7.2,31.13cd/
jayāṃbike jaganmātarjaya sarvajaganmayi // ŚivP_7.2,31.14ab/
jayānavadhikaiśvarye jayānupamavigrahe // ŚivP_7.2,31.14cd/
jaya vāṅmanasātīte jayāciddhvāṃtabhaṃjike // ŚivP_7.2,31.15ab/
jaya janmajarāhīne jaya kālottarottare // ŚivP_7.2,31.15cd/
jayānekavidhānasthe jaya viśveśvarapriye // ŚivP_7.2,31.16ab/
jaya viśvasurārādhye jaya viśvavijṛṃbhiṇi // ŚivP_7.2,31.16cd/
jaya maṃgaladivyāṃgi jaya maṃgaladīpike // ŚivP_7.2,31.17ab/
jaya maṃgalacāritre jaya maṃgaladāyini // ŚivP_7.2,31.17cd/
namaḥ paramakalyāṇaguṇasaṃcayamūrtaye // ŚivP_7.2,31.18ab/
tvattaḥ khalu samutpannaṃ jagattvayyeva līyate // ŚivP_7.2,31.18cd/ 582b

tvadvinātaḥ phalaṃ dātumīśvaropi na śaknuyāt // ŚivP_7.2,31.19ab/

janmaprabhṛti deveśi janoyaṃ tvadupāśritaḥ // ŚivP_7.2,31.19cd/

ato 'sya tava bhaktasya nirvartaya manoratham // ŚivP_7.2,31.20ab/

pañcavaktro daśabhujaḥ śuddhasphaṭikasannibhaḥ // ŚivP_7.2,31.20cd/

varṇabrahmakalādeho devassakalaniṣkalaḥ // ŚivP_7.2,31.21ab/

śivabhaktisamārūḍhaḥ śāṃtyatītassadāśivaḥ // ŚivP_7.2,31.21cd/

bhaktyā mayārcito mahyaṃ prārthitaṃ śaṃ prayacchatu // ŚivP_7.2,31.21ef/

sadāśivāṃkamārūḍhā śaktiricchā śivāhvayā // ŚivP_7.2,31.22ab/

jananī sarvalokānāṃ prayacchatu manoratham // ŚivP_7.2,31.22cd/

śivayordayitā putrau devau heraṃbaṣaṇmukhau // ŚivP_7.2,31.23ab/

śivānubhāvau sarvajñau śivajñānāmṛtāśinau // ŚivP_7.2,31.23cd/

tṛptau parasparaṃ snigdhau śivābhyāṃ nityasatkṛtau // ŚivP_7.2,31.24ab/

satkṛtau ca sadā devau brahmādyaistridaśairapi // ŚivP_7.2,31.24cd/

sarvalokaparitrāṇaṃ kartumabhyuditau sadā // ŚivP_7.2,31.25ab/

svecchāvatāraṃ kurvaṃtau svāṃśabhedairanekaśaḥ // ŚivP_7.2,31.25cd/

tāvimau śivayoḥ pārśve nityamitthaṃ mayārcitau // ŚivP_7.2,31.26ab/

tayorājñāṃ puraskṛtya prārthitaṃ me prayacchatām // ŚivP_7.2,31.26cd/

śuddhasphaṭikasaṃkāśamīśānākhyaṃ sadāśivam // ŚivP_7.2,31.27ab/

mūrdhābhimāninī mūrtiḥ śivasya paramātmanaḥ // ŚivP_7.2,31.27cd/

śivārcanarataṃ śāṃtaṃ śāṃtyatītaṃ makhāsthitam // ŚivP_7.2,31.28ab/

pañcākṣarāṃtimaṃ bījaṃ kalābhiḥ pañcabhiryutam // ŚivP_7.2,31.28cd/

prathamāvaraṇe pūrvaṃ śaktyā saha samarcitam // ŚivP_7.2,31.29ab/

pavitraṃ paramaṃ brahma prārthitaṃ me prayacchatu // ŚivP_7.2,31.29cd/

bālasūryapratīkāśaṃ puruṣākhyaṃ purātanam // ŚivP_7.2,31.30ab/

pūrvavaktrābhimānaṃ ca śivasya parameṣṭhinaḥ // ŚivP_7.2,31.30cd/

śāṃtyātmakaṃ marutsaṃsthaṃ śambhoḥ pādārcane ratam // ŚivP_7.2,31.31ab/

prathamaṃ śivabījeṣu kalāsu ca catuṣkalam // ŚivP_7.2,31.31cd/

pūrvabhāge mayā bhaktyā śaktyā saha samarcitam // ŚivP_7.2,31.32ab/

pavitraṃ paramaṃ brahma prārthitaṃ me prayacchatu // ŚivP_7.2,31.32cd/

añjanādipratīkāśamaghoraṃ ghoravigraham // ŚivP_7.2,31.33ab/

devasya dakṣiṇaṃ vaktraṃ devadevapadārcakam // ŚivP_7.2,31.33cd/

vidyāpādaṃ samārūḍhaṃ vahnimaṇḍalamadhyagam // ŚivP_7.2,31.34ab/

dvitīyaṃ śivabījeṣu kalāsvaṣṭakalānvitam // ŚivP_7.2,31.34cd/

śaṃbhordakṣiṇadigbhāge śaktyā saha samarcitam // ŚivP_7.2,31.35ab/

pavitraṃ madhyamaṃ brahma prārthitaṃ me prayacchatu // ŚivP_7.2,31.35cd/

kuṃkumakṣodasaṃkāśaṃ vāmākhyaṃ varaveṣadhṛk // ŚivP_7.2,31.36ab/

vaktramuttaramīśasya pratiṣṭhāyāṃ pratiṣṭhitam // ŚivP_7.2,31.36cd/

vārimaṃḍalamadhyasthaṃ mahādevārcane ratam // ŚivP_7.2,31.37ab/

turīyaṃ śivabījeṣu trayodaśakalānvitam // ŚivP_7.2,31.37cd/

devasyottaradigbhāge śaktyā saha samarcitam // ŚivP_7.2,31.38ab/

pavitraṃ paramaṃ brahma prārthitaṃ me prayacchatu // ŚivP_7.2,31.38cd/

śaṃkhakuṃdeṃdudhavalaṃ saṃdhyākhyaṃ saumyalakṣaṇam // ŚivP_7.2,31.39ab/

śivasya paścimaṃ vaktraṃ śivapādārcane ratam // ŚivP_7.2,31.39cd/

nivṛttipadaniṣṭhaṃ ca pṛthivyāṃ samavasthitam // ŚivP_7.2,31.40ab/

tṛtīyaṃ śivabījeṣu kalābhiścāṣṭabhiryutam // ŚivP_7.2,31.40cd/

583a

devasya paścime bhāge śaktyā saha samarcitam // ŚivP_7.2,31.41ab/

pavitraṃ paramaṃ brahma prārthitaṃ me prayacchatu // ŚivP_7.2,31.41cd/

śivasya tu śivāyāśca hṛnmūrtiśivabhāvite // ŚivP_7.2,31.42ab/

tayorājñāṃ puraskṛtya te me kāmaṃ prayacchatām // ŚivP_7.2,31.42cd/

śivasya ca śivāyāśca śikhāmūrtiśivāśrite // ŚivP_7.2,31.43ab/

satkṛtya śivayorājñāṃ te me kāmaṃ prayacchatām // ŚivP_7.2,31.43cd/

śivasya ca śivāyāśca varmaṇā śivabhāvite // ŚivP_7.2,31.44ab/

satkṛtya śivayorājñāṃ te me kāmaṃ prayacchatām // ŚivP_7.2,31.44cd/

śivasya ca śivāyāśca netramūrtiśivāśrite // ŚivP_7.2,31.45ab/

satkṛtya śivayorājñāṃ te me kāmaṃ prayacchatām // ŚivP_7.2,31.45cd/

astramūrtī ca śivayornityamarcanatatpare // ŚivP_7.2,31.46ab/

satkṛtya śivayorājñāṃ te me kāmaṃ prayacchatām // ŚivP_7.2,31.46cd/

vāmau jyeṣṭhastathā rudraḥ kālo vikaraṇastathā // ŚivP_7.2,31.47ab/

balo vikaraṇaścaiva balapramathanaḥ paraḥ // ŚivP_7.2,31.47cd/

sarvabhūtasya damanastādṛśāścāṣṭaśaktayaḥ // ŚivP_7.2,31.48ab/

prārthitaṃ me prayacchaṃtu śivayoreva śāsanāt // ŚivP_7.2,31.48cd/

athānaṃtaśca sūkṣmaśca śivaścāpyekanetrakaḥ // ŚivP_7.2,31.49ab/

eka rudrākhyamartiśca śrīkaṇṭhaśca śikhaṃḍakaḥ // ŚivP_7.2,31.49cd/

tathāṣṭau śaktayasteṣāṃ dvitīyāvaraṇe 'rcitāḥ // ŚivP_7.2,31.50ab/

te me kāmaṃ prayacchaṃtu śivayoreva śāsanāt // ŚivP_7.2,31.50cd/

bhavādyā mūrtayaścāṣṭau tāsāmapi ca śaktayaḥ // ŚivP_7.2,31.51ab/

mahādevādayaścānye tathaikādaśamūrtayaḥ // ŚivP_7.2,31.51cd/

śaktibhissahitāssarve tṛtīyāvaraṇe sthitāḥ // ŚivP_7.2,31.52ab/

satkṛtya śivayorājñāṃ diśaṃtu phalamīpsitam // ŚivP_7.2,31.52cd/

vṛkṣarājo mahātejā mahāmeghasamasvanaḥ // ŚivP_7.2,31.53ab/

merumaṃdarakailāsahimādriśikharopamaḥ // ŚivP_7.2,31.53cd/

sitābhraśikharākāraḥ kakudā pariśobhitaḥ // ŚivP_7.2,31.54ab/

mahābhogīṃdrakalpena vālena ca virājitaḥ // ŚivP_7.2,31.54cd/

raktāsyaśṛṃgacaraṇau raktaprāyavilocanaḥ // ŚivP_7.2,31.55ab/

pīvaronnatasarvāṃgassucārugamanojjvalaḥ // ŚivP_7.2,31.55cd/

praśastalakṣaṇaḥ śrīmānprajvalanmaṇibhūṣaṇaḥ // ŚivP_7.2,31.56ab/

śivapriyaḥ śivāsaktaḥ śivayordhvajavāhanaḥ // ŚivP_7.2,31.56cd/

tathā taccaraṇanyāsapāvitāparavigrahaḥ // ŚivP_7.2,31.57ab/

gorājapuruṣaḥ śrīmāñchrīmacchūlavarāyudhaḥ // ŚivP_7.2,31.57cd/

tayorājñāṃ puraskṛtya sa me kāmaṃ prayacchatu // ŚivP_7.2,31.57ef/

nandīśvaro mahātejā nagendratanayātmajaḥ // ŚivP_7.2,31.58ab/

sanārāyaṇakairdevairnityamabhyarcya vaṃditaḥ // ŚivP_7.2,31.58cd/

śarvasyāṃtaḥpuradvāri sārdhaṃ parijanaiḥ sthitaḥ // ŚivP_7.2,31.59ab/

sarveśvarasamaprakhyassarvāsuravimardanaḥ // ŚivP_7.2,31.59cd/

sarveṣāṃ śivadharmāṇāmadhyakṣatve 'bhiṣecitaḥ // ŚivP_7.2,31.60ab/

śivapriyaśśivāsaktaśśrīmacchūlavarāyudhaḥ // ŚivP_7.2,31.60cd/

śivāśriteṣu saṃsaktastvanuraktaśca tairapi // ŚivP_7.2,31.61ab/

satkṛtya śivayorājñāṃ sa me kāmaṃ prayacchatu // ŚivP_7.2,31.61cd/

mahākālo mahābāhurmahādeva ivāparaḥ // ŚivP_7.2,31.62ab/

583b

mahādevāśritānāṃ 1 tu nityamevābhirakṣatu // ŚivP_7.2,31.62cd/ śivapriyaḥ śivāsaktaśśivayorarcakassadā // ŚivP_7.2,31.63ab/
satkṛtya śivayorājñāṃ sa me diśatu kāṃkṣitam // ŚivP_7.2,31.63cd/
sarvaśāstrārthatattvajñaḥ śāstā viṣnoḥ parā tanuḥ // ŚivP_7.2,31.64ab/
mahāmohātmatanayo madhumāṃsāsavapriyaḥ // ŚivP_7.2,31.64cd/
tayorājñāṃ puraskṛtya sa me kāmaṃ prayacchatu // ŚivP_7.2,31.64ef/
brahmāṇī caiva māheśī kaumārī vaiṣṇavī tathā // ŚivP_7.2,31.65ab/
vārāhī caiva māheṃdrī cāmuṃḍā caṃḍavikramā // ŚivP_7.2,31.65cd/
etā vai mātaraḥ sapta sarvalokasya mātaraḥ // ŚivP_7.2,31.66ab/
prārthitaṃ me prayacchaṃtu parameśvaraśāsanāt // ŚivP_7.2,31.66cd/
mattamātaṃgavadano gaṃgomāśaṃkarātmajaḥ // ŚivP_7.2,31.67ab/
ākāśadeho digbāhussomasūryāgnilocanaḥ // ŚivP_7.2,31.67cd/
airāvatādibhirdivyairdiggajairnityamarcitaḥ // ŚivP_7.2,31.68ab/
śivajñānamadodbhinnarstridaśānāmavighnakṛt // ŚivP_7.2,31.68cd/
vighnakṛccāsurādīnāṃ vighneśaḥ śivabhāvitaḥ // ŚivP_7.2,31.69ab/
satkṛtya śivayorājñāṃ sa me diśatu kāṃkṣitam // ŚivP_7.2,31.69cd/
ṣaṇmukhaśśivasambhūtaḥ śaktivajradharaḥ prabhuḥ // ŚivP_7.2,31.70ab/
agneśca tanayo devo hyaparṇātanayaḥ punaḥ // ŚivP_7.2,31.70cd/
gaṃgāyāśca gaṇāṃbāyāḥ kṛttikānāṃ tathaiva ca // ŚivP_7.2,31.71ab/
viśākhena ca śākhena naigameyena cāvṛtaḥ // ŚivP_7.2,31.71cd/
iṃdrajiccaṃdrasenānīstārakāsurajittathā // ŚivP_7.2,31.72ab/
śailānāṃ merumukhyānāṃ vedhakaśca svatejasā // ŚivP_7.2,31.72cd/
taptacāmīkaraprakhyaḥ śatapatradalekṣaṇaḥ // ŚivP_7.2,31.73ab/
kumārassukumārāṇāṃ rūpodāharaṇaṃ mahat // ŚivP_7.2,31.73cd/
śivapriyaḥ śivāsaktaḥ śivapadārcakassadā // ŚivP_7.2,31.74ab/
satkṛtya śivayorājñāṃ sa me diśatu kāṃkṣitam // ŚivP_7.2,31.74cd/
jyeṣṭhā variṣṭhā varadā śivayoryajaneratā // ŚivP_7.2,31.75ab/
tayorājñāṃ puraskṛtya sā me diśatu kāṃkṣitam // ŚivP_7.2,31.75cd/
trailokyavaṃditā sākṣādulkākārā gaṇāṃbikā // ŚivP_7.2,31.76ab/
jagatsṛṣṭivivṛddhyarthaṃ brahmaṇā 'bhyarthitā śivāt // ŚivP_7.2,31.76cd/
śivāyāḥ pravibhaktāyā bhruvorantaranissṛtāḥ // ŚivP_7.2,31.77ab/
dakṣāyaṇī satī menā tathā haimavatī hyumā // ŚivP_7.2,31.77cd/
kauśikyāścaiva jananī bhadrakālyāstathaiva ca // ŚivP_7.2,31.78ab/
aparṇāyāśca jananī pāṭalāyāstathaiva ca // ŚivP_7.2,31.78cd/
śivārcanaratā nityaṃ rudrāṇī rudravallabhā // ŚivP_7.2,31.79ab/
satkṛṭya śivayorājñāṃ sā me diśatu kāṃkṣitam // ŚivP_7.2,31.79cd/
caṃḍaḥ sarvagaṇeśānaḥ śaṃbhorvadanasaṃbhavaḥ // ŚivP_7.2,31.80ab/
satkṛtya śivayorājñāṃ sa me diśatu kāṃkṣitam // ŚivP_7.2,31.80cd/
piṃgalo gaṇapaḥ śrīmāñchivāsaktaḥ śivapriyaḥ // ŚivP_7.2,31.81ab/
ājñayā śivayoreva sa me kāmaṃ prayacchatu // ŚivP_7.2,31.81cd/
bhṛṃgīśo nāma gaṇapaḥ śivarādhanatatparaḥ // ŚivP_7.2,31.82ab/

1 sambandhasāmānyavivakṣayā karmaṇi paṣṭhī

584a

prayacchatu sa me kāmaṃ patyurājñā puraḥsaram // ŚivP_7.2,31.82cd/

vīrabhadro mahātejā himakuṃdeṃdusannibhaḥ // ŚivP_7.2,31.83ab/

bhadrakālīpriyo nityaṃ mātḥṇāṃ cābhirakṣitā // ŚivP_7.2,31.83cd/

yajñasya ca śirohartā dakṣasya ca durātmanaḥ // ŚivP_7.2,31.84ab/

upeṃdreṃdrayamādīnāṃ devānāmaṃgatakṣakaḥ // ŚivP_7.2,31.84cd/

śivasyānucaraḥ śrīmāñchivaśāsanapālakaḥ // ŚivP_7.2,31.85ab/

śivayoḥ śāsanādeva sa me diśatu kāṃkṣitam // ŚivP_7.2,31.85cd/

sarasvatī maheśasya vāksarojasamudbhavā // ŚivP_7.2,31.86ab/

śivayoḥ pūjane saktā sa me diśatu kāṃkṣitam // ŚivP_7.2,31.86cd/

viṣṇorvakṣaḥsthitā lakṣmīḥ śivayoḥ pūjane ratā // ŚivP_7.2,31.87ab/

śivayoḥ śāsanādeva sā me diśatu kāṃkṣitam // ŚivP_7.2,31.87cd/

mahāmoṭī mahādevyāḥ pādapūjāparāyaṇā // ŚivP_7.2,31.88ab/

tasyā eva niyogena sā me diśatu kāṃkṣitam // ŚivP_7.2,31.88cd/

kauśikī siṃhamārūḍhā pārvatyāḥ paramā sutā // ŚivP_7.2,31.89ab/

viṣṇornidrāmahāmāyā mahāmahiṣamardinī // ŚivP_7.2,31.89cd/

niśaṃbhaśuṃbhasaṃhatrī madhumāṃsāsavapriyā // ŚivP_7.2,31.90ab/

satkṛtya śāsanaṃ mātussā me diśatu kāṃkṣitam // ŚivP_7.2,31.90cd/

rudrā rudrasamaprakhyāḥ prathamāḥ prathitaujasaḥ // ŚivP_7.2,31.91ab/

bhūtākhyāśca mahāvīryā mahādevasamaprabhāḥ // ŚivP_7.2,31.91cd/

nityamuktā nirupamā nirdvandvā nirupaplavāḥ // ŚivP_7.2,31.92ab/

saśaktayassānucarāssarvalokanamaskṛtāḥ // ŚivP_7.2,31.92cd/

sarveṣāmeva lokānāṃ sṛṣṭisaṃharaṇakṣamāḥ // ŚivP_7.2,31.93ab/

parasparānuraktāśca parasparamanuvratāḥ // ŚivP_7.2,31.93cd/

parasparamatisnigdhāḥ parasparanamaskṛtāḥ // ŚivP_7.2,31.94ab/

śivapriyatamā nityaṃ śivalakṣaṇalakṣitāḥ // ŚivP_7.2,31.94cd/

saumyādhārāstathā miśrāścāṃtarāladvayātmikāḥ // ŚivP_7.2,31.95ab/

virūpāśca surūpāśca nānārūpadharāstathā // ŚivP_7.2,31.95cd/

satkṛtya śivayorājñāṃ te me kāmaṃ diśaṃtu vai // ŚivP_7.2,31.96ab/

devyā priyasakhīvargo devīlakṣaṇalakṣitaḥ // ŚivP_7.2,31.96cd/

sahito rudrakanyābhiḥ śaktibhiścāpyanekaśaḥ // ŚivP_7.2,31.97ab/

tṛtīyāvaraṇe śaṃbhorbhaktyā nityaṃ samarcitaḥ // ŚivP_7.2,31.97cd/

satkṛtya śivayorājñāṃ sa me diśatu maṃgalam // ŚivP_7.2,31.98ab/

divākaro maheśasya mūrtirdīptisumaṃḍalaḥ // ŚivP_7.2,31.98cd/

nirguṇo guṇasaṃkīrṇastathaiva guṇakevalaḥ // ŚivP_7.2,31.99ab/

avikārātmakaścādya ekassāmānyavikriyaḥ // ŚivP_7.2,31.99cd/

asādhāraṇakarmā ca sṛṣṭisthitilayakramāt // ŚivP_7.2,31.100ab/

evaṃ tridhā caturdhā ca vibhaktāḥ pañcadhā punaḥ // ŚivP_7.2,31.100cd/

caturthāvaraṇe śaṃbhoḥ pūjitaścānugaiḥ saha // ŚivP_7.2,31.101ab/

śivapriyaḥ śivāsaktaḥ śivapādārcane rataḥ // ŚivP_7.2,31.101cd/

satkṛtya śivayorājñāṃ sa me diśatu maṃgalam // ŚivP_7.2,31.102ab/

divākaraṣaḍaṃgāni dīptādyāścāṣṭaśaktayaḥ // ŚivP_7.2,31.102cd/

ādityo bhāskaro bhānū raviścetyanupūrvaśaḥ // ŚivP_7.2,31.103ab/

arko brahmā tathā rudro viṣnuścādityamūrtayaḥ // ŚivP_7.2,31.103cd/

vistarāsutarābodhinyāpyāyinyaparāḥ punaḥ // ŚivP_7.2,31.104ab/

584b

uṣā prabhā tathā prājñā saṃdhyā cetyapi śaktayaḥ // ŚivP_7.2,31.104cd/

somādiketuparyaṃtā grahāśca śivabhāvitāḥ // ŚivP_7.2,31.105ab/

śivayorājñayānunnā maṃgalaṃ pradiśaṃtu me // ŚivP_7.2,31.105cd/

athavā dvādaśādityāstathā dvādaśa śaktayaḥ // ŚivP_7.2,31.106ab/

ṛṣayo devagaṃdharvāḥ pannagāpsarasāṃ gaṇāḥ // ŚivP_7.2,31.106cd/

grāmaṇyaśca tathā yakṣā rākṣasāścāsurāstathā // ŚivP_7.2,31.107ab/

saptasaptagaṇāścaite saptacchaṃdomayā hayāḥ // ŚivP_7.2,31.107cd/

vālakhilyā dayaścaiva sarve śivapadārcakāḥ // ŚivP_7.2,31.108ab/

satkṛtyaśivayorājñāṃ maṃgalaṃ pradiśaṃtu me // ŚivP_7.2,31.108cd/

brahmātha devadevasya mūrtirbhūmaṇḍalādhipaḥ // ŚivP_7.2,31.109ab/

catuḥṣaṣṭiguṇaiśvaryo buddhitattve pratiṣṭhitaḥ // ŚivP_7.2,31.109cd/

nirguṇo guṇasaṃkīrṇastathaiva guṇakevalaḥ // ŚivP_7.2,31.110ab/

avikārātmako devastatassādhāraṇaḥ puraḥ // ŚivP_7.2,31.110cd/

asādhāraṇakarmā ca sṛṣṭisthitilayakramāt // ŚivP_7.2,31.111ab/

bhuvaṃ tridhā caturdhā ca vibhaktaḥ pañcadhā punaḥ // ŚivP_7.2,31.111cd/

caturthāvaraṇe śaṃbho pūjitaśca sahānugaiḥ // ŚivP_7.2,31.112ab/

śivapriyaḥ śivāsaktaśśivapādārcane rataḥ // ŚivP_7.2,31.112cd/

satkṛtya śivayorājñāṃ sa me diśatu maṃgalam // ŚivP_7.2,31.113ab/

hiraṇyagarbho lokeśo virāṭ kālaśca pūruṣaḥ // ŚivP_7.2,31.113cd/

sanatkumāraḥ sanakaḥ sanaṃdaśca sanātanaḥ // ŚivP_7.2,31.114ab/

prajānāṃ patayaścaiva dakṣādyā brahmasūnavaḥ // ŚivP_7.2,31.114cd/

ekādaśa sapatnīkā dharmassaṃkalpa eva ca // ŚivP_7.2,31.115ab/

śivārcanaratāścaite śivabhaktiparāyaṇāḥ // ŚivP_7.2,31.115cd/

śivājñāvaśagāssarve diśaṃtu mama maṃgalam // ŚivP_7.2,31.116ab/

catvāraśca tathā vedāssetihāsapurāṇakāḥ // ŚivP_7.2,31.116cd/

dharmaśāstrāṇi vidyābhirvaidikībhissamanvitāḥ // ŚivP_7.2,31.117ab/

parasparaviruddhārthāḥ śivaprakṛtipādakāḥ // ŚivP_7.2,31.117cd/

satkṛtya śivayorājñāṃ maṃgalaṃ pradiśaṃtu me // ŚivP_7.2,31.118ab/

atha rudro mahādevaḥ śaṃbhormūrtirgarīyasī // ŚivP_7.2,31.118cd/

vāhneyamaṇḍalādhīśaḥ pauruṣaiśvaryavānprabhuḥ // ŚivP_7.2,31.119ab/

śivābhimānasaṃpanno nirguṇastriguṇātmakaḥ // ŚivP_7.2,31.119cd/

kevalaṃ sāttvikaścāpi rājasaścaiva tāmasaḥ // ŚivP_7.2,31.120ab/

avikārarataḥ pūrvaṃ tatastu samavikriyaḥ // ŚivP_7.2,31.120cd/

asādhāraṇakarmā ca sṛṣṭyādikaraṇātpṛthak // ŚivP_7.2,31.121ab/

brahmaṇopi śiraśchettā janakastasya tatsutaḥ // ŚivP_7.2,31.121cd/

janakastanayaścāpi viṣṇorapi niyāmakaḥ // ŚivP_7.2,31.122ab/

bodhakaśca tayornityamanugrahakaraḥ prabhuḥ // ŚivP_7.2,31.122cd/

aṃḍasyāṃtarbahirvartī rudro lokadvayādhipaḥ // ŚivP_7.2,31.123ab/

śivapriyaḥ śivāsaktaḥ śivapādārcane rataḥ // ŚivP_7.2,31.123cd/

śivasyājñāṃ puraskṛtya sa me diśatu maṃgalam // ŚivP_7.2,31.124ab/

tasya brahma ṣaḍaṃgāni vidyeśāṃtaṃ tathāṣṭakam // ŚivP_7.2,31.124cd/

catvāro mūrtibhedāśca śivapūrvāḥ śivārcakāḥ // ŚivP_7.2,31.125ab/

śivo bhavo haraścaiva mṛḍaścaiva tathāparaḥ // ŚivP_7.2,31.125cd/

585a

śivasyājñāṃ puraskṛtya maṃgalaṃ pradiśaṃtu me // ŚivP_7.2,31.125ef/

atha viṣṇurmaheśasya śivasyaiva parā tanuḥ // ŚivP_7.2,31.126ab/

vāritattvādhipaḥ sākṣādavyaktapadasaṃsthitaḥ // ŚivP_7.2,31.126cd/

nirguṇassattvabahulastathaiva guṇakevalaḥ // ŚivP_7.2,31.127ab/

avikārābhimānī ca trisādhāraṇavikriyaḥ // ŚivP_7.2,31.127cd/

asādhāraṇakarmā ca sṛṣṭyādikaraṇātpṛthak // ŚivP_7.2,31.128ab/

dakṣiṇāṃgabhavenāpi spardhamānaḥ svayaṃbhuvā // ŚivP_7.2,31.128cd/

ādyena brahmaṇā sākṣātsṛṣṭaḥ sraṣṭā ca tasya tu // ŚivP_7.2,31.129ab/

aṃḍasyāṃtarbahirvartī viṣṇurlokadvayādhipaḥ // ŚivP_7.2,31.129cd/

asurāṃtakaraścakrī śakrasyāpi tathānujaḥ // ŚivP_7.2,31.130ab/

prādurbhūtaśca daśadhā bhṛguśāpacchalādiha // ŚivP_7.2,31.130cd/

bhūbhāranigrahārthāya svecchayāvātarakṣitau // ŚivP_7.2,31.131ab/

aprameyabalo māyī māyayā mohayañjagat // ŚivP_7.2,31.131cd/

mūrtiṃ kṛtvā mahāviṣṇuṃ sadāśiṣṇumathāpi vā // ŚivP_7.2,31.132ab/

vaiṣṇavaiḥ pūjito nityaṃ mūrtitrayamayāsane // ŚivP_7.2,31.132cd/

śivapriyaḥ śivāsaktaḥ śivapādārcane rataḥ // ŚivP_7.2,31.133ab/

śivasyājñāṃ puraskṛtya sa me diśatu maṃgalam // ŚivP_7.2,31.133cd/

vāsudevo 'niruddhaśca pradyumnaśca tataḥ paraḥ // ŚivP_7.2,31.134ab/

saṃkarṣaṇassamākhyātāścatasro mūrtayo hareḥ // ŚivP_7.2,31.134cd/

matsyaḥ kūrmo varāhaśca nārasiṃho 'tha vāmanaḥ // ŚivP_7.2,31.135ab/

rāmatrayaṃ tathā kṛṣṇo viṣṇusturagavaktrakaḥ // ŚivP_7.2,31.135cd/

cakraṃ nārāyaṇasyāstraṃ pāṃcajanyaṃ ca śārṅgakam // ŚivP_7.2,31.136ab/

satkṛtya śivayorājñāṃ maṃgalaṃ pradiśaṃtu me // ŚivP_7.2,31.136cd/

prabhā sarasvatī gaurī lakṣmīśca śivabhāvitā // ŚivP_7.2,31.137ab/

śivayoḥ śāsanādetā maṃgalaṃ pradiśaṃtu me // ŚivP_7.2,31.137cd/

indro 'gniśca yamaścaiva nirṛtirvaruṇastathā // ŚivP_7.2,31.138ab/

vāyuḥ somaḥ kuberaśca tatheśānastriśūladhṛk // ŚivP_7.2,31.138cd/

sarve śivārcanaratāḥ śivasadbhāvabhāvitāḥ // ŚivP_7.2,31.139ab/

satkṛtya śivayorājñāṃ maṃgalaṃ pradiśaṃtu me // ŚivP_7.2,31.139cd/

triśūlamatha vajraṃ ca tathā paraśusāyakau // ŚivP_7.2,31.140ab/

khaḍgapāśāṃkuśāścaiva pinākaścāyudhottamaḥ // ŚivP_7.2,31.140cd/

divyāyudhāni devasya devyāścaitāni nityaśaḥ // ŚivP_7.2,31.141ab/

satkṛtya śivayorājñāṃ rakṣāṃ kurvaṃtu me sadā // ŚivP_7.2,31.141cd/

vṛṣarūpadharo devaḥ saurabheyo mahābalaḥ // ŚivP_7.2,31.142ab/

vaḍavākhyānalaspardhāṃ pañcagomātṛbhirvṛtaḥ // ŚivP_7.2,31.142cd/

vāhanatvamanuprāptastapasā parameśayoḥ // ŚivP_7.2,31.143ab/

tayorājñāṃ puraskṛtya sa me kāmaṃ prayacchatu // ŚivP_7.2,31.143cd/

naṃdā sunaṃdā surabhiḥ suśīlā sumanāstathā // ŚivP_7.2,31.144ab/

pañcagomātarastvetāśśivaloke vyavasthitāḥ // ŚivP_7.2,31.144cd/

śivabhaktiparā nityaṃ śivārcanaparāyaṇāḥ // ŚivP_7.2,31.145ab/

śivayoḥ śāsanādeva diśaṃtu mama vāṃchitam // ŚivP_7.2,31.145cd/

kṣetrapālo mahātejā nīla jīmūtasannibhaḥ // ŚivP_7.2,31.146ab/

daṃṣṭrākarālavadanaḥ sphuradraktādharojjvalaḥ // ŚivP_7.2,31.146cd/

raktordhvamūrdhajaḥ śrīmānbhrukuṭīkuṭilekṣaṇaḥ // ŚivP_7.2,31.147ab/

585b

raktavṛttatrinayanaḥ śaśipannagabhūṣaṇaḥ // ŚivP_7.2,31.147cd/

nagnastriśūlapāśāsikapālodyatapāṇikaḥ // ŚivP_7.2,31.148ab/

bhairavo bhairavaiḥ siddhairyoginībhiśca saṃvṛtaḥ // ŚivP_7.2,31.148cd/

kṣetrekṣetre samāsīnaḥ sthito yo rakṣakassatām // ŚivP_7.2,31.149ab/

śivapraṇāmaparamaḥ śivasadbhāvabhāvitaḥ // ŚivP_7.2,31.149cd/

śivaśritānviśeṣeṇa rakṣanputrānivaurasān // ŚivP_7.2,31.150ab/

satkṛtya śivayorājñāṃ sa me diśatu maṅgalam // ŚivP_7.2,31.150cd/

tālajaṅghādayastasya prathamāvaraṇercitāḥ // ŚivP_7.2,31.151ab/

satkṛtya śivayorājñāṃ catvāraḥ samavantu mām // ŚivP_7.2,31.151cd/

bhairavādyāśca ye cānye samaṃtāttasya veṣṭitāḥ // ŚivP_7.2,31.152ab/

te 'pi māmanugṛhṇaṃtu śivaśāsanagauravāt // ŚivP_7.2,31.152cd/

nāradādyāśca munayo divyā devaiśca pūjitāḥ // ŚivP_7.2,31.153ab/

sādhyā māgāśca ye devā janalokanivāsinaḥ // ŚivP_7.2,31.153cd/

vinivṛttādhikārāśca maharlokanivāsinaḥ // ŚivP_7.2,31.154ab/

saptarṣayastathānye vai vaimānikaguṇaissaha // ŚivP_7.2,31.154cd/

sarve śivārcanaratāḥ śivājñāvaśavartinaḥ // ŚivP_7.2,31.155ab/

śivayorājñayā mahyaṃ diśaṃtu mama kāṃkṣitam 1 // ŚivP_7.2,31.155cd/ gaṃdharvādyāḥ piśācāṃtāścatasro devayonayaḥ // ŚivP_7.2,31.156ab/
siddhā vidyādharādyāśca ye 'pi cānye nabhaścarāḥ // ŚivP_7.2,31.156cd/
asurā rākṣasāścaiva pātālatalavāsinaḥ // ŚivP_7.2,31.157ab/
anaṃtādyāśca nāgendrā vainateyādayo dvijāḥ // ŚivP_7.2,31.157cd/
kūṣmāṃḍāḥ pretavetālā grahā bhūtagaṇāḥ pare // ŚivP_7.2,31.158ab/
ḍākinyaścāpi yoginyaḥ śākinyaścāpi tādṛśāḥ // ŚivP_7.2,31.158cd/
kṣetrārāmagṛhādīni tīrthānyāyatanāni ca // ŚivP_7.2,31.159ab/
dvīpāḥ samudrā nadyaśca nadāścānye sarāṃsi ca // ŚivP_7.2,31.159cd/
girayaśca sumervādyāḥ kananāni samaṃtataḥ // ŚivP_7.2,31.160ab/
paśavaḥ pakṣiṇo vṛkṣāḥ kṛmikīṭādayo mṛgāḥ // ŚivP_7.2,31.160cd/
bhuvanānyapi sarvāṇi bhuvanānāmadhīśvaraḥ // ŚivP_7.2,31.161ab/
aṇḍānyāvaraṇaissārdhaṃ māsāśca daśa diggajāḥ // ŚivP_7.2,31.161cd/
varṇāḥ padāni maṃtrāśca tattvānyapi sahādhipaiḥ // ŚivP_7.2,31.162ab/
brahmāṃḍadhārakā rudrā rudrāścānye saśaktikāḥ // ŚivP_7.2,31.162cd/
yacca kiṃcijjagatyasmindṛṣṭaṃ cānumitaṃ śrutam // ŚivP_7.2,31.163ab/
sarve kāmaṃ prayacchantu śivayoreva śāsanāt // ŚivP_7.2,31.163cd/
atha vidyā parā śaivī paśupāśavimocinī // ŚivP_7.2,31.164ab/
pañcārthasaṃjñitā divyā paśuvidyābahiṣkṛtā // ŚivP_7.2,31.164cd/
śāstraṃ ca śivadharmākhyaṃ dharmākhyaṃ ca taduttaram // ŚivP_7.2,31.165ab/
śaivākhyaṃ śivadharmākhyaṃ purāṇaṃ śrutisaṃmitam // ŚivP_7.2,31.165cd/
śaivāgamāśca ye cānye kāmikādyāścaturvidhāḥ // ŚivP_7.2,31.166ab/
śivābhyāmaviśeṣeṇa satkṛtyeha samarcitāḥ // ŚivP_7.2,31.166cd/

1 sarvābhilāṣamityarthaḥ

586a

tābhyāmeva samājñātā mamābhipretasiddhaye // ŚivP_7.2,31.167ab/

karmedamanumanyaṃtāṃ saphalaṃ sādhvanuṣṭhitam // ŚivP_7.2,31.167cd/

śvetādyā nakulīśāṃtāḥ saśiṣyāścāpi deśikāḥ // ŚivP_7.2,31.168ab/

tatsaṃtatīyā guravo viśeṣādguravo mama // ŚivP_7.2,31.168cd/

śaivā māheśvarāścaiva jñānakarmaparāyaṇāḥ // ŚivP_7.2,31.169ab/

karmedamanumanyaṃtāṃ saphalaṃ sādhvanuṣṭhitam // ŚivP_7.2,31.169cd/

laukikā brāhmaṇāssarve kṣatriyāśca viśaḥ kramāt // ŚivP_7.2,31.170ab/

vedavedāṃgatattvajñāḥ sarvaśāstraviśāradāḥ // ŚivP_7.2,31.170cd/

sāṃkhyā vaiśeṣikāścaiva yaugā naiyāyikā narāḥ // ŚivP_7.2,31.171ab/

saurā brahmāstathā raudrā vaiṣṇavāścāpare narāḥ // ŚivP_7.2,31.171cd/

śiṣṭāḥ sarve viśiṣṭā ca śivaśāsanayaṃtritāḥ // ŚivP_7.2,31.172ab/

karmedamanumanyaṃtāṃ mamābhipretasādhakam // ŚivP_7.2,31.172cd/

śaivāḥ siddhāṃtamārgasthāḥ śaivāḥ pāśupatāstathā // ŚivP_7.2,31.173ab/

śaivā mahāvratadharāḥ śaivāḥ kāpālikāḥ pare // ŚivP_7.2,31.173cd/

śivājñāpālakāḥ pūjyā mamāpi śivaśāsanāt // ŚivP_7.2,31.174ab/

sarve mamānugṛhṇaṃtu śaṃsaṃtu saphalakriyām // ŚivP_7.2,31.174cd/

dakṣiṇajñānaniṣṭhāśca dakṣiṇottaramārgagāḥ // ŚivP_7.2,31.175ab/

avirodhena vartaṃtāṃ maṃtraśreyo 'rthino mama // ŚivP_7.2,31.175cd/

nāstikāśca śaṭhāścaiva kṛtaghnāścaiva tāmasāḥ // ŚivP_7.2,31.176ab/

pāṣaṃḍāścātipāpāśca vartaṃtāṃ dūrato mama // ŚivP_7.2,31.176cd/

bahubhiḥ kiṃ stutairatra ye 'pi ke 'picidāstikāḥ // ŚivP_7.2,31.177ab/

sarve māmanugṛhṇaṃtu saṃtaḥ śaṃsaṃtu maṃgalam // ŚivP_7.2,31.177cd/

namaśśivāya sāṃbāya sasutāyādihetave // ŚivP_7.2,31.178ab/

pañcāvaraṇarūpeṇa prapañcenāvṛtāya te // ŚivP_7.2,31.178cd/

ityuktvā daṃḍavadbhūmau praṇipatya śivaṃ śivām // ŚivP_7.2,31.179ab/

japetpañcākṣarīṃ vidyāmaṣṭottaraśatāvarām // ŚivP_7.2,31.179cd/

tathaiva śaktividyāṃ ca japitvā tatsamarpaṇam // ŚivP_7.2,31.180ab/

kṛtvā taṃ kṣamayitveśaṃ pūjāśeṣaṃ samāpayet // ŚivP_7.2,31.180cd/

etatpuṇyatamaṃ stotraṃ śivayorhṛdayaṃgamam // ŚivP_7.2,31.181ab/

sarvābhīṣṭapradaṃ sākṣādbhuktimuktyaikasādhanam // ŚivP_7.2,31.181cd/

ya idaṃ kīrtayennityaṃ śṛṇuyādvā samāhitaḥ // ŚivP_7.2,31.182ab/

sa vidhūyāśu pāpāni śivasāyujyamāpnuyāt // ŚivP_7.2,31.182cd/

goghnaścaiva kṛtaghnaśca vīrahā bhrūṇahāpi vā // ŚivP_7.2,31.183ab/

śaraṇāgataghātī ca mitraviśraṃbhaghātakaḥ // ŚivP_7.2,31.183cd/

duṣṭapāpasamācāro mātṛhā pitṛhāpi vā // ŚivP_7.2,31.184ab/

stavenānena japtena tattatpāpātpramucyate // ŚivP_7.2,31.184cd/

duḥsvapnādimahānarthasūcakeṣu bhayeṣu ca // ŚivP_7.2,31.185ab/

yadi saṃkīrtayedetanna tato nārthabhāgbhavet // ŚivP_7.2,31.185cd/

āyurārogyamaiśvaryaṃ yaccānyadapi vāñchitam // ŚivP_7.2,31.186ab/

stotrasyāsya jape tiṣṭhaṃstatsarvaṃ labhate naraḥ // ŚivP_7.2,31.186cd/

asaṃpūjya śivastotraṃ japātphalamudāhṛtam // ŚivP_7.2,31.187ab/

saṃpūjya ca jape tasya phalaṃ vaktuṃ na śakyate // ŚivP_7.2,31.187cd/

586b

āstāmiyaṃ phalāvāptirasminsaṃkīrtite sati // ŚivP_7.2,31.188ab/

sārdhamaṃbikayā devaḥ śrutyaivaṃ divi tiṣṭhati // ŚivP_7.2,31.188cd/

tasmānnabhasi saṃpūjya devaṃ devaṃ sahomayā // ŚivP_7.2,31.189ab/

kṛtāṃjalipuṭastiṣṭhaṃstotrametadudīrayet // ŚivP_7.2,31.189cd/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe śivamahāstotravarṇanaṃ nāmaikatriṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 32 upamanyuruvāca etatte kathitaṃ kṛṣṇa karmehāmutra siddhidam // ŚivP_7.2,32.1ab/
kriyātapojapadhyānasamuccayamayaṃ param // ŚivP_7.2,32.1cd/
atha vakṣyāmi śaivānāmihaiva phaladaṃ nṛṇām // ŚivP_7.2,32.2ab/
pūjāhomajapadhyānatapodānamayaṃ mahat // ŚivP_7.2,32.2cd/
tatra saṃsādhayetpūrvaṃ mantraṃ mantrārthavittamaḥ // ŚivP_7.2,32.3ab/
dṛṣṭasiddhikaraṃ karma nānyathā phaladaṃ yataḥ // ŚivP_7.2,32.3cd/
siddhamantro 'pyadṛṣṭena prabalena tu kenacit // ŚivP_7.2,32.4ab/
pratibandhaphalaṃ karma na kuryātsahasā budhaḥ // ŚivP_7.2,32.4cd/
tasya tu pratibandhasya kartuṃ śakyeha niṣkṛtiḥ // ŚivP_7.2,32.5ab/
parīkṣya śakunādyaistadādau niṣkṛtimācaret // ŚivP_7.2,32.5cd/
yo 'nyathā kurute mohātkarmaihikaphalaṃ naraḥ // ŚivP_7.2,32.6ab/
na tena phalabhāksa syātprāpnuyāccopahāsyatām // ŚivP_7.2,32.6cd/
abisrabdho na kurvīta karma dṛṣṭaphalaṃ kvacit // ŚivP_7.2,32.7ab/
sa khalvaśraddhadhānaḥ syānnāśraddhaḥ phalamṛcchati // ŚivP_7.2,32.7cd/
nāparādhosti devasya karmaṇyapi tu niṣphale // ŚivP_7.2,32.8ab/
yathoktakāriṇāṃ puṃsāmihaiva phaladarśanāt // ŚivP_7.2,32.8cd/
sādhakaḥ siddhamaṃtraśca nirastapratibaṃdhakaḥ // ŚivP_7.2,32.9ab/
viśvastaḥ śraddhadhānaśca kurvannāpnoti tatphalam // ŚivP_7.2,32.9cd/
athavā tatphalāvāptyai brahmacaryarato bhavet // ŚivP_7.2,32.10ab/
rātrau haviṣyamaśnīyātpāyasaṃ vā phalāni vā // ŚivP_7.2,32.10cd/
hiṃsādi yanniṣiddhaṃ syānna kuryānmanasāpi tat // ŚivP_7.2,32.11ab/
sadā bhasmānuliptāṃ gassuveṣaśca śucirbhavet // ŚivP_7.2,32.11cd/
itthamācāravānbhūtvā svānukūle śubhe 'hani // ŚivP_7.2,32.12ab/
pūrvoktalakṣaṇe deśe puṣpadāmādyalaṃkṛte // ŚivP_7.2,32.12cd/
ālipya śakṛtā 1 bhūmiṃ hastamānāvarāṃ yathā // ŚivP_7.2,32.13ab/ vilikhetkamale bhadre dīpyamānaṃ svatejasā // ŚivP_7.2,32.13cd/
taptajāṃbūnadamayamaṣṭapatraṃ sakesaram // ŚivP_7.2,32.14ab/
madhye karṇikayā yuktaṃ sarvaratnairalaṃkṛtam // ŚivP_7.2,32.14cd/
svākārasadṛśenaiva nālena ca samanvitam // ŚivP_7.2,32.15ab/
tādṛśe svarṇanirmāṇe kaṃde samyagvidhānataḥ // ŚivP_7.2,32.15cd/
tatrāṇimādikaṃ sarvaṃ saṃkalpya manasā punaḥ // ŚivP_7.2,32.16ab/
ratnajaṃ vātha sauvarṇaṃ sphaṭikaṃ vā salakṣaṇam // ŚivP_7.2,32.16cd/
liṅgaṃ savedikaṃ caiva sthāpayitvā vidhānataḥ // ŚivP_7.2,32.16ef/
tatrāvāhya yajeddevaṃ sāṃbaṃ sagaṇamavyayam // ŚivP_7.2,32.17ab/
tatra māheśvarī kalpyā mūrtirmūrtimataḥ prabhoḥ // ŚivP_7.2,32.17cd/

1 goriti śeṣaḥ

587a

caturbhujā caturvaktrā sarvābharaṇabhūṣitā // ŚivP_7.2,32.18ab/

śārdūlacarmavasanā kiṃcidvihasitānanā // ŚivP_7.2,32.18cd/

varadābhayahastā ca mṛgaṭaṃkadharā tathā // ŚivP_7.2,32.19ab/

atha vāṣṭabhujā ciṃtyā ciṃtakasya yathāruci // ŚivP_7.2,32.19cd/

tadā triśūlaparaśukhaḍgavajrāṇi dakṣiṇe // ŚivP_7.2,32.20ab/

vāme pāśāṃkuśau tadvatkheṭaṃ nāgaṃ ca bibhratī // ŚivP_7.2,32.20cd/

bālārkasadṛśaprakhyā prativaktraṃ trilocanā // ŚivP_7.2,32.21ab/

tasyāḥ pūrvamukhaṃ saumyaṃ svākārasadṛśaprabham // ŚivP_7.2,32.21cd/

dakṣiṇaṃ nīlajīmūtasadṛśaṃ ghoradarśanam // ŚivP_7.2,32.22ab/

uttaraṃ vidrumaprakhyaṃ nīlālakavibhūṣitam // ŚivP_7.2,32.22cd/

paścimaṃ pūrṇacaṃdrābhaṃ saumyamiṃdukalādharam // ŚivP_7.2,32.23ab/

tadaṃkamaṃḍalārūḍhā śaktirmāheśvarī parā // ŚivP_7.2,32.23cd/

mahālakṣmīriti khyātā śyāmā sarvamanoharā // ŚivP_7.2,32.24ab/

mūrtiṃ kṛtvaivamākārāṃ sakalīkṛtya ca kramāt // ŚivP_7.2,32.24cd/

mūrtimaṃtamathāvāhya yajetparamakāraṇam // ŚivP_7.2,32.25ab/

snānārthe kalpayettatra pañcagavyaṃ tu kāpilam // ŚivP_7.2,32.25cd/

pañcāmṛtaṃ ca pūrṇāni bījāni ca viśeṣataḥ // ŚivP_7.2,32.26ab/

purastānmaṇḍalaṃ kṛtvā ratnacūrṇādyalaṃkṛtam // ŚivP_7.2,32.26cd/

karṇikāyāṃ pravinyasyedīśānakalaśaṃ punaḥ // ŚivP_7.2,32.27ab/

sadyādikalaśānpaścātparitastasya kalpayet // ŚivP_7.2,32.27cd/

tato vidyeśakalaśānaṣṭau pūrvādivatkramāt // ŚivP_7.2,32.28ab/

tīrthāmbupūritānkṛtvā sūtreṇāveṣṭya pūrvavat // ŚivP_7.2,32.28cd/

puṇyadravyāṇi nikṣipya samantraṃ savidhānakam // ŚivP_7.2,32.29ab/

dukūlādyena vastreṇa samācchādya samaṃtataḥ // ŚivP_7.2,32.29cd/

sarvatra maṃtraṃ vinyasya tattanmaṃtrapurassaram // ŚivP_7.2,32.30ab/

snānakāle tu saṃprāpte sarvamaṅgalanisvanaiḥ // ŚivP_7.2,32.30cd/

pañcagavyādibhiścaiva snāpayetparameśvaram // ŚivP_7.2,32.31ab/

tataḥ kuśodakādyāni svarṇaratnodakānyapi // ŚivP_7.2,32.31cd/

gaṃdhapuṣpādisiddhāni mantrasiddhāni ca kramāt // ŚivP_7.2,32.32ab/

uddhṛtyoddhṛtya mantreṇa taistaissnāpya maheśvaram // ŚivP_7.2,32.32cd/

gaṃdhaṃ puṣpādidīpāṃśca pūjākarma samācaret // ŚivP_7.2,32.33ab/

palāvaraḥ syādālepa ekādaśapalottaraḥ // ŚivP_7.2,32.33cd/

suvarṇaratnapuṣpāṇi śubhāni surabhīṇi ca // ŚivP_7.2,32.34ab/

nīlotpalādyutpalāni bilvapatrāṇyanekaśaḥ // ŚivP_7.2,32.34cd/

kamalāni ca raktāni śvetānyapi ca śaṃbhave // ŚivP_7.2,32.35ab/

kṛṣṇāgurūdbhavo dhūpaḥ sakarpūrājyaguggulaḥ // ŚivP_7.2,32.35cd/

kapilāghṛtasaṃsiddhā dīpāḥ karpūravartijāḥ // ŚivP_7.2,32.36ab/

pañcabrahmaṣaḍaṃgāni pūjyānyāvaraṇāni ca // ŚivP_7.2,32.36cd/

naivedyaḥ payasā siddhaḥ sa guḍājyo mahācaruḥ // ŚivP_7.2,32.37ab/

pāṭalotpalapadmādyaiḥ pānīyaṃ ca sugandhitam // ŚivP_7.2,32.37cd/

pañcasaugaṃdhikopetaṃ tāṃbūlaṃ ca susaṃskṛtam // ŚivP_7.2,32.38ab/

suvarṇaratnasiddhāni bhūṣaṇāni viśeṣataḥ // ŚivP_7.2,32.38cd/

587b

vāsāṃsi ca vicitrāṇi sūkṣmāṇi ca navāni ca // ŚivP_7.2,32.39ab/

darśanīyāni deyāni gānavādyādibhissaha // ŚivP_7.2,32.39cd/

japaśca mūlamaṃtrasya lakṣaḥ paramasaṃkhyayā // ŚivP_7.2,32.40ab/

ekāvarā tryuttarā ca pūjā phalavaśādiha // ŚivP_7.2,32.40cd/

daśasaṃkhyāvaro homaḥ pratidravyaṃ śatottaraḥ // ŚivP_7.2,32.41ab/

ghorarūpaśśivaściṃtyo māraṇoccāṭanādiṣu // ŚivP_7.2,32.41cd/

śivaliṃge śivāgnau ca hyanyāsu pratimāsu ca // ŚivP_7.2,32.42ab/

ciṃtyassaumyatanuśśaṃbhuḥ kārye śāṃtikapauṣṭike // ŚivP_7.2,32.42cd/

āyasau sruksruvau kāryau māraṇādiṣu karmasu // ŚivP_7.2,32.43ab/

tadanyatra tu sauvarṇau śāṃtikādyeṣu kṛtsnaśaḥ // ŚivP_7.2,32.43cd/

dūrvayā ghṛtagokṣīramiśrayā madhunā tathā // ŚivP_7.2,32.44ab/

caruṇā saghṛtenaiva kevalaṃ payasāpi vā // ŚivP_7.2,32.44cd/

juhuyānmṛtyuvijaye tilai rogopaśāṃtaye // ŚivP_7.2,32.45ab/

ghṛtena payasā caiva kamalairvātha kevalaiḥ // ŚivP_7.2,32.45cd/

samṛddhikāmo juhuyānmahādāridryaśāṃtaye // ŚivP_7.2,32.46ab/

jātīpuṣpeṇa vaśyārthī juhuyātsaghṛtena tu // ŚivP_7.2,32.46cd/

ghṛtena karavīraiśca kuryādākarṣaṇaṃ dvijaḥ // ŚivP_7.2,32.47ab/

tailenoccāṭanaṃ kuryātstaṃbhanaṃ madhunā punaḥ // ŚivP_7.2,32.47cd/

staṃbhanaṃ sarṣapeṇāpi laśunena tu pātanam // ŚivP_7.2,32.48ab/

tāḍanaṃ rudhireṇa syātkharasyoṣṭrasya cobhayoḥ // ŚivP_7.2,32.48cd/

māraṇoccāṭane kuryādrohibījaistilānvitaiḥ // ŚivP_7.2,32.49ab/

vidveṣaṇaṃ ca tailena kuryāllāṃgalakasya tu // ŚivP_7.2,32.49cd/

baṃdhanaṃ rohibījena senāstaṃbhanameva ca // ŚivP_7.2,32.50ab/

raktasarṣapasaṃmiśrairhomadravyairaśeṣataḥ // ŚivP_7.2,32.50cd/

hastayaṃtrodbhavaistailairjuhuyādābhicārike // ŚivP_7.2,32.51ab/

kaṭukītuṣasaṃyuktaiḥ kārpāsāsthibhireva ca // ŚivP_7.2,32.51cd/

sarṣapaistailasaṃmiśrairjuhuyādābhicārike // ŚivP_7.2,32.52ab/

jvaropaśāṃtidaṃ kṣīraṃ saubhāgyaphaladaṃ tathā // ŚivP_7.2,32.52cd/

sarvasiddhikaro homaḥ kṣaudrājyadadhibhiryutaiḥ // ŚivP_7.2,32.53ab/

kṣīreṇa taṃdulaiścaiva caruṇā kevalena vā // ŚivP_7.2,32.53cd/

śāṃtikaṃ pauṣṭikaṃ vāpi saptabhiḥ samidādibhiḥ // ŚivP_7.2,32.54ab/

dravyairviśeṣato home vaśyamākarṣaṇaṃ tathā // ŚivP_7.2,32.54cd/

vaśyamākarṣaṇaṃ caiva śrīpadaṃ ca viśeṣataḥ // ŚivP_7.2,32.55ab/

bilvapatraistu havanaṃ śatrorvijayadaṃ tathā // ŚivP_7.2,32.55cd/

samidhaḥ śāṃtikāryeṣu pālāśakhadirādikāḥ // ŚivP_7.2,32.56ab/

karavīrārkajāḥ kraurye kaṇṭakinyaśca vigrahe // ŚivP_7.2,32.56cd/

praśāṃtaḥ śāṃtikaṃ kuryātpauṣṭikaṃ ca viśeṣataḥ // ŚivP_7.2,32.57ab/

nirghṛṇaḥ kruddhacittastu prakuryādābhicārikam // ŚivP_7.2,32.57cd/

atīvaduravasthāyāṃ pratīkārāṃtaraṃ na cet // ŚivP_7.2,32.58ab/

ātatāyinamuddiśya prakuryādābhicārikam // ŚivP_7.2,32.58cd/

svarāṣṭrapatimuddiśya na kuryādābhicārikam // ŚivP_7.2,32.59ab/

yadyāstikassudharmiṣṭho mānyo vā yo 'pi kopi vā // ŚivP_7.2,32.59cd/

tamuddiśyāpi no kuryādātatāyinamapyuta // ŚivP_7.2,32.60ab/

manasā karmaṇā vācā yo 'pi kopi śivāśritaḥ // ŚivP_7.2,32.60cd/

588a

svarāṣṭrapatimuddiśya śivā śritamathāpi vā // ŚivP_7.2,32.61ab/

kṛtvābhicārikaṃ karma sadyo vinipatennaraḥ // ŚivP_7.2,32.61cd/

svarāṣṭrapālakaṃ tasmācchivabhaktaṃ ca kañcana // ŚivP_7.2,32.62ab/

na hiṃsyādabhicārādyairyadīcchetsukhamātmanaḥ // ŚivP_7.2,32.62cd/

anyaṃ kamapi coddiśya kṛtvā vai māraṇādikam // ŚivP_7.2,32.63ab/

paścāttāpena saṃyuktaḥ prāyaścittaṃ samācaret // ŚivP_7.2,32.63cd/

bāṇaliṃge 'pi vā kuryānnirdhano dhanavānapi // ŚivP_7.2,32.64ab/

svayaṃbhūte 'tha vā liṃge ārṣake vaidike 'pi vā // ŚivP_7.2,32.64cd/

abhāve hemaratnānāmaśaktau ca tadarjane // ŚivP_7.2,32.65ab/

manasaivācaredetaddravyairvā pratirūpakaiḥ // ŚivP_7.2,32.65cd/

kvacidaṃśe tu yaḥ śaktastvaśaktaḥ kvacidaṃśake // ŚivP_7.2,32.66ab/

so 'pi śaktyanusāreṇa kurvaṃścetphalamṛcchati // ŚivP_7.2,32.66cd/

karmaṇyanuṣṭhite 'pyasminphalaṃ yatra na dṛśyate // ŚivP_7.2,32.67ab/

dvistrirvāvartayettatra sarvathā dṛśyate phalam // ŚivP_7.2,32.67cd/

pūjopayuktaṃ yaddravyaṃ hemaratnādyanuttamam // ŚivP_7.2,32.68ab/

tatsarvaṃ gurave dadyāddakṣiṇāṃ ca tataḥ pṛthak // ŚivP_7.2,32.68cd/

sa cennecchati tatsarvaṃ śivāya vinivedayet // ŚivP_7.2,32.69ab/

athavā śivabhaktebhyo nānyebhyastu pradīyate // ŚivP_7.2,32.69cd/

yaḥ svayaṃ sādhayecchaktyā gurvādinirapekṣayā // ŚivP_7.2,32.70ab/

so 'pyevamācaredatra na gṛhṇīyātsvayaṃ punaḥ // ŚivP_7.2,32.70cd/

svayaṃ gṛhṇāti yo lobhātpūjāṃgadravyamuttamam // ŚivP_7.2,32.71ab/

kāṃkṣitaṃ na labhenmūḍho nātra kāryā vicāraṇā // ŚivP_7.2,32.71cd/

arcitaṃ yattu talliṃgaṃ gṛhṇīyādvā navā svayam // ŚivP_7.2,32.72ab/

gṛhṇīyādyadi tannityaṃ svayaṃ vānyo 'pi vārcayet // ŚivP_7.2,32.72cd/

yathoktameva karmaitadācaredyo 'napāyataḥ // ŚivP_7.2,32.73ab/

phalaṃ vyabhicarennaivamityataḥ kiṃ prarocakam // ŚivP_7.2,32.73cd/

tathāpyuddeśato vakṣye karmaṇaḥ siddhimuttamam // ŚivP_7.2,32.74ab/

api śatrubhirākrāṃto vyādhibhirvāpyanekaśaḥ // ŚivP_7.2,32.74cd/

mṛtyorāsyagataścāpi mucyate nirapāyataḥ // ŚivP_7.2,32.75ab/

pūjāyate 'tikṛpaṇo rikto vaiśravaṇāyate // ŚivP_7.2,32.75cd/

kāmāyate virūpo 'pi vṛddho 'pi taruṇāyate // ŚivP_7.2,32.76ab/

śatrurmitrāyate sadyo virodhī kiṃkarāyate // ŚivP_7.2,32.76cd/

viṣāyate yadamṛtaṃ viṣamapyamṛtāyate // ŚivP_7.2,32.77ab/

sthalāyate samudro 'pi sthalamapyarṇavāyate // ŚivP_7.2,32.77cd/

mahīdharāyate śvabhraṃ sa ca śvabhrāyate giriḥ // ŚivP_7.2,32.78ab/

padmākarāyate vahniḥ saro vaiśvānarāyate // ŚivP_7.2,32.78cd/

vanāyate yadudyānaṃ tadudyānāyate vanam // ŚivP_7.2,32.79ab/

siṃhāyate mṛgaḥ kṣudraḥ siṃhaḥ krīḍāmṛgāyate // ŚivP_7.2,32.79cd/

striyo 'bhisārikāyante lakṣmīḥ sucaritāyate // ŚivP_7.2,32.80ab/

svairapreṣyāyate vāṇī kīrtistu gaṇikāyate // ŚivP_7.2,32.80cd/

svairācārāyate medhā vajrasūcīyate manaḥ // ŚivP_7.2,32.81ab/

mahāvātāyate śaktirbalaṃ mattagajāyate // ŚivP_7.2,32.81cd/

588b

stambhāyate samudyogaiḥ śatrupakṣe sthitā kriyā // ŚivP_7.2,32.82ab/

śatrupakṣāyate 'rīṇāṃ sarva eva suhṛjjanaḥ // ŚivP_7.2,32.82cd/

śatravaḥ kuṇapāyante jīvantopi sabāṃdhavāḥ // ŚivP_7.2,32.83ab/

āpanno 'pi gatāriṣṭaḥ svayaṃ khalvamṛtāyate // ŚivP_7.2,32.83cd/

rasāya nāyate nityamapathyamapi sevitam // ŚivP_7.2,32.84ab/

aniśaṃ kriyamāṇāpi ratistvabhinavāyate // ŚivP_7.2,32.84cd/

anāgatādikaṃ sarvaṃ karasthāmalakāyate // ŚivP_7.2,32.85ab/

yādṛcchikaphalāyante siddhayo 'pyaṇimādayaḥ // ŚivP_7.2,32.85cd/

bahunātra kimuktena sarvakāmārthasiddhiṣu // ŚivP_7.2,32.86ab/

asminkarmaṇi nirvṛtte tvanavāpyaṃ na vidyate // ŚivP_7.2,32.86cd/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe aihikasiddhikarmavarṇanaṃ nāma dvātriṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 33 upamanyuruvāca ataḥ paraṃ pravakṣyāmi kevalāmuṣmikaṃ vidhim // ŚivP_7.2,33.1ab/
naitena sadṛśaṃ kiṃcitkarmāsti bhuvanatraye // ŚivP_7.2,33.1cd/
puṇyātiśayasaṃyuktaḥ sarvairdevairanuṣṭhitaḥ // ŚivP_7.2,33.2ab/
brahmaṇā viṣṇunā caiva rudreṇa ca viśeṣataḥ // ŚivP_7.2,33.2cd/
iṃdrādilokapāraiśca sūryādyairnavabhirgrahaiḥ // ŚivP_7.2,33.3ab/
viśvāmitravasiṣṭhādyairbrahmavidbhirmaharṣibhiḥ // ŚivP_7.2,33.3cd/
śvetāgastyadadhīcādyairasmābhiśca śivāśritaiḥ // ŚivP_7.2,33.4ab/
naṃdīśvaramahākālabhṛṃgīśādyairgaṇeśvaraiḥ // ŚivP_7.2,33.4cd/
pātālavāsibhirdaityaiḥ śeṣādyaiśca mahoragaiḥ // ŚivP_7.2,33.5ab/
siddhairyakṣaiśca gaṃdharvai rakṣobhūtapiśācakaiḥ // ŚivP_7.2,33.5cd/
svaṃsvaṃ padamanuprāptaṃ sarvairayamanuṣṭhitaḥ // ŚivP_7.2,33.6ab/
anena vidhinā sarve devā devatvamāgatāḥ // ŚivP_7.2,33.6cd/
brahmā brahmatvamāpanno viṣṇurviṣṇutvamāgataḥ // ŚivP_7.2,33.7ab/
rudro rudratvamāpanna iṃdraścendratvamāgataḥ // ŚivP_7.2,33.7cd/
gaṇeśaśca gaṇeśatvamanena vidhinā gataḥ // ŚivP_7.2,33.8ab/
sitacaṃdanatoyena liṃgaṃ snāpya śivaṃ śivām // ŚivP_7.2,33.8cd/
śvetairvikasitaiḥ padmaiḥ saṃpūjya praṇipatya ca // ŚivP_7.2,33.8ef/
tatra padmāsanaṃ ramyaṃ kṛtvā lakṣaṇasaṃyutam // ŚivP_7.2,33.9ab/
vibhave sati hemādyai ratnādyairvā svaśaktitaḥ // ŚivP_7.2,33.9cd/
madhye kesarajālāsya sthāpya liṃgaṃ kanīyasam // ŚivP_7.2,33.10ab/
aṃguṣṭhapratimaṃ ramyaṃ sarvagandhamayaṃ śubham // ŚivP_7.2,33.10cd/
dakṣiṇe sthāpayitvā tu bilvapatraiḥ samarcayet // ŚivP_7.2,33.11ab/
aguruṃ dakṣiṇe pārśve paścime tu manaḥśilām // ŚivP_7.2,33.11cd/
uttare caṃdanaṃ dadyāddharitālaṃ tu pūrvataḥ // ŚivP_7.2,33.12ab/
sugandhaiḥ kusumai ramyairvicitraiścāpi pūjayet // ŚivP_7.2,33.12cd/
dhūpaṃ kṛṣṇāguruṃ dadyātsarvataśca saguggulam // ŚivP_7.2,33.13ab/
vāsāṃsi cātisūkṣmāṇi vikāśāni nivedayet // ŚivP_7.2,33.13cd/
pāyasaṃ ghṛtasaṃmiśraṃ ghṛtadīpāṃśca dāpayet // ŚivP_7.2,33.14ab/
sarvaṃ nivedya mantreṇa tato gacchetpradakṣiṇām // ŚivP_7.2,33.14cd/
praṇamya bhaktyā deveśaṃ stutvā cānte kṣamāpayet // ŚivP_7.2,33.15ab/
sarvopahārasaṃmiśraṃ tato liṃgaṃ nivedayet // ŚivP_7.2,33.15cd/
śivāya śivamantreṇa dakṣiṇāmūrtimāśritaḥ // ŚivP_7.2,33.16ab/
evaṃ yo 'rcayate nityaṃ pañcagandhamayaṃ śubham // ŚivP_7.2,33.16cd/ 589a

sarvapāpavinirmuktaḥ śivaloke mahīyate // ŚivP_7.2,33.17ab/

etadvratottamaṃ guhyaṃ śivaliṃgamahāvratam // ŚivP_7.2,33.17cd/

bhaktasya te samākhyātaṃ na deyaṃ yasya kasyacit // ŚivP_7.2,33.18ab/

deyaṃ ca śivabhaktebhyaḥ śivena kathitaṃ purā // ŚivP_7.2,33.18cd/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe āmuṣmikakarmavidhivarṇanaṃ nāma trayastriṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 34 upamanyuruvāca nityanaimittikātkāmyādyā siddhiriha kīrtitā // ŚivP_7.2,34.1ab/
sā sarvā labhyeta sadyo liṃgaberapratiṣṭhayā // ŚivP_7.2,34.1cd/
sarvo liṃgamayo lokassarvaṃ liṃge pratiṣṭhitam // ŚivP_7.2,34.2ab/
tasmātpratiṣṭhite liṃge bhavetsarvaṃ patiṣṭhitam // ŚivP_7.2,34.2cd/
brahmaṇā viṣṇunā vāpi rudreṇānyena kena vā // ŚivP_7.2,34.3ab/
liṃgapratiṣṭhāmutsṛjya kriyate svapadasthitiḥ // ŚivP_7.2,34.3cd/
kimanyadiha vaktavyaṃ pratiṣṭhāṃ prati kāraṇam // ŚivP_7.2,34.4ab/
partiṣṭhitaṃ śivenāpi liṃgaṃ vaiśveśvaraṃ yataḥ // ŚivP_7.2,34.4cd/
tasmātsarvaprayatnena paratreha ca śarmaṇe // ŚivP_7.2,34.5ab/
sthāpayetparameśasya liṃgaṃ beramathāpi vā // ŚivP_7.2,34.5cd/
śrīkṛṣṇa uvāca kimidaṃ liṃgamākhyātaṃ kathaṃ liṃgī maheśvaraḥ // ŚivP_7.2,34.6ab/
kathaṃ ca liṃgabhāvo 'sya kasmādasmiñchivo 'rcyate // ŚivP_7.2,34.6cd/
upamanyuruvāca avyaktaṃ liṃgamākhyātaṃ triguṇaprabhavāpyayam // ŚivP_7.2,34.7ab/
anādyanaṃtaṃ viśvasya yadupādānakāraṇam // ŚivP_7.2,34.7cd/
tadeva mūlaprakṛtirmāyā ca gaganātmikā // ŚivP_7.2,34.8ab/
tata eva samutpannaṃ jagadetaccarācaram // ŚivP_7.2,34.8cd/
aśuddhaṃ caiva śuddhaṃ yacchuddhāśuddhaṃ ca tattridhā // ŚivP_7.2,34.9ab/
tataḥ śivo maheśaśca rudro viṣṇuḥ pitāmahaḥ // ŚivP_7.2,34.9cd/
bhūtāni cendriyairjātā līyante 'tra śivājñayā // ŚivP_7.2,34.10ab/
ata eva śivo liṃgo liṃgamājñāpayedyataḥ // ŚivP_7.2,34.10cd/
yato na tadanājñātaṃ kāryāya prabhavetsvataḥ // ŚivP_7.2,34.11ab/
tato jātasya viśvasya tatraiva vilayo yataḥ // ŚivP_7.2,34.11cd/
anena liṃgatāṃ tasya bhavennānyena kenacit // ŚivP_7.2,34.12ab/
liṃgaṃ ca śivayordehastābhyāṃ yasmādadhiṣṭhitam // ŚivP_7.2,34.12cd/
atastatra śivaḥ sāmbo nityameva samarcayet // ŚivP_7.2,34.13ab/
liṃgavedī mahādevī liṃgaṃ sākṣānmaheśvaraḥ // ŚivP_7.2,34.13cd/
tayoḥ saṃpūjanādeva sa ca sā ca samarcitau // ŚivP_7.2,34.14ab/
na tayorliṃgadehatvaṃ vidyate paramārthataḥ // ŚivP_7.2,34.14cd/
yatastvetau viśuddhau tau dehastadupacārataḥ // ŚivP_7.2,34.15ab/
tadeva paramā śaktiḥ śivasya paramātmanaḥ // ŚivP_7.2,34.15cd/
śaktirājñāṃ yadādatte prasūte taccarācaram // ŚivP_7.2,34.16ab/
na tasya mahimā śakyo vaktuṃ varṣaśatairapi // ŚivP_7.2,34.16cd/
yenādau mohitau syātāṃ brahmanārāyaṇāvapi // ŚivP_7.2,34.17ab/
purā tribhuvanasyāsya pralaye samupasthite // ŚivP_7.2,34.17cd/
vāriśayyāgato viṣṇuḥ suṣvāpānākulaḥ sukham // ŚivP_7.2,34.18ab/ 589b

yadṛcchayā gatastatra brahmā lokapitāmahaḥ // ŚivP_7.2,34.18cd/

dadarśa puṇḍarīkākṣaṃ svapantaṃ tamanākulam // ŚivP_7.2,34.19ab/

māyayā mohitaḥ śambhorviṣṇumāha pitāmahaḥ // ŚivP_7.2,34.19cd/

kastvaṃ vadetyamarṣeṇa prahṛtyotthāpya mādhavam // ŚivP_7.2,34.20ab/

sa tu hastaprahāreṇa tīvreṇābhihataḥ kṣaṇāt // ŚivP_7.2,34.20cd/

prabuddhotthāya śayanāddadarśa parameṣṭhinam // ŚivP_7.2,34.21ab/

tamāha cāṃtassaṃkruddhaḥ svayamakruddhavaddhariḥ // ŚivP_7.2,34.21cd/

kutastvamāgato vatsa kasmāttvaṃ vyākulo vada // ŚivP_7.2,34.22ab/

iti viṣṇuvacaḥ śrutvā prabhutvaguṇasūcakam // ŚivP_7.2,34.22cd/

rajasā baddhavairastaṃ brahmā punarabhāṣata // ŚivP_7.2,34.23ab/

vatseti māṃ kuto brūṣe guruḥ śiṣyamivātmanaḥ // ŚivP_7.2,34.23cd/

māṃ na jānāsi kiṃ nāthaṃ prapañco yasya me kṛtiḥ // ŚivP_7.2,34.24ab/

tridhātmānaṃ vibhajyedaṃ sṛṣṭvātha paripālyate // ŚivP_7.2,34.24cd/

saṃharāmi name kaścitsraṣṭā jagati vidyate // ŚivP_7.2,34.25ab/

ityukte sati so 'pyāha brahmāṇaṃ viṣṇuravyayaḥ // ŚivP_7.2,34.25cd/

ahamevādikartāsya hartā ca paripālakaḥ // ŚivP_7.2,34.26ab/

bhavānapi mamaivāṃgādavatīrṇaḥ purāvyayāt // ŚivP_7.2,34.26cd/

manniyogāttvamātmānaṃ tridhā kṛtvā jagattrayam // ŚivP_7.2,34.27ab/

sṛjasyavasi cāṃte tatpunaḥ pratisṛjasyapi // ŚivP_7.2,34.27cd/

vismṛtosi jagannāthaṃ nārāyaṇamanāmayam // ŚivP_7.2,34.28ab/

tavāpi janakaṃ sākṣānmāmevamavamanyase // ŚivP_7.2,34.28cd/

tavāparādho nāstyatra bhrāṃtosi mama māyayā // ŚivP_7.2,34.29ab/

matprasādādiyaṃ bhrāṃtirapaiṣyati tavācirāt // ŚivP_7.2,34.29cd/

śṛṇu satyaṃ caturvaktra sarvadeveśvaro hyaham // ŚivP_7.2,34.30ab/

kartā bhartā ca hartā ca na mayāsti samo vibhuḥ // ŚivP_7.2,34.30cd/

evameva vivādobhūdbrahmaviṣṇvoḥ parasparam // ŚivP_7.2,34.31ab/

abhavacca mahāyuddhaṃ bhairavaṃ romaharṣaṇam // ŚivP_7.2,34.31cd/

muṣṭibhirnnighnatostīvraṃ rajasā baddhavairayoḥ // ŚivP_7.2,34.32ab/

tayordarpāpahārāya prabodhāya ca devayoḥ // ŚivP_7.2,34.32cd/

madhye samāvirabhavalliṃgamaiśvaramadbhutam // ŚivP_7.2,34.33ab/

jvālāmālāsahasrāḍhyamaprameyamanaupamam // ŚivP_7.2,34.33cd/

kṣayavṛddhivinirmuktamādimadhyāṃtavarjitam // ŚivP_7.2,34.34ab/

tasya jvālāsahasreṇa brahmaviṣṇū vimohitau // ŚivP_7.2,34.34cd/

visṛjya yuddhaṃ kiṃ tvetadityaciṃtayatāṃ tadā // ŚivP_7.2,34.35ab/

na tayostasya yāthātmyaṃ prabuddhamabhavadyadā // ŚivP_7.2,34.35cd/

tadā samudyatau syātāṃ tasyādyaṃtaṃ parīkṣitum // ŚivP_7.2,34.36ab/

tatra haṃsākṛtirbrahmā viśvataḥ pakṣasaṃyutaḥ // ŚivP_7.2,34.37ab/

manonilajavo bhūtvā gatastūrdhvaṃ prayatnataḥ // ŚivP_7.2,34.37cd/

nārāyaṇopi viśvātmā līlāñjanacayopamam // ŚivP_7.2,34.38ab/

vārāhamamitaṃ rūpamasthāya gatavānadhaḥ // ŚivP_7.2,34.38cd/

evaṃ varṣasahasraṃ tu tvaran viṣṇuradhogataḥ // ŚivP_7.2,34.39ab/

nāpaśyadalpamapyasya mūlaṃ liṃgasya sūkaraḥ // ŚivP_7.2,34.39cd/

tāvatkālaṃ gataścordhvaṃ tasyāṃtaṃ jñātumicchayā // ŚivP_7.2,34.40ab/

śrāṃtotyaṃtamadṛṣṭvāṃtaṃ pāpatādhaḥ pitāmahaḥ // ŚivP_7.2,34.40cd/

590a

tathaiva bhagavān viṣṇuḥ śrāṃtaḥ saṃvignalocanaḥ // ŚivP_7.2,34.41ab/

kleśena mahatā tūrṇamadhastādutthito 'bhavat // ŚivP_7.2,34.41cd/

samāgatāvathānyonyaṃ vismayasmeravīkṣaṇau // ŚivP_7.2,34.42ab/

māyayā mohitau śaṃbhoḥ kṛtyākṛtyaṃ na jagmatuḥ // ŚivP_7.2,34.42cd/

pṛṣṭhataḥ pārśvatastasya cāgrataśca sthitāvubhau // ŚivP_7.2,34.43ab/

praṇipatya kimātmedamityaciṃtayatāṃ tadā // ŚivP_7.2,34.43cd/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe harividhimohavarṇanaṃ nāma catustriṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 35 upamanyuruvāca athāvirabhavattatra sanādaṃ śabdalakṣaṇam // ŚivP_7.2,35.1ab/
omityekākṣaraṃ brahma brahmaṇaḥ pratipādakam // ŚivP_7.2,35.1cd/
tadapyaviditaṃ tāvadbrahmaṇā viṣṇunā tathā // ŚivP_7.2,35.2ab/
rajasā tamasā cittaṃ tayoryasmāttiraskṛtam // ŚivP_7.2,35.2cd/
tadā vibhaktamabhavaccaturdhaikaṃ tadakṣaram // ŚivP_7.2,35.3ab/
a u meti trimātrābhiḥ parastāccārdhamātrayā // ŚivP_7.2,35.3cd/
tatrākāraḥ śrito bhāge jvalalliṃgasya dakṣiṇe // ŚivP_7.2,35.4ab/
ukāraścottare tadvanmakārastasya madhyataḥ // ŚivP_7.2,35.4cd/
ardhamātrātmako nādaḥ śrūyate liṃgamūrdhani // ŚivP_7.2,35.5ab/
vibhakte 'pi tadā tasminpraṇave paramākṣare // ŚivP_7.2,35.5cd/
vibhāvārthaṃ ca tau devau na kiṃcidavajagmatuḥ // ŚivP_7.2,35.6ab/
vedātmanā tadāvyaktaḥ praṇavo vikṛtiṃ gataḥ // ŚivP_7.2,35.6cd/
tatrākāro ṛgabhavadukāro yajuravyayaḥ // ŚivP_7.2,35.7ab/
makārassāma saṃjāto nādastvātharvaṇī śrutiḥ // ŚivP_7.2,35.7cd/
ṛgayaṃ sthāpayāmāsa samāsāttvarthamātmanaḥ // ŚivP_7.2,35.8ab/
rajoguṇeṣu brahmāṇaṃ mūrtiṣvādyaṃ kriyāsvapi // ŚivP_7.2,35.8cd/
sṛṣṭiṃ lokeṣu pṛthivīṃ tattveṣvātmānamavyayam // ŚivP_7.2,35.9ab/
kalādhvani nivṛttiṃ ca sadyaṃ brahmasu pañcasu // ŚivP_7.2,35.9cd/
liṃgabhāgeṣvadhobhāgaṃ bījākhyaṃ kāraṇatraye // ŚivP_7.2,35.10ab/
catuḥṣaṣṭiguṇaiśvaryaṃ bauddhaṃ yadaṇimādiṣu // ŚivP_7.2,35.10cd/
taditthamarthairdaśabhirvyāptaṃ viśvamṛcā jagat // ŚivP_7.2,35.11ab/
athopasthāpayāmāsa svārthaṃ daśavidhaṃ yajuḥ // ŚivP_7.2,35.11cd/
sattvaṃ guṇeṣu viṣṇuṃ ca mūrtiṣvādyaṃ kriyāsvapi // ŚivP_7.2,35.12ab/
sthitiṃ lokeṣvaṃtarikṣaṃ vidyāṃ tattveṣu ca triṣu // ŚivP_7.2,35.12cd/
kalādhvasu pratiṣṭhāṃ ca vāmaṃ brahmasu pañcasu // ŚivP_7.2,35.13ab/
madhyaṃ tu liṃgabhāgeṣu yoniṃ ca triṣu hetuṣu // ŚivP_7.2,35.13cd/
prākṛtaṃ ca yathaiśvaryaṃ tasmādviśvaṃ yajurmayam // ŚivP_7.2,35.14ab/
tatopasthāpayāmāsa sāmārthaṃ daśadhātmanaḥ // ŚivP_7.2,35.14cd/
tamoguṇeṣvatho rudraṃ mūrtiṣvādyaṃ kriyāsu ca // ŚivP_7.2,35.15ab/
saṃhṛtiṃ triṣu lokeṣu tattveṣu śivamuttamam // ŚivP_7.2,35.15cd/
vidyākalāsvaghoraṃ ca tathā brahmasu pañcasu // ŚivP_7.2,35.16ab/
liṃgabhāgeṣu pīṭhordhvaṃ bījinaṃ kāraṇatraye // ŚivP_7.2,35.16cd/
pauruṣaṃ ca tathaiśvaryamitthaṃ sāmnā tataṃ jagat // ŚivP_7.2,35.17ab/
athātharvāha nairguṇyamarthaṃ prathamamātmanaḥ // ŚivP_7.2,35.17cd/
tato maheśvaraṃ sākṣānmūrtiṣvapi sadāśivam // ŚivP_7.2,35.18ab/ 590b

kriyāsu niṣkriyasyāpi śivasya paramātmanaḥ // ŚivP_7.2,35.18cd/

bhūtānugrahaṇaṃ caiva mucyaṃte yena jaṃtavaḥ // ŚivP_7.2,35.19ab/

lokeṣvapi yato vāco nivṛttā manasā saha // ŚivP_7.2,35.19cd/

tadūrdhvamunmanā lokātsomalokamalaukikam // ŚivP_7.2,35.20ab/

somassahomayā yatra nityaṃ nivasatīśvaraḥ // ŚivP_7.2,35.20cd/

tadūrdhvamunmanā lokādyaṃ prāpto na nivartate // ŚivP_7.2,35.21ab/

śāṃtiṃ ca śāṃtyatītāṃ ca vyāpikāṃ cai kalāsvapi // ŚivP_7.2,35.21cd/

tatpūruṣaṃ tatheśānaṃ brahma brahmasu pañcasu // ŚivP_7.2,35.22ab/

mūrdhānamapi liṃgasya nādabhāgeṣvanuttamam // ŚivP_7.2,35.22cd/

yatrāvāhya samārādhyaḥ kevalo niṣkalaḥ śivaḥ // ŚivP_7.2,35.23ab/

tatteṣvapi tadā biṃdornādācchaktestataḥ parāt // ŚivP_7.2,35.23cd/

tattvādapi paraṃ tattvamatattvaṃ paramārthataḥ // ŚivP_7.2,35.24ab/

kāraṇeṣu trayātītānmāyāvikṣobhakāraṇāt // ŚivP_7.2,35.24cd/

anaṃtācchuddhavidyāyāḥ parastācca maheśvarāt // ŚivP_7.2,35.25ab/

sarvavidyeśvarādhīśānna parācca sadāśivāt // ŚivP_7.2,35.25cd/

sarvamaṃtratanordevācchaktitrayasamanvitāt // ŚivP_7.2,35.26ab/

pañcavaktrāddaśabhujātsākṣātsakalaniṣkalāt // ŚivP_7.2,35.26cd/

tasmādapi parādbiṃdorardhedośca tataḥ parāt // ŚivP_7.2,35.27ab/

tataḥ parānniśādhīśānnādākhyācca tataḥ parāt // ŚivP_7.2,35.27cd/

tataḥ parātsuṣumneśādbrahmaraṃdhreśvarādapi // ŚivP_7.2,35.28ab/

tataḥ parasmācchakteśca parastācchivatattvataḥ // ŚivP_7.2,35.28cd/

paramaṃ kāraṇaṃ sākṣātsvayaṃ niṣkāraṇaṃ śivam // ŚivP_7.2,35.29ab/

kāraṇānāṃ ca dhātāraṃ dhyātārāṃ dhyeyamavyayam // ŚivP_7.2,35.29cd/

paramākāśamadhyasthaṃ paramātmopari sthitaṃ // ŚivP_7.2,35.30ab/

sarvaiśvaryeṇa saṃpannaṃ sarveśvaramanīśvaram // ŚivP_7.2,35.30cd/

aiśvaryāccāpi māyeyādaśuddhānmānuṣādikāt // ŚivP_7.2,35.31ab/

aparācca parāttyājyādadhiśuddhādhvagocarāt // ŚivP_7.2,35.31cd/

tatparācchuddhavidyādyādunmanāṃtātparātparāt // ŚivP_7.2,35.32ab/

paramaṃ paramaiśvaryamunmanādyamanādi ca // ŚivP_7.2,35.32cd/

apāramaparādhīnaṃ nirastātiśayaṃ sthiram // ŚivP_7.2,35.33ab/

itthamarthairdaśavidhairiyamātharvaṇī śrutiḥ // ŚivP_7.2,35.33cd/

yasmādgarīyasī tasmādviśvaṃ vyāptamatharvaṇāt // ŚivP_7.2,35.34ab/

ṛgvedaḥ punarāhedaṃ jāgradrūpaṃ mayocyate // ŚivP_7.2,35.34cd/

yenāhamātmatattvasya nityamasmyabhidhāyakaḥ // ŚivP_7.2,35.35ab/

yajurvedo 'vadattadvatsvapnāvasthā mayocyate // ŚivP_7.2,35.35cd/

bhogyātmanā pariṇatā vidyāvedyā yato mayi // ŚivP_7.2,35.36ab/

sāma cāha suṣuptyākhyamevaṃ sarvaṃ mayocyate // ŚivP_7.2,35.36cd/

mamārthena śivenedaṃ tāmasenābhidhīyate // ŚivP_7.2,35.37ab/

atharvāha turāyākhyaṃ turīyātītameva ca // ŚivP_7.2,35.37cd/

mayābhidhīyate tasmādadhvātītapadosmyaham // ŚivP_7.2,35.38ab/

adhvātmakaṃ tu tritayaṃ śivavidyātmasaṃjñitam // ŚivP_7.2,35.38cd/

tattraiguṇyaṃ trayīsādhyaṃ saṃśodhyaṃ ca padaiṣiṇā // ŚivP_7.2,35.39ab/

591a

adhvātītaṃ turīyākhyaṃ nirvāṇaṃ paramaṃ padam // ŚivP_7.2,35.39cd/

tadatītaṃ ca nairguṇyādadhvanosya viśodhakam // ŚivP_7.2,35.40ab/

dvayoḥ pramāpako nādo nadāṃtaśca madātmakaḥ // ŚivP_7.2,35.40cd/

tasmānmamārthasvātaṃtryātpradhānaḥ parameśvaraḥ // ŚivP_7.2,35.41ab/

yadasti vastu tatsarvaṃ guṇapradhānyayogataḥ // ŚivP_7.2,35.41cd/

samastaṃ vyastamapi ca praṇavārthaṃ pracakṣate // ŚivP_7.2,35.42ab/

savārthavācakaṃ tasmādekaṃ brahmaitadakṣaram // ŚivP_7.2,35.42cd/

tenomiti jagatkṛtsnaṃ kurute prathamaṃ śivaḥ // ŚivP_7.2,35.43ab/

śivo hi praṇavo hyeṣa praṇavo hi śivaḥ smṛtaḥ // ŚivP_7.2,35.43cd/

vācyavācakayorbhedo nātyaṃtaṃ vidyate yataḥ // ŚivP_7.2,35.44ab/

ciṃtayā rahito rudro vācoyanmanasā saha // ŚivP_7.2,35.44cd/

aprāpya tannivartaṃte vācyastvekākṣareṇa saḥ // ŚivP_7.2,35.45ab/

ekākṣarādakārākhyādātmā brahmābhidhīyate // ŚivP_7.2,35.45cd/

ekākṣarādukārākhyāddvidhā viṣṇurudīryate // ŚivP_7.2,35.46ab/

ekākṣarānmakārākhyācchivo rudra udāhṛtaḥ // ŚivP_7.2,35.46cd/

dakṣiṇāṃgānmaheśasya jāto brahmātmasaṃjñikaḥ // ŚivP_7.2,35.47ab/

vāmāṃgādabhavadviṣṇustato vidyeti saṃjñitaḥ // ŚivP_7.2,35.47cd/

hṛdayānnīlarudro bhūcchivasya śivasaṃjñikaḥ // ŚivP_7.2,35.48ab/

sṛṣṭeḥ pravartako brahmā sthiterviṣṇurvimohakaḥ // ŚivP_7.2,35.48cd/

saṃhārasya tathā rudrastayornityaṃ niyāmakaḥ // ŚivP_7.2,35.49ab/

tasmāttrayaste kathyaṃte jagataḥ kāraṇāni ca // ŚivP_7.2,35.50ab/

kāraṇatrayahetuśca śivaḥ paramakāraṇam // ŚivP_7.2,35.50cd/

arthametamavijñāya rajasā baddhavairayoḥ // ŚivP_7.2,35.51ab/

yuvayoḥ pratibodhāya madhye liṃgamupasthitam // ŚivP_7.2,35.51cd/

evamomiti māṃ prāhuryadihoktamatharvaṇā // ŚivP_7.2,35.52ab/

ṛco yajūṃṣi sāmāni śākhāścānyāḥ sahasraśaḥ // ŚivP_7.2,35.52cd/

vedeṣvevaṃ svayaṃ vaktrairvyaktamityavadatsvapi // ŚivP_7.2,35.53ab/

svapnānubhūtamiva tattābhyāṃ nādhyavasīyate // ŚivP_7.2,35.53cd/

tayostatra prabodhāya tamopanayanāya ca // ŚivP_7.2,35.54ab/

liṃgepi mudritaṃ sarvaṃ yathā vedairudāhṛtam // ŚivP_7.2,35.54cd/

taddṛṣṭvā mudritaṃ liṃge prasādālliṃginastadā // ŚivP_7.2,35.55ab/

praśāṃtamanasau devau prabuddhau saṃbabhūvatuḥ // ŚivP_7.2,35.55cd/

utpattiṃ vilayaṃ caiva yathātmyaṃ ca ṣaḍadhvanām // ŚivP_7.2,35.56ab/

tataḥ parataraṃ dhāma dhāmavaṃtaṃ ca pūruṣam // ŚivP_7.2,35.56cd/

niruttarataraṃ brahma niṣkalaṃ śivamīśvaram // ŚivP_7.2,35.57ab/

paśupāśamayasyāsya prapañcasya sadā patim // ŚivP_7.2,35.57cd/

akutobhayamatyaṃtamavṛddhikṣayamavyayam // ŚivP_7.2,35.58ab/

vāhyamābhyaṃtaraṃ vyāptaṃ vāhyābhyaṃtaravarjitam // ŚivP_7.2,35.58cd/

nirastātiśayaṃ śaśvadviśvalokavilakṣaṇam // ŚivP_7.2,35.59ab/

alakṣaṇamanirdeśyamavāṅmanasagocaram // ŚivP_7.2,35.59cd/

prakāśaikarasaṃ śāṃtaṃ prasannaṃ satatoditam // ŚivP_7.2,35.60ab/

sarvakalyāṇanilayaṃ śaktyā tādṛśayānvitam // ŚivP_7.2,35.60cd/

jñātvā devaṃ virūpākṣaṃ brahmanārāyaṇau tadā // ŚivP_7.2,35.61ab/

racayitvāṃjaliṃ mūrdhni bhītau tau vācamūcatuḥ // ŚivP_7.2,35.61cd/

591b

brahmovāca ajño vāhamabhijño vā tvayādau deva nirmitaḥ // ŚivP_7.2,35.62ab/
īdṛśīṃ bhrāṃtimāpanna iti ko 'trāparādhyati // ŚivP_7.2,35.62cd/
āstāṃ mamedamajñānaṃ tvayi sannihate prabho // ŚivP_7.2,35.63ab/
nirbhayaḥ ko 'bhibhāṣeta kṛtyaṃ svasya parasya vā // ŚivP_7.2,35.63cd/
āvayordevadevasya vivādo 'pi hi śobhanaḥ // ŚivP_7.2,35.64ab/
pādapraṇāmaphalado nāthasya bhavato yataḥ // ŚivP_7.2,35.64cd/
viṣṇuruvāca stotuṃ deva na vāgasti mahimnaḥ sadṛśī tava // ŚivP_7.2,35.65ab/
prabhoragre vidheyānāṃ tūṣṇīṃbhāvo vyatikramaḥ // ŚivP_7.2,35.65cd/
kimatra saṃghaṭetkṛtyamityevāvasarocitam // ŚivP_7.2,35.66ab/
ajānannapi yatkiṃcitpralapya tvāṃ nato 'smyaham // ŚivP_7.2,35.66cd/
kāraṇatvaṃ tvayā dattaṃ vismṛtaṃ tava māyayā // ŚivP_7.2,35.67ab/
mohito 'haṃkṛtaścāpi punarevāsmi śāsitaḥ // ŚivP_7.2,35.67cd/
vijñāpitaiḥ kiṃ bahubhirbhītosmi bhṛśamīśvara // ŚivP_7.2,35.68ab/
yato 'hamaparicchedyaṃ tvāṃ paricchettumudyataḥ // ŚivP_7.2,35.68cd/
tvāmuśaṃti mahādevaṃ bhītānāmārtināśanam // ŚivP_7.2,35.69ab/
ato vyatikramaṃ me 'dya kṣaṃtumarhasi śaṃkara // ŚivP_7.2,35.69cd/
iti vijñāpitastābhyām īśvarābhyāṃ maheśvaraḥ // ŚivP_7.2,35.70ab/
prīto 'nugṛhya tau devau smitapūrvamabhāṣata // ŚivP_7.2,35.70cd/
īśvara uvāca vatsavatsa vidhe viṣṇo māyayā mama mohitau // ŚivP_7.2,35.71ab/
yuvāṃ prabhutve 'haṃkṛtya buddhavairo parasparam // ŚivP_7.2,35.71cd/
vivādaṃ yuddhaparyaṃtaṃ kṛtvā noparatau kila // ŚivP_7.2,35.72ab/
tataścchinnā prajāsṛṣṭirjagatkāraṇabhūtayoḥ // ŚivP_7.2,35.72cd/
ajñānamānaprabhavādvaimatyādyuvayorapi // ŚivP_7.2,35.73ab/
tannivartayituṃ yuṣmaddarpamohau mayaiva tu // ŚivP_7.2,35.73cd/
evaṃ nivāritāvadyaliṃgāvirbhāvalīlayā // ŚivP_7.2,35.74ab/
tasmādbhūyo vivādaṃ ca vrīḍāṃ cotsṛjya kṛtsnaśaḥ // ŚivP_7.2,35.74cd/
yathāsvaṃ karma kuryātāṃ bhavaṃtau vītamatsarau // ŚivP_7.2,35.75ab/
purā mamājñayā sārdhaṃ samastajñānasaṃhitāḥ // ŚivP_7.2,35.75cd/
yuvābhyāṃ hi mayā dattā kāraṇatvaprasiddhaye // ŚivP_7.2,35.76ab/
maṃtraratnaṃ ca sūtrākhyaṃ pañcākṣaramayaṃ param // ŚivP_7.2,35.76cd/
mayopadiṣṭaṃ sarvaṃ tadyuvayoradya vismṛtam // ŚivP_7.2,35.77ab/
dadāmi ca punaḥ sarvaṃ yathāpūrvaṃ mamājñayā // ŚivP_7.2,35.77cd/
yato vinā yuvāṃ tena na kṣamau sṛṣṭirakṣaṇe // ŚivP_7.2,35.78ab/
evamuktvā mahādevo nārāyaṇapitāmahau // ŚivP_7.2,35.78cd/
maṃtrarājaṃ dadau tābhyāṃ jñānasaṃhitayā saha // ŚivP_7.2,35.79ab/
tau labdhvā mahatīṃ divyāmājñāṃ māheśvarīṃ parām // ŚivP_7.2,35.79cd/
mahārthaṃ maṃtraratnaṃ ca tathaiva sakalāḥ kalāḥ // ŚivP_7.2,35.80ab/
daṃḍavatpraṇatiṃ kṛtvā devadevasya pādayoḥ // ŚivP_7.2,35.80cd/
atiṣṭhatāṃ vītabhayāvānaṃdāstimitau tadā // ŚivP_7.2,35.81ab/
etasminnaṃtare citramiṃdrajālavadaiśvaram // ŚivP_7.2,35.81cd/
liṃgaṃ kvāpi tirobhūtaṃ na tābhyāmupalabhyate // ŚivP_7.2,35.82ab/
tato vilapya hāheti sadyaḥpraṇayabhaṃgataḥ // ŚivP_7.2,35.82cd/
kimasatyamidaṃ vṛttamiti coktvā parasparam // ŚivP_7.2,35.83ab/
aciṃtyavaibhavaṃ śaṃbhorviciṃtya ca gatavyathau // ŚivP_7.2,35.83cd/ 592a

abhyupetya parāṃ maitrīmāliṃgya ca parasparam // ŚivP_7.2,35.84ab/

jagadvyāpāramuddiśya jagmaturdevapuṃgavau // ŚivP_7.2,35.84cd/

tataḥ prabhṛti śakrādyāḥ sarva eva surāsurāḥ // ŚivP_7.2,35.85ab/

ṛṣayaśca narā nāgā nāryaścāpi vidhānataḥ // ŚivP_7.2,35.85cd/

liṃgapratiṣṭhā kurvaṃti liṃge taṃ pūjayaṃti ca // ŚivP_7.2,35.85ef/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe harividhimohanivāraṇaṃ nāma pañcatriṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 36 śrīkṛṣṇa uvāca bhagavañchrotumicchāmi pratiṣṭhāvidhimuttamam // ŚivP_7.2,36.1ab/
liṃgasyāpi ca berasya śivena vihitaṃ yathā // ŚivP_7.2,36.1cd/
upamanyuruvāca anātmapratikūle tu divase śuklapakṣake // ŚivP_7.2,36.2ab/
śivaśāstroktamārgeṇa kuryālliṃgaṃ pramāṇavat // ŚivP_7.2,36.2cd/
svīkṛtyātha śubhasthānaṃ bhūparīkṣāṃ vidhāya ca // ŚivP_7.2,36.3ab/
daśopacārānkurvīta lakṣaṇoddhārapūrvakān // ŚivP_7.2,36.3cd/
teṣāṃ daśopacārāṇāṃ pūrvaṃ pūjya 1 vināyakam // ŚivP_7.2,36.4ab/ sthānaśuddhyādikaṃ kṛtvāliṃgaṃ snānālayaṃ nayet // ŚivP_7.2,36.4cd/
śalākayā kāṃcanayā 2 kuṃkumādirasāktayā // ŚivP_7.2,36.5ab/ lakṣitaṃ lakṣaṇaṃ śilpaśāstreṇa vilikhettataḥ // ŚivP_7.2,36.5cd/
aṣṭamṛtsalilairvātha pañcamṛtsalilaistathā // ŚivP_7.2,36.6ab/
liṅgaṃ piṃḍikayā sārdhaṃ pañcagavyaiśca śodhayet // ŚivP_7.2,36.6cd/
savedikaṃ samabhyarcya divyādyaṃ tu jalāśayam // ŚivP_7.2,36.7ab/
nītvādhivāsayettatra liṃgaṃ piṃḍikayā saha // ŚivP_7.2,36.7cd/
adhivāsālaye śuddhe sarvaśobhāsamanvite // ŚivP_7.2,36.8ab/
satoraṇe sāvaraṇe darbhamālāsamāvṛte // ŚivP_7.2,36.8cd/
diggajāṣṭakasaṃpanne dikpālāṣṭaghaṭānvite // ŚivP_7.2,36.9ab/
aṣṭamaṃgalakairyukte kṛtadikpālakārcite // ŚivP_7.2,36.9cd/
tejasaṃ dāravaṃ vāpi kṛtvā padmāsanāṃkitam // ŚivP_7.2,36.10ab/
vinyasenmadhyatastatra vipulaṃ pīṭhakālayam // ŚivP_7.2,36.10cd/
dvārapālānsamabhyarcya bhadrādīṃścaturaḥkramāt // ŚivP_7.2,36.11ab/
samudraśca vibhadraśca sunaṃdaśca vinaṃdakaḥ // ŚivP_7.2,36.11cd/
snāpayitvā samabhyarcya liṃgaṃ vedikayā saha // ŚivP_7.2,36.12ab/
sakūrcābhyāṃ tu vastrābhyāṃ samāveṣṭyaṃ samaṃtataḥ // ŚivP_7.2,36.12cd/
prāpayya śanakaistoyaṃ pīṭhikopari śāyayet // ŚivP_7.2,36.13ab/
prākśiraskamadhaḥsūtraṃ piṃḍikāṃ cāsya paścime // ŚivP_7.2,36.13cd/
sarvamaṃgalasaṃyuktaṃ liṃgaṃ tatrādhivāsayet // ŚivP_7.2,36.14ab/
pañcarātraṃ trirātraṃ vāpyekarātramathāpi vā // ŚivP_7.2,36.14cd/
visṛjya pūjitaṃ tatra śodhayitvā ca pūrvavat // ŚivP_7.2,36.15ab/
saṃpūjyotsavamārgeṇa śayanālayamānayet // ŚivP_7.2,36.15cd/
tatrāpi śayanasthānaṃ kuryānmaṃḍalamadhyataḥ // ŚivP_7.2,36.16ab/
śuddhairjalaiḥ snāpayitvā liṃgamabhyarcayetkramāt // ŚivP_7.2,36.16cd/
aiśānyāṃ padmamālikhya śuddhalipte mahītale // ŚivP_7.2,36.17ab/

1 lyabārṣaḥ 2 ḍiḍhḍhaṇañiti ḍībabhāva ārṣaḥ

592b

śivakuṃbhaṃ śodhayitvā tatrāvāhya śivaṃ yajet // ŚivP_7.2,36.17cd/

vedīmadhye sitaṃ padmaṃ parikalpya vidhānataḥ // ŚivP_7.2,36.18ab/

tasya paścimataścāpi caṃḍikāpadmamālikhet // ŚivP_7.2,36.18cd/

kṣaumādyairvāhatairvastraiḥ puṣpairdarbhairathāpi vā // ŚivP_7.2,36.19ab/

prakalpya śayanaṃ tasminhemapuṣpaṃ vinikṣipet // ŚivP_7.2,36.19cd/

tatra liṃgaṃ samānīya sarvamaṃgalaniḥsvanaiḥ // ŚivP_7.2,36.20ab/

raktena vastrayugmena sakūrcena samaṃtataḥ // ŚivP_7.2,36.20cd/

saha piṃḍikayāveṣṭya śāyayecca yathā purā // ŚivP_7.2,36.21ab/

purastātpadmamālikhya taddaleṣu yathākramam // ŚivP_7.2,36.21cd/

vidyeśakalaśānnyasyenmadhye śaivīṃ ca vardhanīm // ŚivP_7.2,36.22ab/

parītya padmatritayaṃ juhuyurdvijasattamāḥ // ŚivP_7.2,36.22cd/

te cāṣṭamūrtayaḥ kalpyāḥ pūrvādiparitaḥ sthitāḥ // ŚivP_7.2,36.23ab/

catvāraścātha vā dikṣu svadhyetārassajāpakāḥ // ŚivP_7.2,36.23cd/

juhuyuste viraṃcyādyāścatasro mūrtayaḥ smṛtāḥ // ŚivP_7.2,36.24ab/

daiśikaḥ prathamaṃ teṣāmaiśānyāṃ paścime 'tha vā // ŚivP_7.2,36.24cd/

pradhānahomaṃ kurvīta saptadravyairyathākramam // ŚivP_7.2,36.25ab/

ācāryātpādamardhaṃ vā juhuyuścāpare dvijāḥ // ŚivP_7.2,36.25cd/

pradhānamekamevātra juhuyādatha vā guruḥ // ŚivP_7.2,36.26ab/

pūrvaṃ pūrṇāhutiṃ hutvā ghṛtenāṣṭottaraṃ śatam // ŚivP_7.2,36.26cd/

mūrdhni mūlena liṃgasya śivahastaṃ pravinyaset // ŚivP_7.2,36.27ab/

śatamardhaṃ tadardhaṃ vā kramāddravyaiśca saptabhiḥ // ŚivP_7.2,36.27cd/

hutvāhutvā spṛśelliṃgaṃ vedikāṃ ca punaḥ punaḥ // ŚivP_7.2,36.28ab/

pūrṇāhutiṃ tato hutvā kramāddadyācca dakṣiṇām // ŚivP_7.2,36.28cd/

ācāryātpādamardhaṃ vā hotḥṇāṃ sthapaterapi // ŚivP_7.2,36.29ab/

tadardhaṃ deyamanyebhyaḥ sadasyebhyaśca śaktitaḥ // ŚivP_7.2,36.29cd/

tataḥ śvabhre vṛṣaṃ haimaṃ kūrcaṃ vāpi niveśya ca // ŚivP_7.2,36.30ab/

mṛdaṃbhasā pañcagavyaiḥ punaḥ śuddhajalena ca // ŚivP_7.2,36.30cd/

śodhitāṃ caṃdanāliptāṃ śvabhre brahmaśilāṃ kṣipet // ŚivP_7.2,36.31ab/

karanyāsaṃ tataḥ kṛtvā navabhiḥ śaktināmabhiḥ // ŚivP_7.2,36.31cd/

haritālādidhātūṃśca bījagaṃdhauṣadhairapi // ŚivP_7.2,36.32ab/

śivaśāstroktavidhinā kṣipedbrahmaśilopari // ŚivP_7.2,36.32cd/

pratiliṃgaṃ tu saṃsthāpya kṣīraṃ vṛkṣasamudbhavam // ŚivP_7.2,36.33ab/

sthitaṃ buddhvā tadutsṛjya liṃgaṃ brahmaśilopari // ŚivP_7.2,36.33cd/

prāgudakpravarāṃ kiṃcitsthāpayenmūlavidyayā // ŚivP_7.2,36.34ab/

piṃḍikāṃ cātha saṃyojya śāktaṃ mūlamanusmaran // ŚivP_7.2,36.34cd/

bandhanaṃ baṃdhakadravyaiḥ kṛtvā sthānaṃ viśodhya ca // ŚivP_7.2,36.35ab/

dattvā cārghyaṃ ca puṣpāṇi kuryuryavanikāṃ punaḥ // ŚivP_7.2,36.35cd/

yathāyogyaṃ niṣekādi liṃgasya puratastadā // ŚivP_7.2,36.36ab/

ānīya śayanasthānātkalaśānvinyasetkramāt // ŚivP_7.2,36.36cd/

mahāpūjāmathārabhya saṃpūjya kalaśāndaśa // ŚivP_7.2,36.37ab/

śivamaṃtramanusmṛtya śivakuṃbhajalāṃtare // ŚivP_7.2,36.37cd/

aṃguṣṭhānāmikāyogādādāya tamudīrayet // ŚivP_7.2,36.38ab/

nyasedīśānabhāgasya madhye liṃgasya maṃtravit // ŚivP_7.2,36.38cd/

593a

śaktiṃ nyasettathā vidyāṃ vidyeśāṃśca yathākramam // ŚivP_7.2,36.39ab/

liṅgamūle śivajalaistato liṃgaṃ niṣecayet // ŚivP_7.2,36.39cd/

vardhanyāṃ piṃḍikāliṃgaṃ vidyeśakalaśaiḥ punaḥ // ŚivP_7.2,36.40ab/

abhiṣicyāsanaṃ paścādādhārādyaṃ prakalpayet // ŚivP_7.2,36.40cd/

kṛtvā pañcakalānyāsaṃ dīptaṃ liṃgamanusmaret // ŚivP_7.2,36.41ab/

āvāhayecchivau sākṣātprāñjaliḥ prāgudaṅmukhaḥ // ŚivP_7.2,36.41cd/

vṛṣādhirājamāruhya vimānaṃ vā nabhastalāt // ŚivP_7.2,36.42ab/

alaṃkṛtaṃ sahāyāṃtaṃ devyā devamanusmaran // ŚivP_7.2,36.42cd/

sarvābharaṇaśobhāḍhyaṃ sarvamaṃgalanisvanaiḥ // ŚivP_7.2,36.42ef/

brahmaviṣṇumaheśārkaśakrādyairdevadānavaiḥ // ŚivP_7.2,36.43ab/

ānaṃdaklinnasarvāṃgairvinyastāṃjalimastakaiḥ // ŚivP_7.2,36.43cd/

stuvadbhireva nṛtyadbhirnāmadbhirabhito vṛtam // ŚivP_7.2,36.44ab/

tataḥ pañcopacārāṃśca kṛtvā pūjāṃ samāpayet // ŚivP_7.2,36.44cd/

nātaḥ parataraḥ kaścidvidhiḥ pañcopacārakāt // ŚivP_7.2,36.45ab/

pratiṣṭhāṃ liṃgavatkuryātpratimāsvapi sarvataḥ // ŚivP_7.2,36.45cd/

lakṣaṇoddhārasamaye kāryaṃ nayanamocanam // ŚivP_7.2,36.46ab/

jalādhivāse śayane śāyayettāntvadhomukhīm // ŚivP_7.2,36.46cd/

kumbhodaśāyitāṃ maṃtrairhṛdi tāṃ sanniyojayet // ŚivP_7.2,36.47ab/

kṛtālayāṃ parāmāhuḥ pratiṣṭhāmakṛtālayāt // ŚivP_7.2,36.47cd/

śaktaḥ kṛtālayaḥ paścātpratiṣṭhāvidhimācaret // ŚivP_7.2,36.48ab/

aśaktaścetpratiṣṭhāpya liṃgaṃ beramathāpi vā // ŚivP_7.2,36.48cd/

śakteranuguṇaṃ paścātprakurvīta śivālayam // ŚivP_7.2,36.49ab/

gṛhārcāṃ ca punarvakṣye pratiṣṭhāvidhimuttamam // ŚivP_7.2,36.49cd/

kṛtvā kanīyasaṃberaṃ liṃgaṃ vā lakṣaṇānvitam // ŚivP_7.2,36.50ab/

ayane cottare prāpte śuklapakśe śubhe dine // ŚivP_7.2,36.50cd/

devīṃ kṛtvā śubhe deśe tatrābjaṃ pūrvavallikhet // ŚivP_7.2,36.51ab/

vikīrya patrapuṣpādyairmadhye kuṃbhaṃ nidhāya ca // ŚivP_7.2,36.51cd/

paritastasya caturaḥ kalaśān dikṣu vinyaset // ŚivP_7.2,36.52ab/

pañca brahmāṇi tadbījaisteṣu pañcasu pañcabhiḥ // ŚivP_7.2,36.52cd/

nyasya saṃpūjya mudrādi darśayitvābhirakṣya ca // ŚivP_7.2,36.53ab/

viśodhya liṃgaṃ beraṃ vā mṛttoyādyairyathā purā // ŚivP_7.2,36.53cd/

sthāpayetpuṣpasaṃchannamuttarasthe varāsane // ŚivP_7.2,36.54ab/

nidhāya puṣpaṃ śirasi prokṣayetprokṣaṇījalaiḥ // ŚivP_7.2,36.54cd/

samabhyarcya punaḥ puṣpairjayaśabdādipūrvakam // ŚivP_7.2,36.55ab/

kumbhairīśānavidyāṃtaiḥ snāpayenmūlavidyayā // ŚivP_7.2,36.55cd/

tataḥ pañcakalānyāsaṃ kṛtvā pūjāṃ ca pūrvavat // ŚivP_7.2,36.56ab/

nityamārādhayettatra devyā devaṃ trilocanam // ŚivP_7.2,36.56cd/

ekamevātha vā kuṃbhaṃ mūrtimantrasamanvitam // ŚivP_7.2,36.57ab/

nyasya padmāṃtare sarvaṃ śeṣaṃ pūrvavadācaret // ŚivP_7.2,36.57cd/

atyaṃtopahataṃ liṃgaṃ viśodhya sthāpayetpunaḥ // ŚivP_7.2,36.58ab/

saṃprokṣayedupahatamanāgupahataṃ yajet // ŚivP_7.2,36.58cd/

liṃgāni bāṇasaṃjñāni sthāpanīyāni vā na vā // ŚivP_7.2,36.59ab/

tāni pūrvaṃ śivenaiva saṃskṛtāni yatastataḥ // ŚivP_7.2,36.59cd/

śeṣāṇi sthāpanīyāni yāni dṛṣṭāni bāṇavat // ŚivP_7.2,36.60ab/

svayamudbhūtaliṃge ca divye cārṣe tathaiva ca // ŚivP_7.2,36.60cd/

593b

apīṭhe pīṭhamāveśya kṛtvā saṃprokṣaṇaṃ vidhim // ŚivP_7.2,36.61ab/

yajettatra śivaṃ teṣāṃ pratiṣṭhā na vidhīyate // ŚivP_7.2,36.61cd/

dagdhaṃ ślathaṃ kṣatāṃgaṃ ca kṣipelliṃgaṃ jalāśaye // ŚivP_7.2,36.62ab/

saṃdhānayogyaṃ saṃdhāya pratiṣṭhāvidhimācaret // ŚivP_7.2,36.62cd/

berādvā vikalālliṃgāddevapūjāpurassaram // ŚivP_7.2,36.63ab/

udvāsya hṛdi saṃdhānaṃ tyāgaṃ vā yuktamācaret // ŚivP_7.2,36.63cd/

ekāhapūjāvihatau kuryāddviguṇamarcanam // ŚivP_7.2,36.64ab/

dvirātre ca mahāpūjāṃ saṃprokṣaṇamataḥ param // ŚivP_7.2,36.64cd/

māsādūrdhvamanekāhaṃ pūjā yadi vihanyate // ŚivP_7.2,36.65ab/

pratiṣṭhā procyate kaiścitkaiścitsaṃprokṣaṇakramaḥ // ŚivP_7.2,36.65cd/

saṃprokṣaṇe tu liṃgāderdevamudvāsya pūrvavat // ŚivP_7.2,36.66ab/

aṣṭapañcakrameṇaiva snāpayitvā mṛdaṃbhasā // ŚivP_7.2,36.66cd/

gavāṃ rasaiśca saṃsnāpya darbhatoyairviśodhya ca // ŚivP_7.2,36.67ab/

prokṣayetprokṣaṇītoyairmūlenāṣṭottaraṃ śatam // ŚivP_7.2,36.67cd/

sapuṣpaṃ sakuśaṃ pāṇiṃ nyasya liṃgasya mastake // ŚivP_7.2,36.68ab/

pañcavāraṃ japenmūlamaṣṭottaraśataṃ tataḥ // ŚivP_7.2,36.68cd/

tato mūlena mūrdhādipīṭhāṃtaṃ saṃspṛśedapi // ŚivP_7.2,36.69ab/

pūjāṃ ca mahatīṃ kuryāddevamāvāhya pūrvavat // ŚivP_7.2,36.69cd/

alabdhe sthāpite liṃge śivasthāne jale 'tha vā // ŚivP_7.2,36.70ab/

vahnau ravau tathā vyomni bhagavaṃtaṃ śivaṃ yajet // ŚivP_7.2,36.70cd/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe ptatiṣṭhāvidhivarṇanaṃ nāma ṣaṭtriṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 37 śīkṛṣṇa uvāca jñāne kriyāyāṃ caryāyāṃ sāramuddhṛtya saṃgrahāt // ŚivP_7.2,37.1ab/
uktaṃ bhagavatā sarvaṃ śrutaṃ śrutisamaṃ mayā // ŚivP_7.2,37.1cd/
idānīṃ śrotumicchāmi yogaṃ paramadurlabham // ŚivP_7.2,37.2ab/
sādhikāraṃ ca sāṃgaṃ ca savidhiṃ saprayojanam // ŚivP_7.2,37.2cd/
yadyasti maraṇaṃ pūrvaṃ yogādyanupamardataḥ // ŚivP_7.2,37.3ab/
sadyaḥ sādhayituṃ śakyaṃ yena syānnātmahā naraḥ // ŚivP_7.2,37.3cd/
tacca tatkāraṇaṃ caiva tatkālakaraṇāni ca // ŚivP_7.2,37.4ab/
tadbhedatāratamyaṃ ca vaktumarhasi tattvataḥ // ŚivP_7.2,37.4cd/
upamanyuruvāca sthāne pṛṣṭaṃ tvayā kṛṣṇa sarvapraśnārthavedinā // ŚivP_7.2,37.5ab/
tataḥ krameṇa tatsarvaṃ vakṣye śṛṇu samāhitaḥ // ŚivP_7.2,37.5cd/
niruddhavṛttyaṃtarasyaṃ śive cittasya niścalā // ŚivP_7.2,37.6ab/
yā vṛttiḥ sa samāsena yogaḥ sa khalu pañcadhā // ŚivP_7.2,37.6cd/
maṃtrayogaḥsparśayogo bhāvayogastathāparaḥ // ŚivP_7.2,37.7ab/
abhāvayogassarvebhyo mahāyogaḥ paro mataḥ // ŚivP_7.2,37.7cd/
maṃtrābhyāsavaśenaiva maṃtravācyārthagocaraḥ // ŚivP_7.2,37.8ab/
avyākṣepā manovṛttirmaṃtrayoga udāhṛtaḥ // ŚivP_7.2,37.8cd/
prāṇāyāmamukhā saiva sparśe yogobhidhīyate // ŚivP_7.2,37.9ab/
sa maṃtrasparśanirmukto bhāvayogaḥ prakīrtitaḥ // ŚivP_7.2,37.9cd/
vilīnāvayavaṃ viśvaṃ rūpaṃ saṃbhāvyate yataḥ // ŚivP_7.2,37.10ab/ 594a

abhāvayogaḥ saṃprokto 'nābhāsādvastunaḥ sataḥ // ŚivP_7.2,37.10cd/

śivasvabhāva evaikaściṃtyate nirupādhikaḥ // ŚivP_7.2,37.11ab/

yathā śaivamanovṛttirmahāyoga ihocyate // ŚivP_7.2,37.11cd/

dṛṣṭe tathānuśravike viraktaṃ viṣaye manaḥ // ŚivP_7.2,37.12ab/

yasya tasyādhikārosti yoge nānyasya kasyacit // ŚivP_7.2,37.12cd/

viṣayadvayadoṣāṇāṃ guṇānāmīśvarasya ca // ŚivP_7.2,37.13ab/

darśanādeva satataṃ viraktaṃ jāyate manaḥ // ŚivP_7.2,37.13cd/

aṣṭāṃgo vā ṣaḍaṃgo vā sarvayogaḥ samāsataḥ // ŚivP_7.2,37.14ab/

yamaśca niyamaścaiva svastikādyaṃ tathāsanam // ŚivP_7.2,37.14cd/

prāṇāyāmaḥ pratyāhāro dhāraṇā dhyānameva ca // ŚivP_7.2,37.15ab/

samādhiriti yogāṃgānyaṣṭāvuktāni sūribhiḥ // ŚivP_7.2,37.15cd/

āsanaṃ prāṇasaṃrodhaḥ pratyāhārotha dhāraṇā // ŚivP_7.2,37.16ab/

dhyānaṃ samādhiryogasya ṣaḍaṃgāni samāsataḥ // ŚivP_7.2,37.16cd/

pṛthaglakṣaṇameteṣāṃ śivaśāstre samīritam // ŚivP_7.2,37.17ab/

śivāgameṣu cānyeṣu viśeṣātkāmikādiṣu // ŚivP_7.2,37.17cd/

yogaśāstreṣvapi tathā purāṇeṣvapi keṣu ca // ŚivP_7.2,37.18ab/

ahiṃsā satyamasteyaṃ brahmacaryāparigrahaḥ // ŚivP_7.2,37.18cd/

yama ityucyate sadbhiḥ pañcāvayavayogataḥ // ŚivP_7.2,37.18ef/

śaucaṃ tuṣṭistapaścaiva japaḥ praṇidhireva ca // ŚivP_7.2,37.19ab/

iti pañcaprabhedassyānniyamaḥ svāṃśabhedataḥ // ŚivP_7.2,37.19cd/

svastikaṃ padmamadhyeṃduṃ vīraṃ yogaṃ prasādhitam // ŚivP_7.2,37.20ab/

paryaṃkaṃ ca yatheṣṭaṃ ca proktamāsanamaṣṭadhā // ŚivP_7.2,37.20cd/

prāṇaḥ svadehajo vāyustasyāyāmo nirodhanam // ŚivP_7.2,37.21ab/

tadrocakaṃ pūrakaṃ ca kuṃbhakaṃ ca tridhocyate // ŚivP_7.2,37.21cd/

nāsikāpuṭamaṃgulyā pīḍyaikamapareṇa tu // ŚivP_7.2,37.22ab/

audaraṃ recayedvāyuṃ tathāyaṃ recakaḥ smṛtaḥ // ŚivP_7.2,37.22cd/

bāhyena marutā dehaṃ dṛtivatparipūrayet // ŚivP_7.2,37.23ab/

nāsāpuṭenāpareṇa pūraṇātpūrakaṃ matam // ŚivP_7.2,37.23cd/

na muṃcati na gṛhṇāti vāyumaṃtarbahiḥ sthitam // ŚivP_7.2,37.24ab/

saṃpūrṇaṃ kuṃbhavattiṣṭhedacalaḥ sa tu kuṃbhaka // ŚivP_7.2,37.24cd/

recakādyaṃ trayamidaṃ na drutaṃ na vilaṃbitam // ŚivP_7.2,37.25ab/

tadyataḥ kramayogena tvabhyasedyogasādhakaḥ // ŚivP_7.2,37.25cd/

recakādiṣu yobhyāso nāḍīśodhanapūrvakaḥ // ŚivP_7.2,37.26ab/

svecchotkramaṇaparyaṃtaḥ prokto yogānuśāsane // ŚivP_7.2,37.26cd/

kanyakādikramavaśātprāṇāyāmanirodhanam // ŚivP_7.2,37.27ab/

taccaturdhopadiṣṭaṃ syānmātrāguṇavibhāgataḥ // ŚivP_7.2,37.27cd/

kanyakastu caturdhā syātsa ca dvādaśamātrakaḥ // ŚivP_7.2,37.28ab/

madhyamastu dviruddhātaścaturviṃśatimātrakaḥ // ŚivP_7.2,37.28cd/

uttamastu triruddhātaḥ ṣaḍviṃśanmātrakaḥ paraḥ // ŚivP_7.2,37.29ab/

svedakaṃpādijanakaḥ prāṇāyāmastaduttaraḥ // ŚivP_7.2,37.29cd/

ānaṃdodbhavaromāṃcanetrāśrūṇāṃ vimocanam // ŚivP_7.2,37.30ab/

jalpabhramaṇamūrchādyaṃ jāyate yoginaḥ param // ŚivP_7.2,37.30cd/

jānuṃ pradakṣiṇīkṛtya na drutaṃ na vilaṃbitam // ŚivP_7.2,37.31ab/

aṃgulīsphoṭanaṃ kuryātsā mātreti prakīrtitā // ŚivP_7.2,37.31cd/

594b

mātrākrameṇa vijñeyāścodvātakramayogataḥ // ŚivP_7.2,37.32ab/

nāḍīviśuddhipūrvaṃ tu prāṇāyāmaṃ samācaret // ŚivP_7.2,37.32cd/

agarbhaśca sagarbhaśca prāṇāyāmo dvidhā smṛtaḥ // ŚivP_7.2,37.33ab/

japaṃ dhyānaṃ vināgarbhaḥ sagarbhastatsamanvayāt // ŚivP_7.2,37.33cd/

agarbhādgarbhasaṃyuktaḥ prāṇāyāmaḥśatādhikaḥ // ŚivP_7.2,37.34ab/

tasmātsagarbhaṃ kurvanti yoginaḥ prāṇasaṃyamam // ŚivP_7.2,37.34cd/

prāṇasya vijayādeva jīyaṃte deha 1vāyavaḥ // ŚivP_7.2,37.35ab/ prāṇo 'pānaḥ samānaśca hyudāno vyāna eva ca // ŚivP_7.2,37.35cd/
nāgaḥ kūrmaśca kṛkalo devadatto dhanaṃjayaḥ // ŚivP_7.2,37.36ab/
prayāṇaṃ kurute yasmāttasmātprāṇo 'bhidhīyate // ŚivP_7.2,37.36cd/
avāṅnayatyapānākhyo yadāhārādi bhujyate // ŚivP_7.2,37.37ab/
vyāno vyānaśayatyaṃgānyaśeṣāṇi vivardhayan // ŚivP_7.2,37.37cd/
udvejayati marmāṇītyudāno vāyurīritaḥ // ŚivP_7.2,37.38ab/
samaṃ nayati sarvāṃgaṃ samānastena gīyate // ŚivP_7.2,37.38cd/
udgāre nāga ākhyātaḥ kūrma unmīlane sthitaḥ // ŚivP_7.2,37.39ab/
kṛkalaḥ kṣavathau jñeyo devadatto vijṛṃbhaṇe // ŚivP_7.2,37.39cd/
na jahāti mṛtaṃ cāpi sarvavyāpī dhanaṃjayaḥ // ŚivP_7.2,37.40ab/
krameṇābhyasyamānoyaṃ prāṇāyāmapramāṇavān // ŚivP_7.2,37.40cd/
nirdahatyakhilaṃ doṣaṃ karturdehaṃ ca rakṣati // ŚivP_7.2,37.41ab/
prāṇe tu vijite samyak taccihnānyupalakṣayet // ŚivP_7.2,37.41cd/
viṇmūtraśleṣmaṇāṃ tāvadalpabhāvaḥ prajāyate // ŚivP_7.2,37.42ab/
bahubhojanasāmarthyaṃ cirāducchvāsanaṃ tathā // ŚivP_7.2,37.42cd/
laghutvaṃ śīghragāmitvamutsāhaḥ svarasauṣṭhavam // ŚivP_7.2,37.43ab/
sarvarogakṣayaścaiva balaṃ tejaḥ surūpatā // ŚivP_7.2,37.43cd/
dhṛtirmedhā yuvatvaṃ ca sthiratā ca prasannatā // ŚivP_7.2,37.44ab/
tapāṃsi pāpakṣayatā yajñadānavratādayaḥ // ŚivP_7.2,37.44cd/
prāṇāyāmasya tasyaite kalāṃ nārhanti ṣoḍaśīm // ŚivP_7.2,37.45ab/
indriyāṇi prasaktāni yathāsvaṃ viṣayeṣviha // ŚivP_7.2,37.45cd/
āhatya yannigṛhṇāti sa pratyāhāra ucyate // ŚivP_7.2,37.46ab/
namaḥpūrvāṇīṃdriyāṇi svargaṃ narakameva ca // ŚivP_7.2,37.46cd/
nigṛhītanisṛṣṭāni svargāya narakāya ca // ŚivP_7.2,37.47ab/
tasmātsukhārthī matimāñjñānavairāgyamāsthitaḥ // ŚivP_7.2,37.47cd/
iṃdriyāśvānnigṛhyāśu svātmanātmānamuddharet // ŚivP_7.2,37.48ab/
dhāraṇā nāma cittasya sthānabandhassamāsataḥ // ŚivP_7.2,37.48cd/
sthānaṃ ca śiva evaiko nānyaddoṣatrayaṃ yataḥ // ŚivP_7.2,37.49ab/
kālaṃ kaṃcāvadhīkṛtya sthāne 'vasthāpitaṃ manaḥ // ŚivP_7.2,37.49cd/
na tu pracyavate lakṣyāddhāraṇā syānna cānyathā // ŚivP_7.2,37.50ab/
manasaḥ prathamaṃ sthairyaṃ dhāraṇātaḥ prajāyate // ŚivP_7.2,37.50cd/
tasmāddhīraṃ manaḥ kuryāddhāraṇābhyāsayogataḥ // ŚivP_7.2,37.51ab/
dhyai ciṃtāyāṃ smṛto dhātuḥ śivaciṃtā muhurmuhuḥ // ŚivP_7.2,37.51cd/
avyākṣiptena manasā dhyānaṃ nāma taducyate // ŚivP_7.2,37.52ab/
dhyeyāvasthitacittasya sadṛśaḥ pratyayaśca yaḥ // ŚivP_7.2,37.52cd/

1 daśa vāyava iti pāṭhāntaram

595a pratyayāntaranirmuktaḥ pravāho dhyānamucyate // ŚivP_7.2,37.53ab/
sarvamanyatparityajya śiva eva śivaṃkaraḥ // ŚivP_7.2,37.53cd/
paro dhyeyo 'dhideveśaḥ samāptātharvaṇī śrutiḥ // ŚivP_7.2,37.54ab/
tathā śivā parā dhyeyā sarvabhūtagatau śivau // ŚivP_7.2,37.54cd/
tau śrutau smṛtiśāstrebhyaḥ sarvagau sarvadoditau // ŚivP_7.2,37.55ab/
sarvajñau satataṃ dhyeyau nānārūpavibhedataḥ // ŚivP_7.2,37.55cd/
vimuktiḥ pratyayaḥ pūrvaḥ pratyayaścāṇimādikam // ŚivP_7.2,37.56ab/
ityetaddvividhaṃ jñeyaṃ dhyānasyāsya prayojanam // ŚivP_7.2,37.56cd/
dhyātā dhyānaṃ tathā dhyeyaṃ yacca dhyānaprayojanam // ŚivP_7.2,37.57ab/
etaccatuṣṭayaṃ jñātvā yogaṃ yuñjīta yogavit // ŚivP_7.2,37.57cd/
jñānavairāgyasaṃpannaḥ śraddadhānaḥ kṣamānvitaḥ // ŚivP_7.2,37.58ab/
nirmamaśca sadotsāhī dhyātetthaṃ puruṣaḥ smṛtaḥ // ŚivP_7.2,37.58cd/
japācchrāṃtaḥ punardhyāyeddhyānācchrāṃtaḥ punarjapet // ŚivP_7.2,37.59ab/
japadhyanābhiyuktasya kṣipraṃ yogaḥ prasiddhyati // ŚivP_7.2,37.59cd/
dhāraṇā dvādaśāyāmā dhyānaṃ dvādaśadhāraṇam // ŚivP_7.2,37.60ab/
dhyānadvādaśakaṃ yāvatsamādhirabhidhīyate // ŚivP_7.2,37.60cd/
samādhirnnāma yogāṃgamantimaṃ parikīrtitam // ŚivP_7.2,37.61ab/
samādhinā ca sarvatra prajñālokaḥ pravartate // ŚivP_7.2,37.61cd/
yadarthamātranirbhāsaṃ stimito dadhivatsthitam // ŚivP_7.2,37.62ab/
svarūpaśūnyavadbhānaṃ samādhirabhidhīyate // ŚivP_7.2,37.62cd/
dhyeye manaḥ samāveśya paśyedapi ca susthiram // ŚivP_7.2,37.63ab/
nirvāṇānalavadyogī samādhisthaḥ pragīyate // ŚivP_7.2,37.63cd/
na śṛṇoti na cāghrāti na jalpati na paśyati // ŚivP_7.2,37.64ab/
na ca sparśaṃ vijānāti na saṃkalpayate manaḥ // ŚivP_7.2,37.64cd/
navābhimanyate kiṃcidbadhyate na ca kāṣṭavat // ŚivP_7.2,37.65ab/
evaṃ śive vilīnātmā samādhistha ihocyate // ŚivP_7.2,37.65cd/
yathā dīpo nivātasthaḥ spandate na kadācana // ŚivP_7.2,37.66ab/
tathā samādhiniṣṭho 'pi tasmānna vicaletsudhīḥ // ŚivP_7.2,37.66cd/
evamabhyasataścāraṃ yogino yogamuttamam // ŚivP_7.2,37.67ab/
tadantarāyā naśyaṃti vighnāḥ sarve śanaiḥśanaiḥ // ŚivP_7.2,37.67cd/ oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ vāyunaimiṣeyarṣisaṃvāde uttarakhaṇḍe yogagativarṇanaṃ nāma saptatriṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 38 upamanyuruvāca ālasyaṃ vyādhayastīvrāḥ pramādaḥ sthānasaṃśayaḥ // ŚivP_7.2,38.1ab/
anavasthitacittatvamaśraddhā bhrāṃtidarśanam // ŚivP_7.2,38.1cd/
duḥkhāni daurmanasyaṃ ca viṣayeṣu ca lolatā // ŚivP_7.2,38.2ab/
daśaite yuñjatāṃ puṃsāmantarāyāḥ prakīrtitāḥ // ŚivP_7.2,38.2cd/
ālasyamalasattvaṃ tu yogināṃ dehacetanoḥ // ŚivP_7.2,38.3ab/
dhātuvaiṣamyajā doṣā vyādhayaḥ karmadoṣajāḥ // ŚivP_7.2,38.3cd/
pramādo nāma yogasya sādhanā nāma bhāvanā // ŚivP_7.2,38.4ab/
idaṃ vetyubhayākrāntaṃ vijñānaṃ sthānasaṃśayaḥ // ŚivP_7.2,38.4cd/
apratiṣṭhā hi manasastvanavasthitirucyate // ŚivP_7.2,38.5ab/ 595b

aśraddhā bhāvarahitā vṛttirvai yogavartmani // ŚivP_7.2,38.5cd/

viparyastā matiryā sā bhrāṃtirityabhidhīyate // ŚivP_7.2,38.6ab/

duḥkhamajñānajaṃ puṃsāṃ cittasyādhyātmikaṃ viduḥ // ŚivP_7.2,38.6cd/

ādhibhautikamaṃgotthaṃ yacca duḥkhaṃ purā kṛtaiḥ // ŚivP_7.2,38.7ab/

ādhidaivikamākhyātamaśanyastraviṣādikam // ŚivP_7.2,38.7cd/

icchāvighātajaṃ mokṣaṃ daurmanasyaṃ pracakṣate // ŚivP_7.2,38.8ab/

viṣayeṣu vicitreṣu vibhramastatra lolatā // ŚivP_7.2,38.8cd/

śānteṣveteṣu vighneṣu yogāsaktasya yoginaḥ // ŚivP_7.2,38.9ab/

upasargāḥ pravartaṃte divyāste siddhisūcakāḥ // ŚivP_7.2,38.9cd/

pratibhā śravaṇaṃ vārtā darśanāsvādavedanāḥ // ŚivP_7.2,38.10ab/

upasargāḥ ṣaḍityete vyaye yogasya siddhayaḥ // ŚivP_7.2,38.10cd/

sūkṣme vyavahite 'tīte viprakṛṣṭe tvanāgate // ŚivP_7.2,38.11ab/

pratibhā kathyate yo 'rthe pratibhāso yathātatham // ŚivP_7.2,38.11cd/

śravaṇaṃ sarvaśabdānāṃ śravaṇe cāprayatnataḥ // ŚivP_7.2,38.12ab/

vārttā vārttāsu vijñānaṃ sarveṣāmeva dehinām // ŚivP_7.2,38.12cd/

darśanaṃ nāma divyānāṃ darśanaṃ cāprayatnataḥ // ŚivP_7.2,38.13ab/

tathāsvādaśca divyeṣu raseṣvāsvāda ucyate // ŚivP_7.2,38.13cd/

sparśanādhigamastadvadvedanā nāma viśrutā // ŚivP_7.2,38.14ab/

gandhādīnāṃ ca divyānāmābrahmabhuvanādhipāḥ // ŚivP_7.2,38.14cd/

saṃtiṣṭhante ca ratnāni prayacchaṃti bahūni ca // ŚivP_7.2,38.15ab/

svacchandamadhurā vāṇī vividhāsyātpravartate // ŚivP_7.2,38.15cd/

rasāyanāni sarvāṇi divyāścauṣadhayastathā // ŚivP_7.2,38.16ab/

sidhyaṃti praṇipatyainaṃ diśaṃti surayoṣitaḥ // ŚivP_7.2,38.16cd/

yogasiddhyaikadeśe 'pi dṛṣṭe mokṣe bhavenmatiḥ // ŚivP_7.2,38.17ab/

dṛṣṭametanmayā yadvattadvanmokṣo bhavediti // ŚivP_7.2,38.17cd/

kṛśatā sthūlatā bālyaṃ vārdhakyaṃ caiva yauvanam // ŚivP_7.2,38.18ab/

nānācātisvarūpaṃ ca caturṇāṃ dehadhāraṇam // ŚivP_7.2,38.18cd/

pārthivāṃśaṃ vinā nityaṃ surabhirgandhasaṃgrahaḥ // ŚivP_7.2,38.19ab/

evamaṣṭaguṇaṃ prāhuḥ paiśācaṃ pārthivaṃ padam // ŚivP_7.2,38.19cd/

jale nivasanaṃ caiva bhūmyāmevaṃ vinirgamaḥ // ŚivP_7.2,38.20ab/

icchecchaktaḥ svayaṃ pātuṃ samudramapi nāturaḥ // ŚivP_7.2,38.20cd/

yatrecchati jagatyasmiṃstatraiva jaladarśanam // ŚivP_7.2,38.21ab/

vinā kumbhādikaṃ pāṇau jalasañcayadhāraṇam // ŚivP_7.2,38.21cd/

yadvastu virasañcāpi bhoktumicchati tatkṣaṇāt // ŚivP_7.2,38.22ab/

rasādikaṃ bhaveccānyattrayāṇāṃ dehadhāraṇam // ŚivP_7.2,38.22cd/

nirvraṇatvaṃ śarīrasya pārthivaiśca samanvitam // ŚivP_7.2,38.23ab/

tadidaṃ ṣoḍaśaguṇamāpyamaiśvaryamadbhutam // ŚivP_7.2,38.23cd/

śarīrādagninirmāṇaṃ tattāpabhayavarjanam // ŚivP_7.2,38.24ab/

śaktirjagadidaṃ dagdhuṃ yadīcchedaprayatnataḥ // ŚivP_7.2,38.24cd/

sthāpanaṃ vānalasyā 'psu pāṇau pāvakadhāraṇam // ŚivP_7.2,38.25ab/

dagdhe sarge yathāpūrvaṃ mukhe cānnādipācanam // ŚivP_7.2,38.25cd/

dvābhyāṃ dehavinirmāṇamāpyaiśvaryasamanvitam // ŚivP_7.2,38.25ef/

etaccaturviṃśatidhā taijasaṃ paricakṣate // ŚivP_7.2,38.26ab/

manojavatvaṃ bhūtānāṃ kṣaṇādantaḥpraveśanam // ŚivP_7.2,38.26cd/

596a

parvatādimahābhāradhāraṇañcāprayatnataḥ // ŚivP_7.2,38.27ab/

gurutvañca laghutvañca pāṇāvaniladhāraṇam // ŚivP_7.2,38.27cd/

aṃgulyagranipātādyairbhūmerapi ca kampanam // ŚivP_7.2,38.28ab/

ekena dehaniṣpattiryuktaṃ bhogaiśca taijasaiḥ // ŚivP_7.2,38.28cd/

dvātriṃśadguṇamaiśvaryaṃ mārutaṃ kavayo viduḥ // ŚivP_7.2,38.29ab/

chāyāhīnaviniṣpattirindriyāṇāmadarśanam // ŚivP_7.2,38.29cd/

khecaratvaṃ yathākāmamindriyārthasamanvayaḥ // ŚivP_7.2,38.30ab/

ākāśalaṃghanaṃ caiva svadehe tanniveśanam // ŚivP_7.2,38.30cd/

ākāśapiṇḍīkaraṇamaśarīratvameva ca // ŚivP_7.2,38.31ab/

anilaiśvaryasaṃyuktaṃ catvāriṃśadguṇaṃ mahat // ŚivP_7.2,38.31cd/

aindramaiśvaryamākhyātamāmbaraṃ tatpracakṣate // ŚivP_7.2,38.32ab/

yathākāmopalabdhiśca yathākāmavinirgamaḥ // ŚivP_7.2,38.32cd/

sarvasyābhibhavaścaiva sarvaguhyārthadarśanam // ŚivP_7.2,38.33ab/

karmānurūpanirmāṇaṃ vaśitvaṃ priyadarśanam // ŚivP_7.2,38.33cd/

saṃsāradarśanaṃ caiva bhogairaindraissamanvitam // ŚivP_7.2,38.34ab/

etaccāṃdramasaiśvaryaṃ mānasaṃ guṇato 'dhikam // ŚivP_7.2,38.34cd/

chedanaṃ tāḍanaṃ caiva baṃdhanaṃ mocanaṃ tathā // ŚivP_7.2,38.35ab/

grahaṇaṃ sarvabhūtānāṃ saṃsāravaśavartinām // ŚivP_7.2,38.35cd/

prasādaścāpi sarveṣāṃ mṛtyukālajayastathā // ŚivP_7.2,38.36ab/

ābhimānikamaiśvaryaṃ prājāpatyaṃ pracakṣate // ŚivP_7.2,38.36cd/

etaccāndramasairbhogaiḥ ṣaṭpañcāśadguṇaṃ mahat // ŚivP_7.2,38.37ab/

sargaḥ saṃkalpamātreṇa trāṇaṃ saṃharaṇaṃ tathā // ŚivP_7.2,38.37cd/

svādhikāraśca sarveṣāṃ bhūtacittapravartanam // ŚivP_7.2,38.38ab/

asādṛśyaṃ ca sarvasya nirmāṇaṃ jagataḥ pṛthak // ŚivP_7.2,38.38cd/

śubhāśubhasya karaṇaṃ prājāpatyaiśca saṃyutam // ŚivP_7.2,38.39ab/

catuṣṣaṣṭhiguṇaṃ brāhmamaiśvaryaṃ ca pracakṣate // ŚivP_7.2,38.39cd/

bauddhādasmātparaṃ gauṇamaiśvaryaṃ prākṛtaṃ viduḥ // ŚivP_7.2,38.40ab/

vaiṣṇavaṃ tatsamākhyātaṃ tasyaiva bhuvanasthitiḥ // ŚivP_7.2,38.40cd/

brahmaṇā tatpadaṃ sarvaṃ vaktumanyairna śakyate // ŚivP_7.2,38.40ef/

tatpauruṣaṃ ca gauṇaṃ ca gaṇeśaṃ padamaiśvaram // ŚivP_7.2,38.41ab/

viṣṇunā tatpadaṃ kiṃcijjñātumanyairna śakyate // ŚivP_7.2,38.41cd/

vijñānasiddhayaścaiva sarvā evaupasargikāḥ // ŚivP_7.2,38.42ab/

niroddhavyā prayatnena varrāgyeṇa pareṇa tu // ŚivP_7.2,38.42cd/

pratibhāseṣvaśuddheṣu guṇeṣvāsaktacetasaḥ // ŚivP_7.2,38.43ab/

na sidhyetparamaiśvaryamabhayaṃ sārvakāmikam // ŚivP_7.2,38.43cd/

tasmādguṇāṃśca bhogāṃśca devāsuramahībhṛtām // ŚivP_7.2,38.44ab/

tṛṇavadyastyajettasya yogasiddhiḥ parā bhavet // ŚivP_7.2,38.44cd/

athavānugrahecchāyāṃ jagato vicarenmuniḥ // ŚivP_7.2,38.45ab/

yathākāmaṃguṇānbhogānbhuktvā muktiṃ prayāsyati // ŚivP_7.2,38.45cd/

atha prayogaṃ yogasya vakṣye śṛṇu samāhitaḥ // ŚivP_7.2,38.46ab/

śubhe kāle śubhe deśe śivakṣetrādike punaḥ // ŚivP_7.2,38.46cd/

vijane jaṃturahite niḥśabde bādhavarjite // ŚivP_7.2,38.46ef/

supralipte sthale saumye gandhadhūpādivāsite // ŚivP_7.2,38.47ab/

muktapuṣpasamākīrṇe vitānādi vicitrite // ŚivP_7.2,38.47cd/

kuśapuṣpasamittoyaphalamūlasamanvite // ŚivP_7.2,38.48ab/

nāgnyabhyāśe jalābhyāśe śuṣkaparṇacaye 'pi vā // ŚivP_7.2,38.48cd/

596b

na daṃśamaśakākīrṇe sarpaśvāpadasaṃkule // ŚivP_7.2,38.49ab/

na ca duṣṭamṛgākīrṇe na bhaye durjanāvṛte // ŚivP_7.2,38.49cd/

śmaśāne caityavalmīke jīrṇāgāre catuṣpathe // ŚivP_7.2,38.50ab/

nadīnadasamudrāṇāṃ tīre rathyāṃtare 'pi vā // ŚivP_7.2,38.50cd/

na jīrṇodyānagoṣṭhādau nāniṣṭe na ca niṃdite // ŚivP_7.2,38.51ab/

nājīrṇāmlarasodgāre na ca viṇmūtradūṣite // ŚivP_7.2,38.51cd/

nacchardyāmātisāre vā nātibhuktau śramānvite // ŚivP_7.2,38.52ab/

na cāticiṃtākulito na cātikṣutpipāsitaḥ // ŚivP_7.2,38.52cd/

nāpi svagurukarmādau prasakto yogamācaret // ŚivP_7.2,38.53ab/

yuktāhāravihāraśca yuktaceṣṭaśca karmasu // ŚivP_7.2,38.53cd/

yuktanidrāprabodhaśca sarvāyāsavivarjitaḥ // ŚivP_7.2,38.54ab/

āsanaṃ mṛdulaṃ ramyaṃ vipulaṃ susamaṃ śuci // ŚivP_7.2,38.54cd/

padmakasvastikādīnāmabhyasedāsaneṣu ca // ŚivP_7.2,38.55ab/

abhivaṃdya svagurvaṃtānabhivādyānanukramāt // ŚivP_7.2,38.55cd/

ṛjugrīvaśirovakṣā nātiṣṭhecchiṣṭalocanaḥ // ŚivP_7.2,38.56ab/

kiṃcidunnāmitaśirā daṃtairdaṃtānna saṃspṛśet // ŚivP_7.2,38.56cd/

daṃtāgrasaṃsthitā jihvāmacalāṃ sanniveśya ca // ŚivP_7.2,38.57ab/

pārṣṇibhyāṃ vṛṣaṇau rakṣaṃstathā prajananaṃ punaḥ // ŚivP_7.2,38.57cd/

ūrvorupari saṃsthāpya bāhū tiryagayatnataḥ // ŚivP_7.2,38.58ab/

dakṣiṇaṃ karapṛṣṭhaṃ tu nyasya vāmatalopari // ŚivP_7.2,38.58cd/

unnāmya śanakaiḥ pṛṣṭhamuro viṣṭabhya cāgrataḥ // ŚivP_7.2,38.59ab/

saṃprekṣya nāsikāgraṃ svaṃ diśaścānavalokayan // ŚivP_7.2,38.59cd/

saṃbhṛtaprāṇasaṃcāraḥ pāṣāṇa iva niścalaḥ // ŚivP_7.2,38.60ab/

svadehāyatanasyāṃtarviciṃtya śivamaṃbayā // ŚivP_7.2,38.60cd/

hṛtpadmapīṭhikāmadhye dhyānayajñena pūjayet // ŚivP_7.2,38.61ab/

mūle nāsāgrato nābhau kaṃṭhe vā tāluraṃdhrayoḥ // ŚivP_7.2,38.61cd/

bhrūmadhye dvāradeśe vā lalāṭe mūrdhni vā smaret // ŚivP_7.2,38.62ab/

parikalpya yathānyāyaṃ śivayoḥ paramāsanam // ŚivP_7.2,38.62cd/

tatra sāvaraṇaṃ vāpi nirāvaraṇameva vā // ŚivP_7.2,38.63ab/

dvidaleṣoḍaśāre vā dvādaśāre yathāvidhi // ŚivP_7.2,38.63cd/

daśāre vā ṣaḍasre vā caturasre śivaṃ smaret // ŚivP_7.2,38.64ab/

bhruvoraṃtarataḥ padmaṃ dvidalaṃ taḍidujjvalam // ŚivP_7.2,38.64cd/

bhrūmadhyasthāravindasya kramādvai dakṣiṇottare // ŚivP_7.2,38.65ab/

vidyutsamānavarṇe ca parṇe varṇāvasānake // ŚivP_7.2,38.65cd/

ṣoḍaśārasya patrāṇi svarāḥ ṣoḍaśa tāni vai // ŚivP_7.2,38.66ab/

pūrvādīni kramādetatpadmaṃ kandasya mūlataḥ // ŚivP_7.2,38.66cd/

kakārādiṭakārāṃtā varṇāḥ parṇānyanukramāt // ŚivP_7.2,38.67ab/

bhānuvarṇasya padmasya dhyeyaṃ tad 1dhṛdayāntare // ŚivP_7.2,38.67cd/ gokṣīradhavalasyoktā ḍādiphāntā yathākramam // ŚivP_7.2,38.68ab/
adho dalasyāmbujasya etasya 2 ca dalāni ṣaṭ // ŚivP_7.2,38.68cd/ vidhūmāṃgāravarṇasya varṇā vādyāśca lāntimāḥ // ŚivP_7.2,38.69ab/
mūlādhārāraviṃdasya hemābhasya yathākramam // ŚivP_7.2,38.69cd/
vakārādisakārāntā varṇāḥ parṇamayāḥ sthitāḥ // ŚivP_7.2,38.69ef/
eteṣvathāraviṃdeṣu yatraivābhirataṃ manaḥ // ŚivP_7.2,38.70ab/
tatraiva devaṃ devīṃ ca ciṃtayeddhīrayā dhiyā // ŚivP_7.2,38.70cd/
aṃguṣṭhamātramamalaṃ dīpyamānaṃ samaṃtataḥ // ŚivP_7.2,38.71ab/
śuddhadīpaśikhākāraṃ svaśaktyā pūrṇamaṇḍitam // ŚivP_7.2,38.71cd/
indurekhāsamākāraṃ tārārūpamathāpi vā // ŚivP_7.2,38.72ab/
nīvāraśūkassadṛśaṃ bisasutrābhameva vā // ŚivP_7.2,38.72cd/
kadambagolakākāraṃ tuṣārakaṇikopamam // ŚivP_7.2,38.73ab/
kṣityāditattvavijayaṃ dhyātā yadyapi vāñchati // ŚivP_7.2,38.73cd/
tattattattvādhipāmeva mūrtiṃ sthūlāṃ viciṃtayet // ŚivP_7.2,38.74ab/
sadāśivāṃtā brahmādyabhavādyāścāṣṭamūrtayaḥ // ŚivP_7.2,38.74cd/
śivasya mūrtayaḥ sthūlāḥ śivaśāstre viniścitāḥ // ŚivP_7.2,38.75ab/
ghorā miśrā praśāntāśca mūrtayastā munīśvaraiḥ // ŚivP_7.2,38.75cd/
phalābhilāṣarahitaiścintyāścintāviśāradaiḥ // ŚivP_7.2,38.76ab/
ghorāścecciṃtitāḥ kuryuḥ pāparogaparikṣayam // ŚivP_7.2,38.76cd/
cireṇa miśre saumye tu na sadyo na cirādapi // ŚivP_7.2,38.77ab/
saumye muktirviśeṣeṇa śāṃtiḥ prajñā prasidhyati // ŚivP_7.2,38.77cd/
sidhyaṃti siddhayaścātra kramaśo nātra saṃśayaḥ // ŚivP_7.2,38.78ab/ oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe yogagatau vighnotpattivarṇanaṃ nāmāṣṭatriṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 39 upamanyuruvāca śrīkaṃṭhanāthaṃ smaratāṃ sadyaḥ sarvārthasiddhayaḥ // ŚivP_7.2,39.1ab/
prasidhyaṃtīti matvaike taṃ vai dhyāyaṃti yoginaḥ // ŚivP_7.2,39.1cd/
sthityarthaṃ manasaḥ kecitsthūladhyānaṃ prakurvate // ŚivP_7.2,39.2ab/
sthūlaṃ tu niścalaṃ ceto bhavetsūkṣme tu tatsthiram // ŚivP_7.2,39.2cd/
śive tu ciṃtite sākṣātsarvāḥ sidhyanti siddhayaḥ // ŚivP_7.2,39.3ab/
mūrtyaṃtareṣu dhyāteṣu śivarūpaṃ viciṃtayet // ŚivP_7.2,39.3cd/
lakṣayenmanasaḥ sthairyaṃ tattaddhyāyetpunaḥ punaḥ // ŚivP_7.2,39.4ab/
dhyānamādau saviṣayaṃ tato nirviṣayaṃ jaguḥ // ŚivP_7.2,39.4cd/
tatra nirviṣayaṃ dhyānaṃ nāstītyeva satāṃ matam // ŚivP_7.2,39.5ab/
buddherhi santatiḥ kāciddhyānamityabhidhīyate // ŚivP_7.2,39.5cd/
tena nirviṣayā buddhiḥ kevaleha pravartate // ŚivP_7.2,39.6ab/
tasmātsaviṣayaṃ dhyānaṃ bālārkakiraṇāśrayam // ŚivP_7.2,39.6cd/
sūkṣmāśrayaṃ nirviṣayaṃ nāparaṃ paramārthataḥ // ŚivP_7.2,39.7ab/
yadvā saviṣayaṃ dhyānaṃ tatsākārasamāśrayam // ŚivP_7.2,39.7cd/
nirākārātmasaṃvittirdhyānaṃ nirviṣayaṃ matam // ŚivP_7.2,39.8ab/
nirbījaṃ ca sabījaṃ ca tadeva dhyānamucyate // ŚivP_7.2,39.8cd/
nirākāraśrayatvena sākārāśrayatastathā // ŚivP_7.2,39.9ab/
tasmātsaviṣayaṃ dhyānamādau kṛtvā sabījakam // ŚivP_7.2,39.9cd/
aṃte nirviṣayaṃ kuryānnirbījaṃ sarvasiddhaye // ŚivP_7.2,39.10ab/
prāṇāyāmena sidhyaṃti devyāḥ śāṃtyādayaḥ kramāt // ŚivP_7.2,39.10cd/
śāṃtiḥ praśāṃtirdīptiśca prasādaśca tataḥ param // ŚivP_7.2,39.11ab/
śamaḥ sarvāpadāṃ caiva śāṃtirityabhidhīyate // ŚivP_7.2,39.11cd/ 597b

tamaso 'ntabahirnāśaḥ praśāntiḥ parigīyate // ŚivP_7.2,39.12ab/

bahirantaḥprakāśo yo dīptirityabhidhīyate // ŚivP_7.2,39.12cd/

svasthatā yā tu sā buddhaḥ prasādaḥ parikīrtitaḥ // ŚivP_7.2,39.13ab/

kāraṇāni ca sarvāṇi sabāhyābhyaṃtarāṇi ca // ŚivP_7.2,39.13cd/

buddheḥ prasādataḥ kṣipraṃ prasannāni bhavantyuta // ŚivP_7.2,39.14ab/

dhyātā dhyānaṃ tathā dhyeyaṃ yadvā dhyānaprayojanam // ŚivP_7.2,39.14cd/

etaccatuṣṭayaṃ jñātvā dhyātā dhyānaṃ samācaret // ŚivP_7.2,39.14ef/

jñānavairāgyasaṃpanno nityamavyagramānasaḥ // ŚivP_7.2,39.15ab/

śraddadhānaḥ prasannātmā dhyātā sadbhirudāhṛtaḥ // ŚivP_7.2,39.15cd/

dhyai ciṃtāyāṃ smṛto dhātuḥ śivaciṃtā muhurmuhuḥ // ŚivP_7.2,39.16ab/

yogābhyāsastathālpe 'pi yathā pāpaṃ vināśayet // ŚivP_7.2,39.17ab/

dhyāyataḥ kṣaṇamātraṃ vā śraddhayā parameśvaram // ŚivP_7.2,39.17cd/

avyākṣiptena manasā dhyānamityabhidhīyate // ŚivP_7.2,39.18ab/

buddhipravāharūpasya dhyānasyāsyāvalaṃbanam // ŚivP_7.2,39.19ab/

dhyeyamityucyate sadbhistacca sāṃbaḥ svayaṃ śivaḥ // ŚivP_7.2,39.19cd/

vimuktipratyayaṃ pūrṇamaiśvaryaṃ cāṇimādikam // ŚivP_7.2,39.20ab/

śivadhyānasya pūrṇasya sākṣāduktaṃ prayojanam // ŚivP_7.2,39.20cd/

yasmātsaukhyaṃ ca mokṣaṃ ca dhyānādabhayamāpnuyāt // ŚivP_7.2,39.21ab/

tasmātsarvaṃ parityajya dhyānayukto bhavennaraḥ // ŚivP_7.2,39.21cd/

nāsti dhyānaṃ vinā jñānaṃ nāsti dhyānamayoginaḥ // ŚivP_7.2,39.22ab/

dhyānaṃ jñānaṃ ca yasyāsti tīrṇastena bhavārṇavaḥ // ŚivP_7.2,39.22cd/

jñānaṃ prasannamekāgramaśeṣopādhivarjitam // ŚivP_7.2,39.23ab/

yogābhyāsena yuktasya yoginastveva sidhyati // ŚivP_7.2,39.23cd/

prakṣīṇāśeṣapāpānāṃ jñāne dhyāne bhavenmatiḥ // ŚivP_7.2,39.24ab/

pāpopahatabuddhīnāṃ tadvārtāpi sudurlabhā // ŚivP_7.2,39.24cd/

yathāvahnirmahādīptaḥ śuṣkamārdraṃ ca nirdahet // ŚivP_7.2,39.25ab/

tathā śubhāśubhaṃ karma dhyānāgnirdahate kṣaṇāt // ŚivP_7.2,39.25cd/

atyalpo 'pi yathā dīpaḥ sumahannāśayettamaḥ // ŚivP_7.2,39.26ab/

yogābhyāsastathālpo 'pi mahāpāpaṃ vināśayet // ŚivP_7.2,39.26cd/

dhyāyataḥ kṣaṇamātraṃ vā śraddhayā parameśvaram // ŚivP_7.2,39.27ab/

yadbhavetsumahacchreyastasyāṃto naiva vidyate // ŚivP_7.2,39.27cd/

nāsti dhyānasamaṃ tīrthaṃ nāsti dhyānasamaṃ tapaḥ // ŚivP_7.2,39.28ab/

nāsti dhyānasamo yajñastasmāddhyānaṃ samācaret // ŚivP_7.2,39.28cd/

tīrthāni toyapūrṇāni devānpāṣāṇamṛnmayān // ŚivP_7.2,39.29ab/

yogino na prapadyaṃte svātmapratyayakāraṇāt // ŚivP_7.2,39.29cd/

yogināṃ ca vapuḥ sūkṣmaṃ bhavetpratyakṣamaiśvaram // ŚivP_7.2,39.30ab/

yathā sthūlamayuktānāṃ mṛtkāṣṭhādyaiḥ prakalpitam // ŚivP_7.2,39.30cd/

yathehāṃtaścarā rājñaḥ priyāḥ syurna bahiścarāḥ // ŚivP_7.2,39.31ab/

tathāṃtardhyānaniratāḥ priyāśśaṃbhorna karmiṇaḥ // ŚivP_7.2,39.31cd/

bahiskarā yathā loke nātīva phalabhoginaḥ // ŚivP_7.2,39.32ab/

598a

dṛṣṭvā narendrabhavane tadvadatrāpi karmiṇaḥ // ŚivP_7.2,39.32cd/

yadyaṃtarā vipadyaṃte jñānayogārthamudyataḥ // ŚivP_7.2,39.33ab/

yogasyodyogamātreṇa rudralokaṃ gamiṣyati // ŚivP_7.2,39.33cd/

anubhūya sukhaṃ tatra sa jāto yogināṃ kule // ŚivP_7.2,39.34ab/

jñānayogaṃ punarlabdhvā saṃsāramativartate // ŚivP_7.2,39.34cd/

jijñāsurapi yogasya yāṃ gatiṃ labhate naraḥ // ŚivP_7.2,39.35ab/

na tāṃ gatimavāpnoti sarvairapi mahāmakhaiḥ // ŚivP_7.2,39.35cd/

dvijānāṃ vedaviduṣāṃ koṭiṃ saṃpūjya yatphalam // ŚivP_7.2,39.36ab/

bhikṣāmātrapradānena tatphalaṃ śivayogine // ŚivP_7.2,39.36cd/

yajñāgnihotradānena tīrthahomeṣu yatphalam // ŚivP_7.2,39.37ab/

yogināmannadānena tatsamastaṃ phalaṃ labhet // ŚivP_7.2,39.37cd/

ye cāpavādaṃ kurvaṃti vimūḍhāśśivayoginām // ŚivP_7.2,39.38ab/

śrotṛbhiste prapadyante narakeṣvāmahīkṣayāt // ŚivP_7.2,39.38cd/

sati śrotari vaktāsyādapavādasya yoginām // ŚivP_7.2,39.39ab/

tasmācchrotā ca pāpīyāndaṇḍyassumahatāṃ mataḥ // ŚivP_7.2,39.39cd/

ye punaḥ satataṃ bhaktyā bhajaṃti śavayoginaḥ // ŚivP_7.2,39.39ef/

te vidaṃti mahābhogānaṃte yogaṃ ca śāṃkaram // ŚivP_7.2,39.40ab/

bhogārthibhirnaraistasmātsaṃpūjyāḥ śivayoginaḥ // ŚivP_7.2,39.40cd/

pratiśrayānnapānādyaiḥ śayyāprāvaraṇādibhiḥ // ŚivP_7.2,39.41ab/

yogadharmaḥ sasāratvādabhedyaḥ pāpamudgaraiḥ // ŚivP_7.2,39.41cd/

vajrataṃdulavajjñeyaṃ tathā pāpena yoginaḥ // ŚivP_7.2,39.42ab/

na lipyaṃte ca tāpaughaiḥ padmapatraṃ yathāṃbhasā // ŚivP_7.2,39.42cd/

yasmindeśe vasennityaṃ śivayogarato muniḥ // ŚivP_7.2,39.43ab/

so 'pi deśo bhavetpūtaḥ sapūta iti kiṃ punaḥ // ŚivP_7.2,39.43cd/

tasmātsarvaṃ parityajya kṛtyamanyadvicakṣaṇaḥ // ŚivP_7.2,39.44ab/

sarvaduḥkhaprahāṇāya śivayogaṃ samabhyaset // ŚivP_7.2,39.44cd/

siddhayogaphalo yogī lokānāṃ hitakāmyayā // ŚivP_7.2,39.45ab/

bhogānbhuktvā yathākāmaṃ viharedvātra vartatām // ŚivP_7.2,39.45cd/

athavā kṣudramityeva matvā vaiṣayikaṃ sukham // ŚivP_7.2,39.46ab/

tyaktvā virāgayogena svecchayā karma mucyatām // ŚivP_7.2,39.46cd/

yastvāsannāṃ mṛtiṃ martyo dṛṣṭāriṣṭaṃ ca bhūyasā // ŚivP_7.2,39.47ab/

sa yogārambhanirataḥ śivakṣetraṃ samāśrayet // ŚivP_7.2,39.47cd/

sa tatra nivasanneva yadi dhīramanā naraḥ // ŚivP_7.2,39.48ab/

prāṇānvināpi rogādyaiḥ svayameva parityajet // ŚivP_7.2,39.48cd/

kṛtvāpyanaśanaṃ caiva hutvā cāṃgaṃ śivānale // ŚivP_7.2,39.49ab/

kṣiptvā vā śivatīrtheṣu svadehamavagāhanāt // ŚivP_7.2,39.49cd/

śivaśāstroktavidhivatprāṇānyastu parityajet // ŚivP_7.2,39.50ab/

sadya eva vimucyeta nātra kāryā vicāraṇā 2 // ŚivP_7.2,39.50cd/ rogādyairvātha vivaśaḥ śivakṣetraṃ samāśritaḥ // ŚivP_7.2,39.51ab/
mriyate yadi sopyevaṃ mucyate nātra saṃśayaḥ // ŚivP_7.2,39.51cd/

1 udyogaṃ kurvata ityarthaḥ 2 na cāsāvātmaghātaka iti pāṭhāntaram

598b

yathā hi maraṇaṃ śreṣṭhamuśaṃtyanaśanādibhiḥ // ŚivP_7.2,39.52ab/

śāstraviśraṃbhadhīreṇa manasā kriyate yataḥ // ŚivP_7.2,39.52cd/

śivanindārataṃ hatvā pīḍitaḥ svayameva vā // ŚivP_7.2,39.53ab/

yastyajeddustyajānprāṇānna sa bhūyaḥ prajāyate // ŚivP_7.2,39.53cd/

śivanindārataṃ haṃtumaśakto yaḥ svayaṃ mṛtaḥ // ŚivP_7.2,39.54ab/

sadya eva pramucyeta triḥ saptakulasaṃyutaḥ // ŚivP_7.2,39.54cd/

śivārthe yastyajetprāṇāñchivabhaktārthameva vā // ŚivP_7.2,39.55ab/

na tena sadṛśaḥ kaścinmuktimārgasthito naraḥ // ŚivP_7.2,39.55cd/

tasmācchīghratarā muktistasya saṃsāramaṃḍalāt // ŚivP_7.2,39.56ab/

eteṣvanyatamopāyaṃ kathamapyavalambya vā // ŚivP_7.2,39.56cd/

ṣaḍadhvaśuddhiṃ vidhivatprāpto vā mriyate yadi // ŚivP_7.2,39.57ab/

paśūnāmiva tasyeha na kuryādaurdhvadaihikam // ŚivP_7.2,39.57cd/

naivāśaucaṃ prapadyeta tatputrādiviśeṣataḥ // ŚivP_7.2,39.58ab/

śivacārārthamathavā śivavidyārthameva vā // ŚivP_7.2,39.58cd/

khanedvā bhuvi taddehaṃ dahedvā śucināgninā // ŚivP_7.2,39.58ef/

kṣipedvāpsu śivāsveva tyajedvā kāṣṭhaloṣṭavat // ŚivP_7.2,39.59ab/

athainamapi coddiśya karma cetkartumīpsitam // ŚivP_7.2,39.59cd/

kalyāṇameva kurvīta śaktyā bhaktāṃśca tarpayet // ŚivP_7.2,39.60ab/

dhanaṃ tasya bhajecchaivaḥ śaivī cetasya santatiḥ // ŚivP_7.2,39.60cd/

nāsti cettacchive dadyānnadadyātpaśusantatiḥ // ŚivP_7.2,39. 60ef/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe śaivayogavarṇanaṃ nāmaikonacatvāriṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 40 śrīsūta uvāca iti sa vijitamanyoryādavenopamanyoradhigatamabhidhāya jñānayogaṃ munibhyaḥ // ŚivP_7.2,40.1ab/
praṇatimupagatebhyastebhya udbhāvitātmā sapadi viyati vāyuḥ sāyamantarhito 'bhūt // ŚivP_7.2,40.1cd/
tataḥ prabhātasamaye naimiṣīyāstapodhanāḥ // ŚivP_7.2,40.2ab/
satrānte 'vabhṛthaṃ kartuṃ sarva eva samudyayuḥ // ŚivP_7.2,40.2cd/
tadā brahmasamādeśāddevī sākṣātsarasvatī // ŚivP_7.2,40.3ab/
prasannā svādusalilā prāvartata nadīśubhā // ŚivP_7.2,40.3cd/
sarasvatīṃ nadīṃ dṛṣṭvā munayo hṛṣṭamānasāḥ // ŚivP_7.2,40.4ab/
samāpya satraṃ prārabdhaṃ cakrustatrāvagāhanam // ŚivP_7.2,40.4cd/
atha saṃtarpya devādīṃstadīyaiḥ salilaiḥ śivaiḥ // ŚivP_7.2,40.5ab/
smarantaḥ pūrvavṛttāntaṃ yayurvārāṇasīṃ prati // ŚivP_7.2,40.5cd/
tadā te himavatpādātpaṃtatīṃ dakṣiṇāmukhīm // ŚivP_7.2,40.6ab/
dṛṣṭvā bhāgīrathī tatra snātvā tattīrato yayuḥ // ŚivP_7.2,40.6cd/
tato vārāṇasīṃ prāpya muditāssarva eva te // ŚivP_7.2,40.7ab/
tadottarapravāhāyāṃ gaṃgāyāmavagāhya ca // ŚivP_7.2,40.7cd/
avimukteśvaraṃ liṃgaṃ dṛṣṭvābhyarcya vidhānataḥ // ŚivP_7.2,40.8ab/
prayātumudyatāstatra dadṛśurdivi bhāsvaram // ŚivP_7.2,40.8cd/
sūryakoṭipratīkāśaṃ tejodivyaṃ mahādbhutam // ŚivP_7.2,40.9ab/
ātmaprabhāvitānena vyāptasarvadigantaram // ŚivP_7.2,40.9cd/
atha pāśupatāḥ siddhāḥ bhasmasañchannavigrahāḥ // ŚivP_7.2,40.10ab/
munayo 'bhyetya śataśo līnāḥ syustatra tejasi // ŚivP_7.2,40.10cd/ 599a

tathā vilīyamāneṣu tapasviṣu mahātmasu // ŚivP_7.2,40.11ab/

sadyastirodadhe tejastadadbhutamivābhavat // ŚivP_7.2,40.11cd/

taddṛṣṭvā mahadāścaryaṃ naimiṣīyā maharṣayaḥ // ŚivP_7.2,40.12ab/

kimetadityajānanto yayurbrahmavanaṃ prati // ŚivP_7.2,40.12cd/

prāgevaiṣāṃ tu gamanātpavano lokapāvanaḥ // ŚivP_7.2,40.13ab/

darśanaṃ naimiṣīyāṇāṃ saṃvādastairmahātmanaḥ // ŚivP_7.2,40.13cd/

śaddhāṃ buddhiṃ tatasteṣāṃ sāṃbe sānucare śive // ŚivP_7.2,40.14ab/

samāptiṃ cāpi satrasya dīrghapūrvasya satriṇām // ŚivP_7.2,40.14cd/

vijñāpya jagatāṃ dhātre brahmaṇe brahmayonaye // ŚivP_7.2,40.15ab/

svakārye tadanujñāto jagāma svapuraṃ prati // ŚivP_7.2,40.15cd/

atha sthānagato brahmā tumburornāradasya ca // ŚivP_7.2,40.16ab/

paraspara spardhitayorgāne vivadamānayoḥ // ŚivP_7.2,40.16cd/

tadudbhāvitagānottharasairmādhyasthamācaran // ŚivP_7.2,40.17ab/

gandharvairapsarobhiśca sukhamāste niṣevitaḥ // ŚivP_7.2,40.17cd/

tadānavasarādeva dvāḥsthairdvāri nivāritāḥ // ŚivP_7.2,40.18ab/

munayo brahmabhavanādbahiḥ pārśvamupāviśan // ŚivP_7.2,40.18cd/

atha tumburuṇā gāne samatāṃ prāpya nāradaḥ // ŚivP_7.2,40.19ab/

sāhacaryeṣvanujñāto brahmaṇā parameṣṭhinā // ŚivP_7.2,40.19cd/

tyaktvā parasparaspardhāṃ maitrīṃ ca paramāṃ gataḥ // ŚivP_7.2,40.20ab/

saha tenāpsarobhiśca gandharvaiśca samāvṛtaḥ // ŚivP_7.2,40.20cd/

upavīṇayituṃ devaṃ nakulīśvaramīśvaram // ŚivP_7.2,40.21ab/

bhavanānniryayau dhāturjaladādaṃśumāniva // ŚivP_7.2,40.21cd/

taṃ dṛṣṭvā ṣaṭkulīyāste nāradaṃ munigovṛṣam // ŚivP_7.2,40.22ab/

praṇamyāvasaraṃ śaṃbhoḥ papracchuḥ paramādarāt // ŚivP_7.2,40.22cd/

sa cāvasara evāyamitoṃtargamyatāmiti // ŚivP_7.2,40.23ab/

vadanyayāvanyaparastvarayā parayā yutaḥ // ŚivP_7.2,40.23cd/

tato dvāri sthitā ye vai brahmaṇe tānnyavedayan // ŚivP_7.2,40.24ab/

tena te viviśurveśma piṃḍībhūyāṃḍajanmanaḥ // ŚivP_7.2,40.24cd/

praviśya dūrato devaṃ praṇamya bhuvi daṃḍavat // ŚivP_7.2,40.25ab/

samīpe tadanujñātāḥ parivṛtyopatasthire // ŚivP_7.2,40.25cd/

tāṃstatrāvasthitān pṛṣṭvā kuśalaṃ kamalāsanaḥ // ŚivP_7.2,40.26ab/

vṛttāṃtaṃ vo mayā jñātaṃ vāyurevāha no yataḥ // ŚivP_7.2,40.26cd/

bhavadbhiḥ kiṃ kṛtaṃ paścānmāruteṃtarhite sati // ŚivP_7.2,40.27ab/

ityuktavati deveśe munayo 'vabhṛthātparam // ŚivP_7.2,40.27cd/

gaṃgātīrthesya gamanaṃ yātrāṃ vārāṇasīṃ prati // ŚivP_7.2,40.28ab/

darśanaṃ tatra liṃgānāṃ sthāpitānāṃ sureśvaraiḥ // ŚivP_7.2,40.28cd/

avimukteśvarasyāpi liṃgasyābhyarcanaṃ sakṛt // ŚivP_7.2,40.29ab/

ākāśe mahatastasya tejorāśeśca darśanam // ŚivP_7.2,40.29cd/

munīnāṃ vilayaṃ tatra nirodhaṃ tejasastataḥ // ŚivP_7.2,40.30ab/

yāthātmyavedanaṃ tasya ciṃtitasyāpi cātmabhiḥ // ŚivP_7.2,40.30cd/

sarvaṃ savistaraṃ tasmai praṇamyāhurmuhurmuhuḥ // ŚivP_7.2,40.31ab/

munibhiḥ kathitaṃ śrutvā viśvakarmā caturmukhaḥ // ŚivP_7.2,40.31cd/

kaṃpayitvā śiraḥ kiṃcitprāha gaṃbhīrayā girā // ŚivP_7.2,40.32ab/

pratyāsīdati yuṣmākaṃ siddhirāmuṣmikī parā // ŚivP_7.2,40.32cd/

599b

bhavadbhirdīrghasatreṇa ciramārādhitaḥ prabhuḥ // ŚivP_7.2,40.33ab/

prasādābhimukho bhūta iti bhutārthasūcitam // ŚivP_7.2,40.33cd/

vārāṇasyāṃ tu yuṣmābhiryaddṛṣṭaṃ divi dīptimat // ŚivP_7.2,40.34ab/

talliṃgasaṃjñitaṃ sākṣāttejo māheśvaraṃ param // ŚivP_7.2,40.34cd/

tatra līnāśca munayaḥ śrautapāśupatavratāḥ // ŚivP_7.2,40.35ab/

muktā babhūvuḥ svasthāśca naiṣṭhikā dagdhakilbiṣāḥ // ŚivP_7.2,40.35cd/

prāpyānena yathā muktiracirādbhavatāmapi // ŚivP_7.2,40.36ab/

sa cāyamarthaḥ sūcyeta yuṣmaddṛṣṭena tejasā // ŚivP_7.2,40.36cd/

tatra vaḥ kāla evaiṣa daivādupanataḥ svayam // ŚivP_7.2,40.37ab/

prayāta dakṣiṇaṃ meroḥ śikharaṃ devasevitam // ŚivP_7.2,40.37cd/

sanatkumāro yatrāste mama putraḥ paro muniḥ // ŚivP_7.2,40.38ab/

pratīkṣyāgamanaṃ sākṣādbhūtanāthasya naṃdinaḥ // ŚivP_7.2,40.38cd/

purā sanatkumāropi dṛṣṭvāpi parameśvaram // ŚivP_7.2,40.39ab/

ajñānātsarvayogīndramānī vinayadūṣitaḥ // ŚivP_7.2,40.39cd/

abhyutthānādikaṃ yuktamakurvannatinirbhayaḥ // ŚivP_7.2,40.40ab/

tato 'parādhātkruddhena mahoṣṭro naṃdinā kṛtaḥ // ŚivP_7.2,40.40cd/

atha kālena mahatā tadarthe śocatā mayā // ŚivP_7.2,40.41ab/

upāsya devaṃ devīñca naṃdinaṃ cānunīya vai // ŚivP_7.2,40.41cd/

kathaṃciduṣṭratā tasya prayatnena nivāritā // ŚivP_7.2,40.42ab/

prāpito hi yathāpūrvaṃ sanatpūrvāṃ kumāratām // ŚivP_7.2,40.42cd/

tadāha ca mahādevaḥ smayanniva gaṇādhipam // ŚivP_7.2,40.43ab/

avajñāya hi māmeva tathāhaṃkṛtavānmuniḥ // ŚivP_7.2,40.43cd/

atastvameva yāthātmyaṃ mamāsmai kathayānagha // ŚivP_7.2,40.44ab/

brahmaṇaḥ pūrvajaḥ putro māṃ mūḍha iva saṃsmaran // ŚivP_7.2,40.44cd/

mayaiva śiṣyate datto mama jñānapravartakaḥ // ŚivP_7.2,40.45ab/

dharmādhyakṣābhiṣekaṃ ca tava nirvartayiṣyati // ŚivP_7.2,40.45cd/

sa evaṃ vyāhṛto bhūyassarvabhūtagaṇāgraṇīḥ // ŚivP_7.2,40.46ab/

yatparājñāpanaṃ mūrdhnā prātaḥ pratigṛhītavān // ŚivP_7.2,40.46cd/

tathā sanatkumāro 'pi merau madanuśāsanāt // ŚivP_7.2,40.47ab/

prasādārthaṃ gaṇasyāsya tapaścarati duścaram // ŚivP_7.2,40.47cd/

draṣṭavyaśceti yuṣmābhiḥ prāggaṇeśasamāgamāt // ŚivP_7.2,40.48ab/

tatprasādārthamacirānnaṃdī tatrāgamiṣyati // ŚivP_7.2,40.48cd/

iti satvaramādiśya preṣitā viśvayoginā // ŚivP_7.2,40.49ab/

kumāraśikharaṃ merordakṣiṇaṃ munayo yayuḥ // ŚivP_7.2,40.49cd/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe naimiṣarṣiyātrāvarṇanaṃ nāma catvāriṃśo 'dhyāyaḥ

Chapter 41 sūta uvāca tatra skaṃdasaro nāma sarassāgarasannibham // ŚivP_7.2,41.1ab/
amṛtasvāduśiśirasvacchā gādhalaghūdakam // ŚivP_7.2,41.1cd/
samaṃtataḥ saṃghaṭitaṃ sphaṭiko palasaṃcayaiḥ // ŚivP_7.2,41.2ab/
sarvartukusumaiḥ phullaiśchāditākhiladiṅmukham // ŚivP_7.2,41.2cd/
śaivalairutpalaiḥ padmaiḥ kumudaistārakopamaiḥ // ŚivP_7.2,41.3ab/
taraṃgairabhrasaṃkāśairākāśamiva bhūmigam // ŚivP_7.2,41.3cd/
sukhāvataraṇārohaiḥ sthalairnīlaśilāmayaiḥ // ŚivP_7.2,41.4ab/
sopānamārgau ruciraiśśobhamānāṣṭadiṅmukham // ŚivP_7.2,41.4cd/ 600a

tatrāvatīrṇaiśca yathā tatrottīrṇaśca bhūyasā // ŚivP_7.2,41.5ab/

snātaiḥ sitopavītaiśca śuklākaupīnavalkalaiḥ // ŚivP_7.2,41.5cd/

jaṭāśikhāyanairmuṃḍaistripuṃḍrakṛtamaṃḍanaiḥ // ŚivP_7.2,41.6ab/

virāgavivaśasmeramukhairmunikumārakaiḥ // ŚivP_7.2,41.6cd/

ghaṭaiḥ kamalinīpatrapuṭaiśca kalaśaiḥ śivaiḥ // ŚivP_7.2,41.7ab/

kamaṇḍalubhiranyaiśca tādṛśaiḥ karakādibhiḥ // ŚivP_7.2,41.7cd/

ātmārthaṃ ca parārthaṃ ca devatārthaṃ viśeṣataḥ // ŚivP_7.2,41.8ab/

ānīyamānasalilamāttapuṣpaṃ ca nityaśaḥ // ŚivP_7.2,41.8cd/

aṃtarjalaśilārūḍhairnīcānāṃ sparśaśaṃkayā // ŚivP_7.2,41.9ab/

ācāravadbhirmunibhiḥ kṛtabhasmāṃgadhūsaraiḥ // ŚivP_7.2,41.9cd/

itastato 'psu majjadbhiriṣṭaśiṣṭaiḥ śilāgataiḥ // ŚivP_7.2,41.10ab/

tilaiśca sākṣataiḥ puṣpaistyaktadarbhapavitrakaiḥ // ŚivP_7.2,41.10cd/

devādyamṛṣimadhyaṃ ca nirvartya pitṛtarpaṇam // ŚivP_7.2,41.11ab/

nivedayedabhijñebhyo nityasnānagatān dvijān // ŚivP_7.2,41.11cd/

sthānesthāne kṛtānekabalipuṣpasamīraṇaiḥ // ŚivP_7.2,41.12ab/

saurārghyapūrvaṃ kurvadbhiḥsthaṃḍalebhyarcanādikam // ŚivP_7.2,41.12cd/

kvacinnimajjadunmajjatprasrastagajayūthapam // ŚivP_7.2,41.13ab/

kvacicca tṛṣayāyātamṛgīmṛgaturaṃgamam // ŚivP_7.2,41.13cd/

kvacitpītajanottīrṇamayūravaravāraṇam // ŚivP_7.2,41.14ab/

kvacitkṛtataṭāghātavṛṣaprativṛṣojjvalam // ŚivP_7.2,41.14cd/

kvacitkāraṃḍavaravaiḥ kvacitsārasakūjitaiḥ // ŚivP_7.2,41.15ab/

kvacicca kokaninadaiḥ kvacidbhramaragītibhiḥ // ŚivP_7.2,41.15cd/

snānapānādikaraṇaiḥ svasaṃpaddrumajīvibhiḥ // ŚivP_7.2,41.16ab/

praṇayātprāṇibhistaistairbhāṣamāṇamivāsakṛt // ŚivP_7.2,41.16cd/

kūlaśākhiśikhālīnakokilākulakūjitaiḥ // ŚivP_7.2,41.17ab/

ātapopahatānsarvānnāmaṃtrayadivāniśam // ŚivP_7.2,41.17cd/

uttare tasya sarasastīre kalpataroradhaḥ // ŚivP_7.2,41.18ab/

vedyāṃ vajraśilāmayyāṃ mṛdule mṛgacarmaṇi // ŚivP_7.2,41.18cd/

sanatkumāramāsīnaṃ śaśvadbālavapurdharam // ŚivP_7.2,41.19ab/

tatkālamātroparataṃ samādheracalātmanaḥ // ŚivP_7.2,41.19cd/

upāsyamānaṃ munibhiryogīṃdrairapi pūjitam // ŚivP_7.2,41.20ab/

dadṛśurnaimiṣeyāste praṇatāścopatasthire // ŚivP_7.2,41.20cd/

yāvatpṛṣṭavate tasmai procuḥ svāgatakāraṇam // ŚivP_7.2,41.21ab/

tumulaḥ śuśruve tāvaddivi duṃdubhinisvanaḥ // ŚivP_7.2,41.21cd/

dadṛśe tatkṣaṇe tasminvimānaṃ bhānusannibham // ŚivP_7.2,41.22ab/

gaṇeśvarairasaṃkhyeyaiḥ saṃvṛtaṃ ca samaṃtataḥ // ŚivP_7.2,41.22cd/

apsarogaṇasaṃkīrṇaṃ rudrakanyābhirāvṛtam // ŚivP_7.2,41.23ab/

mṛdaṃgamurajodghuṣṭaṃ veṇuvīṇāravānvitam // ŚivP_7.2,41.23cd/

citraratnavitānāḍhyaṃ muktādāmavirājitam // ŚivP_7.2,41.24ab/

munibhissiddhagaṃdharvairyakṣacāraṇakinnaraiḥ // ŚivP_7.2,41.24cd/

nṛtyadbhiścaiva gāyadbhirvādayadbhiśca saṃvṛtam // ŚivP_7.2,41.25ab/

vīragovṛṣacihnena vidramadrumayaṣṭinā // ŚivP_7.2,41.25cd/

kṛtagopurasatkāraṃ ketunā mānyahetunā // ŚivP_7.2,41.26ab/

tasya madhye vimānasya cāmaradvitayāṃtare // ŚivP_7.2,41.26cd/

chattrasya maṇidaṃḍasya caṃdrasyeva śuceradhaḥ // ŚivP_7.2,41.27ab/

divyasiṃhāsanārūḍhaṃ devyā suyaśayā saha // ŚivP_7.2,41.27cd/

600b

śriyā ca vapuṣā caiva tribhiścāpi vilocanaiḥ // ŚivP_7.2,41.28ab/

prākārairabhikṛtyānāṃ pratyabhijñāpakaṃ prabhoḥ // ŚivP_7.2,41.28cd/

avilaṃghya jagatkarturājñāpanamivāgatam // ŚivP_7.2,41.29ab/

sarvānugrahaṇaṃ śaṃbhoḥ sākṣādiva puraḥsthitam // ŚivP_7.2,41.29cd/

śilādatanayaṃ sākṣācchrīmacchūlavarāyudham // ŚivP_7.2,41.30ab/

viśveśvaragaṇādhyakṣaṃ viśveśvaramivāparam // ŚivP_7.2,41.30cd/

viśvasyāpi vidhātḥṇāṃ nigrahānugrahakṣamam // ŚivP_7.2,41.31ab/

caturbāhumudārāṃgaṃ candrarekhāvibhūṣitam // ŚivP_7.2,41.31cd/

kaṃṭhe nāgena maulau ca śaśāṃkenāpyalaṃkṛtam // ŚivP_7.2,41.32ab/

savigrahamivaiśvaryaṃ sāmarthyamiva sakriyam // ŚivP_7.2,41.32cd/

samāptamiva nirvāṇaṃ sarvajñamiva saṃgatam // ŚivP_7.2,41.33ab/

dṛṣṭvā prahṛṣṭavadano brahmaputraḥ saharṣibhiḥ // ŚivP_7.2,41.33cd/

tasthau prāñjalirutthāya tasyātmānamivārpayan // ŚivP_7.2,41.34ab/

atha tatrāṃtare tasminvimāne cāvaniṃ gate // ŚivP_7.2,41.34cd/

praṇamya daṇḍavaddevaṃ stutvā vyajñāpayanmunīm // ŚivP_7.2,41.35ab/

ṣaṭkulīyā ime dīrghaṃ naimiṣe satramāsthitāḥ // ŚivP_7.2,41.35cd/

āgatā brahmaṇādiṣṭāḥ pūrvamevābhikāṃkṣayā // ŚivP_7.2,41.35ef/

śrutvā vākyaṃ brahmaputrasya naṃdīchittvā pāśāndṛṣṭipātena sadyaḥ // ŚivP_7.2,41.36ab/

śaivaṃ dharmaṃ caiśvaraṃ jñānayogaṃ dattvā bhūyo devapārśvaṃ jagāma // ŚivP_7.2,41.36cd/

sanatkumāreṇa ca tatsamastaṃ vyāsāya sākṣādgurave mamoktam // ŚivP_7.2,41.37ab/

vyāsena coktaṃ mahitena mahyaṃ mayā ca tadvaḥ kathitaṃ samāsāt // ŚivP_7.2,41.37cd/

nāvedavidbhyaḥ kathanīyametatpurāṇaratnaṃ puraśāsanasya // ŚivP_7.2,41.38ab/

nābhaktaśiṣyāya ca nāstikebhyo dattaṃ hi mohānnirayaṃ dadāti // ŚivP_7.2,41.38cd/

mārgeṇa sevānugatena yaistaddattaṃ gṛhītaṃ paṭhitaṃ śrutaṃ vā // ŚivP_7.2,41.39ab/

tebhyaḥ sukhaṃ dharmamukhaṃ trivargaṃ nirvāṇamaṃte niyataṃ dadāti // ŚivP_7.2,41.39cd/

parasparasyopakṛtaṃ bhavadbhirmayā ca paurāṇikamārgayogāt // ŚivP_7.2,41.40ab/

ato gamiṣye 'hamavāptakāmaḥ samastamevāstu śivaṃ sadā naḥ // ŚivP_7.2,41.40cd/

sūte kṛtāśiṣi gate munayaḥ suvṛttā yāge ca paryavasite mahati prayoge // ŚivP_7.2,41.41ab/

kāle kalau ca viṣayaiḥ kaluṣāyamāṇe vārāṇasīparisare vasatiṃ vinetuḥ // ŚivP_7.2,41.41cd/

atha ca te paśupāśamumukṣayākhilatayā kṛtapāśupatavratāḥ // ŚivP_7.2,41.42ab/

adhikṛtākhilabodhasamādhayaḥ paramanirvṛtimāpuraniṃditāḥ // ŚivP_7.2,41.42cd/

vyāsa uvāca etacchivapurāṇaṃ hi samāptaṃ hitamādarāt // ŚivP_7.2,41.43ab/
paṭhitavyaṃ prayatnena śrotavyaṃ ca tathaiva hi // ŚivP_7.2,41.43cd/
nāstikāya na vaktavyamaśraddhāya śaṭhāya ca // ŚivP_7.2,41.44ab/
abhaktāya maheśasya tathā dharmadhvajāya ca // ŚivP_7.2,41.44cd/
etacchrutyā hyekavāraṃ bhavetpāpaṃ hi bhasmasāt // ŚivP_7.2,41.45ab/
abhakto bhaktimāpnoti bhakto bhaktisamṛddhibhāk // ŚivP_7.2,41.45cd/
punaḥ śrute ca sadbhaktirmuktissyācca śruteḥ punaḥ // ŚivP_7.2,41.46ab/
tasmātpunaḥpunaścaiva śrotavyaṃ hi mumukṣubhiḥ // ŚivP_7.2,41.46cd/ 601a

pañcāvṛttiḥ prakartavyā purāṇasyāsya saddhiyā // ŚivP_7.2,41.47ab/

paraṃ phalaṃ samuddiśya tatprāpnoti na saṃśayaḥ // ŚivP_7.2,41.47cd/

purātanāśca rājāno viprā vaiśyāśca sattamāḥ // ŚivP_7.2,41.48ab/

saptakṛtvastadāvṛttyālabhanta śivadarśanam // ŚivP_7.2,41.48cd/

śroṣyatyathāpi yaścedaṃ mānavo bhaktitatparaḥ // ŚivP_7.2,41.49ab/

iha bhuktvākhilānbhogānaṃte muktiṃ labhecca saḥ // ŚivP_7.2,41.49cd/

etacchivapurāṇaṃ hi śivasyātipriyaṃ param // ŚivP_7.2,41.50ab/

bhuktimuktipradaṃ brahmasaṃmitaṃ bhaktivardhanam // ŚivP_7.2,41.50cd/

etacchivapurāṇasya vaktuḥ śrotuśca sarvadā // ŚivP_7.2,41.51ab/

sagaṇassasutassāṃbaśśaṃ karotu sa śaṃkaraḥ // ŚivP_7.2,41.51cd/

oṃ iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe vyāsopadeśaśrīśivamahāpurāṇamāhātmyavarṇanaṃ nāmaikacatvāriṃśo 'dhyāyaḥ samāpto 'yaṃ granthaḥ 601b


Holder of rights
GRETIL project

Citation Suggestion for this Object
TextGrid Repository (2025). Purana Collection. Śivapurāṇa, Books 1 and 7. Śivapurāṇa, Books 1 and 7. GRETIL. GRETIL project. https://hdl.handle.net/21.11113/0000-0016-C865-5