Mahābhārata: Mahāprasthānikaparvan

Header

Data entry: Muneo Tokunaga et al. and John Smith et al.

Date of this version: 2025-05-07

Source:

  • Mahabharata: Mahaprasthanikaparvan. Electronic text (C) Bhandarkar Oriental Research Institute, Pune, India, 1999
    .

Publisher: Göttingen Register of Electronic Texts in Indian Languages (GRETIL), SUB Göttingen

Licence:

Distributed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

Interpretive markup: none

Notes:

Due to the heterogeneity of the sources the header markup might be suboptimal. For the sake of transparency the header of the legacy file is documented below.



% Mahabharata: Mahaprasthanikaparvan
% Electronic text (C) Bhandarkar Oriental Research Institute,
% Pune, India, 1999

% On the basis of the text entered by Muneo Tokunaga et al.,
% revised by John Smith, Cambridge, et al.


Revisions:

  • 2025-02-07: TEI encoding by mass conversion
  • 2025-02-27: metadata structuring
  • 2025-05-07: Added several metadata fields.

Text

17,000.000*0001_01 nārāyaṇaṃ namaskṛtya naraṃ caiva narottamam

17,000.000*0001_02 devīṃ sarasvatīṃ caiva tato jayam udīrayet

17,000.000*0002_01 * * * * * * * satyavatīhṛdayanandano vyāsaḥ

17,000.000*0002_02 yasyāsyakamalagalitaṃ vāṅmadhupuṇyaṃ jagat pibati

17,001.001 janamejaya uvāca

17,001.001a evaṃ vṛṣṇyandhakakule śrutvā mausalam āhavam

17,001.001c pāṇḍavāḥ kim akurvanta tathā kṛṣṇe divaṃ gate

17,001.002 vaiśaṃpāyana uvāca

17,001.002a śrutvaiva kauravo rājā vṛṣṇīnāṃ kadanaṃ mahat

17,001.002c prasthāne matim ādhāya vākyam arjunam abravīt

17,001.003a kālaḥ pacati bhūtāni sarvāṇy eva mahāmate

17,001.003c karmanyāsam ahaṃ manye tvam api draṣṭum arhasi

17,001.004a ity uktaḥ sa tu kaunteyaḥ kālaḥ kāla iti bruvan

17,001.004c anvapadyata tad vākyaṃ bhrātur jyeṣṭhasya vīryavān

17,001.005a arjunasya mataṃ jñātvā bhīmaseno yamau tathā

17,001.005c anvapadyanta tad vākyaṃ yad uktaṃ savyasācinā

17,001.006a tato yuyutsum ānāyya pravrajan dharmakāmyayā

17,001.006c rājyaṃ paridadau sarvaṃ vaiśyāputre yudhiṣṭhiraḥ

17,001.007a abhiṣicya svarājye tu taṃ rājānaṃ parikṣitam

17,001.007c duḥkhārtaś cābravīd rājā subhadrāṃ pāṇḍavāgrajaḥ

17,001.008a eṣa putrasya te putraḥ kururājo bhaviṣyati

17,001.008c yadūnāṃ pariśeṣaś ca vajro rājā kṛtaś ca ha

17,001.009a parikṣid dhāstinapure śakraprasthe tu yādavaḥ

17,001.009c vajro rājā tvayā rakṣyo mā cādharme manaḥ kṛthāḥ

17,001.010a ity uktvā dharmarājaḥ sa vāsudevasya dhīmataḥ

17,001.010c mātulasya ca vṛddhasya rāmādīnāṃ tathaiva ca

17,001.011a mātṛbhiḥ saha dharmātmā kṛtvodakam atandritaḥ

17,001.011c śrāddhāny uddiśya sarveṣāṃ cakāra vidhivat tadā

17,001.011d*0003_01 dvaipāyanaṃ nāradaṃ ca mārkaṇḍeyaṃ tapodhanam

17,001.011d*0003_02 bhāradvājaṃ yājñavalkyaṃ harim uddiśya yatnavān

17,001.011d*0003_03 abhojayat svādu bhojyaṃ kīrtayitvā ca śārṅgiṇam

17,001.012a dadau ratnāni vāsāṃsi grāmān aśvān rathān api

17,001.012c striyaś ca dvijamukhyebhyo gavāṃ śatasahasraśaḥ

17,001.013a kṛpam abhyarcya ca gurum arthamānapuraskṛtam

17,001.013b*0004_01 āhūya bharataśreṣṭha saṃniveśyāsane tadā

17,001.013c śiṣyaṃ parikṣitaṃ tasmai dadau bharatasattamaḥ

17,001.014a tatas tu prakṛtīḥ sarvāḥ samānāyya yudhiṣṭhiraḥ

17,001.014c sarvam ācaṣṭa rājarṣiś cikīrṣitam athātmanaḥ

17,001.015a te śrutvaiva vacas tasya paurajānapadā janāḥ

17,001.015c bhṛśam udvignamanaso nābhyanandanta tad vacaḥ

17,001.016a naivaṃ kartavyam iti te tadocus te narādhipam

17,001.016c na ca rājā tathākārṣīt kālaparyāyadharmavit

17,001.017a tato 'numānya dharmātmā paurajānapadaṃ janam

17,001.017c gamanāya matiṃ cakre bhrātaraś cāsya te tadā

17,001.017d*0005_01 vartamāne vivāde tu vāstuvikrayaṇaṃ prati

17,001.017d*0005_02 dhanecchā yugapat prāptā kṣetrataḥ svāmibhūbhṛtām

17,001.017d*0005_03 prāptaṃ kaliyugaṃ jñātvā sahadevo hasann iva

17,001.017d*0005_04 rājñas tu kathayām āsa dharmo naṣṭas tu bhārata

17,001.017d*0005_05 rājā ca durmanā rājan paryāptaṃ jīvitaṃ mama

17,001.017d*0006_01 iti cintya gate rājan govinde dharmadhāraṇe

17,001.018a tataḥ sa rājā kauravyo dharmaputro yudhiṣṭhiraḥ

17,001.018c utsṛjyābharaṇāny aṅgāj jagṛhe valkalāny uta

17,001.019a bhīmārjunau yamau caiva draupadī ca yaśasvinī

17,001.019c tathaiva sarve jagṛhur valkalāni janādhipa

17,001.020a vidhivat kārayitveṣṭiṃ naiṣṭhikīṃ bharatarṣabha

17,001.020c samutsṛjyāpsu sarve 'gnīn pratasthur narapuṃgavāḥ

17,001.021a tataḥ praruruduḥ sarvāḥ striyo dṛṣṭvā nararṣabhān

17,001.021c prasthitān draupadīṣaṣṭhān purā dyūtajitān yathā

17,001.022a harṣo 'bhavac ca sarveṣāṃ bhrātṝṇāṃ gamanaṃ prati

17,001.022c yudhiṣṭhiramataṃ jñātvā vṛṣṇikṣayam avekṣya ca

17,001.023a bhrātaraḥ pañca kṛṣṇā ca ṣaṣṭhī śvā caiva saptamaḥ

17,001.023c ātmanā saptamo rājā niryayau gajasāhvayāt

17,001.023e paurair anugato dūraṃ sarvair antaḥpurais tathā

17,001.024a na cainam aśakat kaś cin nivartasveti bhāṣitum

17,001.024c nyavartanta tataḥ sarve narā nagaravāsinaḥ

17,001.025a kṛpaprabhṛtayaś caiva yuyutsuṃ paryavārayan

17,001.025c viveśa gaṅgāṃ kauravya ulūpī bhujagātmajā

17,001.026a citrāṅgadā yayau cāpi maṇipūrapuraṃ prati

17,001.026c śiṣṭāḥ parikṣitaṃ tv anyā mātaraḥ paryavārayan

17,001.027a pāṇḍavāś ca mahātmāno draupadī ca yaśasvinī

17,001.027c kṛtopavāsāḥ kauravya prayayuḥ prāṅmukhās tataḥ

17,001.028a yogayuktā mahātmānas tyāgadharmam upeyuṣaḥ

17,001.028c abhijagmur bahūn deśān saritaḥ parvatāṃs tathā

17,001.029a yudhiṣṭhiro yayāv agre bhīmas tu tadanantaram

17,001.029c arjunas tasya cānv eva yamau caiva yathākramam

17,001.030a pṛṣṭhatas tu varārohā śyāmā padmadalekṣaṇā

17,001.030c draupadī yoṣitāṃ śreṣṭhā yayau bharatasattama

17,001.031a śvā caivānuyayāv ekaḥ pāṇḍavān prasthitān vane

17,001.031c krameṇa te yayur vīrā lauhityaṃ salilārṇavam

17,001.032a gāṇḍīvaṃ ca dhanur divyaṃ na mumoca dhanaṃjayaḥ

17,001.032c ratnalobhān mahārāja tau cākṣayyau maheṣudhī

17,001.033a agniṃ te dadṛśus tatra sthitaṃ śailam ivāgrataḥ

17,001.033c mārgam āvṛtya tiṣṭhantaṃ sākṣāt puruṣavigraham

17,001.034a tato devaḥ sa saptārciḥ pāṇḍavān idam abravīt

17,001.034c bho bho pāṇḍusutā vīrāḥ pāvakaṃ māṃ vibodhata

17,001.035a yudhiṣṭhira mahābāho bhīmasena paraṃtapa

17,001.035c arjunāśvisutau vīrau nibodhata vaco mama

17,001.036a aham agniḥ kuruśreṣṭhā mayā dagdhaṃ ca khāṇḍavam

17,001.036c arjunasya prabhāveṇa tathā nārāyaṇasya ca

17,001.037a ayaṃ vaḥ phalguno bhrātā gāṇḍīvaṃ paramāyudham

17,001.037c parityajya vanaṃ yātu nānenārtho 'sti kaś cana

17,001.038a cakraratnaṃ tu yat kṛṣṇe sthitam āsīn mahātmani

17,001.038c gataṃ tac ca punar haste kālenaiṣyati tasya ha

17,001.039a varuṇād āhṛtaṃ pūrvaṃ mayaitat pārthakāraṇāt

17,001.039c gāṇḍīvaṃ kārmukaśreṣṭhaṃ varuṇāyaiva dīyatām

17,001.040a tatas te bhrātaraḥ sarve dhanaṃjayam acodayan

17,001.040c sa jale prākṣipat tat tu tathākṣayyau maheṣudhī

17,001.040d*0007_01 yathā ghanasya gagane śabdo bhavati bhārata

17,001.040d*0007_02 salile kṣipyamāṇasya gāṇḍīvasya tathā hy abhūt

17,001.041a tato 'gnir bharataśreṣṭha tatraivāntaradhīyata

17,001.041c yayuś ca pāṇḍavā vīrās tatas te dakṣiṇāmukhāḥ

17,001.042a tatas te tūttareṇaiva tīreṇa lavaṇāmbhasaḥ

17,001.042c jagmur bharataśārdūla diśaṃ dakṣiṇapaścimam

17,001.042d*0008_01 jagmur bharataśārdūla tīreṇa lavaṇāmbhasaḥ

17,001.042d*0008_02 tataḥ punaḥ samāvṛttā jagmur dakṣiṇapaścimām

17,001.043a tataḥ punaḥ samāvṛttāḥ paścimāṃ diśam eva te

17,001.043c dadṛśur dvārakāṃ cāpi sāgareṇa pariplutām

17,001.043d*0009_01 haripādāṅkavinyāsatīrthīkṛtamahābhuvam

17,001.043d*0009_02 manobhiḥ pūjayantaś ca janārdanam aninditāḥ

17,001.044a udīcīṃ punar āvṛttya yayur bharatasattamāḥ

17,001.044c prādakṣiṇyaṃ cikīrṣantaḥ pṛthivyā yogadharmiṇaḥ

17,002.001 vaiśaṃpāyana uvāca

17,002.001a tatas te niyatātmāna udīcīṃ diśam āsthitāḥ

17,002.001b*0010_01 tatas te brāhmaṇīṃ snātvā dṛṣṭvā devaṃ jale sthitam

17,002.001b*0010_02 madhyamāṃśaṃ śivaṃ gatvā dṛṣṭvā rudraṃ mahābalam

17,002.001b*0010_03 prayāgapañcake snātvā gatvā himagiriṃ śubham

17,002.001b*0010_04 īśānaṃ tu namaskṛtya snātvā haṃsodake śubhe

17,002.001b*0010_05 devadevaṃ tu kedāraṃ dṛṣṭvā spṛṣṭvā prayatnataḥ

17,002.001b*0010_06 piṇḍaṃ dattvā vidhānena pitṝn devāṃś ca tarpya vai

17,002.001b*0010_07 udakaṃ vidhivat pītvā tato nandāṃ jagāma vai

17,002.001b*0010_08 mahāpanthānam āvṛtya himavantaṃ jagāma ha

17,002.001c dadṛśur yogayuktāś ca himavantaṃ mahāgirim

17,002.002a taṃ cāpy atikramantas te dadṛśur vālukārṇavam

17,002.002c avaikṣanta mahāśailaṃ meruṃ śikhariṇāṃ varam

17,002.003a teṣāṃ tu gacchatāṃ śīghraṃ sarveṣāṃ yogadharmiṇām

17,002.003c yājñasenī bhraṣṭayogā nipapāta mahītale

17,002.004a tāṃ tu prapatitāṃ dṛṣṭvā bhīmaseno mahābalaḥ

17,002.004c uvāca dharmarājānaṃ yājñasenīm avekṣya ha

17,002.005a nādharmaś caritaḥ kaś cid rājaputryā paraṃtapa

17,002.005c kāraṇaṃ kiṃ nu tad rājan yat kṛṣṇā patitā bhuvi

17,002.006 yudhiṣṭhira uvāca

17,002.006a pakṣapāto mahān asyā viśeṣeṇa dhanaṃjaye

17,002.006c tasyaitat phalam adyaiṣā bhuṅkte puruṣasattama

17,002.007 vaiśaṃpāyana uvāca

17,002.007a evam uktvānavekṣyaināṃ yayau dharmasuto nṛpaḥ

17,002.007c samādhāya mano dhīmān dharmātmā puruṣarṣabhaḥ

17,002.008a sahadevas tato dhīmān nipapāta mahītale

17,002.008c taṃ cāpi patitaṃ dṛṣṭvā bhīmo rājānam abravīt

17,002.009a yo 'yam asmāsu sarveṣu śuśrūṣur anahaṃkṛtaḥ

17,002.009c so 'yaṃ mādravatīputraḥ kasmān nipatito bhuvi

17,002.010 yudhiṣṭhira uvāca

17,002.010*0011_01 sahadevo 'pi dharmātmā sarvabuddhimatāṃ varaḥ

17,002.010a ātmanaḥ sadṛśaṃ prājñaṃ naiṣo 'manyata kaṃ cana

17,002.010b*0012_01 kālatrayavidaś cāpi na me guhyaṃ prakāśitam

17,002.010b*0012_02 saṃpratijñāgataś cāhaṃ nākariṣyaṃ janakṣayam

17,002.010c tena doṣeṇa patitas tasmād eṣa nṛpātmajaḥ

17,002.011 vaiśaṃpāyana uvāca

17,002.011a ity uktvā tu samutsṛjya sahadevaṃ yayau tadā

17,002.011c bhrātṛbhiḥ saha kaunteyaḥ śunā caiva yudhiṣṭhiraḥ

17,002.012a kṛṣṇāṃ nipatitāṃ dṛṣṭvā sahadevaṃ ca pāṇḍavam

17,002.012c ārto bandhupriyaḥ śūro nakulo nipapāta ha

17,002.013a tasmin nipatite vīre nakule cārudarśane

17,002.013c punar eva tadā bhīmo rājānam idam abravīt

17,002.014a yo 'yam akṣatadharmātmā bhrātā vacanakārakaḥ

17,002.014c rūpeṇāpratimo loke nakulaḥ patito bhuvi

17,002.015a ity ukto bhīmasenena pratyuvāca yudhiṣṭhiraḥ

17,002.015c nakulaṃ prati dharmātmā sarvabuddhimatāṃ varaḥ

17,002.016a rūpeṇa matsamo nāsti kaś cid ity asya darśanam

17,002.016c adhikaś cāham evaika ity asya manasi sthitam

17,002.017a nakulaḥ patitas tasmād āgaccha tvaṃ vṛkodara

17,002.017c yasya yad vihitaṃ vīra so 'vaśyaṃ tad upāśnute

17,002.018a tāṃs tu prapatitān dṛṣṭvā pāṇḍavaḥ śvetavāhanaḥ

17,002.018c papāta śokasaṃtaptas tato 'nu paravīrahā

17,002.019a tasmiṃs tu puruṣavyāghre patite śakratejasi

17,002.019c mriyamāṇe durādharṣe bhīmo rājānam abravīt

17,002.020a anṛtaṃ na smarāmy asya svaireṣv api mahātmanaḥ

17,002.020c atha kasya vikāro 'yaṃ yenāyaṃ patito bhuvi

17,002.021 yudhiṣṭhira uvāca

17,002.021a ekāhnā nirdaheyaṃ vai śatrūn ity arjuno 'bravīt

17,002.021c na ca tat kṛtavān eṣa śūramānī tato 'patat

17,002.022a avamene dhanur grāhān eṣa sarvāṃś ca phalgunaḥ

17,002.022c yathā coktaṃ tathā caiva kartavyaṃ bhūtim icchatā

17,002.023 vaiśaṃpāyana uvāca

17,002.023a ity uktvā prasthito rājā bhīmo 'tha nipapāta ha

17,002.023c patitaś cābravīd bhīmo dharmarājaṃ yudhiṣṭhiram

17,002.024a bho bho rājann avekṣasva patito 'haṃ priyas tava

17,002.024c kiṃnimittaṃ ca patanaṃ brūhi me yadi vettha ha

17,002.025 yudhiṣṭhira uvāca

17,002.025a atibhuktaṃ ca bhavatā prāṇena ca vikatthase

17,002.025c anavekṣya paraṃ pārtha tenāsi patitaḥ kṣitau

17,002.026 vaiśaṃpāyana uvāca

17,002.026a ity uktvā taṃ mahābāhur jagāmānavalokayan

17,002.026c śvā tv eko 'nuyayau yas te bahuśaḥ kīrtito mayā

17,003.001 vaiśaṃpāyana uvāca

17,003.001a tataḥ saṃnādayañ śakro divaṃ bhūmiṃ ca sarvaśaḥ

17,003.001c rathenopayayau pārtham ārohety abravīc ca tam

17,003.002a sa bhrātṝn patitān dṛṣṭvā dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ

17,003.002c abravīc chokasaṃtaptaḥ sahasrākṣam idaṃ vacaḥ

17,003.003a bhrātaraḥ patitā me 'tra āgaccheyur mayā saha

17,003.003c na vinā bhrātṛbhiḥ svargam icche gantuṃ sureśvara

17,003.004a sukumārī sukhārhā ca rājaputrī puraṃdara

17,003.004c sāsmābhiḥ saha gaccheta tad bhavān anumanyatām

17,003.005 indra uvāca

17,003.005a bhrātṝn drakṣyasi putrāṃs tvam agratas tridivaṃ gatān

17,003.005c kṛṣṇayā sahitān sarvān mā śuco bharatarṣabha

17,003.006a nikṣipya mānuṣaṃ dehaṃ gatās te bharatarṣabha

17,003.006c anena tvaṃ śarīreṇa svargaṃ gantā na saṃśayaḥ

17,003.007 yudhiṣṭhira uvāca

17,003.007a ayaṃ śvā bhūtabhavyeśa bhakto māṃ nityam eva ha

17,003.007c sa gaccheta mayā sārdham ānṛśaṃsyā hi me matiḥ

17,003.008 indra uvāca

17,003.008a amartyatvaṃ matsamatvaṃ ca rājañ; śriyaṃ kṛtsnāṃ mahatīṃ caiva kīrtim

17,003.008c saṃprāpto 'dya svargasukhāni ca tvaṃ; tyaja śvānaṃ nātra nṛśaṃsam asti

17,003.009 yudhiṣṭhira uvāca

17,003.009a anāryam āryeṇa sahasranetra; śakyaṃ kartuṃ duṣkaram etad ārya

17,003.009c mā me śriyā saṃgamanaṃ tayāstu; yasyāḥ kṛte bhaktajanaṃ tyajeyam

17,003.010 indra uvāca

17,003.010a svarge loke śvavatāṃ nāsti dhiṣṇyam; iṣṭāpūrtaṃ krodhavaśā haranti

17,003.010c tato vicārya kriyatāṃ dharmarāja; tyaja śvānaṃ nātra nṛśaṃsam asti

17,003.011 yudhiṣṭhira uvāca

17,003.011a bhaktatyāgaṃ prāhur atyantapāpaṃ; tulyaṃ loke brahmavadhyākṛtena

17,003.011c tasmān nāhaṃ jātu kathaṃ canādya; tyakṣyāmy enaṃ svasukhārthī mahendra

17,003.011d*0013_01 bhītaṃ bhaktaṃ nānyad astīti cārtaṃ

17,003.011d*0013_02 prāptaṃ kṣīṇaṃ rakṣaṇe prāṇalipsum

17,003.011d*0013_03 prāṇatyāgād apy ahaṃ nota moktuṃ

17,003.011d*0013_04 yateyaṃ vai nityam etad vrataṃ me

17,003.012 indra uvāca

17,003.012a śunā dṛṣṭaṃ krodhavaśā haranti; yad dattam iṣṭaṃ vivṛtam atho hutaṃ ca

17,003.012c tasmāc chunas tyāgam imaṃ kuruṣva; śunas tyāgāt prāpsyase devalokam

17,003.013a tyaktvā bhrātṝn dayitāṃ cāpi kṛṣṇāṃ; prāpto lokaḥ karmaṇā svena vīra

17,003.013c śvānaṃ cainaṃ na tyajase kathaṃ nu; tyāgaṃ kṛtsnaṃ cāsthito muhyase 'dya

17,003.014 yudhiṣṭhira uvāca

17,003.014a na vidyate saṃdhir athāpi vigraho; mṛtair martyair iti lokeṣu niṣṭhā

17,003.014c na te mayā jīvayituṃ hi śakyā; tasmāt tyāgas teṣu kṛto na jīvatām

17,003.015a pratipradānaṃ śaraṇāgatasya; striyā vadho brāhmaṇasvāpahāraḥ

17,003.015c mitradrohas tāni catvāri śakra; bhaktatyāgaś caiva samo mato me

17,003.016 vaiśaṃpāyana uvāca

17,003.016a tad dharmarājasya vaco niśamya; dharmasvarūpī bhagavān uvāca

17,003.016c yudhiṣṭhiraṃ prītiyukto narendraṃ; ślakṣṇair vākyaiḥ saṃstavasaṃprayuktaiḥ

17,003.017a abhijāto 'si rājendra pitur vṛttena medhayā

17,003.017c anukrośena cānena sarvabhūteṣu bhārata

17,003.018a purā dvaitavane cāsi mayā putra parīkṣitaḥ

17,003.018c pānīyārthe parākrāntā yatra te bhrātaro hatāḥ

17,003.019a bhīmārjunau parityajya yatra tvaṃ bhrātarāv ubhau

17,003.019c mātroḥ sāmyam abhīpsan vai nakulaṃ jīvam icchasi

17,003.020a ayaṃ śvā bhakta ity eva tyakto devarathas tvayā

17,003.020c tasmāt svarge na te tulyaḥ kaś cid asti narādhipa

17,003.021a atas tavākṣayā lokāḥ svaśarīreṇa bhārata

17,003.021c prāpto 'si bharataśreṣṭha divyāṃ gatim anuttamām

17,003.022a tato dharmaś ca śakraś ca marutaś cāśvināv api

17,003.022c devā devarṣayaś caiva ratham āropya pāṇḍavam

17,003.023a prayayuḥ svair vimānais te siddhāḥ kāmavihāriṇaḥ

17,003.023c sarve virajasaḥ puṇyāḥ puṇyavāgbuddhikarmiṇaḥ

17,003.024a sa taṃ rathaṃ samāsthāya rājā kurukulodvahaḥ

17,003.024c ūrdhvam ācakrame śīghraṃ tejasāvṛtya rodasī

17,003.025a tato devanikāyastho nāradaḥ sarvalokavit

17,003.025c uvācoccais tadā vākyaṃ bṛhadvādī bṛhattapāḥ

17,003.026a ye 'pi rājarṣayaḥ sarve te cāpi samupasthitāḥ

17,003.026c kīrtiṃ pracchādya teṣāṃ vai kururājo 'dhitiṣṭhati

17,003.027a lokān āvṛtya yaśasā tejasā vṛttasaṃpadā

17,003.027c svaśarīreṇa saṃprāptaṃ nānyaṃ śuśruma pāṇḍavāt

17,003.027d*0014_01 tejāṃsi yāni dṛṣṭāni bhūmiṣṭhena tvayā vibho

17,003.027d*0014_02 veśmāni karmadevānāṃ paśyāmūni sahasraśaḥ

17,003.028a nāradasya vacaḥ śrutvā rājā vacanam abravīt

17,003.028c devān āmantrya dharmātmā svapakṣāṃś caiva pārthivān

17,003.029a śubhaṃ vā yadi vā pāpaṃ bhrātṝṇāṃ sthānam adya me

17,003.029c tad eva prāptum icchāmi lokān anyān na kāmaye

17,003.030a rājñas tu vacanaṃ śrutvā devarājaḥ puraṃdaraḥ

17,003.030c ānṛśaṃsyasamāyuktaṃ pratyuvāca yudhiṣṭhiram

17,003.031a sthāne 'smin vasa rājendra karmabhir nirjite śubhaiḥ

17,003.031c kiṃ tvaṃ mānuṣyakaṃ sneham adyāpi parikarṣasi

17,003.032a siddhiṃ prāpto 'si paramāṃ yathā nānyaḥ pumān kva cit

17,003.032c naiva te bhrātaraḥ sthānaṃ saṃprāptāḥ kurunandana

17,003.033a adyāpi mānuṣo bhāvaḥ spṛśate tvāṃ narādhipa

17,003.033c svargo 'yaṃ paśya devarṣīn siddhāṃś ca tridivālayān

17,003.034a yudhiṣṭhiras tu devendram evaṃvādinam īśvaram

17,003.034c punar evābravīd dhīmān idaṃ vacanam arthavat

17,003.035a tair vinā notsahe vastum iha daityanibarhaṇa

17,003.035c gantum icchāmi tatrāhaṃ yatra me bhrātaro gatāḥ

17,003.036a yatra sā bṛhatī śyāmā buddhisattvaguṇānvitā

17,003.036c draupadī yoṣitāṃ śreṣṭhā yatra caiva priyā mama


Holder of rights
GRETIL project

Citation Suggestion for this Object
TextGrid Repository (2025). Epics Collection. Mahābhārata: Mahāprasthānikaparvan. Mahābhārata: Mahāprasthānikaparvan. GRETIL. GRETIL project. https://hdl.handle.net/21.11113/0000-0016-D213-5