Hatthavanagallaviharavamsa

Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa

1.

Snehuttarāya hadayā malamallikāya

Pajjālito matidasāya jinappadīpo

Mohaṇdhakāramakhilaṃ mama nīharanto

Niccaṃ vibhāvayatu cāru padattharāsiṃ

2.

Laṅkābhisittavasudhādhipatīsu rājā

Yo bodhisattaguṇavā sirisaṅghabodhi

Tassāticāru cariyā racanāmukhena

Vakkāmi hatthavanagallavihāra vaṃsaṃ

3.

Brahmanvayenanugatatthamanomadassī

Khyātena sabbayatirājadhuraṇdharena

Vyāpāritohamitibhānugataṃ kathañca

Nissāya pubbalikhitaṃvidha vāyamāmi.

4. Arṇtha sugatāgamasudhāpagāniddhotakudiṭṭhivisakalaṅkāya laṃkāya bhagavato

aṅgīrasassamahānāgavanuyyāne samitisamāgatayakkha rakkhasalokavijayāpadānassa

siddhakkhentabhūto sīhaḷamahīmaṇḍalamaṇḍanāya māno

vividharatanākaropalakkhamānamahagghamaṇi bhedo maṇi bhedo nāma janapado.

5.

Laddhāna satthu varaṇaṅkamanaññalabbha

Mānaṇdinā sumanakūṭasiluccayena

Ussāpitā vijayaketumatallikeva

Suddhoruvālukanadī yamalaṅkaroti.

6.

Laṅkāya yakkhagaṇanīharaṇe jinassa

Cammāsanugganahunāsanaphassadāhā

Saṃsārarakkhasavapubbhavabubbulaṃca

Yasmiṃ vihāti mahiyaṅgaṇa thūparājā

[SL Page 002] [\x 2/]

7.

Sadāmahoghāya mahāpagāya

Pānīyapānāya samosaṭānaṃ

Samuccayo sāradavāridānaṃ

Nūnaṃ gato thāvarathūparūpaṃ

8.

Tassāpagāya vimalambuni dissamāna

Mālolavicitaralaṃ paṭibimbarūpaṃ

Bhogehi veṭhiya nijaṃ bhavanaṃ phaṇīhi

Pūjatthikehi viya rājati nīyamānaṃ

9. Tassa mahiyaṅgaṇa mahā vihārassa pariyantagāmake selābhayo nāma khattiyo

paṭivasanto puttaṃ paṭilabhitvā aṅgalakkhaṇapāṭhakānaṃ dassesi te tassa kumārassa

aṅgalakkhaṇāni oloketvā "ayaṃ kumāro khamakasatto nahoti.

Dhaññapuññalakkhaṇasampanno, sakalampi sīhaḷadīpaṃ ekacchattaṃ karitvā

mahantamahantāni acchariyabbhutāni mahāvīracaritāni dassessatī"ti vyākariṃsu.

10. Tato selābhaya khattiyo puttassa abhisekādisampattiṃ sutvā

koṭippattapamodaparavasopi tasmiṃ kāle anurādhapure rajjaṃ kārayatā

"vohāratissamahārājato kadāci keci upaddavo jāyissatī ti. Jātaparisaṅkotaṃ kumāramādāya

mahiyaṅgaṇamahāvihāre bodhi aṅgaṇe parittagge sannipatitassa

naṇdamahātherapamukhassa mahābhikkhusaṅghassa majjhe nipajjāpetvā "eso me bhante

kumāro mahāsaṅghassa ca mahā bodhipādassa ca saraṇaṃ gacchati taṃ sabbepi bhadantā

rakkhantu saṅghabodhi nāmako cāyaṃ hotu"ti mahāsaṅghassa ca bodhi devatāya ca

niyyādetvā paṭijagganto kumārassa sattavassika kāle kālamakāsi.

11. Atha mātulo naṇdamahāthero kumārakaṃ vihāramānetvā paṭijagganto tepiṭakaṃ

buddhavacanaṃ uggaṇhāpetvā bāhirasatthesu ca paramakocidaṃ kāresi.

Saṅghabodhikumāropi katādhikārattā tikkhapaññattā ca ñāṇaviññāṇasampanno hutvā

vayappatto lokassa locanehinipiyamānāya rūpasampattiyā savañjalipuṭehi

assādiyamānasadācāraguṇa sampattiyā ca pattha ṭa yasoghoso ahosi.

12. Kimiha bahunā:- kādambinī kadambato siniddhanīlāyataguṇaṃdhammillakalāpe,

paripuṇṇahariṇaṅkamaṇḍalato hilādakarapasādasommaguṇaṃ mukhamaṇḍale

cāmīkarapiṃjarakambuvarato medurodārabaṇdhurabhāvaṃ gīvāvayave, kalyāṇasiluccayato

saṃhata vilāsaṃ uratthale,

[SL Page 003] [\x 3/]

Surasādhisākhato pīvarāyatalalitarūpaṃ kāmadānapadānadva bāhuyugaḷe,

samadagaṇdhasindhurato gamanalīḷhaṃ karākāradva hatthiyugaḷe,

cārutaratharucirocamānacāmīkaramukurato tadākāraṃ sajāṇumaṇḍale jaṅghayugaḷe, niccā

sīnakamalā kamalato rattakomaḷadalasiraṃ caraṇayugaḷe ādāya yojayatā

pāramitādhammasippitā nimmitassa paramadassanīyagarūpavilāsassa tassa attabhāvassa

saṃvaṇṇanāganthagāravamāvahati.

13.

Dehe sulakkhaṇayute navayobbanaḍḍhe

Tassujjale ca pasamāharaṇodayena

Kā vaṇṇanā kamalarūpini jātarūpe

Lokuttaraṃ parimalaṃ parito vahante.

14.

Dosārayo hadayaduggapure vijitvā

Tatthābhisicca suhadaṃ viya dhammabhūpaṃ

Atthānusāsanimimassa vadaṃ girāya

Tatthappavattayi sudhī nijakāyakammaṃ

Iti rājakumāruppatti paricchedo paṭhamo.

15.

Athekadā mātulamahātherā vayappattaṃ sirisaṅghabodhi kumāraṃ dhammasavanāvasāne

āmantetvā evamāha, "kumāra! Mahābhāgadheyya! Idāni tvamasi adhītasugatāgamo,

viditasakala bāhirasattho. Catubbidhapaṇḍiccakoṭippatto, tathāpi abhimānadhane

khattiyakule jāti, sabbapatthavyāpitā yobbanavilāsena samalaṅkataṃ sarīraṃ, appaṭimā

rūpasiri,amānusaṃ balañceti mahatīya balavanaṇtha paramparā'sabbāavinayāna mekekampi

tesamāyatanaṃ kimuta samavāyo?" Yebhuyyena satthasalila vikkhālanāti nimmalāpi

kālusiyamupayāni buddhī, anujjhitadhavalatāpi sarāgāeva bhavati navayobbanagabbitānaṃ

diṭṭhi, apaharati ca vātamaṇḍali keva sukkhapaṇṇaṃ ubabhutarajo bhanti atidūramattano

icchāya yobbanasamaye purisaṃ pakati. Iṇdriyabhariṇabhārinī sattamatidurantāya

mupabhogamigataṇahikā tasmā ayamevānassādita visaya rasassa te kālo gurupadesassa.

Madanasarappabhārajajjarite hadaye jalamiva galati gurūnamanussānaṃ akāraṇaṃchavati

duppakati no kulaṃvā sutaṃ vā manayassa vaṇdanappabhavonadahati kiṃ dahano?

Kiṃvāpasamahetunāpi nātivaṇḍataro bhavati vaḍabānaḷo salilena, tasmā gāḷhatara

manusāsītabbosi.

16. Apagatamale hi manasi elikamaṇimhi viya rajanikaramayukhāpavisanti,

sukhamupadesaguṇā, guruvacanamamalampi salilamiva mahantaṃ jānimupajanayati

savanahataṃ sūlamiva abhabbassa, bhabbassa

[SL Page 004] [\x 4/]

Tu karino viya sabbābharaṇamānanasobhāsamudayamadhikatara mupavahati, anādisiddha

taṇhākasāyitiṇdriyānucaraṃ hi cittaṃ nāvahati kannāmānatthaṃ, tasmā rāja kumārānañca

yatīnañca satibalena iṇdriyavijayo diṭṭhadhammikasamparāyikambilaṃ

kalyāṇajātamupajanayati, iṇdriyavijayo ca sambhavati guruvuddhopasevāya

tabbavanamavirādhetvā paṭipajjato, tasmā tayā āpāṇapariyantaṃ

vatthuttayasaraṇaparāyaṇatā na pahātabbā.

Na rāgāpasmāravibodhanaṃ visayadahanasalila saṃsevanaṃ kātabbaṃ, passatū hi

kalyāṇābhinivesi cakkhūṇdriyalāḷana paravasassa salabhassa samujjalita dīpasikhāpatanaṃ

sotiṇdriya sukhānuyuttassa taruṇa harīṇassa usu pātasammukhībhavanaṃ ghāṇiṇdriya

paravasassa madhukarassa madavāraṇakaṇṇatālabhannaṃ rasaniṇdriyatappaṇavyasanino

puthulomassa balisāghāsavyasanaṃ phassīṇdriyānubhavanalālasassamataṅgajassavāriṇi

baṇdhanāpāyaṃ imehi iṇdriyehi militehi ekassa kāmino sadideva pañcannaṃ,

visayarasānamupasevāya pattabbaṃ mahantaṃ dukkhajālaṃ kathamupavaṇṇayāma? Imāni

ca subhāsitāni paccavekkhatu anukkhaṇaṃ vicakkhaṇo.

17.

Nāgārikaṃ sukhamudikkhati kiñci dhīro

Jānāti dehapaṭijagganamatthatove

Saṃsevatopi yuvatiṃ ratimohitassa

Kaṇḍuyane viya banassa sukhābhimāno

18.

Ko seveyya paraṃ poso avamānaṃ saheyyavava

Na ve kalattanigaḷaṃ yadi dukkhanibaṇdhanaṃ,

19.

Ākaḍḍhamānā cisikhā smipaṃ

Parammukhāyeva sadā pavattā

Dūrampi gacchanti guṇaṃ vihāya

Pavattanaṃ tādisameva thīna:

20.

Asanthutaṃ tā purisampi anto

Karonti ādāyakatāva bhitti

Nettiṃ savallī viya haṇthagāpi

Dasāsu sabbāsu ca saṅkanīyā

21.

Antoruddhā bahiddhāpi nissāsā viya nāriyo

Karonti nāsamevassa kodhīmātāsu vissase

22.

Mānasa pāpasaṃninnaṃ apāyā vivaṭā nanā

Samantā pāpamittāva mokkho sabbabhayākathaṃ

[SL Page 005] [\x 5/]

23. Api ca hadayatarukoṭara kuṭīro kodha kuṇḍalīna kadāci bahi kātabbo. Api

tu'titikkhāmantena acipphaṇdantaṃ upanetabbo.

24. Sataṃ titikkhākavace viguṇṭhitā

Siyuṃ durālāpakhagā khalānaṃ

Sabhāpasaṃsākusumatta metā

Nibajjhare tā guṇa mālikāya.

25.

Lokādhipaccaṃ vipuledhane ca

Manonukūle tanaye ca dāre

Laddhāpi yāyeti na jātu titatiṃ

Bādhetu sātaṃ na papañca taṇhā

26.

Vaṇṇappasādā yassā sukhā va

Dhanā ca hāyantupa jīvikāca

Yenābhibhūtāripuneva sattā

Dosaggi so te hadayaṃ jahātu,

27.

Khedo vipattīsu paṭikirayā na

Tasmā na dīnappa katiṃ bhajeyya

Paññānuyātaṃ viriyaṃ vadanti

Sabbattha siddhiggahaṇaggahaṇthaṃ

28.

Vyāpārā sabbabhūtānaṃ sukhatthāya vidhīyare

Sukhañca na vinā dhammaṃ tasmā dhammaparo bhavā'ti.

29. Evamādikaṃ sappurisanītipathaṃ ādisante mahāthere tena kalyāṇadhammena

asotabbatānādariyaracitabhukūṭika mukhena vā disācikkhittacakkhunā ca

ahaṅkāraparavasena gajanimilitamubbhāvayatā vā attano paññādhikkhepamivaca acintayatā

cuḷāvinihitakomaḷañjalipuṭena tanninnena, tappoṇena sirasā ca pīti samudita

sādhuvādavikasitakapolenamukhena ca. Sakalāvayavacitthaṭaromañca kañcukitena dehena

ca bhūmiyaṃ nipajjitvā dīghappamāṇa pamāṇa māvarattāmaggaphalalābhatoviya

visiṭṭhataraṃ pamuditamāvikatamāsi.

Iti anusāsana paricchedo dutiyo

30. Tato paṭṭhāya yathāvuttapaṭipadaṃ avirādhetvā samāvaraṇena santuṭṭho tassa

saṅghabodhi samaññaṃ gopetukāmo mātulamahāthero dhammikoti vohāraṃ paṭṭhapesi.

31. Lakkhaṇapāṭhakānaṃ vacanaṃ saddahanto bhāgineyyaṃ

[SL page 006]

Pabbajitukāmampi apabbājetvā "idha vāsato anurādhapure vāso yeva kumārassa

yogakkhemāvaho, puññānurūpena jāyamānassa vipākassa ca ṭhānaṃ hoti, mahācetiyassa

vattapaṭivattasamācaraṇenaca mahanto puññakkhaṇdho sampajissati" ti maññamāno taṃ

kumāramādāya gacchanto anurādhapuraṃ gantukāmo nikkhami. Saṅghatissogoṭhābhayoti

ca lambakaṇṇā rāja kumārā aparepi duce tassa paṃsukīḷanato paṭṭhāya sahāyātena

kumārena saddhiṃ nikkhamiṃsu te tayo kumāre ādāya gacchanto mahāthero puretarameva

anurādhapuraṃ pāvisi. Mahātheramanugacchantesu tesu kumāresu jeṭṭho saṅghatisso

majjhimo saṅghabodhi kaniṭṭho goṭhābhayoti te theraṃ pacchato anugacchantā tayopi

paṭipāṭi yā tissavāpiyā setumatthakena gacchanti.

32. Tattha setusālāya nisinno koci aṇdhovicakkhaṇo tesaṃ tiṇṇantaṃ kumārānaṃ

padaviññāsaddaṃ sutvā lakkhaṇānusārena upaparikkhipitvā "ete tayopi sīhaḷadīpe

paṭhavissarā bhavissantī" ti tattha nisinnānaṃ vyākāsi. Taṃvacanaṃ pacchā gacchanto

goṭhābhayo sutvā itaresaṃ gacchantānaṃ anivedayitvā paccāgamma "katamo ciraṃ rajjaṃ

kāressati? Caṃsaṭṭhitiñca karoti" ti? Pucchitvā pacchimoti vutte haṭṭhapahaṭṭho

udaggudaggo sīghataraṃ āgamma tehi saddhiṃ gacchanto tikhiṇa mantitāya

gambhīrabhāvato ca kañci ajānāpetvā antopuraṃ pāvisi. Te tayopi patirūpe nivāse vāsaṃ

gaṇhiṃsu.

33. Atha kaniṭṭho "ete dvepi appāyukattā rajje patiṭṭhitāpi na ciraṃ jīvanti kira ahameva

tesaṃ rajjaṃ dupessāmi"ti tadanurūpena upāyenapaṭijjanto tesaṃ rajjalābhāya upāyaṃ

dassento abhiṇhaṃ matteti. Jeṭṭhopi tasmiṃ atipiyāsamāno tenopadiṭṭhameva

samācarantorājānaṃ disvā laddha sammāno sabbesu rājakiccesu pubbaṅgamo hutvā na

cirasseva rājavallabho ahosi: tasmiṃ kāle rajjaṃ kārento vijaya rājā nāma khattiyo tasmiṃ

pasanno sabbesu rājakiccesu tamameva padhānabhūtaṃ katvā senāpatiṃ akāsi.

34. Dhammiko pana rajjena anatthikatāya rajjalābhāya cittampi anuppādetvā kevalaṃ

mahātherassa anusāsanamatteneva rājupaṭṭhānavelāyaṃ anucaraṇamattamācaranto

rājagehaṃ pavisitvā tato tehi saddhiṃ nikkhamma sāyaṃ mahā therassa vihāreyeva vasanto

attano dhammikānuṭṭhānaṃ ahāpetvā mahācetiyo

[SL Page 007] [\x 7/]

Paṭṭhānagilānupaṭṭhānādikaṃ anavajja dhammaṃcaranto kālaṃ vītināmeti.

Tadā saṅghatisso sakalarajjañca purañca attanohatthagataṃ katvā ekasmiṃ dine laddhokāso

rājānaṃ antobhavane yeva goṭhābhayena mārāpetvā sayaṃ rajje patiṭṭhati.

Iti anurādhapurappavesaparicchedo tatiyo.

35. Atha goṭhābhayo dhammikaṃ anicchāmānampi senāpatiṭṭhāne ṭhapetvā āyatiṃ

apekkhamāno sayaṃ bhaṇḍāgāriko ahosi. Atha saṃghatisso rājā bahuṃ puññca apuññca

pasavanto jambuphalapākakāle saseno sāmacco sabhorodho abhiṇhaṃ pācīna desaṃ gantvā

jambuphalāni khādati. Rañño yebhuyyena gamanā gamanena upaddutā raṭṭhavāsino

rājupabhogārahesu jambuphalesu visaṃ yojesuṃ. Atha so saṃghatisso rājā tena visena

tattheva kālamakāsi.

36. Atha goṭhābhayo aṇdhavicakkhaṇassa vacanaṃ anussaranto anukkamena rajjaṃ dāpetvā

pacchā ahaṃ suppatiṭṭho bhavissāmi'ti maññamāno sāmacco saseno saṃghabodhikumāraṃ

rajjena nimantesi. So temiya mahābodhisattena diṭṭhādīnavattā rajjasukhāpariccāgānubhūtaṃ

mahantaṃ dukkhajālaṃ anussaritvā punappunaṃ yāciyamānopi paṭikkhipiyeva abhayo

gāmanigamarājadhānīsu sabbepi manusse sannipātetvā tehi saddhiṃ nānāppakāraṃ

yācamānopi sampaṭicchāpetuṃ nāsakkhi. Atha sabbepi raṭṭhavāsino sāmaccāmahāvihāraṃ

gantvā mahā saṃghaṃ sannipātetvā saṃgha majjhe saṃghabodhikumāro mahā saṃghaṃ

bhūmiyaṃ nipajja namassitvā laddhokāso ekamantaṃ nisīditvā evaṃ vattumārabhī.

37. Ayaṃ hi rājalakkhīnāma yathā yathā dippate, tathā tathā kappuradīpasikheva

kajjilaṃmalinameva kammajātaṃ kevalamubbamati. Tathāhi ayaṃ saṃvadhanavāridhārā

taṇhāvisavallīnaṃ, nenāda madhurabhītikā ayaṃ iṇdriyamigānaṃ, parāmāsadhumalekhā

sucarita cittakammassa vibbhamaseyyā mohaniddānaṃ timiruggati paññādiṭṭhīnaṃ,

purassarapatākā avinayamahāsenāya, uppattininnanā kodhavega kumbhilānaṃ, āpānabhūmi

micchādiṭṭhivadanaṃ. Saṃgīti sālā issariya vikāranāṭakānaṃ āvāsadarīdosāsivisānaṃ,

ussāraṇavettalatā sappurisavohārānaṃ, akālajadāgamo sucarita haṃsānaṃ, patthāvanā

kapaṭanāṭakānaṃ, kadalikā kāmakarino vajjhavālā sādhubhāvassa, rāhumukhaṃ

[SL Page 008] [\x 8/]

Dhammacaṇda maṇḍalassa, nahi taṃ passāmi yohi aparicitāyāpi etāya nibbharamupagulho

na vippaladdho, apica, abhisekasamaye rājaññānaṃ maṅgalakalasajalehi viya

vikkhālanamupayāti dakkhiññaṃ aggihutatadhumeneva malinībhavati hadayaṃ purohita

kusagga samajjatena viya apaniyate titikkhā, uṇhīsa paṭṭa baṇdhanena viya chādīyatī

jarāgamadassanaṃ, ātapatta maṇḍalena viya tirokarīyati paralokāpekkhaṇaṃ,

cāmarapavanena viya duramuddhuyate saccāditā vettalatāppahārena viya duramapayanti

sagguṇā eke rajjasiri madirā madamattā sakatthanipphādanaparehi dhanapisitāghāsagijjhehi

sahānalīnībakehi dūtaṃ vinodanaṃ ti, paradārābhigamanaṃ viddhatāti, mīgavan

parissamoti, surāpānaṃ vilāsoti, niccappamattatā, surabhāvoti sadārappiccāgaṃ avyasanitāni,

guruvacanāvadhīraṇaṃ aparappaneyattamiti ajitahaccataṃ sukhopasevattamīti, naccagīta

gaṇākānusatti rasikatehi paribhavasahattaṃ khameti, serībhāvaṃ paṇḍiccāmiti vaṇdijana

navacanaṃ yaseṃghosoti taralatā ussāhoti. Avisesaññèttaṃ apakkhapātittamiti: eva

dosagaṇampi guṇapakkhe ajjhāropayantehi sayampi anto ha santehi patāraṇakusalehi

dhuttehi amānusocitāhi thomānāhi patāriyamānā, cittamadamatta cittā nicceta na tāya tatheti

attani ajjhāropayantā alikābhimānaṃ maccadhammasamānāpi dibbaṃ sāvatiṇṇamiva

amānusamiva attāna maññamānā āradhadibbocitakirayānu bhāvā sabbajano pabhasanīya

bhāvamupayanti. Atta milambanañca anu jīvijanena karīyamānaṃ abhinaṇdanti.

38. Mānasā devatājjhāropaṇappatāraṇa sambhūta sambhāvano pahataṃ ca anto paviṭṭha

aparabhujayugaṃ viya attano bāhuyugaṃ sambhāvayanti. Tacantarita locanaṃsakalalāṭa

māsaṃkanti, alikasambhāvanābhimānabharitā na namassanti devatāyo na pūjayanti samaṇa

brāhmaṇe na mānayantī mānanīye, na upatiṭṭhanti gurudassanepi anatthakāyā sāntarīta,

visayo pabhogasukhāti apahasanti yatino: jarābhi bhavapalapimiti na suṇanti

vuddhajanupadesaṃ, attano paññā paribhavoti ususanti sacivo pahesassa,kuñjanti ekanta

hitavādinaṃ evamādinā kākaṇena bahunnaṃ dosānaṃ mākara bhūtaṃrajjīvibhavaṃ ayaṃ na

icchāmī'ti avoca.

39. Atha mahājanena sādara majjhesito mahāsaṃgho kumārabhimukho hutvā

"mahābhāgadheyya! Thanacucuke laggitājaluka tikkhaḍasanenatattha vedanuppādayanti

lohitameva ākaḍḍhati, dārako pana komalena mukhapuṭenamātu sukhasaññaṃ

uppādayanto khīrameva avheti.

[SL Page 009] [\x 9/]

40. Evameva rajjavibhavaṃ patto adhīro bālo bahuṃ apuññameva sañciṇāni, medhāvi

dhirapuriso pana āyusaṅkhārassa dubbalattañca dhanasañcayassa nissārattañca paññāya upa

parikkhitvā dasa kusalakammāni pūrento tādisena mahatā bhogakkhaṇdhena mahantaṃ

kusalarāsiṃ upaciṇāti, tvamasikatādhi kāro mahāsattadhuraṇdharo, etādisaṃ

puññāyatanaṭṭhānaṃ laddhā dhammena samena lokaṃ paripālento sugatasāsanaṃ

paggaṇhanto dānapāramikoṭippattaṃ katvā pacchā abhinikkhamaṇañca karonto

bodhipakkhiyadhamme paripācehī"ti anusāsi.

41. Atha so mahajjhāsayo purisavaro mahāsaṃghassa anusāsaniṃ madditu masamaṇtho

adhivāsesī. Anantarañca mahājanakāyo saṃghassa anuññāya sakalaṃ sīladīpaṃ ekacchattaṃ

katvā abhisiñciya dhammika sirisaṃghabodhirājāti vohāraṃ paṭṭhapesi goṭhābhayañca

senāpatiṭṭhāne ṭhapesi.

42.

Dānaṃ adā dhārayi niccasīlaṃ

Vahī titikkhaṃ bhaji appamādaṃ

Pajā hitajjhāsaya sommarūpo

Dhammo ca so viggabhavā virocī

43.

Viññāya lokassa hi so sabhāvaṃ

Padhānavattānu gatippadhānaṃ

Nidhātukāmo jantāsu dhammaṃ

Sayampi dhammā varaṇamhi satto

Iti rajjābhiseka paricchedo catuttho

44. So rājā mahā vihāre mahaggha mahāvisālaṃ salākaggaṃ kārāpetvā anekasahassānaṃ

bhikkhūnaṃ niccaṃ salāka bhattaṃ paṭṭhapesi. Mātulamahātherassaṃca sakanāma dheyyena

mahantaṃ pariveṇa vihāraṃ kārāpetvā anekehi kappiyabhaṇḍehi saddhiṃ saparivāra veṇā

kāni gāmakkhettāni saṅasaparibhogārahāni katvā dāpesi sattameva nisīthakāle rahogato

mahābodhisattassa dukkaracaritāni sallakkhento tādisāpadānaṃ attani sampādetumāsiṃsi.

Tathā hi

45.

Dehīti vatthumasukaṃ gaditotthikehi

Nālaṃ kathetumha natthi na demicāti

Citte mahākaruṇāya pahaṭāvakāsāva

Duraṃjagāma viya tassa bhavatthu taṇhā

[SL Page 010] [\x 10/]

Evamamhākaṃ bodhisattassa viya bāhira vatthupariccāgamahussavo kadā me bhavissatiti ca,

46.

Ānīyate nisita satthanipātanena

Nikkaḍḍhate ca muhu dānhavāyaratyā

Evaṃ punappuna gatāgatavegakhinnaṃ

Dukkhaṃ na tassa hadayaṃ vata pīḷayittha

Evaṃ kirassa mahāsattassa maṃsa lohitādi ajjhattikavatthudānasamaye dukkhavedanā

manaṃ na sambādhesi. Mamāpi īdisaṃ ajjhattika dānamahāmaṅgalaṃ kadā bhavissatīti ca.

47.

So saṃkhapālabhūjago visavegavāpi

Sīlassa bhedanabhayena akuppamāno

Icchaṃ sadehaharavābhijane dayāya

Gantuṃ sayaṃ apadatāya susocanūnaṃ

Evaṃ sīla rakkhanāpadānasiriṃ kadā viṇdāmīti ca,

48.

Piveyya thaññaṃ amataṃ ca bālo

Vuddhiṃ gato sova jigucchite taṃ

Sa jātu evaṃ anubhūya rajjaṃ

Ñāṇassa pāke satataṃ jahāti

Evaṃ mayāpi acirasseva avassaṃ abhinikkhamanaṃ kātabbanti ca,

49.

So senako dvijapasibbakasāyisappaṃ

Aññāsi dosakalusāya dhiyābbhutaṃtaṃ

Kā vaṇṇanāssa khalu dosaviniggatāya

Sabbaññètāya dasapāramisādhitāya

Evaṃvidhā kalyānañāṇasampatti kadā me samijjhissatīti ca,

50.

Vālena so kisakalaṇdakajātiyampi

Ussiñcituṃ salilamussahi sāgarassa

Taṃ muddhatāya na bhave matiyā mahanyā

Sampādanāya bhimatassa samatthatāya

Evaṃ vidhāya viriyapāramiyā kadā bhājanaṃ bhavissāmiti ca

51.

Kalāburājena hi khantivādi

Vadhaṃ vidhāyāpi atittakena

Hate padenorasi khantisodhe

So kūṭasaṇdhiggahaṇaṃ bubodha

Evaṃ vidhāya khattipāramiyā attānaṃ kadā alaṃkarissāmiti ca

[SL Page 011] [\x 11/]

52.

Micchābhiyogaṃ na sahiṃsu tassa

Rāmābhidhānassapi pādukāyo

Saccañcayā nāññamabhāsidhīro

So saccasaṇdho catusaccavādī

Ahampi īdisena saccapāramitābalena sabbalokassa catu saccāva bodhana samattho kadā

bhavissāmiti ca

53.

So mugapakkha vidito siribhīrukāya

Mukādikaṃ vatavidhiṃ samadhiṭṭhahitvā

Taṃ tādisa anubhavaṃ asahampi dukkhaṃ

Yāvābhinikkhammabhedi adhiṭṭhitaṃno

Evaṃ ma māpi adhiṭṭhāna pāramitāya pāripūrī kadā bhavissatīti ca

54.

Mettānubhāvena sa lomahaṃso

Pemānubaddhena sabīkaronto

Satte samattepi ca niccaverī

Saddaṃ viruddhatthamakāsi dhīro

Ahampi evaṃvidhāya mettāpāramitāya koṭippatto kadā bhavissāmīti ca.

55.

So ekarājā vidito samacittatāya

Mānāvamāna nakaresu tulāsarūpo

Tosañca rosamanupecca bhajī upekkhaṃ

Sabbattha pītivikatī hatacetanova

Evaṃ ahappi upakkhāpāramitāya kadā sabbasādhāraṇobhavissāmiti ca niccaṃ cintesi.

Iti pāramitāsiṃsana paricchedo pañcamo

56. Evamanavajjadhammena rajjaṃ kārente tasmiṃ kadāci kenacipajānaṃ akusala vipākena-

Jaṭhara piṭharabhārakkantavaṅkorujāṇu

Sajala jalada kuṭākāraghororukāyo

Kuṭilakaṭhinadāṭhākoṭisaṇdaṭṭhahaṇḍo

Navadivasakarakkho rakkhasodipamāga

57.

So tesu tesu gāmapariyantesu nisīdati, ye ye manussā tamāgamma taṃ

rattakkhamudikkhanti tesaṃ akkhini rattāni bhavanti. Taṃ khaṇeyeva rattakkhamārako

nāma jararogo pātubhavitvā māreti.

[SL Page 012] [\x 12/]

58. So yakkho matamate nirāsaṅke khādati. Taṃ yakkhaṃ adasvāpi ye ye narā tenāturā te te

passanti, tepi so rogo āvisati. Evaṃ na cironavayakkhabhayena rogena ca janapado viralajano

jāto.

59. Rājā taṃ pavattiṃ sutvāmayi rajjaṃ kārente pajānaṃ īdisassa bhayassa uppajjana

ananucchavikanti maññamāno tadaheva aṭṭhaṃga sīlaṃ svādiyitvā attanā niccaṃ

karīyamānāni dasakusalakammāni anussaritvā ahaṃ dhammavijayi bhavissāmīti

taṃrakkhasaṃ ādisvā na uṭṭhahissāmīti daḷhataraṃ adhiṭṭhāya vāsagabbhe sayi. Tassa tena

ācāra dhammatejena rājānubhāvena ca so rakkhaso santatto uttasitvā khaṇampi ṭhātuṃ

asahanto ākāsenā gantvā balavapaccusa samaye antogabbhaṃ pavisitumasakkonto bāhire

ṭhatvā rañño attānaṃ dassesi. Raññā ca kositvanti puṭṭho āha. Rattakkho nāmāhaṃ rakkhaso

durajanapadesmiṭhito, ahaṃ khaṇampi ṭhātuṃ asakkonto tavānubhāvena baddhoviyahutvā

idhānīto: bhāyāmi deva tava dassananti."

60. Atha rājā sayanato vuṭṭhahitvā sīhapañjaraṃ vivaritvā oloketvā are! Jamma! Mma

visayagate manusse kasmā? Khādayīti. Mahārāja tava visaye mayā māretvā ekopi khādito

natthi, apitumatakalebaraṃ sonasigālādīnaṃ sādhāraṇa bhakkhabhūtaṃ khādāmi, na me koci

aparādho atthi, atthi ce rājadaṇḍo mayi vidhīyatū'ti vatvā pavedhamāno niccalabhāvena

ṭhātuṃ asakkonto bhayavegena jātalomahaṃso sānunayameva māha. "Devassa raṭṭhaṃthitaṃ

dhanadhañña samiddhisampuṇṇaṃ devassa dhana vassena sampuṇṇamāno rathā manussā,

idāni yācakāpi bahutarā na honti, aha mīdisaṃ raṭṭhaṃ patvāpi aladdhagocaro

aparipuṇṇamanoratho jato pipāsitova hutvā dīna bhāvena jīvikaṃ kappemi, tathā īdisaṃ

bhayaṃ pattomhi abhayaṃ me dehi mahārājā'ti.

61. Atha rājā tassa dīnavacanaṃ sutvā karuṇāya kampitahadayo "mā bhāyitvaṃ rakkhasa!

Abhayaṃ te dammi icchitaṃ tevadā"ti āha. Evaṃ raññoca rakkhassaca aññamaññehi saddhiṃ

sallapannānaṃ saddaṃ sutvā antogatā anucarā rājānaṃ parivāresuṃ, atha kathānukathāya

rakkhaso "agato raññā saddhiṃ sallapatī"ti sutvā sabbe amaccā ca nāgarā ca senā ca

sannipatitvā rājaṅgaṇañca rāja bhavanañca pūretvā aruṇe uggacchante mahantaṃ

kolāhalamakaṃsu.

[SL Page 013] [\x 13/]

62. Atha sorakkhaso sannipatitaṃcaturaṅgabalañca āyudha hatthaṃ aneka

sahassayodhabalañca disvā ativiyabhīto ṭhātuñca rañño āṇattibalena gattuñca kimapi

bhāṇituñca na sakkoti, rājā tadavatthaṃ taṃ disvā laddhābhayosi imacchitaṃ te kathehī'ti

āha, dhammiko rājā na me kiñci bhayaṃ uppādessatiti ñatvā rājānameva māha "devo jānāti

yeva sabbesaṃ sattānaṃ āharaṭṭhitikataṃ, tathāhi uddhalokavāsino deva sudhābhojanena

pīṇitā jīvanti, adhe lokavāsine nāgā bhekabhojanena suhitā vasanti manussā

khajjakādinānāvidhena āhārajātena pīṇitā jīvanti. Amhādisā yakkha rakkhasādayo pana

maṃsalohi sassādato tussanti: tesvaha maññataro chāte ca pipāsite ca tādisaṃ

karuṇāparāyaṇaṃ mahāpurisaṃ disvā pi aparipuṇṇamanorato maṇdabhāgadheyyo

socāmī"ti āha.

63. Tanutcamavoca "matakalebarāni khāditvā vasāmi"ti saccaṃ mahārāja! Matasarīraṃ

sukkhapaṇṇaṃ viya nīrasaṃ kiṃ metāya dujjavikāya pasīda deva! Varaṃ me dehi nava

visayethita manusso eko janapado gocaratthāya me dīyatu, tattha manussānaṃ

anapagatuṇhavegaṃ jīvarudhirañca jīvamaṃ sañca khāditvā ciraṃ sukhena jīvituṃ sakkā'ti

āha. Atha rājā arepāpima! Rakkhasa! Nāhaṃ pāṇavadhaṃ anujānissāmi cajetaṃ tava

gāhavikāranti. "Tenahi dine dine ekaṃ manussabaliṃdehi"ti. Jīvabalimekampi na demīti

vutte "sacca menaṃ maṃdisāna kappa rukkhāpi avakesino jāyantīti hā hatosmi kimahaṃ

karomī"ti visāda dinnayano dummukho domanassappatto appaṭihāno aṭṭhāsi.

64.

Atha tassa nariṇdassa karuṇābhūyasi tahiṃ jāyamānā manotassa viratyā vyākulaṃ akāsi.

Atha rājā evaṃ pari vitakkesi.

65.

Nānussarāmi vata yācitu māgatānaṃ

Icchāvighāta paritāpa hatajjutīti

Hemanta nibbahimamāruta nissirīka

Paṅkerubhehi sadisāni mukhāni jātu

66.

Etassa rakkhassa paresaṃ dukkhamā pādayituṃ na kadāci sakkā, ahañca ajjhattika dānaṃ

kadādassāmi ti patthemi, tadidaṃ pattakakālaṃ jātaṃ, saka sarīrassa ahameva issaro, mama

maṃsalohitena etaṃ santappayāmī ti kata nicchayo amacce āmantetvā evamāha.

[SL Page 014] [\x 14/]

67.

Imaṃ sarattaṃ piyitaṃ sarīraṃ

Dhāremi lokassa hitattha meva,

Ajjātitheyyatta mupeti tañce

Ato paraṃ kiṃ piya matthi mayhaṃ

Amaccā evamāhaṃsu ekassa rakkhassa atthāya sakala lokaṃ anāthikattu micchato koyaṃ

dhamma maggo devassa atha rājā evamāha.

68.

Nicco pahogassa dhanassa cāpi

Na yācake daṭṭhu mahaṃ labhāmi

Evaṃ vidhaṃ atthi janantu laddhuṃ

Na devatā rādhanāya pi sakkā

69.

Apetha tumhe na me dānantarāyaṃ karothā'ti āha. Atha amaccā yadicāyaṃ nicchayo

apariccajanīyo amhesu ekeka meva dine dine rakkhassa balikammāya hotūti āhaṃsu. Atha

rājā "ahameva jīvanto evaṃ nānājānissāmi"ta sallakattaṃ sīghaṃ ettha ānehī ti saṃvidhahi.

Atha tattha samāgatā sabbe janā taṃ pavattiṃ sutvā tassa guṇe anurattā sokena kampamānā

tahiṃ patiṭṭhitena paṭighena ati kuddhā visuṃ visuṃ evamāhaṃsu.

70.

Eso rakkhaso sīsacchedamarahatiti keci, kāla megha sadisa metassa mahā sarīraṃ aneka

satānaṃ sarānaṃ tuṇirabhāvaṃ netumarahatīti keci, anekesaṃ khepana satthānaṃ

lakkhabhāvaṃ mupanetuṃ yuttamiti ca pare, asikadalikīlāya vajjhoyamiti aññño telacolena

veṭhetvā mahatā pāvakena ujjāletvā dahitabboyamiti apare, idaṃ sabbaṃ rājānānu jānāti.

Imaṃ asappurisaṃ jīvagāhaṃ gahetvā rajjūhi guḷapiṇḍaveṭhanaṃ veṭhetvā baṇdhanāgāre

pakkhipi tabbanti aññe evamevaṃ tattha bahudhā kathentānaṃ kaṭukataraṃ vadhavidhānaṃ

yakkho sutvā tasito militakkhamatadeho viya niccalova ṭhito, atha so rājā "ehi sakhe

rakkhasa! Mahopakāra karaṇa bhūta!

71.

Deyyañca dānappavanañcacittaṃ

Atthi tuvaṃ lohita maṃsakāmī

Sametu metaṃ hitāya durāpaṃ

Mano ratho sijjhatu no ubhinnaṃ ti

Vatvā "mama sarīrato dīyamānaṃ jīvamaṃsaṃ jīvarudhirañca mayi anuggahena

sampaṭicchā' ti rakkhassa vatvā sallakattābhimukhaṃ dakkhiṇabāhuṃ pasāresi

maṃsakattanāya.

[SL Page 015] [\x 15/]

72. Atha so yakkho ubho kaṇṇe pidhāya santaṃ pāpaṃ paṭihatamamaṃgalaṃ rañño sotthi

bhavatu, kimidamāpatitaṃ mahatā me pāpa vipākena jīvatu micchato visabhojanamicca,

ātapatilantassa dāvaggi parikkhepo viya ca yadi īdiso me saṃkappa mahārāje samujjo yeyya

deva daṇḍo me sirasi addhā patatūti, lokapālā pi me sīsaṃ chiṇdanti nāha mevaṃ

vidhamaparādhaṃ karissāmī'ti na sampaṭicchi,

73. Atha rājā tena hi yakkha! "Kiṃ te mayā kātabbantī'ti āha. Atha so rakkhaso mahājanānaṃ

vadha vidhānena rañño ānāya ca bhīto santatto "deva! Nāha maññaṃ patthayāmi kintu

itoppabhūti rājārahena bhojanena gāme gāme upahārabaliṃ laddhukāmomhi'ti āha atha rājā

"evaṃ karontu raṭṭhavāsino"ti nagareva sakala raṭṭhe ca bheriṃ carāpetvā pānātipāta

viramaṇāya ovaditvā naṃ yakkhaṃ uyyojesi.

Iti rattakkhidamana paricchedo chaṭṭho.

Atha kadāci vassādhikatānaṃ devatānaṃ pamādena avaggaho pāturahosi.

74.

Nidāghavegena ravi patāpi

Uṇhābhitattā pacano baro ca

Jarāturevāsisirā dharā ca

Piviṃsu te sabbadhi sabbima mbu

75.

Anetābhusuṇehana vipaccamāna

Sanīssanamebhāhariteva vāṭī

Tibbātapakkattavanantarājī

Runākulā khāyati vīrikānaṃ

76.

Vassānakālepi pabhākarassa

Patāpasantāpitamantalikkhaṃ

Samācitaṃ paṇḍaravāridehi

Savaṇdanālepamivātirocī

77. Evaṃ mahatā gimhavipphuraṇena nadītaḷākasobbhādīsu sikatākaddamāvasesaṃ

sositesu kedāresu mata sassesu bahudhā eḷitabhūmibhāgesu salilabhāvena kilantesu

migapakkhisu taṃ pavattiṃ sutvā rāja karuṇāya kampitahadayo aṭṭhaṅgasīlaṃ samādiyitvā

mahācetiyaṅgaṇamāgamma yāva devo sabbattha vittha tāhi saliladhārāhi sakala laṅkādīpaṃ

pinento vassaṃ vassitvā mahatā udakappavāhena maṃ na plavayissati maramānopi tāva na

uṭṭhahissāmīti daḷhataraṃ adhiṭṭhāya tattha silāpatthare sayi.

[SL Page 016] [\x 16/]

78. Taṃkhaṇe tassa raññe dhammatejena cakitānaṃ guṇappabaṇdhena ca pasantānaṃ

devanāgayakkhānaṃ ānubhāvena samantato vassavalāhakā uṭṭhahiṃsu tathā hi.

79.

Dīghāminantāva disāpayāmaṃ

Vitthārayantāva tamaṃ sikhāhī

Chāyā girīnaṃ viya kāḷameghā

80.

Gambhīradhīratthanitā payodā

Tahiṃ tahiṃ vassitumārabhiṃsu

Samunnadattā sikhino kalāpaṃ

Saṇdhārayuṃ jattamicuttamaṅige

81.

Muttākalāpā viya tehi muttā

Lambiṃsu dhārā pasamiṃsu reṇu

Gaṇdho subho mediniyāvacāra

Vitaññamāno jaladānilena

82.

Jutīhi jambunadapippharāhi

Muhuṃ disante anura jayanti

Meghassanāḷituriyānuyātā

Vijjullatā naccamivācariṃsu

83.

Kodhena rattā viya tambavaṇṇā

Ninādavanto jayapītiyāva

Gavesamānā viya gimhaveriṃ

Vyāpiṃsu sabbattha tadā mahoghā

84. Evaṃvidhe vasse pavattesi rājā namaṃ mahogho uppilāpadhīti na uṭṭhāsiyeva atha

amaccā cetiyaṅgaṇe jalaniggamapaṇāliyo thakeseṃ anto sampuṇṇavāripūro rājānaṃ

uppilāpesi. Atha so uṭṭhāya cetiyassa mahussavā vidhāya rājabhavanameva gato.

85.

Tato adaṇḍena asatthena rajjamanusāsato rañño accantamudramānasattaṃ viditvā unnaḷā

keci manussā gāmavilopādikaṃ ācarantā corā ahesuṃ taṃ sutvā rājā te core jīvagāhaṃ

gāhāpetvā baṇdhanāgāre khipitvā rahasi tesaṃ ratanahiraññādikaṃ datvā mā evaṃ karothāti

ovaditvā palāpetvā rattiyaṃ āmakasusānato chavarūpe ānetvā corahiṃsaṃkārento viya

[SL Page 017] [\x 17/]

Agginā uttāpetvā nagarato bahi khipāpesi evaṃ corabhayadva apanetvā ekadā evaṃ cintesi.

86. Kimanena rajjavibhavena, indaṃ paripuṇṇaṃ sakosaṃ saparajanaṃ sahorodhaṃ sāmaccaṃ

sakhavāhanaṃ rajjaṃ kassaci dānarūpena datvā vanaṃ pavisitvā sīlaṃ samādāya kāyavivekaṃ

cittavivekadva sampādetuṃ vaṭṭatīti abhinikkhamane ratiṃ janesi. Tadā goṭhābhayopi

evarūpaṃ pāpavitakkaṃ uppādesi. Esa rājā dhammiko sadācārakusalo patidivasaṃ

vīdhīyamānehi dasavidhakusalakammehi āyusaṃkhāropissa vaḍḍhati

upapīḷakakammānica dūramapayanti. Tatoyeva cirataraṃ jīvissati etassa accayena kadāhaṃ

rajjaṃ labhissāmi rajjaṃ patvāpi vaḍataro āhaṃ yuvajanasevanīyaṃ visayasukhaṃ

kathamanubhavissāmi sīghamimaṃ ito palāpetvā rajje patiṭhahissāmīti cintetvā bahuṃ

sāradhanamādāya uttaradvārato nikkhamitvā pubbacore sannipātetvā balakāyaṃ gahetvā

āgamma nagaradvāraṃ gaṇhi taṃ pavattiṃ sutvā rājā "rajjaṃ kassacidatvā abhinikkhamanaṃ

karissāmiti katasanniṭṭhānassa mama ayaṃ kenaci devānubhāvena sannidhāpito maññe

amaccā mayaṃ ananumatāpi purāyujjhitumāra bhanti evaṃ sati maṃ nissāya

ubhayapakkhagatassa mahājanassa vipulaṃ dukkhaṃ "bhavissati kimanena rajjena phalaṃ

rajjaṃ tasseva dinnaṃ hotu"ti vatvā kaṃci ajānāpetvā parissāvanamattaṃ gahetvā

dullakkhiyamānaveso dakkhiṇadvārena nikkhamitvā malayadesaṃ gacchanto

87.

Sadāsantuṭṭhacittānaṃ sakkā sabbattha jīvitu

Kutra nāma na vijjanti phalamūlajallāyā

88. Iti cintayanto kamena gantvā hatthavanagallaṃ nāma mahantaṃ araññāyantaṃ pāvisi,

Aviralapavālakusumaphalasaṃjannavisālasākhāmaṇḍalehi uccāvacehi

panassahakārakapittha timbarujambirajambuvibhita kāmalaka bharīta

katirīṭakasālasaralavakula punnāga nāgakandambakāsoka nīpacampaka

bhintālatālappabhūtihi vividhatarugaṇehi samākiṇṇaṃ

vipulavimalasiluccayapariyapariyantasaṅhatanadīsambhedatitthopasaṃkanta

vividhamigayuthavihagavagganisevitaṃ mahesakkha devatādhiggahītaṃ

naṇdanavanakamanīyaṃ suḷabhamūlaphalasalila sukhopabhogaramaṇīya taṃ mahā kānnaṃ

oloketvā idaṃ me tapovanaṃ bhavitumarahatiti katālayo kāyavivekacittavivekānaṃ lābhena

ekaggamānaso mettāvihāramanuyujantovaññajīvikāya

saṃjanitasantosavippharaṇapinītakāyo vāsaṃ kappeti.

Iti abhinikkhamanaparicchedo sattamo.

[SL Page 018] [\x 18/]

89. Goṭhābhayopi rajjaṃ patvā katipāhaccayena "mama caṇḍatāya vīratto pajāvaggo manaṃ

paviṭṭhaṃ saṅghabodhiṃ ānetvā rajjaṃ kāretuṃ kadāci ussahatī"ti saṃjātaparisaṅko taṃ

mārāpetuṃ vaṭṭatīti abhisaṇdhāya "saṅghabodhirañño yo sīsaṃ ānessati tassa sahassaṃ

pāritosikadhananti nagare bheriṃ carāpesi. Tato malayadesasiko koci duggatapuriso attano

kaccena puṭabhatta ādāya vana maggena gacchanto bhojana velāya soṇḍisamīpe nisinnaṃ

saṅghabodhirājānaṃ disvā tassa ākappena pasannahadayo bhattena taṃ nimantesi rājā taṃ

nasampaṭicchi. So purisonāhaṃ nihīna jātiyaṃ jāto na pāṇavadhaṃ jivikāya jīvanto kevaṭṭo

vā luddako vā bhavāmi atha ko uttama vaṇṇehi paribhogārahe vaṃse sañjātomhi mama

santakamidaṃ bhattaṃ bhottumarabhati kallyāṇa dhammikoti taṃ punappuna yāci. Atha rājā

90.

Chāyaya gehaṃ sādhāya seyyaṃ vatthaṃ tacenaca

Asanaṃ thalapattehi sādhenti taravo mama

91.

Evaṃ sampanna bhogassa na taṇhā parasantake

Tava jaccādimuddissa garahā mama na vijjatīti

Vatvā na icchi eva.

92. Atha so puriso bhūmiyaṃ nipajjanamassamāno nibandhitva yāci. Tato tassa nibaṇdhanaṃ

nivāretumasakkonto sagāravaṃ sopacāraṃ dīyamānaṃ bhattañca

sakaparīssāvanaparīputapānīyañcā paribhuñjitvā hatthamukhadhovanena parisamatta

bhatta kicco annohaṃ katupakāro kīdisamassa paccupakāraṃ karissāmiti cintayanto va taṃ

abhimukhīkariya "anurādhapure kā pavattī"ti pucchi, atha so puriso pubbarājānaṃ

palāpetvā goṭhābhayo nāma rājā rajjepatiṭṭhahitvā siri saṅghabodhirañño yo sīsaṃ ādāya

dasseti tasha sahassaṃ pāritosikadhananti nagare bheriṃ carāpesi kirāti suyati"ti.

Tassa vacana samanantarameva tuṭṭhapahaṭṭhahadayo mama sahassārahasīsadānena idāni

etassa paccupakāro kato bhavissati ajjhattikadānattā dānapāramitāva koṭippattā bhavissati

idañca vatare-

93.

Na puti pugīphalamattakampi

Agghanti sīsāni cichivitānaṃ

Sīsantu me vattati bodhiyā ca

Dhanassa lābhāya ca addhikassa

[SL Page 019] [\x 19/]

Api ca.

94.

Nāḷivanasseva rujākarassa

Putippadhānassa kalebarassa

Dukkhannubhuta paṭijagganne

Sadatthayogā saphalaṃ karomīti-

Cintetvā kataticchayo" bho purisa sobhaṃ pirī sirisaṅghabodhi rājānāma, mama sīsaṃ

gahetvā gantvā rañño dassehī"ti āha. So taṃ sutvā "deva nāhamevaṃ vidhaṃ mahāpātaka

kammaṃ āvajissāma bhāyāmi"ti āha.

95.

Atha rājā "mā bhāyi kahāpaṇasaggassalābhāya ahameva te upāsaṃ karissāmi kevalaṃ tvaṃ

mayā vuttaniyāmeva paṭipajjā"ti vatvā sahassalābhagiddhena tena pathikapurisena

adhivāsite sīsacchedāya satthaṃ alabhamāno dhammādhiṭṭhānateja sā sīsaṃ saṇdhito visuṃ

karitvā dassāmīti cintetvā pallaṅkaṃ suṇthiraṃ baṇdhitvā mamedaṃ sīsadānaṃ

sabbaññètañāṇa paṭilābhāya paccayo bhavatūti somanassapubbakaṃpatthanaṃ katvā taṃ

purisaṃ attano samīpaṃ āmantesi. So adhikapuriso pubbe adiṭṭhāsutapubbadukkarakamma

dinnaṃ sīsaṃ gahetvā anurādhapuraṃ gantvā dissemi kotaṃ sañjānāti kotaṃ saddahissatīti,

atha so goṭhābhayo sace tena saddahissati ahavettha sakkhihutvā sahassaṃ dāpessāmi

tayātu tattha evaṃ kattabba"nti paṭipajjitabbā karaṃ upadisitvā ehisappurisa mma santike

mbaṇato hutvā ubhayartthalānaṃ ekīkaraṇavasena añjaliṃ katvā bāhuṃ pasārehīti

vatvāubhosu passesu nīlamaññāsamaññānaṃ nālinaṃ ujubhāvāpādanena kaṇḍhanāḷaṃ

sammā ṭhapetvā salilaparissāvanne sīsasaṇdhiṃ jala lekhāya paricchaṇditvā sakena

dakkhiṇa hatthamuṭṭhinā culābaddhaṃ daḷhaṃ gaṇhitvā yāva mama sīraṃ ādāya addhikaṃ

purisassa hatthe samappemi tāva mama cittakiriya vāyo dhātuvego avicchinno pavattatūti

adhiṭṭhāya cuḷābaddhaṃ uddhābhimukhaṃ ukkhipi. Tāvadeva sīsabaṇdho puthubhūto

hutvā tena dakkhiṇa hattha muṭṭhināgahito yeva paggharantiyā lohitadhārāya saddhi

addhikassahatthatāle patiṭṭhāsi, tasmiṃ yeva khaṇe vanādhivatthā devatā

sādhuvādamukharā pupphavassaṃ vassāpetvā sīsassa ārakkhaṃ gaṇhiṃsu.

96.

Saṃsattaratta kalale ddhikapāṇikhetteta

Nikkhitta sīsa varabīja samubbhavāya,

Etassa dānamaya pāramitālatāya

Sabbaññètā phalaraso janataṃ dhinotuṃ.

[SL Page 020] [\x 20/]

97. Atha so addhikapuriso sugaṇdhavana kusuma mālāhi taṃ sīsaṃ alaṃkaritvā

pugakuhulikāpuṭe pakkhipitvā sīghagati vegena anurādhapuraṃ gantvā goṭhābhayassa

dassesi, so taṃ disvā sañjanitu masakkonto saṃsayappatto aṭṭhāsi. Atha addhikapuriso

raññā vuttavidhi manussaranto taṃ sīsaṃ gahetvā ākāse khipitvā "sāmi!

Sirisaṃghabodhimahārāja! Tva mettha me sakkhibhavā"ti añjalimpaggahetvā ākāsa

muddikkhamāno yāci, atha taṃ devatādhiggahitaṃ sīsaṃ nirālambe ambare laddha patiṭṭhaṃ

goṭhābhayassa abhimukhaṃ hutvā.

98.

Rājā hameva suhado sirisaṃghabodhi

Sīsappadāna vidhināsmi samiddhicitto

Tvaṃ cāsi rajja sirilābha sukhena deva

Eso va hotu paṭipanna sahassalābho'ti āha.

99. Taṃ sutvā goṭhābhayo sāmacco vimbhītahadayo sīhāsanaṃ sajjetvā upari setacchattaṃ

kāretvā idha deva! Otarāti yācitvā tattha otiṇṇaṃ taṃ sīsaṃ nānāvidhāhi pūjāhi ārādhetvā

namassamāno khamāpetvā mahatā mahena āḷāhanakiccaṃ kāretvā aṅikaṃ

kahāpaṇasahassena tosetvā uyyojesi.

Iti ajjhattikadāna paricchedo aṭṭhamo

100. Sirisaṃghabodhi rañño mahesī pana rañño palātabhāvaṃ ñatvā "ahañca taṃ

anubbajāmi"ti aññatara vesena dakkhiṇadvārena nikkhamitvā maggaṃ ajānanni

ujukamaggaṃ pahāya taṃ taṃ gāmaṃ pavisitvā sāmikaṃ apassantī bhayena sālintāya ca

pacchitumpi asahamānā malaya desa meva gatoti cintetvā vaṅkamaggena gacchantī

komalatāya sīghaṃ gantumasakkonti kālaṃ yāpetvā tassa araññāyatanassa samīpagāmasmiṃ

raññosisadānappavattiṃ sutvā "sā haṃ varākī dassanamattampi nālattha" nti soka

paripuṇṇahadayā tameva vanasaṇḍaṃ adhiruyha bhattuno kalebaraṃ vicinantī

samīpagāmesu mahajanaṃ pucchanti avandinasaṅiketattā tattha tattha vicarantī

samīpagāmavāsino bālakā gopālakā kaṭṭhabhārikā itthiyo ca etissā vilāpaṃ sutvā kampita

hadayā tāya saddhiṃ vicarantī. Sā evaṃ cilūpamānā bhīmiyaṃ supupphitaṃ vimalavālukaṃ

vanagumbaṃ disvā tattha nipatitvā bhūmiyaṃ parivantamānā atikaruṇaṃ vilāpamakāsi, so

padeso ajjāpi vidhavācana"nti vohārīyati.

[SL Page 021] [\x 21/]

101. Sā mahatā rodante rodanena taṃrattiṃta ttheva khepetvā puna divase ito cito ca

vicaranti mahatā sokagginā ḍayhamānā santāpaṃ adhivāsetuṃ asakkonti ekasmiṃ khuddaka

jalāsaye nipatitvā nimuggaṃ yeva mucchāvegena dve tayo muhutte ativāhetvā

upaladdhapaṭibodhā pariḷāhaṃ nibbāpesi, taṃ ṭhānametarahi ca "nibbāṇa pokkharaṇī"ti ca

samaññaṃ alabhi.

102. Tato uṭṭhahitvā anubhūmiṃ anurukkhaṃ anusilā talaṃ gavesamānā soṇḍi samīpe

sayamānaṃ devatādhiggahena sigālādīhaanupahataṃ sukkhaṃ kavaṇdharūpaṃ disvā

sokavega phalipataneva hadayena daḷhataraṃ taṃ aliṃgitvā sayi, tāva bhone vekallena

durāgamanena tattha tattha nipatita sarīra ghātena ca nilanta rūpā mucchā samakālameva

kālamakāsi.

103. Samīpagāma vāsino sannipatitvā muddhābhi sittassa rañño ca mahesiyā ca sarīraṃ

amhādisehi phusituñca na yoggaṃ, vattamānassa rañño anivedayitvā āḷāhana kiccaṃ

kātumpi na yuttanti sammanetatvā vassātapa nivāraṇāya kuṭiṃ katvā

tiracchānappavesanisedhāya vatiṃ ca katvā pakkamiṃsu.

104. Goṭhābhayo sirisaṃghabodhirājassa anañña sādhāraṇa guṇappabaṇdhaṃ anussaranto

daharakālato paṭṭhāya vatthuttaya saraṇaparāyaṇataṃ niccaṃ sīlarakkhaṇaṃ sugatāgama

vicikkhaṇattaṃ sakalakalākosallaṃ rajje anatthikataṃ dānasoṇḍa taṃ rakkhasadamanādikaṃ

dukkaracaritakañca tassa nāma sacetanassa na pitimāvahati visesato "addhikaduggatassa

sahassa lābhāya sahatthena sīsaṃ kaṇṭhanālato uddharitvā dānaṃ sīsassāpi nirālambe ākāse

avaṭṭhānaṃvyattatarāya girāya sādhippāyañcetaṃ nivedanañceti acchariyaṃ abbhutaṃ

adhiṭṭhapubbaṃ assuta pubbañca nimmalacaritaṃ mama mahāparādhakalaṅike neva

saddhiṃ cirakālaṃ pavattīssati, aho ahaṃ suciraṭṭhāyinā īdisena akittīsaddena sādhuhi

niṇdaniyo bhavissāmi visesato pana niccakālaṃ kalyāṇa mittabhūtassa īdisassa

mahānubhāvassa anaparedhassa mahāpurisassa rajjaṃ acchiṇditvā vadhaṃ kāresiṃ

aññadatthu mittadubhikammena ahaṃ paḷiveṭhito bhavissāmi"ti cintetto yeva bhayasantā

pehi nikkhanta sedo pavedhamāno kathamidisā mahāpāpā mocessāmīti upa parikkhī.

105. Atha tassa daṇḍakammassa karaṇavasena uḷāraṃ taraṃ kusalakammaṃ kātabbanti

paṭibhāyi. Atha so amacce sannipātetvā tehi saddhiṃ sammantetvā kata nicchayo mahā

saṃgheneva tatheva

[SL Page 022] [\x 22/]

Anusiṭṭho mahatā balakāyena saddhiṃ gantvā tassa araññāyatanassa avidūre

senāsannivesaṃ kāretvā tassa mahāpurisassa dukkarapadāna sakkhībhūtaṃ puññaṭṭhānaṃ

sayameva gantvā soṇḍikā samīpe anurūpaṭṭhānaṃ sallakkhetvā attano rājānubhāvaṃ

dassento āḷāhanaṭṭhānaṃ devanagaramiva alaṅkārāpetvā kevalehi mahantehi

caṇdanadāruhi uccataraṃ citakaṃ kāretvā bhārena pamāṇena ca rañño sīsasadisaṃ

jambonadakanakehi sakaṇṭha nāḷaṃ sīsākāraṃ sippihi kāretvā kavaṇdharūpe saṃghaṭitvā

vividha ratana samujjalaṃ suvaṇṇakirīṭaṃ pilaṇdhāpetvā mahesiñca tatheva alaṃkaritvā te

ubhopi kāghikavatthasadisehi mahaggha dukulehi acchādetvā anekaratanakhacitaṃ

suvaṇṇasayanaṃ āropetvā caṇdana citakamatthake ṭhapetvā parisuddhajoti pāvakaṃ jāletvā

aneka khattiyakumāraparivārito sayameva tattha ṭhatvā anekasappighaṭasatehi siñcitvā

āḷāhana mahussavaṃ kāresi.

106. Tatheva dūtiya divasepi mahatā jaṇena āḷāhanaṃ nibbāpetvā tasmiṃ ṭhane cetiya

bhavanaṃ vaṭṭulākāretuṃ vaṭṭatīti cintetvā amacce āmantetvā etarahi anekabhūmikaṃ

ativisālaṃ kanakamaya vaṭṭulagharaṃ kāretuṃ sakatā āyati parihārakānaṃ abhāvena

nappavattati raṭṭhavilepakāpi suvaṇṇalobhena nāsenti tasmā alohanīyaṃ

sukhaparihārārahaṃ pamāṇayuttaṃ vaṭṭulagharañca cetiyaṃ ca nacirasseva kātuṃ yuttanti

mantetvā mahābalakāyaṃ niyojetvā vuttaniyāmeneva dvibhumakaṃ vaṭṭula bhavanaṃ

nimmāpetvā tassa abbhantare sugatadhātunidhānaṃ pūjanīyaṃ cetiyaṃ ca kārāpetvā

mahussadivase mahāsaṃghassa taṃ dassetvā "eso bhante sirisaṅghabodhi mahārājā pubbe

ekacchattena laṅkātale rajjaṃ kāresi, idāni mayā tassa rañño cetiyarūpassa kittimaya sarīrassa

chattādhichattaṃ viya dvibhumakaṃ vaṭṭulavimānaṃ kāretvā cetiyasīse kirīṭaṃ viya

kanakamayaṃ thūpikañca yojetvā sabbehi devamanussehi māna nīyataṃ caṇdanīyataṃva

pāpito"ti vatvā cetiyagharassa anekāni gāmakkhettāni parosahassaṃ parivārajanaṃca

niyādetvā pabbatapāde anekasatapāsāda pariveṇacaṅkamana rattiṭṭhāna divāṭṭhāna

dhammasālāgopurapākārādi avayavasahite vividhe saṅghārāme kāretvā tattha vasantassa

anekāni sahassassa bhikkhusaṃghassa niccaṃ paccayalābhāya anekāni saparijanāni

gāmakkhettāni datvā "mahā lekharaṭṭhassa samussitadhajāyamāno ayaṃ mahāvihārolaṅkā

bhūmisāmikānaṃ khattiya janānaṃ kuladhanabhūto sabbehi khattiyehi aparihāpaniya

vibhavo niccaṃ pālanīyo"ti mahājanakāyassa majjhe khattiya kumārānaṃ ādisitvā

[SL Page 023] [\x 23/]

Anurudhapuraṃ gatopi tasse ca pāpakammassa nirākaranāya tesu tesu vihāresu mahantāni

puññakammāni kāropesi, tatoppabhūti laṅkādhipaccāmupagate hi khattiyehi mahā

maccādīhi ca so hatthavanagallamahāvihāro antarattarā paṭisaṅkharīyamāno aparihīna

parihāro pavattataki.

Iti vaṭṭulavimānuppatti paricchedo navamo

107. Athāparena samayena kadāci kasmiṃ vihāre nivasato mahā bhikkhusaṅghassa antare

keci mahāthero ambhokāsiko hutvā antovihāre ekasmiṃ padese nisiditvā

bhāvanamanuyujanto vipassanaṃ vaḍḍhetvā mahāmedaniyā nigghosena ākāsaṃ pūrento

arahattaṃ pāpuṇi.

108. Tadā upatisso nāma rājā rajjaṃ kārento nisīthasamaye bhayāvahaṃ taṃ paṭhavisaddaṃ

sutvā kiṃ vā mebhavissatiti santāpena niddaṃ alabhamāno sokena santappeti, atha taṃ

setacchattā dhivatthā devatā "mahāyi mahārāja! Ito kāraṇākidvite avamaṅgalaṃ natthi

hatthavanagallamahāvihāre keci mahāthero arahattaṃ pāpuṇī" ti āha, tassa

arahattappattikāle paṭhaviniggosassa kāraṇaṃ kiṃtu vutte so thero pubbe puññakammaṃ

karento ākāsena saddhiṃ paṭhaviṃ unnādetvā arahā bhaveyyanti patthanaṃ ṭhapesi tassa

phalamidanti samassāsesi.

109. Taṃ sutvā rājā avasesabhikkhūnaṃ arahatthappattito visiṭṭhataro tassa kilesavijayoti

pasannahadayo taṃ mahātheraṃ namassitvā tassa asavakkhayassa mahussave āsanabhūtaṃ

bhumippadesadva pāsādakaraṇavasena sammānissāmīti cintetvā mahābalakāyamādāya

tattha gantvā tasmiṃ padese pañcabhūmakaṃ mahāpāsaṃ kāretvā vividha cittakammehi

samalaṅkārāpetvā kanaka khacita tambamaya pattharehi chādetvā devavimānaṃ viya sajjetvā

taṃ khīṇāsava mahāteraṃ sabhikkhusaṅghaṃ tattha vāsetvā catūhi paccayehi upaṭṭhāpetvā

saparijanāti gāmakkhettāni pāsādasantikāni katvā pakkāmi,

110. Tato dīghassa addhuno accayena malayadesavāsino keci corā ekato hutvā gāmavilopaṃ

katvā mahantena dhanalābhenamattā dhanaṃ datvā balakāyaṃ uppādetvā yebhuyye serino

hutvā mahanta mahante vihāreva vilumpannā suvaṇṇapattharacchadanaṃ gaṇhantā

mahāpāsādaṃ viddhaṃsitvā pātayiṃsu.

111. Tadā moggallāno nāma rājā rajjaṃ kārento taṃ pavattiṃ sutvā tesaṃ santike care pasetvā

dānasāmabhedehi

[SL Page 024] [\x 24/]

Aññamaññaṃ bhiṇdi, te corā bhiṇdantā itaretarehi yujjhitvā sayameva dubbalā ahesuṃ,

athaso rājā te asamagge ñatvā attano senaṃ gahetvā tattha gantvā te visuṃ visuṃ gahetvā

niggayha raṭṭhe abhayabheriṃ carāpetvā janapadaṃ suppatiṭṭhitaṃ katvā tehi

apaviddhavihāre pākatike kāretvā mahāpāsādaṃ suvaṇṇa gaṇhanakāle pātesuṃ tī sutvā

"pubbeviya suvaṇṇapattharehi chādito pacchāpi īdisi vipattijāyissatī"ti ñatvā tebhūmakaṃ

kāretvā yathāpure pāsādaṃ nimmāpetvā mattikā pattharehi chādetvā vaṭṭulabhavanaṃ

paṭisaṃkhāretvā sabbasaṅghārāmañca pākatikaṃ kāretvā pakkāmi.

Iti pāsāduppatti paricchedo dasamo

112. Atha laṅkālaṅkārabhūtesu visālapuññiddhivikkamesu ratanattayamāmakesu anekesu

laṅkānāthesu kittipuñjāvasesesu jātesu apetanītimaggesu rajjaparipānocitavidhānavirahitesu

mudubhūkesvevāmaccajanesuca yebhuyyena aññamaññaṃ viruddhesu vattamānesu

laṅkāvāsīnaṃ purākatena kenāpi dāruṇena pāpakammunā nānādesavāsinī

aviditasatthusamayā paviṭṭhamicchādiṭhigahaṇā paccatthisenā jambudīpā idhāgamma

sakalalaṅkādīpaṃ anekātaṅka saṅkulamakāsi.

113. Tadātāya paccatthisenāya gālhataraṃ nippiḷiyamānā rāja rāja mahāmattādayo

anekasahassajanakāyā ca bhayavakitahadayāsakatāṇa gavesino jaḍḍitagāmanigamanagarā

tattha tattha gariduggādo kicchena vāsaṃ kappesuṃ tato sugatadasanadhāturakkhādhikatā

uttaramūḷavāyino mahāyatayo dantadhātudva pattadhātuvaradva gahetvā

kunnamalayābhidhānaṃ giriduggaṃ duppavesaṃjanapadamupāgamma tatthāpi

tampaṭijaggitumasamatthā bhūmiyaṃ nidabhitvā yathākāmaṃ gatā.

114. Tato pubbe jayamahābodhidumiṇdena saha sakalajambudīpādhipatinā

dinakarakulatilakena dhammāsokanariṇdena pesitānaṃ attanā samāna gottānaṃ rājaputtānaṃ

nattapannatādiparamparāgatassa vijayamallanarādhipassa orasaputto vijayabāhu nariṇdā

nāma rājā suciññātabbasamayantaro sattasamāciṇṇa sunītipatho sampannabalavāhano

jambuddoṇiṃ nāma puravaraṃmāpetvā tattha vasanto mahatā balakāyena

katasakalapaccatthivijayokunta malayabhūmippadesato bhagavato dantadhātubhaṭṭārakaṃ

pattadhātuvarañca āharāpetvā surasandanasadisamativirocamānaṃ vimānaṃ māpetvā tasmiṃ

taṃ dhātuyugaḷaṃ nivesetvā mahatā upahāravidhānā

[SL Page 025] [\x 25/]

Sādaramupaṭṭhahanto bhagavato caturāsītidhammakkhaṇdhane mahantaṃ praññāpadānaṃ

janayanto dhammikasirisaṅghabodhimahārājasirodānāpadānasiddhakṚkhattabhute

anekakhīṇāsavasahassa caraṇarajoparipūtamanoharabhūmibhāge goṭhābhayamahārājena

kārite hatthavanagallamahāvihāramaṇḍanāyamāne vaṭṭulavimānepurā raṭṭha vilopāgatāya

colake raḷādikāya titthiyasenāyamahācetiyaṃ udare bhinnamatte jīvite viya dhātubhaṭṭārake

antarahite hadayavatthumaṃsamīva suvaṇṇarantādikama paharitvā viddhastaṃ

piṇṇudhāravidhīnā paṭisaṃvaronto pupphādhānatta yato paṭṭhāya sakkaccaṃ vināpetvā

mahantaṃ suvaṇṇa thūpikāmabhadva kāretvā saparijanāni gāmakkhettādīni ca datvā tattha

nivasantānaṃ bhikkhūnaṃ nibaddhadānavaṭṭaṃ paṭṭhapetvā taṃ hatthavanagalla mahā

vihāraṃ sabbathā samiddhamakāsi,

115. Atha tasmiṃ laṅkānāthe kittisarīrāvasese jāte tassa tujavaro parakkamabhujo nāmarājā

amhākaṃ bhagavato arahato sammāsambuddhassa bodhimūle nisīditvā mārabalaṃ

vidhametvā sambodhirajjappattito paṭṭhāya aṭṭhasatādhikavassasahasse catuvīsatiyā ca

vaccharesu atikkantesu sampattarajjābhiseko anekavidhasaṅgahavatthuhi saṅgahitamahājano

catupaccayadānena satatasamārādhitā nekasahassabhikkhusaṅgho

bhujabalavidhutārātirājakulāvalepo aneka maṇi rattasamubbhāsitaratanakaraṇḍakañca

pañcahi suvaṇṇasahassehi sovaṇṇakaraṇḍakañca pañcavīsatiyā rajatasahassehi

rajatakaṇḍakañca dāṭhādhātubhadantassa kārāpetvā atīca pasannahadayo suhumuttena

tattha sampayanto attanonagarañca dhantadhātumaṇdirañca sakkañcaṃ samalaṅkārāpetvā

bahumāna purassarodasanadhātuvaramādāya anekāni bhagavato cariyāpadānānī

samanussaritvā purā nekabhupatayo pāṭihīrasaṇdassanena pasāditā iti

pavattakathāmataraseneva me savanayugaḷaṃ paripīnitamadhunāpi kenaci

pāṭihāriyavisesena mama cakkhupaṭilābho saphalo kātabboti sādaramārādhanamakāsi.

116. Tasmiṃ khaṇe sā dasanadhātu tassa karapaṅakaje rājahaṃsivilāsamātanvatī

pāṭihīramakāsi. Kathanti ce? Yathā antimabhave mātu tucchito jātamattova bodhisatto

naravarakaratopanītadukulacumbaṭakato otarantova bālo samānopi soḷasavassuddesiko

viya amaṇḍitopi anekavatthābharaṇavibhusito viya bhūmiyā gacchantopi ākāsena

gacchanto viya sabbesaṃ janānaṃ paṭihāsi, tatheva tattha tadā dantadhātubhaṭṭārako

sugabimbā kāra salakkhaṇāvayavena rūpena bhāsamāno anekavidharaṃsinikare vikiranto

tattha santipatitānaṃ janānaṃ mānanaṃ jānesi. Vuttaṃ hi.

[SL Page 026] [\x 26/]

117. "Laṅkādhināthakarapaṅkaja rājahaṃsi

Nimmāya sā dasanadhātu muniṇdarūpaṃ

Nekehi raṃsivisarehi samujjalantī

Sabbādisā ca vidisā samalaṅkarittha.

118.

Disvā tamabbhūtamatīca pasannacitto

Sampattacakkaratano viya cakkavatti

Seṭṭhehi nekaratanābharaṇādikehi

Pūjesi dhātumasamaṃ manujādhinātho

119. Tato jinadantadhātuvarappasādakālamhi tejobalaparakkamamahimo

parakkamabāhumahānariṇdo pulatthipuranivāsiniṃ kataloka sāsanavilopaṃ

sarājikamanekasahassasaṃkha colakeraḷavāhinica

nekadesamahipālamattamātaṅgakesarivikkamaṃ duratikkamaṃ

lokasāsanasaṅgahakaraṇavasena vacitasakalalokaṃ sampannabalavāhanaṃ

laṅkārajjagahaṇatthinaṃ tambaliṅgavisayāgatamatisāhasaṃ vaṇdabhānumanujādhipaṃva

sasāmantakabhavanamupanīya sakala laṅkādīpamekacchattaṃvidhāya attanopitumahārājato

diguṇaṃlokasāsanasaṅgahaṃ karonto kadāci saṅghassa kaṭhinacīvarānidātukāmo

kappāsaparikammakantanādikāni sabbakaraṇīyāni ekāheneva naṭṭhapetvā

paccekamanekamahaggha garubhaṇḍamaṇḍitāni sasāmaṇikaparikkhārāni asītimattāni

kaṭhinacīvarāni dāpetvā lokassa sādhuvādena dasadisaṃ pūresi.

120. Evamaññānipi bahūni lokavimbhayakarāni puññapadānāni sampādento so

parakkamabāhumahānariṇdo hatthavanagalla vihāre attano pitumahārañño āḷāhanaṭṭhāne

mahācetiyaṃ baṇdhāpetvā tattheva aṇekakhīṇāsavasahassaparibhuttaṃ pāsādavaraṃ

cirakāla cinaṭṭhaṃ sutvā dhanuketakivatthuvaṃse jātaṃ saddhādiguṇasampatti samuditaṃ

patirājadeva nāmakaṃ amaccavaraṃ pesetvā tena anekasahassadhanapariccāgena

bhumittitayamaṇḍitaṃ sumanobharaṃ pure piyataṃ pāsādaṃ kārāpetvā tattha nivasantānaṃ

anekasaṃ bhikkhunaṃ nibaddha paccayadānaṃ pavattesi.

121. Tattheva vaṭṭulavimānassa heṭṭhimatale gopānasiyo ṭhapetvā samantā chadanarūpaṃ

kāretvā dvibhumakaṃ vimānaṃ tibhumakamakāsi tatthevalaṅkādīpe abhūtapubbaṃ

jinamaṇdiraṃ kārāpetukāmo vaṭṭulavimānato uttaradisābhāge paṭhamaṃ porisappamāṇaṃ

silātalapariyantaṃ khaṇitvā paṃsūni apanetvā nadīvālukāhi pūretvā

kuñjararājavirājitaādhārabaṇdhakato paṭṭhāya yāva phupikaṃ aṭṭhaṃsavibhāgena

[SL Page 027] [\x 27/]

Bhitticchadanāni vibhattāni katvā paccekaṃ nānāvaṇṇavicittānamaṭṭhavidhānaṃ

bhittībhāgānamupari

keliparihāsarasajanakanānāvesavilāsabhūsitapahūtabhūtakiṃkaraparigataviṭaddhakama-

ṇḍalamaṇḍitaṃ pamukhapariyante vividhacittarūpamanoharamuccataraṃ iḍhikāhi nivitaṃ

katasudhāparikammaṃ makaratoraṇamaṇḍalañca nimminitvā antoviracitāti

manoharamālākammalatā kammādi nānāvidha cittakamma samujjalaṃ

suvihitasopānadvārakavāṭaṃ samalaṅkataṭṭhānalīḷhamanohara sajīvajinasaṃ

kāsapaṭibimbarūpavibhūsitaṃ paṭibimbassa dakkhiṇato ghanasilāvihita

sugatarūpapatimaṇḍitaṃ tibhūmakaṃ mahā vimānaṃ kāresi.

Iti aṭṭhaṃsa vimānuppattiparicchedo ekādasamo.

122. Viddhastasaṃkharaṇato navakammunāvā

Khettādidānavidhināca anāgatepi

Ye sādhavo pariharanti imaṃ vihāraṃ

Nāmadva kārampi tesamihālikhantu